B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. HCM
NGUYN HÀ TRUNG
CÁC YU TăNH HNG N
NNG LC TÀI CHÍNH CA
CÁC NGÂN HÀNG THNG MI VIT NAM
LUN VN THC S KINH T
TP. H Chí Minh – nm 2013
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. HCM
NGUYN HÀ TRUNG
CÁC YU TăNH HNG N
NNG LC TÀI CHÍNH CA
CÁC NGÂN HÀNG THNG MI VIT NAM
CHUYÊN NGÀNH: TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG
MÃ S: 60340201
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC:
TS. LÊ TN PHC
TP. H Chí Minh – nm 2013
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan lun vn Thc s kinh t này là công trình nghiên cu ca tôi di s
hng dn ca ging viên hng dn. Các thông tin, s liu đc s dng trong lun
vn này là trung thc. Nhng s liu trong các bng biu phc v cho vic phân tích,
nhn xét, đánh giá đc tác gi thu thp t các ngun khác nhau và có ghi trong phn
tài liu tham kho.
Nu nh có phát hin bt k s gian ln nào, tôi xin chu trách nhim trc Hi đng,
cng nh kt qu lun vn ca mình.
Nguyn Hà Trung
Hc viên Cao hc khóa 21 – Trng i hc Kinh t TP.HCM
MC LC
Trang ph bìa
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc t vit tt
Danh mc các bng biu
Danh mc các đ th
Li măđu 1
Chng 1: TNG QUAN V CÁC YU TăNH HNG NNG LC TÀI
CHÍNH CA CÁC NGÂN HÀNG NGÂN HÀNG THNG MI VIT NAM 5
1.1. Nng lc tài chính ca các ngân hàng 5
1.2. Các nhân tănh hng đn nng lc tài chính ca ngân hàng 5
1.2.1. Các nhân t ni sinh 5
1.2.2. Các nhân t ngoi sinh 9
1.3. Các phng pháp đánh giá nng lc tài chính ca các ngân hàng 14
1.3.1. Phng pháp CAMELS 14
1.3.2. Hip c Basel 17
1.3.3. Các t chc xp hng tín nhim 19
1.3.4. ánh giá theo Ngân hàng Nhà nc (NHNN) Vit Nam 21
1.3.5. Phng pháp đánh giá nng lc tài chính ngân hàng ca Moody 22
1.4. Mô hình nghiên cu các yu tănh hng đn nng lc tài chính ca các
Ngân hàng Thng Mi Vit Nam 26
1.5. S cn thit phi nâng cao nng lc tài chính ca các NHTM Vit Nam 28
1.6. Các nghiên cu văđánh giá xp hng nng lc tài chính ngân hàng 29
Chng 2: THC TR
NG TÌNH HÌNH TÀI CHÍNH VÀ MÔ HÌNH
NGHIÊN CU CÁC YU TăÁNH GIÁ NNG LC TÀI CHÍNH CA CÁC
NGÂN HÀNG THNG MI VIT NAM 32
2.1. H thng Ngân hàng Thng Mi Vit Nam 32
2.1.1. Ngân hàng Thng Mi Nhà Nc 32
2.1.2. Ngân hàng Thng Mi C phn 32
2.1.3. Ngân hàng Thng Mi Liên Doanh 32
2.1.4 Ngân hàng thng mi 100% vn nc ngoài và Chi nhánh ngân hàng nc
ngoài 32
2.2. ánh giá nng lc tài chính h thng Ngân hàng Thng Mi Vit Nam33
2.2.1. ánh giá nng lc tài chính h thng ngân hàng Vit Nam t 2005-2007 34
2.2.2 ánh giá nng lc tài chính h thng ngân hàng Vit Nam 2008-2011 39
2.2.3 ánh giá nng lc tài chính h thng ngân hàng Vit Nam t đu nm 2012
đn nay 46
2.3 ánh giá nng lc tài chính mt s NHTM Vit Nam 53
2.3.1. Phng pháp đánh giá 53
2.3.2. Kt qu đánh giá 55
2.4. Kho sát các yu tănh hng đn nng lc tài chính ca các NHTM Vit
Nam 60
2.4.1. Mu quan sát 60
2.4.2. Câu hi kho sát 61
2.4.3. Kt qu kho sát 62
2.5. Mô hình phân tích các nhân tănh hng đn nng lc tài chính ca các
NHTM Vit Nam theo quan đim ca Moody 65
2.5.1. Câu hi nghiên cu 66
2.5.2. Thit k nghiên cu 66
2.5.3. Hn ch ca nghiên cu 69
2.6. Kt qu phân tích các yu tănh hng đn nng lc tài chính ca các
NHTM Vit Nam da trên kt qu xp hng ca Moody 70
2.6.1. Kt qu nghiên cu 70
2.6.2 Tho lun v kt qu mô hình 76
2.7. Kt lun nghiên cu 77
2.8. ánh giá chung v nng lc tài chính ca các NHTM Vit Nam 78
2.8.1. Thành tu đt đc 78
2.8.2. Hn ch và nguyên nhân 79
Chng 3: CÁC GII PHÁP NÂNG CAO NNG LC TÀI CHÍNH CA CÁC
NGÂN HÀNG THNG MI VIT NAM 84
3.1. Vn đ tái cu trúc h thng NHTM Vit Nam 84
3.1.1 án “C cu li h thng các t chc tín dng giai đon 2011-2015” 84
3.1.2. Din bin quá trình tái c cu h thng NHTM Vit Nam 85
3.2. Mt s gii pháp nhm nâng cao nng lc tài chính ca các NHTM Vit
Nam 87
3.2.1 Ci thin h thng qun tr ngân hàng 87
3.2.2. Tng vn ch s hu 91
3.2.3. X lý n xu 92
3.2.4. Tng tính thanh khon 92
3.2.5. Tng trng li nhun bn vng 94
3.3. Các kin ngh đ nâng cao sc mnh tài chính ca các NHTM Vit Nam94
3.3.1. Kin ngh vi Chính Ph 95
3.3.2. Kin ngh vi NHNN 97
KT LUN 100
DANH MC TÀI LIU THAM KHO
PH LC
DANH MC T VIT TT
ABB: Ngân hàng TMCP An Bình
ACB: Ngân hàng TMCP Á Châu
BCTC: Báo cáo tài chính
BFSRs (Bank Financial Strength Ratings): Xp hng sc mnh tài chính ni
ti ngân hàng
BIDV: Ngân hàng TMCP u t và Phát trin Vit Nam
BVB: Ngân hàng TMCP Bn Vit
CAR: H s an toàn vn
CTG: Ngân hàng TMCP Công Thng Vit Nam
EAB: Ngân hàng TMCP ông Á
EIB: Ngân hàng TMCP Xut Nhp Khu Vit Nam
HBB hay Habubank: Ngân hàng TMCP Nhà Hà Ni
HDB: Ngân hàng TMCP Phát trin nhà Thành Ph H Chí Minh
IFRS: Chun mc k toán quc t
LNST: li nhun sau thu
MB: Ngân hàng TMCP Quân i
MHB: Ngân hàng TMCP Phát Trin Nhà ng Bng Sông Cu Long
NAB: Ngân hàng TMCP Nam Á
NHNN: Ngân hàng Nhà nc
NHTM: Ngân hàng thng mi
NPL: t l n xu
PNB: Ngân hàng TMCP Phng Nam
ROAA: T l li nhun trên tng tài sn bình quân
ROAE: T l li nhun trên vn ch s hu
SCB: Ngân hàng TMCP Sài Gòn
SEA: Ngân hàng TMCP ông Nam Á
SHB: Ngân hàng TMCP Sài Gòn Hà Ni
STB: Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thng Tín
TCB: Ngân hàng TMCP K Thng Vit Nam
TCTD: T chc tín dng
VBARD: Ngân hàng TNHH MTV Nông Nghip và Phát Trin Nông Thôn
VCB: Ngân hàng TMCP Ngoi Thng Vit Nam
VCSH: Vn ch s hu
VIB: Ngân hàng TMCP Quc T
VPB: Ngân hàng TMCP Vit Nam Thnh Vng
DANH MC CÁC BNG BIU
Bng 2.1: T l cho vay/huy đng tin gi ca mt s ngân hàng
Bng 2.2: ROAA và ROAE bình quân giai đon 2006-2007 ca mt s ngân
hàng
Bng 2.3: Tng trng tín dng h thng ngân hàng Vit Nam 2008-2011
Bng 2.4: T l chi phí hot đng trên thu nhp hot đng 2007-2011
Bng 2.5: T l n xu mt s ngân hàng 2011-2012
Bng 2.6: Li nhun sau thu các ngân hàng nm 2012
Bng 2.7: T l chi phí hot đng trên thu nhp hot đng nm 2012
Bng 2.8: Bng đim nng lc tài chính ngân hàng ca Moody
Bng 2.9: Ch tiêu tài chính trung bình ba nm gn nht ca các ngân hàng
Bng 2.10: im đánh giá các ngân hàng
Bng 2.11: Tác đng ca các yu t ni sinh
Bng 2.12: Tác đng ca các yu t ngoi sinh
Bng 2.13: Tóm tt các bin đc lp trong mô hình
Bng 2.14: Kh nng phân loi nng lc tài chính ca các bin
Bng 2.15: Kh nng phân loi sc mnh tài chính ca bin PL
Bng 2.16: Kt qu c lng
Bng 2.17: Bng ý ngha mô hình
Bng 2.18: H s phân bit
Bng 2.19: Bit s trung bình nhóm
Bng 3.1: B ch tiêu c bn
Bng 3.2: B ch tiêu m rng
Bng 5.1: T trng đim BFSRs cho ngân hàng ti các th trng phát trin
Bng 5.2: T trng đim BFSRs cho ngân hàng ti các th trng đang phát
trin
Bng 6.1: Tng hp kt qu kho sát các yu t ni sinh
Bng 6.2: Tng hp kt qu kho sát các yu t ngoi sinh
Bng 6.3: S đánh giá yu t có tác đng mnh nht (mc 5/5) cho tng yu t
Bng 7.1: Tóm tt các thông tin b d liu nghiên cu
Bng 7.2: Tóm tt mu quan sát
Bng 7.3: T l hai nhóm xp hng
Bng 7.4: Kt qu phân loi xp hng sc mnh tài chính
DANH MC CÁC TH
th 2.1: Tng trng tng tài sn 2007
th 2.2: Tng trng vn điu l 2007
th 2.3: T l chi phí hot đng trên thu nhp hot đng giai đon 2006-
2007
th 2.4: Tng trng tng tài sn nm 2011
th 2.5: Tc đ tng trng tín dng và t l n xu các ngân hàng giai
đon 2008-2011
th 2.6: Tng trng vn điu l 2007-2011
th 2.7: Tng trng li nhun sau thu nm 2011
th 2.8: Tng trng tng tài sn 2012
th 2.9: Tng trng vn ch s hu 2012
1
LI MăU
1. Lý do chn đ tài
Nn kinh t Vit Nam đang trong giai đon phát trin và ngành ngân hàng gi
mt vai trò quan trng, đc ví nh mch máu h tr h tr cho nn kinh t. Sc khe
ca các ngân hàng nh hng trc tip hoc gián tip đn mi thành phn ca nn kinh
t. T thi đim xy ra cuc khng hong kinh t th gii hin nay, ngành kinh t Vit
Nam nói chung và ngành ngân hàng nói riêng cng không nm ngoài nh hng ca
cn bão tài chính. Nhiu yu kém ca các ngân hàng đã bc l trong thi gian qua, và
mt s ngân hàng đã phi thc hin tái cu trúc, b sáp nhp hoc b đt trong tình
trng ri ro cao. Trong bi cnh đó, câu hi đc đt ra là tình hình tài chính ca các
ngân hàng Vit Nam hin nay th nào, các ngân hàng thng mi Vit Nam nào đ
nng lc tài chính đ có th vt qua giai đon khó khn hin nay và các nhân t nào
cho thy mt ngân hàng là có nng lc tài chính tt hoc không tt.
Cuc khng hong ngân tài chính th gii bt đu t nm 2008 đã làm nhiu
ngân hàng tên tui trên th gii sp đ hoc gánh chu nhng hu qu nng nè. Tuy h
thng các ngân hàng thng mi Vit Nam không b nhiu nh hng trc tip t cuc
khng hong ngân hàng này, nhng vi mt h thng ngân hàng non tr, kinh nghim
qun lý còn nhiu hn ch, quy mô nh, nhng ri ro ca h thng ngân hàng luôn hin
hu đe da sc khe ca h thng ngân hàng Vit Nam. Thêm vào đó, s cnh tranh
ngày càng quyt lit gia các ngân hàng trong nc và nc ngoài cng gây ra không
ít khó khn và th thách cho h thng ngân hàng thng mi Vit Nam. Vi mc tiêu
ti đa li nhun, đng thi hot đng n đnh và an toàn trc các bin đng th
trng, các ngân hàng thng mi Vit Nam và các bên liên quan luôn quan tâm đn
nng lc tài chính ca ngân hàng trên các khía cnh chính nh c cu vn, cht lng
tài sn , kh nng sinh li, kh nng thanh khon cng nh hiu qu hot đng ca
ngân hàng…Vi nhng lý do đã đ cp, vic nhn đnh và đánh giá chính xác nng lc
2
tài chính, t đó đa ra nhng gii pháp hu hiu nâng cao nng lc tài chính ca các
ngân hàng thng mi Vit Nam là ht sc cn thit.
Xut phát t nhng lý do trên, tác đã đã chn thc hin đ tài nghiên cu
“CÁC YU TăNH HNG N NNG LC TÀI CHÍNH CA CÁC NGÂN
HÀNG THNG MI VIT NAM”.
2. Mc tiêu nghiên cu
tài nghiên cu nhm đt đc nhng mc đích sau:
- Xây dng h thng lý lun v đánh giá nng lc tài chính ca các NHTM và
các công c đánh giá nng lc tài chính ca các NHTM.
- Phân tích thc trng h thng NHTM Vit Nam và đánh giá nng lc tài chính
ca mt s ngân hàng Vit Nam.
- Da trên các ch tiêu tài chính nhm tìm ra yu t nh hng đn nng lc tài
chính ca các NHTM Vit Nam. T nhng vn đ mang tính lý lun và thc
tin trên, tác gi đ xut mt s gii pháp nhm nâng cao nng lc tài chính
ca các NHTM Vit Nam.
3. Câu hi nghiên cu
tài nghiên cu nhm tr li hai câu hi:
- Thc trng nng lc tài chính ca các NHTM Vit Nam.
- Các yu t nh hng đn nng lc tài chính ca các NHTM Vit Nam theo
quan đim đánh giá ca Moody
4. Phng pháp nghiên cu
Trong lun vn này, phng pháp nghiên cu đc áp dng là phng pháp
phân tích đnh tính, thng kê, tng hp, kho sát ý kin chuyên gia đng thi kt hp
3
phng pháp phân tích đnh lng bng công c phân tích bit s (Discriminant
analysis) đ xác đnh các yu t chính nh hng đn đánh giá nng lc tài chính ni
ti ca ngân hàng.
5. i tng và phm vi nghiên cu
5.1. i tng nghiên cu
i tng nghiên cu ca lun vn này là:
- Nng lc tài chính ca các NHTM Vit Nam
- Các nhân t nh hng đn nng lc tài chính ca các NHTM Vit Nam
5.2. Phm vi nghiên cu
Nghiên cu tp trung vào tìm kim, phân tích các s liu có liên quan đn hot
đng ca các NHTM Vit Nam trong giai đon t nm 2005 đn nm 2012.
6. Cu trúc nghiên cu
Ngoài phn m đu và kt lun, ni dung đ tài gm 3 chng:
- Chng 1: Tng quan v các yu t nh hng nng lc tài chính ca các
NHTM Vit Nam.
- Chng 2: Thc trng tình hình tài chính và mô hình nghiên cu các yu t
đánh giá nng lc tài chính ca các NHTM Vit Nam
- Chng 3: Các gii pháp nâng cao nng lc tài chính ca các NHTM Vit
Nam
7. Kt qu mong đi
ánh giá nng lc tài chính ca các NHTM Vit Nam hin nay
4
Xác đnh đc các yu t nh hng đn nng lc tài chính ca NHTM Vit
Nam và xây dng mô hình nhm giúp các nhà qun lý và các bên liên quan có thêm c
s đánh giá nng lc tài chính các NHTM Vit Nam.
5
CHNG 1
TNG QUAN V CÁC YU TăNH HNG NNG LC TÀI CHÍNH CA
CÁC NGÂN HÀNG NGÂN HÀNG THNG MI VIT NAM
1.1. Nng lc tài chính ca các ngân hàng thng mi
Khái nim “nng lc tài chính” ca mt ngân hàng là kh nng hot đng mt
cách n đnh, an toàn và mang li li nhun tt hn mc trung bình chung da trên các
yu t ni ti ca ngân hàng mà không cn s tr giúp t bên ngoài.
mc đ mt doanh nghip hay t chc tài chính, s n đnh tài chính là trng
thái duy trì hot đng bình thng, không có nhng bin đng đt ngt, tht thng
trong quá trình phát trin.
An toàn tài chính là kh nng mà các ngân hàng có th tránh đc các ri ro
trong hot đng cng nh ri ro chung ca nn kinh t, có kh nng thc hin các
ngha v ca mình đng thi bo đm đc s tn ti và phát trin.
1.2. Các nhân tănh hng đn nng lc tài chính ca ngân hàng
1.2.1. Các nhân t ni sinh
1.2.1.1. Trình đ qun lý
Ngân hàng hay các t chc tín dng là mt loi hình doanh nghip đc bit.
Hot đng kinh doanh chính ca ngân hàng là kinh doanh tin t và các dch v ngân
hàng. Da trên bn cht v hot đng kinh doanh, hot đng ca ngân hàng nh hng
trc tip đn tt c các ngành, các mt ca đi sng kinh t xã hi. Vi mc đ đc bit
và nh hng sâu rng ca mình, hot đng ca các ngân hàng b chi phi mnh m
bi các chính sách ca Nhà Nc và Ngân hàng Trung ng.
6
ng thi vi quy mô hot đng ln và mng li hot đng m rng nhanh
cùng s liên h cht ch vi tt c các bin đng ca th trng tin t và nn kinh t,
kh nng qun lý ca ngân hàng luôn phi phát trin và bin hóa tt nhm thích nghi
vi nhng thay đi liên tc ca th trng. Hin nay khi nn kinh t th gii đã trong
giai đon hi nhp sâu, vic tác đng ca th trng th gii và cnh tranh t các t
chc tin t nc ngoài là mt thách thc không nh cho b phn qun lý ca các ngân
hàng.
Chính vì s phc tp trong hot đng ngân hàng mà kh trình đ qun lý ca
các cp lãnh đo phi đc đt lên hàng đu trong các yu t nh hng đn sc mnh
tài chính ca mt ngân hàng. Trình đ qun lý ca ngân hàng đc th hin qua kh
nng điu hành và kh nng giám sát ni b.
1.2.1.2. Quy mô và cht lng tài sn
Quy mô và cht lng tài sn ca ngân hàng có nh hng quan trng đn hot
đng ca chính ngân hàng đó. Quy mô tài sn tng lên kèm vi vic m rng hot
đng, kh nng tip cn đn nhiu đi tng khách hàng, m rng đa bàn hot đng
giúp thúc đy hot đng, tng trng doanh thu và li nhun ca ngân hàng, đng thi
làm tng tm nh hng ca ngân hàng đi vi các đi tác trong và ngoài nc.
Tuy nhiên vic đn thun ch gia tng quy mô tài sn mà không qun lý tt s
làm ri ro tng cao và có th nh hng tiêu cc đn hot đng ca ngân hàng. Do đó
không ch đn thun là quy mô tài sn mà cht lng tài sn cng có sc nh hng rt
ln đn sc mnh tài chính ca mt ngân hàng. Khi cht lng tài sn gim sút thì vic
tng quy mô tài sn ch làm cho ngân hàng đng trc ri ro khó có th ngn nga.
1.2.1.3. Vn ch s hu
7
Ngun vn hot đng ch yu ca các ngân hàng ch yu là ngun vn huy
đng t các cá nhân doanh nghip bên ngoài, do đó t l n ca ngân hàng đc bit ln
hn các doanh nghip thông thng. iu này to ra ri ro rt ln đi vi hot đng
ca các ngân hàng.
Vn ch s hu mc dù chim t trng nh trong tng tài sn hot đng ca
ngân hàng nhng nó chim mt vai trò vô cùng quan trng đi vi s hot đng và
nng lc tài chính ca mt ngân hàng. ây là ngun vn c s đ hình thành nên các
ngun vn khác đng thi to nên uy tín ban đu, duy trì nim tin ca công chúng vào
ngân hàng.
Khi quy mô tài sn tng lên, hot đng m rng thì ri ro cng tng lên. iu
này đòi hi kh nng chng ri ro tt hn t phía ngân hàng. Vn ch s hu là yu t
then cht trong vic phòng chng ri ro, là tm đm bo v cho ngân hàng khi đng
trc các cú sc ni sinh và ngoi sinh. Trong trng hp ngân hàng mt kh nng chi
tr, vn ch s hu s là ngun hoàn tr cho khách hàng. Do đó vi vn ch s hu
ln, c cu ngun vn cân đi s giúp ngân hàng to đc nim tin v s vng mnh
cho các khách hàng, đi tác cng nh chính c đông ca ngân hàng.
1.2.1.4. Kh nng sinh li
Li nhun là mc đích kinh doanh ca các ngân hàng thng mi và là yu t
quan trng có th dùng đ đánh giá nng lc tài chính ca ngân hàng. Khi li nhun
ca ngân hàng không đ đ bù đp chi phí hot đng trong k cùng vi chi phí d
phòng cho các tài sn ri ro, vn t có ca ngân hàng đc s dng đ bù đp chi phí
và do đó làm xói mòn kh nng t bo v ca ngân hàng trc các ri ro và bin đng
ca th trng. S st gim li nhun cng nh hng đn giá tr đnh giá ca ngân
hàng trên th trng chng khoán, gim lòng tin ca nhà đu t và các đi tng khác
trên th trng, bao gm c nhng ngân hàng đi tác và các khách hàng.
8
Cui cùng, khi ngân hàng có li nhun tích ly âm đn mc ln hn vn ch s
hu, điu này đng ngha vi kh nng phá sn ca ngân hàng hoàn toàn có th xy ra
và chi phí đ vc dy ngân hàng lúc này là quá ln.
1.2.1.5. Kh nng thanh khon
Kh nng thanh khon ca mt ngân hàng là kh nng sn sàng chi tr đ đáp
ng nh cu rút tin, gii ngân các khon tín dng đã cam kt và bù đp nhng tn tht
xy ra trong hot đng kinh doanh. ây là ch tiêu c bn và quan trng nhm đánh giá
kh nng hot đng an toàn và n đnh ca ngân hàng.
1.2.1.6. H thng qun tr ri ro
Vi bn cht ca hot đng kinh doanh mang tính phc tp, ngân hàng luôn
phi đi mt vi nhiu ri ro trong quá trình hot đng kinh doanh ca mình. Các ri ro
thng gp ca ngân hàng là ri ro tín dng, ri ro thanh khon, ri ro lãi sut, ri ro
hot đng và các ri ro th trng đn t các yu t kinh t v mô cng nh các chính
sách điu hành ca Chính Ph và Ngân hàng Trung ng. H thng qun tr ri ro có
vai trò then cht đi vi kh nng hot đng an toàn và kh nng sinh li ca ngân
hàng, nht là trong tình hình kinh doanh nhiu bin đng ca các ngân hàng trong thi
đim kinh t hin nay.
Ri ro ca ngân hàng có th đc đo lng bng cách s dng phng pháp
phn ánh c nhng tn tht d đoán đc gn nh phát sinh trong các trng hp
thông thng và nhng tn tht không d đoán đc mà ch là nhng c tính nhng
tn tht thc t sau cùng da trên nhng mô hình thng kê.
Các thông tin kt hp v hot đng kinh doanh và ri ro ca ngân hàng cn
đc kim tra và x lý kp thi đ nhm phân tích, kim soát và phát hin sm hn các
9
ri ro. Mt h thng qun tr ri ro tt có kh nng d đoán và xác đnh thit hi trc
nhng bin đng có th xy ra là nhân t quan trng có th nâng cao sc mnh tài
chính ca ngân hàng đ đ sc chu đng nhng cú sc có th xy ra.
Ngoài nhng nhân t nh hng đn nng lc tài chính ca ngân hàng xut
phát t chính bn thân ngân hàng thì còn nhng nhân t khác nm ngoài kh nng kim
soát ca ngân hàng. Thut ng nhân t ngoi sinh đc s dng trong lun vn này đ
đi din cho các yu t bên ngoài ngân hàng.
1.2.2. Các nhân t ngoi sinh
1.2.2.1. S phát trin ca nn kinh t
Ngân hàng là mt t chc trung gian tài chính do đó hot đng s chu nhiu
nh hng t các yu t ca nn kinh t. Da trên bn cht v hot đng kinh doanh,
hot đng ca ngân hàng nh hng trc tip đn tt c các ngành, các mt ca đi
sng kinh t xã hi. Mc đ phát trin ca ngân hàng ph thuc nhiu vào mc đ phát
trin chung ca nn kinh t, nhng đng thi cng có tác đng tr li kéo theo nn kinh
t phát trin. Nn kinh t phát trin càng cao thì nhu cu v vn và các dch v ngân
hàng cng đc đy mnh t đó to điu kin cho s phát trin ca ngân hàng.
Vi tác đng qua li mt thit vi nn kinh t, trong giai đon kinh t suy
thoái, hot đng ca các ngân hàng cng theo đó chu tác đng tiêu cc, vi nhng áp
lc v cht lng tài sn, tình trng thanh khon, các ri ro hot đng tng mnh và
nhng tác đng này đc th hin rõ trong tình hình hot đng ca ngân hàng hn bt
c ngành kinh t nào khác. Bi l vi vai trò trung gian luân chuyn vn, khi kinh t
khó khn thì các khon vay ca ngân hàng nhiu kh nng tr thành n xu, nh hng
đn vic thu hi n ca ngân hàng. iu này dn đn tình trng chênh lch thanh
khon, khi các khon tin gi khách hàng hoc các ngha v khác ca ngân hàng phi
10
thc hin đy đ và đúng hn. Tình trng chênh lch thanh khon ln dn có th nh
hng đn kh nng thanh toán, danh ting cng nh tng mnh ri ro ca ngân hàng.
S phát trin ca nn kinh t còn th hin trình đ chung ca ngi dân và
các doanh nghip, kh nng s dng vn và các dch v tài chính ca ngân hàng ca
các đi tng khách hàng. Trình đ qun lý tt ca các doanh nghip s nâng cao kh
nng hp th và s dng vn hiu qu, cng nh nhu cu s dng các dch v và công
c tài chính đ phc v cho hot đng sn xut kinh doanh ca doanh nghip. Khi
khách hàng có am hiu tt v các dch v đc ngân hàng cung cp, ngân hàng s có
nhiu c hi hn đ cung cp dch v đn cho khách hàng, t đó ngân hàng có th m
rng và phát trin h thng ca chính mình đ đáp ng đc nhu cu tng lên t phía
khách hàng.
Nhng đng thi vi nhng li ích cho hot đng ca ngân hàng trong nn
kinh t phát trin, các ngân hàng cng phi đi mt vi nhiu ri ro hn do khách hàng
có nhiu kh nng s dng các kin thc và phng tin sn có đ lách qua s kim
soát ca ngân hàng, t đó mang li thit hi, tng chi phí qun lý và gim hiu qu hot
đng ca ngân hàng.
1.2.2.2. Trình đ phát trin ca th trng tài chính
Th trng tài chính phát trin có tác đng c trên phng din tích cc và tiêu
cc đn hot đng ca ngân hàng. Th nht khi th trng tài chính phát trin, các kênh
chu chuyn vn ca ngân hàng cng phát trin làm đa dng hóa kh nng tip cn vn
cng nh phân phi vn ca các thành phn kinh t. iu này làm gim tm nh hng
ca ngân hàng trong vai trò điu tit vn ca nn kinh t và nh hng đn li nhun
ca ngân hàng t hot đng tín dng. Ngc li, s phát trin ca th trng tài chính
cho phép ngân hàng trin khai đc nhiu sn phm dch v hn cho khách hàng và
tng li nhun t hot đng dch v, gim ph thuc vào hot đng tín dng.
11
S phát trin ca th trng tài chính còn dn đn vic ngân hàng s dng
nhiu hn các công c tài chính trong hot đng kinh doanh ca mình. Các công c tài
chính phc tp này luôn n cha nhiu ri ro và có th gây ra nhng thit hi mà ngân
hàng không kim soát đc, tng kh nng v n ca ngân hàng. S liên kt mnh m
ca ngân hàng vi các thành phn kinh t, c th là các khách hàng trong lnh vc tài
chính dn đn vic ri ro và li nhun ca ngân hàng cng b nh hng trc tip bi
s thng trm ca các thành viên trong th trng. Và ri ro t các sn phm tài chính
phc tp ca các đi tng này do đó cng nh hng đn tình hình hot đng ca
ngân hàng. Mt ngân hàng hoàn toàn có th đi mt vi kh nng thay đi nhanh
chóng ca li nhun và chi phí dn đn tình trng mt thanh khon khi th trng
chng khoán hay th trng bt đng sn đi xung quá nhanh. Do đó s phát trin ca
th trng tài chính va là c hi đ nâng cao thu nhp và đi tng khách hàng, va là
thách thc trong vic kim soát ri ro và nâng cao hiu qu hot đng ca ngân hàng.
1.2.2.3 Môi trng pháp lý
Hot đng ca NHTM chu chi phi rt ln t phía Ngân hàng Trung ng
các nc, vi nhng quy đnh cht ch nhm mc đích qun lý và điu tit th trng.
Do đó môi trng pháp lý có nh hng ln đn hot đng cng nh các ri ro mà
ngân hàng phi đi mt. Mt s thay đi trong lãi sut c bn hoc lãi sut tái chit
khu có th làm ngân hàng gánh chu nhng khon l ln cùng vi vic gim kh nng
đm bo thanh khon ca ngân hàng. Vi s liên kt cht ch ca ngân hàng đi vi
các thành phn và lnh vc kinh t, các quy đnh pháp lut ca các ngành ngh khác vì
vy cng tác đng đn hot đng ca ngân hàng, nh Lut chng khoán, Lut đt đai,
Lut thng mi…
Các quy đnh qun lý ca Ngân hàng Trung ng luôn đc thay đi đ thích
ng vi nhng thay đi ca th trng và điu này gây ra ri ro rt ln trong hot đng,
có kh nng nh hng nhiu đn doanh thu và li nhun ca các NHTM. Các quy
12
đnh v t giá, lãi sut tác đng hu nh tc thi đn biên li nhun ca ngân hàng.
Các gii hn v vn, cho vay và đu t đc ni lng s khuyn khích ngân hàng hot
đng theo hng chp nhn ri ro nhiu hn đ đánh đi vi li nhun cao hn. Vic
này s làm suy gim nng lc tài chính ca ngân hàng và khin ngân hàng tr nên yu
đi trc nhng nguy c và thit hi có th xy ra.
1.2.2.4. Các bin s kinh t v mô
Các bin s kinh t v mô là nhng bin đu vào đ ngân hàng hoch đnh
chin lc hot đng, đng thi có nh hng trc tip đn hot đng kinh doanh ca
ngân hàng. Các bin s quan trng nh lãi sut, lm phát, tng trng GDP, thu nhp,
dân s… đu có nh hng đn quyt đnh đn nhu cu s dng vn và các sn phm
dch v ca khách hàng.
Vi tính cht đc thù ca hot đng kinh doanh tin t, lãi sut là yu t nh
hng đn c chi phí và doanh thu, đng thi tim n ri ro ln cho ngân hàng. Lãi
sut nh hng đn nhu cu vay vn, kh nng tr n và doanh s huy đng ca ngân
hàng. Lãi sut cao giúp tng doanh s huy đng nhng khó tng trng tín dng, nh
hng kh nng tr n ca khách hàng, gia tng ri ro. S thay đi ca lãi sut th
trng s to ra các khon chênh lãi sut trong n và tài sn, tng ri ro hot đng và
làm gim nng lc tài chính ca ngân hàng.
Mc đ lm phát ca nn kinh t li làm nh hng đn giá tr đng tin, thay
đi hành vi tiêu dùng ca ngi dân và nh hng đn hot đng ca các ngân hàng.
Lm phát cao làm ngi dân có xu hng d tr tài sn, làm mt giá đng tin t đó
nh hng đn ri ro t giá ca ngân hàng. ng thi lãi sut thc, đc tính bng lãi
sut danh ngha tr đi t l lm phát cng là nhân t quyt đnh đn cht lng tin gi
và k hn tin gi ca khách hàng.
13
Tng trng kinh t cao và n đnh là nhân t nh hng đn nhu cu s dng
dch v ngân hàng ca ngi dân và doanh nghip, thúc đy nhu cu m rng hot
đng và phát trin sn phm ca ngân hàng.
1.2.2.5. Các yu t khác
Ngoài các yu t đã trình bày, còn nhiu nhân t ngoi sinh khác nh hng đn
s n đnh và an toàn trong hot đng ca ngân hàng. Mt s nhân t đin hình là đi
th cnh tranh, tình hình các ngành kinh t khác, tình hình kinh t th gii…
i th cnh tranh là mt nhân t quan trng, nh hng nhiu đn chin lc,
quyt đnh kinh doanh và mc đ ri ro mà ngân hàng có th chp nhn. i th cnh
tranh chia s th trng huy đng, tín dng và c dch v trên th trng ngân hàng. Khi
các đi th cnh tranh đa ra các điu kin huy đng, cho vay tt s làm thu hút lng
khách hàng v phía h, làm gim doanh thu, li nhun và tng ri ro thanh khon ca
ngân hàng.
Tình hình các ngành kinh t khác, đc bit là các ngành là đi tng khách
hàng ch yu ca ngân hàng cng là nhân t nh hng nhiu đn hot đng ca ngân
hàng. Khi ri ro xy ra đi mt ngành kinh t, làm nh hng đn kt qu kinh doanh
ca các doanh nghip trong ngành thì ngân hàng, vi t cách là ngi cho vay cng
phi gánh chu ri ro khi các khon vay tr thành n xu. in hình ngành bt đng
sn, vi nhu cu vay vn ln t phía ngân hàng. Khi bong bóng bt đng sn v ra, các
ngân hàng có d n cho vay bt đng sn ln đu gánh chu nhiu hu qu khi n xu
tng cao, các sn phm tài chính mt giá và kh nng thanh khon ca ngân hàng b
suy yu.