Giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của ngân hàng TMCP ngoại thương Việt Nam đến năm 2020 Luận văn thạc sĩ 2013

LÊ NGUYN DIM HNG


GIIăPHỄPăNỂNGăCAOăNNGăLC
CNH TRANH CA NGÂN HÀNG TMCP
NGOIăTHNGăVIT NAM NăNMă2020



LUNăVNăTHC S KINH T








TP. H Chí Minh - Nmă2013
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM



LÊ NGUYN DIM HNG


GIIăPHỄPăNỂNGăCAOăNNGăLC
CNH TRANH CA NGÂN HÀNG TMCP
NGOIăTHNGăVIT NAM NăNMă2020

Chuyên ngành: QUN TR KINH DOANH
Mã s: 60340102

LUNăVNăTHC S KINH T

NGI HNG DN KHOA HC: TS. NG NGCăI







TP. H Chí Minh - Nmă2013
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM



LIăCAMăOAN

Ni dung và kt qu ca lun vn này là kt qu nghiên cu đc lp ca hc
viên di s h tr ca ging viên viên hng dn và nhng ngi tôi đư cm n 
trên. Lun vn này cha đc công b trong bt k công trình khoa hc nào, các
đon trích dn và s liu s dng trong lun vn đu đc dn ngun và có đ chính
xác cao nht trong phm vi hiu bit ca hc viên.

TP. H Chí Minh, tháng 11 nm 2013


Lê Nguyn Dim Hng

MC LC

TRANG BÌA PH
LI CAM OAN
MC LC
DANH MC BNG
DANH MC BIU 
PHN M U 1
1. Lý do chn đ tài 1
2. Mc tiêu nghiên cu 2
3. i tng nghiên cu và phm vi nghiên cu 2
4. Phng pháp nghiên cu 2
5. óng góp ca đ tài 2
6. Kt cu lun vn 2
CHNGă1: CăS LÝ LUN V NỂNGăCAOăNNGăLC CNH TRANH
1.1. Các khái nim 3
1.1.1. Khái nim cnh tranh 3

1.1.2. Li th cnh tranh 4
1.1.3. Nng lc cnh tranh 5
1.1.4. Chin lc cnh tranh 6
1.1.5. Nng lc ct lõi 9
1.1.6. Cnh tranh trong lnh vc ngân hàng 11
1.2. Vai trò ca nâng cao nng lc cnh tranh 12
1.3. Các yu t nh hng đn nng lc cnh tranh ca NHTM 12
1.3.1. Các yu t bên ngoài 12
1.3.2. Các yu t bên trong 16
1.4. Kinh nghim v nâng cao nng lc cnh tranh ca mt s ngân hàng 21
1.4.1. Ngân hàng HSBC 21
1.4.2. Ngân hàng Bank of America 22

1.4.3. Ngân hàng ANZ 23
1.4.4. Tp đoàn CitiGroup 24
1.4.5. Bài hc kinh nghim cho các ngân hàng thng mi trong nc 26
1.5. Mt s công c đ xây dng và lc chn gii pháp 26
1.5.1. Ma trn đánh giá các yu t bên trong (IFE) 26
1.5.2. Ma trn đánh giá các yu t bên ngoài (EFE) 27
1.5.3. Ma trn SWOT 27
Tóm tt chng 1 28
CHNGă 2.ă THC TRNG V NNGă LC CNH TRANH CA
VIETCOMBANK 29
2.1. Gii thiu v Vietcombank 29
2.2. Các yu t bên trong tác đng đn nng lc cnh tranh ca Vietcombank 30
2.2.1 Nng lc tài chính ca Vietcombank 30
2.2.2. Nng lc hot đng ca Vietcombank 36
2.2.3. Nhân lc Vietcombank 45
2.2.4. Nng lc qun tr 46
2.2.5. Sn phm và th trng 48

2.2.6. Mng li và các mi quan h Vietcombank 50
2.2.7. Uy tín thng hiu và vn hóa Vietcombank 51
2.2.8. Marketing và bán hàng 52
2.2.9. Nng lc ct lõi ca Vietcombank 54
2.2.10. Ma trn các yu t bên trong Vietcombank 55
2.2.11. im mnh (Strength) và đim yu (Weakness) 56
2.3. Các yu t bên ngoài tác đng đn nng lc cnh tranh ca Vietcombank 57
2.3.1. Môi trng v mô 58
2.3.2. Môi trng vi mô 60
2.3.3. Ma trn đánh giá các yu t bên ngoài ca Vietcombank 66
2.3.4. ánh giá các yu t bên ngoài tác đng đn nng lc cnh tranh ca
Vietcombank 67

Tóm tt chng 2 68
CHNGă3.ăMT S GIIăPHỄPăNỂNGăCAOăNNGăLC CNH TRANH
CA VIETCOMBANK 69
3.1. D báo ca ngành ngân hàng đn nm 2020 69
3.2. Mc tiêu tng quát ca nâng cao nng lc cnh tranh Vietcombank đn nm
2020 69
3.3. nh hng phát trin ca Vietcombank 71
3.3.1. nh hng chung 71
3.3.2. Các đnh hng c th 73
3.4. Các gii pháp nâng cao nng lc cnh tranh ca Vietcombank 74
3.4.1. Xây dng và hình thành các gii pháp bng ma trn SWOT 74
3.4.2. Tng cng nng lc tài chính 76
3.4.3. Nâng cao nng lc hot đng 78
3.4.4. Nâng cao nng lc qun tr và điu hành 83
3.4.5. Tng cng ng dng công ngh 87
3.4.6. M rng, phát trin mng li phân phi chi nhánh, phòng giao dch;
cht lng kênh phân phi 89

3.5. Kin ngh 90
3.5.1. Mt s kin ngh vi nhà nc 91
3.5.2. Mt s kin ngh vi Ngân hàng nhà nc Vit Nam 91
Tóm tt chng 3 92
KT LUN 93
TÀI LIU THAM KHO
PH LC






DANH MC BNG

Bng 2.1: Vn ch s hu ca Vietcombank 2009 - 2012 31
Bng 2.2: T l h s an toàn vn ca Vietcombank 2009 - 2012 32
Bng 2.3: Li nhun ròng ca Vietcombank 2009 - 2012 34
Bng 2.4: H s ROE ca Vietcombank 2009 - 2012 35
Bng 2.5: H s ROA ca Vietcombank 2009 - 2012 36
Bng 2.6: Vn huy đng ca Vietcombank 2009 - 2012 37
Bng 2.7: D n ca Vietcombank 2009 - 2012 38
Bng 2.8: Doanh s thanh toán XNK ca Vietcombank 2009 - 2012 40
Bng 2.9: Doanh s mua bán ngoi t ca Vietcombank 2009 - 2012 41
Bng 2.10: Doanh s kinh doanh th ca Vietcombank 2009 - 2012 42
Bng 2.11: V trí cung cp dch v th gia các ngân hàng nm 2012 43
Bng 2.12: S lng ngi lao đng ca Vietcombank 2009 - 2012 45
Bng 2.13: Ma trn các yu t bên trong ca Vietcombank 55
Bng 2.14: Ma trn các yu t bên ngoài ca Vietcombank 66
Bng 2.15: Ma trn SWOT 75

DANH MC BIUă

Biu đ 2.1: Vn ch s hu ca Vietcombank 2009 - 2012 31
Biu đ 2.2: T trng vn ch s hu/tng tài sn ca các ngân hàng nm 2012 32
Biu đ 2.3: T l h s an toàn vn ca Vietcombank 2009 - 2012 33
Biu đ 2.4: C cu tài sn có ca Vietcombank 2009 - 2012 34
Biu đ 2.5: Li nhun ròng ca Vietcombank 2009 - 2012 35
Biu đ 2.6: H s ROE ca Vietcombank 2009 - 2012 35
Biu đ 2.7: H s ROA ca Vietcombank 2009 - 2012 36
Biu đ 2.8: Vn huy đng ca Vietcombank 2009 - 2012 37
Biu đ 2.9: D n ca Vietcombank 2009 - 2012 39
Biu đ 2.10: Huy đng vn và d n ca các ngân hàng nm 2012 39
Biu đ 2.11: Doanh s thanh toán XNK ca Vietcombank nm 2009 - 2012… 40
Biu đ 2.12: Doanh s mua bán ngoi t ca Vietcombank 2009 - 2012 41
Biu đ 2.13: S lng ngi lao đng ca Vietcombank 2009 - 2012 46
Biu đ 2.14: Mng li hot đng ca các ngân hàng nm 2012 51
Biu đ 2.15: Ch s sc mnh thng hiu các ngân hàng nm 2012 54
1

PHN M U

1. Lý do chnăđ tài
Vn đ nâng cao sc mnh cho h thng tài chính Vit Nam nói chung và
ngân hàng thng mi (NHTM) Vit Nam nói riêng trong xu th hi nhp quc t
đư bt đu đc tho lun t khi làn sóng dch chuyn vn đu t nc ngoài đn
các quc gia đang phát trin n r  nhng thp niên na cui th k XX. S thay
đi t duy qun lý kinh t ca Vit Nam tip tc góp phn c đng mnh m xu th
này, Vit Nam dn thành lp đc th trng ngoi hi, th trng chng khoán.
Các hình thái th trng tài chính th cp khác tn ti đan xen trong mt nn kinh t
th trng cha đnh hình rõ nét.
Vic gia nhp t chc thng mi quc t (WTO) s giúp các đnh ch tài
chính khng l nc ngoài có nhiu c hi hot đng phong phú, đa dng ti Vit
Nam. Thc t này đt ra nhim v đi vi nhng nhà qun tr ngân hàng, các c
quan qun lý và hoch đnh chính sách cn phi nghiên cu các bin pháp đ nâng
cao nng lc cnh tranh ca h thng NHTM Vit Nam trong bi cnh hi nhp.
Trong s đó, Vietcombank là mt trong nhng NHTM hàng đu ti Vit
Nam, vi các th mnh v dch v thanh toán quc t, kinh doanh ngoi t và th.
Vietcombank cng đư trin khai ng dng công ngh hin đi trong tt c các lnh
vc hot đng kinh doanh, và đang không ngng nghiên cu đ đa ra các sn
phm dch v da trên nn tng công ngh này đ đáp ng nhu cu ngày càng cao
ca khách hàng. Bên cnh đó, Vietcombank cng là ngân hàng có th mnh trong
lnh vc tài tr thng mi quc t. Tuy nhiên, nu không có cái nhìn toàn din và
không xem xét đn nng lc cnh tranh ca mình so vi các đi th thì
Vietcombank có th s d dàng mt đi th mnh hin hu ca mình. Vì vy đ tip
tc phát huy và gi vng li th ca Vietcombank, cn có nhng gii pháp đ nâng
cao nng lc cnh tranh toàn din ca Vietcombank. Vi nhng lý do trên tác gi đư
chn đ tài “Gii pháp nâng cao nng lc cnh tranh ca Ngân hàng TMCP Ngoi

thng Vit Nam đn nm 2020” đ nghiên cu.
2


2. Mc tiêu nghiên cu
 tài phân tích, đánh giá các yu t bên trong và bên ngoài ca
Vietcombank đ đa ra các gii pháp và đóng góp ý kin cho vic nâng cao nng
lc cnh tranh đi vi NHTM Vit Nam nói chung và Vietcombank nói riêng
hng đn nm 2020.
3. iătng và phm vi nghiên cu
- i tng nghiên cu: Các yu t bên trong và bên ngoài nh hng đn
nng lc cnh tranh ca Vietcombank và da vào các đnh hng phát trin đ đa
ra các gii pháp phù hp đ nâng cao nng lc cnh tranh cho Vietcombank.
- Phm vi nghiên cu: Kt qu hot đng kinh doanh ca Vietcombank trong
giai đon 2009 - 2012 trên c s thu thp d liu t các báo cáo tài chính và báo cáo
thng niên ca Vietcombank.
4. Phngăphápănghiênăcu
 tài nghiên cu s dng phng pháp thng kê mô t đ thu thp và phân
tích các d liu; phng pháp so sánh tng hp, tham kho ý kin chuyên gia đ tìm
ra đim mnh và đim yu, t đó đ xut các gii pháp nâng cao nng lc cnh
tranh ca Vietcombank.
5. óngăgópăcaăđ tài
Lun vn áp dng h thng phng pháp đánh giá, chm đim bng ma trn
trong vic đánh giá nâng cao nng lc cnh tranh.
Lun vn là mt trong s nhng đ tài ng dng, da trên s tham kho ý
kin ca các chuyên gia trong ngành và trong ngân hàng, giúp cho vic nghiên cu
và đánh giá, đa ra các gii pháp nâng cao nng lc cnh tranh ca Vietcombank.
6. Kt cu ca lunăvn
Ngoài phn m đu và kt lun, danh mc bng, danh mc biu đ, danh
mc tài liu tham kho, ph lc, lun vn đc chia ra làm ba chng nh sau:

Chng 1: C s lý lun v nâng cao nng lc cnh tranh
Chng 2: Thc trng v nng lc cnh tranh ca Vietcombank
Chng 3: Mt s gii pháp nâng cao nng lc cnh tranh ca Vietcombank
3


CHNGă1:ăCăS LÝ LUN V NNGăLC CNH TRANH
1.1. Các khái nim
1.1.1. Khái nim cnh tranh
Cho đn nay có nhiu khái nim khác nhau v cnh tranh. Theo Paul A.
Samuelson và William D. Nordhaus (1992), “cnh tranh là s ganh đua gia các
doanh nghip đ giành khách hàng hoc th trng”
(
1)
. Theo Porter (1985), “cnh
tranh, hiu theo cp đ doanh nghip là vic đu tranh hoc giành git khách hàng,
th phn, hay ngun lc t phía đi th”
(2)
.
Cnh tranh không phi là s trit tiêu ln nhau ca các ch th tham gia, mà
cnh tranh là đng lc cho s phát trin ca doanh nghip. Thông qua cnh tranh,
các ch th tham gia xác đnh cho mình nhng đim mnh, đim yu, cùng vi
nhng c hi và thách thc trc mt cng nh trong tng lai, đ t đó có nhng
hng đi có li nht cho mình khi tham gia vào quá trình cnh tranh.
Nh vy, cnh tranh ca mt doanh nghip là mc đ mà  đó, trong các
điu kin v th trng t do và công bng, có th sn xut ra các sn phm, hàng
hoá và dch v đáp ng đc các đòi hi ca th trng, đng thi to ra vic làm,
giúp nâng cao thu nhp thc t.
Mt doanh nghip đc xem là có sc cnh tranh khi nó có th thng
xuyên đa ra các sn phm thay th, mà các sn phm này có mc giá thp hn so

vi các sn phm cùng loi, hoc bng cách cung cp các sn phm tng t vi
các đc tính v cht lng hay dch v ngang bng tt hn. Trong mt ngành kinh
doanh, mi điu kin bên ngoài là bình đng, sau mt chu k nht đnh, ai giành
đc th phn ln nht, có li nhun cao nht, phát trin mt cách bn vng nht thì
ngi đó giành chin thng trong cnh tranh.
Tuy nhiên, không phi tt c hành vi cnh tranh là lành mnh, hoàn ho; vn
có các ch th tham gia s dng nhng hành vi cnh tranh không lành mnh đ làm

(1)
Paul A. Samuelson và William D. Nordhaus, 1992. Kinh t hc tóm lc. Vin kinh t hc, NXB Khoa
hc xã hi, Hà Ni.
(2)
Michael E. Porter, 2008. Li th cnh tranh. NXB Tr.
4


tn hi đn đi th tham gia cnh tranh vi mình. Cnh tranh không mang ý ngha
trit tiêu ln nhau, nhng kt qu ca cnh tranh mang li là hoàn toàn trái ngc.
1.1.2. Li th cnh tranh
Trong lý thuyt “Li th cnh tranh” ca Michael Porter (1985), ông gii
thích hin tng khi doanh nghip tham gia cnh tranh thng mi quc t cn phi
có “Li th cnh tranh” và “Li th so sánh”. Ọng phân tích li th cnh tranh tc là
sc mnh ni sinh ca doanh nghip, ca quc gia; còn li th so sánh là điu kin
tài nguyên thiên nhiên, sc lao đng, môi trng to cho doanh nghip, quc gia
thun li trong sn xut cng nh trong thng mi. Ông cho rng li th cnh
tranh và li th so sánh có quan h cht ch vi nhau, h tr nhau, li th cnh tranh
phát trin da trên li th so sánh, li th so sánh phát huy nh li th cnh tranh.
Li th cnh tranh xut phát ch yu t giá tr mà doanh nghip có th to ra
cho khách hàng. Li th có th  di dng giá c thp hn đi th cnh tranh
(trong khi li ích cho ngi mua là tng đng), hoc vic cung cp nhng li ích

vt tri so vi đi th khin ngi mua chp nhn thanh toán mt mc giá cao
hn. V c bn, li th cnh tranh phát sinh t các giá tr mà doanh nghip to ra
cho ngi mua, giá tr này phi ln hn các chi phí ca doanh nghip đư phi b ra.
Giá tr là mc mà ngi mua sn lòng thanh toán, và giá tr vt tri xut hin khi
doanh nghip chào bán các tin ích tng đng nhng vi mc giá thp hn các
đi th cnh tranh, hoc cung cp các tin ích đc đáo và ngi mua vn hài lòng
vi mc giá cao hn bình thng.
Khi mt doanh nghip có đc li th cnh tranh, doanh nghip đó s có cái
mà đi th khác không có, hoc làm đc nhng vic mà các đi th khác không
th làm đc. Li th cnh tranh là nhân t cn thit cho s thành công và tn ti
lâu dài ca doanh nghip. Do vy các doanh nghip đu mun c gng phát trin li
th cnh tranh. Tuy nhiên, điu này thng rt d b xói mòn vì hot đng bt chc
ca các đi th.
Theo Porter, chi phí và s sn có ca các yu t sn xut ch là mt trong
nhiu ngun lc ti ch quyt đnh li th cnh tranh, không phi là yu t quan
5


trng. Ông cho rng li th cnh tranh ca mt doanh nghip, v dài hn, tùy thuc
nhiu vào kh nng ci tin liên tc và nhn mnh đn s tác đng ca môi trng
đi vi vic thc hin ci tin đó.
Có th chia li th cnh tranh thành 2 loi c bn:
 Li th v chi phí: tính u vit ca nó th hin trong vic to ra sn phm
có chi phí thp hn đi th cnh tranh. Li th cnh tranh này mang li cho doanh
nghip hiu qu cao hn và có kh nng tt hn đ chng li vic gim giá bán sn
phm.
 Li th v s khác bit hóa: tính u vit ca nó da vào s khác bit ca
sn phm, làm tng giá tr cho ngi tiêu dùng, hoc gim chi phí s dng sn
phm, hoc nâng cao tính hoàn thin khi s dng sn phm. Li th này cho phép
doanh nghip có kh nng buc th trng chp nhn mc giá cao hn mc giá ca

đi th.
1.1.3. Nngălc cnh tranh
Theo Van Duren, Martin và Westgren (1991) thì “nng lc cnh tranh là
kh nng to ra và duy trì li nhun cùng vi th phn trên các th trng trong và
ngoài nc, thông qua các ch s đánh giá nng sut lao đng, công ngh, các yu
t sn xut, chi phí cho nghiên cu và phát trin, cht lng và tính khác bit ca
sn phm, chi phí đu vào”
(
3)
. Porter (1985) cho rng “nng lc cnh tranh là kh
nng sáng to ra nhng sn phm có quy trình công ngh đc đáo đ to ra giá tr
gia tng cao, phù hp vi nhu cu khách hàng, chi phí thp, nng sut cao nhm
tng li nhun”
(4)
. Thut ng “nng lc cnh tranh” dù đư đc s dng rng rãi
nhng vn còn nhiu quan đim khác nhau dn đn cách thc đo lng nng lc
cnh tranh ca các doanh nghip cha đc xác đnh mt cách thng nht và ph
bin.
Nh vy t các quan đim trên, có th đúc kt nh sau: Nng lc cnh tranh
là kh nng khai thác, huy đng, qun lý và s dng có hiu qu các ngun lc gii

(3)
Van Duren E., Martin L., and Westgren R., 1991. Assessing the Competitiveness of Canada’s Agrifood
Industry. Canadian Journal of Agricultural Economics.
(4)
Michael E. Porter, 2008. Li th cnh tranh. NXB Tr.
6


hn (nhân lc, vt lc, tài lc…), to ra nng sut và cht lng cao hn so vi đi

th cnh tranh; đng thi bit li dng các điu kin khách quan mt cách có hiu
qu đ to ra li th cnh tranh trc các đi th, xác lp v th cnh tranh ca mình
trên th trng; t đó chim lnh th phn ln, to ra thu nhp và li nhun cao, đm
bo cho doanh nghip tn ti, tng trng và phát trin bn vng.
Nng lc cnh tranh đc phân bit thành 4 cp đ nh sau:
 Nng lc cnh tranh ca sn phm hàng hóa: là kh nng sn phm đó
bán đc nhanh vi giá tt khi có nhiu ngi cùng bán loi sn phm đó trên th
trng. Nng lc cnh tranh ca sn phm ph thuc và cht lng, giá c, tc đ
cung cp, dch v đi kèm, thng hiu, qung cáo, uy tín ca ngi bán, chính sách
hu mưi…
 Nng lc cnh tranh ca doanh nghip: là kh nng doanh nghip to ra
đc li th cnh tranh, có nng sut và cht lng sn phm cao hn ca đi th,
chim lnh th phn ln, to ra thu nhp và li nhun cao đ tn ti và phát trin bn
vng.
 Nng lc cnh tranh ca ngành: là kh nng ngành phát huy đc nhng
li th cnh tranh và có nng sut so sánh cao hn gia các ngành cùng loi.
 Nng lc cnh tranh ca quc gia: là nng lc ca nn kinh t quc dân
nhm đt đc và duy trì mc tng trng cao trên c s các chính sách, th ch và
các đc trng kinh t, xã hi khác. Nng lc cnh tranh ca quc gia có th hiu là
vic xây dng mt môi trng cnh tranh kinh t chung, đm bo có hiu qu phân
b ngun lc, đ đt và duy trì mc tng trng cao, đm bo cho nn kinh t phát
trin bn vng.
Nng lc cnh tranh  bn cp đ trên có mi tng quan mt thit vi nhau,
ph thuc ln nhau. Do đó, khi xem xét, đánh giá và đ ra các gii pháp nhm nâng
cao nng lc cnh tranh ca doanh nghip, cn thit phi đt nó trong mi tng
quan chung gia các cp đ cnh tranh nêu trên.
1.1.4. Chinălc cnh tranh
7

Doanh nghip có các đim mnh và đim yu khác nhau so vi các đi th
khác nhng có hai loi li th cnh tranh mà doanh nghip có th to ra là chi phí
thp và khác bit hóa. Hai loi li th cnh tranh này kt hp vi phm vi hot đng
ca doanh nghip to ra ba chin lc cnh tranh đó là: chin lc chi phí thp,
chin lc khác bit hóa, và chin lc tp trung. Li th cnh tranh là tâm đim
ca mi chin lc. (Giáo trình Qun tr hc, Khoa Qun tr kinh doanh, Trng
i hc kinh t TP.HCM, NXB ông Phng, 2007).
 Chinălc dnăđu v chi phí thp
Chin lc này cho thy đ thành công thì doanh nghip cn bán sn phm
hay dch v tng đng đi th cnh tranh nhng có giá thp hn nh chi phí làm
ra sn phm hay dch v thp hn. Chính nh chi phí thp nên doanh nghip có li
nhun cao hn các đi th cnh tranh.  có v trí dn đu lâu dài v chi phí thp là
mt thách thc đi vi doanh nghip, bi l các đi th cnh tranh s n lc ct
gim chi phí.
Có hai phng pháp chính đ doanh nghip có đc li th v chi phí:
+ Doanh nghip kim soát đc các yu t tác đng đn chi phí: nhng
doanh nghip thành công vi chi phí ti u thng có li th chi phí t nhiu ngun
khác nhau. Li th chi phí bn vng không xut phát t mt hot đng giá tr duy
nht mà t nhiu hot đng giá tr trong doanh nghip.
+ nh hình li chui giá tr: có th bt ngun t mt quy trình sn xut khác
bit, mt kênh phân phi mi, s dng mt loi vt liu mi, hoc phng pháp
marketing mi…
Các bin pháp đ gim chi phí: s dng nhân công giá r, công ngh hin
đi, ci thin quy trình hot đng sn xut, s dng đng cong kinh nghim. Chin
lc chi phí thp phù hp vi các lnh vc kinh doanh sn phm hay dch v thông
thng. Tuy nhiên vic ct gim chi phí có th làm suy yu s khác bit hoá nu
nhng ct gim này làm trit tiêu ngun gc ca s khác bit do doanh nghip to
ra.
 Chinălc to nên s khác bit
8

Khác bit hóa là kh nng mang đn cho khách hàng giá tr đc nht và duy
nht, hay cht lng vt tri. Phng thc khác bit hóa rt riêng bit theo tng
ngành. Khác bit hóa có th da vào chính sn phm, h thng phân phi, phng
pháp marketing hoc yu t khác.
Khác bit hóa cho phép doanh nghip bán ra sn phm vi mc giá cao hn
đi th cnh tranh nên kh nng sinh li s ln hn đi th cnh tranh. Thông
thng, s khác bit đc khách hàng đánh giá cao, và d nhìn thy  các sn phm
cao cp nh ô tô, máy bay, đ đin t…  to ra s khác bit thì sn phm hay
dch v ca doanh nghip phi có tính nng vt bc hn đi th cnh tranh. Khác
bit hóa xut phát t trong chui giá tr ca doanh nghip. S đc nht s không đa
đn khác bit hóa nu s đc nht này không có giá tr vi ngi mua.
Tính bn vng ca khác bit hóa da trên hai vn đ là giá tr dành cho
ngi mua và s bt chc ca đi th cnh tranh. Tính khác bit hóa s bn vng
khi xut phát t nhiu ngun. Trong mt s trng hp có nhng sn phm do đc
tính t nhiên không th thc hin khác bit hóa nhiu, thì khi đó giá c là tiêu chun
đ khách hàng đánh giá sn phm và li th cnh tranh s nghiêng v phía doanh
nghip cung cp sn phm có giá thp hn.
Ngày nay vi các sn phm thông thng, các nhà sn xut vn tìm kim c
hi to nên s khác bit đ bán đc nhiu sn phm và dch v cho khách hàng.
 Chinălc tp trung
Chin lc này la chn c s phm vi cnh tranh hp trong ngành, hng
phc v vào mt nhóm khách hàng hn ch. Mt chin lc tp trung s hng vào
mt phân khúc hoc nhóm phân khúc là mt khu vc đa lý, mt nhóm khách hàng
c th hay tính cht ca sn phm.
Bng cách ti u hóa chin lc nhm vào phân khúc mc tiêu đư chn,
doanh nghip tìm kim và đt đc li th cnh tranh trong phân khúc mc tiêu
này. Chin lc tp trung có th là tp trung vào chi phí thp hoc khác bit hóa.

9


1.1.5. Nngălc ct lõi
Theo CK Prahalad và Gary Hamel (1990), “nng lc ct lõi là mt yu t c
th mà mt doanh nghip xem là trung tâm cho mi hot đng ca doanh nghip
hoc ca con ngi trong doanh nghip, theo đó doanh nghip có th làm tt và
tha mãn ba điu kin: kh nng đó đem li li ích cho khách hàng, kh nng đó
không d cho đi th bt chc, doanh nghip có th vn dng kh nng đó đ m
rng, khai thác cho nhiu sn phm và th trng”
(
5)
.
Nng lc ct lõi có th có nhiu dng khác nhau, đó có th là công ngh, bí
quyt k thut, quy trình đáng tin cy, mi quan h thân thit vi khách hàng và nhà
cung ng. Nng lc ct lõi cng có th bao gm phát trin sn phm, vn hóa ví d
nh s cng hin ca nhân viên, qun lý nhân s, gi chân ngi tài, đ bao ph th
trng ca sn phm, v.v.
Khi phát trin sn phm, dch v mi, doanh nghip thng da vào nng
lc ct lõi - nhng th mnh sn có ca mình. ây đc xem là u tiên hàng đu
đi vi nhiu doanh nghip khi xem xét các quyt đnh phát trin sn phm, dch v
mi - b sung cho các sn phm, dch v hin có. Nng lc ct lõi s to nên li th
cnh tranh cho doanh nghip trong hot đng sn xut, kinh doanh, giúp gim thiu
ri ro trong vic xây dng mc tiêu và hoch đnh chin lc, góp phn quyt đnh
vào s thành bi ca d án.
Theo Prahalad và Hamel (1990), có ba vn đ đa ra đ xem xét mt nng
lc ct lõi ca doanh nghip
(6)
, đó là:

- S xác đáng: Nng lc ct lõi phi mang li cho khách hàng giá tr tht s,
gây nh hng đ h phi chn sn phm, dch v ca doanh nghip. Nu không,
nó s không có hiu qu trong v th cnh tranh và không phi là nng lc ct lõi.
- Khó sao chép: Nng lc ct lõi rt khó sao chép. iu đó cho phép doanh
nghip to ra nhng sn phm tt hn đi th ca mình; không ngng nâng cp
chúng, to ra v th cnh tranh ti thng trong th trng.

(5), (6)
C.K. Prahalad and G. Hamel, 1990. The Core Competence of the Corporation.

10


- Kh nng m rng: Nng lc ct lõi cn có kh nng m rng trong nhng
th trng tim nng. Nu nó ch ng dng thành công đc trong mt th trng rt
nh, chuyên bit, s không đ đ to nên s phát trin bn vng v sau.
Nng lc ct lõi không phi t nhiên mà có. Nó đc hình thành và phát
trin trong quá trình sn xut, kinh doanh, có th sau khi doanh nghip đư gp tht
bi nhiu ln. Nng lc ct lõi to thành t con s không hay t nng lc thông
thng. Các th mnh đc hình thành, tích ly và cng c dn dn t lúc bt đu
đn trong sut quá trình hot đng ca doanh nghip. Nng lc đc sinh ra trong
quá trình phát trin các sn phm, dch v mi và dn dn hoàn thin đ tr thành
“ct lõi”, mang li th mnh và li th cnh tranh cho doanh nghip. Nng lc ct
lõi cn phi tip tc đc xây dng, phát trin thêm c v s lng và cht lng.
Tuy nhiên, nu ch phát trin sn phm, dch v mi da trên nng lc ct lõi
cng có ngha là ch da trên cái mà doanh nghip có (hoc có th làm đc), ch
không phi cái th trng cn. Có nhng cái doanh nghip làm đc, nhng th
trng không cn, và ngc li. Thc t, rt nhiu doanh nghip đư dám th và
thành công vt bc vi nhng lnh vc, ngành ngh mà h hoàn toàn cha h kinh
doanh, hay nói cách khác không da vào th mnh ca h. Vn đ là phi bit tn

dng c hi t th trng, dám chp nhn ri ro, dám th, dám sai và dám xây dng
nng lc ct lõi t nhng nng lc thông thng, hoc không có gì. An toàn hn,
nhiu doanh nghip đư liên kt, liên doanh đ tn dng nng lc ct lõi ca nhau. Bí
quyt thành công trong kinh doanh là bit chp ly c hi. C hi th trng nhiu
khi mang yu t khách quan, không ph thuc vào nng lc ct lõi ca doanh
nghip nào. Doanh nghip phi t xây dng nng lc ct lõi và m rng chúng bng
nhng th nghim, đôi khi là mo him. S dng nng lc ct lõi trong phát trin
sn phm, dch v mi s làm cho xác sut thành công cao hn, mc đ ri ro thp
hn. Tuy nhiên, nu c nht nht da vào nng lc ct lõi ca mình, có khi s đánh
mt c hi.


11


1.1.6. Cnhătranhătrongălnhăvc ngân hàng
i vi lnh vc tài chính ngân hàng, nng lc cnh tranh ca các NHTM có
th hiu nh sau:
Nng lc cnh tranh ca NHTM là s tng hp tt c các kh nng ca ngân
hàng đáp ng đc nhu cu khách hàng v vic cung cp các sn phm, dch v
ngân hàng có cht lng cao, đa dng và phong phú, tin ích và thun li, có tính
đc đáo so vi các sn phm, dch v cùng loi trên th trng, to ra đc li th
cnh tranh, làm tng li nhun hàng nm ca các ngân hàng, to đc uy tín,
thng hiu và v th cao trên th trng.
Nhìn chung nng lc cnh tranh ca NHTM đu đc xem xét thông qua kh
nng to và duy trì li nhun th phn nht đnh trên th trng. Mi NHTM phi
duy trì đc các li th cnh tranh ca mình vi các đi th cnh tranh trong vic
cung cp các sn phm dch v ngân hàng nhm tho mãn tt nht các yêu cu ca
khách hàng và giành thng li trong quá trình cnh tranh.
Nng lc cnh tranh ca các NHTM th hin thành các li th so sánh vi

đi th cnh tranh khác nhng các li th đó không phi là bt bin. iu đó ph
thuc vào mi ngân hàng trong vic thng xuyên duy trì và tng cng nng lc
cnh tranh. Có nhng NHTM gn nh không có li th hoc li th ch  dng tim
nng, tuy nhiên do bit cách khai thác và s dng mt cách hp lý, hiu qu các li
th tim nng đó, đư nâng cao đc nng lc cnh tranh ca mình trên thng
trng.
Khái nim nng lc cnh tranh ca ngân hàng bao hàm c vic ngân hàng
phi liên tc duy trì li nhun trên c s bám sát vi nhp đ phát trin ca th
trng. Vic h thp giá thành dch v đ nâng cao nng lc cnh tranh theo quan
nim mang tính dài hn không bao gm vic h giá thành bng nhng bin pháp
tiêu cc nh ct gim lng nhân viên, ct gim các chi phí phúc li, gim chi phí
môi trng… Nng lc cnh tranh  đây phi gn lin vi khái nim phát trin bn
vng, s dng hiu qu các ngun lc xã hi.

12



1.2. Vai trò caănơngăcaoănngălc cnh tranh
Trong nn kinh t th trng, đ có th tn ti và phát trin, doanh nghip
phi to cho mình kh nng chng chi li các th lc cnh tranh mt cách có hiu
qu. Nht là trong giai đon hin nay, vi tin trình khu vc hóa, toàn cu hóa nn
kinh t th gii và nhng tin b vt bc ca khoa hc k thut, s bùng n ca
công ngh thông tin, tính quyt đnh ca nng lc cnh tranh đi vi s thành công
hay tht bi ca doanh nghip càng rõ nét.
Nâng cao nng lc cnh tranh quyt đnh s tn ti và phát trin ca doanh
nghip, to ra đng lc cho s phát trin, thúc đy doanh nghip tìm mi bin pháp
đ nâng cao hiu qu hot đng sn xut kinh doanh. i vi ngành ngân hàng, vic
nâng cao nng lc cnh tranh ca các NHTM góp phn vào vic nâng cao nng lc
cnh tranh ca ngành. T đó, to ra nhng sn phm, dch v ngày càng tt hn vi

giá r hn, làm cho nn kinh t phát trin, kh nng cnh tranh ca quc gia cng
đc nâng cao. Ngoài ra, cnh tranh s giúp sàng lc, thm chí đào thi các NHTM
hot đng yu kém, vì vy, vic nâng cao kh nng cnh tranh đi vi mi ngân
hàng có vai trò cc k to ln, là đng lc cho s phát trin bn vng.
1.3. Các yu t nh hngăđnănngălc cnh tranh ca NHTM
1.3.1. Các yu t bên ngoài nhă hngă đnă nngă lc cnh tranh ca
NHTM
1.3.1.1.ăMôiătrngăvămô
 Môiă trng pháp lut và chính tr: Trong quá trình hot đng, các
ngân hàg buc phi tuân theo các quy đnh ca pháp lut, vì vy bt k s thay đi
nào ca lut pháp hoc nhng đng li chính sách ca chính ph s nh hng rt
ln đn hot đng kinh doanh ca ngân hàng.
Pháp lut và chính tr nh hng đn hot đng ca ngân hàng thông qua các
chính sách v tài chính - tin t, chính sách thu ca chính ph, các chng trình
khuyn khích tài tr ca chính ph, s n đnh ca h thng chính tr, các cam kt
đa phng…
13


 Môiătrngăvnăhóaă- xã hi: Môi trng vn hóa - xã hi bao gm các
giá tr, chun mc đc chp nhn, tôn trng bi mt xã hi, các yu t v dân
s,… có tác đng ln đn hot đng ca nn kinh t trong đó có ngành ngân hàng.
Nhng thay đi mt trong các yu t ca môi trng vn hóa - xã hi s nh hng
đn các yu t khác ca môi trng v mô mt cách chm chp và khó nhn bit.
Do vy, trong hot đng ca mình, ngân hàng phi chú ý theo dõi nhng bin đi
ca môi trng vn hóa - xã hi đ có nhng thay đi thích hp trong chin lc
kinh doanh.
Các yu t ca môi trng vn hóa - xã hi ch yu tác đng đn hot đng
ca ngân hàng thông qua vic tác đng đn nhu cu và ngun nhân lc, thói quen
tiêu dùng và tit kim ca ngi dân, trình đ dân trí, kh nng hiu bit và s dng

các dch v ngân hàng ca ngi dân, thái đ đi vi ngh nghip, thu nhp bình
quân đu ngi, nhng bin đng v dân s theo t l, gii tính, và theo vùng…
 Môiătrng kinh t: ây là yu t có tác đng trc tip và mnh m đn
hot đng ngân hàng. Nhng bin đng ca môi trng kinh t s to ra nhng c
hi va mi đe da đn hot đng ca ngân hàng, trong đó các yu t đc chú ý
nht là các giai đon ca chu k kinh t, GDP, thu nhp bình quân đu ngi, vn
đu t nc ngoài, lãi sut và xu hng lãi sut, t giá, cán cân thanh toán…
 Môiătrng t nhiên: Các yu t v tri đa lý, khí hu, cnh quan, tài
nguyên, các yu t v ô nhim môi trng và bo v môi trng sng… có nh
hng ln đn hot đng ca ngân hàng. Các yu t này mt phn to nên li th
góp phn thúc đy kinh t, to li th cnh tranh cho các doanh nghip hot đng
trong vùng.
 Môiătrng công ngh: Các yu t công ngh có nh hng rt ln đn
hot đng ca ngân hàng. S bin đi không ngng ca khoa hc và công ngh góp
phn to nên nhiu c hi và mi đe da cho ngân hàng cng nh cho khách hàng
ca ngân hàng đó. Các yu t ca môi trng công ngh nh hng đn hot đng
ca ngân hàng đó là trình đ ngun nhân lc cho nghiên cu phát trin, vn đ bo
v và thc thi quyn s hu trí tu, s ra đi ca nhng sn phm mi…
14


1.3.1.2. Môiătrng vi mô
Michael Porter cung cp cho chúng ta mô hình nm áp lc cnh tranh, theo
đó, các điu kin cnh tranh trong mt ngành ph thuc vào nhiu yu t khác nhau.
Trong s các yu t này, ngoài yu t cnh tranh gia các đi th trong ni b
ngành, còn các yu t khác nh khách hàng, nhà cung cp, các sn phm thay th và
các đi th tim nng.
Sc mnh ca các áp lc cnh tranh trong ngành s quy đnh mc đ đu t,
cng đ cnh tranh và mc đ li nhun ca ngành. Khi các áp lc cnh tranh
càng mnh thì kh nng sinh li và tng giá sn phm ca các công ty cùng ngành

càng b hn ch. Ngc li, khi áp lc cnh tranh yu thì đó là c hi cho các đi
th khác trong ngành thu đc li nhun cao.
 Cnh tranh trong ni b ngành: Khi mt doanh nghip cnh tranh và
hành đng không khéo léo đ các doanh nghip khác nm bt đc c ch cnh
tranh ca mình thì mc đ cnh tranh ngày càng tr lên gay gt. Các doanh nghip
đi th cnh tranh hoc là bt chc cách thc khai thác li th cnh tranh, hoc s
đi tìm các li th khác, và nh vy các doanh nghip không ngng tìm kim các
phng thc cnh tranh mi. Cng đ cnh tranh thông thng th hin di các
cp đ nh: cnh tranh rt khc lit, cnh tranh cng đ cao, cnh tranh  mc đ
va phi, cnh tranh yu. Các cp đ cnh tranh này ph thuc vào kh nng phn
ng ca các doanh nghip trong vic xây dng và khai thác li th cnh tranh.
 theo đui các li th vt tri hn so vi đi th cnh tranh, mt doanh
nghip có th la chn mt hay mt s phng thc cnh tranh sau:
+ Thay đi giá: Doanh nghip có th tng hoc gim giá đ đt li th cnh
tranh tm thi.
+ Tng cng khác bit hóa sn phm: Doanh nghip thng cnh tranh
bng cách ci tin tính nng ca sn phm, ng dng các tin b mi trong quy
trình sn xut hoc đi vi chính sn phm.
+ S dng mt cách sáng to các kênh phân phi: Doanh nghip có th thc
hin chin lc gia nhp theo chiu dc bng cách can thip sâu vào h thng phân
15


phi hoc s dng các kênh phân phi mi; s dng kênh phân phi ca các sn
phm có liên quan hoc kênh phân phi các sn phm khác có đi tng khách
hàng tng đng.
+ Khai thác các mi quan h vi các nhà cung cp: Doanh nghip s dng
uy tín, quyn lc đàm phán hay mi quan h vi h thng cung cp đ thc hin các
yêu cu mi to ra s khác bit trong sn phm, nâng cao cht lng sn phm hoc
gim chi phí đu vào.

 Nguyă că sn phm thay th: Trong mô hình ca M. Porter, các sn
phm thay th mun nói đn các sn phm t các ngành khác. i vi các nhà kinh
t hc, nguy c ca s thay th xut hin khi nhu cu v mt sn phm b tác đng
bi nhng thay đi v giá ca sn phm thay th.  co giãn giá ca mt sn phm
b tác đng bi sn phm thay th; s thay th càng đn gin thì nhu cu càng tr
nên co giãn vì khách hàng có nhiu s la chn hn. Sn phm thay th ph thuc
vào kh nng tng giá ca doanh nghip trong mt ngành. S cnh tranh gây ra bi
nguy c thay th là do các sn phm thuc các ngành khác. Trong khi nguy c ca
sn phm thay th thng tác đng vào ngành kinh doanh thông qua cnh tranh giá
c, tuy nhiên có th có nguy c thay th t các ngun khác.
 Quyn lc ca khách hàng: Là kh nng tác đng ca khách hàng trong
mt ngành sn xut. Thông thng khi khách hàng có li th trong đàm phán hay
đc gi là khách hàng có quyn lc ln, quan h gia nhà cung cp và khách hàng
trong mt ngành sn xut gn vi trng thái th trng, các nhà kinh t hc gi là
đc quyn mua - đó là trng hp mà trên th trng có rt nhiu ngi bán và ch
có mt hay mt s rt ít ngi mua. Trong điu kin th trng nh vy thì ngi
mua thng có vai trò quyt đnh trong vic xác đnh giá c. Trên thc t thì trng
thái th trng đc quyn mua nh vy ít khi xy ra, nhng thng có mt s không
đi xng gia mt ngành sn xut và th trng ngi mua.
 Quyn lc nhà cung cp: Ngành sn xut đi hi phi có nguyên nhiên
vt liu, lao đng và các yu t đu vào khác. Các yêu cu này dn đn các quan h
gia ngi mua - nhà cung cp, gia ngành sn xut (vi t cách là tp hp các nhà
16


sn xut trong mt ngành) và ngi bán (là nhng đn v cung cp các yu t đu
vào). Nhà cung cp, nu có li th v quyn lc trong đàm phán có th có nhng tác
đng quan trng vào ngành sn xut, nh vic ép giá nguyên nhiên vt liu.
 i th timănng: Không phi ch có nhng doanh nghip đang hot
đng trong ngành cnh tranh vi nhau, có mt kh nng là các doanh nghip khác

có kh nng tham gia hot đng vào ngành s có tác đng đn mc đ cnh tranh
trong ngành. V lý thuyt, bt c doanh nghip nào cng đu có c hi và có kh
nng gia nhp hay rút lui khi mt ngành kinh doanh, và nu s gia nhp hay rút lui
là t do thì li nhun thng ch đt  mc rt thp. Tuy nhiên, trong thc tin, các
ngành kinh doanh có nhng đc đim mang tính đc trng có kh nng bo v mc
li nhun tha đáng cho các doanh nghip trong ngành do có th ngn cn hay hn
ch s cnh tranh t vic gia nhp mi vào th trng.
1.3.2. Các yu t bên trong nhăhngăđnănngălc cnh tranh NHTM
i vi các NHTM, vic hiu bit môi trng bên trong có ý ngha to ln
trong vic tìm ra và phân tích nhng đim mnh, đim yu, t đó giúp so sánh vi
các đi th cnh tranh khác trong ngành. Các yu t bên trong cn phân tích có th
là: vn hóa, hình nh, c cu t chc ca ngân hàng, nng lc tài chính và nng lc
hot đng, kh nng phát trin công ngh thông tin, s dng ngun nhân lc hp lý,
nng lc qun tr, mng li phân phi, danh ting thng hiu, marketing…
 Nngălc tài chính
Nng lc tài chính là thc đo sc mnh ca mt ngân hàng ti mt thi
đim nht đnh. Nng lc tài chính th hin qua các ch tiêu:
+ Vn ch s hu và mc đ an toàn vn: Tim lc vn (hay mc đ an
toàn vn) ca NHTM đc đánh giá cao hay thp là ph thuc vào quy mô vn ch
s hu và h s an toàn vn. Ch tiêu này phn ánh sc mnh tài chính ca mt
ngân hàng và kh nng chng đ ri ro. ây là mt trong nhng ngun lc quan
trng quyt đnh kh nng ca mt ngân hàng. Ngun hình thành và nghip v hình
thành loi vn này rt đa dng tùy theo tính cht s hu, nng lc tài chính ca
ngân hàng, yêu cu và s phát trin ca th trng.
17


+ Cht lng tài sn có phn nh sc khe ca mt ngân hàng. C cu tài
sn có ca ngân hàng bao gm: tin mt, tin gi, đu t trc tip, cho vay khách
hàng, tài sn c đnh, tài sn khác. Tuy nhiên do đc thù ca ngành ngân hàng 

Vit Nam thì cht lng d n cho vay là đáng quan tâm nht.
+ Kh nng thanh khon - T l gia tài sn Có có th thanh toán ngay và
T l tài sn N phi thanh toán ngay: đây là ch tiêu đnh tính th hin qua nng
lc qun lý thanh khon ca NHTM, đc bit là kh nng qun lý ri ro thanh
khon ca NHTM.
+ Kh nng sinh li: Phn ánh kt qu hot đng kinh doanh ca ngân
hàng. Mt NHTM có kh nng sinh li cao s có điu kin trích lp các qu d tr,
đu t m rng mng li giao dch, đu t công ngh, khách hàng cm thy yên
tâm tin tng và gi tin, do đó nâng cao nng lc cnh tranh ca ngân hàng. ánh
giá mc sinh li ca mt ngân hàng thông qua ch tiêu nh giá tr tuyt đi ca li
nhun sau thu; t sut sinh li trên vn ch s hu ROE (return on equity), t sut
sinh li trên tng tài sn có ROA (return on assets).
 Nngălc hotăđng:
+ Kh nng huy đng vn: Huy đng vn là nghip v quan trng ca các
NHTM, quyt đnh quy mô kinh doanh. Ngân hàng nào có kh nng huy đng vn
ln thì có trin vng m rng th phn tín dng, đu t vào dch v khác nhm tng
li nhun, nâng cao kh nng cnh tranh ca ngân hàng. Kh nng huy đng vn
ca ngân hàng đc đánh giá thông qua mt s tiêu chí nh: th phn huy đng vn,
mc tng trng huy đng vn, lãi sut huy đng cnh tranh, s đa dng hoá v k
hn gi, s thun tin khi giao dch, các chng trình marketing hiu qu…
+ Hot đng tín dng, đu t: Hot đng tín dng và đu t là hot đng
kinh doanh ch cht ca NHTM đ to ra li nhun, nht là  các nc đang phát
trin nh Vit Nam. Hot đng tín dng và đu t ca NHTM tt s đem li nhiu
li nhun cho ngân hàng, phát trin kh nng huy đng vn, nâng cao hiu qu kinh
doanh và t đó nâng cao đc nng lc cnh tranh ca ngân hàng.