Luận văn thạc sĩ Nâng cao năng lực cạnh tranh của công ty lương thực Sông Hậu

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM











NGUYN TH LCH



NÂNG CAO NNG LC CNH TRANH CA
CÔNG TY LNG THC SÔNG HU




Chuyên ngành : Qun tr kinh doanh
Mã s : 60.34.05





LUN VN THC S KINH T

NGI HNG DN KHOA HC:
TS. H TIN DNG







TP. H CHÍ MINH – NM 2013
1

M U
1. Tính cp thit ca đ tài
Trong c ch th trng, nâng cao nng lc cnh tranh có vai trò quyt đnh
đn s tn ti và phát trin ca doanh nghip; cnh tranh luôn gn lin vi nn kinh
t th trng và ch xut hin trong điu kin ca nn kinh t th trng. Ngày nay,
hu ht các quc gia trên th gii đu tha nhn cnh tranh là môi trng to đng
lc thúc đy sn xut kinh doanh phát trin, tng nng sut lao đng, nâng cao hiu
qu ca các doanh nghip, là nhân t quan trng làm lành mnh hóa các quan h xã
hi.
Là mt doanh nghip nhà nc hot đng trong lnh vc sn xut kinh doanh
lng thc, mt hàng ch yu là go, công ty Lng thc Sông Hu luôn phi đi
mt vi s cnh tranh gay gt t tt c các công ty trong nc cng nh các công ty
nc ngoài cùng lnh vc kinh doanh trên thng trng, vi mc tiêu là đ giành
ly khách hàng, tng th phn, m rng th trng, nhm mc đích ti đa hóa li
nhun.

Chính vì vy, vic nghiên cu, tìm hiu và đánh giá li thc trng nng lc
cnh tranh ca công ty Lng thc Sông Hu đ đa ra nhng gii pháp phù hp,
nhm nâng cao nng lc cnh tranh, nâng cao v th và quy mô hot đng ca công
ty Lng thc Sông Hu trên phm vi c nc và quc t trong thi k hi nhp
nh hin nay.
Xut phát t đòi hi cp thit đó, tác gi đã chn đ tài nghiên cu: “Nâng
cao nng lc cnh tranh ca Công ty Lng thc Sông Hu” là rt cn thit cho
hot đng sn xut kinh doanh ca công ty, nhm tranh th các điu kin và ngun
lc, vt qua nguy c, thách thc nhm phát trin lâu dài và n đnh.
2. Mc tiêu nghiên cu
- H thng hóa c s lý lun v nng lc cnh tranh ca doanh nghip trong
nn kinh t th trng.
- Phân tích đánh giá nng lc cnh tranh ca công ty Lng thc Sông Hu
trong thi gian qua.
2

-  xut các gii pháp hu hiu nhm nâng cao nng lc cnh tranh ca
công ty Lng thc Sông Hu trong thi gian ti.
3. i tng nghiên cu
Lun vn nghiên cu các nhân t nh hng đn nng lc cnh tranh và
nhng gii pháp nâng cao nng lc cnh tranh ca công ty Lng thc Sông Hu.
4. Phm vi nghiên cu
Phm vi nghiên cu đc xác đnh trong phm vi hot đng sn xut kinh
doanh ca công ty Lng thc Sông Hu trên c s các s liu v kt qu kinh
doanh ca công ty trong giai đon 2010 – 2012 và các gii pháp nâng cao nng lc
cnh tranh trong th trng kinh doanh lng thc ca công ty Lng thc Sông
Hu.
5. Phng pháp nghiên cu, thu thp và x lý thông tin
- Lun vn s dng tng hp các phng pháp nghiên cu nh: Phng pháp
thu thp, thng kê, tng hp, phân tích, so sánh…

- Trao đi, ly ý kin chuyên gia v các nhân t bên trong và bên ngoài có
nh hng ch yu đn nng lc cnh tranh ca công ty.
- Thông tin th cp: Thông tin t các tài liu, báo cáo ca công ty Lng thc
Sông Hu, các ngun t Cc Thng kê, các bài vit, tp chí ngành lng thc,
thông tin trên báo, đài, các website liên quan…
- Thông tin s cp: Tng th nghiên cu: 15 đi tng là ban giám đc,
trng, phó phòng nghip v, giám đc, phó giám đc các xí nghip, trm, trung
tâm phân phi lng thc trc thuc công ty Lng thc Sông Hu.
6. Ý ngha thc tin ca đ tài
Trong bi cnh cnh tranh gay gt nh hin nay, nâng cao nng lc cnh
tranh là điu ht sc quan trng đi vi công ty.  tài hng dn đn vic tìm ra
các yu t nh hng đn v th cnh tranh ca công ty, xác đnh nhng đim mnh
và hn ch ca công ty. Trên c s đó, đ xut các gii pháp tp trung vào vic nuôi
dng và phát trin ngun lc ct lõi ca công ty, khc phc và ci thin các ngun
lc còn yu nhm mang li li th cnh tranh cho công ty Lng thc Sông Hu.
3

Ngoài vic đ xut gii pháp nâng cao nng lc cnh tranh ti công ty Lng
thc Sông Hu, thông qua phân tích mt trng hp c th, tác gi mong mun lun
vn s là c s giúp các nhà lãnh đo doanh nghip nh và va trong khu vc kinh
doanh lng thc nhn bit, phân tích và ti u hóa chui giá tr nhm nâng cao
nng lc cnh tranh cho doanh nghip ca mình.

7. B cc lun vn
Ngoài phn m đu và kt lun, lun vn đc chia làm 3 chng:
- Chng 1: C s lý lun v nng lc cnh tranh ca doanh nghip.
- Chng 2: ánh giá nng lc cnh tranh ca công ty Lng thc Sông Hu.
- Chng 3: Gii pháp nâng cao nng lc cnh tranh ca công ty Lng thc
Sông Hu.

4

CHNG 1
C S LÝ LUN V NNG LC CNH TRANH
CA DOANH NGHIP

Trong quá trình hi nhp kinh t quc t, nâng cao nng lc cnh tranh ca
doanh nghip là yu t đóng vai trò quyt đnh s thành bi không ch ca doanh
nghip, ca ngành mà còn ca quc gia dân tc. Do đó, nâng cao sc cnh tranh ca
doanh nghip là rt quan trng, nó không còn là vic ca riêng doanh nghip, mà
đòi hi phi có s quan tâm lãnh, ch đo ca ng, Nhà nc, s ng h ca các s
ban ngành, s n lc ca các t chc ngành ngh và ngi lao đng.
Nâng cao nng lc cnh tranh giúp cho doanh nghip có th t tin bc vào
kinh t tri thc, giành th ch đng trong quá trình hi nhp; nó không ch mang li
ích cho doanh nghip mình, mà còn góp phn phát trin kinh t ca ngành và là nn
tng tin ti phát trin nn kinh t ca đt nc.

1.1 Mt s khái nim v nng lc cnh tranh ca doanh nghip
1.1.1 Khái nim cnh tranh
Có rt nhiu khái nim khác nhau v cnh tranh, cnh tranh nói chung và
cnh tranh trong kinh t nói riêng là mt khái nim có nhiu cách hiu khác nhau.
Khái nim này đc s dng cho c phm vi doanh nghip, phm vi ngành, phm vi
quc gia hoc phm vi khu vc liên quc gia… điu này ch khác nhau  ch mc
tiêu đc đt ra là quy mô mt doanh nghip hay mt quc gia mà thôi. Trong khi
đi vi doanh nghip mc tiêu ch yu là tn ti và tìm kim li nhun trên c s
cnh tranh quc gia hay quc t thì đi vi mt quc gia mc tiêu là nâng cao mc
sng và phúc li cho nhân dân.
Theo đnh ngha ca t đin Kinh doanh ca Anh nm 1992, trích trong
ng V Huân (2004) thì “cnh tranh là s ganh đua, s kình đch gia các nhà
kinh doanh trên th trng nhm tranh giành cùng mt loi tài nguyên sn xut hoc
cùng mt loi khách hàng v phía mình”.
5

Theo T đin Bách khoa (1995, NXB T đin Bách khoa - Hà Ni), thì
“Cnh tranh (trong kinh doanh) là hot đng tranh đua gia nhng ngi sn xut
hàng hoá, gia các thng nhân, các nhà kinh doanh trong nn kinh t th trng,
chi phi quan h cung cu, nhm dành các điu kin sn xut, tiêu th th trng có
li nht”.
Cng nhìn t khía cnh doanh nghip, Samuelson (1995) li đnh ngha trong
cun kinh t hc ca mình “cnh tranh là s kình đch gia các doanh nghip cnh
tranh vi nhau đ giành khách hàng hoc th trng”. Cùng quan đim trên, “cha
đ” ca chin lc cnh tranh, Michael Porter (1980) cho rng cnh tranh là vic
giành ly th phn. Bn cht ca cnh tranh là tìm kim li nhun, là khon li
nhun cao hn mc li nhun trung bình mà doanh nghip đang có đc.
Vic giành li th v tài nguyên sn xut có th nhm phc v trc tip cho
mc đích gia tng li nhun, nhng cng có th nhm mc đích sâu xa hn là giành
khách hàng hoc th trng, t đó mi tng li nhun, có th nói li nhun là mc

đích cui cùng ca cnh tranh. Tuy nhiên, cnh tranh hiu theo hng tích cc
không phi là vì li nhun mà bt chp tt c. Quan đim cnh tranh lành mnh cho
rng cnh tranh trong thng trng không phi là dit tr đi th ca mình, mà
phi mang li cho khách hàng nhng giá tr gia tng cao hn hoc mi l hn đ
khách hàng la chn mình (Tôn Tht Nguyn Thiêm, 2003). T các đnh ngha trên,
khái nim cnh tranh có th đc phân tích đ làm rõ  các khía cnh 5W1H (cái gì,
ai, ti sao, khi nào,  đâu, và nh th nào).
T nhng đnh ngha và các cách hiu không ging nhau trên có th rút ra
các đim hi t chung sau đây:
Cnh tranh là quan h kinh t mà gia các ch th kinh t có cùng mc đích,
mc tiêu là chim lnh th trng, giành git khách hàng và các điu kin sn xut,
tiêu th th trng có li nht, u th nht.
 có cnh tranh phi có các điu kin tiên quyt sau:
- Phi có nhiu ch th cùng nhau tham gia cnh tranh: ó là các ch th có
cùng các mc đích, mc tiêu và kt qu phi giành git, tc là phi có mt đi
tng mà ch th cùng hng đn chim đot. Trong nn kinh t, vi ch th canh
6

tranh bên bán, đó là các loi sn phm tng t có cùng mc đích phc v mt loi
nhu cu ca khách hàng mà các ch th tham gia canh tranh đu có th làm ra và
đc ngi mua chp nhn. Còn vi các ch th cnh tranh bên mua là giành git
mua đc các sn phm theo đúng mong mun ca mình.
- Vic cnh tranh phi đc din ra trong mt môi trng cnh tranh c th,
đó là các ràng buc chung mà các ch th tham gia cnh tranh phi tuân th. Các
ràng buc này trong cnh tranh kinh t gia các doanh nghip chính là các đc đim
nhu cu v sn phm ca khách hàng và các ràng buc ca lut pháp và thng kê
kinh doanh  trên th trng.
1.1.2 Khái nim nng lc cnh tranh
Hin nay, có nhiu quan đim khác nhau v nng lc cnh tranh trên các cp
đ: Quc gia, doanh nghip và sn phm. Hin cha có mt lý thuyt nào hoàn toàn

có tính thuyt phc v vn đ này, do đó không có lý thuyt “chun” v nng lc
cnh tranh.
Theo tng hp ca Ambastha và Momaya (2004), hin có khá nhiu quan
đim v nng lc cnh tranh ca doanh nghip khác nhau, tùy theo góc đ tip cn
ca các nhà nghiên cu, ví d nh góc đ th phn và li nhun (Ramasamy, 1995;
Buckley, 1991; Schwalbach, 1989), góc đ tài chính (Mehra, 1998), góc đ nng
sut (Mckee, 1989; Francis, 1989; Baumol, 1985), góc đ giá tr, chi phí và hiu
qu (Michael Porter, 1990)…
Michael Porter (1990) cho rng “nng lc cnh tranh là kh nng sáng to ra
nhng sn phm có quy trình công ngh đc đáo đ to ra giá tr tng cao, phù hp
vi nhu cu khách hàng, có chi phí thp, hiu qu cao nhm tng li nhun”.
Mt s tác gi trong nc cng tip cn  khía cnh này, ví d V Trng
Lâm (2006) đnh ngha “nng lc cnh tranh ca doanh nghip là kh nng to
dng, duy trì, s dng và sáng to mi các li th cnh tranh ca doanh nghip”,
hay tác gi Trn Su (2006) cho rng “nng lc cnh tranh ca doanh nghip là kh
nng to ra li th cnh tranh, có kh nng to ra nng sut và cht lng cao hn
đi th cnh tranh, chim lnh th phn ln, to ra thu nhp cao và phát trin bn
vng”.
7

Vi nhng đnh ngha nh trên thì quan nim nng lc cnh tranh ca doanh
nghip đc din đt nh sau:
Nng lc cnh tranh là kh nng tn ti trong kinh doanh và đt đc mt s
kt qu mong mun di dng li nhun, giá c, li tc hoc cht lng các sn
phm cng nh nng lc ca nó đ khai thác các c hi th trng hin ti và làm
ny sinh th trng mi.
Nng lc cnh tranh ca doanh nghip là th hin thc lc và li th ca
doanh nghip so vi đi th cnh tranh trong vic tha mãn tt nht các đòi hi ca
khách hàng đ thu li nhun ngày càng cao. Nh vy, nng lc canh tranh ca
doanh nghip trc ht phi đc to ra t thc lc ca doanh nghip. y là các

yu t ni hàm ca mi doanh nghip, không ch đc tính bng các tiêu chí v
công ngh, tài chính, nhân lc, t chc qun tr doanh nghip… mt cách riêng bit,
mà phi đánh giá so sánh vi các đi th cnh tranh hot đng trên cùng lnh vc và
cùng mt th trng.
Có quan đim cho rng, nng lc cnh tranh ca doanh nghip gn lin vi
u th ca sn phm mà doanh nghip đó đa ra th trng, li có quan đim gn
nng lc cnh tranh ca doanh nghip vi th phn mà nó nm gi, cng có quan
đim đng nht ca doanh nghip vi hiu qu sn xut kinh doanh.
Tuy nhiên, nu ch da vào thc lc và li th ca mình e cha đ, bi trong
điu kin toàn cu hóa kinh t, li th bên ngoài đôi khi là yu t quyt đnh. Thc
t chng minh mt s doanh nghip rt nh, không có li th ni ti, thc lc bên
trong yu nhng vn tn ti và phát trin trong mt th gii cnh tranh khc lit nh
hin nay.
Nh vy, “nng lc cnh tranh ca doanh nghip là vic khai thác, s dng
thc lc, li th bên trong ln bên ngoài nhm to ra nhng sn phm – dch v hp
dn ngi tiêu dùng đ tn ti và phát trin, thu đc li nhun ngày càng cao và
ci tin v trí so vi các đi th cnh tranh trên th trng
trong nc và quc t”.
1.1.3 Khái nim li th cnh tranh
Li th cnh tranh là s hu ca nhng giá tr đc thù, có th s dng đc
đ “nm bt c hi” và kinh doanh có lãi. Khi nói đn li th cnh tranh là nói đn
8

li th mà mt doanh nghip, mt quc gia đang có và có th có so vi các đi th
cnh tranh ca h. Li th cnh tranh là mt khái nim va có tính vi mô (cho
doanh nghip), va có tính v mô ( cp quc gia).
Trong các nghiên cu ca mình, Michael Porter (1985; 1990) đ cp đn hai
cp đ li th cnh tranh  cp đ vi mô, thông thng chin lc ca các doanh
nghip ch tp trung vào các mc tiêu tng trng và đa dng hóa sn phm, điu
này không đm bo cho s thành công ca doanh nghip v lâu dài, thay vào đó,

chin lc mà doanh nghip cn hng đn đ hot đng đt mc trên trung bình
trong dài hn là kt hp hai loi li th cnh tranh vi phm vi hot đng ca doanh
nghip đ to li th cnh tranh bn vng (Michael Porter, 1985).
Hai loi li th cnh tranh c bn mà Michael Porter đ cp là chi phí thp
(giá thp hn đi th trong khi li ích dành cho ngi mua ging nhau) và khác bit
hóa (cung cp li ích vt tri so vi đi th khin ngi mua sn sàng tr giá cao
hn), kt hp vi phm vi hot đng ca doanh nghip s to ra ba chin lc cnh
tranh tng quát: Chin lc dn đu v chi phí thp, chin lc khác bit hóa và
chin lc tp trung gm hai bin th nh mô t trong hình bên di.
Bng 1.1: Ba chin lc tng quát to li th cnh tranh bn vng

LI TH CNH TRANH


Chi phí thp Khác bit hóa
PHM VI
CNH TRANH
M
c tiêu
rng
1. Dn đu v
chi phí
2. Khác bit hóa
M
c tiêu
hp
3A. T
p trung vào
chi phí
3B. Tp trung vào

khác bit hóa
Ngun: Michael Porter (1985, trang 12)
9

Bên cnh đó, đ to li th cnh tranh bn vng, Barney & Hesterly (2007)
đa ra c cu VRIO nh mt công c hiu qu đ phân tích môi trng ni b ca
doanh nghip. Thut ng VRIO đi din cho bn câu hi cn đt ra đ xác đnh
tim nng cnh tranh:
 Câu hi v giá tr (Value): Doanh nghip có th khai thác c hi hoc hóa
gii nguy c t bên ngoài bng ngun lc này.
 Câu hi v s him có (Rarity): Ngun lc này đang đc kim soát bi ch
mt s ít doanh nghip cnh tranh.
 Câu hi v s khó bt chc (Imitability): Các doanh nghip s phi đi mt
vi bt li th chi phí đáng k nu mun đt đc, phát trin, hoc sao chép
ngun lc này.
 Câu hi v t chc (Organization): Các chính sách, quy trình ca doanh
nghip có sn sàng h tr vic khai thác các ngun lc giá tr, him có và
khó bt chc này.
Nu mt doanh nghip có nhng ngun lc hay nng lc tha mãn c bn
điu kin trên (gi là nng lc ct lõi), thì doanh nghip đó có th t tin v kh nng
to ra li th cnh tranh bn vng cho mình. Các ngun lc cn đánh giá bao gm
c các loi hu hình (tài chính, công ngh, t chc…) ln vô hình (kh nng sáng
to, danh ting…). Kt qu kt hp bn tiêu chí có th đc biu din trong bng
sau:
Bng 1.2: Kt qu kt hp bn tiêu chí VRIO
Có giá tr?
Him có?
Khó bt
chc?

T chc
sn sàng
khai thác?
Kt qu v mt
cnh tranh
Kt qu v mt
kinh t
Không Không Bt li th Di trung bình
Có Không

Cân bng li th Trung bình
Có Có Không Li th tm thi Trên trung bình
Có
Có

Có Có Li th bn vng Trên trung bình
Ngun: Barney & Hesterly (2007, trang 63)
10
Theo Michael Porter li th cnh tranh bn vng có ngha là doanh nghip
phi liên tc cung cp cho th trng mt giá tr đc bit mà không có đi th cnh
tranh nào có th cung cp đc.
1.2 Ch tiêu đánh giá nng lc cnh tranh ca doanh nghip
Nng lc cnh tranh ca doanh nghip là mt trong nhng yu t c bn
quyt đnh s thành công hay tht bi ca doanh nghip; nó th hin thc lc và li
th ca doanh nghip so vi đi th cnh tranh trong vic tho mãn tt nht các đòi
hi ca khách hàng đ thu li ngày càng cao hn.
Trong phm vi nghiên cu ca lun vn, tác gi ch tp trung vào khái nim
nng lc cnh tranh ca doanh nghip, tuy nhiên, cng nh cnh tranh, khái nim
này vn cha đc hiu mt cách thng nht.
Theo tng hp ca Ambastha và Momaya (2004), hin có khá nhiu quan

đim v nng lc cnh tranh ca doanh nghip khác nhau, tùy theo góc đ tip cn
ca các nhà nghiên cu. Ví d: Góc đ th phn và li nhun (Ramasamy, 1995;
Buckley, 1991; Schwalbach, 1989), góc đ tài chính (Mehra, 1998), góc đ nng
sut (Mckee, 1989; Francis, 1989; Baumol, 1985), góc đ giá tr, chi phí và hiu
qu (Michael Porter, 1990) v.v…
Michael Porter (1990) cho rng “nng lc cnh tranh là kh nng sáng to ra
nhng sn phm có quy trình công ngh đc đáo đ to ra giá tr tng cao, phù hp
vi nhu cu khách hàng, có chi phí thp, hiu qu cao nhm tng li nhun”. ây
chính là khái nim li th cnh tranh đã đ cp.
Mt s tác gi trong nc cng tip cn  khía cnh này, ví d V Trng
Lâm (2006) đnh ngha “nng lc cnh tranh ca doanh nghip là kh nng to
dng, duy trì, s dng và sáng to mi các li th cnh tranh ca doanh nghip”,
hay tác gi Trn Su (2006) cho rng “nng lc cnh tranh ca doanh nghip là kh
nng to ra li th cnh tranh, có kh nng to ra nng sut và cht lng cao hn
đi th cnh tranh, chim lnh th phn ln, to ra thu nhp cao và phát trin bn
vng”.
Nh vy, trong phm vi ca lun vn này, nng lc cnh tranh ca mt
doanh nghip có th hiu là kh nng to ra li th cnh tranh ca doanh nghip đó
11
hay c th hn là kh nng ca doanh nghip tn dng nhng ngun lc, nng lc
ct lõi ca mình đ to ra giá tr vt tri cho khách hàng so vi các đi th cnh
tranh.
Tuy nhiên, vic đánh giá nng lc cnh tranh ca mt doanh nghip là vn
đ cn đc tip tc hoàn thin c v mt lý lun và thc tin. Các yu t ni hàm
ca mi doanh nghip bao gm:
- V công ngh: Công ngh li thi, công ngh ti u hay tân tin; mc đ
tip cn và ng dng công ngh hin đi trong sn xut là kh nng áp dng thành
tu khoa hc vào sn xut to ra nhng sn phm, dch v tt hn.
- V ngun nhân lc: Là quá trình t chc, khai thác, bo v và phát trin
ngun tài nguyên nhân lc trong doanh nghip nh; quy mô, trình đ, c cu ngun

nhân lc, tuyn dng, đào to và duy trì phát trin nhân viên.
- Ch tiêu v tài chính: T sut li nhun, quy mô và c cu vn, kh nng
huy đng vn, kh nng thanh toán, doanh thu, chi phí, li nhun.
- Hot đng marketing: Là quá trình nghiên cu th trng, d báo nhu cu,
đa dng hóa sn phm, chính sách giá, hot đng phân phi, qung cáo khuyn mi
nhm đáp ng nhu cu ca ngi tiêu dùng.
- V t chc qun lý doanh nghip: Qun lý doanh nghip là s tác đng ca
ch th qun tr ti đi tng qun tr (tp th ngi lao đng) đ t chc phi hp
hot đng ca h trong quá trình sn xut kinh doanh ca doanh nghip; qun lý
theo kiu ma trn, chc nng, trc tuyn, mng, hình sao…
Nh vy, nng lc cnh tranh ca doanh nghip trc ht phi đc to ra t
thc lc ca doanh nghip. Các yu t ni hàm ca mi doanh nghip, không ch
đc tính bng các tiêu chí v công ngh, tài chính, nhân lc, t chc qun lý doanh
nghip… mt cách riêng bit mà cn đánh giá, so sánh vi các đi tác cnh tranh
trong hot đng trên cùng mt lnh vc, cùng mt th trng. S là vô ngha nu
nhng đim mnh và đim yu bên trong doanh nghip đc đánh giá không thông
qua vic so sánh mt cách tng ng vi các đi tác cnh tranh. Trên c s các so
sánh đó, mun to nên nng lc cnh tranh, đòi hi doanh nghip phi to lp đc
li th so sánh vi đi tác ca mình. Nh li th này, doanh nghip có th tho mãn
12
tt hn các đòi hi ca khách hàng mc tiêu cng nh lôi kéo đc khách hàng ca
đi tác cnh tranh.
1.3 Nhng yu t tác đng đn nng lc cnh tranh ca doanh nghip
Mi doanh nghip hot đng sn xut kinh doanh đu phi chu nh hng
bi nhiu yu t khác nhau; có th chia các yu t tác đng đn nng lc cnh tranh
ca doanh nghip làm hai nhóm: Các yu t bên ngoài ca doanh nghip và các yu
t bên trong ca doanh nghip.
1.3.1 Yu t v mô
Môi trng v mô là môi trng bên ngoài mà các doanh nghip không th
kim soát đc hay còn gi là môi trng kinh t quc dân. Nó nh hng đn tt

c các ngành, ngh kinh doanh. Nó bao gm các nhân t mà chúng ta cn phi phân
tích đó là: Nghiên cu tng quát các yu t môi trng, theo dõi quan sát nhm
nhn din nhng du hiu thay đi, d đoán v nhng s kin tim n s xy ra
trong tng lai, cui cùng là đánh giá các yu t thay đi tác đng đn hot đng
ca doanh nghip giúp cho doanh nghip am hiu và nm bt đc môi trng mà
doanh nghip đang hot đng kinh doanh đ qua đó đa ra nhng chính sách thích
hp.
1.3.1.1 Yu t kinh t
Bao gm các yu t nh tc đ tng trng và s n đnh ca nn kinh t,
sc mua, s n đnh ca giá c, tin t, lm phát, t giá hi đoái tt c các yu t
này đu nh hng đn hot đng sn xut kinh doanh ca doanh nghip. Nhng
bin đng ca các yu t kinh t có th to ra c hi và c nhng thách thc vi
doanh nghip.  đm bo thành công hot đng ca doanh nghip trc bin đng
v kinh t, các doanh nghip phi theo dõi, phân tích, d báo bin đng ca tng
yu t đ đa ra các gii pháp, các chính sách tng ng trong tng thi đim c
th nhm tn dng, khai thác nhng c hi, né tránh, gim thiu nguy c và đe da.
Khi phân tích, d báo s bin đng ca các yu t kinh t, đ đa ra kt lun đúng,
các doanh nghip cn da vào mt s cn c quan trng: Các s liu tng hp ca
k trc, các din bin thc t ca k nghiên cu, các d báo ca các nhà kinh t
ln
13
1.3.1.2 Yu t chính tr
Gm các yu t chính ph, h thng pháp lut, xu hng chính tr vic
phân tích các yu t này là rt quan trng vì có nh hng ln đn hot đng ca
doanh nghip, nó luôn đc coi là nhng yu t mang tính cht c s, nn tng cho
vic xác đnh các nhân t khác trong môi trng kinh doanh ca doanh nghip; các
yu t này to ra thi c đng thi cng gây ra nguy c đi vi các hot đng chin
lc ca doanh nghip. S n đnh v chính tr, nht quán v quan đim, u đãi v
chính sách luôn là s hp dn ca các nhà đu t. Trong xu th toàn cu hin nay,
mi liên h gia chính tr và kinh doanh không ch din ra trên bình din quc gia

mà còn th hin trong các quan h quc t.  đa ra đc nhng quyt đnh hp lý
trong qun tr, doanh nghip cn phi phân tích, d báo s thay đi ca môi trng
trong tng giai đon phát trin.

1.3.1.3 Yu t xã hi
Yu t này tác đng gây nh hng sâu sc đn hot đng qun tr và kinh
doanh ca mt doanh nghip. Doanh nghip cn phi phân tích các yu t vn hóa,
xã hi nhm nhn bit các c hi và nguy c có th xy ra. Mi mt s thay đi ca
các mô hình vn hóa có th to ra mt ngành kinh doanh mi nhng cng có th
xóa đi mt ngành kinh doanh, nó đc th hin qua các yu t: trình đ dân trí, t l
kt hôn, t l tng dân s, li sng, phong cách sng, chun mc đo đc, vui chi,
gii trí, phong tc tp quán, vn đ tôn giáo, tín ngng…
1.3.1.4 Yu t t nhiên
Có tác đng rt ln đn hot đng kinh doanh ca doanh nghip. V c bn
thng tác đng bt li đi vi các hot đng ca doanh nghip, đc bit là nhng
doanh nghip sn xut kinh doanh có liên quan đn t nhiên nh: Sn xut nông
phm, thc phm theo mùa, kinh doanh khách sn, du lch  ch đng đi phó
vi các tác đng ca yu t t nhiên, các doanh nghip phi tính đn các yu t t
nhiên có liên quan thông qua các hot đng phân tích, d báo ca bn thân doanh
nghip và đánh giá ca các c quan chuyên môn. Các bin pháp thng đc doanh
nghip s dng: D phòng, san bng, tiên đoán và các bin pháp khác ngoài ra, nó
còn nh hng đn các doanh nghip nh vn đ ting n, ô nhim môi trng,
14
thiu nng lng, s dng lãng phí các ngun tài nguyên cng nh gia tng nhu cu
v các ngun tài nguyên
1.3.1.5 Yu t v công ngh và k thut
ây là nhân t gi vai trò trung tâm và có nh hng ln, trc tip đn
doanh nghip; s phát trin ca khoa hc công ngh có tác đng mnh m đn tính
cht, giá c ca sn phm, dch v và chi phí cá bit ca doanh nghip. Bên cnh
đó, nó còn là nhân t có tm quan trng đi vi vic to ra li th và kh nng cnh

tranh ca doanh nghip. Các yu t công ngh thng biu hin nh: Phng pháp
sn xut mi, k thut mi, vt liu mi, thit b sn xut, các bí quyt, các phát
minh, phn mm ng dng Khi công ngh phát trin, các doanh nghip có điu
kin ng dng các thành tu ca công ngh đ to ra sn phm, dch v có cht
lng cao hn nhm phát trin kinh doanh, nâng cao nng lc cnh tranh. Tuy vy,
nó cng mang li cho doanh nghip nguy c tt hu, gim nng lc cnh tranh nu
doanh nghip không đi mi công ngh kp thi. Các doanh nghip cn phi nhn
bit rng khoa hc công ngh có tác đng mnh m  mi khía cnh ca doanh
nghip.
1.3.2 Yu t vi mô
1.3.2.1 Môi trng bên ngoài
Các yu t môi trng bên ngoài tác đng trc tip đn hot đng sn xut
kinh doanh ca doanh nghip. Mun cnh tranh thành công trong ngành trc ht
doanh nghip phi tp trung vào phân tích môi trng ngành da trên mô hình nm
áp lc cnh tranh ca Michael Porter. Vic phân tích này giúp doanh nghip nhn ra
nhng c hi và thách thc, qua đó doanh nghip bit mình đang đng  v trí nào.
Michael Porter đã đa ra mô hình nm áp lc cnh tranh cùng tác đng đn các
doanh nghip hot đng trong cùng lnh vc, đó là: Ngi cung cp, khách hàng,
đi th cnh tranh, đi th tim n và sn phm thay th.
Th nht, nhà cung cp: Là ngi cung ng các yu t đu vào phc v
cho sn xut kinh doanh ca doanh nghip. Doanh nghip không th sn xut sn
phm hoc dch v trong chân không; doanh nghip cn to mi quan h tt vi
15
ngi cung cp, coi h nh nhng đi tác, có nh vy doanh nghip mi tng kh
nng hot đng kinh doanh thành công.
Th hai, khách hàng: Khách hàng là yu t quan trng nht trong môi
trng vi mô, vì h là ngi đ đt yêu cu, mong mun; h là ngi la chn và
tiêu dùng sn phm, dch v ca doanh nghip, là ngi đánh giá cht lng sn
phm, dch v ca doanh nghip. Yêu cu ca khách hàng đi vi các doanh nghip
cung cp sn phm, dch v ngày càng kht khe và đa dng hn.  làm tt nhng

yêu cu này, doanh nghip phi đy mnh các hot đng tip th, bám sát nhu cu
th trng và tp trung tha mãn nhu cu khách hàng trên c s cung cp sn phm,
dch v cht lng, đa dng hóa mu mã ca sn phm.

Hình 1.1: Mô hình 5 áp lc cnh tranh ca Michael Porter
Ngun: Michael Porter, “Competitive Strategy” 1980
Th ba, đi th cnh tranh: Cnh tranh ngày nay càng tr nên gay gt.
Trong xu th hi nhp vi nn kinh t th gii, phm vi cnh tranh không ch vi
các doanh nghip cùng ngành trong nc mà còn m rng ra phm vi quc t. Do
16
vy, các doanh nghip mun tn ti đc trên th trng phi duy trì đc li th
cnh tranh ca mình, tng bc nâng cao cht lng, gim giá thành các sn phm,
dch v nhm nâng cao kh nng cnh tranh trên th trng trong nc và quc t.
Th t, đi th tim n: i th tim n là đi th có kh nng tham gia th
trng ngành trong tng lai đ hình thành đi th cnh tranh mi, làm gim th
phn, gia tng áp lc cnh tranh và làm gim li nhun ca doanh nghip. i th
mi này có th s đem li cho ngành các nng lc sn phm mi, tim lc tài chính
mnh, công ngh mi… Chính điu này làm cho cnh tranh din ra rt gay gt, thúc
ép các doanh nghip hin có trong ngành phi tr nên nng đng, sáng to hn
nhm đt hiu qu cao trong sn xut kinh doanh. Các doanh nghip hin ti cn bt
tay vi nhau trong vic xác đnh đi th tim n (đi th mua li c s trong ngành
hay đi th gia nhp th trng) và t đó đa ra các phng pháp đi phó. Vic xâm
nhp ngành ph thuc vào rào cn th hin qua phn ng ca đi th cnh tranh
hin ti mà các đi th mi có th d đoán. Nu các rào cn có s tr đa quyt lit,
quyt tâm phòng th ca các nhà cnh tranh hin ti thì kh nng xâm nhp ca các
đi th mi là rt thp.
Th nm, sn phm thay th: Sn phm mi thay th là sn phm khác v
tên gi và thành phn nhng đem li cho khách hàng tính nng và li ích s dng
tng đng sn phm ca doanh nghip. Sc ép do sn phm thay th làm hn ch
tim nng kinh doanh ca doanh nghip. Phn ln các sn phm thay th là kt qa

ca cuc bùng n công ngh. Do vy, các doanh nghip phi chú ý và dành ngun
lc đ phát trin và vn dng công ngh mi. Các sn phm thay th hn ch mc
li nhun tim nng ca mt ngành bng cách đt mt ngng ti đa cho mc giá
mà các doanh nghip trong ngành có th kinh doanh có lãi. Do các sn phm có tính
thay th cho nhau nên s dn đn s cnh tranh trên th trng. Khi giá ca sn
phm chính tng thì s khuyn khích xu hng s dng sn phm thay th và ngc
li. Do đó, vic phân bit sn phm là chính hay sn phm thay th ch mang tính
tng đi.


17
1.3.2.2 Môi trng bên trong
Phân tích các yu t môi trng bên trong ca doanh nghip là mt quá trình
xem xét, đánh giá các ngun lc sn có ca doanh nghip gm ngun tài chính, vt
cht, k thut, nhân s, sáng kin, danh ting và vn hóa ca doanh nghip; phân
tích các yu t môi trng bên trong giúp doanh nghip nhn din đc đúng nhng
đim mnh, đim yu t đó xây dng chin lc phát trin sn xut kinh doanh ca
doanh nghip hoàn ho hn.
Yu t môi trng bên trong
Th nht, ngun vt cht, k thut: Gm c s vt cht nhà xng, tình trng
máy móc thit b công ngh và các bn quyn sáng ch, phát minh, bí mt kinh
doanh có nh hng sâu sc đn kh nng cnh tranh ca doanh nghip. Nó là yu
t vt cht, k thut quan trng bc nht th hin nng lc sn xut ca mi doanh
nghip và tác đng trc tip đn cht lng sn phm, đn giá thành và giá bán sn
phm. Có th khng đnh rng mt doanh nghip vi mt c s vt cht h thng
máy móc thit b và công ngh tiên tin cng vi kh nng qun lý tt s làm ra sn
phm có cht lng cao, giá thành h t đó nâng cao kh nng cnh tranh. Ngày
nay, vic trang b máy móc thit b công ngh có th đc thc hin d dàng, tuy
nhiên doanh nghip cn phi bit s dng vi quy mô hp lý mi đem li hiu qu
cao.

Th hai, ngun nhân s: Là yu t con ngi cng là nhân t quan trng
hàng đu, mang li li th cnh tranh trong hot đng ca doanh nghip, giúp doanh
nghip thc thi các chin lc sn xut kinh doanh. Bao gm:
- Ban lãnh đo doanh nghip: Là nhng cán b qun lý  cp cao nht trong
doanh nghip, nhng ngi vch ra k hoch sn xut kinh doanh, trc tip điu
hành, t chc thc hin công vic kinh doanh ca doanh nghip. Nu các thành viên
có trình đ, kinh nghim và kh nng đánh giá, có mi quan h tt vi bên ngoài thì
h s đem li cho doanh nghip không ch nhng li ích trc mt nh: Tng doanh
thu, tng li nhun mà còn uy tín li ích lâu dài cho doanh nghip.
- i ng cán b qun lý  cp phòng ban, phân xng: Là nhng ngi
qun lý ch cht có kinh nghim công tác, phong cách qun lý, kh nng ra quyt
18
đnh, kh nng xây dng ê kíp qun lý và hiu bit sâu rng lnh vc kinh doanh s
là mt li th quan trng cho doanh nghip. Ngi qun lý làm vic trc tip vi
nhân viên cp di, vi chuyên viên, vì vy trình đ hiu bit ca h s giúp h ny
sinh nhng ý tng mi, sáng to phù hp vi s phát trin và trng thành ca
doanh nghip.
- Công nhân, nhân viên: Trình đ tay ngh ca công nhân và lòng hng say
nhit tình làm vic ca h là yu t tác đng rt ln đn kh nng cnh tranh ca
doanh nghip. Bi khi tay ngh cao kt hp vi lòng hng say nhit tình lao đng
thì nht đnh nng sut lao đng s tng trong khi cht lng sn phm đc bo
đm. ây là tin đ đ doanh nghip có th tham gia và đng vng trong cnh
tranh.
Th ba, ngun tài chính: Quyt đnh đn vic thc hin hay không thc hin
bt c mt hot đng đu t, mua sm hay phân phi ca doanh nghip. Doanh
nghip có tim lc v tài chính s có nhiu điu kin thun li trong vic đi mi
công ngh, đu t trang thit b, đm bo nâng cao cht lng, h giá thành nhm
duy trì và nâng cao sc mnh cnh tranh, cng c v trí ca mình trên th trng.
Tim lc ngun tài chính th hin kh nng huy đng vn, tình hình phân b và s
dng các ngun vn, kim soát các chi phí và quan h tài chính vi các bên hu

quan.
Th t, v marketing: Nng lc marketing ca doanh nghip là kh nng
nm bt nhu cu th trng, kh nng thc hin hot đng marketing. Kh nng này
tác đng trc tip ti sn xut và tiêu th sn phm, đáp ng nhu cu khách hàng,
góp phn làm tng doanh thu, tng th phn tiêu th sn phm, nâng cao v th ca
doanh nghip. Trong điu kin kinh t hàng hóa phát trin, vn minh tiêu dùng ngày
càng cao thì ngi tiêu dùng càng hng ti tiêu dùng nhng hàng hóa có thng
hiu, uy tín. Vì vy, xây dng thng hiu cho sn phm là mt tt yu đi vi
nhng doanh nghip mun tn ti trên th trng.
Th nm, v t chc qun lý doanh nghip: T chc qun lý doanh nghip
tt trc ht là áp dng phng pháp qun lý hin đi đã đc doanh nghip ca
nhiu nc áp dng thành công nh phng pháp qun lý theo tình hung, qun lý
19
theo tip cn quá trình và tip cn h thng, qun lý theo cht lng nh ISO 9000,
ISO 1400. Bn thân doanh nghip phi t tìm kim và đào to cán b qun lý cho
chính mình. Mun có đc đi ng cán b qun lý tài gii và trung thành, ngoài yu
t chính sách đãi ng, doanh nghip phi đnh hình rõ trit lý dùng ngi, phi trao
quyn ch đng cho cán b và phi thit lp đc c cu t chc linh hot, thích
nghi cao vi s thay đi.
Chui giá tr ca doanh nghip
Theo Michael Porter, chui giá tr là mt chui các hot đng trong doanh
nghip, nhm chuyn hóa các yu t đu vào thành đu ra. Ti mi hot đng thu
đc mt s giá tr nào đó có s khác bit v giá, chi phí. Mt doanh nghip nâng
cao các hot đng ca chui tt hn, chi phí thp hn đi th s to ra li th cnh
tranh cho mình. Michael Porter gi đó là các hot đng to ra giá tr và khái quát,
chui giá tr gm 5 hot đng chính, 4 hot đng h tr và li nhun (xem hình 1.2)
trong đó:
Th nht, nm hot đng chính: Là nhng hot đng liên quan trc tip đn
vic to ra nhng hình thái vt cht ca sn phm hoc cung cp dch v.
- Hu cn đu vào liên quan đn qun lý kho, nhp hàng, tn kho, thanh toán

cho nhà cung cp…
- Vn hành gm các hot đng liên quan đn sn xut, thit b, quy trình vn
hành, bo dng, kim tra thit b…
- Hu cn đu ra liên quan đn kho cha hàng, đn hàng, vn chuyn phân
phi…
- Tip th bán hàng là nhng hot đng liên quan đn sn phm, giá, qung
cáo, khuyn mãi, kênh phân phi.
- Dch v gm các hot đng tng cng và duy trì giá tr ca sn phm nh:
T vn sn phm, hu mãi, tr li khiu ni khách hàng.
Th hai, bn hot đng h tr: Là nhng hot đng to ra các c s vt cht
và điu kin cn thit đ tin hành các hot đng chính.
- Cung ng: Gm các th tc mua nguyên vt liu, thit b vn phòng, nhà
xng, gii quyt vi khách hàng.
20
- Phát trin k thut liên quan đn công ngh, t đng hóa, quy trình ch
bin, thông tin liên lc…
- Ngun nhân lc liên quan đn cách thc t chc tuyn dng, đào to, duy
trì, phát trin con ngi.
- C s h tng hay các b phn liên quan bên trong ca doanh nghip gm
qun lý chung, k hoch, tài chính k toán, pháp lý, thng hiu…
Th ba, li nhun: Là chênh lch gia giá tr mà doanh nghip to ra vi chi
phí đ to ra giá tr đó. Li nhun càng ln, doanh nghip càng có kh nng cnh
tranh cao. Ngay c khi doanh nghip bán giá thp hn thì vn có th thu đc t
sut li nhun ngang bng và khi đó sn phm ca doanh nghip còn có li th v
giá thp nên thu hút đc nhiu khách hàng, gia tng th phn.

Hình 1.2: Chui giá tr tng quát
Ngun: Micheal Porter (1985)

Các liên kt bên trong và gia các chui giá tr
Mt là, liên kt bên trong chui giá tr: Tuy cu thành t nhiu hot đng giá
tr, nhng chui giá tr không phi ch là mt tp hp các hot đng đc lp, mà là
mt h thng các hot đng đó. Mi liên kt gia các thành phn trong h thng này
21
chính là quan h gia phng thc thc hin mt hot đng giá tr, vi chi phí hoc
hiu sut ca mt hot đng khác.
Do có nh hng đn chi phí và hiu sut, các liên kt hoàn toàn có th dn
đn li th cnh tranh, theo hai cách là ti u hóa và điu phi. Ti u hóa là s la
chn, thay đi gia các hot đng làm sao đ gim chi phí hoc tng khác bit hóa,
nhng kt qu tng th là nh nhau. Doanh nghip cn phi ti u hóa các liên kt
này, phn ánh chin lc ca doanh nghip, đ đt đc li th cnh tranh.
Bên cnh ti u hóa, kh nng điu phi các hot đng giá tr cng thng
giúp gim chi phí hoc nâng cao kh nng khác bit hóa. Ví d điu phi tt các
hot đng mua sm, hu cn đu vào s giúp gim chi phí tn kho, hoc điu phi
tt vn hành, hu cn đu ra và dch v s giúp giao hàng đúng thi hn.
- Hai là, liên kt dc gia các chui giá tr: Tng t nh các liên kt bên
trong chui giá tr, các mi liên kt tn ti gia chui giá tr ca doanh nghip,

chui giá tr ca nhà cung cp và ca kênh phân phi (gi là liên kt dc) là s nh
hng ca phng thc thc hin các hot đng ca nhà cung cp, kênh phân phi
lên chi phí hay hiu sut các hot đng ca doanh nghip. Các nhà cung cp sn
xut ra sn phm đ doanh nghip s dng trong chui giá tr ca mình, các hot
đng ca kênh phân phi nh bán hàng, qung cáo, trng bày… có th thay th
hoc hoàn thin các hot đng ca doanh nghip. Qua đó, các liên kt dc đem đn
c hi đ doanh nghip nâng cao li th cnh tranh cho mình.
* Nhn xét: Các hot đng trong chui giá tr ca doanh nghip đu liên
quan mt thit, h tr cho nhau, tùy theo chc nng kinh doanh ca mi doanh
nghip, mi hot đng trên có mc đ quan trng khác nhau. Vic nâng cao hot
đng chui giá tr là mang li giá tr gia tng cho khách hàng và to li th cnh
tranh cho doanh nghip.
Nng lc lõi ca doanh nghip
Nng lc lõi là khái nim trong lý thuyt qun tr, đc ng h bi hai tác
gi chuyên vit sách v kinh doanh là C.K Prahalad và Gary Hamel. Hai tác gi này
cho rng nng lc lõi là mt yu t c th mà mt doanh nghip xem là trung tâm
22
cho mi hot đng ca doanh nghip hoc ca con ngi trong doanh nghip. Nng
lc lõi đáp ng ba tiêu chí chính:
1. Không d cho đi th bt chc
2. Có th khai thác cho nhiu sn phm và th trng
3. Phi gia tng giá tr cho ngi tiêu dùng sau cùng.
Theo tác gi Tôn Tht Nguyn Thiêm (Tôn Tht Nguyn Thiêm, 2003) trong
tác phm th trng, chin lc, c cu nêu: “Nng lc lõi là tt c các kin thc,
công ngh, k nng, kinh nghim c bn cho hot đng sn xut kinh doanh và
mang đn cho doanh nghip nhng đc thù riêng bit”.
Mt nng lc lõi có th có nhiu dng khác nhau, bao gm bí quyt k thut,
quy trình đáng tin cy hoc mi quan h thân thit vi khách hàng và nhà cung ng.
Nng lc lõi cng có th bao gm phát trin sn phm, vn hóa…
Thc t có nhiu khái nim v nng lc lõi, theo tác gi: Nng lc lõi là sc

mnh đc đáo, ngn ngun quan trng ca s đc nht cho phép doanh nghip vt
tri so vi đi th v hiu qu, cht lng đáp ng đòi hi ngày càng cao ca khách
hàng. ó là nhng đim đc bit giúp công ty kinh doanh tt nht mà không mt
công ty nào d dàng bt chc mt cách nhanh chóng đ cnh tranh li vi các đi
th ca mình.
Tóm li, nh nng lc lõi, doanh nghip có kh nng làm khác bit hóa
doanh nghip này so vi doanh nghip khác và nó phi tht s mang đn cho th
trng và khách hàng nhng giá tr gia tng rõ rt. Vic nâng cao nng lc lõi giúp
cho doanh nghip to ra li th cnh tranh ca mình.
1.4 Phng pháp đánh giá các yu t nh hng đn nng lc cnh tranh
ca doanh nghip
1.4.1 Phng pháp phân tích theo cu trúc th trng
Theo quan đim này, nng lc cnh tranh ca doanh nghip đc xem xét
theo nm yu t ca môi trng kinh doanh kinh t vi mô theo mô hình cnh tranh
ca Porter đó là: Các đi th cnh tranh, các sn phm dch v, các doanh nghip
cung cp các yu t đu vào, sc mnh ca ngi mua, các đi th cnh tranh tim
n.
23
1.4.2 Phng pháp phân tích trên c s đánh giá li th so sánh
Phân tích li th cnh tranh trên c s đánh giá li th so sánh v chi phí hay
kh nng sinh li trên mt đn v sn phm. Mt trong nhng li th so sánh này là
li th v chi phí thp. Chi phí thp mi ch là bc khi đu đ có th cnh tranh.
S phát trin kinh doanh nng đng s tn dng đc li th so sánh v chi phí, t
đó nâng cao thêm nng lc cnh tranh v cht. Các k nng t chc, qun lý ca
nhà kinh doanh trong chu trình sn xut kinh doanh: T giai đon trc sn xut,
đn bn thân quá trình sn xut và sau sn xut, tip th, tip cn th trng nc
ngoài cng là nhng yu t quan trng góp phn ci thin và nâng cao nng lc
cnh tranh ca doanh nghip.
1.4.3 Phng pháp phân tích theo quan đim tng th
Phân tích theo quan đim tng th yêu cu gii quyt ba vn đ c bn khi

nghiên cu nng lc cnh tranh ca mt doanh nghip. Theo quan đim này, nng
lc cnh tranh ca doanh nghip đc phân tích trong mi quan h hu c vi môi
trng mà doanh nghip đang hot đng và nó chu s tác đng ca các yu t t
môi trng kinh doanh bên trong và bên ngoài doanh nghip. Môi trng bên trong
doanh nghip chính là các yu t ni lc ca doanh nghip, có vai trò quyt đnh
trc tip đn nng lc cnh tranh ca doanh nghip.










Hình 1.3: Các yu t tác đng ti nng lc cnh tranh
ca doanh nghip theo quan đim tng th
Các

y
u t
ni lc
Các
yu t
môi
trng
kinh t
v mô
Các

yu t
môi
trng
kinh t
vi mô
Nng l
c cnh
tranh ca DN
24

 đánh giá nng lc cnh tranh ca doanh nghip, tác gi chn phng
pháp phân tích theo quan đim tng th và dùng ma trn đánh giá các yu t bên
ngoài và yu t bên trong đ xác đnh c hi và nguy c ca doanh nghip. Cu to
ca các ma trn c th nh sau:
Ma trn các yu t bên ngoài
Cho phép các doanh nghip tóm tt và đánh giá các thông tin kinh t - xã hi,
vn hóa, nhân khu, đa lý, chính tr, chính ph, lut pháp, công ngh và cnh tranh.
Có nm bc trong vic phát trin mt ma trn đánh giá các yu t bên ngoài.
- Bc 01: Lp danh mc các yu t có vai trò quyt đnh đi vi s thành
công nh đã nhn din trong quá trình kim tra các yu t t bên ngoài, bao gm c
nhng c hi và mi đe da nh hng đn công ty và ngành kinh doanh ca công
ty.
- Bc 02: Phân loi tm quan trng t 0,0 (không quan trng) đn 1,0 (rt
quan trng) cho mi yu t. S phân loi này cho thy tm quan trng tng ng
ca các yu t đi vi s thành công trong ngành kinh doanh ca công ty. Tng s
các mc phân loi đc n đnh cho các nhân t này phi bng 1,0.
- Bc 03: Phân loi t 01 đn 04 cho mi yu t quyt đnh s thành công
đ cho thy cách thc mà các chin lc hin ti ca công ty phn ng vi yu t
này. Trong đó 04 là phn ng tt, 03 là phn ng trên trung bình, 02 là phn ng

trung bình, 01 là phn ng ít.
- Bc 04: Nhân tm quan trng ca mi bin s vi loi ca nó đ xác đnh
s đim v tm quan trng.
- Bc 05: Cng tng s đim v tm quan trng cho mi bin s đ xác
đnh tng s đim quan trng cho doanh nghip.
Tng s đim quan trng mà mt doanh nghip có th nhn là: Cao nht là
4,0, trung bình là 2,5, thp nht là 1,0. im s này mang ý ngha đánh giá mc đ
phù hp hin ti mà doanh nghip đang áp dng đi vi các c hi và nguy c ca
môi trng.