Luận văn thạc sĩ Giải pháp hạn chế rủi ro trong hoạt động thanh toán bằng thẻ tại Ngân hàng TNHH một thành viên Hồng Kông Thượng Hải - Việt Nam (HSBC Việt Nam)

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH




HUNH BO CHÂU




LUN VN THC S KINH T



TP.H CHÍ MINH – NM 2013

GII PHÁP HN CH RI RO TRONG HOT
NGTHANH TOÁN BNG TH TI NGÂN HÀNG TNHH
MT THÀNH VIÊN HNG KÔNG THNG HI - VIT
NAM
( HSBC VIT NAM)



B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH


HUNH BO CHÂU



Chuyên ngành: Tài Chính - Ngân Hàng
Mã ngành: 60340201

LUN VN THC S KINH T


NGI HNG DN KHOA HC: PGS.TS. HOÀNG C




GII PHÁP HN CH RI RO TRONG HOT
NGTHANH TOÁN BNG TH TI NGÂN HÀNG TNHH
MT THÀNH VIÊN HNG KÔNG THNG HI - VIT
NAM
( HSBC VIT NAM)


TP.H CHÍ MINH – NM 2013

LI CAM OAN

Tôi xin cam đoan Lun vn cao hc “ Gii pháp hn ch ri ro trong hot đng
thanh toán bng th ti Ngân hàng TNHH Mt Thành Viên Hng Kông Thng Hi
Vit Nam ( HSBC Vit Nam)”là kt qu do chính tôi nghiên cu và thc hin.

Các thông tin, sliu đc sdng trong lun vn là hoàn toàn trung thc và chính xác.
Nhng kt qu nghiên cu đc trình bày trong lun vn này là thành qu lao đng ca
cá nhân tôi di s ch bo ca ging viên hng dn PGS.TS. Hoàng c. Tôi xin cam
đoan lun vn này hoàn toàn không sao chép li bt k mt công trình nghiên cu nào đã
có t trc.



















MC LC
TRANG PH BÌA
LI CAM OAN
MC LC
DANH MC CÁC BNG, S , BIU 
DANH MC CÁC T VIT TT

LI M U
CHNG 1: TNG QUAN V TH THANH TOÁN VÀ RI RO CA TH
THANH TOÁN  CÁC NHTM 1
1.1. Tng quan v th thanh toán 1
1.1.1 Ngun gc ra đi và phát trin ca th thanh toán 1
1.1.2.1 Khái nim th thanh toán 2
1.1.2.2 Cu trúc th thanh toán 3
1.1.2.3 Phân loi th thanh toán
(2)
3
1.1.3 Các ch th tham gia trong quá trình phát hành và thanh toán th 3
1.1.3.1 T chc th Quc T ( Card Association) 3
1.1.3.2 Ngân hàng phát hành th 4
1.1.3.3 Ch th 4
1.1.3.4 Ngân hàng thanh toán th 5
1.1.3.5 n v chp nhn th 5
1.1.3.6 Trung Tâm Th 5
1.1.4 Quy trình phát hành, chp nhn và thanh toán th 5
1.1.4.1 Quy trình phát hành th 5

1.1.4.2 Quy trình chp nhn và thanh toán th 6
1.1.5 Vai trò ca th thanh toán ngân hàng: 9


1.2 Ri ro trong hot đng thanh toán ca th thanh toán 9
1.2.1 Khái nim v ri ro trong hot đng thanh toán th 9
1.2.2 Các nhân t nh hng đn ri ro trong hot đng thanh toán th 10
1.2.2.1 Môi trng pháp lý 10
1.2.2.2 Thói quen s dng th trong nn kinh t 10
1.2.2.3 S phát trin ca khoa hc công ngh 10

1.2.2.4 Ngun nhân lc 10
1.2.3 Các loi ri ro và nguyên nhân gây ra ri ro trong hot đng thanh toán th 11
1.2.3.1 Các loi ri ro xem xét t góc đ v mô 11
1.2.3.2 Các loi ri ro phát sinh đi vi các ch th tham gia trong các giao dich
thanh toán bng th 12
1.3 Hn ch ri ro đi vi hot đng thanh toán bng th ti các NHTM 17
1.3.1 Khái nim v hn ch ri ro đi vi hot đng thanh toán bng th ti các NHTM
17
1.3.2 Tiêu chí xác đnh hn ch ri ro trong thanh toán bng th 18
1.3.2.1 S lng th có các giao dch gian ln, gi mo qua các nm
18
1.3.2.2 S lng th có các giao dch gian ln, gi mo đc h thng qun lý ri ro
th ca NHTM phát hin trên tng s th ri ro: 18
1.3.2.3 S lng th mà t chc th quc t ( Visa, Master) nghi ng có ri ro và
thông báo yêu cu thay th trên tng s th ri ro: 18
1.3.2.4 T l s tin thit hi các giao dch gi mo so vi nm trc: 19
1.3.2.5 Kh nng ch th s dng li các th đã đc thay th sau khi có các giao
dch gi mo phát sinh: 19
1.3.3 Ý ngha ca vic hn ch ri ro trong hot đng thanh toán bng th 19
1.3.3.1 i vi các NHTM 19
1.3.3.2 i vi khách hàng và đn v chp nhn th 20
1.3.3.3 i vi nn kinh t 20
1.4 Tình hình hn ch ri ro th thanh toán 21


1.4.1 Ti các quc gia phát trin 21
1.4.2 Ti mt s NHTM  Vit Nam 22
1.4.3 Bài hc kinh nghim cho Vit Nam: 24
KT LUN CHNG 1 24
CHNG 2: THC TRNG RI RO TRONG CÁC HOT NG THANH

TOÁN BNG TH CA HSBC VIT NAM 26
2.1 Tng quan v HSBC Vit Nam và Trung Tâm th ca HSBC Vit Nam 26
2.1.1 Gii thiu tng quan v HSBC Vit Nam 26
2.1.1.1 Quá trình hình thành và phát trin 26
2.1.1.2 C cu t chc hot đng kinh doanh 28
2.1.1.3 Phân tích kt qu hot đng kinh doanh 2009 – 2012: 28
2.1.2 Gii thiu v Trung Tâm th ca HSBC Vit Nam 32
2.1.2.1 V trí, c cu nhân s 32
2.1.2.2 Các hot đng ch yu ca phòng 32
2.1.3 Các sn phm th ca HSBC Vit Nam 34
2.1.3.1 Th tín dng quc t ( Credit card) 34
2.1.3.2 Th Thanh Toán Quc T ( Debit Card) 37

2.2 Thc trng ri ro trong các hot đng thanh toán bng th ca HSBC Vit
Nam 38
2.2.1 Tình hình ri ro th thanh toán ti Vit Nam 38
2.2.2 Thc trng hot đng thanh toán bng th ti HSBC Vit Nam 39
2.2.2.1 S lng th phát hành: 39
2.2.2.2 Doanh s thanh toán th 40
2.2.2.3 Mng li giao dch 41
2.2.2.4 Mng li ATM 41
2.2.3 Thc trng hn ch ri ro ca th thanh toán ti HSBC Vit Nam 42


2.2.3.1 S lng th b tht lc và mt cp đc h tr tm khóa và thay li th mi
43
2.2.3.2 S lng th ri ro do chính ch th thông báo: 44
2.2.3.3 S lng th ri ro do h thng qun lý ri ro th ca HSBC phát hin 46
2.2.3.4 S lng th do t chc th Visa và Master nghi ng ri ro và yêu cu thay
li th cho khách hàng: 46

2.2.3.5 S tin ngân hàng bo v đc nh h thng qun lý ri ro ca th 47
2.2.4 Các trng hp ri ro thc t ca th thanh toán ti HSBC Vit Nam 47
2.2.5 Kho sát gii pháp hn ch ri ro ti HSBC Vit Nam 52
2.2.5.1 Kho sát s hài lòng ca khách hàng đi vi gii pháp hn ch ri ro th ca
HSBC Vit Nam: 52
2.2.5.2 Kh nng s dng li th thanh toán sau khi tng gp ri ro khi s dng th
trong thanh toán: 53
2.3 ánh giá hot đng hn ch ri ro đi vi th thanh toán ti HSBC Vit Nam
55

2.3.1 Nhng thành qu đt đc 55
2.3.2 Nhng hn ch còn tn ti 56
2.3.3 Các nguyên nhân gây nên ri ro trong hot đng thanh toán bng th ti HSBC
VN 58
2.3.3.1 Nguyên nhân t chính HSBC VN: 58
2.3.3.2 Nguyên nhân do yu t công ngh 58
2.3.3.3 Nguyên nhân xut phát t chính ch th 59
2.3.3.4 Nguyên nhân t các VCNT: 59
2.3.3.5 Nguyên nhân t yu t pháp lý ti Vit Nam 60
KT LUN CHNG 2 60
CHNG 3:GII PHÁP HN CH RI RO TRONG HOT NG THANH
TOÁN BNG TH TI HSBC VIT NAM 62


3.1 nh hng phát trin ca HSBC Vit Nam trong thi gian sp ti ( 2015 –
2020) 62
3.1.1 nh hng phát trin chung 62
3.1.2 nh hng trong vic hn ch ri ro trong hot đng thanh toán bng th: 63
3.2 Gii pháp hn ch ri ro trong hot đng thanh toán bng th ti HSBC Vit
Nam 64

3.2.1 Nhóm gii pháp do HSBC VN t chc thc hin: 64
3.2.1.1 Hoàn thin h thng qun lý ri ro th trong hot đng thanh toán 64
3.2.1.2 Chú trng đào to và phát trin ngun nhân lc 68
3.2.1.3 Nâng cao hiu qu ca công tác kim tra, kim soát các hot đng qun lý
ri ro ca th 70
3.2.1.4 Gii pháp v x lý ri ro trong thanh toán th 71
3.2.1.5 Tng cng s phi hp vi các t chc th quc t Visa và Master 71
3.2.1.6 Tng cng hp tác gia các ngân hàng trong vic ngn nga ri ro trong
hot đng thanh toán, đc bit là s phi hp vi ngân hàng thanh toán 72
3.2.1.7 Phi hp vi khách hàng bng cách t vn đy đ kin thc, nâng cao trình
đ cho ngi s dng th
73
3.2.1.8 Phi hp cht ch vi các VCNT đ tng tính an toàn cho các giao dch
thanh toán bng th 76
3.2.2 Nhóm gii pháp h tr 77
3.2.2.1 i vi tp đoàn HSBC 77
3.2.2.2 i vi Ngân hàng Nhà Nc 78
3.2.2.3 i vi Chính Ph 80
KT LUN CHNG 3 81
KT LUN CHUNG 82




DANH MC CÁC BNG
Bng 2.1: Các ch s tài chính ch yu ca HSBC Vit Nam giai đon 2009-2012 28
Bng 2.2: Hn mc s dng th Thanh Toán Quc T ca HSBC VN 37
Bng 2.3: S liu v s lng th xy ra ri ro 43

DANH MC CÁC S 

S đ 1.1: Quy trình phát hành th 5
S đ 1.2: Quy trình chp nhn và thanh toán th trc tip ti đn v chp nhn th thông
qua ngân hàng thanh toán 6
S đ 1.3: Quy trình rút tin ti h thng ATM 8
S đ 2.1: C cu t chc hot đng kinh doanh ca HSBC Vit Nam 28
S đ 2.2: C cu hot đng ca Trung Tâm th HSBC Vit Nam 32
S đ 3.1: Quy trình làm vic ca b phn qun lý ri ro hin ti ca HSBC VN 66

DANH MC CÁC BIU 
Biu đ 2.1: Li nhun sau thu và vn ch s hu ca HSBC 2009-2012 29
Biu đ 2.2: S lng th mi đc phát hành qua các nm 2009-2012 39
Biu đ 2.3: Doanh s thanh toán qua th ti HSBC VN 2009-2012 40
Biu đ 2.4: S lng th b tht lc và mt cp ti HSBC VN 41
Biu đ 2.5: Thng kê s lng th xy ra ri ro 42
Biu đ 2.6: S tin ngân hàng bo v đc qua các nm 2009-2012 46
Biu đ 2.7: Kho sát s hài lòng ca khách hàng đi vi gii pháp hn ch ri ro ca
HSBC Vit Nam: 51
Biu đ 2.8: Kho sát kh nng s dng th ca khách hàng sau ri ro ti HSBC VN 53






DANH MC CÁC T VIT TT
ATM : ( Automatic Teller Machine) – Máy giao dch t đng
CAR : H s an toàn vn
CP : Chính Ph
VCNT : n v chp nhn th
HSBC VN : Ngân hàng TNHH Mt Thành Viên Hng Kông Thng Hi Vit Nam

IB : (Internet Banking) – Ngân hàng trc tuyn
NH : Ngân hàng
NHNN : Ngân hàng Nhà Nc
NHPH : Ngân hàng Phát Hành
NHTM : Ngân hàng Thng Mi
NHTT : Ngân hàng Thanh Toán
PIN : ( Personal Identify number) – Mã s cá nhân
POS : ( Point of Sale) – Máy chp nhn th
OTP : (one time password)- mt khu s dng mt ln
ODP : ( one day password) – mt khu s dng mt ngày
TNHH : Trách Nhim Hu Hn
TS : Tài Sn
ROA : ( Return on Average Assets) – Li nhun/Tng Tài Sn
ROAE : ( Return on Average Equity) – Li nhun/ Vn ch s hu
VCSH : Vn ch s hu
VN : Vit Nam








LI M U
1. Lý do chn đ tài:
Ngành ngân hàng Vit Nam trong nhng nm gn đây phát trin mnh, đc bit là hot
đng phát hành và thanh toán th không ngng gia tng v nhiu mt nh s lng ch
th, doanh s thanh toán, s lng máy ATM, s lng đn v chp nhn th, các tính
nng tin ích ca th,….Dch v th ngân hàng phát trin mang li nhiu tin ích cho c

ngi s dng, ngân hàng và cho toàn xã hi.
Tuy nhiên, bên cnh nhng tin ích mà các dch v th mang li cho ngi s dng thì
các ri ro trong hot đng th vn đang ngày mt gia tng và ngày càng đa dng, phc
tp nh ly cp thông tin đ làm th gi, mt th, thc hin các giao dch gi mo đ ly
cp tin ca khách hàng,… Khi ri ro thanh toán th xy ra gây ra tâm trng hoang mang
cho ngi s dng th, mt lòng tin vào h thng ngân hàng nói chung và ca tng ngân
hàng thng mi nói riêng.
HSBC Vit Nam là mt trong nhng NHTM nc ngoài ln ti Vit Nam vi s lng
ln th đã đc phát hành ti Vit Nam, vì vy, thng hiu và uy tín ca ngân hàng
đc đt lên hàng đu. Chính điu đó, HSBC Vit Nam luôn đt li ích ca khách hàng
lên hàng đu, luôn mong mun bo đm các giao dch thanh toán bng th ca khách
hàng đc thc hin mt cách an toàn nht trong mt môi trng có nhiu ri ro thanh
toán th nh hin nay. Nhn thc đc tm quan trng ca vn đ này, tôi đã la chn đ
tài: “ Gii pháp hn ch ri ro trong hot đng thanh toán bng th ti Ngân hàng
TNHH Mt Thành Viên Hng Kông Thng Hi Vit Nam (HSBC Vit Nam)” đ
làm đ tài nghiên cu cho lun vn tt nghip cao h
c ca mình.
2. Ni dung nghiên cu:
• Tng quan v th thanh toán và nhn bit các loi ri ro có th xy ra trong quá
trình s dng các giao dch thanh toán bng th thanh toán.
• Tng quan v HSBC Vit Nam và Trung Tâm th ca HSBC Vit Nam. ng thi
nêu lên thc trng các ri ro xy ra trong hot đng thanh toán th ti HSBC Vit
Nam


•  xut các gii pháp đ hoàn thin hn trong vic hn ch các ri ro đi vi các
giao dch thanh toán bng th ti HSBC Vit Nam.
3. Mc tiêu nghiên cu:
Da trên c s nghiên cu lý thuyt và tình trng thc t đ đa ra các gii pháp đ hn
ch các ri ro trong các giao dch thanh toán bng th ti HSBC Vit Nam.

4. Phng pháp nghiên cu:
- S dng phng pháp đnh tính kt hp vi đnh lng bng cách h thng hóa, so
sánh, thng kê, kho sát, phân tích, tng hp và đa ra các lý lun đ gii thích nhm làm
sáng t nhng vn đ đc đt ra trong quá trình nghiên cu.
- Ngun d liu :
 Thu thp t các báo cáo ca Trung Tâm th ca HSBC Vit Nam.
 Thu thp t các tp chí, các website ca ngành ngân hàng và các ngành
kinh t khác có liên quan.
 Kho sát khách hàng v s dng th thanh toán.
5. Phm vi nghiên cu:
Trong gii hn ca đ tài, lun vn s nghiên cu và gii quyt các vn đ liên quan đn
ri ro trong các giao dch thanh toán bng th ti HSBC Vit Nam t nm 2009 đn nm
2012.
6. Kt cu lun vn:
• Tên đ tài: “Gii pháp hn ch ri ro trong hot đng thanh toán bng th ti
Ngân hàng TNHH Mt Thành Viên Hng Kông Thng Hi Vit Nam
(HSBC Vit Nam)”
Ngoài phn Li m đu và kt lun chung, lun vn đc kt cu trong 3 chng:
• Chng 1: Tng quan v th thanh toán và ri ro ca th thanh toán  các NHTM
• Chng 2 Thc trng ri ro trong các hot đng thanh toán bng th ti HSBC
Vit Nam
• Chng 3: Gii pháp hn ch ri ro trong hot đng thanh toán bng th ti HSBC
Vit Nam

1


CHNG 1: TNG QUAN V TH THANH TOÁN VÀ RI RO
CA TH THANH TOÁN  CÁC NHTM
1.1. Tng quan v th thanh toán

1.1.1 Ngun gc ra đi và phát trin ca th thanh toán
Th là mt công c thanh toán không dùng tin mt rt tin li trong nn kinh t.
Lch s ra đi ca th đc ghi nhn sau cuc khng hong kinh t th gii 1929-
1933.  thc hin kích cu, khuyn khích tiêu dùng, góp phn khc phc nh
hng ca cuc đi khng hong này, các nc phát trin đã đa ra mô hình tài tr
tiêu dùng bán chu. Do vy, cn có mt loi công c tín dng s dng linh hot đ
có th thanh toán ti tt ccác đim bán hàng và đây là điu kin cp thit, thúc đy
các tchc kinh t tài chính vào cuc, trong đó phi k đn ngân hàng, t đó th
thanh toán ra đi.
Tuy nhiên, theo ngun thông tin ca Tchc quc t Visa (Là t chc s hu mt
trong nhng thng hiu th ngân hàng có uy tín nht trên th gii hin nay) ghi
nhn lch s ra đi và phát trin th thanh toán nh sau:
- Dng đu tiên ca ththanh toán ra đi vào nm 1945. ó là Charge -It ca ngân
hàng John Biggins (M), cho phép khách hàng thc hin các giao dch ni đa bng
các phiu có giá trdo ngân hàng phát hành. Sau đó, các đi lý np li nhng phiu
này cho ngân hàng Biggins, ngân hàng thu tin tkhách hàng và thanh toán cho đi
lý. ây chính là tin đcho vic phát hành thtín dng đu tiên ca ngân hàng
Franklin National vào nm 1951.
- Nm 1955, hàng lot các thmi ra đi nh Trip Charge, Golden Key, Gourmet
club, Esquire club.
- Nm 1958, Carde Blanche ca hthng khách sn Hilton & American Express
Corporation ra đi và thng lnh th trng th gii.
- Nm 1960, Bank of America phát hành th Bank Americard, sau đó cp giy phép
cho các đnh ch tài chính trong khu vc đ phát hành th mang thng hiu Bank
2

(1)
Trm Th Xuân Hng và các tác gi khác (2012), “Nghip v ngân hàng thng mi”, Nhà xut bn
Kinh T TP. H Chí Minh, trang 239.

Americard, và ngày càng có nhiu đnh ch tài chính phát hành th Bank
Americard.
- Nm 1966,đcnh tranh vi sthành công ca ngân hàng Bank of America, mi
bn ngân hàng ln ca Mthành lp Hip hi th liên hàng quc t(Interbank Card
Association –ICA) và cho ra đi th Master Charge.
- Nm 1977, th tín dng Bank Americard tr thành thVisa và T chc Visa quc
t đã ra đi t đây.
- Nm 1979, sn phm thca Hip hi th ngân hàng California, Master Charge
đc đi tên thành Master Card, đây là đi th cnh tranh ch yu ca Visa.
Ngày nay hai loi thVisa và Master đc s dng ph bin và chim lnh hoàn
toàn th trng th NH trên th gii v s lng phát hành và doanh s thanh toán.
Ngoài ra còn có các loi th khác đin hình nh sau:
- ThDiners Club: thdu lch và gii trí do tchc tht phát hành vào nm 1949
M.
- ThAmerican Express (thAmex): ra đi nm 1958. ây là tchc thdu lch và
gii trí ln nht thgii, trc tip phát hành và qun lý chth.
- ThJCB: thdu lch và gii trí xut hin Nht t nm 1961 do ngân hàng Sanwa
phát hành, và phát trin thành tchc thquc tvào nm 1981.
1.1.2 Khái nim, cu trúc và phân loi th thanh toán
1.1.2.1 Khái nim th thanh toán
Th thanh toán là mt phng tin thanh toán không dùng tin mt, đc phát hành
bi các ngân hàng, các đnh ch tài chính hoc các công ty mà ngi ch th có th
thc hin các giao dch th nh np, rút tin ti các máy rút tin t đng, các quy
t đng ca ngân hàng,thanh toán tin hàng hóa dch v hoc chuyn khon.
(1)
Thanh toán bng th là vic ch th s dng th đ thc hin vic thanh toán ti các
đim mua hàng hóa, dch v.
Còn theo quan đim ca Ngân hàng Nhà nc Vit Nam, khái nim vthđc quy
đnh ti quy chphát hành, thanh toán, sdng và cung cp dch vhtrhot đng
thngân hàng ban hành kèm theo Quyt đnh s20/2007/Q-NHNN ngày

3

(2)
Trm Th Xuân Hng và các tác gi khác (2012), “Nghip v ngân hàng thng mi”, Nhà xut bn
Kinh T TP. H Chí Minh, trang 241-242
15/05/2007 nhsau: Th thanh toán ngân hàng là “phng tin do tchc phát hành
thphát hành đthc hin giao dch th theo các điu kin và điu khon đc các
bên tha thun”.
1.1.2.2 Cu trúc th thanh toán
- Hu ht các loi th đu có hình ch nht, bn góc tròn, đc làm bng nha ABC
hoc PC, cu to bi ba lp đc ép thng vi k thut cao và có kích thc
chun là 85mm x 54mm x 0,76mm.
- Mt trc thng bao gm các yu t c bn nh: tên và biu tng ca NHPH
th, tên ch th, thi gian hiu lc ca th, s th, b nh đin t (chip). Ngoài ra
còn có th có nhng yu t khác nh đc đim qui đnh v tính nng an toàn ca
th, hình ch th,….
- Mt sau ca th gm các yu t: dãy bng t, bng ch ký ca ch th hoc có
thêm các lu ý trong vic dùng th, tên, đa ch và s đin thoi Trung Tâm dch v
khách hàng ca ngân hàng phát hành.
1.1.2.3 Phân loi th thanh toán
(2)

Hin nay trên th gii cng nh ti Vit Nam, có rt nhiu loi th khác nhau, vi
nhng đc đim cng nh công dng rt đa dng và phong phú. T đó th có th
phân loi theo mt s tiêu chí sau:
- Phân loi theo công ngh sn xut, có ba loi th: Th khc ch ni, th bng t
(Magnetic stripe) và th thông minh hay còn gi là Smart Card - th Chip.
- Phân loi theo phm vi s dng, có hai loi th: Th ni đa và th quc t.
- Phân loi theo tính cht thanh toán ca th, có hai loi th: Th tín dng (Credit
Card) và th ghi n (Debit card).

- Phân loi theo ch th phát hành, có hai loi th: Th do Ngân hàng phát hành
(Bank Card) và th do tchc phi ngân hàng phát hành.
- Phân loi theo hn mc tín dng, có ba loi th: Th vàng (Gold card), th chun
(Classic card) và Th Bch Kim ( Platinum Card).
1.1.3 Các ch th tham gia trong quá trình phát hành và thanh toán th
1.1.3.1 T chc th Quc T ( Card Association)
4



Tchc thquc tlà Hip hi các tchc tài chính tín dng, tham gia cp phép
thành viên cho ngân hàng phát hành và ngân hàng thanh toán thquc t. Mt
stchc thquc thin nay nh: Tchc thVisa, Tchc Mastercard, Công ty
thAmerican Express, Công ty thJCB, Công ty thDiners Club.
Tchc thquc tcó nhim v đng ra tchc liên kt các thành viên, cung cp
mng li viên thông toàn cu phc v cho quy trình thanh toán th, đt ra các qui
đnh bt buc các thành viên phi tuân theo, thng nht thành mt hthng toàn cu.
Bt cngân hàng nào hin nay hot đng trong lnh vc ththanh toán quc t đu
phi gia nhp vào t chc thquc t. Tchc thquc t đng thi cng là trung
tâm xlý, cp phép và thanh toán ca các thành viên.
1.1.3.2 Ngân hàng phát hành th
Ngân hàng phát hành th là ngân hàng đc Ngân hàng Nhà nc cho phép thc
hin nghip v phát hành th. i vi th ni đa NHPH th phi có nng lc tài
chính, không vi phm pháp lut, đm bo h thng trang thit b phù hp tiêu chun
an toàn cho hot đng phát hành và thanh toán th, có đi ng cán b đ nng lc
chuyên môn đ vn hành và qun lý. i vi th quc t, NHPHT phi đc
NHNN cp giy phép hot đng ngoi hi và cho phép thc hin dch v thanh toán
quc tvà phi là thành viên ca t chc th quc t.NHPH chu trách nhim tip
nhn h s xin cp th, x lý và phát hành th, m và qun lý tài khon th, đng
thi thc hin vic thanh toán sau cùng vi ch th.  vic phát hành th mang li

hiu qu kinh t cao, NHPH phi là NH có uy tín trong nc cng nh quc t.
1.1.3.3 Ch th
Ch th có th là cá nhân hoc là ngi đc các công ty y quyn, ch có ch th
mi có quyn s dng th đng tên mình đ thanh toán tin hàng hóa dch v hay
rút tin mt trong gii hn quy đnh, bao gm ch th chính và ch th ph.
- Ch th chính: Là cá nhân hoc t chc đng tên tha thun v vic s dng th
vi t chc phát hành th và có ngha v thc hin tha thun đó.
5


- Ch th ph: Là cá nhân đc ch th chính cho phép s dng th theo tha thun
v vic s dng th gia ch th chính và t chc phát hành th. Ch th chính s
chu trách nhim v vic s dng th ca ch th ph.
1.1.3.4 Ngân hàng thanh toán th
Ngân hàng thanh toán th là ngân hàng ch làm chc nng trung gian thanh toán
gia ch th và NHPHT. NHTTT nhn thanh toán th qua mng li các n v
chp nhn th (VCNT) đã ký hp đng thanh toán th. Khi tham gia thanh toán
th, NHTTT thu đuc các khon phí chit khu đi lý, đng thi cung cp các dch
v đi lý cho VCNT nh dch v thu chi, x lý tng kt, gii quyt khiu ni,
thc mc cho các VCNT. Nu ngân hàng này chp nhn thanh toán th quc t thì
phi là thành viên chính thc hoc liên kt ca t chc th quc t.
1.1.3.5 n v chp nhn th
Là nhng đn v bán hàng hóa, dch v có ký kt hp đng chp nhn thanh toán
th vi NHTTT hoc vi NHPHT. VCNT có th là nhà hàng, khách sn, sân bay,
ca hàng, siêu th hay các đn v ng tin mt, các ngân hàng đi lý. VCNT có th
đc trang b máy cp phép t đng (EDC), máy cà tay hóa đn th(imprinter)
đthc hin xin cp phép và thanh toán th. Sau khi ký hp đng, đn v chp nhn
th phi tuân theo các qui đnh v thanh toán th ca ngân hàng thanh toán.
1.1.3.6 Trung Tâm Th
Trung tâm th là phòng qun lý th trung ng, đi din ca các NH trong quan h

đi ngoi trc tip v phát hành, s dng và thanh toán th vi các t chc th quc
t và các ngân hàng khác. Chu trách nhim điu hành hot đng phát hành, cp
phép, tra soát thanh toán thvà qun lý ri ro. ng thi là trung tâm điu hành và
thanh toán th gia các chi nhánh trong h thng ca ngân hàng.
1.1.4 Quy trình phát hành, chp nhn và thanh toán th
1.1.4.1 Quy trình phát hành th
6



S đ 1.1: Quy trình phát hành th

Bc 1: Khách hàng đn NHPH đng ký sdng th.
Bc 2: NHPH tip nhn hs.
Bc 3: NHPH kim tra hs, thm đnh hn mc tín dng đi vi th tín dng.
Bc 4: NHPH xlý dliu ca chthvào hthng qun lý th.
Bc 5: NHPH tin hành phát hành th. Bng kthut riêng, các thông tin cn thit
vchth đc in lên bmt thvà đc mã hoá, đng thi n đnh mã pin cho
chth.
Bc 6: NHPH giao nhn th, mã pin và hng dn khách hàng sdng th.
1.1.4.2 Quy trình chp nhn và thanh toán th
i vi các loi th khác nhau, c ch, phng thc và thm chí là qui trình thanh
toán có th có mt s khác bit nht đnh, nhng nhìn chung đu có nhng đim
ging nhau c bn.
*Quy trình chp nhn và thanh toán th trc tip ti đn v chp nhn th
thông qua ngân hàng thanh toán
7

S đ 1.2:
Quy trình chp nhn và thanh toán th trc tip ti đn v chp
nhn th thông qua ngân hàng thanh toán
Bc 1: Chth đn đn vchp nhn ththc hin giao dch.
Bc 2: VCNT đa thvào máy chp nhn thanh toán bng th đnhp thông tin,
thông tin này đc gi qua mng thanh toán đn trung tâm xlý ca tchc thquc
t đxác đnh điu kin thanh toán ca th, đng thi đây cng là bc VCNT xin
cp phép.
Bc 3: Khi th đc xác nhn có đ điu kin thanh toán, TCTQT scp phép.
Bc 4: VCNT cung cp hàng hoá dch v cho chth.
Bc 5: VCNT gi hóa đn, chng t đn NHTT đthanh toán. ng thi NHTT
truyn d liu vTCTQT và TCTQT truyn dliu đn NHPH.
Bc 6: Ngân hàng thanh toán tm ng tin cho đn vchp nhn th.
Bc 7: Tchc thquc tgi báo cáo và thu tin tNHPH.
Bc 8: Tchc th quc tgi báo cáo và thanh toán cho NHTT.
Bc 9: Vào mt ngày qui đnh trong tháng, NHPH gi sao kê cho chth.
Bc 10: tip tc sdng, chthphi thanh toán các khon đã chi tiêu bng
ththeo qui đnh cho ngân hàng phát hành.
8


*Quy trình chp nhn và thanh toán th thông qua trc tuyn
Trc ht, ngi bán (merchant) to lp mt tài khon bán hàng trên mng (Internet
merchant account). Tài khon bán hàng này ngi bán có th đng ký vi NH ca
ngi bán, nu NH có dch vnày hoc vi các dch v cung cp phn mm x lý
quá trình thanh toán trc tuyn nh Cybercash, Paymentnet, Merchant warehouse…
Qui trình thanh toán đc thc hin nh sau:
Bc 1: Ngi mua có thtín dng (Cardholder) khi quyt đnh mua hàng snhp
các thông tin vthtín dng nh: sth, mã s bo mt ca th ( CVV2), thi hn
ca th, hvà tên chth, đa ch thanh toán trên website,….

Bc 2: Nhng thông tin này s đc chuyn đn cho ngân hàng hay nhà dch
vcung cp payment gateway là các Acquirer.
Bc 3: Acquirer sgi thông tin vthti dch vcung cp thvà NHPH thđkim
tra tính hp lvà khnng thanh toán ca th.
Bc 4: Nu mi điu kin phù hp, NHPH thsgi thông tin ngc trvcho
Acquirer, thông tin đc gii mã gi vcho ngi bán và vic thanh toán đc thc
hin.
Bc 5: Tin s đc chuyn tthtín dng ca ngi mua ti tài khon ngi bán
hàng (merchant account) trên Acquirer, sau đó đc chuyn vào tài khon ngân
hàng ca ngi bán.
*Quy trình chp nhn và thanh toán th thông qua h thng ATM


S đ 1.3
: Quy trình rút tin ti h thng ATM
Bc 1: Chth đa thvào và nhp spin.
Bc 2: Máy ATM hi dliu ti trschính NHPH.
Bc 3: Nu hp l, NHPH thông báo vATM.
9


Bc 4: H thng ATM yêu cu khách chn loi hình giao dch.
Bc 5: Sau khi chthchn giao dch, máy đa ra chn la tip theo cho tng loi
giao dch. Nu là giao dch rút tin, ATM yêu cu nhp stin rút.
Bc 6: H thng ATM báo vhthng ngân hàng phát hành th đtrtin trong tài
khon ca ch th.
Bc 7: Sau khi trtin, hthng gi lnh trtin đn h thng ATM.
Bc 8: ATM đm tin và chi tr cho khách hàng.
1.1.5 Vai trò ca th thanh toán ngân hàng:
Th thanh toán giúp gim khi lng tin mt trong lu thông, t đó tit kim đc

chi phí sn xut, vn chuyn, bo qun và kim đm tin mt.
Tng nhanh khi lng chu chuyn thanh toán trong nn kinh t:hin nay hu ht
mi giao dch thtrong phm vi quc gia hay toàn cu đu đc thc hin trc
tuyn, vì vy tc đchu chuyn thanh toán nhanh chóng hn nhiu so vi các
phng tin thanh toán khác nh séc, y nhim chi, y nhim thu.
Góp phn h tr qun lý v mô ca nhà nc: s dng th thanh toán, mi giao dch
s đc thc hin qua ngân hàng. Nh đó, nâng cao kh nng kim soát ca Nhà
nc vi nhng k thut hin đi, to nn tng cho công tác qun lý v mô ca Nhà
nc, điu hành chính sách tin t quc gia.
Phát trin th thanh toán là mt trong nhng công c kích cu do da vào yu t
tâm lý ca ngi s dng th“chi tiêu trc, tr tin sau” cng nh tác đng t
nhng chng trình khuyn mãi ca các t chc phát hành th, khuyn khích ngi
tiêu dùng chi tiêu bng th ngày càng nhiu hn.
Phát trin th thanh toán giúp chúng ta tip cn vi công ngh thanh toán hin đi
ca th gii, hi nhp vi cng đng quc t.
1.2 Ri ro trong hot đng thanh toán ca th thanh toán
1.2.1 Khái nim v ri ro trong hot đng thanh toán th
Trong thut ng tài chính, ri ro là kh nng mt tài chính ca ngân hàng. Ri ro
gn lin vi bt c hot đng tài chính nào và cng nh bn thân các giao dch tài
10


chính đó cn đc qun lý mt cách đúng mc. Các ngân hàng có th phi đi mt
vi các tn tht ln nu không qun lý cht chcác ri ro.
Ri ro trong hot đng thanh toán th là các tn tht vvt cht hoc phi vt cht có
liên quan đn hot đng thanh toán th, bao gm hot đng phát hành, s dng và
thanh toán th. i tng chu ri ro là ngân hàng, ch th, đn v chp nhn th.
1.2.2 Các nhân t nh hng đn ri ro trong hot đng thanh toán th
1.2.2.1 Môi trng pháp lý
Cng ging nh bt k lnh vc kinh doanh nào khác, hot đng thanh toán th

cng có mt hành lang pháp lý điu chnh hot đng. Hn na, hot đng thanh
toán th quc t còn liên quan đn ch th ca nhiu quc gia, do đó pháp lut điu
chnh hot đng này cn đc minh bch và đy đ. Nu hành lang pháp lý không
đy đ và thng nht thì s d dàng gây ra các ri ro trong các hot đng thanh toán
th.
1.2.2.2 Thói quen s dng th trong nn kinh t
Th thanh toán rt khó có th phát trin đi vi mt xã hi mà chi tiêu bng tin mt
đã tr thành thói quen c hu, khó thay đi. Vì vy ngi dân vn cha có ý thc
cng nh các hiu bit cn thit trong vic s dng th đ thanh toán thay vì tin
mt. iu này to điu kin cho ti phm nhm thc hin các giao dch gian ln, gi
mo trong th ca khách hàng.
1.2.2.3 S phát trin ca khoa hc công ngh
H thng công ngh thông tin ti Vit Nam cha thc s đáp ng đy đ yêu cu
hin đi hóa. H thng bo mt khi thanh toán ti các ca hàng cha an toàn, li
phn cng và các thit b liên quan thng xuyên xy ra, li đng truyn nh
hng đn cht lng dch v. Do đó, đây cng là mt trong nhng nhân t nh
hng đn ri ro trong hot đng thanh toán th.
1.2.2.4 Ngun nhân lc
Vic phát trin ngun nhân lc cho b phn qun lý ri ro đi vi các hot đng
thanh toán bng th ti các NHTM cha thc s đc quan tâm và đu t đúng
mc. a s các NHTM thng chú trng vào phn knh doanh và phát hành ra nhiu
11


th thanh toán mà quên mt rng nu ri ro xy ra đi vi các giao dch thanh toán
bng th s gây ra thit hi cho chính ngân hàng.
1.2.3 Các loi ri ro và nguyên nhân gây ra ri ro trong hot đng thanh
toán th
1.2.3.1 Các loi ri ro xem xét t góc đ v mô
-Ri ro v môi trng pháp lý: ri ro này xy ra là do có nhiu đim khác nhau

gia môi trng pháp lý trong nc, quc t và các thông l quc t. Vì trong hot
đng thanh toán th, quá trình thc hin giao dch đôi khi có liên quan đn các ch
th nc ngoài, do vy có mt s vn đ không nhng b điu chnh bi lut pháp
trong nc mà còn b điu chnh bi lut pháp nc ngoài, thông l quc t. Nu
các ch th tham gia trong hot đng th không nm bt đc ht các ni dung, qui
phm pháp lut s d dn đn ri ro.
- Ri ro v nn kinh t: S phát trin ca nn kinh t s có tác đng mnh m đn
tt c lnh vc trong đó có hot đng thanh toán th. Vì vy, khi nn kinh t thay đi
c th là các c ch, chính sách thu…s nh hng trc tip đn nhu cu chi tiêu,
s dng th và kh nng hoàn tr ca ch th gây ra các ri ro trong hot đng th
ca nn kinh t. Ngoài ra, khi nn kinh t phát trin, nu các NHPH cng nh
NHTT không kp thay đi và trang b thit b qun lý cng nh bo mt đi vi các
giao dch th s d dn đn các ri ro cho ch th s dng hoc cho chính ngân
hàng đó.
- Ri ro v vn đ chính tr: H thng chính tr xy ra bin c s tác đng đn nn
kinh t, dn đn kh nng xy ra ri ro, đc bit trong quan h vi nc ngoài hoc
các t chc quc t. Bt c mt lnh cm vn nào có hiu lc thc hin vi nc có
liên quan đu nh hng và có th gây nên tn tht trong hot đng thanh toán th,
làm nh hng đn mi quan h ca các ngân hàng vi nhau và vi ch th.
- Ri ro v vn đ xã hi: Nu xã hi có trình đ dân trí thp d dn đn ri ro
trong hot đng thanh toán th. Khi các ch th nhn thc cha ht trách nhim,
quyn hn, quy đnh cng nh các ràng buc có th dn đn nhng sai sót, vi phm
vô tình hay c ý đu gây nên ri ro cho chính bn thân mình hoc cho các ch th
12


khác. Bên cnh đó, đông đo tng lp dân c cho dù không phi là ch th cng có
th gây tn tht, ri ro cho ngân hàng nh làm h hng các trang thit b giao dch
t đng đt ti ni công cng.
1.2.3.2 Các loi ri ro phát sinh đi vi các ch th tham gia trong các giao

dich thanh toán bng th
- Ri ro đi vi ngân hàng phát hành th (NHPH):

• Gi mo thông tin phát hành th: Khách hàng có th cung cp thông tin
gi mo v bn thân, kh nng tài chính, mc thu nhp,… cho NHPH khi
yêu cu phát hành th. iu này có th dn đn hu qu là nhng tn tht tín
dng cho NHPH khi ch th không có đ kh nng thanh toán các khon tín
dng th hoc ch th c tình la đo đ chim dng tin ca ngân hàng.
 Nguyên nhân có th là do NHPH không thm đnh chính xác thông tin
khách hàng hoc thu thp không đy đ thông tin v khách hàng hoc có
th do trình đ ca cán b thm đnh tín dng còn hn ch.
• Th gi: là loi ri ro ln nht và nguy him nht hin nay mà tt c các t
chc th rt quan tâm. Theo quy đnh ca t chc th quc t, khi th gi
đc giao dch trên th trng thì NHPH chu hoàn toàn trách nhim vi mi
giao dch mang mã s ca NHPH, nên buc các NHPH phi có nhng bin
pháp bo mt thông tin trên th cng nh các ràng buc kim tra khi chp
nhn thanh toán th.
 Nguyên nhân do ti phm làm th gi da trên các thông tin ly đc qua
vic đánh cp các d liu ca th tht bng các th đon khác nhau t các
chng t giao dch th hoc t th b mt cp, tht lc.
• Th mt cp, tht lc:Thbmt cp hoc tht lc có th b ngi khác
(không phi ch th)sdng và giao dch. Thbmt cp, tht lc cng có
thbbn ti phm sdng làm thgi(nhdp ni, mã hóa li bng tbng
các thông tin gimo).
13


 Nguyên nhân do chth cha kp thi thông báo cho NHPH v vic th b
mt cp tht lc đ NHPH có các bin pháp tm thi vô hiu hóa th hoc
vô hiu hóa vnh vin th b mt cp, tht lc này.

• Gi mo thông tin ca ch th đ thc hin giao dch trc tuyn: Bên
cnh các th đon la đo ngày càng nhiu và tinh vi, hin tng thông tin
th tín dng thanh toán qua mng Internet bhacker đánh cp d liu cng
đang có xu hng gia tng. Các hin tng đánh cp cng khá đa dng mà
ch th cn đ phòng nh th đon la đo trc tuyn (Phishing), vi vic
to website gi đ ly thông tin, tn công đánh cp d liu, chn lung giao
dch ca th t đ ly cp mt khu,…. Nghiêm trng hn, các đi tng
hacker còn tung các thông tin th lên các din đàn trc tuyn đ chia s cho
nhng k xu khác có th li dng.
 Nguyên nhân gây ra ri ro loi này là do s vô ý ca ch th đ l các
thông tin cá nhân liên quan đn th, b k gian thc hin sao chép thông
tin th, nht là các giao dch qua mng Internet.
• Sao chép thông tin to bng t gi: ây là môt hình thc li dng rt tinh
vi, vô cùng khó phát hin, gây tn tht tng đi ln cho NHPH.
 Trng hp này xy ra khi VCNT cu kt vi các t chc ti phm ly
cp thông tin trên bng t ca th tht s dng ti c s ca mình bng
các thit b chuyên dùng đ to ra th gi s dng.
• VCNT thông đng vi ch th: VCNT đc xác đnh là đa đim xy ra
vic đánh cp d liu th đ s dng vào mc đích to các th gi hoc giao
dch gi mo. Hoc VCNT thông đng vi ch th chp nhn thanh toán
th gi.
• Ri ro tín dng: thng xy ra  các loi th tín dng, khi ch th không có
kh nng thanh toán hoc thanh toán không đy đ các khon chi tiêu bng
th tín dng.