Luận văn thạc sĩ Sự đóng góp của đầu tư trực tiếp nước ngoài vào giá trị xuất khẩu của Việt Nam

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH


TRN TH HOA PHI


S ÓNG GÓP CA U T TRC TIP
NC NGOÀI VÀO GIÁ TR XUT KHU
CA VIT NAM

LUN VN THC S KINH T




Thành ph H Chí Minh – Nm 2013
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH


TRN TH HOA PHI

S ÓNG GÓP CA U T TRC TIP
NC NGOÀI VÀO GIÁ TR XUT KHU
CA VIT NAM

CHUYÊN NGÀNH: TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG
MÃ S: 60340201

LUN VN THC S KINH T

NGI HNG DN KHOA HC:
TS. LÊ T CHÍ

Thành ph H Chí Minh – Nm 2013
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan rng đây là công trình nghiên cu ca tôi, có s h tr t
Ngi hng dn khoa hc là TS.Lê t Chí. Các ni dung nghiên cu và kt
qu trong đ tài này là trung thc và cha tng đc ai công b trong bt c công
trình nào. Nhng s liu trong các bng biu phc v cho vic phân tích, nhn
xét, đánh giá đc chính tác gi thu thp t các ngun khác nhau có ghi trong
phn tài liu tham kho.
Lun vn có s dng mt s nhn xét, đánh giá ca mt s bài nghiên cu
khoa hc, bài báo,…Tt c đu có chú thích ngun gc sau mi trích dn đ
ngi đc d tra cu, kim chng.
Nu phát hin có bt k s gian ln nào tôi xin hoàn toàn chu trách nhim
trc Hi đng, cng nh kt qu lun vn mình.

TP.HCM, ngày tháng nm 2013
Tác gi


Trn Th Hoa Phi



MC LC
TRANG PH BÌA
LI CAM OAN
MC LC
DANH MC BNG – DANH MC HÌNH

TÓM TT 1

CHNG 1. M U 2
1.1 Gii thiu 2
1.2 Mc tiêu và câu hi nghiên cu 3
1.2.1 Mc tiêu nghiên cu 3
1.2.2. Câu hi nghiên cu 3
1.3 i tng và phm vi nghiên cu 3
1.4 Phng pháp nghiên cu 4
1.5 B cc lun vn 4
CHNG 2.TNG QUAN CÁC NGHIÊN CU TRC ÂY 5
2.1 Nghiên cu: “S đóng góp ca đu t trc tip nc ngoài đn hot
đng xut khu ca Trung Quc: Bng chng t các lnh vc đc phân
tách (The Contribution of Foreign Direct Investment to China’s Export
Performance: Evidence from Disaggregated Sectors) ca Yan Yuan (2008) 5

2.2 Nghiên cu: “u t trc tip nc ngoài và xut khu- Nhng kinh
nghim ca Vit Nam” (“Foreign direct investment and exports – The
experiences of VietNam”) – Nguyen Thanh Xuan and Yuqing Xing -2008. 9

2.3 Mô hình OLI ca John Dunning (1977) 11
CHNG 3.PHNG PHÁP NGHIÊN CU 15
3.1 Thit k và la chn mô hình nghiên cu 15
3.2 Bin và gi thuyt nghiên cu 18
3.2.1 Bin ph thuc và bin đc lp trong mô hình nghiên cu 18
3.2.2 Các k vng v kt qu nghiên cu 19
3.3 D liu và x lý d liu 26
3.3.1 Ngun d liu 26
3.3.2 X lý d liu 27
CHNG 4.NI DUNG VÀ KT QU NGHIÊN CU 29

4.1 . Tng quan v tình hình đu t trc tip nc ngoài ti Vit Nam hin
nay và các tác đng ca FDI đn kim ngch xut khu 29

4.2 Phân tích đn bin 38
4.3 Phân tích kt qu mô hình hi quy 39
4.3.1. Phân tích tng quan bin 39
4.3.2. Phân tích hi quy 40
4.3.3. Kt qu hi quy 48
4.3.4. Nhn xét hi quy 48
4.4. Kt lun nghiên cu 51
CHNG 5.ÁNH GIÁ KT QU NGHIÊN CU VÀ GI Ý 52
5.1 Kt qu nghiên cu 52
5.2 Hn ch ca đ tài 52
5.3 Nhng gi ý và hng nghiên cu tip theo 53
DANH MC TÀI LIU THAM KHO 1

DANH MC BNG

Bng 3.1: Bng tng hp các k vng 200

Bng 4.1: S liu v hot đng xut khu ca khu vc FDI ti Vit Nam (có
bao gm du thô) 32

Bng 4.2: ánh giá v sc ép cnh tranh ca các loi hình doanh nghip 
Vit Nam 35

Bng 4.3: Bng thng kê mô t các bin ca mô hình hi quy 38
Bng 4.4: Bng h s tng quan gia các bin 39
Bng 4.5: Mô hình hi quy các bin dng log-log 40
Bng 4.6: Mô hình hi quy điu chnh 42

DANH MC HÌNH
Hình 3.1: Mô hình nghiên cu d kin 17

1

TÓM TT

T trc đn nay đã có rt nhiu tranh lun trong lý thuyt cng nh
thc nghim bàn v giá tr xut khu ca mt quc gia thc s có liên quan
và b nh hng nh th nào bi tng đu t trc tip nc ngoài.Bài
nghiên cu này kim chng li có thc s đu t trc tip nc ngoài có
nh hng trc tip đn hot đng xut khu ca các nc nhn đu t,
thông qua trng hp ca Vit Nam.Tác gi s dng s liu trong giai đon
t nm 2002-2012 trong vic phân tích và ch yu da vào mô hình hi quy
tuyn tính.
Kt qu thc nghim cho thy các yu t làm tng giá tr xut khu
Vit Nam đó là giá trđu t trc tip nc ngoài (FDI); Tng sn phm
quc ni (GDP); Quy mô doanh nghip(FS);Chi phí lao đng (WAGE)hàng
nm ca Vit Nam và Nhu cu th gii (WD). Trong đó, cn cn chú ý ti
yu t nhu cu th gii.Nu nhu cu th gii tng 10%, xut khu ca Vit
Nam s tng khong 19%. Nó ch ra giá tr xut khu ca Vit Nam ph
thuc rt nhiu vào nhu cu th gii và có th b nh hng rt nhiu bi s
bin đng ca nhu cu th gii.
2

CHNG 1. M U
1.1 Gii thiu
Vit Nam chính thc ban hành lut khuyn khích đu t nc ngoài
t nm 1987, t đó đn nay, hot đng đu t trc tip nc ngoài vào Vit

Nam đã chim mt v trí quan trng trong hot đng đu t phát trin ca
nc ta. u t trc tip nc ngoài (FDI) đã đóng góp đáng k cho ngân
sách nhà nc, gii quyt công n vic làm ngi lao đng, ci tin đáng k
trình đ phát trin khoa hc công ngh ca nn sn xut trong nc nh
hot đng chuyn giao công ngh…Ngun vn FDI đã và đang to ra mt
đng lc mnh m cho s phát trin ca nn kinh t. Vi v trí và vai trò
hin nay ca Vit Nam trên th gii, Vit Nam cn đy mnh hn na c v
chiu rng và chiu sâu hot đng thu hút đu t trc tip t nc ngoài
(FDI) đ phát trin kinh t.
Là mt nn kinh t ln và phát trin nht khu vc ông Dng, Vit
Nam đã rt thành công trong vic thu hút ngun vn đu t nc ngoài
(FDI) và đt đc s phát trin mnh m trong xut khu, chính s phát
trin mnh m này trong sut hai thp k qua đã cung cp cho tác gi đng
lc đ nghiên cu và phân tích mi quan h song phng gia FDI và xut
khu.
Tuy nhiên, câu hi đt ra là có thc s FDI trong nn kinh t là nhân
t chính trong vic đy mnh xut khu?Có phi nn kinh t chuyn đi tr
thành mt nn tng xut khu ca nhng công ty đa quc gia?Do vy, tác
gi đã chn đ tài “S đóng góp ca đu t trc tip nc ngoài vào giá
3

tr xut khu ca Vit Nam” làm lun vn thc s. Vi nghiên cu này, tác
gi hy vng thông qua vic phân tích kinh nghim trong quá trình chuyn
đi  Vit Nam s nâng cao s nhn thc v vai trò ca FDI trong vic đy
mnh xut khu ca nhng nn kinh t chuyn đi và tính hiu qu ca FDI
trên con đng dn ti công nghip hóa tp trung xut khu.
1.2 Mc tiêu và câu hi nghiên cu
1.2.1 Mc tiêu nghiên cu
Tác gi thc hin đ tài này vi mc tiêu: Nghiên cu s đóng góp
ca đu t trc tip nc ngoài (FDI) vào giá tr xut khu ca Vit Nam.

1.2.2. Câu hi nghiên cu
 đt đc mc tiêu trên, tác gi tin hành nghiên cu đ tr li cho
câu hi sau đây:Giá tr xut khu ca Vit Nam tng hay gim hn khi yu
t đu t trc tip nc ngoài tng hay còn do nhng nhân t khác chi
phi?
1.3 i tng và phm vi nghiên cu
- i tng nghiên cu: FDI và giá tr xut khu ca Vit Nam.
- Phm vi nghiên cu:
 Phm vi ni dung: Nghiên cu vn đ v s đóng góp ca đu t trc
tip nc ngoài vào giá tr xut khu ca Vit Nam qua phng pháp
hi quy.
 Phm vi thi gian: Giai đon t nm 2002-2012.
4

1.4 Phng pháp nghiên cu
- Phng pháp so sánh đi chng: Da trên s liu thc t thu thp
đc so sánh vi mc tiêu
- Phng pháp mô hình hoá: Phng pháp này đc s dng đ làm rõ
nhng phân tích đnh tính bng các hình v c th đ vn đ tr nên d hiu
hn.
- S dng phng pháp hi quy tuyn tính đ xác đnh mc đ nh
hng ca FDI đn xut khu.
1.5 B cc lun vn
Ni dung ca lun vn gm 5 chng chính sau:
- Chng 1: M đu
- Chng 2:Tng quan các nghiên cu trc đây
- Chng 3: Phng pháp nghiên cu
- Chng 4: Ni dung và kt qu nghiên cu
- Chng 5: ánh giá kt qu nghiên cu và gi ý

5

CHNG 2.TNG QUAN CÁC NGHIÊN CU TRC
ÂY
2.1 Nghiên cu: “S đóng góp ca đu t trc tip nc ngoài đn hot
đng xut khu ca Trung Quc: Bng chng t các lnh vc đc
phân tách (The Contribution of Foreign Direct Investment to China’s
Export Performance: Evidence from Disaggregated Sectors) ca Yan
Yuan (2008)
Nn tng lý thuyt cho các nghiên cu thc nghim là mt trong
nhng lý thuyt thng mi da trên lý thuyt ca (HO) Heckscher-Ohlin,
nhng lý thuyt thng mi mi và lý thuyt tng trng ni sinh (Liu and
Shu, 2003).Theo lý thuyt HO, mt đt nc nên xut khu nhng sn
phm s dng nhiu yu t mà đt nc đc tr cp, hoc là xut khu
nhng sn phm mà đt nc đó có li th, trong đó có li th so sánh trong
c sn xut và xut khu. i vi các lý thuyt thng mi mi, h b sung
xem xét cnh tranh không hoàn ho, quy mô kinh t và chi phí thng mi
mà sau đó tr thành nhng yu t quan trng nh hng đn hot đng xut
khu
. Markusen và Venables (1998) đa bin FDI vào các mô hình cân
bng thng mi quc t do s toàn cu hóa nhanh chóng. Ngoài ra, lý
thuyt tng trng ni sinh đã nhn mnh vai trò ca s đi mi và kt qu
là nhng tính cht công ngh ca mt ngành công nghip đc coi là mt
yu t quan trng đ tng hiu sut ca xut khu (Liu and Shu, 2003).


6

Mô hình nghiên cu

ln(EXP
i,t
) = 0 + 1* ln(FDI
i,t
) + 2* ln(EXR
i,t
) + 3* ln(DI
i,t
)+ 4*
ln(GSP
i,t
) + 5* ln(FS
i,t
) + 6* ln(RD
i,t
)+ 7* ln(WAGE
i,t
) + 8* ln(WD
i,t
)
+ 
i,t
- EXP: Tng giá tr xut khu ca Trung Quc
- FDI: u t trc tip nc ngoài
- EXR: T giá hi đoái đc đo bng tng giá tr thu đi ngoi t ca Trung
Quc
- DI (domestic investment): u t trong nc đc tng hp hàng nm
da vào t l chi phí vn đu t.
- GSP (gross sectoral product): Tng sn phm ngành ph cp (GSP) có th
là mt yu t khác có th nh hng đn xut khu. Nó tng t GDP ngoi

tr vic nó cho thy nng sut ca mt ngành công nghip c th.Nó đã làm
rõ đc hiu qu kinh t và nng sut ca tng ngành đc nghiên cu.
GSP d kin s liên quan tích cc vi kim ngch xut khu.
- FS (firm size): i din cho quy mô doanh nghip ca nn kinh t và đc
đo bng sn lng thc t trung bình cho mi công ty.
- RD (research and development for innovation): Nghiên cu và phát trin
sn phm đc đo bng s bng sáng ch ca đc cp trong mt nm.
- WAGE: i lng biu din cho chi phí lao đng,đc đnh lng bng
lng thc t bình quân ca nhân viên trong mt nm.
7

- WD (world demand): Vit tt ca nhu cu th gii, đó là tng nhp khu
trên th gii (tr Trung Quc) cho tng mt hàng /ngành công nghip.
Kt qu thc nghim:
i vi tt c các lnh vc, quy mô doanh nghip, chi phí lao đng và
t giá là không hoàn toàn khác không v mt thng kê, thm chí  mc ý
ngha 10%.iu này cho thyquy mô doanh nghip không phi là mt yu
t quyt đnh trong vic thúc đy xut khu ca Trung Quc.Kt lun này
phù hp vi nhng gì Katsikeas et al. (1995) đã tìm ra.T giá cng không
phi là mt yu t quan trng trong vic thúc đy xut khu ca Trung
Quc.iu này có th là do mt vài yu t. u tiên, do đc đim ca d
liu là theo nm, bin đng t giá trong ngn hn có th không đc quan
sát. Th hai, mc dù Trung Quc đã áp dng chính sách t giá linh hot hn
trong thi gian gn đây nhng nó vn còn tng đi c đnh trong mt thi
gian dài. Chi phí nhân công không giúp tng cng hot đng xut khu.
iu này có th là do chi phí lao đng đã rt thp ca Trung Quc.
áng lu ý rng nhu cu th gii có ý ngha  mc 1%. Nu nhu cu
th gii tng 10 phn trm, xut khu ca Trung Quc s tng 8,8 phn trm
trong các ngành công nghip sn xut. Nó ch ra các lnh vc này là rt ph
thuc vào nhu cu th gii và có th b nh hng rt nhiu bi s bin

đng nhu cu th gii.
u t trong nc có th đy mnh xut khu ca Trung Quc, và điu
này là phù hp vi nhng nghiên cu trc đây (Coughlin và Fabel, 1988;
Erickson và Hayward, 1992; Zhang và Song, 2000).u t trong nc có
8

th giúp cng c c s h tng và đy mnh nng lc sn xut, do đó có th
giúp công ty đy mnh xut khu.
Nghiên cu và phát trin không góp phn đy mnh xut khu  mc ý
ngha 5%, và điu này là phù hp vi nghiên cu ca Liu và Shu (2003).
iu này phn ánh rng nhng sn phm xut khu ca Trung Quc là
nhng sn phm thâm dng lao đng nhng không đòi hi nhiu vn và
nhng k thut tiên tin.
Liên quan đn đu t trc tip nc ngoài, 4 ngành trong tng s 14
ngành nghiên cu có s nh hng mnh cùng chiu  mc ý ngha 1% và
4 ngành khác cng có s nh hng cùng chiu  mc ý ngha 10%. Xut
khu các thit b đin t có s nh hng mnh nht, tip đó là các ngành
sn xut giy và các sn phm liên quan đn giy.Kt qu này cho thy đu
t trc tip nc ngoài đóng nhng vai trò chin lc khác nhau trong tng
ngành khác nhau.u t trc tip nc ngoài có chin lc hng đn vic
sn xut nhng sn phm mà có th tn dng ngun tài nguyên di dào và
lng nhân công thp  Trung Quc, sau đó xut khu chúng sang các th
trng lân cn.
9

2.2 Nghiên cu: “u t trc tip nc ngoài và xut khu- Nhng
kinh nghim ca Vit Nam” (“Foreign direct investment and exports –
The experiences of VietNam”) – Nguyen Thanh Xuan and Yuqing Xing
-2008.
Bài nghiên cu đã tin hành kim tra tình trng thc thi ca 5919 d

án đu t trc tip nc ngoài đc phê duyt bi B K Hoch và u T
t nm 1988 và t đó to ra mt d liu ca nhng khon đu t đã thc s
gii ngân vn vào Vit Nam. D liu này bao gm các khon đu t trc
tip nc ngoài t 23 quc gia trong giai đon t nm 1990 đn nm 2004.
S dng d liu này, tác gi đã tin hành phân tích s nh hng ca đu t
trc tip nc ngoài vào giá tr xut khu ca Vit Nam thông qua mô hình
lc hp dn (“Gravity Model”).
Mô hình nghiên cu
:
ln(EX
Vjt
) = 0 + 1* ln(Y
Vt
) + 2* ln(Y
jt
) + 3* ln(FDI
jV(t-1)
)+ 4*RE
Vjt
+
5* d
Vj
+ 6*+ 7* FTA
A
+ 8* FTA
US
+ 
Vjt
Trong đó:
- Y

Vt
: tng sn phm quc ni ca Vit Nam
- Y
jt
: tng sn phm quc ni ca nc i đu t vào Vit Nam
- EX
Vji
: giá tr xut khu ca Vit Nam đn các nc j
- FDI
jV
: đu t trc tip nc ngoài ca nc j vào Vit Nam.
- RE
Vjt:
t giá gia Vit Nam đng và tin t ca nc đi tác j
- d
Vj:
khong cách gia Vit Nam và các nc đi tác j (tính bng
khong cách gia th đô ca hai nc).
10

-  : bin gi dùng đ đo lng s nh hng ca yu t biên gii.
Giá tr bng 1 nu nc đi tác và Vit Nam có cùng chung biên
gii, còn li là bng 0.
- FTA
A
: bin gi đo lng s nh hng ca yu t ký kt Hip
nh Thng Mai T Do (“Free Trade Aggreement”- FTA) gia
Vit Nam và các nc Asean. Giá tr bng 1 sau khi Vit Nam
tham gia FTA, còn li là bng 0
- FTA

US
: bin gi đo lng s nh hng ca yu t ký kt Hip
nh Thng Mai T Do (“Free Trade Aggreement”- FTA) gia
Vit Nam và Hoa K. Giá tr bng 1 sau khi Vit Nam tham gia
FTA, còn li là bng 0.
Kt qu nghiên cu
:
Nghiên cu cho thy đu t trc tip nc ngoài có s nh hng
đáng k đn giá tr xut khu ca Vit Nam đn các nc đu t. S tng
trng 1% ca FDI có th dn đn 0.13% tng trng đi vi giá tr xut
khu đn các nc cung cp đu t.
Ngoài ra, nghiên cu còn cho thy s mt giá ca tin Vit Nam
đng đi vi tin t ca các nc đu t cng là mt yu t quan trng
quyt đnh đn giá tr xut khu ca Vit Nam.
áng lu ý hn c là đ co giãn (“elasticity”) ca giá tr xut khu và
tng sn phm quc ni ca Vit Nam là 3.21. iu này cho thy nng lc
xut khu và tính cnh tranh ngày càng tng ca hàng hóa Vit Nam đóng
mt vai trò quan trng trong vic đy mnh xut khu.
11

Tác gi không đa ra kt lun rõ ràng v vic ký kt Hip nh
Thng Mi T Do vi các nc ASEAN có phi là yu t đy mnh xut
khu ca Vit Nam hay không; nhng ngc li nghiên cu đã cho thy
vic ký kt Hip nh Thng Mi T Do vi Hoa K đã thc s góp phn
vào s tng trng ca giá tr xut khu ca Vit Nam qua các nm.
2.3 Mô hình OLI ca John Dunning (1977)

Hu ht các nghiên cu v các nhân t nh hng đn dòng vn đu t
trc tip nc ngoài xoay quanh lí thuyt chit trung v sn xut quc t,
mô hình OLI ca John Dunning (1977).Hc thuyt này k tha rt nhiu

nhng u đim ca các hc thuyt khác v FDI.
Dunning đã tng hp các yu t chính ca nhiu công trình khác nhau
lý gii v FDI và đ xut rng có 3 điu kin cn thit đ mt doanh nghip
có đng c tin hành đu t trc tip: li th v s hu, đa đim và ni b
hóa.Cách tip cn này đc bit đn di tên mô hình OLI.Li th v s
hu ca mt doanh nghip có th là mt sn phm hoc mt qui trình sn
xut mà có u th hn hn các doanh nghip khác hoc các doanh nghip
khác không th tip cn. Các li th v đa đim bao gm không ch các yu
t ngun lc, mà còn có c các yu t kinh t và xã hi, nh dung lng và
c cu th trng, kh nng tng trng ca th trng và trình đ phát
trin, môi trng vn hóa, pháp lut chính tr và th ch. Tip đn là li th
v ni b hóa sn xut, đc hiu là vic mt công ty thc hin và kim
soát toàn b quá trình sn xut mt sn phm t khâu nguyên liu đu vào
cho đn vic bán sn phm.T nn tng ca lý thuyt Dunning, hàng lot
các nghiên cu đã tin hành phân tích các nhân t nh hng đn dòng vn
FDI đ vào Vit Nam c cp quc gia ln cp tnh, vùng. Các nghiên cu
12

hu nh tp trung vào tim nng th trng, lao đng, c s h tng, chính
sách chính ph và tác đng tích ly.
V tim nng th trng, các bin đc s dng ph bin là dân s, tc
đô tng dân s, GDP, GDP đu ngi hay tc đ tng GDP. Nguyen và
Hans-Rimbert (2002) da trên 2 mô hình hi quy cho 61 quan sát và nhn
thy GDP và GDP đu ngi tác đng mnh ti c FDI đng kí và FDI thc
hin cng dn ti 31/12/2000 ca các tnh. Tuy nhiên, tác đng ca GDP
đu ngi li trái chiu nhau gia mô hình ca FDI thc hin và FDI đng
kí, trong khi GDP ca tnh nh hng thun chiu vi dòng vn FDI. Gn
đây nht là nghiên cu ca Bulent và Mehmet nghiên cu FDI vào 62 tnh
ca Vit Nam giai đon 2006-2009 cho thy tác đng dng ca GDP thc
t đu ngi theo giá c s 2005 ti dòng vn FDI. Nguyen và Nguyen

(2007) thy tác đng dng ti FDI ca tc đ tng GDP (đng thun vi
Mayer và Nguyen (2005), đi vi FDI tích ly đn 1999, nghiên cu tác
đng ca s to c hi đ tip cn ngun lc khan him ca th ch chính
tr tnh và áp lc ca doanh nghip nhà nc) trong khi GDP đu ngi li
không có ý ngha thng kê đi vi FDI mi và ly k t 1988 ti 2006.
Mayer và Nguyen (2005), nghiên cu FDI tích ly đn 1999, thy dân s
tác đng dng  hu ht các mô hình.
V lao đng, nhân t này đc phân tích theo cht lng lao đng, đo
bng phn trm công nhân có bng cp trên tng s lao đng (Nguyen và
Hans-Rimbert, (2002) tác đng dng) hay s ging viên đi hc trên 1000
dân ( Mayer và Nguyen (2005), tác đng dng), s sn sàng ca lao đng,
đo bng dân s (Nguyen và Nguyen (2007), tác đng dng vi giá tr và s
lng đ án FDI tích ly, s lng đ án mi), chi phí lao đng, đo bng
13

lng hàng tháng ca lao đng nhà nc do đa phng qun lý ( Le Viet
Anh, (2004), tác đng âm, nghiên cu thi kì 1991-2001, nghiên cu cp
vùng, Nguyen Phi Lan(2006) ), nghiên cu 61 tnh t 1996-2003, tác đng
âm), Mayer và Nguyen(2005), tác đng không có ý ngha thng kê, nghiên
cu 61 tnh đn 1999).
V c s h tng, bin s đc s dng tng đi rng rãi  các
nghiên cu v FDI  Vit Nam là s đin thoi hay s đin thoi trên 1000
dân, (Nguyen và Nguyen (2007), không thy tác đng, Le Viet Anh(2004),
Nguyen Phi Lan(2006) tác đng tích cc  hu ht các mô hình), ngun
đin đc cung cho các hot đng sn xut kinh doanh  các tnh (Nguyen
và Hans-Rimbert (2002), tác đng dng ti FDI thc hin cng dn), đ
dài đng nha  tnh (Nguyen và Hans-Rimbert(2002), không có tác
đng), khi lng hành khách vn chuyn đa phng (Mayer và
Nguyen(2005), tác đng dng tr trng hp FDI mi. Ngoài ra, khu cm
công nghip cng đc s dng nh mt ch s cho c s h tng (Nguyen

và Nguyen(2007), Nguyen và Hans-Rimbert (2002) có tác đng cùng chiu
 tt c các mô hình). Ngoài ra, khong cách đn các trung tâm ln cng có
thy tác đng âm đi vi s đ án FDI cp mi nm 2006, Malesky (2007).
V chính sách chính ph, đây là nhân t đc đo lng bi rt nhiu
bin khác nhau. Ch s đc s dng rng rãi trong nhng nm gn đây là
ch s PCI, nng lc cnh tranh cp tnh, đc Phòng công nghip và
thng mi Vit Nam VCCI và C quan phát trin quc t Hoa Kì nghiên
cu gii thiu. Tuy nhiên, các nghiên cu s dng ch s này còn có nhiu
khác bit.Nguyen và Nguyen (2007) không thy PCI 2006 tác đng đáng k
đn giá tr FDI mi, FDI tích ly. Trong khi đó, nghiên cu thi gian gn
14

đây hn, 2006-2009, Bulent và Mehmet li cho thy nh hng dng đáng
k ca PCI thành phn v mc đ tham nhng ti FDI vào các tnh. Thng
nht vi nghiên cu này, Malesky(2007) phân tích 10 ch s thành phn ca
PCI và thy nh hng mnh ca 1 s ch s thành phn nh chính sách
phát trin vi khu vc t nhân, minh bch và tip cn đt đai ti đ án FDI
cp mi, t l thc hin và vn b sung nm 2006,ch s PCI tng hp có
trng s cng cho kt qu tng t vi c t l thc hin cng nh vn b
sung. Trc đó, Mayer và Nguyen (2005) đã phân tích nh hng ca th
ch chính tr thông qua nh hng ca vic cho phép tip cn các ngun lc
khan him ca chính quyn tnh đi vi nhà đu t, đo bng tng din tích
khu công nghip trong tnh theo báo cáo 1999 và tác đng ca doanh nghip
nhà nc, đi din bng t l giá tr sn xut ca doanh nghip nhà nc
trên tng giá tr sn xut ni đa. Kt qu cho thy nh hng thun chiu
ca s cho phép tip cn ngun lc ti nhà đu t đi vi la chn đa đim
và hình thc gia nhp ca hãng.Trong khi áp lc doanh nghip nhà nc
không có tác đng đn đa đim đu t. S khu công nghip, khu ch xut
cng đc s dng cho điu kin chính tr. Le Viet Anh(2004) s dng s
khu công nghip khu ch xut và cho thy tác đng dng  hu ht các mô

hình.
V tác đng tích ly, FDI cng dn t
i trc nm nghiên cu là bin
đc s dng rng rãi. Mayer và Nguyen(2005) s dng s đ án đc cp
phép trc đó có tác đng đáng k đn FDI mi. Malesky (2007) thy điu
tng t xy ra vi tng lng vn 2005 và vn b sung nm 2006 ca 64
tnh thành

15

CHNG 3.PHNG PHÁP NGHIÊN CU
3.1 Thit k và la chn mô hình nghiên cu
i vi mô hình hiquy, tác gi la chn xut phát tnghiên cu “S
đóng gópca đu t trc tip nc ngoài đn hot đng xut khu ca
Trung Quc:Bng chng t các lnh vc đc phân tách” (The
Contribution of Foreign Direct Investment to China’s Export Performance:
Evidence from Disaggregated Sectors) ca Yan Yuan (2008).S đóng góp
ca đu t trc tip nc ngoài (FDI) vào giá tr xut khu ca Vit Nam
đc gi thit chu tác đng ca 8 nhân t bao gm: FDI, EXR, DI, GDP,
FS, RD, WAGE, WD.
Bi vì mô hình đc thành lp đ gii thích xut khu, vi FDI là
mt trong các bin gii thích, bt đu vi các lý thuyt c bn nghiên cu
các yu t quyt đnh hiu sut xut khu là phù hp. Nn tng lý thuyt
cho các nghiên cu thc nghim là mt trong nhng lý thuyt thng mi
da trên lý thuyt ca (HO) Heckscher-Ohlin, nhng lý thuyt thng mi
mi và lý thuyt tng trng ni sinh (Liu and Shu, 2003).Theo lý thuyt
HO, mt đt nc nên xut khu nhng sn phm s dng nhiu yu t mà
đt nc đc tr cp, hoc là xut khu nhng sn phm mà đt nc đó
có li th, trong đó có li th so sánh trong c sn xut và xut khu. i
vi các lý thuyt thng mi mi, h b sung xem xét cnh tranh không

hoàn ho, quy mô kinh t và chi phí thng mi mà sau đó tr thành nhng
yu t quan trng nh hng đn hot đng xut khu. Markusen và
Venables (1998) đa bin FDI vào các mô hình cân bng thng mi quc
t do s toàn cu hóa nhanh chóng. Ngoài ra, lý thuyt tng trng ni sinh
16

đã nhn mnh vai trò ca s đi mi và kt qu là nhng tính cht công
ngh ca mt ngành công nghip đc coi là mt yu t quan trng đ tng
hiu sut ca xut khu (Liu and Shu, 2003).Cho rng không có lý thuyt
duy nht có th t gii thích cho hot đng xut khu cho các nc đang
phát trin (Liu and Shu, 2003), tác gi xây dng mt mô hình thc nghim
trong đó xem xét đn mt s các yu t có s nh hng đc bit đn FDI.
C th mô hình d kin nghiên cu nh sau:












17


Hình 3.1: Mô hình nghiên cu d kin

Ngun: Tng hp t các hc thuyt và các nghiên cu trc đây và gi
thit ca tác gi



Tng giá
tr xut
khu ca
Vit Nam
(EXP)
u t trc tip nc ngoài
(FDI )
T giá hi đoái
(EXR)
u t trong nc
(DI)

Tng sn phm quc ni
(GDP)
Quy mô doanh nghip
(FS)
Nghiên cu và phát trin sn phm
(RD)
Chi phí lao đng (WAGE)

Nhu cu th gii
(WD)
18

3.2 Bin và gi thuyt nghiên cu
3.2.1 Bin ph thuc và bin đc lp trong mô hình nghiên cu
* Bin ph thuc:
- EXP: Tng giá tr xut khu hàng hóa ca Vit Nam
* Bin đc lp:
- FDI: u t trc tip nc ngoài
- EXR: T giá hi đoái song phng gia USD và VND đc đo lng qua
giá tr danh ngha.
- DI (domestic investment): u t trong nc đc đo lng bng tng
vn đu t phát trin toàn xã hi.
- GDP (gross domestic product): Tng sn phm quc ni đc đo lng
theo giá thc t
- FS (firm size): i din cho quy mô doanh nghip ca nn kinh t và đc
đo bng sn lng thc t trung bình ca mi công ty.
- RD (research and development for innovation): Nghiên cu và phát trin
sn phm đc đo bng s bng sáng ch ca Vit Nam đc cp trong mt
nm.
- WAGE: i lng biu din cho chi phí lao đng đc đnh lng bng

lng thc t bình quân ca nhân viên trong mt nm.
- WD (world demand): Vit tt ca nhu cu th gii, đó là tng nhp khu
trên th gii (ngoi tr Vit Nam).