B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T Tp. HCM
H TH THÚY HNG
HOÀN THIN C CH QUN LÝ VN TP TRUNG
TI NGÂN HÀNG THNG MI C PHN
XUT NHP KHU VIT NAM
LUN VN THC S KINH T
TP. H Chí Minh - Nm 2013
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T Tp. HCM
H TH THÚY HNG
HOÀN THIN C CH QUN LÝ VN TP TRUNG
TI NGÂN HÀNG THNG MI C PHN
XUT NHP KHU VIT NAM
Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng
Mã s: 60340201
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC
TS. LI TIN DNH
TP. H Chí Minh - Nm 2013
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cu đc lp ca tôi vi s hng dn
ca Ngi hng dn khoa hc. Tt c các ngun tài liu tham kho đã đc công
b đy đ. Ni dung ca lun vn là trung thc.
Tp. H Chí Minh, ngày tháng nm 2013
Tác gi lun vn
H Th Thúy Hng
LI CM N
u tiên tôi xin chân thành cm n các Thy Cô Trng i hc Kinh t Tp H
Chí Minh đã truyn đt cho tôi nhng kin thc vô cùng b ích trong quá trình hc
tp và nghiên cu. c bit, tôi xin chân thành cm n Thy - Tin s Li Tin
Dnh đã tn tình hng dn, giúp đ tôi trong sut quá trình thc hin lun vn ca
mình.
Tôi cng gi li cm n các anh ch đng nghip và các bn bè thân thit đã giúp
đ tôi trong quá trình thu thp tài liu và có nhng góp ý thit thc.
Cui cùng, tôi xin cm n Gia đình đã luôn quan tâm, đng viên và to mi điu
kin cho tôi hoàn thành tt quá trình hc tp ca mình.
Xin chân thành cm n!
Tác gi lun vn
H Th Thúy Hng
MC LC
Trang
LI M U
CHNG 1. TNG QUAN V C CH QUN LÝ VN TP TRUNG 1
1.1. Khái nim và mc đích áp dng c ch FTP 1
1.1.1. Khái nim c ch FTP 1
1.1.2. Mc đích áp dng c ch FTP 3
1.1.3. S cn thit áp dng c ch qun lý FTP 4
1.1.4. iu kin áp dng c ch FTP 6
1.1.5. Bài hc kinh nghim ca các ngân hàng áp dng c ch FTP 7
1.2. Các nguyên tc thc hin c ch FTP 11
1.2.1. Qun lý vn tp trung và thng nht 11
1.2.2. Thc hin mua bán vn vi chi nhánh 12
1.2.3. Qun lý tp trung ri ro v Hi s 12
1.3. Nguyên tc tính giá chuyn vn 15
1.3.1. Nguyên tc tính giá chuyn vn 15
1.3.2. Xác đnh thu nhp – chi phí chuyn vn 24
Kt lun chng 1 27
CHNG 2. THC TRNG C CH QUN LÝ VN TP TRUNG
TI NGÂN HÀNG TMCP XUT NHP KHU VIT NAM 28
2.1. C ch qun lý vn tp trung ti Ngân hàng TMCP Xut Nhp
Khu Vit Nam 28
2.1.1. Khái quát quá trình hình thành và phát trin ca Ngân hàng TMCP
Xut Nhp Khu Vit Nam 28
2.1.2. Tình hình thc hin c ch qun lý vn tp trung ti Ngân hàng
TMCP Xut Nhp Khu Vit Nam 29
2.1.2.1. Trách nhim thc hin gia Hi s chính và các chi nhánh 29
2.1.2.2. H thng báo cáo FTP 30
2.1.2.3. nh giá chuyn vn ca Hi s chính 31
2.1.2.4. Mua bán vn gia Hi s chính và chi nhánh 32
2.1.2.5. Xác đnh thu nhp và chi phí 34
2.2. Kho sát thc t và phân tích thng kê mô t 36
2.2.1. i tng và mc tiêu kho sát 36
2.2.2. Quy trình và phng pháp kho sát 37
2.2.3. Kt qu kho sát 39
2.2.3.1. Thông tin chung v ngi đc kho sát 39
2.2.3.2. Hiu bit ca cán b nhân viên v c ch qun lý vn tp trung 40
2.2.3.3. S cn thit phi chuyn đi c ch qun lý vn phân tán sang c
ch qun lý vn tp trung 41
2.2.3.4. ánh giá thành công c ch qun lý vn tp trung 42
2.2.3.5. Gii pháp tng hiu qu c ch qun lý vn 47
2.3. Thành công ca c ch qun lý vn tp trung FTP 49
2.3.1. Thành công ca c ch qun lý vn tp trung đi vi các chi
nhánh 49
2.3.2. Thành công ca c ch qun lý vn tp trung đi vi toàn h
thng 52
2.3.2.1. Thành công trong vic kim soát ri ro 52
2.3.2.2. Thành công trong vic chuyên môn hóa công vic t Hi s đn
chi nhánh 53
2.3.2.3. Thành công trong vic gim chi phí hot đng trong h thng 54
2.3.2.4. Thành công trong vic nâng cao cht lng nhân s làm công tác
ngun vn 56
2.4. Hn ch mô hình qun lý vn tp trung FTP 57
2.4.1. Hn ch chi nhánh 57
2.4.1.1. B đng trong vic áp dng c ch qun lý vn 57
2.4.1.2. Mc đ quan tâm đn c ch qun lý vn mi ca nhân viên chi
nhánh cha cao 58
2.4.2. Hn ch ca toàn h thng 59
2.4.2.1. Áp dng cùng mt mc giá chuyn vn cho tt c các chi nhánh 59
2.4.2.2. Phn mm Korebank cha hoàn chnh các phân h 60
2.4.2.3. iu chnh giá chuyn vn cha kp thi 60
2.4.2.4. Chng trình sn phm cha phong phú đa dng 61
2.4.3. Nguyên nhân nhng hn ch ca c ch FTP 62
Kt lun chng 2 64
CHNG 3. GII PHÁP HOÀN THIN C CH QUN LÝ VN TP
TRUNG TI NGÂN HÀNG TMCP XUT NHP KHU VIT NAM 65
3.1. nh hng phát trin ca Ngân hàng TMCP Xut Nhp Khu
Vit Nam 65
3.2. Gii pháp hoàn thin c ch qun lý vn tp trung ti Ngân hàng
TMCP Xut Nhp Khu Vit Nam 68
3.2.1. V phía Hi s chính 68
3.2.1.1. Tính giá chuyn vn và phân b Margin phù hp đ kích thích các
chi nhánh huy đng và cho vay 68
3.2.1.2. Thit k phn mm Korebank phù hp vi nhu cu qun lý ca h
thng 73
3.2.1.3. D tính chính xác s thay đi ca lãi sut th trng đ tính giá
chuyn vn phù hp, tránh đc ri ro cho toàn h thng 75
3.2.1.4. Nghiên cu th trng đ thit k các sn phm nghip v phù hp
cho nhu cu khác nhau ca các đi tng khách hàng 77
3.2.1.5. Tng cng qun lý ca Hi s chính, song song vi vic phát
trin ngân hàng bán l đ tng huy đng và cho vay 79
3.2.2. V phía chi nhánh 82
3.2.2.1. Nghiên cu đc trng ca khu vc mình và đ xut vi Hi s
nhng chng trình phù hp 82
3.2.2.2. Gia tng s lng khách hàng phù hp vi nhng chng trình
Hi s ban hành đ tng doanh s huy đng và cho vay 83
3.2.2.3. Nâng cao hiu bit ca nhân viên trong vic áp dng c ch qun
lý vn tp trung 83
3.2.2.4. Phân b ngun lc phù hp 84
Kt lun chng 3 86
KT LUN
DANH MC TÀI LIU THAM KHO
PH LC
DANH MC CÁC T VIT TT
ALCO y ban qun lý tài sn n - tài sn có
EIB Ngân hàng thng mi c phn Xut Nhp Khu Vit Nam
GTCG Giy t có giá
HCM Thành ph H Chí Minh
KDTT Kinh doanh tin t
NHNN Ngân hàng nhà nc
NHTM Ngân hàng thng mi
O/N Lãi sut qua đêm
TCTD T chc tín dng
TMCP Thng mi c phn
TSN – TSC Tài sn n – Tài sn có
DANH MC BNG BIU VÀ HÌNH
Bng 2.1: Phân b Margin huy đng và cho vay 32
Bng 2.2: Tng hp chênh lch giá mua – bán vn ca chi nhánh 34
Bng 2.3: Thu nhp và chi phí giao dch vn vi chi nhánh 34
Bng 2.4: Bng tính FTPA 35
Bng 2.5: Bng chn mu kho sát 37
Bng 2.6 Phân b ngun lc- cha s dng FTP 50
Bng 2.7: Phân b ngun lc - có s dng công c FTP 51
Biu đ 2.1: ánh giá v vic kim soát ri ro 42
Biu đ 2.2: ánh giá v vic chuyên môn hóa công vic trong h thng 43
Biu đ 2.3: ánh giá v cht lng nhân s làm công tác ngun vn 44
Biu đ 2.4: ánh giá trong vic gim chi phí hot đng 44
Biu đ 2.5: ánh giá trong vic tng li nhun ca chi nhánh 45
Biu đ 2.6: ánh giá trong vic gia tng s lng khách hàng 46
Biu đ 2.7: Ý kin v các chng trình sn phm ca ngân hàng 47
Biu đ 2.8: Ý kin v mc Margin phân b 48
Biu đ 2.9: Ý kin v phn mm Korebank 48
Hình 1.1: C ch qun lý vn tp trung 1
Hình 1.2: Mô t cu thành ca mc Margin trong đng giá chuyn vn FTP 21
Hình 1.3: Mô t cu thành ca mc Margin trong đng giá chuyn vn FTP 22
LI M U
1. S cp thit ca đ tài
Cùng vi s phát trin ca nn kinh t Vit Nam trong quá trình hi nhp sâu rng
vào nn kinh t th gii, ngành ngân hàng cng đã có nhng bc phát trin vt
bc và đang tng bc hi nhp vào th trng tài chính toàn cu. S đa dng v
sn phm dch v ngân hàng và s cnh tranh ngày càng gay gt trong tình hình th
trng hin nay đòi hi các ngân hàng ngoài vic không ngng ci tin, phát trin
các sn phm dch v, mà song song đó còn phi tng cng công tác qun lý và
qun tr h thng trong ni b tng ngân hàng nhm qun lý tt các ri ro và duy trì
s phát trin bn vng trong mt th trng đy bin đng nh giai đon hin nay.
Hin các công c qun lý v tài sn n - tài sn có đang đc các ngân hàng s
dng ngày mt rng rãi vi tính đa dng và s phc tp ngày mt cao cho bng cân
đi tài sn nhm phù hp vi điu kin th trng hin nay. Trong rt nhiu các
công c qun lý đó hin công c qun lý vn tp trung (FTP) đang đc các ngân
hàng ti Vit Nam chú trng trong vic nghiên cu và áp dng. Trên thc t, các
mô hình qun lý vn tp trung có nhiu cp đ t đn gin đn phc tp đã đc
các tp đoàn tài chính và ngân hàng toàn cu vi h thng các chi nhánh rng khp
ng dng đ qun lý và ghi nhn kt qu kinh doanh cho tng đn v riêng l trong
h thng ngân hàng t nhiu nm qua. FTP cho phép đánh giá hiu qu ca các
giao dch c th phát sinh gia ngân hàng và khách hàng t khi bt đu cho đn khi
giao dch đc hoàn tt. ây là mt trong nhng điu kin tin đ đ phát trin
ngân hàng theo mô hình ngân hàng hin đi, đáp ng yêu cu hi nhp phù hp vi
thc tin th trng, đng thi chun b tng bc cho k hoch hình thành tp
đoàn tài chính quy mô ln trong tng lai.
Ngân hàng TMCP Xut Nhp Khu Vit Nam là mt trong nhng NHTM có nng
lc hot đng và thng hiu mnh trên th trng Tài Chính – Ngân Hàng ti Vit
Nam. Tuy nhiên vic qun lý vn theo c ch c làm ngân hàng đng trc mt
thách thc ln là kh nng sinh li ngày càng gim, chi phí vn ngày càng tng,
qun lý không đng b thng nht s là mt tr ngi trong vic tn ti và phát trin.
Do đó, ngân hàng TMCP Xut Nhp Khu Vit Nam đã áp dng c ch qun lý
vn tp trung FTP t ngày 01/01/2011. Sau hn hai nm ngân hàng áp dng c ch
qun lý vn mi, tôi đã quyt đnh chn đ tài nghiên cu v c ch qun lý vn
tp trung qua đó đa ra mt s gii pháp và kin ngh nhm “Hoàn thin c ch
qun lý vn tp trung ti ngân hàng TMCP Xut Nhp Khu Vit Nam”.
2. Mc tiêu nghiên cu
Tng hp mt s c s lý lun v c ch qun lý vn tp trung trên th gii đ làm
c s lý thuyt nghiên cu c ch qun lý vn tp trung ca Ngân hàng TMCP
Xut Nhp Khu Vit Nam. T đó rút ra nhng thành công và tn ti ca c ch
đng thi đa ra các gii pháp nhm hoàn thin c ch qun lý vn tp trung ti
Ngân hàng TMCP Xut Nhp Khu Vit Nam.
3. i tng và phm vi nghiên cu
tài nghiên cu v c ch qun lý vn tp trung ti Ngân hàng TMCP Xut Nhp
Khu Vit Nam t ngày áp dng là ngày 01 tháng 01 nm 2011 đn nay.
4. Phng pháp nghiên cu
Phng pháp thng kê: Áp dng mt s công thc toán hc nhm xác đnh các tiêu
chí liên quan đn qun lý vn khi áp dng mô hình qun lý vn tp trung, đng thi
tính toán thu nhp và chi phí liên quan đ tính đc hiu qu kinh doanh ca chi
nhánh trong giao dch vn vi Hi s chính.
Phng pháp mô t: Trình bày tình hình thc hin c ch qun lý vn tp trung ti
Ngân hàng TMCP Xut Nhp Khu Vit Nam. Trên c s đó, so sánh hiu qu vn
dng 2 c ch qun lý vn c và mi.
Phng pháp kim đnh: Thông qua kho sát thc t hiu bit ca nhân viên Ngân
hàng TMCP Xut Nhp Khu Vit Nam v c ch qun lý vn tp trung bng bng
câu hi và phân tích thng kê mô t đ đánh giá đc hiu qu ca c ch qun lý
vn FTP.
5. Ý ngha ca đ tài
Góp phn h thng hóa lý lun và đa ra nhng gii pháp nhm hoàn thin c ch
qun lý vn tp trung ti Ngân hàng TMCP Xut Nhp Khu Vit Nam.
6. Kt cu ca đ tài
Ngoài phn m đu và kt lun, lun vn đc kt cu thành bn chng, bao gm:
Chng 1: Tng quan v c ch qun lý vn tp trung
Chng 2: ánh giá hiu qu c ch qun lý vn tp trung ti Ngân hàng TMCP
Xut Nhp Khu Vit Nam
Chng 3: Kho sát thc t và phân tích thng kê mô t
Chng 4: Gii pháp hoàn thin c ch qun lý vn tp trung ti Ngân hàng TMCP
Xut Nhp Khu Vit Nam
- 1 -
CHNG 1. TNG QUAN V C CH QUN LÝ
VN TP TRUNG
1.1. Khái nim và mc đích áp dng c ch FTP
1.1.1. Khái nim c ch FTP
C ch qun lý vn tp trung là c ch qun lý vn t Trung tâm qun lý vn đt
ti Hi s chính ca ngân hàng. Các chi nhánh tr thành các đn v kinh doanh,
thc hin mua bán vn vi Hi s chính (thông qua trung tâm vn). Hi s chính s
mua toàn b tài sn N ca chi nhánh và bán vn đ chi nhánh s dng cho tài sn
Có. T đó, thu nhp và chi phí ca tng chi nhánh đc xác đnh thông qua chênh
lch mua bán vn vi Hi s chính. Vi c ch này, ri ro thanh khon và ri ro lãi
sut tp trung v Hi s chính.
Có th din t c ch này bng hình v sau:
Hình 1.1: C ch qun lý vn tp trung (Ngun: Ngân hàng TMCP Xut Nhp
Khu Vit Nam – Hng dn thc hin nghip v)
FTP là vit tt ca Fund Transfer Pricing – đc dch là “giá chuyn vn”. Vic
đnh giá chuyn vn ni b cho tng sn phm ngân hàng là trng tâm ca c ch
- 2 -
qun lý vn tp trung. Bi vy, c ch qun lý vn tp trung còn đc gi là c ch
FTP.
Nhiu nm nay ti các t chc tài chính, c ch điu chuyn giá (FTP) cho phép
ban qun lý hiu giá tr ca các dch v sn phm h cung cp. Nhiu t chc vi
h thng FTP s dng các kt qu mà cn c vào đó s phân tích khách hàng, t
chc, li nhun sn phm (Levey, 2008).
FTP đã đc đnh ngha nh là mt phng pháp đc s dng trong lnh vc ngân
hàng đ đo lng các ngun qu đóng góp trong li nhun tng th. C ch điu
chuyn vn (FTP) hu ht thng đc s dng trong ngành công nghip ngân
hàng nh là mt phng tin đ ch ra các lnh vc mnh và yu trong c cu vn
ca t chc. FTP cng có th đc s dng đ cho bit li nhun ca các dòng sn
phm khác nhau và hiu qu ca đi ng nhân viên, cng nh là mt phng tin
đ so sánh gia các nhân viên, chi nhánh vv.
Mt s khác đã đnh ngha FTP nh là mt h thng đo lng ni b và quá trình
phân b đ xác đnh s đóng góp trong tng li nhun cho các qu thu nhp, li
nhun t cho vay và các khon đu t ngân hàng. Nó là mt thành phn quan trng
ca quá trình đo lng li nhun, vì nó phân b đóng góp ln đn li nhun, lãi
ròng biên (Kawano, 2005).
Mt đnh ngha khác ca FTP là: mt khuôn kh đo lng ni b đc thit k đ
đánh giá tác đng tài chính ca ngun vn và s dng vn ca mt ngân hàng. FTP
phân b chênh lch li nhun thun do s mt cân bng ca các ngun vn và s
dng vn ca các đn v kinh doanh trong ngân hàng. Kt qu đo lng bng h
thng FTP có th đc s dng đ đánh giá li nhun ca các sn phm và các mi
quan h khách hàng, và đ phân tán các ri ro khác nhau đc gi đnh trong quá
trình trung gian tài chính (Payant, 2000).
- 3 -
1.1.2. Mc đích áp dng c ch FTP
H thng điu chuyn vn FTP cho phép phân tách thu nhp t lãi. Lãi đóng góp
phn ln vào li nhun ca ngân hàng và có th đc thy trong báo cáo thu nhp
ca ngân hàng (theo sau là khon thu t phí và hoa hng) và có th cu thành 80%
thu nhp ca ngân hàng. Trong báo cáo thu nhp, thành phn này đc phân tách ra
thành thu nhp t lãi và chi phí lãi cho toàn b ngân hàng (Kugiel, 2009).
Trc đây, báo cáo kt qu hot đng kinh doanh ca t chc tài chính đc thit
k đ tính toán thu nhp lãi ròng cho toàn b t chc. Nó không đc thit k đ
tính toán thu nhp ròng ca mt sn phm (Coffey, 2001). Và cng không tính toán
thu nhp lãi ròng ca chi nhánh cho các mc đích so sánh. Tuy nhiên các chi nhánh
trong mt ngân hàng hu nh không bao gi ging nhau v các khon cho vay và
tin gi. Mt s chi nhánh tt phía khâu cho vay, trong khi nhng chi nhánh khác
tt v khâu huy đng vn. Và kt qu phân tích lãi ròng cho thy rng tt c các
khon cho vay và tài sn khác to ra thu nhp lãi, trong khi tin gi và các khon
n khác to ra chi phí lãi vay. S dng cách này đ đánh giá hiu qu sn phm s
cho kt qu trong vic đánh giá các khon cho vay nh to ra li nhun và tt c
các khon tin gi nh to ra chi phí.
Tuy nhiên điu này cha hn đúng, vì mt khon tin cn cho khách hàng vay
thông thng là t tin gi ca mt khách hàng khác. Mi khon tin gi cho ngân
hàng là mt ngun ca hot đng cho vay, và mi khon cho vay li to ra các chi
phí s dng vn t ngun tin gi (Kugiel 2009).
FTP không ch tính toán li nhun ca các khon vay, tin gi và các sn phm
khác. Nó còn đo lng thu nhp lãi ca các chi nhánh, dòng sn phm và khách
hàng. o lng li nhun trên mc đ khác nhau cho phép so sánh hiu qu ni b,
đánh giá và thm đnh (Kocakulah & Egler, 2006).
Giám sát s tham gia ca các ngun khác nhau trong vic to ra li nhun tng th
là mt trong nhng yu t cn thit đ qun lý mt ngân hàng. Nó cho phép đa ra
quyt đnh hp lý v phân b ngun lc, kim soát chi phí và mc đ li nhun.
- 4 -
Thông tin v sn phm và khách hàng to c s cho các quyt đnh giá c, và ch ra
rng nhng sn phm và khách hàng là s mang li hiu qu nht cho các ngân
hàng (convery, 2003).
H thng FTP b li thm chí có th gây ra phá sn, nh là trng hp ca Ngân
hàng quc gia Franklin và nhiu t chc tài chính khác M trong thp niên 70
(Deventer, 2002).
Qun lý vn tp trung nhm nâng cao nng lc và hiu qu trong công tác điu
hành vn ni b, to c ch kinh doanh có tính nht quán và bình đng chung cho
tt các chi nhánh, phân b chi phí, thu nhp vn mt cách khách quan, công bng
đ đánh giá đúng mc đ đóng góp ca các đn v kinh doanh vào thu nhp chung
ca toàn h thng trên c s phát huy tính nng đng sáng to trong khai thác tim
nng th mnh ca tng đa bàn.
Tp trung qun lý ri ro v Hi s, đc bit là qun lý các ri ro trong công tác
qun tr vn nh ri ro lãi sut, ri ro k hn, ri ro thanh khon.
Qun lý tp trung nhm cân đi mt cách hiu qu nht cho các mc tiêu s dng
vn theo đnh hng và k hoch kinh doanh, đm bo các gii hn an toàn theo
quy đnh, kim soát ri ro, đt đc các ch tiêu tài chính tt nht ca ngân hàng.
1.1.3. S cn thit áp dng c ch qun lý FTP
- To môi trng công bng trong toàn h thng
C ch qun lý vn Netting ca EIB phát sinh rt nhiu vn đ nh hng đn li
nhun chung ca toàn h thng. Theo nh mô hình qun lý ti EIB, ti các chi
nhánh nh hay chi nhánh tnh thì b phn ngun vn hu nh không đc chú
trng, b phn này thuc mt phn nh ca phòng k toán hay phòng dch v khách
hàng tùy theo s đánh giá v nng lc ca nhân viên và s phân công ca ban giám
đc chi nhánh. Công tác cân đi vn ti các chi nhánh khá th công, nng lc nhân
s không đng đu gia các chi nhánh tnh và thành ph ln làm tng ri ro v
- 5 -
ngun vn ti các chi nhánh không đm bo nhu cu v nhân lc, dn đn s tng
ri ro chung cho toàn h thng.
Bên cnh vic chu trách nhim trên ri ro v k hn và ri ro v lãi sut. Vic mi
chi nhánh có riêng tng bng cân đi k toán dn đn các chi nhánh tnh còn chu
thêm các chi phí khác phát sinh khi điu chuyn tin mt v Hi s, hay các phn
chênh lch vay gi trong thi gian ch điu chuyn tin mt. Các chi phí này các
chi nhánh ti đa bàn thành ph H Chí Minh không phi gánh chu do khong cách
v đa lý.
- Ci to các bt cp trong c ch điu chuyn vn hin ti ca Eximbank
Theo c ch qun lý vn Netting, tuy bc đu các mc lãi sut vay gi đã tách
bch ra các k hn khác nhau, tuy nhiên vic đnh giá này li gây ra mt bt cp ln
khác. Có th thy vic phân ra các k hn dài, ngn khác nhau trong vay gi vn
gia chi nhánh và Hi s theo đúng nguyên tc s giúp cho các chi nhánh hn ch
đc ri ro lãi sut và ri ro k hn. Nhng thc t cho thy vic tách lãi sut vay
gi gia các k hn này cha thc s làm đc vic đó. Vic phân b các chi phí
trong công tác điu chuyn vn ca c ch c dn đn s gia tng chi phí cho toàn
h thng, đng thi không đánh giá đúng mc hiu qu vn công bng cho các chi
nhánh, các chi nhánh tnh vi khó khn v khon cách đa lý, càng xa Hi s chi
phí điu chuyn vn càng tng. Do đó, đ hn ch ti đa các ri ro (ri ro lãi sut,
ri ro k hn) và gim thiu các chi phí (chi phí nhân s, chi phí điu chuyn vn
…), đng thi tng tính cnh tranh gia các ngân hàng TMCP chính là điu “sng
còn” ca vic chuyn đi c ch điu chuyn vn, theo đúng quy lut đào thi ca
th trng: h thng NHTM nào càng hn ch nhiu chi phí, hn ch nhiu ri ro
cht lng phc v càng tt h thng NHTM đó s phát trin và ngc li.
- Xu hng tt yu qun lý tài sn n – tài sn có theo c ch hin đi – c ch
qun lý vn tp trung
C ch qun lý vn tp trung là xu th tt yu ca mt xích tp đoàn tài chính và
ngân hàng, mt mt xích quan trng đ làm vng mnh nng lc tài chính ca các
- 6 -
NHTM. Mô hình qun lý vn tp trung đòi hi mc chuyên môn cao hn v nhiu
yu t nh: công ngh, c s vt cht, t chc …đng thi nó cng đt hiu qu
cao hn v qun lý vn, tng tính cnh tranh và hiu qu trong kinh doanh ca các
NHTM. Vit Nam đang dn tách khi c ch phi th trng sang c ch th trng,
tính cnh tranh và đào thi khc nghit ca c ch th trng ngày càng đm nét
trong tng lai làm cho các NHTM phi đi mi trong cách qun lý. Hot đng
NHTM ti Vit Nam không còn ch dng li hot đng huy đng và cho vay,
công tác ngun vn đang dn khng đnh tm quan trng ca nó trong hot đng
ngân hàng nh các nc tiên tin. Cha là mt c ch hoàn ho, nhng c ch qun
lý vn tp trung hin ti đang là s la chn ca các NHTM, nu mun tng li
nhun, gim ri ro và chi phí, các NHTM phi có mt công c qun lý vn hin đi
và nng đng.
1.1.4. iu kin áp dng c ch FTP
Vi c ch qun lý vn mi, toàn h thng là mt ngân hàng duy nht, xoá b vic
điu chuyn vn bng tin trong h thng nh hin nay, chuyn sang áp dng h
thng đnh giá chuyn vn ni b đ xác đnh thu nhp, chi phí vn đnh k ca
tng chi nhánh và quan trng là qun lý đc các ri ro trong công tác qun tr vn
nh ri ro lãi sut, ri ro k hn, ri ro thanh khon. Tuy nhiên đ thc hin chuyn
đi sang c ch qun lý vn tp trung, hin nay cn có nhng điu kin sau:
- V c s vt cht: thc hin c ch qun lý vn tp trung cn có các điu kin
nht đnh v c s vt cht, trang thit b công ngh nh phn mm qun lý h
thng.
- V nhn thc: cn phi nhn thc rng chuyn đi c ch qun lý t phân tán
sang tp trung là phù hp vi xu th phát trin ca hot đng ngân hàng trình đ
công ngh thông tin tin tin và hin đi trên th gii.
- V trình đ ng dng: Chuyn đi sang phng thc qun lý ngun vn tp trung
đòi hi mi đn v, mi cán b cn nghiên cu, quán trit nhng thay đi c bn
- 7 -
gia hai c ch, nhng kin thc qun lý ngân hàng hin đi qua đó nhn thc rõ
trách nhim, nhim v ca mình và đn v mình trong công tác qun lý vn.
- V t chc: Áp dng c ch qun lý mi đòi hi đi mi mô hình t chc cho phù
hp, phân công trách nhim qun lý rõ ràng gia các đn v.
1.1.5. Bài hc kinh nghim ca các ngân hàng áp dng c ch FTP
Theo kinh nghim ca mt s NHTM trên th gii, c ch qun lý vn tp trung
thông qua h thng đnh giá vn điu chuyn ni b FTP (Fund Transfer Pricing)
đc xem là rt hiu qu. Giá chuyn vn ni b, là lãi sut do phòng ngun (y
ban Alco) công b cho tng thi k đi vi vic “mua” vn và “bán” vn gia tr
s chính vi các chi nhánh. Theo đó, các chi nhánh tr thành các đn v kinh
doanh, thc hin mua và bán vn vi tr s chính thông qua phòng ngun vn. Thu
nhp và chi phí ca tng chi nhanh đc xác đnh thông qua chênh lch mua bán
vn vi tr s chính, tp trung ri ro thanh khon và ri ro lãi sut v tr s chính.
- Ti BIDV là ngân hàng đu tiên áp dng c ch qun lý vn tp trung
ây là công c hiu qu đánh giá cht lng hot đng ca chi nhánh. Trong
nhng ngày đu trin khai FTP, hu ht các chi nhánh có d n cao và s d huy
đng thp đu có kt qu kinh doanh thua l. Ngay ti thi đim trin khai, toàn b
tài sn ca chi nhánh đc đnh giá FTP. Các chi nhánh có s d huy đng thp và
d n cao ngha là mua vn t trung tâm nhiu hn bán vn cho trung tâm nên kt
qu kinh doanh cui k thua l. Các chi nhánh có kt qu kinh doanh thua l phi
t điu chnh c cu cho vay và huy đng hp lý đ tip tc tn ti.
Kt qu hot đng kinh doanh l có th kéo dài đn vài tháng ch yu do các cán
b ngân hàng cha quen vi vic xác đnh lãi sut cho vay và huy đng cn c vào
giá FTP vì k hn đnh ngha FTP (tính theo ngày) khác vi k hn cho vay/huy
đng thông thng (tính theo tháng) nên dn đn kinh doanh l trong giao dch
mua bán vn vi trung tâm vn.
- 8 -
Sau khi ng dng c ch qun lý vn tp trung (k t 13/01/2007), các ch tiêu v
kh nng thanh khon, kh nng sinh li ca BIDV nm 2007 đc thay đi tích
cc so vi các nm trc đó.
Tuy nhiên bên cnh mt thành công thì vn còn nhng tn ti cn hoàn thin:
+ Các chi nhánh vn b ràng buc bi hn mc thanh toán: Vn do chi nhánh huy
đng đc chuyn vào ngun vn chung và ngun vn chi nhánh cho vay đc ly
t ngun vn ca h thng. Vic chi nhánh cho vay t ngun vn ca h thng
đc thc hin thông qua tài khon “iu chuyn vn ni b”. Tài khon này có
th d âm (khi ti thi đim giá tr tuyt đi ca tài sn Có ca chi nhánh ln hn
tài sn N) hoc dng (khi ti thi đim giá tr tuyt đi tài sn Có ca chi nhánh
nh tài sn N). Dòng tin ra, vào tài khon “iu chuyn vn ni b” b gii hn
bi các hn mc sau đây:
Hn mc thanh toán: là s tin ti đa cho mt giao dch “mua vn”, trng hp chi
nhánh có giao dch mua vn vt hn mc thanh toán phi có báo cáo đ xut lên
trung tâm và giao dch ch đc thc hin khi đc s phê duyt ca trung tâm
vn.
Hn mc chênh lch ròng: là mc ti đa s d âm trên tài khon “iu chuyn vn
ni b” đi vi tng chi nhánh, th hin chênh lch ti thi đim gia gii hn d
n ca chi nhánh vi s d huy đng vn.
Vic tn ti ca hn mc thanh toán là do các chi nhánh b ràng buc bi hn mc
tín dng và đu t trên th trng tin t. Trong khi đó, hn mc tín dng Hi s
chính cp cho chi nhánh còn là vn đ gây nhiu tranh cãi vì nó mang tính ch
quan nhiu hn.
Trong khi qun lý vn đc ng dng c ch khoa hc là c ch qun lý vn tp
trung thì vic giao các ch tiêu v huy đng vn và hn mc tín dng đc thc
hin mt cách cm tính thông qua vic tính toán s d tín dng ca nm trc và
d đoán tc đ phát trin kinh t đa phng. ây là nhng bt hp lý cn đc
xem xét g b đ giúp các chi nhánh ch đng hn trong quá trình kinh doanh.
- 9 -
+ Thi gian đu trin khai vn còn s tn ti ca phòng ngun vn ti các chi
nhánh: u đim chính ca c ch qun lý vn tp trung là tp trung mi ri ro lãi
sut, ri ro thanh khon và ri ro t giá v Hi s chính, đng thi qun lý thng
nht và tp trung ngun vn ca c h thng. Tuy nhiên, BIDV hin ti vn duy trì
s tn ti ca phòng ngun vn ti các chi nhánh. ây là s lãng phí ngun lc rt
ln.
+ Cha đánh giá đc chính xác hiu qu hot đng kinh doanh ca các chi nhánh:
Do áp dng c ch mt giá. Trong thi gian đu trin khai chng trình qun lý
vn tp trung và trong thi gian chuyn đi mô hình hot đng, trung tâm vn
BIDV áp dng c ch mt giá cho toàn b hot đng mua - bán vn vi chi nhánh.
Vì th trong bng giá FTP ch có giá FTP cho tng loi tin t mà không có giá
mua FTP và giá bán FTP. Và vì vy, trong ni dung đánh giá hiu qu hot đng
ca đn v kinh doanh ca BIDV xut hin thêm hai ch tiêu là thu nhp trc khi
phân b (NI) và thu nhp sau khi phân b (NC). Thu nhp sau khi phân b (NC)
mi chính là thu nhp ca các chi nhánh.
Vic áp dng c ch mt giá FTP BIDV hin nay khin cho vic đánh giá hiu
qu hot đng kinh doanh ca các chi nhánh không chính xác. Hn na, hot đng
“phi li nhun” ca trung tâm vn s không khuyn khích s phát trin v trình đ
qun lý vn ca các cán b trung tâm, làm hn ch vai trò h tr ca trung tâm vn
đi vi các chi nhánh.
Nói tóm li, mc dù c ch qun lý vn tp trung có nhng u đim nht đnh so
vi c ch c, song thc tin ng dng c ch qun lý vn tp trung ti BIDV đã
phát sinh các bt cp nêu trên ti các chi nhánh. ó chính là nhng tn ti cn phi
có gii pháp hoàn thin đ ti u hóa vic s dng c ch mi.
- Ti Ngân hàng TMCP Công Thng Vit Nam
Sau 4 tháng trin khai h thng đnh giá vn ni b FTP ca Vietinbank, t góc đ
ca mt chi nhánh thì thc s đây thc s là c ch đòn by điu hành vn thông
minh gia Hi s và chi nhánh. FTP vn hành t đu tháng 4/2011 đã chính thc
- 10 -
giã t c ch mua bán vn theo lãi sut điu hòa bình quân sang c ch mua bán
vn có tính th trng bng các phân đon lãi sut cá bit theo k hn, theo sn
phm tín dng, theo tn sut điu chnh lãi sut… Có th nói lãi sut FTP đang
tng bc to ra “sân chi” bình đng đ các chi nhánh kinh doanh vn vi khách
hàng, kinh doanh vn vi Hi s bng chính các la chn nh: sn phm vn, k
hn, đi tng khách hàng, tn sut điu chnh lãi sut huy đng, cho vay,…
Tuy nhiên ni dung các chi nhánh cn quan tâm khi thc hin c ch FTP:
Các chi nhánh cha quen vi vic xác đnh lãi sut cho vay và huy đng cn c vào
h thng giá FTP. Do đó, đ hot đng kinh doanh có hiu qu cao, các chi nhánh
cn điu chnh c cu cho vay và huy đng vn hp lý, xác đnh thi hn cho vay,
huy đng phù hp vi k hn FTP nhm đm bo có đc mt lãi sut biên ròng
cao nht và đc bit lu ý tt c các khon vay phi đc thc hin theo c ch lãi
sut th ni.
- Ti các ngân hàng khác
Hu ht các NHTM khi áp dng c ch qun lý vn tp trung nh ACB đu chn
gii pháp chn mt phn mm riêng r vi các tiêu chí báo cáo đáp ng riêng cho
chng trình qun lý vn tp trung, s chy song song vi phn mm hin ti đang
vn hành ca các chng trình đang s dng. Còn vic phát trin h thng quy
mô ln nh Ngân hàng Nông Nghip và Phát Trin Nông Thôn Vit Nam s vô
cùng khó khn và chi phí cc k ln. Do đó vic cân nhc chuyn đi c ch qun
lý vn vi phn mm qun lý nào là mt công vic cn thit đ trin khai c ch
qun lý vn mi. Và Eximbank vi quy mô cp trung bình đã ci to và nâng cp
phn mm đang s dng và chuyn đi d liu đ phù hp vi hot đng theo mô
hình mi.
- 11 -
1.2. Các nguyên tc thc hin c ch FTP
1.2.1. Qun lý vn tp trung và thng nht
Ngun vn đc qun lý theo nguyên tc tp trung, c h thng là mt bng tng
kt tài sn thng nht và duy nht, không tn ti nghip v cân đi vn ti các đn
v kinh doanh qua c ch “mua - bán” vn.
Tp trung và thng nht là nguyên tc c bn trong c ch qun lý vn tp trung.
Trên nguyên tc đó Hi s đm bo kim soát thu nhp – chi phí ca tng chi
nhánh, và điu hành thông qua các chính sách chung trong qun lý vn đc thc
thi hiu qu.
Ngun vn đc qun lý theo nguyên tc tp trung, c h thng là mt bng tng
kt tài sn thng nht và duy nht, không tn ti các bng cân đi vn riêng l ca
các chi nhánh. Vn do chi nhánh huy đng s chuyn vào ngun vn chung, chi
nhánh đc hiu nh mt “đi lý” huy đng vn cho Hi s, Hi s s tr phn
“hoa hng” cho chi nhánh trên c s lãi điu chuyn vn. ng thi đi vi các
khon vay gii ngân cho khách hàng s áp dng trên cùng c s nh vy nhng
theo chiu ngc li, tc là chi nhánh cho vay s nhn vn t Hi s. Do đó, chi
nhánh ch quan tâm đn lãi sut điu chuyn vn ni b và các hn mc kinh doanh
đc giao làm c s thng lng lãi sut vi khách hàng, không chu trách nhim
cân đi các ngun vn vay gi t phía khách hàng, các ri ro trong công tác qun
lý vn hoàn toàn do Hi s chu trách nhim.
Vi c ch qun lý vn tp trung vic tính lãi phi thu phi tr gia các chi nhánh
ch mang tính cht danh ngha mà không có s dch chuyn ca dòng tin. Phn thu
nhp và chi phí vn ca chi nhánh s đc tính t đng đnh k theo c ch đnh
giá chuyn vn ni b do Hi s quy đnh và ghi nhn vào kt qu tài chính ca
tng đn v.
- 12 -
1.2.2. Thc hin mua bán vn vi chi nhánh
Công tác điu hành vn ni b chuyn t c ch “vay - gi” vn sang c ch “mua
- bán” vn, Hi s chính thc hin mua toàn b tài sn N và bán tài sn Có cho
các chi nhánh. Cùng vi hot đng “mua – bán” vn, toàn b ri ro v vn (ri ro
thanh khon, ri ro lãi sut) đc chuyn v Hi s chính.
Chi nhánh phi tr lãi cho hot đng “mua” vn (tng ng vi tài sn Có) và nhn
đc lãi khi “bán” vn cho Hi s chính (tng ng vi tài sn N). Lãi, hay giá
ca hot đng “mua – bán” vn (gi là giá chuyn vn) do Hi s chính xác đnh
và đnh k thông báo ti các đn v kinh doanh.
Giá chuyn vn là công c đc lc cho hot đng điu hành vn ti Hi s chính
cng nh là cn c đ đánh giá hiu qu hot đng trong k ca mi đn v kinh
doanh. Khi đó, hiu qu hot đng ca chi nhánh s đc đánh giá thng nht,
bng chênh lch gia lãi sut thc hin vi khách hàng và giá chuyn vn.
1.2.3. Qun lý tp trung ri ro v Hi s
Tp trung công tác qun tr, điu hành vn ti Hi s chính trong đó có t chc
qun lý ri ro thanh khon, ri ro lãi sut toàn h thng. Chi nhánh thc s tr
thành các đn v kinh doanh, tìm kim li nhun t các hot đng cung cp dch v
cho khách hàng.
- Qun lý ri ro thanh khon
Ri ro thanh khon là kt qu ca vic chuyn đi k hn. Nó xut hin bi vì các
khon vay, v nguyên tc s kéo dài hn tin gi. Ngi gi tin thng yêu cu
đng ý cho ngân hàng mn tin trong cho ngn hn, vì s h s không th s dng
tin ca h khi có nhu cu phát sinh. Ngc li, ngi vay cn vay vn dài hn -
trong mt vài nm trong trng hp cho vay thng mi, hoc trong mt vài chc
nm vi khon vay nhà . Hu qu là phát sinh ri ro thanh khon - có ngha là
không phù hp k hn gia tài sn và n phi tr.
- 13 -
Mt trong nhng nhim v quan trng ca bt k ngân hàng nào là bo đm kh
nng thanh khon đy đ. iu này có ngha là ngân hàng có sn vn kh dng
trong tay, hoc có th tip cn d dàng các ngun vn vay mn bên ngoài vi chi
phí hp lý và đúng lúc cn đn; hoc có th nhanh chóng bán bt mt s tài sn
mc giá tha đáng đ đáp ng nhu cu vn cho hot đng kinh doanh.
Các chin lc qun tr thanh khon:
Qun tr thanh khon da vào tài sn có: đnh k hàng tháng đánh giá, giám sát tính
n đnh ca TSC, các ri ro ngoi bng và các ngun d phòng, đa dng hóa s
dng vn, tng cng kh nng thu hi vn đúng hn
Qun tr thanh khon da vào tài sn n: đa dng hóa ngun vn, tng cng huy
đng các ngun vn có tính n đnh cao
Duy trì trng thái thanh khon, mc đ thanh khon thích hp theo quy đnh ca
pháp lut và NHNN
Các phng án NHTM dùng đ x lý trong trng hp thiu ht thanh khon: thiu
ht thanh khon tm thi, thiu ht thanh khon thi v, thiu ht thanh khon
khn cp, thiu ht đi vi khng hong thanh toán trong h thng ngân hàng:
Rút tin mt, điu vn t NHNN hoc các chi nhánh khác trong cùng h thng
NHTM đ gii quyt tm thi, vay liên hàng, vay NHNN, chuyn đi t vn đang
tha thanh khon (vàng, ngoi t, các đng tin khác) sang vn đang thiu ht
thanh khon, thc hin các nghin v repo). Tm ngng cho vay mi và kim soát
cht ch vic gii ngân các hp đng cho vay đã ký, lp các báo cáo t l TSC có
th thanh toán ngay – TSN phi thanh toán trong ngày, lp các báo cáo chênh lch
thanh khon TSC – TSN hàng ngày. ng thi phi hp cht ch vi NHNN và
Bo him tin gi đ kim soát tình hình thanh khon. Ngoài ra thit lp t l an
toàn thanh khon và các hn mc duy trì thanh khon cng nh d tr bt buc
theo quy đnh ca NHNN trong tng thi k.