Nâng cao năng lực cạnh tranh của Ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam thị vượng Luận văn thạc sĩ

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM


DNG TH KIM THANH


NÂNG CAO NNG LC CNH TRANH
CA NGÂN HÀNG THNG MI C
PHN VIT NAM THNH VNG

Chuyên ngành: Kinh t tài chính – Ngân hàng


LUN VN THC S KINH T


TP. H Chí Minh – Nm 2013

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM


DNG TH KIM THANH

NÂNG CAO NNG LC CNH TRANH
CA NGÂN HÀNG THNG MI C PHN
VIT NAM THNH VNG

Chuyên ngành: Kinh t tài chính – Ngân hàng
Mã s: 60340201

LUN VN THC S KINH T

NGI HNG DN KHOA HC: PGS.TS TRNG TH HNG

TP. H Chí Minh – Nm 2013

LI CAM OAN

Tôi xin cam đoan đ tài lun vn thc s “Nâng cao nng lc cnh tranh ca Ngân
Hàng Thng Mi C Phn Vit Nam Thnh Vng” là công trình nghiên cu
ca riêng tôi. Các s liu trong lun vn này hoàn toàn trung thc và cha đc
công b trong bt k công trình nào khác.
Tác gi lun vn


Dng Th Kim Thanh

MC LC
Trang ph bìa
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc các ch vit tt
Danh mc bng, biu
Danh mc các hình v, đ th
Li m đu
CHNG 1: C S LÝ LUN V NNG LC CNH TRANH CA NGÂN
HÀNG THNG MI
1.1 Lý lun chung v cnh tranh 01
1.1.1 Khái nim v cnh tranh 01
1.1.2 Nhng đc trng c bn ca cnh tranh 01
1.1.3 Li th cnh tranh 02
1.1.4 Các yu t góp phn to nên li th cnh tranh trong doanh nghip 03
1.2 Nng lc cnh tranh ca NHTM 03
1.2.1 Khái nim chung v nng lc cnh tranh ca NHTM 03
1.2.2 H thng ch tiêu đánh giá nng lc cnh tranh ni ti ca NHTM 04
1.2.2.1 Tim lc tài chính 05
1.2.2.2 Nng lc v công ngh 06
1.2.2.3 Ngun nhân lc 06
1.2.2.4 Nng lc qun lý và c cu t chc 07
1.2.2.5 H thng kênh phân phi và mc đ đa dng hóa các dch v cung cp 07
1.3 Ý ngha và vai trò ca vic nâng cao nng lc cnh tranh ca các
NHTM trong quá trình hi nhp quc t 08
1.4 Kinh nghim ca mt s ngân hàng nc ngoài và bài hc cho các
ngân hàng Vit Nam trong vic nâng cao nng lc cnh tranh 10
1.4.1 Kinh nghim ca Citibank 10
1.4.2 Kinh nghim ca Ngân hàng Hng Kông Thng Hi (HSBC) 12

1.4.3 Bài hc v tng cng nng lc cnh tranh cho các ngân hàng Vit Nam 14

1.5 Vn dng mô hình đnh lng trong SPSS đ phân tích nng lc
cnh tranh ca VPBank 17
1.5.1 Quy trình nghiên cu 17
1.5.2 Cách thc nghiên cu và phân tích d liu 18
1.5.3 Nghiên cu đnh tính 19
1.5.4. Nghiên cu đnh lng 19
1.5.5 Xây dng thang đo 20
KT LUN CHNG 1 21
CHNG 2: THC TRNG NNG LC CNH TRANH CA NGÂN
HÀNG TMCP VIT NAM THNH VNG
2.1 Gii thiu khái quát v VPBank 22
2.1.1 Lch s hình thành 22
2.1.2 Các s kin quan trng ca VPBank qua các nm gn đây 22
2.1.3 Tm nhìn, s mng và giá tr ct lõi 25
2.1.4 Các nghip v kinh doanh ch yu 27
2.2 Thc trng v nng lc cnh tranh ca VPBank 27
2.2.1 Nng lc tài chính 27
2.2.1.1 Quy mô vn điu l 27
2.2.1.2 Quy mô vn ch s hu và kh nng chng đ ri ro 29
2.2.1.3 H s an toàn vn 31
2.2.1.4 Kh nng sinh li 32
2.2.1.5 Hot đng huy đng vn 34
2.2.1.6 Hot đng cho vay và đu t 38
2.2.1.7 T l n xu 42
2.2.2 V ng dng công ngh 43
2.2.3 Ngun nhân lc hin ti ca VPbank 44
2.2.4 Nng lc qun lý và c cu t chc 46
2.2.4.1 B máy t chc và mô hình qun lý 46

2.2.4.2 V qun tr điu hành 48
2.2.5 H thng kênh phân phi và mc đ đa dng hoá các dch v cung cp 48
2.2.5.1. Dch v th 48
2.2.5.2. Dch v ngân hàng bán l 50
2.2.5.3 Mng li chi nhánh 51
2.3 Th phn và kh nng cnh tranh ca VPBank 51
2.3.1 Th phn hot đng 51
2.3.2 Kh nng cnh tranh 53
2.3.3 Sn phm dch v và cht lng phc v 54
2.4 Vn dng mô hình đnh lng đ nghiên cu nng lc cnh tranh ca
VPBank 55
2.4.1 Mô t mu và làm sch d liu 55
2.4.1.1 Mô t mu 56
2.4.1.2 Kt qu làm sch d liu 56
2.4.2 Các kt qu kim đnh 56
2.4.2.1 Kim đnh thang đo 56
2.4.2.2 Kt qu kim đnh mô hình 59
2.5 ánh giá nng lc cnh tranh ca VPBank 61
2.5.1 Nhng u đim ca VPBank 61
2.5.2 Nhng hn ch ca VPBank và nguyên nhân ca hn ch 63
KT LUN CHNG 2 64
CHNG 3: CÁC GII PHÁP NÂNG CAO NNG LC CNH TRANH
CA NGÂN HÀNG TMCP VIT NAM THNH VNG
3.1 Mc tiêu và đnh hng phát trin ca VPBank 65
3.2 Các gii pháp nâng cao nng lc cnh tranh ca Ngân hàng TMCP
Vit Nam Thnh Vng 65
3.2.1 Gii pháp tng cng nng lc tài chính 67
3.2.1.1. Các gii pháp tng quy mô vn 67
3.2.1.2. Gii pháp phòng nga ri ro 68
3.2.1.3. Gii pháp minh bch tình hình tài chính 70

3.2.1.4. Gii pháp v huy đng vn 70
3.2.1.5. Gii pháp nâng cao hot đng cho vay và đu t 71
3.2.2 Gii pháp phát trin h tng công ngh thông tin 73
3.2.3 Gii pháp phát trin và nâng cao cht lng ngun nhân lc 74
3.2.4 Nhóm gii pháp nâng cao nng lc điu hành và chin lc kinh doanh 75
3.2.4.1 Nâng cao nng lc qun tr điu hành 75
3.2.4.2 Xây dng và hoàn thin chic lc kinh doanh 76
3.2.4.3 Xây dng và hoàn thin h thng qun tr ri ro 76
3.2.5 y mnh h thng kênh phân phi và đa dng hoá các sn phm dch v
cung cp 77
3.2.5.1 y mnh h thng kênh phân phi 77
3.2.5.2 a dng hóa sn phm và tng cng công tác chm sóc khách hàng 77
3.2.5.3. Các gii pháp phát trin sn phm và dch v 78
3.3 Các gii pháp đi vi Chính ph và Ngân hàng Nhà Nc 81
3.3.1 Kin ngh vi Quc hi v Lut NHNN và Lut các TCTD 81
3.3.2 Kin ngh đi vi Chính ph, NHNN Vit Nam và các B có liên quan 83
KT LUN CHNG 3 84
Kt lun 85
Danh mc tài liu tham kho

DANH MC CÁC CH VIT TT


ABBank
Ngân hàng TMCP An Bình
CAR
Mc đ an toàn vn
CBNV
Cán b nhân viên
DNNN
Doanh nghip nhà nc
EAB
Ngân hàng TMCP ông Á
HDBank
Ngân hàng TMCP Phát Trin Nhà TPHCM
LienVietPostBank
Ngân hàng TMCP Bu in Liên Vit
MIS
H thng thông tin qun lý
NHTM
Ngân hàng thng mi
NH TMCP
Ngân hàng thng mi c phn
NHTW
Ngân hàng trung ng

Oceanbank
Ngân hàng TMCP i Dng
ROA
H s thu nhp trên tng tài sn
ROE
H s thu nhp trên vn c phn
SHB
Ngân hàng TMCP Sài Gòn – Hà Ni
Smarlink
Công ty c phn dch v th smartlink
TCKT
T chc kinh t
TCTD
T chc tín dng
TMCP
Thng mi c phn
TNHH
Trách nhim hu hn
TS
Tài sn
VIB
Ngân hàng TMCP Quc T
Vn CSH
Vn ch s hu
VNBC
Công ty c phn th thông minh Vina
VPBank
Ngân hàng Thng Mi C Phn Vit Nam Thnh Vng
WTO
T chc thng mi th gii

DANH MC BNG
Bng 2.1: Vn điu l ca VPBank t 2009 - 2012 27
Bng 2.2: Vn điu l ca mt s NHTM 28
Bng 2.3: Tng tài sn và vn ch s hu VPBank t nm 2009 - 2012 30
Bng 2.4: Tng tài sn và vn ch s hu VPBank và các ngân hàng so sánh 31
Bng 2.5: H s CAR ca VPBank và mt s NHTM 32
Bng 2.6: ROA và ROE ca VPBank qua các nm 33
Bng 2.7: ROA và ROE ca VPBank và mt s ngân hàng so sánh 33
Bng 2.8: C cu ngun vn huy đng 36
Bng 2.9: S d huy đng ca VPBank và mt s NHTM so sánh 37
Bng 2.10: D n tín dng ca khách hàng 39
Bng 2.11: D n tín dng ca khách hàng phân loi 40
Bng 2.12. D n tín dng ca VPBank và mt s NHTM so sánh 41
Bng 2.13: T l n xu ca VPBank và các NHTM so sánh 43
Bng 2.14. S lng lao đng ca VPBank qua các nm 44
Bng 2.15 : C cu lao đng ti thi đim 31/12/2012 45
Bng 2.16: S lng th do VPBank phát hành (tích lu) 49
Bng 2.17: Tng hp các sn phm ch lc ca mt s NHTM nm 2012 50
Bng 2.18. Mng li đim giao dch ca VPBank và mt s NHTM so sánh 51
Bng 2.19: Tng trng huy đng vn ca VPBank và Ngành ngân hàng 52
Bng 2.20: Tng trng tín dng ca VPBank và Ngành ngân hàng 52
Bng 2.21: Th phn ca VPBank và mt s NHTM 53

DANH MC S  VÀ BIU 
S đ 1.1: H thng ch tiêu phn ánh sc cnh tranh ni ti ca NHTM 05
S đ 1.2 : Quy trình nghiên cu đ tài 17
S đ 2.1 : Mô hình lý thuyt đc điu chnh theo EFA 58
Biu đ 2.1: Vn điu l ca VPBank qua các nm 28
Biu đ 2.2: Vn ch s hu VPBank 30
Biu đ 2.3: Tng tài sn VPBank 30
Biu đ 2.4: ROA ca VPBank 33
Biu đ 2.5: ROE ca VPBank 33
Biu đ 2.6: S d huy đng và tc đ tng trng ca VPBank 35
Biu đ 2.7: S d huy đng vn phân theo loi hình huy đng 36
Biu đ 2.8: D n tín dng và tc đ tng trng qua các nm 38
Biu đ 2.9: C cu lao đng theo đ tui 45

LI M U
1. Tính cp thit ca đ tài
Trong điu kin hi nhp kinh t quc t, Vit Nam đã tng bc m ca dch
v ngân hàng, nhm hng đn xây dng h thng ngân hàng cnh tranh bình đng
trên bình din quc t theo khuôn kh pháp lý phù hp và thng nht. Hn bao gi
ht s cnh tranh trong lnh vc ngân hàng ngày càng tr nên gay gt, thách thc
đi vi các Ngân hàng thng mi (NHTM) Vit Nam càng gia tng khi Chính ph
Vit Nam đang dn tháo d rào cn đi vi các NHTM nc ngoài và tin đn xóa
b nhng bo h ca Nhà nc đi vi ngân hàng trong nc. ây s là mt sc ép
ln đi vi h thng ngân hàng trong nc, buc các Ngân hàng phi tng tc thc
hin các k hoch nâng cao nng lc cnh tranh đ ngân hàng có th đi mt vi
nhng thách thc, khó khn này.
Bên cnh đó, trong bi cnh kinh t th gii va tri qua thi k khng hong,
mà trong đó h thng ngân hàng b nh hng nghiêm trng, biu hin là s sp đ
ca các ngân hàng đu t ln ca M, kinh t Vit Nam và h thng ngân hàng Vit
Nam cng không nm ngoài nh hng đó , đây cng chính là mt trong nhng
nguyên nhân khin cnh tranh trong kinh doanh ngân hàng ngày càng gay gt
Vi mc tiêu chin lc ca các NHTM Vit Nam là tr thành Ngân hàng bán
l hàng đu, cung cp nhiu dch v và đy mnh m rng mng li hot đng.
Cuc cnh tranh th phn bán l đang din ra khá quyt lit gia các Ngân hàng và
Ngân hàng TMCP Vit Nam Thnh Vng (VPBank) cng không nm ngoài mc
tiêu này. Mc dù trong thi gian qua VPBank đã có nhng bc tin vt bc,
không ngng nâng cao cht lng sn phm, dch v và m rng mng li hot
đng ca mình, tng bc khng đnh v th ca mình trên th trng Tài chính
Ngân hàng nhng so vi các NHTM có cùng quy mô thì VPBank cha thc s
khng đnh đc thng hiu ca mình, các sn phm mà VPBank đa ra cng
cha vt tri so vi các NHTM khác. Mc tiêu ca VPBank trong nm nm ti là
tr thành mt trong nm ngân hàng bán l hàng đu Vit Nam và là mt trong ba
ngân hàng TMCP hàng đu Vit Nam, đ đt đc mc tiêu này VPBank phi
không ngng nâng cao kh nng cnh tranh ca mình.

Xut phát t mc đích trên, tác gi đã la chn nghiên cu đ tài “Nâng cao
nng lc cnh tranh ca Ngân Hàng Thng Mi C Phn Vit Nam Thnh
Vng” làm đ tài lun vn thc s kinh t.
2. Mc tiêu nghiên cu ca đ tài
- ánh giá kh nng cnh tranh ca NH TMCP Vit Nam Thnh Vng.
- a ra các gii pháp nhm nâng cao nng lc cnh tranh ca NH TMCP Vit
Nam Thnh Vng t đó giúp VPBank nâng cao kh nng cnh tranh, nhm đt
nhng kt qu tt đp, tr thành ngân hàng bán l hàng đu trong h thng NH
TMCP Vit Nam.
3. i tng nghiên cu
- Nhng lý lun c bn v cnh tranh trong kinh doanh ngân hàng.
- Thc trng nng lc cnh tranh ca NH TMCP Vit Nam Thnh Vng.
- Các gii pháp nâng cao nng lc cnh tranh ca NH Vit Nam Thnh Vng.
4. Phm vi nghiên cu
- Ch đim ca đ tài là tìm ra gii pháp giúp VPBank nâng cao kh nng
cnh tranh ca VPBank.
-  tài Nghiên cu ch yu trong khong thi gian t nm 2009 đn nm
2012 và phm vi nghiên cu trên toàn h thng VPBank
5. óng góp ca đ tài
Nhng kt qu nghiên cu ca lun vn đóng góp thêm cho nhng lý lun v
kinh doanh cnh tranh trong ngành ngân hàng, giúp ngi đc có cái nhìn tng quát
v lnh vc kinh doanh tin t ti Vit Nam, đng thi mt đóng góp khác quan
trng và cng chính là ni dung ch yu ca lun vn đó là đnh hng cho ngân
hàng TMCP Vit Nam Thnh Vng nhng bc đi đúng đn, tng bc phát trin
bn vng trong h thng ngân hàng TMCP Vit Nam trong tng lai.
6. Phng pháp nghiên cu
Lun vn s dng phng pháp thng kê phân tích d liu thông qua vic s
dng phn mm SPSS 16.0 và 18.0. Da vào s liu thc t, kt qu kim đnh, xây
dng thang đo và kt qu t vic lp mô hình hi quy cho các bin đc đa vào
phân tích đ đa ra kt qu cho mc tiêu nghiên cu.

7. Kt cu ca lun vn
Chng 1: C s lý lun v nng lc cnh tranh ca ngân hàng thng mi.
Chng 2: Thc trng nng lc cnh tranh ca Ngân hàng TMCP Vit Nam
Thnh Vng.
Chng 3: Gii pháp nâng cao nng lc cnh tranh ca Ngân hàng TMCP Vit
Nam Thnh Vng.
-1-

CHNG 1
C S LÝ LUN V NNG LC CNH TRANH
CA NGÂN HÀNG THNG MI

1.1 LÝ LUN CHUNG V CNH TRANH
1.1.1 Khái nim v cnh tranh.
Cnh tranh ca mt doanh nghip, mt ngành, mt quc gia là mc đ mà 
đó trong các điu kin v th trng t do và công bng có th sn xut ra các sn
phm hàng hóa và dch v đáp ng đc các đòi hi ca th trng, đng thi to ra
vic làm và nâng cao đc thu nhp thc t.
Mt doanh nghip đc xem là có sc cnh tranh khi nó có th thng
xuyên đa ra các sn phm thay th, mà các sn phm này có mc giá thp hn so
vi các sn phm cùng loi, hoc bng cách cung cp các sn phm tng t vi
các đc tính v cht lng hay dch v ngang bng hay tt hn.
1.1.2 Nhng đc trng c bn ca cnh tranh.

Cnh tranh là hin tng xã hi din ra gia các ch th kinh doanh.
+ Có s tn ti ca nhiu doanh nghip thuc các thành phn kinh t và các
hình thc s hu khác nhau nhm tranh giành hoc m rng th trng. Cnh tranh
ch thc s tr thành đng lc thúc đy các doanh nghip kinh doanh tt hn nu

các doanh nghip thuc v các thành phn kinh t khác nhau vi nhng li ích và
tính toán khác nhau.
+ Cnh tranh ch có th tn ti nu nh các ch th có quyn t do hành x
trên th trng. T do kh c, t do lp hi và t chu trách nhim s đm bo cho
các doanh nghip có th ch đng tin hành các cuc tranh giành đ tìm c hi phát
trin trên thng trng. Mi k hoch đ sp đt các hành vi ng x, cho dù đc
thc hin vi mc đích gì đi na, đu hn ch kh nng sáng to trong kinh doanh.
 Cnh cnh tranh là phng thc gii quyt mâu thun v li ích tim
nng gia các nhà kinh doanh vi vai trò quyt đnh ca ngi tiêu dùng.
Trong kinh doanh, li nhun là đng lc cho s gia nhp th trng, là thc
đo s thành đt và là mc đích hng đn ca các doanh nghip. Do đó, các doanh
;
-2-

nghip đua nhau ly lòng khách hàng. Khách hàng là ngi có quyn la chn
ngi s cung ng sn phm cho mình. Quan h này cng s đc mô t tng t
khi các doanh nghip cùng nhau tranh giành mt ngun nguyên liu.
Hin tng tranh đua nh vy đc kinh t hc gi là cnh tranh trong th
trng. Tng th đon đc s dng đ ganh đua đc gi là hành vi cnh tranh
ca doanh nghip. Kt qu ca cuc cnh tranh trên th trng làm cho ngi chin
thng m rng đc th phn và tng li nhun, làm cho k thua cuc chu mt
khách hàng và phi ri khi th trng.

Mc đích ca các doanh nghip tham gia cnh tranh là cùng tranh
giành th trng mua hoc bán sn phm.
Trên th trng, cnh tranh ch xy ra gia các doanh nghip có chung li ích
tim nng v ngun nguyên liu đu vào (cnh tranh mua); hoc v th trng đu
ra ca sn phm (cnh tranh bán) ca quá trình sn xut. Vic có cùng chung li ích
đ tranh giành làm cho các doanh nghip tr thành đi th ca nhau. Lý thuyt cnh
tranh xác đnh s tn ti ca cnh tranh gia các doanh nghip theo hng xác đnh

s tn ti ca th trng liên quan đi vi các doanh nghip. Vic h có cùng mt
th trng liên quan làm cho h có cùng mc đích và tr thành đi th cnh tranh
ca nhau.
1.1.3 Li th cnh tranh.
Li th cnh tranh là nhng gì làm cho doanh nghip ni bt hay khác bit so
vi các đi th cnh tranh. ó là nhng th mnh mà t chc có hoc khai thác tt
hn nhng đi th cnh tranh. iu này đc th hin  hai khía cnh sau:
- Chi phí: Theo đui mc tiêu gim chi phí đn mc thp nht có th đc.
Doanh nghip nào có chi phí thp thì doanh nghip đó có nhiu li th hn trong
quá trình cnh tranh gia các doanh nghip. Chi phí thp mang li cho doanh
nghip t l li nhun cao hn mc bình quân trong ngành bt chp s hin din
ca các lc lng cnh tranh mnh m.
- S khác bit hóa: Là li th cnh tranh có đc t nhng khác bit xoay
quanh sn phm hàng hóa, dch v mà doanh nghip bán ra th trng. Nhng khác
bit này có th biu hin di nhiu hình thc nh: s đin hình v thit k hay
;
-3-

danh ting ca sn phm, công ngh sn xut, đc tính sn phm, kh nng phù hp
vi khách hàng, dch v khách hàng, mng li bán hàng.
1.1.4 Các yu t góp phn to nên li th cnh tranh trong doanh nghip.
Li th cnh tranh là mt trong nhng th mnh mà doanh nghip có hoc có
th huy đng đ có th cnh tranh thng li.  có th to đc li th cnh tranh,
các doanh nghip cn nghiên cu các yu t sau:
- Ngun gc s khác bit: So vi đi th cnh tranh, doanh nghip có gì vt
tri hn v mt giá c sn phm, cht lng sn phm hàng hóa, cht lng
sn phm dch v, mng li phân phi.
- Th mnh ca doanh nghip v c s vt cht, nhà xng, trang thit b k
thut, công ngh.
- Kh nng phát trin sn phm mi, đi mi dây chuyn công ngh, h thng

kênh phân phi. Cht lng ca sn phm.
- Kh nng đi ngoi: Kh nng liên kt vi các doanh nghiêp khác hoc liên
doanh vi nc ngoài, hoc s dng s tr giúp ca các t chc có liên quan
trong cnh tranh.
- Kh nng tài chính: Kh nng ca doanh nghip trong vic qun lý chi phí,
huy đng vn và thanh toán các ngha v tài chính.
- S thích nghi ca t chc: S mm do ca t chc đ thích ng vi s thay
đi ca môi trng. S thích nghi ca h thng quyn lc lãnh đo và t
chc hành chính trong lnh vc hot đng.
- Kh nng tip th: Nhiu doanh nghip thành công nh vào vic c gng
cung cp nhiu giá tr hn cho khách hàng, phát trin sn phm mi, nâng
cao cht lng dch v, phc v và phân phi sn phm.

1.2 NNG LC CNH TRANH CA NHTM.
1.2.1 Khái nim chung v nng lc cnh tranh ca NHTM.
Cng ging nh mi doanh nghip, NHTM cng là mt doanh nghip và là
mt doanh nghip đc bit, vì th NHTM cng tn ti vì mc đích cui cùng là li
nhun. Các NHTM cng tìm đ mi bin pháp đ cung cp sn phm, dch v có
;
-4-

cht lng cao vi nhiu li ích cho khách hàng, vi mc giá và chi phí cnh tranh
nht, bên cnh s đm bo v tính chính xác, đ tin cy và s tin li nht nhm thu
hút khách hàng, m rng th phn đ đt đc li nhun cao nht cho ngân hàng.
Do vy, cnh tranh trong NHTM cng là s tranh đua, giành dt khách hàng da
trên tt c nhng kh nng mà ngân hàng có đc đ đáp ng nhu cu ca khách
hàng v vic cung cp nhng sn phm dch v có cht lng cao, có s đc trng
riêng ca mình so vi các NHTM khác trên th trng, to ra li th cnh tranh, làm
tng li nhun ngân hàng, to đc uy tín, thng hiu và v th trên thng trng.
Nng lc cnh tranh ca mt NH là kh nng to ra và s dng có hiu qu

các li th so sánh đ giành thng li trong quá trình cnh tranh vi các NH khác.
Trong khái nim này, cn lu ý mt s nét c bn v khái nim nng lc
cnh tranh ca NHTM: Th nht, đây là mt yu t nng đng, luôn đc đt trong
s phát trin liên tc; Th hai, các li th so sánh (hin có và đc to ra) ch là
nhng yu t tim nng, điu quan trng là các li th này phi đc s dng mt
cách hp lý, có hiu qu; đng thi phi luôn đu t nhm duy trì và tng cng
thêm nng lc mt cách bn vng; Th ba, cnh tranh là mt hot đng có ch đích,
do vy nng lc cnh tranh thng gn lin vi kt qu hot đng cnh tranh, tc
mc đ đt đc các mc tiêu cnh tranh đã đt ra.
Nh vy, khái nim nng lc cnh tranh ca các NHTM có th đc tóm li
nh sau: “Nng lc cnh tranh ca mt ngân hàng là kh nng ngân hàng đó to ra,
duy trì và phát trin nhng li th nhm duy trì và m rng th phn; đt đc mc
li nhun cao hn mc trung bình ca ngành và liên tc tng đng thi đm bo s
hot đng an toàn và lành mnh, có kh nng chng đ và vt qua nhng bin
đng bt li ca môi trng kinh doanh”.
1.2.2 H thng ch tiêu đánh giá nng lc cnh tranh ni ti ca NHTM.
Hot đng ca các NHTM có n đnh và phát trin hay không, có kh nng
cnh tranh vi các đi th khác hay không ph thuc không ch vào bn thân các
ngun lc ni ti hin có ca các ngân hàng nh: tim lc tài chính, công ngh, cht
lng đi ng ngun nhân lc,… mà còn ph thuc vào rt nhiu yu t nh nhng
đi th cnh tranh ca chính các ngân hàng đó là ai (các sn phm, dch v thay
th), kh nng thâm nhp ca các đi th nh th nào, mc đ cnh tranh gia các
;
-5-

đi th hin ti s ra sao, các ngun lc mà ngân hàng có đ thích ng vi nhng
thay đi th nào, chin lc mà các ngân hàng s dng có phù hp không, ngân
hàng có kh nng thay đi chin lc cnh tranh ca mình không, các điu kin ca
môi trng v mô s tác đng nh th nào đn kh nng đó ca các ngân hàng trc
nhng thách thc và c hi mi.

Di đây là mt s ch tiêu đánh giá nng lc cnh tranh ni ti ca các
NHTM:















S đ 1.1: H thng ch tiêu phn ánh sc cnh tranh ni ti ca NHTM
1.2.2.1 Tim lc tài chính
Tim lc tài chính là thc đo sc mnh ca mt ngân hàng ti mt thi
đim nht đnh. Tim lc tài chính th hin qua các ch tiêu sau:
- Mc đ an toàn vn và kh nng huy đng vn: Ch tiêu này đc th hin
thông qua các ch tiêu c th nh: quy mô vn ch s hu, h s an toàn vn
(CAR – Capital Adequacy Ratio). Tim lc vn ch s hu phn ánh sc
mnh tài chính ca mt ngân hàng và kh nng chng đ ri ro ca ngân
hàng đó. Cách thc mà mt ngân hàng có kh nng c cu li vn, huy đng
thêm vn cng là mt khía cnh phn ánh tim lc v vn ca mt ngân
Tim lc tài chính :
- Vn t có
- ROE

- ROA
- Chi phí/thu nhp
Sn phm dch v :
- Tin ích ti u
- Dch v đa dng
- Kênh phân phi rng
- Quan h khách hàng
Cht lng nhân s :
- Cht lng nhân viên
- Th tc giao dch
-  an toàn chính xác
Liên tc đi mi:
- Dch v mi
- a đim cung ng mi
- Công ngh tiên tin

SC
CNH
TRANH
;
-6-

hàng. ây là mt trong nhng ngun lc quan trng nht quyt đnh kh
nng cnh tranh ca mt ngân hàng.
- Cht lng tài sn có: ây là ch tiêu phn ánh “sc kho” ca ngân hàng, nó
đc th hin thông qua ch tiêu nh: t l n xu trên tng tài sn có, mc
đ lp d phòng và kh nng thu hi các khon n xu, mc đ tp trung và
đa dng hoá ca danh mc tín dng, ri ro tín dng tim n,…
- Mc sinh li: Ch tiêu này phn ánh kt qu hot đng kinh doanh ca NH,
đng thi cng phn ánh mt phn kt qu cnh tranh ca ngân hàng. Nó có

th đc phân tích thông qua nhng ch tiêu c th nh: giá tr tuyt đi ca
li nhun sau thu, tc đ tng trng và c cu li nhun; t sut li nhun
trên vn ch s hu (ROE); t sut li nhun trên tng tài sn có (ROA);
- Kh nng thanh khon: Nó đc th hin thông qua các ch tiêu nh kh
nng thanh toán tc thì, kh nng thanh toán ngay, đc bit là kh nng qun
lý ri ro thanh khon ca các NHTM.
1.2.2.2 Nng lc v công ngh
Trong lnh vc ngân hàng, công ngh ngày càng đóng vai trò nh là mt
trong nhng ngun lc to ra li th cnh tranh quan trng nht ca mi ngân hàng.
Công ngh ngân hàng không ch bao gm nhng công ngh mang tính tác nghip
nh h thng thanh toán đin t, h thng ngân hàng bán l, máy rút tin t đng
ATM,… mà còn bao gm h thng thông tin qun lý (MIS – Managerment
Informtics System), h thng báo cáo ri ro, . . trong ni b ngân hàng. Kh nng
nâng cp và đi mi công ngh ca các NHTM cng là ch tiêu phn ánh nng lc
công ngh ca ngân hàng. Nh vy, nng lc công ngh không ch th hin  s
lng, cht lng công ngh hin ti mà còn bao gm c kh nng đi mi ca
công ngh hin ti v mt k thut cng nh kinh t.
1.2.2.3 Ngun nhân lc
Ngun nhân lc là ngun lc quan trng và không th thiu ca bt k ngân
hàng nào. Nhân s ca mt ngân hàng là yu t mang tính kt ni các ngun lc ca
ngân hàng, đng thi cng là cái gc ca mi ci tin và đi mi. Nng lc cnh
;
-7-

tranh v ngun nhân lc đc th hin qua mt s tiêu chí nh: trình đ đào to,
trình đ thành tho nghip v, đng c phn đu, mc đ cam kt gn bó vi NH.
Trình đ, hay k nng ca ngi lao đng là nhng ch tiêu quan trng th
hin cht lng ca ngun nhân lc. Quá trình tuyn dng và đào to mt chuyên
viên ngân hàng thng rt tn kém c v thi gian và công sc. Hiu qu ca chính
sách nhân s, đc bit là chính sách tuyn dng và c ch thù lao là mt ch tiêu

quan trng đánh giá kh nng duy trì đi ng nhân s cht lng cao ca mt NH.
1.2.2.4 Nng lc qun lý và c cu t chc
Nng lc qun lý phn ánh nng lc điu hành ca ban lãnh đo ngân hàng.
Nng lc qun lý th hin  mc đ chi phi và kh nng giám sát ca hi đng
qun tr đi vi ban giám đc; mc tiêu, đng c, mc đ cam kt ca ban lãnh đo
đi vi vic duy trì và nâng cao nng lc cnh tranh ca ngân hàng; chính sách tin
lng và thu nhp đi vi ban giám đc; s lng, cht lng và hiu lc thc hin
ca các chin lc, chính sách và quy trình kinh doanh cng nh quy trình qun lý
ri ro, kim toán kim soát ni b trong ngân hàng.
Nng lc qun lý ca ban lãnh đo ngân hàng cng b chi phi bi c cu t
chc ca NHTM. iu này cho bit c ch phân b ngun lc ca mt ngân hàng
có phù hp vi quy mô, trình đ qun lý ca ngân hàng; phù hp vi đc trng cnh
tranh ca ngành và yêu cu ca th trng hay không.
C cu t chc th hin  s phân chia các phòng ban chc nng, các b
phn tác nghip, các đn v trc thuc,… Hiu qu ca c ch qun lý không ch
phn ánh  s lng phòng ban, s phân công phân cp gia các phòng ban mà còn
ph thuc vào mc đ phi hp gia các phòng ban, các đn v trong vic trin khai
chin lc kinh doanh, các hot đng nghip v hàng ngày, kh nng thích nghi và
thay đi ca c cu trc nhng bin đng ca ngành hay ca môi trng v mô…
1.2.2.5 H thng kênh phân phi và mc đ đa dng hóa các dch v cung cp
H thng kênh phân phi luôn là mt yu t quan trng trong hot đng ca
các NHTM. H thng kênh phân phi ca các NHTM th hin  s lng các chi
nhánh và các đn v trc thuc khác nhau và s phân b các chi nhánh theo lãnh th
đa lý. Vic trin khai công ngh ngân hàng hin đi đã rút ngn khong cách v
không gian và làm gim tác đng ca mt mng li chi nhánh rng khp đi vi
;
-8-

nng lc cnh tranh ca mt ngân hàng. Tuy nhiên, trong điu kin ca Vit Nam,
vai trò ca mng li chi nhánh rng khp vn rt quan trng, đc bit là trong điu

kin sn phm, dch v truyn thng ca ngân hàng vn còn phát trin.
Mc đ đa dng hoá các dch v cng là mt ch tiêu phn ánh nng lc cnh
tranh ca mt ngân hàng. Mt ngân hàng có nhiu loi hình dch v cung cp phù
hp vi nhu cu ca th trng s là mt ngân hàng có li th cnh tranh. S đa
dng hoá các dch v mt mt to cho ngân hàng phát trin n đnh hn, mt khác
cho phép ngân hàng phát huy li th nh quy mô. Tuy nhiên, s đa dng hoá các
dch v cn phi thc hin trong tng quan so vi các ngun lc hin có ca ngân
hàng. Nu không, vic trin khai quá nhiu dch v có th làm cho ngân hàng kinh
doanh không hiu qu do dàn tri quá mc các ngun lc.
1.3 Ý ngha và vai trò ca vic nâng cao nng lc cnh tranh ca các NHTM
trong quá trình hi nhp quc t.
Hi nhp quc t trong lnh vc ngân hàng là quá trình m ca đ đa h
thng ngân hàng trong nc hòa nhp vi h thng ngân hàng khu vc và th gii,
hot đng ngân hàng không còn bó hp trong phm vi mt nc, mt khu vc mà
m rng trên phm vi toàn cu. Hot đng ngân hàng phi tuân th theo quy lut th
trng và các nguyên tc kinh doanh quc t, hot đng ngân hàng đc thc hin
theo tín hiu th trng mà không b ngn chn bi các bin pháp qun lý hành
chính, lãi sut, t giá, hot đng tín dng… do th trng quyt đnh.
Quá trình hi nhp ca h thng ngân hàng có th hiu là quá trình ci cách
tng bc h thng ngân hàng xut phát t yêu cu thc t ca quá trình toàn cu
hóa nn kinh t quc gia, vì có nh vy h thng ngân hàng mi có th đm nhim
và phát huy đc vai trò trung gian tài chính ca mình trong bi cnh nn kinh t
mi vi nhiu bin đng phc tp ca th trng quc t nói chung và th trng ni
đa nói riêng.
Thc hin hi nhp quc t trong lnh vc ngân hàng đòi hi chính ph và
NHNN phi xóa b nhng u đãi, tin ti cnh tranh bình đng gia các ngân hàng
trong và ngoài nc. Do đó, mc đ hi nhp quc t trong lnh vc ngân hàng có
mi quan h cht ch vi mc đ t do hóa tài chính - tin t. Vic thc hin t do
;
-9-

hóa tài chính - tin t càng sâu rng có hiu qu thì vic hi nhp ngân hàng càng
thun li.
Cho đn nay, c lý lun và thc tin phát trin ca các nn kinh t th gii
đu khng đnh rng: mt quc gia mun tn ti, phát trin n đnh và bn vng cn
phi ch đng hi nhp quc t, đc bit là ch đng hi nhp thành công lnh vc
tài chính ngân hàng – lnh vc nhy cm và trng yu ca nn kinh t quc dân.
S cnh tranh trong lnh vc ngân hàng ngày càng tr nên gay gt, thách
thc đi vi các NHTM Vit Nam càng gia tng trong điu kin hi nhp kinh t
quc t, thc hin các cam kt quc t VN tng bc m ca dch v ngân hàng,
đng thi khi Chính ph VN tháo d rào cn đi vi các ngân hàng thng mi
nc ngoài và tin đn xóa b nhng bo h ca Nhà nc đi vi ngân hàng trong
nc. Vì vy đánh giá chính xác nng lc và v th cnh tranh ca NHTM Vit
Nam trong điu kin hin nay càng mang tính cp thit.
Nng lc cnh tranh ca NHTM đc hiu là kh nng mà do chính ngân
hàng to ra trên c s duy trì và phát trin nhng li th vn có, nhm cng c và
m rng th phn; gia tng li nhun và có kh nng chng đ và vt qua nhng
bin đng bt li ca môi trng kinh doanh. Nng lc cnh tranh ca NHTM đc
đánh giá qua các yu t: nng lc tài chính; nng lc công ngh; ngun nhân lc;
nng lc qun tr điu hành; mng li hot đng; mc đ đa dng hóa sn phm
kinh doanh…
S có mt ca các ngân hàng nc ngoài đã làm tng sc ép cnh tranh trong
lnh vc ngân hàng. Các ngân hàng nc ngoài không ch cnh tranh vi các ngân
hàng trong nc trong vic cung cp các dch v ngân hàng hin đi, mà còn cnh
tranh ngay c v các sn phm truyn thng nh tín dng, thanh toán, nhn tin gi
v.v Mc dù các ngân hàng Vit Nam có li th so sánh v mng li, v khách
hàng truyn thng nh vai trò lch s nhng kém hn so v nng lc cnh tranh vi
các ngân hàng nc ngoài v mc đ hin đi hóa công ngh ngân hàng, v ngun
nhân lc, v trình đ qun tr hot đng và vn đ qun lý ri ro.
Mt t chc tín dng có kh nng cnh tranh cn có các đc đim sau: Nng

lc sáng to; Nng lc phân b và tái phân b danh mc tài sn và n; Nng lc ci
thin nng sut và qun lý ngun lc; Kh nng thanh toán, vn và thanh khon; và
;
-10-

vn ch s hu mnh. iu đó có ngha là, trong bi cnh hin nay ca nn kinh t,
trc nhng rào cn ca môi trng kinh doanh, s cnh tranh ca đi th trong và
ngoài nc, mi ngân hàng phi t phân tích, đánh giá và chn cho mình mt bc
đi phù hp trong quá trình phát trin, va đáp ng đc nhu cu va nâng cao đc
sc cnh tranh ca chính mình.

1.4 Kinh nghim ca các ngân hàng nc ngoài và bài hc cho các ngân hàng
Vit Nam trong vic nâng cao nng lc cnh tranh.
1.4.1 Kinh nghim ca Citibank
Citibank of New York đc thành lp vào nm 1812 ti United States, vi
hn na vn thuc v tp đoàn tài chính Citicorp, có trên 3.400 chi nhánh và tr s
trên 100 nc. Sau đó vào nm 1902, Citibank US tin hành hot đng ti Châu Á
vi hn 200 chi nhánh ti 21 nc. Nm 1977, Citibank bt đu hot đng 
Australia và tr thành mt trong nhng ngân hàng quc t dn đu ti Australia vi
hn 10 t tng s hu và 1.500 nhân công.
Ti th trng Australia nh vào các k hoch đa dng nhng sn phm tt
và s lng khách hàng đông làm cho Citibank tr thành mt trong nhng ngân
hàng ln nht ti Australia hin nay, do cách tip cn ca Citibank vi hình thc
kinh doanh ngân hàng đn l và tp đoàn luôn khác bit vi các đi th cnh tranh,
Citibank luôn chú trng đn đào to nhân viên và ngi qun lý, đm bo rng h
luôn tp trung vào vic cung cp cho khách hàng nhng dch v tt nht có th.
Tính sáng to th hin trong các sn phm dch v ca Citibank nh là ngân hàng
duy nht ti Australia có đa ra s bo mt v nhng bc nh trong th tín dng,
hay Citibank cng là ngân hàng đu tiên ti Australia có dch v ngân hàng qua
telephone 24/24h, 7 ngày trong tun… Các thành tu trên giúp Citibank trong nhiu

nm hot đng đc hai tp chí Euromoney và Australian Banking & Finance
Magazine đánh giá là Ngân hàng nc ngoài tt nht ti Australia.
Ngoài nhng thành tu đt đc  th trng Australia, ti các th trng
khác, nng lc cnh tranh ca Citibank cng vt tri hn các ngân hàng khác nh
vào nhng đc tính đc đáo trong mi sn phm, dch v ví d nh:
;
-11-

- Citibank’s Global Consumer Bank cung cp cho khách hàng mt h thng
các dch v ngân hàng cá nhân hoàn thin, gm có th chp tài chính cá nhân, khon
vay cá nhân, th tín dng, tài khon gi và đu t, Visa TravelMoney và đu t
ngân hàng quc t.
- Mastercards thông qua các th nh Golf Link MasterCard và the Football
Visa Card, the Football Card là loi th tín dng đu tiên ca Australia vi chng
trình gii thng bóng đá đc bit và đc Carlton, Collingwood Geelong và câu
lc b St Kilda chp nhn nh loi th tín dng chính thc ca h, the Link Golf
Card đc thit k cho các tay chi golf và tr thành loi th chính thc ca The
Australian Golf Link.
- Các sn phm mi Citibank cng rt đc đáo nh: Business Power hai
trong mt cung cp kh nng linh hot cho phép kt ni tài chính cá nhân và tài
chính kinh doanh cho nhng nhà qun lý kinh doanh nh và t nhân. Mortgage
Minister Credit Card đu tiên liên kt vi Citibank Homecredit, mt loi th cho
phép khách hàng tr tin thuê nhà trc 17 nm, và th Mortgage Plans th tín dng
tun hoàn cho nhng đ th chp.
Nhìn chung Citibank thành công trong vic to lp tính toàn cu ca mình
vi các dch v cho khách hàng trên 100 nc. Citibank luôn cung cp cho khách
hàng nhng dch v tuyt vi nht, luôn tp trung ti nhng sn phm mi da trên
s hiu bit và nm rõ nhu cu ca khách hàng, các sn phm ca Citibank luôn có
nhng chc nng vt xa so vi mc đích đc làm ra. Chính vì vy trong nhiu
nm qua, Citibank to nên s ni ting ca mình nh vào vic to ra s tin tng

ca khách hàng vi các dch v ca Citibank, nhanh chóng chim th phn hot
đng ti hu ht các nc trên th gii.
Hin nay, ti th trng Vit Nam, Citibank là mt trong các ngân hàng nc
ngoài hàng đu vi các chi nhánh ti Hà Ni và TP. H Chí Minh, và mt mng
li liên kt tri rng khp 64 tnh thành ti Vit Nam. Ngân hang Citi cung cp đa
dng các dch v ngân hàng ti Vit Nam bao gm mng dch v ngân hàng cho các
công ty đa quc gia, dch v ngân hàng đu t và các dch v giao dch, bao gm
thng mi, qun lý tin mt, và các dch v liên quan đn chng khoán. Hot đng
ch yu ca Citybank đc chia thành hai mng chính: Global Consumer Group
;
-12-

(Khi ngân hàng bán l) và Institutional Clients Group (Khi ngân hàng dành cho
doanh nghip). Bên cnh đó, Citi Vit Nam chú trng vào các vn đ nh tài chính
vi mô, giáo dc thanh thiu niên, giáo dc tài chính, phát trin cng đng và tinh
thn t nguyn ca các nhân viên. in hình nh t nm 2010 đn nm 2012,
ngun qu Citi Foundation đã gii ngân hn 3,3 t đng (188.000 USD) và đã to
điu kin cho hn 10.000 ph n  các gia đình nghèo ti Thanh hóa đc tip cn
các dch v tài chính và to dng các doanh nghip vi mô ca mình. Bng vic đa
dng hóa và gia tng ngun thu nhp, nhng ph n này đã có th ci thin đáng k
đi sng ca mình, và đng thi gia tng đóng góp cho cng đng. Mc gia tng
thu nhp này đã góp phn làm gim t l suy dinh dng và b hc  tr em
Citi kt hp c th mnh v mng li và tài nguyên toàn cu vi du n ln
ti th trng đa phng đ đa ra các sn phm mang tính sáng to cao, đáp ng
nhu cu ngày càng đa dng ca các khách hàng ti Vit Nam và các các khách hàng
đang tìm kim c hi đu t ti quc gia có tc đ phát trin đáng k này. Vi
nhng đóng góp ca mình qua nhiu nm ti th trng các nc, Citibank tht s
đã tr thành mt trong nhng ngân hàng nc ngoài hàng đu trong lnh vc tài
chính, đã nhn đc nhiu gii thng vinh danh cho s đóng góp ca mình nh
Ngân hàng có dch v thng mi quc t tt nht VN; Ngân hàng có dch v trc

tuyn dành cho doanh nghip tt nht; Ngân hàng có các sn phm ngoi hi và cu
trúc sáng to nht;
Ngân hàng có dch v thng mi quc t tt nht VN… và
nhiu gii thng khác
.
1.4.2 Kinh nghim ca Ngân hàng Hng Kông Thng Hi (HSBC).
Tp đoàn HSBC là mt trong nhng t chc dch v tài chính và ngân hàng
ln nht th gii vi các chi nhánh ti Châu Âu, Châu Á Thái Bình Dng, Châu
M, Trung ông và Châu Phi. Vi tr s chính  London, HSBC có trên 9.500 vn
phòng ti 86 quc gia và vùng lãnh th.
Vi khu hiu “Ngân hàng toàn cu am hiu đa phng”, HSBC đã liên kt
cht ch vi tng đa phng đ nm bt sâu sc nhng nhu cu ca khách hàng và
s dng hiu qu nhng giá tr đó trong vic phát trin các sn phm dch v. Vì
vy mi sn phm, dch v ca HSBC đu hng đn nhng mi quan tâm, nhng
mong mun và nhng nhu cu ca mi khách hàng trên toàn cu.
;