GIẢI PHÁP PHÒNG NGỪA VÀ HẠN CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM - CHI NHÁNH TP. HỒ CHÍ MINH.PDF

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH





TRN THANH THANH

GII PHÁP PHÒNG NGA VÀ HN CH RI RO
TÍN DNG TI NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THNG
VIT NAM – CHI NHÁNH TP. H CHÍ MINH


LUN VN THC S KINH T




TP. H Chí Minh – Nm 2013


B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH


TRN THANH THANH

GII PHÁP PHÒNG NGA VÀ HN CH RI RO
TÍN DNG TI NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THNG

VIT NAM – CHI NHÁNH TP. H CHÍ MINH

Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng
Mã s: 60340201

LUN VN THC S KINH T

NGI HNG DN KHOA HC:
PGS. TS. NGUYN NG DN

TP. H Chí Minh – Nm 2013

LI CAM OAN

Tôi tên là: TRN THANH THANH
Sinh ngày 14 tháng 05 nm 1980 Quê quán: Qung Ngãi
Là hc viên cao hc khóa 18 ca Trng i hc Kinh t Tp. HCM
Tôi xin cam đoan Lun vn cao hc này là công trình nghiên cu ca
riêng tôi, cha đc công b  bt c ni nào. Các thông tin, s liu đc s
dng trong lun vn là hoàn toàn trung thc, chính xác và đc chú thích
ngun gc rõ ràng, minh bch.
Tp. H Chí Minh, ngày 26 tháng 04 nm 2013
Tác gi lun vn



Trn Thanh Thanh

MC LC
Trang
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc các ký hiu, ch vit tt
Danh mc các bng, biu, hình v, đ th
LI M U 1

1. t vn đ 1
2. Mc tiêu nghiên cu 2
3. i tng và phm vi nghiên cu 2
4. Phng pháp nghiên cu 2
5. Ý ngha khoa hc và thc tin ca đ tài nghiên cu 2
6. Nhng đim ni bt ca lun vn 3
7. Kt cu lun vn 3
CHNG 1: 4
NHNG VN  CHUNG V RI RO TÍN DNG VÀ PHÒNG NGA RI
RO TÍN DNG TRONG HOT NG CA NHTM 4
1.1 RI RO TÍN DNG TRONG HOT NG CA NHTM 4
1.1.1 Khái nim v ri ro tín dng 4
1.1.2 Các loi ri ro tín dng 5
1.1.3 Nhng hu qu t ri ro tín dng 6
1.1.4 Nguyên nhân ri ro tín dng 7
1.1.5 Nhng du hiu cnh báo ri ro tín dng: 9
1.2 CÁC MÔ HÌNH O LNG RI RO TÍN DNG 11

1.2.1 Mô hình đnh tính v RRTD – Mô hình cht lng 6C 11
1.2.2 Mô hình lng hóa ri ro tín dng: 12
1.2.2.1 Mô hình đim s Z (Z – Credit scoring model) 12
1.2.2.2 Mô hình đim s tín dng tiêu dùng 13
1.2.3 Ch tiêu đánh giá ri ro tín dng: 14
1.2.3.1 T l n quá hn 14
1.2.3.2 T l n xu 14
1.2.3.3 H s ri ro tín dng 15
1.3 CÁC NGUYÊN TC CA Y BAN BASEL V QUN LÝ RRTD 16
1.4 KINH NGHIM PHÒNG NGA RRTD T NHTM CÁC NC 17
1.4.1 Kinh nghim ca các NHTM Trung Quc 18
1.4.2 Kinh nghim ca các NHTM Nht Bn 18
1.4.3 Kinh nghim ca các NHTM M 19
1.5 MT S MÔ HÌNH QUN LÝ RRTD TI CÁC NHTM VIT NAM 23
1.5.1 Mô hình qun lý RRTD tp trung 23
1.5.2 Mô hình qun lý RRTD phân tán 24
1.5.3 nh hng áp dng mô hình qun lý ri ro 24
Kt lun chng 1 25
CHNG 2 26
THC TRNG HOT NG TÍN DNG VÀ QUN LÝ RI RO TÍN
DNG TI NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THNG VIT NAM – CHI
NHÁNH TP. H CHÍ MINH 26

2.1 TNG QUAN V NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THNG VIT NAM CHI
NHÁNH TP. H CHÍ MINH 26
2.1.1 Vài nét v VietinBank - Chi nhánh TP. H Chí Minh 26
2.1.2 Tình hình hot đng kinh doanh ti VietinBank TP. H Chí Minh 26
2.1.4.1 Ngun vn huy đng 27
2.1.4.2 Tình hình cung ng các dch v khác 28
2.1.4.3 Kt qu hot đng kinh doanh 29

2.2 THC TRNG HOT NG TÍN DNG VÀ PHÒNG NGA RRTD TI
VIETINBANK CHI NHÁNH TP.H CHÍ MINH 30
2.2.1 Tình hình hot đng tín dng ti VietinBank TP. H Chí Minh 30
2.2.2 Thc trng n xu ti VietinBank - Chi nhánh TP.H Chí Minh 35
2.2.3 Mt s bin pháp phòng nga và hn ch RRTD đã trin khai thc hin ti
Vietinbank TP. H Chí Minh 38
2.2.3.1 Chuyn đi mô hình cp tín dng và đi mi chính sách tín dng 38
2.2.3. 2 Xây dng và hoàn thin các công c v QLRR 39
2.2.3.3 S dng h thng xp hng tín dng ni b theo chun mc quc t 40
2.2.3.4 Tuân th đúng qui đnh v phân loi n, trích lp và s dng d phòng 42
2.2.4 Nhng nguyên nhân dn đn RRTD ti Vietinbank TP. H Chí Minh 43
2.2.4.1 Nguyên nhân khách quan 44
2.2.4.1.1 Do nh hng ca cuc khng hong kinh t toàn cu 44
2.2.4.1.2 Do môi trng pháp lý còn nhiu bt cp 45
2.2.4.2 Nguyên nhân ri ro thuc v phía Ngân hàng 46
2.2.4.2.1 Cha có kênh thông tin đy đ, có h thng đ phc v công tác thm đnh
và qun tr ri ro. 46
2.2.4.2.2 Cht lng thm đnh khi cho vay còn hn ch 47
2.2.4.2.3 Vic qun lý, kim tra, giám sát khon vay cha đúng quy đnh 48
2.2.4.2.4 T l cho vay không có TSB cao, cht lng TSB thp 50
2.2.4.2.5 Nng lc ca đi ng cán b cha đáp ng đc nhu cu 51
2.2.4.2.6 Ri ro trong công tác pháp ch 52
2.2.4.3 Nguyên nhân ri ro thuc v phía khách hàng 54
2.2.4.3.1 S dng vn vay sai mc đích 54
2.2.4.3.2 Kh nng qun lý kinh doanh và tài chính yu kém 55
2.2.4.3.3 Do nhng tiêu cc trong hot đng doanh nghip 55
Kt lun chng 2 56
CHNG 3 57
GII PHÁP NHM PHÒNG NGA VÀ HN CH RI RO TÍN DNG TI
NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THNG VIT NAM – CHI NHÁNH TP. H

CHÍ MINH 57

3.1 MC TIÊU VÀ NH HNG PHÁP TRIN TÍN DNG N NM 2020
CA VIETINBANK CHI NHÁNH TP. H CHÍ MINH 57
3.1.1 Mc tiêu kinh doanh 57
3.1.2 nh hng phát trin tín dng 57
3.2 NHNG THUN LI VÀ THÁCH THC CA VIETINBANK CHI
NHÁNH TP. H CHÍ MINH TRONG GIAI ON HIN NAY 58
3.2.1 Khó khn, thách thc 58
3.2.2 Thun li 60
3.3 CÁC GII PHÁP NHM PHÒNG NGA VÀ HN CH RRTD TI
VIETINBANK TP.H CHÍ MINH 61
3.3.1 Sàn lc và thit lp mi quan h tt vi khách hàng truyn thng 61
3.3.2 Thay đi chính sách tín dng và c cu li danh mc đu t 62
3.3.3 iu chnh li c cu d n cho vay 63
3.3.4 Nâng cao cht lng quá trình t chc cho vay 64
3.3.5 Nâng cao cht lng qun lý tài sn đm bo và danh mc tài sn đm bo 68
3.3.6 Nâng cao cht lng cán b tín dng, cán b thm đnh 70
3.3.7 Nâng cao cht lng công tác qun tr điu hành ti Chi nhánh 71
3.3.8 T chc thc hin tt công tác x lý n có vn đ 72
3.4 KIN NGH I VI NHCTVN VÀ CÁC CP QUN LÝ NHÀ NC . 74
3.4.1 Kin ngh đi vi tr s chính NHCTVN 74
3.4.2 Kin ngh đi vi Ngân hàng Nhà nc 76
3.4.3 Kin ngh đi vi Chính ph 77
Kt lun chng 3 78
KT LUN 79
DANH MC TÀI LIU THAM KHO 80
PHN PH LC 82

DANH MC CÁC KÝ HIU, CH VIT TT

CBTD Cán b tín dng
CBT Cán b thm đnh
CIC Trung tâm thông tin tín dng ca NHNN
DPRR D phòng ri ro

GHTD Gii hn tín dng
HKD Hot đng kinh doanh
KTKSNB Kim tra kim soát ni b
NHCTVN Ngân hàng Công thng Vit Nam (Tr s chính)
NHNN Ngân hàng Nhà nc Vit Nam
NHTM Ngân hàng thng mi
QLRR Qun lý ri ro
QLRRTD Qun lý ri ro tín dng
RRTD Ri ro tín dng
SXKD Sn xut kinh doanh
TCTD T chc tín dng
TSB Tài sn đ
m bo
Vietinbank Ngân hàng TMCP Công thng Vit Nam








DANH MC CÁC BNG, BIU, HÌNH V,  TH

S bng, biu,
hình v, đ th
Tên bng, biu, hình v, đ th Trang
Bng 2.1 Phân loi d n cho vay nhng nm gn đây 33
Bng 2.2 T l n quá hn và n xu ti Vietinbank TP. H Chí Minh 36
Biu đ 2.1 Tình hình huy đng vn qua các nm 27

Biu đ 2.2 C cu ngun vn huy đng ti Vietinbank TP.HCM 28
Biu đ 2.3 Kt qu hot đng kinh doanh qua các nm 29
Biu đ 2.4 Tng trng d n cho vay qua các nm 32
Biu đ 2.5 C cu d n theo đi tng khách hàng nm 2012 34
Biu đ 2.6 C cu d n cho vay theo ngành nm 2012 35
Biu đ 2.7 C cu n xu theo ngành nm 2012 37





1

LI M U
1. t vn đ
Hot đng tín dng là mt nghip v truyn thng, nn tng, chim t trng
cao trong c cu tài sn và c cu thu nhp ca các NHTM Vit Nam hin nay.
Hot đng này tuy mang li nhiu li nhun nhng cng là hot đng phc tp,
luôn tim n nhng ri ro ln cho các NHTM. Hu qu ca ri ro tín dng đ
i vi
ngân hàng thng rt nng n: làm tng thêm chi phí ca ngân hàng, thu nhp lãi b
chm hoc mt đi cùng vi s tht thoát vn vay, làm xu đi tình hình tài chính và
cui cùng làm tn hi đn uy tín và v th ca ngân hàng.  mc đ cao hn, ri ro
tín dng còn tác đng xu đn toàn b h thng ngân hàng và toàn b nn kinh t.
Vì vy phòng nga, hn ch ri ro tín dng là công tác đ
c quan tâm hàng đu bi
các NHTM, đc bit là trong bi cnh nn kinh suy thoái, n xu ngân hàng gia
tng mnh trong thi gian gn đây.
Trong nhng tháng đu nm 2012, t l n xu ca toàn h thng NHTM
Vit Nam nói chung đã có du hiu tng cao. Vietinbank là ngân hàng có t l n

xu rt thp trong nhng nm qua, tuy nhiên đn thi đim 30/06/2012 giá tr n
xu đã tng hn 3 l
n so vi đu nm, t l n xu tng t 0,75% lên 2,45% và tr
thành ngân hàng có tc đ gia tng n xu cao nht so vi thi đim đu nm 2012.
iu này cho thy cht lng tín dng ca Ngân hàng đã suy gim cng nh ri ro
tín dng ca tòan h thng cha đc kim soát mt cách hiu qu. Chi nhánh TP.
H Chí Minh – đn v có quy mô hot
đng tín dng ln nht ca h thng
Vietinbank cng có chung tình trng này.
Vy đâu là nguyên nhân? Làm th nào đ gim thiu các thit hi phát sinh
t ri ro tín dng trong hot đng ca Vietinbank nói chung và ca Chi nhánh TP.
H Chí Minh nói riêng? - ây là mt vn đ đang đc ban lãnh đo Vietinbank
đc bit quan tâm. Trong bi cnh trên, bn thân là mt cán b làm công tác tín
dng, hc viên mnh dn chn đ tài “Gii pháp phòng nga và hn ch
 ri ro tín
dng ti Ngân hàng TMCP Công thng Vit Nam – Chi nhánh TP. H Chí Minh”
làm đ tài nghiên cu.
2

2. Mc tiêu nghiên cu
 tài nghiên cu gii quyt 3 vn đ c bn nh sau:
- H thng hóa và góp phn làm rõ mt s vn đ c bn v c s lý lun
trong nghip v qun lý RRTD ca các NHTM.
- Phân tích tình hình hot đng kinh doanh và hot đng qun lý RRTD ti
Ngân hàng TMCP Công thng Vit Nam – Chi nhánh TP. H Chí Minh, t đó tìm
ra nhng thành tu, nhng hn ch cng nh các nguyên nhân d
n đn RRTD trong
thi gian qua.
- Trên c s nhng nguyên nhân đó, đ xut mt s gii pháp nhm nâng cao
hiu qu công tác phòng nga RRTD trong mô hình cp tín dng mi ca

Vietinbank và trong thc t hot đng ca Chi nhánh TP. H Chí Minh hin nay.
3. i tng và phm vi nghiên cu
- i tng nghiên cu ca đ tài là RRTD và nghip v qun lý RRTD.
- Phm vi nghiên cu: đ tài tp trung nghiên cu nhng RRTD, thc trng
và các bin pháp qun lý RRTD ti Ngân hàng TMCP Công thng Vit Nam – Chi
nhánh TP. H Chí Minh trên c s d liu t nm 2008 đn nm 2012.
4. Phng pháp nghiên cu
S dng tng hp các phng pháp nghiên cu khoa hc kt hp vi các
phng pháp thng kê, so sánh, phân tích, … đi t c s lý thuyt đn thc tin
nhm gii quyt và làm sáng t mc tiêu nghiên cu ca lun vn. ng th
i, tip
thu ý kin phn bin ca nhiu chuyên gia, cán b qun lý, điu hành có liên quan
đ hoàn thin gii pháp.
5. Ý ngha khoa hc và thc tin ca đ tài nghiên cu
- V mt lý lun: Tng kt li toàn b kt qu nghiên cu lý lun v ri ro tín
dng và qun lý RRTD ngân hàng trong thi gian qua. T đó rút ra nhng bài hc
kinh nghim cho hot đng nghiên cu lý lun và đa ra nh
ng vn đ cn tip tc
phi nghiên cu.
3

- V mt thc tin: Tng kt và rút ra bài hc kinh nghim trong công tác
qun lý RRTD, góp phn nâng cao cht lng tín dng, đm bo tín dng hot đng
trong phm vi ri ro chp nhn đc, gim thiu các thit hi phát sinh t ri ro tín
dng và tng thêm li nhun kinh doanh ca Vietinbank– Chi nhánh TP. H Chí
Minh.
6. Nhng đim ni bt ca lun vn
Lun vn đ
a ra các gii pháp c th nhm nâng cao hiu qu công tác phòng
nga RRTD ti Vietinbank– Chi nhánh TP. H Chí Minh trong tình hình thc t

hin nay da trên các nguyên tc và chun mc quc t v qun tr RRTD. ng
thi, các gii pháp này có s điu chnh cho phù hp vi đc thù hot đng tín dng
và qun lý RRTD ca Ngân hàng.
7. Kt cu lun vn
Ngoài phn m đu và phn kt lun, lu
n vn đc chia làm 3 chng, c
th nh sau:
Chng 1: Nhng vn đ chung v ri ro tín dng và phòng nga ri ro tín
dng trong hot đng ca NHTM.
Chng 2: Thc trng hot đng tín dng và qun lý ri ro tín dng ti Ngân
hàng TMCP Công thng Vit Nam – Chi nhánh TP. H Chí Minh.
Chng 3: Gii pháp nhm phòng nga và hn ch ri ro tín dng ti Ngân
hàng TMCP Công thng Vit Nam – Chi nhánh TP. H Chí Minh.





4

Chng 1:
NHNG VN  CHUNG V RI RO TÍN DNG VÀ PHÒNG
NGA RI RO TÍN DNG TRONG HOT NG CA NHTM

1.1 RI RO TÍN DNG TRONG HOT NG CA NHTM
1.1.1 Khái nim v ri ro tín dng
Ri ro tín dng là loi ri ro phát sinh trong quá trình cp tín dng ca ngân
hàng, biu hin trên thc t qua vic khách hàng không tr đc n hoc tr n
không đúng hn cho ngân hàng. Có nhiu đnh ngha v RRTD:
Theo y ban Basel thì RRTD là kh nng mà khách hàng vay hoc bên đi

tác không thc hin đc các ngha v ca mình theo nhng điu khon đã cam kt.
Ri ro tht thoát đi vi mt ngân hàng là s v n ca ngi giao c trong hp
đng, trong đó s v n đc xác đnh là bt k s vi phm nghiêm trng nào đi
vi ngha v hp đng khi hoàn tr n và lãi.
Còn cn c vào khon 01 iu 02 ca Quy đnh v phân loi n, trích lp và
s dng d phòng đ x lý ri ro theo Quyt đnh s 493/2005/QNHNN ngày
22/4/2005 ca Thng đc Ngân hàng Nhà nc thì “RRTD trong hot đng ngân
hàng ca TCTD là kh nng xy ra tn tht trong hot đng ngân hàng ca TCTD
do khách hàng không thc hin hoc không có kh nng thc hin ngha v ca
mình theo cam kt”.
Nh vy, có th nói rng RRTD xut hin trong các mi quan h mà trong đó
ngân hàng là ch n, mà khách hàng n
 li không thc hin hoc không đ kh
nng thc hin ngha v tr n khi đn hn. Nó din ra trong quá trình cho vay,
chit khu công c chuyn nhng và giy t có giá, cho thuê tài chính, bo lãnh,
bao thanh toán ca ngân hàng.
5

1.1.2 Các loi ri ro tín dng
RRTD ca NHTM khá đa dng và phc tp, có th nhn din chúng cn c
theo các tiêu chí khác nhau. Nu cn c vào hot đng nghip v và qun tr điu
hành ca NHTM ngi ta có th chia RRTD thành 2 loi:
- Ri ro n quá hn: N quá hn là biu hin không lành mnh ca quá trình
hot đng tín dng ca NHTM, báo hiu ca ri ro đi vi ngân hàng và khách
hàng. Khi phát sinh các khon n quá hn, thì dù xut phát t bt k nguyên nhân
nào, cng khin cho các NHTM phi đi mt vi nhng ri ro không thu hi đc
khon tin đã cho vay, điu này đe da s phát trin n đnh ca chính NHTM cng
nh đi vi toàn h thng các TCTD. Hn na, khi ri ro phát sinh nó cng đe da
s n đnh bn vng ca môi trng kinh t
 v mô.

- Ri ro  đng vn, thiu vn: Vi t cách là mt trung gian tài chính trong
kinh t th trng, hot đng ch yu ca các NHTM là “đi vay đ cho vay”, nu
gia 2 khâu trong chu trình hot đng này không to đc s phi hp nhp nhàng
và đng b thì ri ro s phát sinh.
Còn nu cn c vào nguyên nhân phát sinh, RRTD đc phân chia thành hai
loi là ri ro giao dch (Transaction risk) và ri ro danh mc (Portfolio risk):
- Ri ro giao dch: là mt hình thc ca ri ro tín dng mà nguyên nhân phát
sinh là do nhng hn ch trong quá trình giao dch và xét duyt cho vay, đánh giá
khách hàng. Ri ro giao dch bao gm ri ro la chn (ri ro có liên quan đn quá
trình đánh giá và phân tích tín dng, phng án vay vn đ quyt đnh tài tr ca
ngân hàng); ri ro bo đm (ri ro phát sinh t các tiêu chun đm bo nh mc cho
vay, loi tài sn đm bo, ch th đm bo…); ri ro nghip v
 (ri ro liên quan đn
công tác qun lý khon vay và hot đng cho vay, bao gm c vic s dng h
thng xp hng ri ro và k thut x lý các khon vay có vn đ).
- Ri ro danh mc: là ri ro tín dng mà nguyên nhân phát sinh là do nhng
hn ch trong qun lý danh mc cho vay ca ngân hàng, đc phân thành ri ro ni
ti (xut phát t đc đim hot đng và s dng vn c
a khách hàng vay vn, lnh
6

vc kinh t) và ri ro tp trung (ri ro do ngân hàng tp trung cho vay quá nhiu vào
mt s khách hàng, mt ngành kinh t hoc trong cùng mt vùng đa lý nht đnh
hoc cùng mt loi hình cho vay có ri ro cao).
Ngoài ra còn nhiu hình thc phân loi khác nh phân loi cn c theo c
cu các loi hình ri ro, phân loi theo ngun gc hình thành, theo đi tng s
dng vn vay…
1.1.3 Nhng hu qu t ri ro tín dng
RRTD luôn ti
m n trong hot đng kinh doanh ngân hàng và đem đn

nhng hu qu rt khó lng cho chính bn thân các ngân hàng.  mc đ nghiêm
trng hn, RRTD còn có th nh hng đn toàn b h thng NHTM, tác đng
nhiu mt đn đi sng kinh t - xã hi ca mt quc gia, thm chí còn có th lan
rng trên phm vi toàn cu.
 i vi bn thân các ngân hàng
- Làm gim uy tín ca ngân hàng thng mi. RRTD 
mc đ cao phn
ánh nng lc hot đng kinh doanh ca NHTM không tt, làm suy gim uy tín ca
ngân hàng trên th trng huy đng vn, hn ch nng lc cnh tranh.
- Làm suy gim nng lc thanh toán ca NHTM. RRTD xy ra làm cho
NHTM không thu hi đc gc và lãi s vn đã cho vay theo k hoch đã đnh,
trong khi đó, ngân hàng vn phi thanh toán các ngha v tài chính đn hn, đó là
nguyên nhân dn đn ri ro thanh khon.
- Làm gim li nhun trong hot đng kinh doanh. Khi RRTD xy ra, ngân
hàng không thu hi đc n (gc, lãi và các loi phí) làm cho ngun vn ngân hàng
b tht thoát, trong khi ngân hàng vn phi chi tr tin lãi cho ngun vn hot đng,
làm cho li nhun b gim sút. Ngoài ra ngân hàng phi trích lp d phòng ri ro
nên làm gim thu nhp.
- Làm tng nguy c phá sn ngân hàng. RRTD gây thoát vn, các ngân hàng
thng mi có th ri vào tình trng mt kh nng thanh toán, dn ti phá s
n.
7

 i vi toàn b h thng ngân hàng và nn kinh t
Hot đng ngân hàng liên quan đn hot đng doanh nghip, các ngành và
các cá nhân. Vì vy, khi mt ngân hàng gp phi RRTD hay b phá sn thì ngi
gi tin  các ngân hàng khác hoang mang lo s và kéo nhau  t đn rút tin  các
ngân hàng khác, làm cho toàn b h thng ngân hàng gp khó khn. Ngân hàng phá
sn s nh hng đn tình hình sn sut kinh doanh ca doanh nghip, không có
tin tr lng d

n đn đi sng công nhân gp khó khn. Hn na, s hong lon
ca các ngân hàng nh hng rt ln đn toàn b nn kinh t. Nó làm cho nn kinh
t b suy thoái, giá c tng, sc mua gim, tht nghip tng, xã hi mt n đnh.
Ngoài ra, RRTD cng nh hng đn nn kinh t th gii vì ngày nay nn kinh t
mi quc gia đu ph thuc vào n
n kinh t khu vc và th gii. Kinh nghim cho
ta thy cuc khng hong tài chính châu Á (1997) và mi đây là cuc khng hong
tài chính Lehman Shock (2008) đã làm rung chuyn nn kinh t toàn cu. Mt khác,
mi liên h v tin t, đu t gia các nc phát trin rt nhanh nên RRTD ti mt
nc nh hng trc tip đn nn kinh t các nc có liên quan.
Tóm li, RRTD ca ngân hàng xy ra  nhiu m
c đ khác nhau: nh nht là
ngân hàng b gim li nhun, nng nht là ngân hàng không thu đc vn và lãi, n
tht thu vi t l cao dn đn ngân hàng b l và mt vn. Nu tình trng này kéo
dài, ngân hàng có th b phá sn, gây hu qu nghiêm trng cho nn kinh t nói
chung và h thng ngân hàng nói riêng. Chính vì vy, đòi hi các nhà qun tr ngân
hàng phi ht sc thn trng và có nhng bin pháp thích hp nh
m gim thiu
RRTD.
1.1.4 Nguyên nhân ri ro tín dng
Vic nhn din nhng nguyên nhân gây ra RRTD là vn đ thit yu giúp
ngân hàng có bin pháp phòng nga hiu qu và gim thiu thit hi khi ri ro xy
ra. Có 3 nhóm nguyên nhân c bn dn đn RRTD:
 Nguyên nhân khách quan t phía môi trng kinh doanh:
8

Th nht, môi trng kinh t. Môi trng kinh t tác đng mnh đn HKD
ca các NHTM. Khi nn kinh t đang tng trng n đnh thì các doanh nghip làm
n có hiu qu và s có nhiu kh nng tr n NHTM. Ngc li, khi nn kinh t ri
vào tình trng suy thoái, mt n đnh khin các doanh nghip gp nhiu khó khn

trong hot đng, sn xut b đình tr
, sc mua b gim sút, hàng hóa b  đng. iu
này tt yu nh hng đn kh nng tr n các khon vay ca NHTM.
Th hai, nguyên nhân bt kh kháng (thiên tai, nhng thay đi nhu cu ca
ngi tiêu dùng hoc v k thut công ngh ca mt ngành nào đó) có th làm phá
sn c mt hãng kinh doanh và đt ngi đi vay tng làm n có hiu qu vào thua
l
, mt kh nng tr n. iu này đt các NHTM phi đi mt vi ri ro mt vn.
Th ba, nguyên nhân thông tin bt cân xng. NHTM thc hin các nghip v
tài sn N, tài sn Có, chuyn vn t ngi gi tin sang ngi vay tin – toàn b
các giao dch này s suôn s nu các bên tham gia đu có nhng thông tin và hiu
bit đy đ v nhau. Song thc t là m
t bên thng không bit ht nhng gì cn
bit v phía bên kia và s không cân bng v thông tin mà mi bên có đc nh vy
đc gi là “thông tin không cân xng”. Vic thiu thông tin trong các giao dch s
đa đn “s la chn đi nghch” và ri ro đo đc. Thông tin không cân xng trên
th trng tài chính khin các NHTM phi đi mt vi nguy c ri ro cao.
 Nguyên nhân t bn thân các ngân hàng:
- Quy trình cho vay cha đc ngân hàng xây dng cht ch
, công tác qun
tr ri ro cha hiu qu, cha chú trng công tác phân tích, xp loi khách hàng đ
tính toán điu kin cho vay và kh nng tr n.
- Trình đ chuyên môn nghip v ca cán b yu kém, cán b tín dng
không tuân th chính sách tín dng, không chp hành đúng quy trình/ quy đnh cho
vay; cán b tín dng vi phm đo đc kinh doanh.
- Ngân hàng thiu k nng nm bt, phân tích thông tin th trng, thiu kh
nng d
 báo chiu hng bin đng ca th trng, nht là th trng kinh doanh
ca các khách hàng chin lc, dn đn cho vay và đu t không hp lý.
9

- Ngân hàng cho vay và đu t quá liu lnh hay là do tp trung vn quá
nhiu đ cho vay vào mt s doanh nghip hoc mt s lnh vc nào đó.
- Ngân hàng đnh giá tài sn th chp không chính xác, cao hn giá tr thc
ca tài sn hay không d đoán đc giá tr tng lai ca tài sn hoc nhn th chp
bng nhng tài sn khó phát mãi.
 Nguyên nhân t phía khách hàng vay vn:
- Doanh nghip có nng lc tài chính thp kém, t l vn t có thp, nng lc
đi vay ca doanh nghip yu kém, hiu qu sn xut kinh doanh không cao do
doanh nghip cha theo kp các bin đng ca th trng.
- Trình đ qun lý ca doanh nghip còn nhiu hn ch, doanh nghip qun
lý vn không hp lý, dn đn thiu thanh khon, hay ri ro t th trng cung cp
vt t, nguyên liu, th trng tiêu th
. Nng lc qun tr điu hành ca b máy lãnh
đo các doanh nghip b hn ch, thiu thông tin th trng, thiu thông tin v các
đi tác, v bn hàng làm nh hng đn k hoch sn xut kinh doanh.
- Thin chí tr n vay ca các khách hàng vay vn. Mt khi khách hàng thiu
thin chí tr n các khon đã vay thì các ngân hàng s gp rt nhiu khó khn trong
thu hi n. ây chính là lo
i ri ro xut phát t đo đc ca ngi đi vay.
Các nguyên nhân này ngân hàng có th xác đnh đc thông qua quá trình
thm đnh, tìm hiu, nm vng tình hình hot đng SXKD ca khách hàng c trc,
trong và sau khi cho vay, tìm hiu mc đích s dng tin vay và hiu qu ca
phng án SXKD.
1.1.5 Nhng du hiu cnh báo ri ro tín dng:
RRTD n cha trong nhng khon vay có vn đ và biu hin di nhi
u
hình thc khác nhau. Di đây là mt s du hiu c bn giúp nhn bit, phán đoán
và sm có nhng bin pháp kp thi nhm ngn chn RRTD xy ra:
- Nhóm du hiu liên quan đn mi quan h gia khách hàng vi ngân hàng:

Có th phát hin ri ro thông qua các hành vi ng x ca khách hàng, nh: Vic trì
hoãn hoc gây khó khn đi vi ngân hàng trong quá trình kim tra theo đnh k
10

hoc đt xut tình hình s dng vn vay, tình hình tài chính, hot đng SXKD ca
khách hàng mà không có s gii thích minh bch, thuyt phc; không thc hin đy
đ các quy đnh, vi phm pháp lut trong quá trình tín dng; chm gi hoc trì hoãn
gi các báo cáo tài chính theo yêu cu mà không có s gii thích minh bch, thuyt
phc; không có các báo cáo hay d toán v lu chuyn tin t; mc đ vay thng
xuyên gia tng, yêu cu các khon vay vt quá nhu cu d kin; tài s
n đm bo
không đ tiêu chun, giá tr tài sn b gim sút so vi đnh giá khi cho vay; tìm kim
s tài tr ngun vn lu đng t nhiu ngun khác, đc bit t đi th cnh tranh
ca ngân hàng; s dng nhiu các ngun tài tr ngn hn cho các hot đng đu t
dài hn; đ ngh gia hn, điu chnh k hn n
nhiu ln không rõ lý do hoc thiu
các cn c thuyt phc v vic gia hn hay điu chnh k hn n; s st gim bt
thng s d tài khon tin gi m ti ngân hàng, xut hin nhng thay đi bt
thng ngoài d kin và không gii thích đc trong tc đ và tng mc lu
chuyn tin gi thanh toán ca ngân hàng; ch
m thanh toán các khon lãi đn hn,
thanh toán các khon n gc không đy đ, đúng hn; xut hin n quá hn, n xu
do khách hàng không có kh nng hoàn tr, hoc khách hàng không mun tr, n
hoc do vic tiêu th hàng hóa, gia tng bt thng hàng tn kho, các khon bán
chu và các khon n, gim bt thng giá bán hàng hóa, thu hi công n chm hn
d tính.
- Nhóm du hiu liên quan đn phng pháp qu
n lý, tình hình tài chính và
hot đng SXKD ca khách hàng: Nhóm du hiu này có tác đng trc tip ti cht
lng các khon tín dng, nhng tc đ chm hn và không d nhn din nu thiu

s qun lý cht ch, sâu sát ca ngân hàng. Các du hiu c th là: Có chênh lch
ln gia doanh thu hay dòng tin thc t so vi mc d kin khi khách hàng đ ngh
cp tín dng; nhng thay đ
i bt thng trong c cu vn, t l thanh khon hay
mc đ hot đng ca khách hàng; xut hin ngày càng nhiu chi phí bt hp lý;
thay đi thng xuyên ban điu hành, xut hin bt đng và mâu thun trong qun
tr điu hành, tranh chp trong quá trình qun lý …
11

1.2 CÁC MÔ HÌNH O LNG RI RO TÍN DNG
Trong công tác qun tr ri ro, cn thit phi có mt h thng đo lng
RRTD nhm phân loi các mc đ nh hng ca ri ro trong hot đng kinh
doanh ngân hàng, t đó có bin pháp c th đ qun tr tt nhng ri ro  các mc
đ khác nhau. Có th s dng nhiu mô hình khác nhau đ đánh giá RRTD. Các mô
hình này rt đa d
ng bao gm c đnh tính và đnh lng. Lun vn xin gii thiu
mt s mô hình ph bin sau:
1.2.1 Mô hình đnh tính v RRTD – Mô hình cht lng 6C
Mô hình này tp trung xem xét thin chí và kh nng thanh toán các khon
vay khi đn hn ca ngi vay thông qua vic phân tích 6 yu t sau:
- T cách ngi vay (Character): CBTD phi chc chn khách hàng có mc
đích s dng vn rõ ràng, phù hp vi điu kin cp tín dng và có thi
n chí tr n
khi khon vay đn hn.
- Nng lc ca ngi vay (Capacity): Ngi đi vay phi có nng lc pháp
lut và nng lc hành vi dân s, nu là doanh nghip thì phi có ngi đi din theo
pháp lut.
- Thu nhp ca ngi vay (Cashflow): Ngun thu nhp ca ngi vay phi
đm bo đ chi tr n gc, lãi và các ngha v tài chính liên quan khác.
- Bo đm tin vay (Collateral): là ngun thu th hai có th dùng đ tr n

cho ngân hàng trong trng hp ngi vay mt kh nng chi tr.
- Các điu kin (Conditions): ngân hàng quy đnh các điu kin tùy theo
chính sách tín dng tng thi k.
- Kim soát (Control): đánh giá nhng nh hng do s thay đi ca lut
pháp, quy ch hot đng, kh nng khách hàng đáp ng các tiêu chun ca ngân
hàng.
Nhn xét: vic s dng mô hình này tng đi đn gin, tuy nhiên hn ch
ca mô hình này là nó ph thuc vào mc đ chính xác ca ngun thông tin thu
thp, kh nng d báo cng nh trình đ phân tích, đánh giá ca CBTD.
12

1.2.2 Mô hình lng hóa ri ro tín dng:
Trc đây hu ht các ngân hàng trên th gii ch da duy nht vào mô hình
truyn thng (đnh tính) đ đánh giá RRTD khách hàng vay. Ngày nay, bên cnh
phng pháp đnh tính, ngân hàng đã s dng mô hình cho đim đ lng hóa
RRTD. Tùy theo tng loi khách hàng mà s dng các tiêu chí đ tính đim. i
vi khách hàng cá nhân thì tiêu chí là thu thp, tui tác, trình đ hc vn, ngh
nghip, n , tài sn hi
n có… , đi vi khách hàng doanh nghip thì s dng các
tiêu chí tài chính nh h s kh nng thanh toán, h s đu t tài sn c đnh, h s
lãi (ROA, ROE)… Sau khi các tiêu chí đã đc xác đnh, k thut thng kê s đc
s dng đ lng hóa (cho đim) và phân dng RRTD.
Mt s mô hình lng hóa RRTD c bn thng đc s dng nht:
1.2.2.1 Mô hình đim s
 Z (Z – Credit scoring model)
ây là mô hình E. I. Altman dùng đ cho đim tín dng đi vi các doanh
nghip vay vn. i lng Z dùng làm thc đo tng hp đ phân loi RRTD vi
ngi vay và ph thuc vào:
- Tr s ca các ch s tài chính ca ngi vay.
- Tm quan trng ca các ch s này trong vic xác đnh xác sut v n ca

ngi vay trong quá kh. T đó Altman đã xây dng mô hình đim nh
 sau:
Z = 1,2 X
1
+ 1,4 X
2
+ 3,3 X
3
+ 0,6 X
4
+ 1,0 X
5
Trong đó:
X1 = H s vn lu đng/tng tài sn
X2 = H s li nhun cha phân phi/tng tài sn
X3 = H s li nhun trc thu và lãi/tng tài sn
X4 = H s giá tr th trng ca tng vn s hu/giá tr hch toán ca tng n
X5 = H s doanh thu/tng tài sn
Tr s Z càng cao, thì ngi vay có xác sut v
 n càng thp. Vy khi tr s
Z thp hoc là mt s âm s là cn c xp khách hàng vào nhóm có nguy c v n
13

cao. Theo mô hình cho đim Z ca Altman, bt c công ty nào có đim s thp hn
1,81 phi đc xp vào nhóm có nguy c RRTD cao.
u đim ca mô hình đim s Z là có k thut đo lng tng đi đn gin.
Tuy nhiên mô hình này ch cho phép phân loi nhóm khách hàng vay có ri ro và
không có ri ro. Trong khi đó, thc t mc đ RRTD tim nng ca mi khách hàng
là khác nhau. Ngoài ra, mô hình này không có lý do thuyt phc đ chng minh
rng các thông s

phn ánh tm quan trng ca các ch s trong công thc là bt
bin. Bn thân các ch s cng đc chn cng không phi là bt bin, đc bit khi
các điu kin kinh doanh cng nh điu kin th trng tài chính đang thay đi liên
tc. Mt hn ch na là mô hình này không tính ti mt s nhân t quan trng khó
lng hóa nhng li nh hng không nh
 đn mc đ RRTD ca khách hàng nh
thng hiu ca khách hàng, mi quan h gia khách hàng vi ngân hàng hay yu
t v mô nh chu k kinh t, chu k kinh doanh.
1.2.2.2 Mô hình đim s tín dng tiêu dùng
Các yu t quan trng liên quan đn khách hàng s dng trong mô hình đim
s tín dng tiêu dùng bao gm: h s tín dng, tui đi, trng thái tài sn, s ngi
ph thuc, s
hu nhà, thu thp, đin thoi c đnh, s tài khon cá nhân, thi gian
công tác.
Mô hình này thng s dng 7-12 hng mc, mi hng mc đc cho đim
t 1-10. T đó ngân hàng hình thành khung chính sách tín dng theo mô hình đim,
cn c đim s tín dng mà khách hàng đt đc, ngân hàng s quyt đnh t chi
hoc cp tín dng vi gii hn tng 
ng theo khung.
Mô hình này có u đim là đã loi b đc s phán xét ch quan trong quá
trình cho vay và gim đáng k thi gian quyt đnh tín dng. Tuy nhiên, mô hình
này cng c mt s nhc đim nh đã không th t điu chnh mt cách nhanh
chóng đ thích ng vi nhng thay đi trong nn kinh t và nhng thay đi trong
cuc sng gia đình.
14

1.2.3 Ch tiêu đánh giá ri ro tín dng:
Các ch tiêu thng đc dùng đ đánh giá ri ro tín dng là:
1.2.3.1 T l n quá hn
T l n quá hn là t l phn trm gia tng các khon n quá hn so vi tng d

n ti mt thi đim nht đnh, thng là cui tháng, cui quý, cui nm. Ch tiêu này
đc tính theo công thc sau:
T l n quá hn =
D n quá hn
Tng d n cho vay
x 100% (1.1)
Trong đó “N quá hn” là khon n mà mt phn hoc toàn b n gc
và/hoc lãi đã quá hn.
1.2.3.2 T l n xu
N xu (non performing loan - NPL) là các khon n thuc các nhóm 3, 4 và
5 theo quy đnh. T l n xu trên tng d n là ch tiêu ch yu đ đánh giá cht
lng tín dng ca t chc tín dng, đc tính theo công thc:
T
l n xu =
D n xu
Tng d n cho vay
x 100% (1.2)
Theo thông l quc t cng nh quy đnh ca Vit Nam hin nay thì t l này
di mc 3% đc xem là trong phm vi cho phép.
 Quy đnh v phân loi n:
Theo Quyt đnh 493/2005/Q-NHNN ngày 22/04/2005 và Quyt đnh s
18/2007/Q-NHNN ngày 25/04/2007 ca Thng đc NHNN thì TCTD thc hin
phân loi n theo 5 nhóm sau:
(1)
Nhóm 1: N đ tiêu chun
Nhóm 2: N cn chú ý
Nhóm 3: N di tiêu chun
Nhóm 4: N nghi ng
Nhóm 5: N có kh nng mt vn

1
Chi tit phân loi các nhóm n xem ph lc 1
15

Ngoài ra, đ phn ánh khách quan kh nng tr n ca khách hàng trong điu
kin hin nay, NHNN đã ban hành Quyt đnh s 780/Q-NHNN ngày 23/04/2012
v vic phân loi n đi vi n đc điu chnh k hn tr n, gia hn n. Theo đó,
các khon n đc điu chnh k hn tr n, gia hn n do TCTD, chi nhánh ngân
hàng nc ngoài đánh giá ho
t đng SXKD ca khách hàng có chiu hng tích
cc và có kh nng tr n tt sau khi điu chnh k hn tr n, gia hn n đc gi
nguyên nhóm n nh đã đc phân loi theo quy đnh trc khi điu chnh k hn
tr n, gia hn n.
1.2.3.3 H s ri ro tín dng

H s ri ro tín dng =
Tng d n cho vay
Tng tài sn có
x 100% (1.3)
H s này cho ta thy t trng ca khon mc tín dng trong tài sn có,
khon mc tín dng trong tng tài sn càng ln thì li nhun s ln nhng đng thi
ri ro tín dng cng rt cao. Thông thng, tng d n cho vay ca ngân hàng đc
chia thành 3 nhóm:
+ Nhóm d n ca các khon tín dng có cht lng xu: là nhng khon
cho vay có mc đ ri ro ln nh
ng có th mang li thu nhp cao cho ngân hàng.
ây là khon tín dng chim t trng thp trong tng d n cho vay ca ngân hàng.
+ Nhóm d n ca các khon tín dng có cht lng tt: là nhng khon cho
vay có mc đ ri ro thp nhng có th mang li thu nhp không cao cho ngân
hàng. ây cng là nhng khon tín dng chim t trng thp trong tng d n cho

vay ca ngân hàng.
+ Nhóm d n ca các khon tín dng có cht lng trung bình: là nhng
khon cho vay có mc đ ri ro có th chp nhn đc và thu nhp mng li cho
ngân hàng là va phi. ây là khon tín dng chim t trng áp đo trong tng d
n cho vay ca ngân hàng.