HOÀN THIỆN HỆ THỐNG XẾP HẠNG TÍN DỤNG KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM.PDF

B GIÁO DC VÀ ẨO TO
TRNG
I HC KINH T
TP.HCM









NGUYN TH THM








HOÀN THIN H THNG XP HNG

TÍN DNG KHÁCH HÀNG DOANH
NGHIP TI NGÂN HÀNG NÔNG
NGHIP VÀ PHÁT TRIN NÔNG
THÔN VIT NAM












LUN VN THC S KINH T









TP. H Chí Minh – Nm
2013

B GIÁO DC VÀ ẨO TO
TRNG
I HC KINH T
TP.HCM









NGUYN TH THM



HOÀN THIN H THNG XP
HNG TÍN DNG KHÁCH HÀNG
DOANH NGHIP TI NGÂN HÀNG
NÔNG NGHIP VÀ PHÁT TRIN
NÔNG THÔN VIT NAM

Chuyên ngành: Kinh t tài chính – Ngân hàng

Mã s: 60.34.02.01




LUN VN THC S KINH T




NGI HNG DN KHOA HC:

TS. TRN TH VIT THU






TP. H Chí Minh – Nm
2013



LI CAM OAN

Tác gi cam đoan Lun vn Thc s kinh t này do chính tác gi nghiên cu và thc hin

có s h tr ca TS. Trn Th Vit Thu. Các thông tin, s liu đc s dng trong lun
vn này là trung thc và đc tng hp t các ngun đáng tin cy.




Tác gi: Nguyn Th Thm

MC LC
TRANG BÌA PH
LI CAM OAN
MC LC
DANH MC T VIT TT
DANH MC CÁC BNG
DANH MC CÁC BIU 
LI M U
CHNG 1 : TNG QUAN V XP HNG TệN DNG 1
1.1 Tng quan v xp hng tín dng 1
1.1.1 Khái nim xp hng tín dng 1
1.1.2 S ra đi và phát trin ca xp hng tín dng 1
1.1.3 i tng xp hng tín dng 2
1.1.4 Vai trò ca xp hng tín dng 4
1.1.5 Nguyên tc xp hng tín dng 6
1.1.6 Phng pháp xp hng tín dng và u nhc đim 7
1.1.7 Các nhân t cn xem xét trong xp hng tín dng doanh nghip 9
1.1.8 Mô hình xp hng tín dng doanh nghip 12
1.1.9 Quy trình xp hng tín dng 17
1.2 Mt s mô hình xp hng tín dng ca mt s t chc xp hng tín
dng quc t 18
1.3 Kinh nghim xp hng tín dng doanh nghip ca mt s ngơn hƠng

trên th gii vƠ bƠi hc XHTD doanh nghip cho các TCTD ti Vit Nam21
1.3.1 Kinh nghim xp hng tín dng doanh nghip ca mt s ngân hàng
trên th gii 21
1.3.2 Bài hc kinh nghim v XHTD DN cho các TCTD ti Vit Nam 23
KT LUN CHNG 1 24
CHNG 2: THC TRNG H THNG XP HNG TệN DNG
DOANH NGHIP TI NGỂN HẨNG NÔNG NGHIP VẨ PHÁT TRIN
NÔNG THÔN VIT NAM 25
2.1 Gii thiu chung v Agribank 25
2.1.1 Tóm tt quá trình hình thành và phát trin 25
2.1.2 Mng li hot đng 26
2.2 Tình hình hot đng kinh doanh ca Agribank 27
2.2.1 Tình hình tài chính và kt qu hot đng kinh doanh 27
2.2.2 Tình hình hot đng tín dng 29
2.3 Thc trng h thng XHTD khách hƠng doanh nghip ti Agribank35
2.3.1 Cn c xây dng h thng xp hng tín dng doanh nghip 35
2.3.2 i tng xp hng tín dng doanh nghip 35
2.3.3 Vai trò ca xp hng tín dng doanh nghip 35
2.3.4 Nguyên tc xp hng tín dng doanh nghip 36
2.3.5 Phng pháp xp hng tín dng doanh nghip 36
2.3.6 Quy trình xp hng tín dng doanh nghip 38
2.3.7 ng dng kt qu chm đim tín dng và xp hng khách hàng trong
vic ra quyt đnh cho vay và giám sát sau khi cho vay 42
2.4 So sánh h thng XHTD DN ca Agribank vi mt s t chc xp
hng khác trên th gii vƠ mt s TCTD ti Vit Nam 42
2.4.1 So sánh h thng XHTD DN ca Agribank vi mt s t chc xp hng trên th gii 42
2.4.2 So sánh h thng XHTD DN ca Agribank vi mt s t chc tín dng ti Vit Nam 43
2.5 ánh giá h thng xp hng tín dng doanh nghip ti Agribank 46
2.5.1 Kt qu đt đc 46
2.5.2 Nhng tn ti ca h thng XHTD doanh nghip ca Agribank 49

2.6 Nguyên nhân ca nhng tn ti 57
2.6.1 Nguyên nhân khách quan 57
2.6.2 Nguyên nhân ch quan 59
KT LUN CHNG 2 60
CHNG 3 : GII PHÁP HOẨN THIN H THNG XP HNG TệN
DNG KHÁCH HẨNG DOANH NGHIP TI NGỂN HẨNG NÔNG
NGHIP VẨ PHÁT TRIN NÔNG THÔN VIT NAM 61
3.1 Mc tiêu qun tr ri ro ca Ngơn hƠng Nông nghip vƠ Phát trin
Nông thôn Vit Nam đn nm 2015 61
3.2 Gii pháp hoƠn thin mô hình xp hng tín dng doanh nghip ti
Agribank 62
3.2.1  xut hoàn thin mô hình xp hng tín dng khách hàng doanh
nghip ti Agribank 62
3.2.2 Kt qu kim chng XHTD ca mt doanh nghip thc t ti
Agribank theo mô hình c và mô hình đ xut 72
3.3 Nhóm gii pháp v qun tr điu hƠnh 75
3.3.1 H thng XHTD doanh nghip phi đc cp nht thng xuyên 75
3.3.2 Nâng cao nhn thc v XHTD doanh nghip 76
3.3.3 Sp xp li b phn thc hin công tác XHTD doanh nghip 77
3.3.4 Hoàn thin h thng công ngh thông tin phc v cho vic chm
đim 77
3.3.5 Xây dng chính sách khách hàng trên c s xp hng tín
dng 78
3.4 L trình thc hin 79
3.5 Mt s kin ngh vi c quan hu quan 80
3.5.1 i vi Ngân hàng Nhà nc 80
3.5.2 i vi Chính Ph và các Ban ngành có liên quan 80

KT LUN
DANH MC TÀI LIU THAM KHO

PH LC
PH LC 01: Phng pháp tính đim xp hng ca Moody’s
PH LC 02: Xp hng tín dng doanh nghip theo quyt đnh 57/2002/Q-
NHNN.
PH LC 03: Ch tiêu chm đim XHTD doanh nghip ca Agribank.
PH LC 04: So sánh h thng XHTD doanh nghip ca Agribank vi mt s
TCTD khác
PH LC 05: Bng câu hi kho sát
PH LC 06: Tiêu chun XHTD doanh nghip theo đ xut hoàn thin ca đ tài
nghiên cu.
PH LC 07: Kt qu chm đim theo h thng XHTD hin ti ca CTCP A.
PH LC 08: Kt qu chm đim XHTD ca CTCP A sau khi sa đi theo mô
hình đ xut ca đ tài nghiên cu.










DANH MC CÁC T VIT TT


ABA – Asian Bankers Assiciation: Hip hi ngân hàng Châu Á.
ACB – Asia Commercial Bank: Ngân hàng TMCP Á Châu Vit Nam
Agribank : Ngân hàng Nông nghip và Phát trin Nông thôn Vit Nam
ALC - Agribank Leasing Company: Công ty cho thuê tài chính Ngân hàng Nông

nghip và Phát trin Nông thôn Vit Nam.
ADB- Asian Development Bank: Ngân hàng phát trin Châu Á
APRACA ậ Asia Pacific Rural and Agricultural Credit Association: Hip hi Tín
dng Nông nghip và Nông thôn khu vc Châu á Thái Bình Dng
BCTC : Báo cáo tài chính
BASEL : Hip c quc t v giám sát hot đng ngân hàng
BIDV – Bank for Investment and Development of Vietnam: Ngân hàng u t
và Phát trin Vit Nam
CAPEX : Capital Expenditures: Chi phí vn
CBTD : Cán b tín dng
CBC : Cán b chm đim
CTCP : Công ty c phn
CIC : Trung tâm thông tin tín dng ca Ngân hàng nhà nc
CICA - Confederation of international credit Agricultural : Hip hi Tín dng
Nông nghip Quc t
CP : Chính ph
CRA- Credit Rating Agency: T chc xp hng tín dng
DPRR : D phòng ri ro
DN : Doanh nghip
DNNN : Doanh nghip Nhà nc.
TNN : Doanh nghip có vn đu t nc ngoài.
EBIT : Earnings before Interest and Taxes: Li nhun trc lãi vay
và thu
EBITDA : Earnings before interest, taxes, depreciation, and amortization:
Li nhun trc lãi vay, thu và khu hao
FFO : Funds From Operating: Dòng tin
FITCH : Fitch Ratings
HKD : Hot đng kinh doanh.
HQT : Hi đng qun tr
IRB : H thng c s d liu đánh giá ni b

IFAD- International Fund for Agricultural Development: Qu phát trin nông
nghip quc t
MM : Middle Medium: Quy mô trung bình
Moody's : Moody Investors Services
NHNN : Ngân hàng Nhà nc Vit nam.
NHTM : Ngân hàng thng mi.
NHTW : Ngân hàng Trung ng
PAKD : Phng án kinh doanh.
QTRR : Qun tr ri ro
TCTD : T chc tín dng
TSC : Tài sn c đnh
TG : Tng giám đc
S& P : T chc xp hng quc t Standard & Poor's
SME : Small and Medium Enterprise: Doanh nghip va và nh
Vietcombank – Joint Stock Commercial Bank for Foreign Trade of Viet Nam:
Ngân hàng TMCP Ngoi thng Vit
nam.

XHTD : Xp hng tín dng
WB- World Bank: Ngân hàng th gii


DANH MC CÁC BNG

Bng 2.1: Tình hình tài chính và kt qu hot đng kinh doanh ca Agribank t
nm 2008-2012 27
Bng 2.2: Tình hình d n tín dng ca Agribank t 2008-2012 29
Bng 2.3: Tình hình hot đng tín dng nm 2011-2012 30
Bng 2.4: Phân loi n theo Q 493 và HTXH nm 2011-2012 31
Bng 2.5: Chm đim quy mô doanh nghip 39

Bng 2.6: Bng trng s áp dng cho các ch tiêu phi tài chính 40
Bng 2.7 : Tng hp đim tín dng 41
Bng 2.8: H thng ký hiu xp hng tín dng doanh nghip ca Agribank 41
Bng 2.9 : Tính đim quy mô doanh nghip ca BIDV, Vietcombank Agribank . 44
Bng 2.10: Trng s ca nhóm các ch tiêu phi tài chính
XHTD
44
Bng 2.11: Trng s các ch tiêu tài chính và phi tài chính chm đim
XHTD
doanh nghip ca BIDV, Vietcombank, Agribank
45
Bng 2.12: H s ri ro chm đim XHTD DN mi thành lp ca
Vietcombank
. 45
Bng 2.13: Phân loi nhóm n theo kt qu xp hng 49
Bng 2.14 : Tng hp thang đo đc mư hóa 50
Bng 2.15: T l d n chuyn t kt qu xp hng tt sang nhóm n xu hn nm 2011-2012 56
Bng 3.1: Xác đnh quy mô XHTD khách hàng doanh nghip 63
Bng 3.2: Chm đim quy mô XHTD doanh nghip 63
Bng 3.3: T trng nhóm ch tiêu phi tài chính theo loi hình doanh nghip 68
Bng 3.4 H thng ký hiu xp hng tín dng doanh nghip 69
Bng 3.5: Ma trn xp hng khon vay ca doanh nghip 70
Bng 3.6: H s ri ro chm đim XHTD DN mi thành lp ca
Agribank
71
Bng 3.7: Ma trn xp hng da theo kt hp gia điu 6 và điu 7 Q 493 72
Bng 3.8 : Bng cân đi k toán rút gn nm 2010 ca CTCP A 73
Bng 3.9: Xác đnh quy mô ca CTCP A 74
Bng 3.10 : So sánh kt qu XHTD ca CTCP A theo mô hình c và mô hình mi 75
DANH MC CÁC BIU 

Biu đ 2.1: T l tng tng ngun vn, d n, li nhun 2009-2012 27
Biu đ 2.2: D n và n xu ca Agribank t nm 2008-2012 29
Biu đ 2.3: T l tng trng d n và n xu t 2009-2012 30
Biu đ 2.4 : Kt qu xp hng tín dng đn ngày 31/12/2011 47
Biu đ 2.5 : Kt qu xp hng tín dng đn ngày 31/12/2012 47
Biu đ 2.6: T l d n chuyn t kt qu xp hng tt sang nhóm n xu hn
nm 2011-2012 57







LI M U

1. Lý do la chn đ tài
Hin nay, xu hng toàn cu hóa và hi nhp kinh t quc t đư tr thành
mc tiêu chung ca nhiu quc gia, Vit Nam cng đang tng bc vn lên, hòa
mình vào dòng chy chung ca khu vc và th gii. Hi nhp đư và đang đem li
nhiu c hi cho nn kinh t Vit Nam nói chung và ngành ngân hàng nói riêng,
song nó cng tim n nhiu ri ro thách thc, mt trong nhng thách thc đó là yêu
cu minh bch hóa thông tin, kim soát ri ro trong h thng ngân hàng. c bit,
trong thi gian gn đây khi các v khng hong liên tip xy ra trên th trng tài
chính th gii, các v phá sn ca các ngân hàng ln trên th gii thì yêu cu an
ninh tín dng, kim soát ri ro tr nên bc thit hn bao gi ht .
Trong kinh doanh ngân hàng ti Vit Nam, li nhun t hot đng tín dng
chim t trng ch yu trong thu nhp ca các ngân hàng. Tuy nhiên, hot đng này
luôn tim n ri ro cao, đc bit là  các nc mà h thng thông tin thiu minh

bch và không đy đ, trình đ qun tr ri ro còn nhiu hn ch, tính chuyên
nghip ca cán b ngân hàng cha cao…nh Vit Nam. Do đó, yêu cu xây dng
mt mô hình qun tr ri ro tín dng có hiu qu và phù hp vi tiêu chun th gii
là mt đòi hi bc thit đ đm bo hn ch ri ro trong hot đng cp tín dng,
hng đn các chun mc quc t trong qun tr ri ro và phù hp vi môi trng
hi nhp.
Xp hng tín dng là mt công c hiu qu, mang tính khoa hc trong qun
tr ri ro tín dng thông qua lng hóa các đánh giá và đa ra các quyt đnh phù
hp. Vic s dng công c xp hng tín nhim  nhiu nc trên th gii đư tr
thành thông dng và thông l nhm xóa tan khong ti thông tin gia các nhà đu
t, các nhà kinh doanh. Tuy nhiên,  Vit Nam, vn đ này còn khá mi m và nhn
thc còn cha thng nht. Do vy, vn đ xây dng và hoàn thin h thng XHTD
đc bit là h thng XHTD đi vi khách hàng doanh nghip đang đc các NHTM
quan tâm nhm tng cng kh nng d báo trong qun tr ri ro tín dng t đó

gim bt t l n xu phi trích d phòng ri ro, đáp ng yêu cu ca Basel và
Ngân hàng Nhà nc. ó là lý do cn thit tác gi la chn đ tài nghiên cu “
Hoàn thin h thng xp hng tín dng khách hàng doanh nghip ti Ngân hàng
Nông nghip và Phát trin Nông thôn Vit Nam”.
2. Mc tiêu nghiên cu ca đ tài
Nghiên cu c s lý lun hin đi v xp hng tín nhim, h thng đánh giá
xp hng tiên tin ca nhng t chc xp hng ln trên th gii nh S&P.
Moody,Fitch và mô hình đim s tín dng ca Edward I. Atlman, Basel II đang
đc áp dng ph bin trên th gii t đó rút ra kinh nghim v XHTD doanh
nghip cho các TCTD ti Vit Nam.
Phân tích thc trng h thng XHTD đi vi khách hàng doanh nghip ca
Agribank.T đó đa ra nhng kt qu và hn ch cn khc phc.
 xut nhng gii pháp nhm hoàn thin h thng XHTD đi vi khách hàng
doanh nghip ca Agribank.
3. i tng và phm vi nghiên cu

i tng ca đ tài:
- Ni dung c bn v h thng XHTD và kinh nghim ca mt s ngân
hàng ca mt s nc trên th gii
- Thc trng h thng XHTD doanh nghip ca Agribank
- Gii pháp hoàn thin h thng XHTD doanh nghip ca Agribank
Phm vi nghiên cu ca đ tài: H thng xp hng tín dng khách hàng
doanh nghip ti Agibank t nm 2008-2012.
4. Phng pháp nghiên cu và tip cn vn đ
- Phng pháp phân tích s liu đ làm rõ thc trng ca h thng XHTD
doanh nghip ca Agribank.
- Phng pháp so sánh đ so sánh các ch tiêu đánh giá, phng pháp đánh giá
ca h thng XHTD ca Agribank vi h thng XHTD ca mt s NHTM
trong nc.
- Phng pháp kho sát thng kê đ tìm ra nhng hn ch ca h thng XHTD
t đó đa ra gii pháp khc phc.

- Phng pháp ch s Z ca Atlman đ đa ra nhng nhn đnh nhm hoàn
thin h thng XHTD doanh nghip ca Agribank.
5. ụ ngha khoa hc và thc tin ca đ tài
Kt qu ca đ tài nghiên cu nhm góp phn nh đa h thng XHTD
khách hàng doanh nghip ca Ngân hàng Nông nghip và Phát trin Nông thôn
Vit Nam phù hp hn vi tiêu chun quc t, t đó h tr Agribank trong công
tác phân loi n, xây dng chính sách tín dng phù hp hn vi tng nhóm đi
tng khách hàng nhm mc tiêu cui cùng là góp phn nh nâng cao đc
hiu qu trong công tác qun tr ri ro tín dng.
Do hn ch v thi gian, kin thc và kinh nghim nên lun vn cha đi sâu
vào nghiên cu toàn din ht các vn đ liên quan đn XHTD doanh nghip.
Rt mong đ tài có th đc nghiên cu, kho sát đy đ hn nhm cng c, b
sung thêm các gii pháp đ hoàn thin h thng XHTD doanh nghip.
6. Kt cu ca lun vn

Ngoài phn m đu, mc lc, tài liu tham kho, danh mc các ch vit tt,
danh mc s đ, bng biu thì kt cu ca lun vn gm 3 chng chi tit nh sau:
Chng 1: Tng quan v xp hng tín dng
Trình bày các vn đ tng quan v xp hng tín dng, kinh nghim xp
hng tín dng ca mt s nc trên th gii và bài hc XHTD cho mt s TCTD ti
Vit Nam.
Chng 2: Thc trng h thng XHTD khách hàng doanh nghip ti
Ngân hàng Nông nghip và Phát trin Nông thôn Vit Nam
Trình bày thc trng h thng XHTD doanh nghip ti Agribank, so sánh vi
các ngân hàng khác, kho sát các chi nhánh. T đó tin hành phân tích, đánh giá, so
sánh kim chng các ch tiêu đánh giá trong mô hình XHTD hin ti, rút ra nhng
thành tu, hn ch, xác đnh nguyên nhân hn ch đ b sung, hoàn thin các ch
tiêu, phng pháp XHTD doanh nghip và công tác phân loi n.
Chng 3: Gii pháp nhm hoàn thin h thng XHTD doanh nghip
ti Ngân hàng Nông nghip và Phát trin Nông thôn Vit Nam
Trình bày các gii pháp đ hoàn thin h thng XHTD ti Agribank.
1

CHNG 1 : TNG QUAN V XP HNG TệN DNG
1.1 Tng quan v xp hng tín dng
1.1.1 Khái nim xp hng tín dng
“Credit rating” đc dch vi nhiu ngha khác nhau nh xp hng tín nhim,
xp hng tín dng, đnh mc tín dng, đnh mc tín nhim, đánh giá tín nhim,
…trong lun vn thng nht s dng thut ng là xp hng tín dng vì khái nim
này đc xem xét khi đng di góc đ ca ngân hàng do đó mc đích ca xp
hng tín nhim cng là nhng mc đích ca xp hng tín dng.
Cho đn nay khó có th đa ra mt khái nim rõ ràng v xp hng tín dng. Tùy
theo góc đ nghiên cu mà có nhiu đnh ngha khác nhau v “xp hng tín dng”:
Theo công ty Moody’s thì xp hng tín dng là nhng ý kin đánh giá v
cht lng tín dng và kh nng thanh toán n ca ch th đi vay da trên nhng

phân tích tín dng c bn và biu hin thông qua h thng ký hiu t Aaa ti C
(Moody’s, 2011).
Theo t chc xp hng Standards & Poor thì xp hng tín dng là nhng ý
kin đánh giá v ri ro tín dng, kh nng và s sn sàng thanh toán các ngha v
tài chính mt cách đy đ và đúng hn ca mt ch th phát hành, nh mt doanh
nghip, mt Chính ph hoc mt y ban nhân dân. Xp hng tín dng cng đ cp
đn cht lng tín dng ca mt khon n riêng l, nh mt trái phiu doanh nghip
hoc mt trái phiu ca chính quyn đa phng, và xác sut tng đi mà khon
phát hành đó có th v n (Standards & Poor, 2011).
Nh vy, có th hiu mt cách khái quát v xp hng tín dng là nhng ý
kin đánh giá v cht lng tín dng, kh nng và s sn sàng thanh toán các ngha
v tài chính (bao gm gc và lãi) mt cách đy đ và đúng hn ca đi tng xp
hng trong sut thi gian tn ti ca đi tng xp hng đó, đc th hin thông
qua h thng phân loi ký hiu đc xác đnh trc.
1.1.2 S ra đi và phát trin ca xp hng tín dng
Xp hng tín dng (credit ratings) là thut ng bt ngun t ting Anh
(credit: là tín dng hay tín dng, ratings: là s xp hng) do John Moody đa ra
vào nm 1909 khi đánh giá tín dng ca các doanh nghip ngành đng st.
2

Cùng nm đó, cun “cm nang chng khoán đng st” đc phát hành da trên
vic nghiên cu, phân tích và công b bng xp hng tín dng ln đu tiên cho
1.500 loi trái phiu ca 250 công ty theo mt h thng ký hiu đc xp ln lt là
Aaa đn C ( hin nay nhng ký hiu này đư tr thành chun mc quc t)
(Mulligan, 2009).
XHTD doanh nghip ch phát trin nhanh  M sau cuc khng hong kinh
t nm 1929 – 1933 khi hàng lot các công ty vay n b phá sn, v n. Thi k này
chính ph Hoa K đư có nhiu quy đnh v vic cm các đnh ch tài chính b vn
đu t mua trái phiu có đ tin cy thp di mc an toàn trong bng XHTD.
Nhng quy đnh này làm cho uy tín ca các công ty XHTD ngày mt lên cao. Trong

sut hn 50 nm, vic XHTD ch đc ph bin  M, ch t nhng nm 1970 đn
nay, dch v XHTD mi m rng và phát trin khá mnh  nhiu nc. C th là s
ra đi công ty Fitch Investor Service (1924), Standard and Poor (1941), công ty xp
hng trái phiu Canada – Canadian Bond Rating service (1972) ; t chc xp hng
trái phiu Nht Bn – Japanese Bond Rating Instiute (1975); công ty Duff and
Phelps (1982).
S m rng tng dn, trong nhng nm 1970 các c quan xp hng đng đu
ch có mt s nhân viên phân tích thì đn 1980 theo báo cáo ca Partnoy S &P có
30 chuyên gia trong nhóm công nghip đn nm 1986 con s này đư lên ti 40. Nm
1995, S&P có 800 nhà phân tích và tng cng là 1200 nhân viên; Moody’s cng m
rng vi tc đ tng t ti 560 nhà phân tích và tng cng 1700 nhân viên. S
tng trng v s lng nhân s chng t s m rng ca các công ty xp hng tín dng.
Cùng vi s phát trin ca th trng trái phiu các t chc xp hng tín
dng ca các quc gia trên th gii cng ln lt ra đi Philippnes (1982); k đó là
Malaysia (1991); Vit Nam (9/1992) vi tên Phòng thông tin phòng nga ri ro
(TPR) thuc V tín dng – Ngân hàng nhà nc; Thái Lan (1993); Trung Quc
(1994), Indonesia (1995).  mi quc gia vic xp hng tín dng đang dn tr nên
minh bch và là yu t quan trng khi xem xét, đánh giá ch th đi vay, ch th phát
hành trái phiu,…S phát trin ca các t chc xp hng tín dng trên th gii
chng t tm quan trng ca vic xp hng tín dng trong hot đng tài chính.
1.1.3 i tng xp hng tín dng
Có nhiu cách đ phân loi xp hng tín dng. Tùy thuc vào các cn c
khác nhau, theo (Bhatia and Batra 1996, p.287) có th phân loi nh sau:
3

1.1.3.1 Xp hng tín dng cá nhân
Là hình thc xp hng đc áp dng đi vi các khách hàng cá nhân tham
gia vào hot đng tín dng ca các ngân hàng thng mi. Vic xp hng tín dng
cá nhân đc thc hin da trên lch s vay – tr n, s lng và loi tài sn đm
bo mà cá nhân đó đang s hu, nhng khon thanh toán chm hoc n quá hn…

Tt c nhng thông tin đó đu đc thu thp và tng hp trong các báo cáo xp
hng tín dng v cá nhân đó.
1.1.3.2 Xp hng tín dng doanh nghip
Là hình thc tp trung vào đi tng xp hng là các doanh nghip. Vic xp
hng tín dng doanh nghip đc thc hin bng nhiu phng pháp khác nhau,
nhng v c bn vn da trên các ch tiêu tài chính và phi tài chính ca doanh
nghip đ đánh giá.
1.1.3.3 Xp hng tín dng ngành
Là hình thc xp hng đc áp dng cho các ngành kinh t. Vic xp hng
tín dng ngành da trên nhng đóng góp ca ngành đó đi vi nn kinh t, đc bit
là xác đnh ngành then cht trong quá trình công nghip hóa và hin đi hóa đt
nc, và ch s tin b công ngh ca ngành.
1.1.3.4 Xp hng tín dng quc gia
Loi hình xp hng tín dng này đánh giá mc đ tin cy ca mt quc gia,
đ t đó có th so sánh môi trng đu t gia các quc gia. Quc gia nào càng
đc xp hng tín dng cao thì càng nhn đc s tín dng ca các nhà đu t nc
ngoài nên s thu hút đc nhiu ngun vn đu t. Vic xp hng tín dng quc gia
da trên các ch s phát trin chung nh: ch s phát trin các ngành, ch s an toàn
vn đu t, tc đ tng trng kinh t ca quc gia, mc đ bình n chính tr, …
1.1.3.5 Xp hng tín dng các công c đu t
Xp hng tín dng các công c đu t nh: trái phiu công ty, trái phiu
chính ph và các loi trái phiu, kì phiu ngân hàng.  mt s nc và mt s t
chc xp hng tín dng hin nay còn xp hng tín dng c c phiu u đưi, c phiu
thng,…Vic xp hng tín dng đi vi các loi công c đu t đc thc hin
da trên mt s ch tiêu nh: kh nng thanh khon, kì hn, lưi sut, mnh giá, các
ri có th gp phi.
 nc ta hin nay mi ch tp trung xp hng cá nhân và các doanh
nghip tham gia hot đng tín dng  các ngân hàng thng mi, xp hng các
doanh nghip niêm yt trên th trng chng khoán. Xp hng quc gia thì
4

chúng ta cha có kh nng thc hin mà ch dành cho nhng t chc xp hng
ln nh Moody’s, Stand & Poor hay Fitch,… xp hng, XHTD các công c đu
t là cha đc chú ý.
1.1.4 Vai trò ca xp hng tín dng
Theo (S&P, 2011) xp hng tín dng có vai trò đi vi các đi tng sau:
1.1.4.1 i vi ngân hàng thng mi
Hn ch ri ro tín dng
Ri ro tín dng thng chim t trng cao nht trong hot đng ca ngân
hàng thng mi, chính vì vy khi khách hàng vay gp phi ri ro dn đn không
tr đc n cho ngân hàng thì s nh hng ngay đn ngun vn hot đng ca
ngân hàng đng thi lan ta sang các hot đng khác mà thit hi ln nht là dn ti
nguy c phá sn ca ngân hàng.
 hn ch ri ro tín dng bên cnh các bin pháp truyn thng, thì xp hng
tín dng khách hàng là mt công c h tr hu hiu trong vic ra quyt đnh cho vay.
La chn khách hàng
L chn khách hàng đ cp tín dng luôn là mt quyt đnh quan trng
trong hot đng tín dng ca ngân hàng. Da vào c s nào đ ngân hàng quyt
đnh cho vay hay t chi cho vay? Khi xem xét quyt đnh cho vay ngân hàng
thng cn c vào tài sn đm bo, phng án sn xut kinh doanh, tình hình tài
chính, kh nng tr n… Tuy nhiên hin nay bên cnh các điu kin nh trên thì
hin nay kt qu xp hng tín dng là mt nhân t quan trng h tr cho vic la
chn đc nhng khách hàng tt, đem li li nhun cho ngân hàng.
H tr hot đng phân loi n và trích lp d phòng ri ro
Theo iu 7 ca Quyt đnh 493/2005/Q-NHNN ngày 22/4/2005 v phân
loi n, trích lp và s dng d phòng thì h thng xp hng tín dng ni b là cn
c đ t chc tín dng phân loi n và xây dng chính sách d phòng ri ro.
Theo quy đnh này thì hin các TCTD có th s dng 2 phng pháp phân
loi n: phng pháp đnh lng và phng pháp đnh tính. Trong đó, phng pháp
đnh lng là phân loi n theo tui n, còn phng pháp đnh tính li cn c

da trên h thng XHTD ni b và chính sách d phòng ri ro ca TCTD đó đc
NHNN chp thun. Kt qu XHTD là đim tng hp và tng ng vi các mc trên
thang đim là nhóm n tng ng.
5

H thng xp hng hiu qu s h tr cho vic s dng phng pháp đnh
tính đ xác đnh mc đ ri ro ca các khon tín dng, t đó giúp phân loi n
chính xác hn, c tính đc tn tht s giúp trích lp d phòng theo t l phù hp,
gn vi thông l quc t.
Xây dng chính sách khách hàng
Trong môi trng kinh doanh hin nay,ngân hàng mun tn ti và phát trin
phi xây dng đc mt chính sách khách hàng hiu qu. Chính sách khách hàng
bao gm: Chính sách tín dng, chính sách lãi sut, chính sách tài sn bo đm,
chính sách các loi phí.
Cn c vào kt qu xp hng tín dng mà ngân hàng có th cung cp cho
khách hàng nhng sn phm tín dng khác nhau theo các chính sách v lãi sut,
chính sách tài sn bo đm, chính sách các loi phí riêng bit. Nhng khách hàng có
kt qu xp hng tt s đc u tiên các sn phm nh u đưi v các sn phm cho
vay ngn hn theo hn mc tín dng, cho vay trung, dài hn, phát hành bo lãnh,
bao thanh toán,…
1.1.4.2 i vi nhà đu t
Xp hng tín dng giúp cho nhà đu t có mt công c đ đánh giá ri ro tín
dng, la chn đc nhng c phiu tt, gim thiu chi phí thu thp, phân tích,
giám sát kh nng tr n ca các t chc phát hành trái phiu, công c n. ng
thi, nhà đu t cng có th nhn đc mc lãi sut cao hn do gim bt đc
trung gian tài chính (ngân hàng) trong quá trình lu thông tin t.
Da trên các kt qu XHTD mang li, các nhà đu t mi có cn c đ thm
đnh, la chn danh mc đu t, d báo tình hình phát trin ca doanh nghip đ t
đó đa ra quyt đnh đu t đúng đn.
1.1.4.3 i vi doanh nghip đc xp hng

ánh giá đc đ tín dng ca th trng đi vi bn thân doanh nghip
Kt qu xp hng tín dng giúp doanh nghip có cái nhìn tng quan v các
hot đng ca doanh nghip mình, đng thi bit đc đ tín dng ca th trng
vi bn thân doanh nghip là cao hay thp
To đc nim tin vi nhà đu t, tng kh nng huy đng vn
Kt qu xp hng tín dng cho bit mc đ ri ro khi đu t vào doanh
nghip hoc cho doanh nghip vay, kt qu xp hng tín dng càng cao thì ri ro
6

càng thp, nim tin ca các nhà đu t càng cao. c bit đi vi các doanh nghip
niêm yt trên th trng chng khoán khi đc xp hng cao s đc nhiu nhà đu
t quan tâm hn.
Xp hng tín dng cng giúp duy trì s n đnh ngun tài tr cho doanh
nghip. Các doanh nghip đc xp hng tín dng cao có th duy trì đc trên th
trng vn ngay c khi th trng vn có bin đng bt li, ngun tài tr linh hot hn.
Qung bá đc hình nh thng hiu trên th trng
Xp hng tín dng giúp doanh nghip đa đc hình nh ti các nhà đu t.
Nhng doanh nghip có kt qu xp hng tt có th nâng cao đc v th, thng
hiu uy tín trên th trng.
1.1.4.4 i vi th trng tài chính
Xp hng tín dng giúp th trng tài chính minh bch hn, nâng cao hiu
qu ca nn kinh t và tng cng kh nng giám sát th trng ca chính ph và
NHNN.
Hin nay, hu ht các th trng chng khoán trên th gii đu tn ti các t
chc xp hng, đây là mt xu th phù hp và tt yu. Xp hng tín dng s nâng cao
tính công khai, lành mnh, vng chc ca th trng vì các thông s đư đc công
khai đ các thành phn tham gia th trng hoàn toàn ch đng trong vic la chn
mc tiêu ca mình.
1.1.5 Nguyên tc xp hng tín dng
XHTD ch yu phân tích tín dng trên c s ý thc và thin chí tr n ca

ngi đi vay và tng khon vay; đánh giá ri ro dài hn da trên nh hng ca chu
k kinh doanh và xu hng kh nng tr n trong tng lai; đánh giá ri ro toàn
din và thng nht da vào h thng ký hiu xp hng. Theo Thy Ngc Thu (2011)
vic phân tích xp hng tín dng da trên các nguyên tc c bn sau :
Nguyên tc 1 : Phân tích các yu t đnh tính và đnh lng.
Các ch tiêu liên quan đn xp hng gm :
(1) Các d liu đnh lng : Là nhng quan sát đc đo lng bng s, các
d liu đc ly trên các báo cáo tài chính. Ví d nh nhng ch tiêu li nhun, chi
phí tr lãi vay, vn lu đng.
(2) Các d liu đnh tính : ó là nhng quan sát không đo lng đc bng
s. Trong tp d liu đnh tính mi quan sát s và ch thuc v mt kiu loi nào đó.
7

Ví d nh tình hình cnh tranh, xu hng th trng, v th kinh doanh ca công ty,
s đa dng hoá hot đng và các lut l, quy đnh.
Nguyên tc 2 : Vic phân tích đc tin hành bng phng pháp “trên -
xung”, có ngha là phân tích t các yu t v mô nh hng đn công ty đn các
yu t ca bn thân công ty theo trình t sau:
(1) Phân tích ri ro mang tính v mô v xu hng ca quc gia, ngành nh
tc đ tng trng kinh t ca quc gia, s n đnh v chính tr, chính sách tài
chính, s m ca th trng …;
(2) Phân tích ri ro hot đng kinh doanh nh tình hình cnh tranh, xu
hng th trng, v th kinh doanh ca công ty, s đa dng hoá hot đng và các
lut l quy đnh;
(3) Phân tích ri ro tài chính bao gm hàng lot ch tiêu ph thuc vào tng
ngành ngh, kt hp so sánh gia ri ro tài chính và ri ro kinh doanh, xem xét đ
linh hot tài chính cng nh chính sách tài chính;
(4) Phân tích hng phát trin ca công ty nh cht lng ban qun lý và
chin lc kinh doanh;
(5) Phân tích tình trng pháp lý ca doanh nghip.

Nguyên tc 3 : Xây dng thang đim các ch tiêu đn gin, d hiu, d so sánh
1.1.6 Phng pháp xp hng tín dng vƠ u nhc đim
 thc hin xp hng, các t chc xp hng trên th gii (S&P, 2011) có th
s dng phng pháp chuyên gia hoc phng pháp thng kê.
1.1.6.1 Phng pháp chuyên gia (analyst driven ratings)
Phng pháp chuyên gia là phng pháp thu thp và x lý nhng đánh giá
d báo bng cách tp hp và hi ý kin các chuyên gia thuc mt lnh vc hp ca
khoa hc. Quá trình áp dng phng pháp chuyên gia có th chia thành ba giai
đon: La chn chuyên gia, trng cu ý kin chuyên gia, thu thp và x lý các đánh
giá d báo.
Trong XHTD phng pháp này da trên nhng kinh nghim đc đúc kt
ca các chuyên gia, qua đó đ có th tìm ra đc bn cht ca mi quan h gia có
nguy c phá sn và các nhân t nh hng đn nó. Kinh nghim đc tích ly t:
 Nhng quan sát và tri nghim thc t mang tính ch quan.
 Phng đoán v mi tng quan ca vic kinh doanh và có nguy c phá sn.
8

 Các kin thc kinh t liên quan ti vic có nguy c phá sn.
Có rt nhiu mô hình s dng phng pháp chuyên gia và thng đc
nhóm di tiêu đ là lp mô hình chun đoán và đc chia thành: Bng câu hi c
đin, h thng đnh tính, h thng chuyên gia
 đánh giá kh nng thanh toán n ca đi tng cn xp hng, các chuyên
gia s tìm kim thông tin thông qua các báo cáo ca doanh nghip, thông tin th
trng và thông tin t phng vn hay tho lun vi các thành viên Ban điu hành,
thành viên Hi đng qun tr. H s dng nhng thông tin này đ đánh giá tình
trng tài chính, tình hình hot đng kinh doanh, các chính sách và chin lc qun
tr ri ro ca toàn doanh nghip. Kt qu cui cùng chính là hng mc xp hng tín
dng ca doanh nghip cn xp hng.
u đim
- Tn dng đc kinh nghim và tri thc chuyên sâu ca các chuyên gia trong

chuyên ngành ca h. ng thi, do kt qu đánh giá đc tp hp t nhiu
ngi nên mc đ tin cy khá cao.
- Do kt qu đc tp hp t nhiu ngi nên nó đc xem xét trên nhiu
phng din khác nhau. Do đó có th tránh đc s phin din, mt chiu.
Nhc đim
- Chi phí đánh giá có th rt cao khis lng ngi tham gia đông và s vòng
thu thp ý kin gm nhiu ln.
- Không th loi b hoàn toàn khía cnh ch quan trong kt qu đánh giá.
- Do thi gian tin hành đánh giá trong mt khong thi gian dài nên nhân
s ca nhóm chuyên gia có th bin đng.
- Do phng pháp xp hng đc thc hin bi mt hay mt vài ngi nên kt
qu đánh có th mang tính ch quan cao. Ngi đánh giá có th ri vào nhng
cái by do con s to ra.
1.1.6.2 Phng pháp thng kê
Phng pháp thng kê là mt quá trình bao gm điu tra thng kê, khái quát
hoá thông tin (còn gi là tng hp thng kê), phân tích và d báo. ây chính là quá
trình mô hình hóa toán hc các vn đ cn phân tích theo mc tiêu ca nghiên cu.
9

Trong thc t, tùy thuc vào phng pháp thng kê đc s dng trong xp
hng tín dng có th tip cn theo các mô hình thng kê sau: mô hình phân tích
phân bit, mô hình hi quy, mô hình logit và probit, mng neutral.
Mô hình thng kê kim đnh các gi thuyt s dng các mô hình thng kê
trên b d liu thc nghim. Trong quá trình XHTD, s dng các phng pháp
thng kê đòi hi vic đa ra các gi thuyt liên quan ti tiêu chun nguy c phá sn
tim nng. Nhng gi thuyt này xem xét đn nguy c phá sn ca doanh nghip là
cao, thp hn nguy c phá sn trung bình ca nhng doanh nghip có nguy c phá
sn so vi nhng doanh nghip không có nguy c phá sn. Nhng thông tin v nguy
c phá sn ca mi doanh nghip đu đc th hin qua b s liu thc nghim,
nhng gi thuyt này có th b bác b hoc đc chp nhn mt cách phù hp.

Theo phng pháp này thì hu nh ch tp trung vào các d liu đnh lng
và kt hp cht ch chúng trong mt mô hình toán hc đư đc các chuyên gia xp
hng nghiên cu và kim chng. Thông qua mô hình, các t chc xp hng có th
đánh giá cht lng tài sn, kh nng sinh li, kh nng tr n da trên ch yu là
các báo cáo tài chính đc công b kèm theo nhng điu chnh thích hp.
u đim
- D áp dng, đn gin và vic đánh giá, xp hng hoàn toàn da trên c s
đnh lng. Phng pháp này có chi phí thp và có th tin hành khá
nhanh chóng.
- Có th loi b khía cnh ch quan trong kt qu đánh giá.
Nhc đim
- Trong trng hp thu thp s liu gp khó khn hoc s liu kém tin cy
thì vic trin khai phng pháp thng kê khó có th thc hin đc.
- Ngoài ra khi áp dng phng pháp này trong mt s mô hình phi tho
mãn các gi thit đa ra nên đó li chính là nhng hn ch. Bi nu các
gi thit ca mô hình không đc tho mãn thì kt qu xp hng có th
không đáng tin cy.
1.1.7 Các nhân t cn xem xét trong xp hng tín dng doanh nghip
1.1.7.1 Tình hình tài chính
Theo (Nguyn Hi Sn, 1999) thì phân tích thông tin tài chính là trng tâm ca
XHTD doanh nghip, vì đây là c s cung cp cho chúng ta v tình trng hot đng
kinh doanh ca doanh nghip. Các ch tiêu tài chính cn đánh giá bao gm:
10

Nhóm ch tiêu thanh khon
ây là nhóm ch tiêu dùng đ đánh giá kh nng đáp ng các khon n ca
doanh nghip, đc bit là các khon n ngn hn. Các t s thng đc s dng
trong nhóm ch tiêu thanh khon nh: t s thanh toán nhanh, t s thanh toán hin
thi, t s thanh toán tc thi.
Nhóm ch tiêu hot đng

ây là nhóm đo lng mc đ hiu qu trong vic s dng tài sn ca doanh
nghip, nó cng là nhng ch tiêu cho bit đc mc đ ri ro tài chính ca doanh
nghip. Các t s thng đc s dng: vòng quay vn lu đng, vòng quay hàng
tn kho, vòng quay khon phi thu, hiu sut s dng tài sn c đnh.
Nhóm ch tiêu đòn by
ây là nhóm ch tiêu phn ánh quy mô n so vi vn ch s hu ca doanh
nghip, là bng chng v kh nng hoàn tr các khon n ca doanh nghip trong
dài hn. Mt s t s trong nhóm ch tiêu này bao gm: N phi tr/ Tng tài sn,
N dài hn/ Vn ch s hu.
Nhóm ch tiêu tiêu li nhun
ây là nhóm ch tiêu đ đánh giá hiu qu trong vic s dng các ngun lc
ca doanh nghip đ to li nhun. Ch tiêu xem xét khi đánh giá ch tiêu li nhun
bao gm: ROE, ROA, t s li nhun gp, t s li nhun t hot đng kinh doanh,
kh nng thanh toán lưi vay.
1.1.7.2 Lu chuyn tin t ca doanh nghip
Lung tin phn ánh kh nng thanh toán các khon n dài hn ca doanh
nghip khi chúng đáo hn trong tng lai. Bi vy, lung tin là mt ch s chính
xác do lng tình hình sc kho tài chính ca doanh nghip
Phân tích lung tin (Cash flows) là nhm đánh giá nguy c phá sn, hay
thanh toán cho các khon chi tiêu, hay tái đu t m rng sn xut. Kh nng này
đc th hin qua ch tiêu gia giá tr dòng tin thu trong k và các nhu cu chi tiêu
cho đu t và tr n ca doanh nghip.
11

1.1.7.3 Qun tr doanh nghip
Ni dung đánh giá qun tr doanh nghip bao gm:
Quy mô ca doanh nghip
Quy mô ca doanh nghip là mt yu t quan trng cn đc xem xét trong
XHTD các doanh nghip. Ch tiêu đánh giá quy mô doanh nghip bao gm nh:
Doanh thu, tng tài sn, s lng lao đng, vn ch s hu.

Thông tin v loi hình doanh nghip và t chc qun lý
Xác đnh loi hình doanh nghip cn c vào yu t sau:
- ánh giá loi hình ca doanh nghip là doanh nghip t nhân, công ty trách
nhim hu hn, công ty c phn,
- ánh giá v t chc - qun lý doanh nghip.
Thông tin v qun tr ngun nhân lc:
Thông tin v qun tr ngun nhân lc bao gm: ánh giá v tim nng nhân
s; ban lưnh đo ca doanh nghip, trình đ qun lý, vn hóa và bn sc doanh
nghip; chính sách nhân s ca doanh nghip; chính sách phát trin ngun nhân lc;
Thông tin v ngun nguyên liu ca doanh nghip
i vi các doanh nghip sn xut, ch bin, ngun nguyên liu gi vai trò
rt quan trng bi cht lng ca nguyên liu có th tác đng mnh m đn cht
lng sn phm.
Khi đánh giá ngun cung ng, cn tin hành đánh giá trên các phng din
nh: ánh giá tính n đnh ca ngun nguyên liu; quưng đng vn chuyn
nguyên liu; phng án thay th ngun nguyên liu; thông tin v đa đim ca
doanh nghip.
Thông tin v công ngh - thit b ca doanh nghip
Khi phân tích thông tin v công ngh ngi ta thc hin: ánh giá công ngh
hin ti ca doanh nghip; chin lc đi mi công ngh ca doanh nghip; công
sut máy móc thit b ca doanh nghip; s tác đng ca công ngh vi môi trng.
1.1.7.4 Môi trng ca doanh nghip
Mi doanh nghip đu hot đng trong mt điu kin c th nào đó ca môi
trng kinh doanh và các yu t môi trng to ra nhng tác đng đn doanh
nghip thông qua nhng c hi hay nguy c xut phát t nhng thay đi ca môi
trng. Bi vy, khi tin hành XHTD mt doanh nghip ngi ta thng xem xét
đn nhng thông tin sau: