B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
VÕ NGUYN HUNH NAM
NÂNG CAO CHT LNG TÍN DNG I VI
DOANH NGHIP NH VÀ VA TI NGÂN
HÀNG THNG MI C PHN ÔNG Á
LUN VN THC S KINH T
TP. H CHÍ MINH - Nm 2013
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
VÕ NGUYN HUNH NAM
NÂNG CAO CHT LNG TÍN DNG I VI
DOANH NGHIP NH VÀ VA TI NGÂN
HÀNG THNG MI C PHN ÔNG Á
Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng
Mã s: 60340201
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC:
PGS-TS. TRN HUY HOÀNG
TP. H CHÍ MINH - Nm 2013
i
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan đ tài “Nâng cao cht lng tín dng đi vi Doanh
nghip nh và va ti Ngân hàng Thng mi C phn ông Á” là công trình
nghiên cu do chính tôi thc hin. Tác gi vn dng các kin thc đã hc, các tài
liu tham kho, kt hp vi quá trình nghiên cu thc tin, thông qua vic tìm hiu
trao đi vi Giáo viên hng dn khoa hc, bn bè và các đi tng nghiên cu đ
hoàn thành lun vn ca mình
.
Lun vn này cha bao gi đc np đ nhn bt k bng cp nào ti các
trng đi hc hoc c s đào to khác.
TP.HCM, Ngày 21 Tháng 05 Nm 2013
Tác gi
Võ Nguyn Hùynh Nam
ii
LI CM N
Xin chân thành cm n Ban Giám hiu và Vin ào to Sau i hc –
Trng i hc Kinh t Tp. HCM đã to điu kin thun li cho tôi đc hc tp
và nghiên cu trong thi gian qua.
Xin chân thành cám n Ban lãnh đo và đi ng cán b ngân hàng Thng
mi c phn ông Á mà tôi chn kho sát đã to điu kin và giúp đ cho tôi đc
thu thp nhng thông tin và s liu cn thit làm c s giúp tôi hoàn thành lun vn
này.
Xin chân thành cm n PGS-TS. Trn Huy Hoàng đã tn tình hng dn tôi
trong sut thi gian thc hin đ tài, rt cm n nhng đóng góp quý báu ca Thy
trong sut thi gian qua.
Trân trng cm n!
Tác gi
Võ Nguyn Hunh Nam
iii
MC LC
Trang ph bìa Trang
Li cam đoan i
Li cm n ii
Mc lc iii
Danh mc các ch vit tt ix
Danh mc bng x
Danh mc biu đ xi
Li m đu 1
CHNG 1: TNG QUAN V TÍN DNG NGÂN HÀNG I VI
DOANH NGHIP NH VÀ VA 4
1.1 Tng quan v doanh nghip nh và va 4
1.1.1 Khái nim doanh nghip nh và va 4
1.1.2 Vai trò ca DNNVV trong nn kinh t Vit Nam 5
1.1.2.1 Thúc đy kinh t tng trng và tng thu nhp quc dân 5
1.1.2.2 To vic làm và thu nhp cho ngi lao đng 6
1.1.2.3 Góp phn làm cho nn kinh t nng đng,
đt hiu qu kinh t cao 6
1.1.2.4 Góp phn tích cc đi vi s phát trin kinh t
đa phng, khai thác tim nng th mnh ca tng vùng 6
1.1.3 Khó khn, hn ch ca DNNVV Vit Nam 7
1.1.3.1 Trình đ lao đng và nng lc qun lý còn thp 7
1.1.3.2 K thut và công ngh thp 7
1.2 Tng quan v tín dng ngân hàng đi vi DNNVV 7
1.2.1 C s lý lun chung v tín dng ngân hàng 7
1.2.1.1 Khái nim v tín dng ngân hàng 7
1.2.1.2 Phân loi các hình thc tín dng ca ngân hàng 8
1.2.1.3 Các sn phm tín dng ca ngân hàng 9
iv
1.2.2 Tín dng ngân hàng đi vi DNNVV 10
1.2.2.1 c đim tín dng ngân hàng đi vi DNNVV 10
1.2.2.2 Ri ro tín dng đi vi các DNNVV 11
1.2.2.3 Vai trò ca tín dng ngân hàng đi vi DNNVV 11
1.3 Cht lng tín dng đi vi DNNVV 12
1.3.1 Khái nim cht lng tín dng và ri ro tín dng 12
1.3.1.1 Khái nim cht lng tín dng 12
1.3.1.2 Khái nim ri ro tín dng 12
1.3.2
S cn thit phi nâng cao cht lng tín dng đi vi DNNVV 14
1.3.3 Các ch tiêu đánh giá cht lng tín dng ngân hàng 14
1.3.3.1 Ch tiêu đnh tính 14
1.3.3.2 Ch tiêu đnh lng 14
1.3.4 Các nhân t nh hng đn cht lng tín dng 18
1.3.4.1 Nhân t ch quan 18
1.3.4.2 Nhân t khách quan 20
1.4 Bài hc kinh nghim v nâng cao cht lng tín dng
đi vi DNNVV 22
1.4.1 Kinh nghim nâng cao cht lng tín dng đi vi DNNVV
ti mt s ngân hàng trên th gii 22
1.4.1.1 Kinh nghim ti các ngân hàng Thái Lan 23
1.4.1.2 Kinh nghim ti mt s ngân hàng khác 24
1.4.2
Bài hc kinh nghim cho các NHTM Vit Nam
và Ngân hàng ông Á 25
KT LUN CHNG 1 27
CHNG 2: THC TRNG CHT LNG TÍN DNG I VI CÁC
DOANH NGHIP NH VÀ VA TI NGÂN HÀNG TMCP ÔNG Á 28
2.1 Tng quan v ngân hàng TMCP ông Á (DAB) 28
v
2.1.1 Gii thiu chung v ngân hàng TMCP ông Á 28
2.1.2 Quá trình hình thành và phát trin 28
2.1.3 Nhng thành tích đt đc 30
2.1.4 Ngành ngh kinh doanh và nhng sn phm, dch v ca DAB 31
2.1.5 Kt qu hot đng kinh doanh ca ngân hàng TMCP ông Á
nm 2012 32
2.2
Thc trng hot đng tín dng ti ngân hàng TMCP ông Á 33
2.2.1 Hot đng huy đng vn 33
2.2.2 Hot đng tín dng 35
2.2.2.1
Phân tích d n cho vay theo loi hình cho vay 36
2.2.2.2 Phân tích d n cho vay theo k hn vay 37
2.2.2.3 Phân tích d n cho vay theo đi tng khách hàng
loi hình doanh nghip 38
2.2.2.4 Phân tích d n cho vay theo cht lng n vay 39
2.3 Thc trng cht lng tín dng đi vi DNNVV ti ngân hàng
TMCP ông Á 40
2.3.1 Thc trng tín dng đi vi DNNVV hin nay 40
2.3.1.1 Các chính sách h tr DNNVV 40
2.3.1.2 Tình hình tip cn ngun vn tín dng ca DNNVV 41
2.3.1.3 Nguyên nhân ca vic hn ch cp tín dng cho các
DNNVV 42
2.3.2 Cht lng tín dng đi vi DNNVV ti DAB 42
2.3
.2.1 Ch tiêu tng trng tín dng 42
2.3.2.2 Ch tiêu d n có tài sn đm bo 44
2.3.2.3 Ch tiêu t l n quá hn và n xu 46
2.3.2.4 Ch tiêu li nhun t hot đng tín dng ca DNNVV 48
2.3.3 ánh giá chung v cht lng tín dng ca DNNVV ti DAB 49
2.3.3.1 Nhng mt tích cc 49
2.3.3.2 Nhng tn ti trong hot đng tín dng ca DNNVV 50
vi
2.3.3.3 Nguyên nhân nh hng đn cht lng tín dng đi vi
DNNVV 51
KT LUN CHNG 2 55
CHNG 3: KIM NH CÁC NHÂN T NH HNG N CHT
LNG TÍN DNG I VI CÁC DNNVV TI NGÂN HÀNG TMCP
ÔNG Á
56
3.1 Nghiên cu đnh tính 56
3.1.1 Phng pháp nghiên cu và mu nghiên cu 56
3.1.2 Kt qu nghiên cu đnh tính 56
3.2 Nghiên cu đnh lng 57
3.2.1 Phng pháp nghiên cu 57
3.2.2 Mu nghiên cu 58
3.2.3 Mô hình nghiên cu đ xut 58
3.2.3.1 Lc kho mt s nghiên cu liên quan 58
3.2.3.2 La chn mô hình 59
3.2.3.3 La chn bin s 59
3.2.4 Kt qu nghiên cu đnh lng 61
3.2.4.1 Thng kê mô t 61
3.2.4.2 Phân tích tng quan 63
3.2.4.3 Kt qu phân tích hi quy Binary Logistic 64
KT LUN CHNG 3 68
CHNG 4: GII PHÁP NÂNG CAO CHT LNG TÍN DNG I VI
DNNVV TI NGÂN HÀNG TMCP ÔNG Á 69
4.1 nh hng hot đng tín dng ca Ngân hàng TMCP
ông Á giai đon 2013-2017 69
vii
4.2 Gii pháp nhm nâng cao cht lng tín dng đi vi DNNVV ti ngân
hàng ông Á 70
4.2.1 Xây dng chính sách tín dng phù hp đi vi DNNVV 70
4.2.1.1 Chính sách tài sn đm bo 70
4.2.1.2 Chính sách khách hàng 71
4.2.1.3 Xây dng và điu chnh danh mc cho vay phù hp
vi tng thi k 71
4.2.1.4 Chính sách lãi sut, phí 72
4.2.2 Hoàn thin và tuân th nghiêm ngt quy trình cho vay 72
4
.2.2.1 Tng cng công tác thu thp, x lý thông tin tín dng 72
4.2.2.2 Nâng cao hiu qu thm đnh h s vay vn, thm đnh
phng án, d án sn xut kinh doanh và kh nng tr n ca KH 73
4.2.2.3 Nâng cao hiu qu thm đnh tài sn đm bo 74
4.2.2.4 Nâng cao công tác kim tra, giám sát, kim soát
khon vay 75
4.2.3 Tiêu chun hóa cán b làm công tác tín dng DN 75
4.2.3.1 ánh giá nng lc ca nhân viên theo tng cp đ 75
4.2.3.2 Bi dng kin thc, chuyên môn, đo đc cho CBTD 76
4.2.3.3 To môi trng làm vic thun li cho đi ng CBTD 76
4.2.4 Hoàn thin và phát trin h tng công ngh thông tin 77
4.2.4.1 Nâng cp trang thit b máy móc hin đi, đu t công
ngh và bo mt thông tin 77
4.2.4.2
ào to k nng ng dng công ngh thông tin, hin
đi hóa tác phong làm vic cho cán b nhân viên 77
4.2.5 Nâng cao vai trò công tác kim tra, kim toán ni b 78
4.2.6 y mnh công tác Marketing, qung cáo 79
4.2.6.1 Thc hin chin lc marketing hp lý, đáp ng ti đa nhu cu
DNNVV 79
4.2.6.2 Thu thp thông tin d liu khách hàng thông qua Marketing 80
viii
4.2.7 Tng cng các mi quan h vi các hip hi, ban ngành 80
4.3 Kin ngh 80
4.3.1 Kin ngh DNNVV 80
4.3.1.1 Xây dng phng án sn xut kinh doanh kh thi 78
4.3.1.2 Nâng cao trình đ chuyên môn, nng lc qun lý 79
4.3.1.3 m bo minh bch, rõ ràng trong tài chính và
nâng cao hiu qu s dng vn vay ngân hàng 79
4.3.1.4 Nâng cao nng lc cnh tranh, v th ca DN 80
4.3.2 Kin ngh vi Ngân hàng Nhà nc 83
4.3
.2.1 Hoàn thin và nâng cao cht lng hot đng ca
Trung tâm Thông tin Tín dng (CIC) 83
4.3.2.2 Nâng cao hiu qu vn đu t tín dng cho các DNNVV 84
4.3.2.3 Tng cng công tác kim tra, kim soát nhm đm bo
đ an toàn ca h thng ngân hàng 84
4.3.3 Kin ngh đi vi Chính ph và các c quan qun lý Nhà nc 85
4.3.3.1 Xây dng và hoàn thin h thng pháp lut 85
4.3.3.2 Xây dng và hoàn thin chính sách h tr DNNVV 85
4.3.3.3 Tng cng giám sát cht ch hot đng, thc thi pháp
lut ca các DNNVV 86
KT LUN CHNG 4 87
KT LUN CHUNG 88
TÀI LIU THAM KHO 89
PH LC
Ph lc 01 92
Ph lc 02 96
Ph lc 03 99
ix
DANH MC CÁC KÝ HIU, CH VIT TT
Ting Vit
DNNVV Doanh nghip nh và va
DN Doanh nghip
DNNN Doanh nghip Nhà nc
NHTM Ngân hàng thng mi
NHNN Ngân hàng Nhà nc
TMCP Thng mi c phn
TCTD T chc Tín dng
TPHCM Thành ph H chí Minh
TSB Tài sn đm bo
CBTD Cán b tín dng
VCCI Phòng Thng mi và Công nghip Vit Nam
BCTC Báo cáo tài chính
KHDN Khách hàng doanh nghip
Ting Anh
DAB Dong A Commercial Joint Stock Bank – Ngân hàng TMCP ông Á
CIC Credit Information Center – Trung tâm thông tin tín dng ca ngân
hàng nhà nc
EU European Union – Liên minh Châu Âu
ROA Return on Asset – Sut sinh li trên tng tài sn
ROE Return on Equity – Sut sinh li trên vn ch s hu
L/C Letter of Credit – Th tín dng
x
DANH MC BNG
Bng 1.1: Bng phân loi DNNVV theo khi EU
Bng 1.2: Bng tiêu chí phân loi DNNVV ti Vit Nam
Bng 2.1
: Các ch tiêu ch yu
Bng 2.2: Tình hình huy đng vn ca DAB giai đon 2010-2012
Bng 2.3: C cu d n theo loi hình cho vay
Bng 2.4: C cu d n theo k hn vay
Bng 2.5: C cu d n cho vay theo đi tng khách hàng và loi hình DN
B
ng 2.6: C cu d n cho vay theo cht lng n cho vay
Bng 2.7: Ch tiêu tng trng tín dng ca DNNVV giai đon 2010-2012
Bng 2.8: D n ca DNNVV theo tài sn đm bo
Bng 2.9: D n DNNVV theo ch tiêu n quá hn và n xu
Bng 2.10: Ch tiêu li nhun t hot đng tín dng ca DNNVV
Bng 3.1: Kt qu tng hp các nhân t nh hng đn cht lng tín dng
DNNVV
Bng 3.2: Din gii các bin đc lp đc s dng trong mô hình
Logistic
Bng 3.3: Thng kê mô t bin ph thuc
Bng 3.4: Thng kê mô t bin đc lp đnh tính
Bng 3.5: Thng kê mô t bin đc lp đnh lng
Bng 3.6: Tng quan gia các bin đa vào mô hình
Bng
3.7: Omnibus Tests of Model Coefficients
Bng 3.8: Model Summary
Bng 3.9 Classification Table
a
Bng 3.10 Variables in the Equation
xi
DANH MC BIU
Biu đ 2.1: Tình hình n xu giai đon 2010-2012
Biu đ 2.2: T trng d n DNNVV/Tng d n
Biu đ 2.3: T l n có TSB ca DNNVV
1
LI M U
1. Tính cp thit ca đ tài nghiên cu:
Trong quá trình phát trin kinh t, DNNVV đóng mt vai trò ht sc quan
trng đi vi nn kinh t ca mt quc gia, đc bit là đi vi nhng nc đang
phát trin nh Vit Nam. Chính vì vy Chính ph nc ta đã có nhng chính sách
u đãi đi vi các DNNVV nhm thúc đy thành phn kinh t này phát trin, nâng
cao hiu qu kinh doanh và cnh tranh trên th trng trong nc cng nh quc t.
Bên cnh đó chúng ta có th thy tín dng ngân hàng thng mi vn là mt trong
nhng kênh ch yu thu hút và điu hòa ngun vn cho s nghip phát trin kinh t
xã hi ca đt nc. Nhn thc đc tm quan trng ca các DNNVV, trong thi
gian qua các ngân hàng thng mi Vit Nam đã chú trng quan tâm đn các
DN
này. Tuy nhiên vic tip cn ngun vn đi vi các DN này còn gp nhiu khó khn
và hn ch đng thi cht lng tín dng đi vi các DNNVV cha hiu qu. Chính
vì l đó mà vic nâng cao cht lng tín dng đi vi các DNNVV đc xem nh
vn đ ct lõi trong trong hot đng kinh doanh, hot đng qun tr ca các ngân
hàng nhm tng tính hiu qu ca vic s dng vn và kích thích các DNNVV hot
đng hiu qu cao.
T đnh hng đó, vic nghiên cu đ tài “Nâng cao cht lng tín dng đi
vi doanh nghip nh và va ti Ngân hàng Thng mi C phn ông Á” là
rt cn thit. Da trên c s khoa hc cùng vi vic phân tích thc trng hot đng
tín dng đi vi DNNVV và các nhân t nh hng đn cht lng tín dng ca các
DNNVV ti ngân hàng ông Á, lun vn xin đ xut mt s gii pháp và kin ngh
nhm gii quyt vn đ này.
2. Mc tiêu nghiên cu ca lun vn:
- Nghiên cu nhng vn đ lý lun c bn v DNNVV, tín dng ngân hàng và
cht lng tín dng đi vi các DNNVV ca NHTM, xác đnh s cn thit ca vic
nâng cao cht lng tín dng đi vi DNNVV ca NHTM.
- Nghiên cu thc trng v hot đng tín dng và cht lng tín dng đi vi
DNNVV ti Ngân hàng thng mi c phn ông Á t nm 2010-2012, qua đó rút
2
ra nhng mt đt đc cng nh tn ti cn gii quyt.
-
Kim đnh các nhân t nh hng đn cht lng tín dng đi vi các
DNNVV ti Ngân hàng thng mi c phn ông Á bng mô hình hi quy Binary
Logistic.
- Thit lp các gii pháp nhm nâng cao cht lng tín dng đi vi DNNVV ti
Ngân hàng thng mi c phn ông Á.
3. i tng và phm vi nghiên cu:
- i tng nghiên cu ca lun vn là cht lng tín dng đi vi DNNVV ti
Ngân hàng ông Á và các nhân t nh hng đn cht lng tín dng. Cht lng
tín d
ng là mt phm trù rt rng, trong lun vn này ni dung ch tp trung phân
tích v cht lng tín dng đi vi DNNVV trên góc đ NHTM thông qua vic
phân tích các ch tiêu đnh lng nh: ch tiêu tng trng tín dng, ch tiêu n có
bo đm, ch tiêu t l n quá hn và n xu, ch tiêu li nhun t hot đng tín
dng đi vi DNNVV.
- Phm vi nghiên cu: Tp trung nghiên cu cht lng tín dng đi vi
DNNVV ti Ngân hàng ông Á t nm 2010 đn nm 2012 thông qua các ch tiêu
tài chính c bn. Kim đnh các nhân t nh hng đn cht lng tín dng ca
DNNVV da trên thông tin thu thp t 200 h s vay ca DNNVV ti khu vc Tp.
H Chí Minh trong nm 2012.
4. Phng pháp nghiên cu:
Trên c s nghiên cu, thu thp thông tin và s liu có liên quan phn ánh
thc trng hot đng tín dng và cht lng tín dng ti Ngân hàng ông Á. Trong
quá trình thc hin s dng các phng pháp nghiên cu nh: phng pháp thng
kê, phân tích tng hp, so sánh, điu tra, chn mu đ làm rõ ni dung nghiên cu
mà đ tài đã đt ra.
5. Ý ngha đ tài
Kt qu nghiên cu s ch ra nhng mt tích cc và tn ti trong hot đng tín
dng đi vi các DNNVV, nhng nguyên nhân nh hng đn cht lng tín dng
cng nh nhng nhân t chính nh hng đn cht lng tín dng ca DNNVV. T
3
đó đ xut nhng gii pháp và kin ngh đ làm c s cho Ban lãnh đo ngân hàng
thng mi c phn ông Á trong vic nâng cao cht lng tín dng đi vi các
DNNVV.
6. Kt cu lun vn:
Lun vn đc chia thành 4 chng:
Chng 1: Tng quan v tín dng ngân hàng đi vi DNNVV.
Chng 2: Thc trng cht lng tín dng đi vi DNNVV ti Ngân hàng
thng mi c phn ông Á.
Chng 3: Kim đnh các nhân t nh hng đn cht lng tín dng đi vi
DNNVV ti Ngân hàng thng mi c phn ông Á.
Chng 4: Gii pháp nâng cao cht lng tín dng đi vi DNNVV ti Ngân
hàng thng mi c phn ông Á.
4
CHNG 1
TNG QUAN V TÍN DNG NGÂN HÀNG I VI DOANH
NGHIP NH VÀ VA
1.1 Tng quan v doanh nghip nh và va
1.1.1 Khái nim doanh nghip nh và va
Khái nim DNNVV gi ý cho chúng ta tiêu chun v quy mô, kích c. Trên
thc t khó tìm đc đnh ngha mang tính tng quát vì môi trng kinh doanh ca
các DNNVV thng không đng nht và không n đnh.
Theo quan nim ca ngân hàng th gii, DNNVV là nhng DN có quy mô
nh bé v phng din vn, lao đng và doanh thu.
Theo y ban chun mc k toán quc t (FASB) đnh ngha DNNVV có
khong 50 nhân viên và doanh thu hàng nm khong 10 triu euro, thc t đa s
trên di 10 nhân viên, không có b phn theo dõi tuân th chun mc báo cáo tài
chính.
Theo quan nim ca liên minh Châu Âu (EU), DNNVV đc phân loi nh
sau:
Bng 1.1: Phân loi các DNNVV theo khi EU
Loi DN S nhân công Doanh s (triu
Euro)
Hoc tng tài
sn (triu Euro)
Va < 250 50 43
Nh < 50 10 10
Siêu nh < 10 2 2
Theo Ngh đnh 56/2009/CP-N ngày 30/06/2009 thì DNNVV là c s kinh
doanh đã đng ký kinh doanh theo quy đnh pháp lut, đc chia thành ba cp: siêu
nh, nh, va theo quy mô tng ngun vn (tng ngun vn tng đng tng tài
sn đc xác đnh trong bng cân đi k toán ca
DN) hoc s lao đng bình quân
nm (tng ngun vn là tiêu chí u tiên), c th nh sau:
5
Bng 1.2: Tiêu chí phân loi DNNVV ti Vit Nam
Ngun: Ngh đnh 56/2009/CP-N
Theo tiêu chun này thì hin nay Vit Nam có khong hn 97% DN là
DNNVV. Cn c vào tình hình kinh t xã hi c th ca ngành, đa phng, trong
quá trình thc hin các bin pháp, chng trình h tr có th linh hot áp dng đng
thi c 2 tiêu chí vn và lao đng hoc mt trong hai tiêu chí trên.
1.1.2 Vai trò ca DNNVV trong nn kinh t Vit Nam
Trong điu kin mt nn kinh t phát trin thì các DNNVV cng không th
tan bin trong các tp đoàn kinh t ln mà kh nng hp tác gia các DN này trong
nn kinh t càng cht ch. Vai trò ca các DNNVV li càng đc th hin rõ nét
hn trong điu kin các nc đang phát trin nh Vit Nam. iu đó đc th hin
c th trên nhng nét c bn sau:
1.1.2.1 Thúc đy kinh t tng trng và tng thu nhp quc dân
DNNVV là mt lc lng kinh t đóng góp đáng k vào tng sn lng
quc ni. S liu thng kê tng hp cho thy, hàng nm DNNVV đã đóng góp
hn 40% vào GDP, chim t trng 30% tng kim ngch xut khu ca c nc,
Quy mô
Khu vc
DN siêu
nh
DN nh DN va
S lao
đng
Tng
ngun
vn
S lao
đng
Tng
ngun vn
S lao
đng
I. Nông, lâm nghip
và thy sn
10 ngi
tr xung
20 t
đng tr
xung
t
trên 10
ngi đn
200 ngi
t
trên 20
t đng đn
100 t đng
t
trên 200
ngi đn
300 ngi
II. Công nghip và
xây dng
10 ngi
tr xung
20 t
đng tr
xung
t trên 10
ngi đn
200 ngi
t trên 20
t đng đn
100 t đng
t trên 200
ngi đn
300 ngi
III. Thng mi và
dch v
10 ngi
tr xung
10 t
đng tr
xung
t trên 10
ngi đn
50 ngi
t trên 10
t đng đn
50 t đng
t trên 50
ngi đn
100 ng
6
đóng góp gn 15% tng thu ngân sách Nhà nc (Ngun: S liu Tng cc Thng
kê nm 2011).
1.1.2.2 To vic làm và thu nhp cho ngi lao đng
Hàng nm nc ta có khong hn mt triu ngi đn tui lao đng nhng
kh nng thu hút lao đng ca các DN ln ngày càng hn ch. Thêm vào đó, trong
tin trình đi mi và ci cách DN nhà nc đã khin cho nhiu ngi lao đng b
mt vic làm. Trong điu kin nh vy, các DNNVV đc bit là các DN ngoài
quc doanh đã có vai trò quan trng trong vic thu hút lao đng bao gm nhng
ngi mi đn tui lao đng, nhng ngi b mt vic làm do vic tinh gim biên
ch
và các quân nhân khi hoàn thành ngha v tr v.
1.1.2.3 Góp phn làm cho nn kinh t nng đng, đt hiu qu kinh t cao
Vi quy mô vn và lao đng không ln, các DNNVV d dàng đc thành
lp, chuyn đi mt hàng sn xut kinh doanh. iu đó cho thy, các DNNVV
đóng vai trò quan trng trong lu thông hàng hóa và cung cp hàng hóa, dch v
b sung cho các DN ln, là nhng v tinh, nhng xí nghip gia công cho nhng
DN ln cùng h thng đng thi là mng li tiêu th hàng hóa cho các DN ln.
Các DNNVV đáp ng tích cc, kp thi nhu cu tiêu dùng ca dân c ngày
càng phong phú và đa dng mà các DN ln không th làm đc.
1.1.2.4 Góp phn tích cc đi vi s phát trin kinh t đa phng, khai thác
tim nng th mnh ca tng vùng
Phát trin các DNNVV s giúp các đa phng khai thác th mnh v đt
đai, tài nguyên, lao đng trong mi lnh vc phc v phát trin kinh t đa phng.
ó cng là lý do c bn đ ng và Nhà nc ta đa ra các chính sách h
tr phát
trin các DNNVV cng nh kinh t trang tri và phát trin các làng ngh truyn
thng các vùng nông thôn nc ta.
Nh vy, t vic khng đnh v trí và vai trò ca các DNNVV trong vic
cung ng và làm tng tc đ lu thông hàng hóa trong nn kinh t nhiu thành
phn, vic chú trng phát trin các DNNVV nc ta là mt trong nhng chin
lc quan trng trong quá trình công nghip hóa và hin đi hóa đt nc.
7
1.1.3 Khó khn, hn ch ca DNNVV Vit Nam
1.1.3.1 Trình đ lao đng và nng lc qun lý còn thp
Xut phát đim ca các DNNVV thng là t kinh nghim kinh doanh thc
t ca ch DN, các yu t v trình đ chuyên môn, trình đ qun lý và thc thi pháp
lut còn nhiu hn ch nên dn đn vic không đnh lng đc nhng ri ro trong
hot đng kinh doanh. Lc lng lao đng ch yu là lao đng ph thông, ít đc
đào to tay ngh và thiu k nng. Nguyên nhân là do ngun vn hn hp nên các
DNNVV khó có th tuyn dng đc nhng lc lng qun lý và lao đng gii, có
tay ngh.
1.1.3.2 K thut và công ngh thp
Do quy mô vn nh nên các DNNVV không có điu kin đu t quá nhiu
vào vic nâng cp, đi mi máy móc, mua sm thit b công ngh tiên tin, hin đi.
Có khong di 10% s DNNVV có công ngh, thit b tiên tin, còn li trên 90%
đang s dng công ngh trung bình lc hu do đó s cnh tranh sn phm ca các
DNNVV rt yu. Nng lc tip cn và chim lnh th trng, nht là th trng
nc ngoài cng là mt hn ch đáng k.
1.2 Tng quan v tín dng ngân hàng đi vi doanh nghip nh và va
1.2.1 C s lý lun chung v tín dng ngân hàng
1.2.1.1 Khái nim tín dng ngân hàng
Tín dng ngân hàng th hin quan h tín dng phát sinh gia ngân hàng vi
khách hàng, trong đó ngân hàng cp tín dng cho khách hàng di hình thc bng
tin hoc tài sn trong mt khong thi gian đã tha thun, vi cam kt khách hàng
phi hoàn tr n gc và lãi đúng hn.
Theo Lut các T chc Tín dng nm 2010 s 47/2010/QH12 do Quc hi
ban hành thì cp tín dng là vic tha thun đ t chc, cá nhân s dng mt khon
tin hoc cam kt cho phép s dng mt khon tin theo nguyên tc có hoàn tr
bng nghip v cho vay, chit khu, cho thuê tài chính, bao thanh toán, bo lãnh
ngân hàng và các nghip v cp tín dng khác.
8
1.2.1.2 Phân loi các hình thc tín dng ca ngân hàng
v Cn c vào thi hn cho vay
Cho vay ngn hn: là khon cho vay có thi hn cho vay đn 12 tháng nhm
đáp ng nhu cu vn lu đng thng xuyên hay theo thi v ca các DN.
Cho vay trung dài hn: là khon cho vay có thi hn cho vay trên 12 tháng
nhm đáp ng nhu cu đu t mua sm tài sn c đnh, ci tin đi mi thit b,
công ngh, m rng sn xut kinh doanh, cho vay thc hin d án đu t.
v Cn c vào mc đích s dng vn
Ch yu là cho vay phc v sn xut kinh doanh, vn vay s dng đ b
sung nhu cu mua sm, xây dng tài sn c đnh phc v cho sn xut kinh doanh,
b sung vn lu đng cho các DN…
v Cn c vào phng thc cho vay
Cho vay tng ln: là phng thc cho vay mà mi ln vay vn khách hàng
và ngân hàng phi thc hin tt c th tc vay vn cn thit và ký kt mt hp đng
tín dng.
Cho vay theo hn mc: là phng thc cho vay mà ngân hàng và khách hàng
xác đnh và tha thun mt hn mc tín dng trong mt khong thi gian nht đnh
Cho vay theo d án đu t: là phng thc cho vay đ thc hin các d án
đu t phát trin sn xut, kinh doanh, dch v và các d án đu t phc v đi
sng.
v Cn c vào hình thc đm bo n vay
Cho vay tín chp: là hình thc cho vay khách hàng không cn phi có tài sn
th
chp, cm c hay s bo lãnh ca ngi th ba, vic cho vay ch da vào uy tín
ca bn thân khách hàng hoc s bo lãnh bng uy tín ca bên th ba
Cho vay có đm bo bng tài sn: là hình thc cho vay mà trong đó bên vay
phi s dng tài sn thuc quyn s hu, quyn s dng, quyn qun lý ca mình đ
đm bo n vay thông qua th chp, cm c hoc bo lãnh bng tài sn.
9
1.2.1.3 Các sn phm tín dng ca ngân hàng
Xut phát t đc đim ca các DNNVV các sn phm tín dng thc t dành
cho nhóm khách hàng này nh sau:
v Cho vay
Cho vay là mt hình thc cp tín dng theo đó ngân hàng chuyn giao cho
khách hàng mt khon tin s dng cho mc đích và thi gian nht đnh theo tha
thun nguyên tc có hoàn tr c n gc và lãi. Vit Nam hin nay hot đng tín
dng ca các ngân hàng ch yu là hot đng cho vay chim khong 90% hot đng
tín dng.
v Cho thuê tài chính
Là hình thc cp tín dng trung dài hn, trong đó bên cho thuê chuyn giao
cho bên thuê quyn s dng tài sn cho thuê trong mt khong thi gian xác đnh.
Trong thi gian s dng tài sn, bên thuê phi tr tin cho bên cho thuê. Khi kt
thúc thi hn cho thuê, bên thuê đc quyn mua li tài sn thuê hoc tip tc thuê
tài sn hoc hoàn tr li tài sn cho bên thuê. Sn phm cho thuê tài chính mang đn
cho các DN không đ điu kin tip cn ngun vn vay t các NHT
M, giúp cho các
DN rút ngn đc thi gian thuê, gim chi phí đu t tài sn c đnh, góp phn đy
nhanh ci tin k thut, đi mi dây chuyn thit b sn xut, nâng cao hiu qu sn
xut kinh doanh.
v Chit khu giy t có giá
Theo Lut các T chc Tín dng nm 2010 s 47/2010/QH12: Chit khu là
vic mua có k hn hoc mua có bo lu quyn truy đòi các công c chuyn
nhng, giy t có giá khác ca ngi th hng trc khi đn hn thanh toán.
v Bo lãnh ngân hàng
Theo Lut các T chc Tín dng nm 2010 s 47/2010/QH12: Bo lãnh
ngân hàng là hình thc cp tín dng, theo đó t chc tín dng cam kt vi bên nhn
bo lãnh v vic t chc tín dng s thc hin ngha v tài chính thay cho khách
hàng khi khách hàng không thc hin hoc thc hin không đy đ ngha v đã cam
kt; khách hàng phi nhn n và hoàn tr cho t chc tín dng theo tha thun.
10
v Bao thanh toán
Theo Lut các T chc Tín dng nm 2010 s 47/2010/QH12: Bao thanh
toán là hình thc cp tín dng cho bên bán hàng hoc bên mua hàng thông qua vic
mua li có bo lu quyn truy đòi các khon phi thu hoc các khon phi tr phát
sinh t vic mua, bán hàng hoá, cung ng dch v theo hp đng mua, bán hàng
hoá, cung ng dch v. Bao thanh toán là hình thc cp tín dng ngn hn cho
khách hàng da trên các khon phi thu phát sinh t vic mua bán hàng hóa và dch
v. Vit Nam hin nay quy đnh thi hn bao thanh toán không vt quá 180
ngày.
v Tài tr xut nhp khu
Hình thc đn gin đu tiên ca tài tr xut nhp khu là ngân hàng cho vay
trc tip đi vi các đn v xut nhp khu nh cho vay b sung vn lu đng, thu
mua ch bin sn xut hàng nhp khu theo các hp đng đã đc ký kt, cho vay
thanh toán nguyên liu, hàng hóa, vt t nhp khu t nc ngoài… T hình thc
cho vay đn gin trên ngân hàng m rng thc hin thêm các dch v khác nh: bo
lãnh m L/C, thanh toán hàng nhp khu, bo lãnh hi phiu, bão lãnh thc hin
hp đng, chit khu hi phiu và chng t có giá.
1.2.2 Tín dng ngân hàng đi vi DNNVV
1.2.2.1 c đim tín dng ngân hàng đi vi DNNVV
Xut phát t đc đim ca DNNVV là tình trng không minh bch v tài
chính, vn t có thp, kh nng tip cn thông tin và th trng hn ch, thiu tài
sn th chp, kh nng chng đ ri ro còn thp Do đó, quan h tín dng gia
DNNVV v
i các ngân hàng thng mi có nhng đc đim sau đây:
Th nht, v qui mô tín dng rt thp nu tính bình quân trên mt DNNVV
Th hai, v thi hn tín dng ch yu là vay ngn hn.
Th ba, v đm bo tín dng thì hu ht các DNNVV phi có TSB khi vay
vn các ngân hàng thng mi.
Th t, v mc đích s dng vn vay ch yu là b sung vn lu đng.
11
Th nm, v lãi sut ít đc u đãi, lãi sut theo s n đnh ca NHTM do
DNNVV cha có s tín nhim cao t các NHTM.
Th sáu, v kh nng hoàn tr n vay rt d gp khó khn khi có s bin
đng trên th trng tài chính tin t nh lm phát, khng hong kinh t, tài chính
1.2.2.2 Ri ro tín dng đi vi các DNNVV
Vi đc đim ca các DNVVV và tín dng ngân hàng đi vi các DNNVV
nên quan h tín dng gia DNNVV vi các NHTM tim n các ri ro sau đây:
Tình trng thông tin bt cân xng làm cho ngân hàng không nm bt đc
các du hiu ri ro ca DNNVV mt cách toàn din và đy đ do đó các ngân hàng
d b mt vn khi quyt đnh cho vay.
Các DNNVV thng kinh doanh da vào mi quan h quen bit và manh
mún nên ngân hàng khó phát hin đc các ri ro trong hot đng kinh doanh ca
DN khi đã gii ngân.
Kh nng tài chính ca DNNVV cng nh kh nng qun lý tài chính yu
kém nh vn t có thp, do đó khi gp khó khn thì d b mt tính thanh khon, dn
đn vic thu hi n vay s gp khó khn.
Vic s dng vn sai mc đích ca các DNNVV cng làm ny sinh ri ro
mt vn ca ngân hàng, các DNNVV thng s dng vn vay vào mc đích cá
nhân và gia đình.
Các DNNVV kinh doanh ph thuc vào mt s khách hàng ln, khi nhng
khách hàng này gp khó khn thì DNNVV cng s khó khn theo, t đó dn đn ri
ro cho ngân hàng.
Các DNNVV thng có nhu cu vay vn ngân hàng đ b sung vn lu
đng, đu t vào các d án có quy mô nh, vì tim lc tài chính cng nh trình đ
qun lý cha tht s mnh đ thc hin các d án có quy mô ln.
1.2.2.3 Vai trò ca tín dng ngân hàng đi vi DNNVV
Cùng vi s phát trin ca sn xut và lu thông hàng hoá, tín dng ngân
hàng ngày càng th hin vai trò quan trng đi vi hot đng sn xut kinh doanh
12
ca các DN nói chung và các DNNVV nói riêng, th hin mt s phng din c
bn sau
:
DNNVV có đc đim ni bt là quy mô vn ch s hu nh nên thng ri
vào tình trng thiu vn cho hot đng sn xut kinh doanh. Do đó vay vn t ngân
hàng là mt gii pháp có vai trò vô cùng quan trng.
Vic m rng cho vay đi vi các DNNVV giúp cho nn kinh t vn hành
trôi chy hn. Thc t cho thy các DNNVV không th cnh tranh đc vi các DN
ln nu không có s tr giúp v vn t phía các ngân hàng. Ngun vn trung, dài
hn ca ngân hàng chính là chìa khóa m ra con đng cho các DNNVV tip cn
ti
n b khoa hc công ngh, đu t máy móc thit b đ phát huy ht kh nng linh
hot trong vic đáp ng nhu cu ca khách hàng, góp phn nâng cao nng lc cnh
tranh trên th trng.
Ngun vn ca ngân hàng đc coi là đòn by tài chính giúp DNNVV ti u
hóa cu trúc vn, đt đc chi phí s dng vn thp nht, tit kim chi phí. Các
DNNVV thng có ngun vn hn ch, nu s dng 100% vn t có thì chi phí rt
cao, do đó nu bit cách kt hp s dng vn t có và ngun vn vay vi mt t l
hp lý s giúp ti đa hóa li nhun vi mt chi phí vn bình quân thp nht.
Bên cnh thúc đy s phát trin ca các DNNVV bng ngun vn tín dng
ca ngân hàng mà còn thông qua đó tác đng tr li thúc đy h thng ngân hàng, vì
vic m rng cho vay đi vi DNNVV giúp cho các ngân hàng chuyn dch c cu
đu t hp lý, tng trng tín dng, đa dng hóa danh mc đu t cho vay, phân tán
ri ro và nâng cao v th cnh tranh.
1.3 Cht lng tín dng đi vi DNNVV
1.3.1 Khái nim cht lng tín dng
và ri ro tín dng
1.3.1.1 Khái nim cht lng tín dng
Cht lng tín dng là s đáp ng tt yêu cu v vn cho hot đng sn xut
kinh doanh ca khách hàng, phù hp vi s phát trin kinh t xã hi và đm bo s
tn ti, phát trin ca ngân hàng.