B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
TRN ÁI M
NÂNG CAO CHT LNG THM NH TÍN DNG
I VI KHÁCH HÀNG DOANH NGHIP TI NGÂN
HÀNG THNG MI C PHN PHÁT TRIN THÀNH
PH H CHÍ MINH (HDBANK)
LUN VN THC S KINH T
TP.H Chí Minh – Nm 2013
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
TRN ÁI M
NÂNG CAO CHT LNG THM NH TÍN DNG
I VI KHÁCH HÀNG DOANH NGHIP TI NGÂN
HÀNG THNG MI C PHN PHÁT TRIN THÀNH
PH H CHÍ MINH (HDBANK)
Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng
Mã s: 60340201
LUN VN THC S KINH T
Ngi hng dn khoa hc: PGS.TS Trn Hoàng Ngân
TP.H Chí Minh – Nm 2013
MC LC
DANH MC CÁC KÝ HIU, CH VIT TT
DANH MC CÁC BNG BIU
DANH MC CÁC BIU , HÌNH V
LI M U
1. Lý do chn đ tài
2. Mc đích nghiên cu
3. Phm vi, đi tng nghiên cu
4. Phng pháp nghiên cu
5. Kt cu ca lun vn
CHNG 1: C S LÝ LUN V TÍN DNG VÀ CHT LNG THM
NH TÍN DNG I VI KHÁCH HÀNG DOANH NGHIP
1.1 C s lý lun v tín dng ngân hàng 1
1.1.1 Khái nim v tín dng ngân hàng 1
1.1.2 c đim ca tín dng ngân hàng 1
1.1.3 Phân loi tín dng ngân hàng 2
1.1.4 Vai trò ca tín dng ngân hàng trong nn kinh t 3
1.2 C s lý lun v thm đnh tín dng đi vi khách hàng doanh nghip 9
1.2.1 Khái nim v thm đnh tín dng 9
1.2.2 Tm quan trng ca thm đnh tín dng đi vi khách hàng doanh
nghip. 9
1.2.3 Các ni dung chính ca thm đnh tín dng đi vi khách hàng doanh
nghip 10
1.2.4 Mt s mô hình thm đnh tín dng đi vi khách hàng doanh nghip 11
1.2.5 S khác bit gia thm đnh tín dng đi vi khách hàng doanh nghip và
thm đnh tín dng đi vi khách hàng cá nhân 15
1.3 C s lý lun v cht lng thm đnh tín dng đi vi khách hàng doanh nghip 17
1.3.1 Khái nim v cht lng thm đnh tín dng 18
1.3.2 Các nhân t nh hng đn cht lng thm đnh tín dng đi vi khách
hàng doanh nghip. 18
1.3.3 Các ch tiêu đo lng cht lng thm đnh tín dng đi vi khách hàng
doanh nghip. 19
1.3.4 S cn thit phi nâng cao cht lng thm đnh tín dng đi vi khách
hàng doanh nghip. 20
Kt lun chng 1 20
CHNG 2: THC TRNG CÔNG TÁC THM NH TÍN DNG VÀ CHT
LNG THM NH TÍN DNG TI NGÂN HÀNG THNG MI C
PHN PHÁT TRIN THÀNH PH H CHÍ MINH (HDBANK)
2.1 Tng quan v HDBank 21
2.1.1 Quá trình hình thành và phát trin 21
2.1.2 Nhng thành tu đt đc 21
2.2 Tng quan v hot đng tín dng ti HDBank 22
2.2.1 D n cho vay 22
2.2.2 N quá hn, N xu 24
2.3 Tng quan v hot đng tín dng đi vi khách hàng doanh nghip ti
HDBank 25
2.3.1 D n cho vay đi vi khách hàng doanh nghip 25
2.3.2 N xu ca khách hàng doanh nghip 32
2.4 Thc trng công tác thm đnh tín dng đi vi khách hàng doanh nghip ti
HDBank 39
2.4.1 Ni dung thm đnh tín dng đi vi khách hàng doanh nghip 39
2.4.2 Quy trình thm đnh tín dng đi vi khách hàng doanh nghip 48
2.5 ánh giá cht lng hot đng tín dng ti HDBank nói chung và cht lng
thm đnh tín dng đi vi khách hàng doanh nghip nói riêng 48
2.5.1 ánh giá cht lng tín dng ti HDBank 48
2.5.2 ánh giá cht lng thm đnh tín dng đi vi khách hàng doanh nghip 50
2.6 Nhng tn ti và nguyên nhân tn ti trong công tác thm đnh tín dng đi vi
khách hàng doanh nghip 52
2.6.1 Nhng mt tn ti trong công tác thm đnh tín dng đi vi khách hàng
doanh nghip 52
2.6.2 Nguyên nhân tn ti 61
Kt lun chng 2 69
CHNG 3: MT S GII PHÁP NHM NÂNG CAO CHT LNG
THM NH TÍN DNG I VI KHÁCH HÀNG DOANH NGHIP TI
NGÂN HÀNG THNG MI C PHN PHÁT TRIN THÀNH PH H CHÍ
MINH
3.1 Gii pháp v mt t chc 70
3.2 Gii pháp v mt nhân s 74
3.3 Gii pháp v c s vt cht trang thit b 77
3.4 Gii pháp v quy trình, quy đnh tín dng và qun lý tuân th 79
3.5 Gii pháp v công tác đnh hng và d báo môi trng kinh doanh 86
3.6 Gii pháp v phía khách hàng và áp lc ch tiêu kinh doanh, cnh tranh 87
Kt lun chng 3 88
K
T LUN
TÀI LI
U THAM KHO
PH
LC
DANH MC T VIT TT
1. BCTC: Báo cáo tài chính
2. DN: Doanh nghip
3. DNVVN: Doanh nghip va và nh
4. VKD: n v kinh doanh
5. KH: Khách hàng
6. NH: Ngân hàng
7. NHNN: Ngân hàng nhà nc
8. NHTM: Ngân hàng thng mi
9. QHKH: Quan h khách hàng
10. TCTD: T chc tín dng
11. TMCP: Thng mi c phn
12. TP.HCM: Thành ph H Chí Minh
13. TSB: Tài sn đm bo
14. VCSH: Vn ch s hu
DANH MC CÁC BNG, BIU
Bng 2.1: Tình hình d n cho vay ti HDBank
Bng 2.2: Tình hình n quá hn và n xu ti HDBank
Bng 2.3: T l n quá hn và t l n xu ti HDBank
Bng 2.4: Tình hình d n cho vay đi vi khách hàng doanh ng
Bng 2.5: T trng d n phân theo khách hàng
Bng 2.6: D n doanh nghip phân theo mc đích vay
Bng 2.7: Tình hình d n doanh nghip phân theo thi hn vay
Bng 2.8: Tình hình d n doanh nghip phân theo TSB
Bng 2.9: Tình hình d n doanh nghip phân theo ngành ngh
Bng 2.10: T trng d n doanh nghip phân theo ngành ngh
Bng 2.11: Tình hình N xu phân theo khách hàng
Bng 2.12: T trng N xu phân theo khách hàng
Bng 2.13: N xu doanh nghip phân theo mc đích vay
Bng 2.14: N xu phi sn xut và d n phi sn xut
Bng 2.15: N xu doanh nghip phân theo thi hn vay
Bng 2.16: Tình hình N xu doanh nghip phân theo TSB
Bng 2.17: T trng n xu doanh nghip phân theo ngành ngh
Bng 2.18: ánh giá cht lng hot đng tín dng ti HDBank:
Bng 2.19: ánh giá cht lng thm đnh tín dng doanh nghip:
DANH MC CÁC BIU , HÌNH V
Biu đ 2.1: Tình hình d n cho vay ti HDBank
Biu đ 2.2: Tình hình n quá hn và n xu ti HDBank
Biu đ 2.3: C cu d n phân theo khách hàng
Biu đ 2.4: D n doanh nghip phân theo mc đích vay
Biu đ 2.5: Tình hình d n doanh nghip phân theo thi hn vay
Biu đ 2.6: D n doanh nghip phân theo TSB
Biu đ 2.7: Tình hình N xu doanh nghip phân theo khách hàng
Biu đ 2.8: N xu doanh nghip phân theo mc đích vay
Biu đ 2.9: N xu doanh nghip phân theo thi hn vay
Biu đ 2.10: T trng n xu doanh nghip phân theo ngành ngh
1
LI M U
1. LÝ DO CHN TÀI
Cùng vi s phát trin mnh m ca nn kinh t xã hi trong nhng nm qua
Vit Nam, h thng ngân hàng thng mi cng chuyn mình và có nhng bc phát
trin vt bc là mt trong nhng kênh cung cp vn ch yu cho nn kinh t. S ln
mnh ca h thng ngân hàng thng mi luôn gn lin vi công tác tín dng bi tín
dng là hot đng mang li ngun thu ch yu cho h thng các ngân hàng thng mi
Vit Nam.
Tuy nhiên, gn đây mt thc tin mà d lun rt quan tâm đó là cht lng và
hiu qu hot đng ca h thng các ngân hàng thng mi, n xu gia tng, thanh
khon yu kém, kh nng đ v, sáp nhp c cu…là các vn đ nan gii ca h thng
ngành ngân hàng Vit Nam hin nay mà hot đng tín dng yu kém là mt trong
nhng nguyên nhân gây ra các khó khn này. Vì vy, mt trong nhng vn đ trng
tâm đ phát trin h thng ngân hàng mt cách bn vng là phát trin tín dng đi đôi
vi vic nâng cao cht lng công tác thm đnh tín dng và kim soát ri ro tín dng.
Xut phát t thc tin trên tôi mnh dn nghiên cu và thc hin lun vn thc s
kinh t chuyên ngành tài chính ngân hàng vi đ tài: “Nâng cao cht lng thm đnh
tín dng đi vi khách hàng doanh nghip ti Ngân hàng TMCP phát trin TP.HCM”.
Hy vng rng vi gii pháp mà tôi đa ra s mang li hiu qu thit thc, đáp ng đc
yêu cu nâng cao cht lng tín dng, góp phn giúp HDBank ngày càng nâng cao
hiu qu hot đng và phát trin rc r.
2. MC TIÊU NGHIÊN CU
tài này hng đn đt mc tiêu sau:
- Phân tích đúng thc trng cht lng thm đnh tín dng đi vi khách hàng
doanh nghip ti HDBank.
- xut gii pháp nâng cao cht lng thm đnh tín dng đi vi khách hàng
doanh nghip ti HDBank.
2
3. PHM VI, I TNG NGHIÊN CU
tài này gii hn trong vic nghiên cu hot đng tín dng ti HDBank, công
tác thm đnh tín dng, cht lng tín dng và cht lng thm đnh tín dng đi vi
khách hàng doanh nghip ti HDBank, phân tích các mt tn ti và nguyên nhân tn ti
nhm đa ra đ xut gii pháp nâng cao cht lng thm đnh tín dng doanh nghip
ti HDBank. Tác gi ly s liu nghiên cu trong giai đon t nm 2010 đn nm
2012.
4. PHNG PHÁP NGHIÊN CU
S dng các phng pháp sau: Thc hin nghiên cu d liu th cp thông qua
thu thp và x lý thông tin ni b ti HDBank và các thông tin ngoi vi nh sách báo,
phng tin thông tin đi chúng, các thông tin khác trong và ngoài ngành ngân hàng.
Kt hp vi các phng pháp thng kê, so sánh, phân tích,…đi t c s lý thuyt đn
thc tin nhm gii quyt và làm sáng t mc đích đt ra trong lun vn.
5. KT CU LUN VN
Bên cnh phn m đu và kt lun thì lun vn đc chia thành 3 (ba) chng c
th nh sau:
Chng 1: C s lý lun v tín dng ngân hàng và cht lng thm đnh tín
dng đi vi khách hàng doanh nghip.
Chng 2: Thc trng công tác thm đnh tín dng và cht lng thm đnh tín
dng ti HDBank.
Chng 3: Mt s gii pháp nhm nâng cao cht lng thm đnh tín dng đi
vi khách hàng doanh nghip ti HDBank.
1
CHNG 1: C S LÝ LUN V TÍN DNG VÀ CHT LNG THM
NH TÍN DNG I VI KHÁCH HÀNG DOANH NGHIP
1.1 C s lý lun v tín dng ngân hàng
1.1.1 Khái nim v tín dng ngân hàng
Ta có th thy cm t “tín dng ngân hàng” là s kt hp gia hai t “tín dng”
và “ngân hàng” .
Thut ng “tín dng” xut phát t ch Latinh : Credo, ngha là tin tng , tín
nhim, nhng trong thc t cuc sng thut ng tín dng đc hiu theo nhiu ngha
khác nhau, ngay c trong quan h tài chính, tùy theo tng bi cnh c th mà thut ng
tín dng có mt ni dung riêng:
Xét trên gc đ chuyn dch qu cho vay t ch th thng d tit kim sang ch
th thiu ht tit kim thì tín dng đc coi là phng pháp chuyn dch qu t ngi
cho vay sang ngi đi vay.
Trong mt quan h tài chính c th, tín dng là mt giao dch v tài sn trên c s
có hoàn tr gia hai ch th.
Tín dng còn có ngha là mt s tin cho vay mà các đnh ch tài chính cung cp
cho khách hàng.
Còn “Ngân hàng” là mt khái nim đã có t rt lâu, các nhà s hc và ngôn ng
hc miêu t Ngân hàng nh mt “Bàn đi tin” xut hin hn 2000 nm trc đây.
Chính xác h là nhng ngi thng ngi bàn hoc ca hiu nh trong các trung tâm
thng mi đ giúp các nhà du lch đi ngoi t ly bn t và chit khu các thng
phiu giúp các nhà buôn có vn kinh doanh.
Các Ngân hàng đu tiên s dng vn t có đ tài tr cho hot đng ca h, tuy
nhiên điu đó kéo dài không bao lâu và đc thay th bng vic thu hút tin gi và cho
vay ngn hn vi nhng khách hàng giàu có.
2
Theo thi gian, các hot đng ca Ngân hàng ngày càng phát trin và đa dng hn
rt nhiu. Tuy nhiên, hot đng cho vay hay còn gi là cp tín dng v bn cht vn
không thay đi và luôn là mt mng kinh doanh chính đi vi Ngân hàng.
Da trên khái nim s lc v “tín dng” và “ngân hàng” ta có th hiu thut ng
“tín dng ngân hàng” nh sau :
Tín dng ngân hàng là quan h chuyn nhng quyn s dng vn t ngân hàng
cho khách hàng trong mt thi hn nht đnh vi mt khon chi phí nht đnh. Cng
nh nhng quan h tín dng khác, tín dng ngân hàng cha đng ba ni dung chính:
- Có s chuyn nhng quyn s dng vn t ngi s hu sang cho ngi s
dng.
- S chuyn nhng này mang tính tm thi hay có thi hn.
- S chuyn nhng này có kèm theo chi phí.
(Nguyn Minh Kiu, 2006, trang 23)
1.1.2 c đim ca tín dng ngân hàng
Xut phát t nguyên tc hoàn tr, vì vy ngi vay khi chuyn giao tài sn cho
ngi đi vay s dng phi có c s đ tin rng ngi đi vay s tr đúng hn. Trong
quan h tín dng ngân hàng cn phi có nim tin vào kh nng tr n và thin chí tr
n ca khách hàng. Nu thiu lòng tin thì ngân hàng buc phi cng c nim tin bng
các tài sn bo đm nh: cm c, th chp hay bo lãnh.
Giá tr hoàn tr thông thng phi ln hn giá tr lúc đi vay, hay nói cách khác,
ngi đi vay phi tr thêm phn lãi ngoài vn gc. Phn lãi là giá phi tr cho quyn s
dng vn tm thi nhàn ri. thc hin điu này thì phi đm bo nguyên tc xác
đnh lãi sut tín dng thc luôn ln hn không.
Trong quan h tín dng ngân hàng tin vay đc cp trên c s cam kt hoàn tr
vô điu kin. V khía cnh pháp lý, nhng vn bn xác đnh quan h tín dng nh hp
đng tín dng, kh c nhn n,…Thc cht đây là lnh phiu, trong đó bên đi vay
cam kt hoàn tr vô điu kin cho bên cho vay khi đn hn thanh toán.
3
1.1.3 Các hình thc cp tín dng ngân hàng
Các hình thc cp tín dng ngân hàng ch yu bao gm: Cho vay, chit khu, cho
thuê tài chính, bao thanh toán, bo lãnh ngân hàng, phát hành L/C, và các hình thc
cp tín dng khác. Chi tit theo Lut các T chc tín dng (2010, trang 2) nh sau:
Cho vay là hình thc cp tín dng, theo đó bên cho vay giao hoc cam kt giao
cho khách hàng mt khon tin đ s dng vào mc đích xác đnh trong mt thi gian
nht đnh theo tha thun vi nguyên tc có hoàn tr c gc và lãi.
Chit khu là vic mua có k hn hoc mua có bo lu quyn truy đòi các công c
chuyn nhng, giy t có giá khác ca ngi th hng trc khi đn hn thanh toán.
Tái chit khu là vic chit khu các công c chuyn nhng, giy t có giá khác
đã đc chit khu trc khi đn hn thanh toán.
Cho thuê tài chính: Cho thuê tài chính là hot đng tín dng trung và dài hn
thông qua vic cho thuê máy móc, thit b, phng tin vn chuyn và các đng sn
khác trên c s hp đng cho thuê gia bên cho thuê vi bên thuê. Bên cho thuê cam
kt mua máy móc, thit b, phng tin vn chuyn và các đng sn khác theo yêu cu
ca bên thuê và nm gi quyn s hu đi vi các tài sn cho thuê. Bên thuê s dng
tài sn thuê và thanh toán tin thuê trong sut thi hn thuê đã đc hai bên tho thun.
Giao dch cho thuê tài chính phi tho mãn mt trong nhng điu kin sau đây:
- Khi kt thúc thi hn cho thuê theo hp đng, bên thuê đc chuyn quyn s
hu tài sn thuê hoc đc tip tc thuê theo s tho thun ca hai bên.
- Khi kt thúc thi hn cho thuê theo hp đng, bên thuê đc quyn u tiên
mua tài sn thuê theo giá danh ngha thp hn giá tr thc t ca tài sn thuê
ti thi đim mua li.
- Thi hn cho thuê mt loi tài sn ít nht phi bng 60% thi gian cn thit đ
khu hao tài sn thuê.
- Tng s tin thuê mt loi tài sn quy đnh ti hp đng cho thuê tài chính ít
nht phi tng đng vi giá tr ca tài sn đó ti thi đim ký hp đng.
4
Bao thanh toán là hình thc cp tín dng cho bên bán hàng hoc bên mua hàng
thông qua vic mua li có bo lu quyn truy đòi các khon phi thu hoc các khon
phi tr phát sinh t vic mua, bán hàng hoá, cung ng dch v theo hp đng mua bán
hàng hoá, cung ng dch v.
Bo lãnh ngân hàng là hình thc cp tín dng, theo đó t chc tín dng cam kt
vi bên nhn bo lãnh v vic t chc tín dng s thc hin ngha v tài chính thay cho
khách hàng khi khách hàng không thc hin hoc thc hin không đy đ ngha v đã
cam kt, khách hàng phi nhn n và hoàn tr cho t chc tín dng theo tha thun.
Phát hành L/C: là mt cam kt thanh toán có điu kin bng vn bn ca mt t
chc tài chính (thông thng là ngân hàng) đi vi ngi th hng L/C (thông
thng là ngi bán hàng hoc ngi cung cp dch v) vi điu kin ngi th hng
phi xut trình b chng t phù hp vi tt c các điu khon đc quy đnh trong
L/C, phù hp vi Quy tc thc hành thng nht v tín dng chng t (UCP) đc dn
chiu trong th tín dng và phù hp vi Tp quán ngân hàng tiêu chun quc t dùng
đ kim tra chng t trong phng thc tín dng chng t (ISBP).
Ngoài ra, tng mc đu t vào trái phiu doanh nghip đc tính vào tng mc
d n cp tín dng đi vi mt khách hàng và ngi có liên quan. Mua trái phiu
doanh nghip đây tc là mua trái phiu doanh nghip phát hành đ bán ln đu cho
các đi tng mua trên th trng s cp trong lãnh th nc Cng hòa xã hi ch
ngha Vit Nam.
1.1.4 Vai trò ca tín dng ngân hàng trong nn kinh t
Tín dng ngân hàng không ch đáp ng các nhu cu vn ngn hn đ d tr hàng
hóa, vt t,…mà còn tham gia cung cp vn trung dài hn đ đu t xây dng c bn,
đi mi công ngh,…Do đó tín dng ngân hàng gi mt vai trò cc k quan trng
trong nn kinh t. C th, tín dng Ngân hàng có nhng vai trò sau:
5
1.1.4.1 Tín dng Ngân hàng là trung gian tp trung và phân phi li vn bng tin
cho nn kinh t
Trong quá trình lu thông hàng hóa, tin t, trên lý thuyt ta luôn có lng hàng
hóa phi bng lng tin. Tuy nhiên trong hot đng mua bán, trao tri s xut hin s
mâu thun gia thu nhp và chi phí, ngha là có mt s ch th có nhu cu chi tiêu
nhiu hn thu nhp và mt s khác thu nhp li ln hn nhu cu chi tiêu. T đó dn
đn vic mt s ch th tha tin và mt s ch th thiu tin . gii quyt áp lc
thiu tin có hai cách: Mt là phát hành thêm tin, hai là điu tin t ch th tha sang
ch th thiu. Và tín dng Ngân hàng thc hin chc nng trung gian ca mình bng
cách th hai. Tc là tp trung vn ca các cá nhân, t chc tha tin thông qua nhng
sn phm huy đng vn và phân phi li cho các cá nhân, t chc thiu tin thông qua
hot đng cho vay. Nh đó mà ngun vn trong nn kinh t lu thông hiu qu hn.
1.1.4.2 Góp phn thúc đy sn xut và lu thông hàng hóa phát trin
thc hin mc tiêu phát trin quy mô, m rng sn xut, doanh nghip không
th ch trông ch vào ngun vn t có mà còn phi huy đng t nhng ngun vn khác
trong xã hi, do đó vic làm th nào đ thu hút đc ngun vn là mt trong nhng
mi quan tâm hàng đu đc đt ra.Vi chc nng điu tit vn ca mình, tín dng
Ngân hàng đc xem là mt công c hu hiu đ gii quyt vn đ trên.
Ngoài ra, vi các nghip v nh chit khu thng phiu, cho vay tiêu
dùng,…Tín dng Ngân hàng con giúp đy nhanh tc đ lu thông hàng hóa t nhà sn
xut, đn các đi lý, ngi tiêu dùng,…Sn phm làm ra đc tiêu th d dàng hn vi
s lng nhiu hn, vn lu đng ca các doanh nghip s quay đc nhiu vòng hn,
t đó góp phn khuch đi nng lc sn xut.
1.1.4.3 Góp phn n đnh đi sng, to công n vic làm cho ngi lao đng, t đó
duy trì trt t an ninh xã hi
Tín dng Ngân hàng giúp doanh nghip có vn đ m rng quy mô, tng cng
nng lc sn xut kinh doanh, qua đó gián tip góp phn to ra nhiu hàng hóa dch v
6
hn cho xã hi, đáp ng nhu cu ngày càng cao ca con ngi, đng thi giúp to thêm
đc nhiu vic làm và tng thu nhp cho ngi lao đng.
Bên cnh đó, thông qua vic phát trin các loi hình nh ngân hàng Chính sách xã
hi, các qu xóa đói gim nghèo,…Nhà nc đã có nhng chính sách tín dng u đãi
đi vi các gia đình khó khn, các h vùng sâu, vùng xa nhm ci thin đi sng, to
công n vic làm n đnh cho nhân dân.
i sng và vic làm ca ngi dân n đnh, t l tht nghip thp, s giúp gim
các t nn, t đó góp phn duy trì trt t an ninh xã hi.
1.1.4.4 Góp phn n đnh tin t và n đnh giá c
Hin nay c ch phát hành tin, điu tit tin đu thông qua con đng tín dng.
C th, bng các công c nh: d tr bt buc, lãi sut c bn, tái chit khu, nghip
v th trng m,…NHTW s tác đng đn kh nng cp tín dng ca các NHTM, kh
nng cp tín dng ca NHTM bin đng s làm khi lng tín dng trong lu thông
bin đng theo, s bin đng này s tác đng đn nhu cu đu t, chi tiêu, tit kim ca
các ch th trong nn kinh t theo ý mun ca chính ph, t đó giúp chính ph đt
đc mc tiêu n đnh th trng tin t.
Trong nn kinh t, luôn có mt lng tin tn đng không đc đa vào phc v
nhu cu đu t, sn xut kinh doanh. Lng tin tn đng này nu không đc huy
đng và s dng hp lý có th nh hng xu đn tình trng lu thông tin t dn đn
mt cân đi trong quan h Hàng – Tin, khin h thng giá c b bin đng.Vi chc
nng tp trung và phân phi li nhng ngun vn nhàn ri trong xã hi, tín dng ngân
hàng đã làm gim khi lng tin mt tn đng trên, qua đó góp phn làm n đnh giá
c th trng.
1.1.4.5 Thúc đy th trng tài chính phát trin
S phát trin mnh m và đa dng ca các sn phm dch v ngân hàng, đc bit
là các sn phm tín dng, đã to điu kin thun li đ th trng tài chính phát trin.
Trc đây đ huy đng vn, ngân hàng thng đa ra các sn phm di dng tin gi
7
tit kim, ngày nay hình thc huy đng vn ca Ngân hàng đã đa dng hn vi s ra
đi ca k phiu ngân hàng, trái phiu, chng ch tin gi và các giy t có giá khác.
iu này giúp hàng hóa trên th trng tài chính ngày càng phong phú hn.
Bên cnh vic cung cp thêm hàng hóa cho th trng tài chính, các NHTM còn
tham gia sâu vào th trng qua vic m các công ty chng khoán, công ty bo him,
công ty cho thuê tài chính,…ng thi cung ng các sn phm tín dng đc bit nh
cho vay đu t chng khoán, repo chng khoán, kinh doanh vàng,…Chính điu này đã
làm tng doanh s giao dch trên th trng tài chính, làm cho th trng tài chính ngày
càng sôi đng hn, hp dn hn. Qua đó góp phn thúc đy th trng tài chính phát
trin.
1.1.4.6 Tín dng ngân hàng to điu kin m rng và phát trin các mi quan h
kinh t đi ngoi và tng cng mi giao lu quc t
Ngày nay, trong xu hng toàn cu hóa, các quc gia đu có mi quan h làm n
mua bán, trao đi hàng hóa vi nhau, do đó s thiu ht cng nh thng d v vn
không ch xut hin gia các cá nhân, t chc trong phm vi lãnh th ca mt nc,
mà nó còn xut hin gia các cá nhân, t chc ca nc này vi cá nhân, t chc ca
nc khác, hoc cao hn là gia chính ph nc này vi chính ph nc khác. Khi đó,
tín dng ngân hàng s đóng vai trò điu tit vn t quc gia tha sang quc gia thiu.
có th vay đc vn đu t cho c s h tng, phát trin kinh t trong nc,
các quc gia đi vay phi tng cng thit lp và cng c các mi quan h quc t.
ng thi, đ đm bo cho đng vn ca mình phát huy ti đa hiu qu, các quc gia
cho vay cng không ngng tìm kim, hp tác, giao lu vi các nc giàu tim nng.
Thông qua vic h tr, tài tr, vin tr v vn gia các nc nhm giúp đ nhau phát
trin, tín dng Ngân hàng đã to điu kin m rng và phát trin các mi quan h kinh
t đi ngoi và tng cng s cng tác gia các nn kinh t trên th gii.
8
1.1.5 Vai trò ca tín dng ngân hàng đi vi doanh nghip trong nn kinh t
Tín dng ngân hàng giúp các doanh nghip gii quyt tình trng thiu ht v vn:
Vic thiu vn sn xut và m rng quy mô là mt hin tng ph bin đi vi tt c
các doanh nghip. Ngân hàng cung cp tín dng cho các doanh nghip đã giúp cho
doanh nghip có đ vn đ đáp ng nhu cu sn xut kinh doanh, đi mi trang thit
b, tng cng nghiên cu, ng dng khoa hc k thut vào sn xut, tng sc cnh
tranh vi các thành phn kinh t khác.
Tín dng Ngân hàng giúp các doanh nghip s dng vn vay đúng mc đích:
Phn ln các doanh nghip khi có c hi kinh doanh thì sn sàng lao vào mà không suy
ngh k càng, không có s chun b cn thit, bt chp ngun lc hin ti cha đ kh
nng đáp ng. iu nay to ra rt nhiu ri ro cho doanh nghip. Nh vay vn ngân
hàng, doanh nghip s đc Ngân hàng theo dõi, nhc nh thng xuyên, đm bo
vic s dng vn vay đúng mc đích đã cam kt t đó giúp doanh nghip kinh doanh
có hiu qu hn.
Doanh nghip s đc hng li ích tng thêm t vic vay vn Ngân hàng: Khi
cho vay vn, đ đm bo an toàn cho đng vn ca mình cng nh đm bo cho các
mc tiêu v li nhun, ngân hàng thng tin hành thm đnh rt k khách hàng ca
mình v tình hình tài chính, trình đ t chc, hiu qu phng án sn xut kinh
doanh,…qua đó t vn cho doanh nghip góp phn làm cho phng án sn xut kinh
doanh có hiu qu hn. Nh vy khi vay vn ngân hàng, doanh nghip không ch đc
h tr v vn mà còn đc ngân hàng t vn, giúp các phng án và đnh hng chin
lc kinh doanh trong tng thi k. iu này thc s có giá tr đi vi các doanh
nghip, đc bit là các DNVVN vn có trình đ qun lý không cao.
9
1.2 C s lý lun v thm đnh tín dng đi vi khách hàng doanh nghip
1.2.1 Khái nim v thm đnh tín dng
Thm đnh tín dng là s dng các công c và k thut phân tích nhm kim tra,
đánh giá mc đ tin cy và ri ro ca mt phng án hoc d án mà khách hàng xut
trình nhm phc v cho vic ra quyt đnh tín dng.
Khác vi lp d án đu t, thm đnh tín dng c gng phân tích và hiu đc
tính cht kh thi thc s ca d án v mt kinh t đng trên gc đ ca t chc tín
dng. Khi lp d án, khách hàng mong mun đc vay vn nên có th thi phng và
quá lc quan v hiu qu kinh t ca d án. Do đó, thm đnh tín dng cn phi xem
xét và đánh giá li đúng thc t bn cht ca d án. Tuy nhiên, không phi vì th mà
thm đnh tín dng c lng d án mt cách quá bi quan khin cho hiu qu d án b
gim sút dn đn quyt đnh không cp tín dng.
1.2.2 Tm quan trng ca thm đnh tín dng đi vi khách hàng doanh nghip
Mc đích ca thm đnh tín dng là đánh giá mt cách khách quan và trung thc
kh nng thc hin ngha v, kh nng tr n ca khách hàng đ làm cn c quyt đnh
cp tín dng. Tm quan trng ca thm đnh tín dng th hin nhng đim sau:
Giúp đánh giá đc tình hình pháp lý, tình hình hot đng sn xut kinh doanh,
tình hình tài chính ca khách hàng làm c s quyt đnh cp tín dng.
Giúp đánh giá đc mc đ tin cy ca phng án kinh doanh hoc d án đu t
mà khách hàng lp và np khi làm th tc cp tín dng. Phân tích và đánh giá mc đ
ri ro và hiu qu ca phng án kinh doanh hoc d án đu t trc khi quyt đnh
cp tín dng.
Giúp cán b tín dng và lãnh đo ngân hàng có th mnh dn cp tín dng và
gim đc xác sut hai loi sai lm trong quyt đnh cp tín dng: Tài tr mt d án ti
và t chi mt d án tt.
10
D báo kh nng kim soát ca ngân hàng v các loi ri ro phát sinh và d kin
các bin pháp ngn nga nhm hn ch ri ro cp tín dng, nâng cao cht lng hiu
qu kinh doanh ca ngân hàng.
1.2.3 Các ni dung chính ca thm đnh tín dng đi vi khách hàng doanh
nghip
Thm đnh t cách khách hàng vay vn: là xem xét s trung thc, ý thc trách
nhim, ý thc chp hành và lp trng ca h, đ t đó, phán quyt v s sn lòng tr
n ca khách hàng.
Thm đnh mc đ tin cy ca h s vay vn: Khách hàng phi chu trách nhim
trc pháp lut v tính chính xác và hp pháp ca các tài liu cung cp cho t chc tín
dng. Cán b tín dng cn xem xét tính đy đ và hp pháp ca các tài liu khách hàng
cung cp, đi chiu vi thc t kho sát ti đa đim kinh doanh và s phù hp, thng
nht trong toàn b h s vay.
Thm đnh tình hình hot đng sn xut kinh doanh ca khách hàng: đánh giá c
cu t chc, nhân s, quy mô hot đng kho bãi, nhà xng, ngun nguyên liu và th
trng tiêu th,…đ kt lun v tình trng và quy mô hot đng ca khách hàng.
Thm đnh tình hình tài chính: là cn c vào các báo cáo tài chính và nhng
chng t khác đ thm đnh tình hình tài chính ca khác hàng là tt hay xu, có đ kh
nng tr n hay không. Vic thm đnh cn phi xem xét đánh giá c mt giai đon quá
kh, hin ti và d báo tng lai.
Thm đnh tính kh thi ca phng án vay vn, d án đu t và đánh giá kh
nng tr n ca khách hàng: mt khách hàng có tình hình tài chính tt, đm bo n vay
trong quá kh và hin ti cha hn có tình hình tài chính và kh nng tr n tt trong
tng lai. Kh nng tr n ca khách hàng ph thuc rt nhiu vào tính kh thi ca
phng án kinh doanh/d án đu t.
Thm đnh bin pháp bo đm tin vay: bin pháp đm bo tin vay đc xem là
mt cách đ gim thiu ri ro khi khách hàng kinh doanh không hiu qu dn đn vic
11
không tr đc n. Thm đnh bin pháp đm bo là tìm kim và đánh giá nhng bin
pháp đm bo nào phù hp nht đi vi khách hàng, kh nng x lý, tính kh mi ca
tài sn đm bo.
1.2.4 Mt s mô hình thm đnh tín dng đi vi khách hàng doanh nghip.
1.2.4.1 Mô hình 5C
Mô hình 5C là mô hình đc s dng khá rng rãi và ph bin khi thm đnh tín
dng ti các ngân hàng. Chi tit các yu t thm đnh trong mô hình nh sau:
Character: T cách ca ngi đi vay
Trong hot đng cho vay thng mi, Character đc xem nh kh nng sn lòng
và t nguyn ca khách hàng đ đáp ng nhng ngha v ca khon vay. Character có
th xem là yu t quan trng đu tiên trong vic thm đnh khách hàng. Nhng doanh
nghip có Character tt, s n lc đn cùng đ hoàn tr n vay, đng thi sn lòng hp
tác cng nh công khai vi ngân hàng nu doanh nghip gp khó khn v tài chính.
Không ging nh nhng ch báo v hot đng tài chính đc th hin rõ trên bng cân
đi k toán, “T cách” ca khách hàng là yu t bên trong, có th đc th hin thông
qua nhiu khía cnh sau đây:
- Trách nhim.
- S khiêm tn.
- Vn hóa doanh nghip tt.
- Quan đim đo đc tt.
- Lành mnh (v tài chính).
- Danh ting.
- Kinh nghim.
- Nhng d liu quá kh ca ngi đi vay.
- Lch s giao dch ti các TCTD.
- Nhng khon vay trc đây (tt hay xu, thanh toán đúng hn hay tr hn).
- Thi gian hot đng.
12
Capacity: Nng lc ca khách hàng
Khon vay đc hoàn tr bng ngun thu t hot đng sn xut kinh doanh ca
doanh nghip (ngun thu theo tng thng v/chu k sn xut kinh doanh). Kh nng
qun tr, chèo lái hot đng to ra đ ngun đ hoàn tr n vay cng là mt yu t rt
quan trng cn đc xem xét khi cho vay. xem xét kh nng tr n ca doanh
nghip, ngân hàng xem xét kh nng to ra thu nhp thông qua:
- Nhng k nng k thut.
- Trình đ hiu bit trong ngành.
- Kinh nghim hot đng trong ngành.
- Kh nng thc hin nhng phng án.
- Mc đ hng hái trong hot đng cnh tranh đ tn ti trong ngành.
- Nhng cam kt hay nhng yêu cu v thu nhp ca ngi đi vay.
- Nhng s liu v li nhun trong quá kh (th hin kh nng thành công ca
ngi đi vay, kh nng doanh nghip tn ti trong giai đon khó khn khi nn
kinh t suy thoái).
- Li nhun tng lai. Không ai lên k hoch đ tht bi nhng cn có nhng k
hoch d phòng khi tht bi.
- Kh nng ca ngi đi vay đi vi ngha v hoàn tr n vay (ngi đi vay có
đang tht cht v chi tiêu tài chính, hay thu nhp ca ngi đi vay có đ đ
đáp ng các ngha v).
Capital: Vn
Ch yu đ cp đn vic xây dng cu trúc vn mà ngi đi vay quyt đnh trong
hot đng kinh doanh. Theo quan đim ca ngân hàng, phn vn t có (vn ch s
hu) ca bn thân ngi đi vay là rt quan trng, nó phn ánh nhng vn đ sau:
- S vn t có tham gia đu t cho thy s t tin và cam kt ca ngi đi vay
trong hot đng kinh doanh.
13
- Càng nhiu vn t có đc đu t trong hot đng kinh doanh, càng ít kh
nng ngi đi vay s t b hot đng kinh doanh trong giai đon khó khn.
- Vn t có to điu kin cho ngi đi vay tng kh nng tn ti trong trng
hp gp phi nhng thua l, đc bit khi mi bt đu hot đng kinh doanh và
cha to ra li nhun.
Conditions: Các điu kin trong cho vay
Vic xây dng các điu kin cho vay thng da vào vic phân tích các nhân t
bên trong và bên ngoài. i vi các khon vay càng ri ro thì các điu kin vay và thi
hn vay cn đc xem xét phc tp hn:
Nhân t bên ngoài: xem xét các điu kin và nhân t bên ngoài có th nh hng
đn hot đng kinh doanh và s thành công ca ngi đi vay, t đó nh hng nh th
nào đn kh nng hoàn tr n cho khon vay. Các yu t cn đc xem xét nh sau:
- Môi trng kinh t: Xem xét nhng điu kin kinh t hin ti nh: nn kinh t
đang m rng, quá nóng, chm dn hay hng đn suy thoái,… đ xác đnh
danh mc cho vay phù hp.
- Cnh tranh: Nhng đi th cnh tranh ln, th trng có n đnh không, mc
đ cnh tranh gia tng trong ngành hay s gia nhp ca các đi th mi, mc
cu có đc duy trì không.
- Ri ro ngành: Ngành đang tng trng hay suy thoái, tác đng ô nhim môi
trng, điu kin thi tit nh hng đn hot đng.
- Chính sách ca chính ph: Thay đi chính sách tin t, thay đi chính sách
thu, thay đi chính sách bo h,…
Nhân t bên trong: bao gm chính sách cho vay, ngun ngân sách cho vay, tính
sn có v nhân lc và công c giám sát các khon vay ca ngân hàng.
Collateral: Tài sn bo đm
Bin pháp bo đm đc xem là ngun tr n th hai trong cho vay, bo đm
chng li kh nng mt vn trong trng hp khách hàng không tr n.