B GIÁO DC VÀ ÀO
T
O
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH
NGUYN TH THU HÀ
G
G
I
I
I
I
P
P
H
H
Á
Á
P
P
N
N
Â
Â
N
N
G
G
C
C
A
A
O
O
N
N
N
N
G
G
L
L
C
C
C
C
N
N
H
H
T
T
R
R
A
A
N
N
H
H
C
C
T
T
L
L
Õ
Õ
I
I
C
C
A
A
N
N
G
G
Â
Â
N
N
H
H
À
À
N
N
G
G
T
T
H
H
N
N
G
G
M
M
I
I
C
C
P
P
H
H
N
N
Á
Á
C
C
H
H
Â
Â
U
U
LUN VN THC S KINH
T
TP.H CHÍ MINH – Nm 2013
B GIÁO DC VÀ ÀO
T
O
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH
NGUYN TH THU HÀ
G
G
I
I
I
I
P
P
H
H
Á
Á
P
P
N
N
Â
Â
N
N
G
G
C
C
A
A
O
O
N
N
N
N
G
G
L
L
C
C
C
C
N
N
H
H
T
T
R
R
A
A
N
N
H
H
C
C
T
T
L
L
Õ
Õ
I
I
C
C
A
A
N
N
G
G
Â
Â
N
N
H
H
À
À
N
N
G
G
T
T
H
H
N
N
G
G
M
M
I
I
C
C
P
P
H
H
N
N
Á
Á
C
C
H
H
Â
Â
U
U
Chuyên ngành: QUN TR KINH DOANH
Mã s: 60.34.01.02
LUN VN THC S KINH
T
NGI HNG DN KHOA
HC:
TS. NGUYN TH BÍCH CHÂM
TP.H CHÍ MINH – Nm 2013
i
LI CM
N
Tôi xin chân thành cm n Quý Thy Cô ca Trng i hc Kinh T TP. HCM đã
trang b cho tôi nhng kin thc quý báu trong sut thi gian hc tp ti trng.
Tôi xin chân thành t lòng bit n đn TS. Nguyn Th Bích Châm – ngi hng
dn khoa hc, đã tn tình hng dn cng nh đã cho nhng ý kin quý báu đ tôi hoàn
thành lun vn, cùng Quý Thy Cô trong Hi đng bo v lun vn đã dành thi gian đc
và cho đim đánh giá lun vn này.
Tôi trân trng cm n s giúp đ ca tt c bn bè, nht là các anh ch đang làm
vic ti Ngân hàng TMCP Á Châu, khách hàng đã giúp đ, chia s các kin thc, ý kin
đ giúp tôi có đy đ thông tin và cái nhìn toàn din trong sut quá trình thc hin lun
vn này.
Sau cùng, tôi xin gi li cm n sâu sc đn tt c ngi thân trong gia đình đã c
v, đng viên và giúp đ tôi trong sut thi gian hc tp cng nh thc hin lun vn
này.
Tp. H Chí Minh, tháng 9 nm 2013
Nguyn Th Thu Hà
ii
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan rng Lun vn tt nghip này là công trình nghiên cu ca riêng tôi.
Các s liu và KQ đc nêu trong Lun vn tt nghip này là hoàn toàn trung thc. Nhng kt
lun trong Lun vn cha đc công b bt k tài liu nào.
Tác gi lun vn
Nguyn Th Thu Hà
iii
MC LC
Trang bìa ph
Li cm n i
Li cam đoan ii
Mc lc iii
Danh mc các ch vit tt vii
Danh mc s đ viii
Danh mc các bng ix
Li m đu xi
CHNG 1. C S LÝ LUN V NNG LC CNH TRANH CT LÕI
VÀ NGUN LC CA DOANH NGHIP 1
1.1 Nng lc cnh tranh ct lõi 1
1.1.1 Khái nim v nng lc cnh tranh ct lõi 1
1.1.1.1 Cnh tranh 1
1.1.1.2 Nng lc cnh tranh 1
1.1.1.3 Nng lc cnh tranh ct lõi 2
1.1.2 Li th cnh tranh ca doanh nghip 3
1.1.2.1 Li th chi phí thp 4
1.1.2.2 Li th khác bit hóa 5
1.1.3 Các chin lc cnh tranh c bn 6
1.1.3.1 Chin lc chi phí thp nht 7
1.1.3.2 Chin lc khác bit hóa 8
1.1.3.3 Chin lc tp trung 9
1.2 LỦ thuyt v ngun lc ca doanh nghip và đc đim ngun lc to li
th cnh tranh bn vng 10
1.2.1 Khái nim v ngun lc 10
1.2.2 c đim ngun lc to li th cnh tranh bn vng 10
iv
1.2.2.1 Ngun lc có giá tr 11
1.2.2.2 Ngun lc him 11
1.2.2.3 Ngun lc khó bt chc 11
1.2.2.4 Ngun lc khó thay th 11
1.2.3 S phát trin ca lỦ thuyt v ngun lc 12
1.2.3.1 LỦ thuyt v ngun lc da vào mô hình Chamberlin, IO và
Schumpeter 12
1.2.3.2 Ngun nng lc đng 13
1.2.3.2.1 Nng lc marketing 14
1.2.3.2.2 nh hng hc hi 16
1.2.3.2.3 nh hng kinh doanh 16
1.2.3.2.4 Nng lc sáng to 17
1.3 Tình hình nghiên cu liên quan đn đ tài 17
Tóm tt chng 1 18
CHNG 2. ÁNH GIÁ NNG LC CNH TRANH CT LÕI
CA NGÂN HÀNG TMCP Á CHÂU 20
2.1 Gii thiu tng quan v ACB 20
2.1.1 Lch s hình thành và phát trin 20
2.1.2 Chc nng - nhim v - quyn hn ca ACB 22
2.2 ánh giá thc trng v nng lc ct lõi ca ACB 22
2.2.1 Thc trng v nng lc ct lõi ca ACB 22
2.2.1.1 Nng lc sáng to 22
2.2.1.2 Nng lc marketing 27
2.2.1.2.1 áp ng khách hàng 27
2.2.1.2.2 Phn ng vi đi th cnh tranh 37
2.2.1.2.3 Thích ng vi môi trng v mô 39
2.2.1.2.4 Cht lng mi quan h vi đi tác 42
v
2.2.1.3 nh hng hc hi 45
2.2.1.3.1 ào to ngun nhân lc 45
2.2.1.3.2 Chia s tm nhìn vi các thành viên trong công ty 48
2.2.1.4 nh hng kinh doanh 49
2.2.1.4.1 Nng lc ch đng trong kinh doanh 49
2.2.1.4.2 Nng lc chp nhn mo him trong kinh doanh 57
2.3 ánh giá thc trng nng lc ct lõi ca ACB 58
2.3.1 Mô hình ma trn cnh tranh 58
2.3.2 u đim 61
2.3.2.1 Nng lc marketing 61
2.3.2.1.1 Quan h tt vi đi tác 61
2.3.2.1.2 Kh nng đáp ng KH tt 61
2.3.2.1.3 Kh nng thích ng vi môi trng v mô tt 61
2.3.2.2 nh hng hc hi 62
2.3.2.3 nh hng kinh doanh 63
2.3.3 Nhc đim 63
2.3.1.1 nh hng kinh doanh 63
2.3.1.2 Nng lc marketing 64
2.3.1.2.1 Mng li phân phi cha rng khp c nc 64
2.3.1.2.2 Giá c sn phm cao 64
Tóm tt chng 2 64
CHNG 3. MT S GII PHÁP NÂNG CAO NNG LC CNH
TRANH CT LÕI CA NGÂN HÀNG TMCP Á CHÂU 66
3.1 nh hng phát trin ca ACB đn nm 2015 66
3.2 Các gii pháp nâng cao nng lc ct lõi ca ACB 67
3.2.1 nh hng kinh doanh 68
3.2.1.1 Tng vn t có 68
3.2.1.2 Nâng cao cht lng hot đng TD 68
vi
3.2.1.3 Nâng cao hiu qu qun tr ri ro 69
3.2.1.4 Nâng cao kh nng thanh khon 69
3.2.2 Nng lc marketing 70
3.2.2.1 Chuyn đi KPP truyn thng 70
3.2.2.2 Phát trin mnh KPP đin t 71
3.2.2.3 ào to NV tr thành mt mt xích trong KPP 72
3.2.2.4 Khuyn khích KH tr thành mt mt xích trong KPP 72
3.2.2.5 y mnh hp tác vi đi tác đ m rng mng li 73
3.2.2.6 Nâng cao tính cnh tranh v giá 73
3.2.3 nh hng hc hi 74
3.3 Mt s kin ngh vi c quan chc nng 77
Tóm tt chng 3 77
KT LUN 79
TÀI LIU THAM KHO
PH LC
vii
DANH MC CÁC CH VIT TT
ACB
: NHTM C phn Á Châu
ATM
: máy rút tin t đng
CN-PGD : Chi nhánh-Phòng giao dch
CV : cho vay
ông Á : Ngân hàng TMCP ông Á
DV : dch v
EIB : Ngân hàng Xut nhp khu Vit Nam
H : huy đng
KH : khách hàng
KPP : kênh phân phi
NH : ngân hàng
NHTM CP : ngân hàng thng mi c phn
NLCT : nng lc cnh tranh
NV : Nhân viên
Sacombank : Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thng tín
SP : Sn phm
Techcombank : Ngân hàng K thng Vit Nam
TCTD : t chc tín dng
TD : tín dng
TMCP : thng mi c phn
VN : Vit Nam
viii
DANH MC S
Hình 1.1: Khung nghiên cu xv
ix
DANH MC BNG
Bng 2.1: Tình hình thc hin mt s ch tiêu trong hot đng kinh doanh ca ACB . 21
Bng 2.2: Danh mc và c cu sn phm tin gi ca ACB qua các nm 25
Bng 2.3: C cu sn phm tín dng ca ACB 26
Bng 2.4: KQ kho sát chuyên gia v nng lc sáng to ca các NH 27
Bng 2.5: KQ xp hng tính đa dng danh mc sn phm 27
Bng 2.6: S lng CN-PGD ca các NH nm 2012 32
Bng 2.7: S lng máy ATM và im đt máy ATM ca NH khác có liên kt ca
ACB đn 31/12/2012 33
Bng 2.8: KQ kho sát chuyên gia v nng lc đáp ng KH 36
Bng 2.9: KQ kho sát chuyên gia v nng lc phn ng vi đi th cnh tranh 38
Bng 2.10: KQ xp hng v tiêu chí H tr t Chính ph, NHNN và c đông 39
Bng 2.11: KQ xp hng yu t công ngh thông tin ca các NH 42
Bng 2.12: KQ kho sát chuyên gia v nng lc phn ng vi môi trng v mô 42
Bng 2.13: KQ kho sát chuyên gia v Cht lng mi quan h vi đi tác 45
Bng 2.14: Quy mô hot đng đào to ca ACB qua các nm 47
Bng 2.15: KQ kho sát chuyên gia v đnh hng hc hi ca các NH 48
Bng 2.16: KQ xp hng yu t công b thông tin qun tr điu hành, thông tin tài
chính 49
Bng 2.17: Các ch tiêu c bn ca các NH ti thi đim 31/12/2013 50
Bng 2.18: KQ xp hng tiêu chí C cu t chc và nng lc qun tr điu hành ca
các NH 52
Bng 2.19: Kh nng thanh khon ca ACB qua các nm 52
Bng 2.20: Kh nng thanh khon ca các NH nm 2012 53
Bng 2.21: T l n xu, n quá hn ca ACB qua các nm 54
Bng 2.22: T l n xu, n quá hn ca các NH ti 31/12/2012 54
Bng 2.23: KQ xp hng v C ch qun lý ri ro ca các NH ti 31/12/2012 56
x
Bng 2.24: KQ kho sát chuyên gia v nng lc ch đng trong kinh doanh 57
Bng 2.25: KQ kho sát chuyên gia v nng lc chp nhn mo him trong kinh doanh
58
Bng 2.26: Mô hình ma trn cnh tranh 59
Bng 2.27: Các ch tiêu c bn trong hot đng tài chính ca ACB 63
xi
PHN M U
1. Tính cp thit ca đ tài
Cnh tranh là mt hin tng gn lin vi kinh t th trng. Ngày nay, hu ht
các quc gia trên th gii đu tha nhn cnh tranh là môi trng to đng lc thúc đy
sn xut kinh doanh phát trin và tng nng sut lao đng, hiu qu ca các t chc, là
nhân t quan trng làm lành mnh hóa các quan h xã hi. KQ cnh tranh s xác đnh
v th, quyt đnh s tn ti và phát trin bn vng ca mi t chc. Vì vy, các t chc
đu c gng tìm cho mình nhng ngun lc phù hp đ chin thng trong cnh tranh.
Ging nh bt c loi hình đn v nào trong kinh t th trng, các NHTM trong
kinh doanh luôn phi đi mt vi s cnh tranh gay gt, không ch t các NHTM khác,
mà t tt c các TCTD đang cùng hot đng trên thng trng vi mc tiêu là tng
th phn TD cng nh m rng cung ng các SP DV NH cho nn kinh t.
Thc tin hot đng ca các NHTM trong thi gian gn đây cho thy – có nhng
vn đ thc tin mà các NH cn phi quan tâm, c th:
Trc ngng ca thc hin l trình m ca toàn din th trng tài chính theo
đúng cam kt WTO, Hip đnh thng mi VN – Hoa K, Hip đnh chung v thng
mi DV trong ASEAN… thì các NHTM VN trên đa bàn TP.HCM còn phi đi din
vi nhng khó khn thách thc ln hn nhiu do phi đng đu vi s cnh tranh gay
gt v th phn kinh doanh vi các NHTM nc ngoài, trong khi sc cnh tranh ca
các NHTM trong nc vn còn kém hn các NH nc ngoài v SP, DV, ngun lc,
trình đ qun lý hot đng và vn đ qun tr ri ro.
Ngoài ra, nm 2012 va qua đánh du mt nm đc bit khó khn đi vi nn
kinh t VN nói chung và ngành NH VN nói riêng. Tc đ tng trng GDP c nc
nm 2012 ch đt 5,03% (k hoch khong 7% - 8%) thp hn đang k so vi nhiu
nm trc đây, s lng DN thua l, phi ngng hot đng, gii th, phá sn tng cao.
Tng trng TD toàn ngành NH nm 2012 đt mc thp nht trong vòng 10 nm tr li
đây, trong khi n xu tng cao. Tình hình này s nh hng ln ti vic thc hin các
xii
mc tiêu phát trin kinh t xã hi mà Chính ph đã đt ra cho giai đon 2011-2015, và
cng tác đng quyt đnh đn s phát trin ca toàn ngành NH VN nói chung, cng
nh s phát trin ca tng NH nói riêng trong giai đon sp ti.
Trc nhng vn đ thc tin trong cnh tranh đã nêu nh trên và vi mc tiêu
tr thành mt trong bn NH tt nht VN đn nm 2015, NH TMCP Á Châu phi nhn
thc – cnh tranh bng cht lng DV, công tác kinh doanh. Do đó, ACB cn phi
nâng cao NLCT ca mình đ tn ti và phát trin bn vng. Mt khác, đ nâng cao
NLCT, ACB phi có ngun lc phù hp đ to ra li th cnh tranh. Vì vy, mt vn
đ cp bách cho ACB là phi nhn dng các ngun lc có th to nên NLCT ct lõi
(gi tt là nng lc ct lõi), t đó nuôi dng và phát trin nhng nng lc ct lõi nhm
đem li li th cnh tranh cho mình mt cách bn vng và nâng cao NLCT trên th
trng.
Vi ý tng mun đóng góp vào công vic nhn dng và gii pháp duy trì các
nng lc ct lõi ca NHTM Á Châu nên đ tài nghiên cu này mun làm rõ ngun lc
nào to nên nng lc ct lõi ca NHTM CP Á Châu trên đa bàn TP.HCM.
Vi ý tng nh trên, tên đ tài nghiên cu là: Gii pháp nâng cao nng lc
cnh tranh ct lõi ca NHTM CP Á Châu.
2. Mc tiêu
nghiên
cu đ tài
Da vào lý thuyt ngun lc DN, lý thuyt nng lc cnh tranh, đ tài giúp NH
TMCP Á Châu xác đnh NLCT ct lõi thông qua các yu t ngun lc và đánh giá, đ
xut gii pháp nâng cao NLCT ct lõi. đt đc điu này, đ tài cn đt đc ba ni
dung sau:
- Xác đnh NLCT ct lõi ca ACB thông qua các yu t ngun lc.
- ánh giá đim mnh, đim yu v NLCT ct lõi ca ACB so vi các NH TMCP
là đi th cnh tranh.
- xut ý kin nâng cao ngun NLCT ct lõi ca ACB.
xiii
3. i tng và phm vi nghiên cu:
- i tng nghiên cu: Gii pháp nâng cao NLCT ct lõi
- Khách th nghiên cu: NH TMCP Á Châu.
- Phm vi nghiên cu: NH TMCP Á Châu
- Phm vi v thi gian nghiên cu: t nm 2013 đn 2015.
4. Phng pháp nghiên cu
Các phng pháp nghiên cu ch yu đc vn dng trong quá trình thc hin
lun vn: phng pháp thng kê mô t, so sánh – đi chiu, kho sát KH, kho
sát chuyên gia và phng pháp ma trn hình nh cnh tranh đ phân tích các yu t
ngun lc, đánh giá nng lc ct lõi ca ACB. C th nh sau:
5.1. Ngun s liu th cp
S dng s liu th cp ti các báo cáo thng niên, báo cáo tài chính ca ACB
và các NH TMCP là đi th cnh tranh, các tp chí, website có liên quan. Ngoài ra
còn s dng ngun s liu thông tin ni b v tình hình hot đng ca ACB, thông tin
ni b v KQ ACB xp hng v các tiêu chí ca ACB và các TCTD khác đ nghiên
cu, phân tích, đi chiu, so sánh tng yu t ngun lc to NLCT ct lõi.
5.2. Ngun s liu s cp
S dng s liu t kho sát KH, kho sát chuyên gia đ phân tích, so sánh, xây
dng ma trn hình nh cnh tranh nhm đánh giá thc trng v nng lc ct lõi ca
ACB chng 2, c th nh sau:
5.2.1.
Kho sát KH
- Mc tiêu kho sát: Nhn bit đánh giá ca KH v kh nng đáp ng nhu cu
KH (giá c DV, phong cách phc v, điu kin phòng giao dch, h thng KPP, NV
chuyên nghip, th tc đn giãn, …) ca ACB so vi các NH khác nhm phân tích,
đánh giá yu t nng lc đáp ng KH ca ACB.
- i tng kho sát: KH trên đa bàn TP.HCM có s dng DV ca ACB và ít
nht mt NH khác.
xiv
- Bng câu hi: Bng câu hi đc thit k da trên các yu t mà KH đánh giá
v cht lng dch v và bao gm 11 yu t đc trình bày ph lc 1.
-
Kt qu kho sát: Vi t l hi đáp khong 78%, KQ ca 188 bng tr li đc
nêu ph lc 1.
5.2.2.
Kho sát chuyên gia
- Mc tiêu: ánh giá mc đ ca tng yu t ngun lc (nng lc sáng to, đào
to nhân lc, ch đng trong kinh doanh, mo him trong kinh doanh, đáp ng KH,
phn ng vi đi th cnh tranh, quan h đi tác và phn ng vi môi trng v mô)
ca ACB và 4 NH đi th có cùng loi hình (TMCP), cùng phân khúc KH mc tiêu là
Eximbank, Sacombank, ông Á và Techcombank (Xem câu hi 2, ph lc 2) đ phân
tích, đánh giá tng yu t ngun lc ca ACB so vi các NH đi th. Ngoài ra, còn xác
đnh mc đ nh hng ca các yu t ngun lc này đn NLCT (Xem câu hi 1, ph
lc 2) nhm xây dng ma trn hình nh cnh tranh.
- i tng kho sát: Chuyên gia hin đang là các Giám đc/Phó giám đc
KPP, trng/phó phòng ban chc nng và chuyên viên ca NH ACB, Eximbank,
Sacombank, Techcombank, ông Á, NHTMCP Phng ông.
- Kt qu kho sát: Vi t l hi đáp khong 88%, KQ ca 79 bng tr li đc
nêu ph lc 2.
xv
5.2.3. Khung nghiên cu
Vi mc tiêu nghiên cu đã đ ra, đ tài nghiên cu đc thc hin theo quy trình
nh sau:
Hình 1.1: Khung nghiên cu
MC TIÊU NGHIÊN CU
Nghiên cu c s lý thuyt v:
- Ngun lc
- Nng lc cnh tranh ct lõi
Phân tích nng lc cnh tranh ct lõi
ca ACB
Mô hình ma trn hình nh cnh tranh
Nghiên cu các công trình
nghiên cu liên quan
Xác đnh nng lc cnh tranh ct lõi
ca ACB
ánh giá u và nhc đim v nng lc
cnh tranh ct lõi ca ACB
Gii pháp nâng cao nng lc cnh tranh
ct lõi ca ACB
xvi
6. Kt cu ca lun vn
Ngoài li m đu, kt lun, ph lc, lun vn gm 80 trang. Ni dung ca lun
vn gm 3 chng nh sau:
Chng 1. C s lý lun v nng lc cnh tranh ct lõi và ngun lc ca doanh
nghip
Chng 2. ánh giá nng lc cnh tranh ct lõi ca Ngân hàng TMCP Á Châu
Chng 3. Mt s gii pháp nâng cao nng lc cnh tranh ct lõi ca NH TMCP
Á Châu
1
CHNG 1. C S LÝ LUN V NNG LC CNH TRANH CT
LÕI VÀ NGUN LC CA DOANH NGHIP
1.1 Nng lc cnh tranh ct lõi
1.1.1 Khái nim cnh tranh ct lõi
1.1.1.1 Cnh tranh
Cnh tranh là mt quy lut tt yu mà các NH đu phi thc hin đ tn ti và
phát trin. Tùy theo quan đim nghiên cu, cnh tranh có các khái nim khác nhau.
Khi nói đn cnh tranh, ngi ta thng phân làm ba cp đ: cnh tranh ca quc
gia, cnh tranh ca DN và cnh tranh ca SP. Trong phm vi nghiên cu ca đ
tài, lun vn tp trung vào cnh tranh ca DN. ng trên quan đim ngi bán, Paul
Samuelson đnh ngha: “Cnh tranh là s kình đch gia các DN vi nhau đ giành
KH, th trng” [16]. Chú trng hn đn tính cht cnh tranh và phng pháp cnh
tranh, Giáo s Tôn Tht Nguyn Thiêm cho rng: “Cnh tranh trên thng trng
phi là cnh tranh lành mnh, cnh tranh không phi đ dit tr đi th ca mình mà
là đ đem li cho KH nhng giá tr gia tng cao hn hoc/và mi l hn đ KH la
chn mình ch không phi đi th ca mình.” [11]
Cnh tranh, hiu theo cp đ DN, là vic đu tranh hoc giành git t mt đi th
v th phn, KH hay ngun lc. Tuy nhiên, bn cht ca cnh tranh ngày nay, không
phi là tiêu dit đi th, mà chính là DN phi to ra giá tr gia tng cao hn đi th
nhm đ tha mãn tt nht các đòi hi ca KH mc tiêu và t đó KH có th la chn
mình mà không đn vi đi th cnh tranh [5].
1.1.1.2 Nng lc cnh tranh
NLCT đc đnh ngha khác nhau tùy theo cách tip cn: Trên góc đ chi phí
sn xut, Fafchamps cho rng: “NLCT ca DN là kh nng DN đó có th sn xut ra
DV vi chi phí bin đi trung bình thp hn giá ca nó trên th trng.”
[9]. Trên
góc đ th phn, Randall cho rng: “NLCT ca DN là kh nng giành đc và duy trì
th phn trên th trng vi li nhun nht đnh.” [9]
2
Nhìn chung, NLCT ca DN là th hin thc lc và li th ca DN so vi đi th
cnh tranh trong vic tha mãn tt nht các đòi hi ca KH đ thu li ngày càng cao
hn (theo mt cách khác, đó là nng lc to ra giá tr gia tng). Nh vy, NLCT ca
DN trc ht phi đc to ra t thc lc ca DN (hay t nhng hot đng c th tích
hp ngun lc ca DN). ây là các yu t ni hàm ca mi DN, không ch đc tính
bng các tiêu chí v công ngh, tài chính, nhân lc, t chc qun tr DN… mt cách
riêng bit mà cn đánh giá, so sánh vi các đi th cnh tranh đang hot đng trong
cùng mt lnh vc, cùng mt th trng. Trên c s so sánh đó, mun to nên NLCT,
đòi hi DN phi to ra và có đc nhng li th cnh tranh ca riêng mình. Nh li th
cnh tranh này, DN có th tha mãn tt hn các đòi hi ca KH mc tiêu cng nh lôi
kéo đc KH ca đi th cnh tranh. [1]
Thc t cho thy rng, không mt DN nào có kh nng đáp ng đy đ tt c nhu
cu ca KH. Thng thì DN có li th v mt này và có hn ch v mt khác. Vì vy,
vn đ quan trng là DN phi nhn bit đc điu này và c gng phát huy tt nhng
đim mnh mà mình đang có th đáp ng tt nht nhng đòi hi ca KH. Nhng đim
yu và đim mnh bên trong DN đc biu hin thông qua các hot đng ch yu ca
DN nh: Nng lc Marketing, Nng lc sáng to, nh hng hc hi, nh
hng kinh doanh.
T đó có th thy, khái nim NLCT là mt khái nim đng, đc cu thành bi
nhiu yu t và chu s tác đng ca c môi trng vi mô và v mô. Vy, NLCT ca
DN là kh nng DN to ra giá tr gia tng nhm đáp ng tt nht nhu cu KH, đng
thi to ra li th cnh tranh cho DN; nó đc cu thành bi nhiu yu t và chu tác
đng ca môi trng kinh doanh.
1.1.1.3 Nng lc cnh tranh ct lõi
NLCT ct lõi, gi tt là nng lc ct lõi là nhng NLCT mà DN có th thc hin
tt hn nhng nng lc khác trong ni b ca công ty, nng lc đó mang tính trung tâm
đi vi kh nng cnh tranh ca DN.
3
C.K.Prahalad và Gary Hamel (1990) đã đa ra hình tng mt cái cây vi b r là
nng lc ct lõi, thân và cành và SP ct lõi. Nng lc ct lõi là s hp nht, gom t tt
c công ngh và chuyên môn ca DN vào thành mt trng đim, mt mi nhn nht
quán. Nhiu ý kin cho rng, DN nên xác đnh và tp trung vào ba hoc bn nng lc
ct lõi đ to ra li th cnh tranh ca riêng mình, tuy nhiên, điu này thng rt d b
xói mòn bi nhng hành đng bt chc ca đi th. Mt khác, nng lc ct lõi là
NLCT nên cng chu s tác đng bi nhng thay đi ca môi trng kinh doanh. Do
đó, các nng lc ct lõi phi có s khác bit [20].
S khác bit ca nng lc ct lõi đc th hin ch - Giá tr mà nó to ra có tính
bn vng và có kh nng thích ng vi nhng thay đi ca môi trng kinh doanh đ
to ra li th cnh tranh cho DN - điu này có ngha là, nng lc ct lõi đnh dng và
kt hp li các ngun lc ca DN đ thích ng vi nhng bin đng ca môi trng
kinh doanh. Vì vy, các nng lc ct lõi có s khác bit không d dàng bt chc, rt
tn kém đ to ra nó, nht là khi các nng lc ct lõi đó có tính cht nng đng, không
ngng bin hóa. [27]
Vy, NLCT ct lõi là nhng kh nng tích hp và đnh dng li nhng tim nng
ca DN đ đáp ng vi thay đi ca môi trng kinh doanh [32]; kh nng đó đem li
li ích cho KH, to ra li th cnh tranh và đem li hiu qu kinh doanh cho DN [22].
1.1.2 Li th cnh tranh ca doanh nghip
Li th cnh tranh là s hu ca nhng giá tr đc thù, có th s dng đc đ
“nm bt c hi”, đ kinh doanh có lãi. Khi nói đn li th cnh tranh, chúng ta nói đn
li th mà mt DN đang có và có th có so vi các đi th cnh tranh ca h. Li th
cnh tranh là mt khái nim va có tính vi mô (li th cnh tranh DN), và va có tính
v mô (li th cnh tranh quc gia).
Theo quan đim ca Michael E. Porter thì li th cnh tranh ca DN bt ngun t
hai yu t c bn đó là: chi phí thp và khác bit hóa. iu quan trng ca bt c th
4
mnh hay nhc đim nào ca DN cui cùng vn là vic nh hng ca nhng u,
khuyt đim đó đn chi phí và s khác bit hóa có liên quan.
Li th v chi phí hay v khác bit hóa là KQ ca các hot đng trong chui giá
tr ca DN, nó s quyt đnh đn vic hình thành nên li th cnh tranh cho DN.
1.1.2.1 Li th chi phí thp
DN có li th v chi phí nu chi phí tích ly t vic thc hin các hot đng giá tr
ca h thp hn các đi th cnh tranh. Giá tr chin lc ca li th xoay quanh tính
bn vng ca nó. Tính bn vng ca li th chí phí này s xut hin nu ngun gc ca
các li th chi phí này là khó khn cho các đi th cnh tranh đ tái to hoc bt chc
làm theo.
Nhng li th chi phí đa đn mt KQ hot đng tt nu DN cung cp mt cp đ
giá tr đc ngi mua chp nhn và nh vy li th chi phí s không b mc giá thp
ca các đi th cnh tranh làm vô hiu hóa.
Tính bn vng ca li th chi phí đc đm bo nu có nhng rào cn không cho
xâm nhp ngành hoc nhng rào cn di đng ngn các đi th cnh tranh bt chc các
ngun gc to nên li th chi phí ca DN. Tính bn vng thì khác nhau đi vi tng
yu t tác đng đn chi phí và cng rt khác nhau gia các ngành.
La chn thi đim thích hp và tích hp cng có th là ngun gc ca li th chi
phí bn vng vì chúng cng khó đc tái to. Tính bn vng s là rt ln trong trng
hp các yu t đã chuyn thành li th quy mô hoc s hc hi.
Tính bn vng ca li th chi phí không ch xut phát t ngun gc ca li th chi
phí, mà còn t s lng ca chúng. Li th chi phí ny sinh t mt hoc hai hot đng
giá tr s là mc tiêu hp dn đ các đi th cnh tranh bt chc làm theo.
Nhng DN có chi phí ti u thng tích ly nhng li th chi phí đã có t rt
nhiu ngun gc khác nhau trong chui giá tr và nhng ngun gc này li tng tác và
cng c ln nhau. iu này làm cho các đi th cnh tranh phi rt khó khn và tn
kém hn trong vic tái to v th chi phí ca h đ cnh tranh.
5
1.1.2.2 Li th khác bit hóa
Mt DN làm khác bit hóa chính mình so vi các đi th cnh tranh nu DN có
điu gì đó là đc đáo, duy nht và có giá tr đi vi KH. Nhng nét đc đáo, duy nht
có th là nhng yu t v hình dng bên ngoài, kh nng vn hành, cht lng, công
ngh sn xut, các giá tr v mt cm nhn, hay các DV sau bán hàng.
Phn ln các DN thng nhìn thy s khác bit hóa di góc đ các SP, hay trong
các hot đng marketing, ch không phi xut phát tim tàng t các hot đng ca
chui giá tr.
Khác bit hóa cho phép DN yêu cu mc giá vt tri, bán nhiu SP hn mc
giá cho trc, hoc đt đc li ích tng đng. Mc giá vt tri đc hiu nh là
tt c các li ích mà vic khác bit hóa mang li cho DN. Khác bit hóa đem đn hiu
qu hot đng tt hn nu mc giá vt tri vt qua các chi phí phát sinh đ có đc
s đc đáo, duy nht và có giá tr đó.
Các DN thc hin khác bit hóa đ to s đc nht thông qua nhng hot đng
ch yu và các hot đng h tr trong chui giá tr ca mình. S đc nht ca DN
trong mt hot đng giá tr trong chui giá tr ca mình đc xác đnh bi nhiu yu t
c bn, các yu t này tác đng đn s đc nht là nguyên nhân c bn gii thích ti
sao mt hot đng là duy nht. Nu không nhn bit đc các yu t này thì DN không
th phát trin toàn din các phng tin đ to ra nhng hình thái mi ca khác bit
hóa hoc phân tích s khác bit đang có s bn vng nh th nào.
Vic xác đnh chính xác các yu t tác đng đn s khác bit hóa bn vng s
đóng mt vai trò quan trng, giúp DN cng c và phát trin các ngun gc ca s đc
nht. DN có th gia tng thêm ngun gc ca s khác bit hóa trong chui giá tr, bng
cách khai thác các ngun gc ca s đc nht trong nhng hot đng giá tr cng thêm,
làm cho thc t vic s dng SP (s tha mãn) ca KH nht quán vi mong mun ban
đu (k vng).
6
Tính bn vng ca li th khác bit hóa là cc k quan trng, nó đm bo tính
cnh tranh bn vng cho DN trc các đi th cnh tranh. Tính bn vng ca khác bit
hóa da trên hai vn đ c bn đó là: giá tr dành cho ngi mua đc nhn thc liên
tc và thiu s bt chc t các đi th cnh tranh. Bi vì ri ro luôn tn ti là nhu cu
hoc nhn thc ca ngi mua s thay đi, s làm trit tiêu giá tr ca mt hình thc
khác bit hóa, hay s bt chc các chin lc ca DN bi các đi th cnh tranh đ
vt qua các nn tng khác bit hóa hin có ca DN.
đc bn vng, khác bit hóa phi đc thc hin trên c s các ngun gc
mà ti đó có nhng rào cn di đng đ ngn cn s sao chép ca các đi th. Khác bit
hóa s đc bn vng hn trong các điu kin sau: Ngun gc cho s đc nht ca DN
có liên quan đn các rào cn, DN có li th chi phí trong khi thc hin khác bit hóa,
và th ba là các ngun gc ca khác bit hóa là đa dng.
1.1.3 Các chin lc cnh tranh c bn
Nn tng c bn đ hot đng ca DN đt mc trên trung bình ngành trong dài
hn là li th cnh tranh bn vng. tn ti trong môi trng cnh tranh, các công ty
phi ro ra đc li th cnh tranh. Li th cnh tranh đc th hin di hai hình thc
c bn: chi phí thp hoc khác bit hóa. Kt hp hai hình thc c bn này ca li th
cnh tranh vi phm vi hot đng ca công ty đang theo đui s hình thành nên ba
chin lc cnh tranh c bn tng quát đó là: chin lc chi phí thp, chin lc khác
bit hóa, và chin lc tp trung.
Chin lc tp trung có hai phng thc c th: tp trung theo hng chi phí thp
hoc tp trung theo hng khác bit hóa.
Các chin lc này là c bn vì tt c các DN, không phân bit quy mô ln hay
nh, không phân bit loi hình kinh doanh, hay sn xut, DV … đu có th vn dng.
Các chin lc cnh tranh c bn này là s kt hp các quyt đnh khác nhau v
các yu t nn tng: SP, th trng và nng lc phân bit. Mi chin lc tng quát này
liên quan đn mt l trình c bn riêng bit đ đa đn li th cnh tranh.
7
1.1.3.1 Chin lc chi phí thp nht
Mc tiêu ca công ty theo đui chin lc chi phí thp nht là vt tri đi th
cnh tranh bng cách to SP, DV vi chi phí thp. Ngun gc ca li th v chi phí có
th bt ngun t: li th v quy mô kinh t, quyn s hu công ngh, u đãi vic tip
cn ngun nguyên liu thô.
u đim ca chin lc này:
Vi chi phí thp, công ty có th bán SP vi mc giá thp hn đi th cnh tranh
mà vn gi nguyên mc li nhun.
Vi chi phí thp, nu xy ra cuc chin v giá và các công ty cnh tranh nhau
góc đ giá c thì DN có chi phí thp hn s có kh nng cnh tranh tt hn so vi các
đi th khác.
Công ty d dàng chu đng khi có sc ép tng giá ca các nhà cung cp.
Là rào cn không cho các công ty khác xâm nhp vào ngành.
Hn ch ca chin lc này:
Các đi th cnh tranh có kh nng tìm ra phng pháp sn xut vi chi phí thp
hn, khi đó công ty s mt đi li th cnh tranh ca mình.
Do theo đui chi phí thp, công ty có th b qua, không đáp ng đc s thay đi
v th hiu ca KH. Nu SP ca DN có chi phí thp mà vn không đc ngi mua
nhn đnh là vt tri hn so vi đi th hoc chp nhn đc, h buc phi gim giá
thp hn các đi th đ có doanh thu, điu này làm cho li nhun hoc v th v chi phí
thp ban đu s không còn ý ngha.
Theo đui chi phí thp nht, DN cn phi tìm kim và tn dng mi ngun lc đ
có li th v chi phí. H vn phi có SP ngang cp hoc tng t so vi các đi th
trên c s khác bit hóa đ tr thành mt đn v hot đng trên trung bình, ngay c khi
h đã có li th v chi phí.