Bài thuyết trình xã hội học tội phạm 2

Problem Research

Khái niệm tội phạm

Loại hình, đặc trưng, nguyên nhân tội phạm

Tình hình tội phạm Việt Nam

Tình tình tội phạm trên thế giới

Các nghiên cứu liên quan

Đánh giá và giải pháp

Criminal Concept

Rộng (xh): những hành vi sai lệch chuẩn mực xã hội của
cá nhân, nhóm, tổ chức đảng phái nguy hiểm, chống đối xã
hội.

Hẹp: từng Nhà nước, xã hội cụ thể, tùy vào lợi ích các giai
cấp, nhóm quyền lực.

Bộ luật Hình sự Việt Nam quy định rõ khái niệm này (
khoản 1-4 điều 8)

PHÂN LOẠI-ĐẶC TRƯNG-NGUYÊN NHÂN
+ Các cách phân loại tội phạm ở Việt Nam
+ Đặc trưng cơ bản
+ Lý thuyết giải thích nguyên nhân tội phạm

+ Nguyên nhân
+ Các chuẩn mực

Classification
Giới Nam
Nữ
Lĩnh vực Kinh tế
Văn hóa,…
Tính chất, mức độ Ít nghiêm trọng
Nghiêm trọng
Rất nghiêm trọng
Đặc biệt nghiêm trọng

Specific characteristics-sociology

Tính quy luật: góc độ hành vi cụ thể chịu tác động của quy
luật tâm lý, môi trường xã hội.

Hành vi được lập lại nhiều lần trong khoảng thời gian dài
 Có các điều kiện chung nhất.

Tính xã hội
 Tìm hiểu, lý giải, đánh giá ở cấp hành vi, tiểu môi
trường và môi trường xã hội.

Apply Theory-Individual
Nhân chủng 70 TK XIX
học (máu phạm C.Lombrozo
tội-bẩm sinh) E.Ferri
Tính chất R.Garofalo

Cá nhân Tâm lý học S.Freud
(Kq xung đột Những người khác
những bản MT xã hội từ nhỏ
năng thô bạo)
Phát sinh sinh Gibbon, Jones
vật, NST Ẩn dấu ở NST X
Phát triển lt nhân chủng học

Apply Theory-Social (5)
(1) Thiếu sự điều hòa, điều chỉnh, thiếu chuẩn, sự không khớp
nhau giữa các mục tiêu văn hóa-biện pháp thực hiện đạt
mục tiêu (luật thừa kế, hôn nhân-gia đình)
-
E.Durkheim: là hiện tượng không thể thiếu trong xã hội, sự
vô quy tắc thể hiện suy thoái đạo đức  phạm tội khi xã
hội có biến động, khủng hoảng do mất phương hướng. Xã
hội vô quy tắc-những lộn xộn của trật tự tập thể.

Apply Theory-Social
-
R.Merton: trong xã hội không phải ai cũng được học hành
đến nơi  được xếp vào nơi phù hợp với khả năng,
nguyện vọng  khoảng trống. 1957 “Lý thuyết xã hội và
cơ cấu xã hội” chia ra 5 hành vi: tuân thủ, cách tân, nghi
thức, rút lui và nổi loạn.
(2) Phân hủy xã hội: C.Shaw, Mc.Kay và Travis Hirschi phát
triển LT của Durkheim, do văn hóa, chuẩn và quan hệ xã
hội thiếu vắng hoặc xung đột:

Apply Theory-Social

-
C.Shaw, Mc.Kay: tội phạm nói chung, tội phạm vị thành
niên thường xảy ra ở đô thị>vùng khác (khác: loại người,
văn hóa, thân phận), sự biến động lớn về dân số  đổ vỡ
văn hóa, không tìm thấy chuẩn mực chung.
-
Travis Hirschi trong “Các nguyên nhân của tội phạm”: do
ràng buộc xã hội-quá tin  tuân thủ chấp nhận, gắn bó với
môi trường xung quanh  tránh được hành vi sai lệch

Apply Theory-Social
(3) Nền văn hóa phụ: do sự >< chuẩn các tiểu văn hóa (phụ-
độc lâp-phản ứng)-văn hóa lớn hơn(chính thống)
- T.Sellin “Xung đột văn hóa và tội phạm”: những hành vi sai
lệch của con người nảy sinh là do những xung đột các
chuẩn về văn hóa (băng nhóm trộm cướp, đầu gấu nhìn
cảnh sát chỉ biết bắt bớ, trừng phạt) –
xã

hội

hóa
hình thành
nhân cách không tuân thủ.

Apply Theory-Social
- W.Miller: có một tiểu văn hóa khác biệt của giai cấp, tình
trạng phạm pháp nhóm là 1 biểu hiện, phá phách  bị
nhóm khác coi là sai lệch, tội phạm.
Coi trọng “chuẩn” của nhóm mình, phát triển phụ thuộc

vào những phương tiện bất hợp pháp có sẵn, tồn tại ở tổ
chức xã hội lỏng lẻo và noi gương (phạm pháp có địa vị,
uy tín, quyền lực cao trong cộng đồng).

Apply Theory-Social
(4) Gán nhãn: bị quy định, gán cho bởi xã hội, nhóm quyền
lực:
-
H.Berker: sai lệch, tội phạm không phải là một đặc tính
hiện diện ở bản thân hành vi, không phải là hiện diện nằm
ở bản thân người có hành vi mà nằm ở mối quan hệ giữa
những ai có hành vi-những ai đáp lại (xã hội, nhóm có
quyền lực)  chú ý đến yếu tố chính trị.

Apply Theory-Social
-
Đặt ra câu hỏi: ai đã đặt ra những chuẩn mực ứng xử cho
người khác phải theo, ai có thể áp những người khác phải
chấp nhận quy tắc đó  sai lệch là kết quả của quá trình tác
động qua lại giữa những con người thuộc các nhóm, tầng lớp
khác nhau trong xã hội.
-
Được bảo vệ, che đậy bởi các cơ quan kiểm soát xã hội (tòa
án, viện kiểm soát, công an-cảnh sát)
-
Giới quyền lực không bị các luật lệ kiềm chế hành vi

Apply Theory-Social
(5) Marxit: phạm trù lịch sử, gắn liền với chế độ tư hữu về tư
liệu sản xuất.

Cause

Bản thân người phạm tội:
+ Do nhằm thỏa mãn nhu cầu bản thân bất chấp lợi ích của
người khác để đạt mục đích của mình.
+ Không hiểu biết, nhận thức được tầm quan trọng, mức độ
của hành vi gây ra.
+ Do có thói quen xấu từ trước: tham lam, ích kỷ, tư hữu, vụ
lợi,

Cause

Gia đình (trang 18):
+ Người trong gia đình chưa là tấm gương sáng về đạo đức, ý
chí, nghị lực vươn lên.
+ Không quan tâm, không có điều kiện quan tâm, quan tâm
không đúng
+ Phương pháp giáo dục của gia đình chưa phù hợp, khoa học

Cause

Xã hội:
+ Nhà trường:
-
Những kiến thức văn hóa chưa có đạo đức, lối sống.
-
Chạy theo thị trường, “lò đào tạo”
-
Môi trường xung quanh các trường chưa thực sự trong

sáng
-
Nội dung, chương trình dạy không phù hợp (đại cương,
chuyên ngành về số lượng tiết, nội dung truyền đạt, giáo
viên giảng dạy, )

Cause
+ Hệ thống luật pháp, quản lý, thực thi luật pháp chưa thực sự
tốt, hiệu quả
+ Vai trò của cộng đồng, các đoàn thể chưa thực sự được phát
huy đồng bộ
+ Vị trí địa lý: đô thị (70%-40% ở 4TP lớn) diễn ra nhiều hơn
nông thôn
+ Tuổi-giới tính: trẻ, đàn ông-phụ nữ (5-1), nay tội phạm phụ nữ
gia tăng cả số lượng và mức độ nghiêm trọng (1987-8,75%,
1990-20%)
+ Nghề nghiệp, thu nhập, văn hóa: nghèo phạm tội nhiều hơn
trung lưu, có địa vị

Norms (5)
Kn, vai Chuẩn mực xã hội, chủ đạo điều chỉnh
trò mqh giữa các nhóm xh cơ bản nhất
Chuẩn (gc, đảng phái, Nhà nước)
mực Đặc - Hành văn, thể hiện = luật, chuẩn khác
chính điểm - Phương tiện triển khai qlực, bảo đảm hệ thống
trị gc, N
2
, quyết định các tổ chức chính trị xã hội
- Luôn gắn liền với lợi ích các gc, Đảng, mang
tính lịch sử, phụ thuộc chế độ hiện hành

- Quan điểm của Đảng qaun hệ với các nước,
tình hình thế giới

Norms
Kn Chuẩn xh nhằm điều chỉnh mqh các tôn giáo
nhất định, xã hội
Tôn Đặc - Ảnh hưởng lớn tới cá nhân
Giáo điểm - Liên hệ chặt chẽ với luân lý, đạo đức,
TGQ  tin, làm theo
- Có sự tác động  tín đồ tin theo cơ chế t/cảm,
nghĩa vụ, đe dọa trừng phạt bằng các thế
lực siêu tự nhiên, luật
- Điều chỉnh, khống chế hành vi sai lệch con
người trong mqh cộng đồng tôn giáo, xã hội

Norms
Kn Chuẩn xh, điều chỉnh mối quan hệ
người-người trong xã hội
Đạo Đặc - Thể hiện qua cơ chế tâm lý bên trong,
đức điểm diễn tả = các khái niệm: lương tâm, nghĩa
vụ, danh dự, công bằng
- Thành văn, bất thành văn
- Phản ánh, đánh giá tốt, xấu, cao thượng
của con người  vi phạm bị dư luận xh
lên án, pháp luật trừng trị
- Mang tính lịch sử, phụ thuộc dân tộc, văn hóa

Norms
Kn Nhằm phản ánh, đánh giá cái đẹp,
xấu trong sáng tạo tự nhiên,

cuộc sống
Thẩm Đặc - Liên quan đến các yếu tố chủ quan,
mỹ điểm khách quan  các chuẩn mực xh
khác
- Gắn liền với từng xh, gc, lứa tuổi
- Thành văn, bất thành văn

Norms
Kn Nhằm phản ánh, củng cố, đánh giá các
khuôn mẫu ứng xử của con người mà chủ
Phong yếu là trong SH cộng đồng
Tục Đặc - Mô tả rõ rệt, nhất quán hơn thẩm mỹ,
Truyền điểm đạo đức
Thống - Duy trì khá lâu trong lịch sử, gắn liền
với dân tộc cụ thể, tạo nên bản sắc dân
tộc
- Thành văn, bất thành văn (chủ yếu)

TÌNH HÌNH TỘI PHẠM VN

Tội phạm có tổ chức:
+ Mang tính toàn cầu, ở các nước phát triển diễn ra ngày càng
nghiêm trọng, có mặt tại tất cả mọi mặt của đời sống xã
hội, gây nên nhiều hậu quả nặng nề.
+ Khái niệm theo Luật học (Mỹ) tội phạm có tổ chức có
những đặc điểm cơ bản (7):
- Đặt thu nhập kinh tế là mục đích hàng đầu, một số là mục
đích quyền lực trong Nhà nước để hoạt động lâu dài.

TÌNH HÌNH TỘI PHẠM VN

-
Có dự mưu, có sự liên kết theo đẳng cấp của một
nhóm người nhằm lập kế hoạch, thực hiện hành vi
phạm pháp hoặc đạt được các mục tiêu hợp pháp.
Đòi hỏi các thành viên chủ chốt phải tham gia liên
tục vào việc này
-
Không chỉ giới hạn trong lĩnh vực dịch vụ bất hợp
pháp rõ ràng: cờ bạc, mại dâm, ma túy, bạo lực,
mà còn tinh vi hơn: rửa tiền, mua bán bất động
sản, mánh khóe trên vi tính, Internet,
-
Sử dụng các chiến vật thô bạo: cưỡng đoạt, bạo
lực, hối lộ nhằm đạt mục đích đề ra, bảo vệ các lợi
ích kinh tế đã có