B GIÁO DCăVĨăĨOăTO
TRNGăI HC KINH T TP.HCM
NGUYN THANH HNG
VN T CÓ TI NGÂN HÀNG
THNGăMI C PHN PHNGăỌNG
LUNăVNăTHCăSăKINHăT
TP H Chí Minh ậ Nmă2013
u ca riêng tôi. Nhng thông tin và ni dung trong đ tƠi đu da trên nghiên
cu thc t vƠ hoƠn toƠn đúng vi ngun trích dn.
Tác gi đ tài: Nguyn Thanh Hng
MC LC
B GIÁO DCăVĨăĨOăTO
TRNGăI HC KINH T TP.HCM
NGUYN THANH HNG
VN T CÓ TI NGÂN HÀNG
THNGăMI C PHN PHNGăỌNG
Chuyên ngành: Tài chính-Ngân hàng
Mã s: 60340201
LUNăVNăTHCăSăKINHăT
NGIăHNG DN KHOA HC:
PGS.TS. NGUYN TH NHUNG
TP H Chí Minh ậ Nmă2013
MC LC
Trang ph bìa
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc các ký hiu, t vit tt
Danh mc các bng, biu
M đu
CHNG 1: C S LÝ LUN V VN T CÓ CA NHTM 1
1.1. Vn t có ca NHTM 1
1.1.1. Khái nim và vai trò ca NHTM 1
1.1.2. Khái nim và các thành phn ca vn t có 4
1.1.3. c đim ca vn t có: 5
1.1.4. Chc nng ca vn t có 6
1.2. Qun lý vn t có 7
1.2.1. S cn thit phi qun lý vn t có 7
1.2.2. Nhng ni dung qun lý vn t có 7
1.2.2.1. Thit lp k hoch tài chính tng th cho Ngân hàng 7
1.2.2.2. Xác đnh vn t có hp lý 8
1.2.2.3. ánh giá vƠ la chn phng thc tng vn hp lý 12
1.2.2.4. m bo các quy đnh v an toàn vn trong hot đng Ngân hàng 16
1.2.3. Các yu t đánh giá hiu qu trong vic qun lý vn t có 19
1.3. Kinh nghim qun lý vn t có ca mt s Ngân hàng 21
1.3.1. Ngân hàng United Overseas Bank Limited (UOB) 21
1.3.2. Ngân hàng JPMorgan Chase & Co. (JPM) 24
1.3.3. Bài hc kinh nghim cho OCB 25
CHNG 2: THC TRNG VN T CÓ CA OCB 27
2.1 Gii thiu v OCB 27
2.1.1 Quá trình hình thành và phát trin 27
2.1.2 Kt qu hot đng kinh doanh 27
2.2 Thc trng vn t có ti OCB 33
2.2.1 Quy mô vn t có ti OCB 33
2.2.2 Quá trình tng vn t có ca OCB 40
2.2.3 Tình hình s dng vn t có ti OCB 44
2.3 Nhng kt qu và hn ch trong vic qun lý vn t có ti OCB 48
2.4 Nhng nguyên nhân ch yu ca tn ti trong vic qun lý vn t có ti
OCB 53
CHNG 3: CÁC GII PHÁP NHM NÂNG CAO QUN LÝ VN T CÓ
CA OCB 57
3.1 nh hng phát trin 57
3.1.1 nh hng phát trin ca OCB đn 2015 57
3.1.2 nh hng qun lý vn t có ca OCB 59
3.2 Mt s gii pháp và kin ngh nhm nâng cao qun lý vn t có ti OCB . 59
3.2.1 Mt s gii pháp: 59
3.2.2 Kin ngh đi vi Ngân hàng Nhà nc. 73
KT LUN 77
DANH MC TÀI LIU THAM KHO
PH LC
DANH MC CÁC KÝ HIU, CÁC T VIT TT
ACB : Ngân hàng Á Châu
BS : Bt đng sn
BIS : Ngơn hƠng Thanh toán Quc t
GTFP : Chng trình tƠi tr thng mi toàn cu
HQT : Hi đng qun tr
IFC : T chc Tài chính Quc t
NH : Ngân hàng
NHNN : Ngơn hƠng NhƠ nc
NHTM : Ngơn hƠng thng mi
NHTMCP : Ngân hàng Thng mi C phn
NHTW : Ngơn hƠng Trung ng
OCB : Ngân hàng Thng mi C phn Phng ông
SME : Doanh nghip va và nh
TCB : Ngân hàng K thng Vit Nam
TCTD : T chc tín dng
Thu TNDN : Thu thu nhp doanh nghip
TNHH : Trách nhim hu hn
TPDN : Trái phiu Doanh nghip
TPCP : Trái phiu Chính ph
TSC : Tài sn c đnh
VCB : Ngân hàng Ngoi Thng
Vn CSH : Vn ch s hu
WTO : T chc Thng mi Th gii
DANH MC CÁC BIUă
Biu đ 1. 1: Tng tài sn và Vn ch s hu 22
Biu đ 1. 2 Li nhun sau thu và H s CAR(%) 23
Biu đ 1. 3: Vn điu l và Vn ch s hu 82
Biu đ 1. 4: ROE và ROA 84
Biu đ 1. 5: EPS ca TCB và ACB 85
Biu đ 2. 1: Tng ngun vn huy đng ca OCB t 2010-2012 28
Biu đ 2. 2: Tng d n cho vay ca OCB t 2010-2012 29
Biu đ 2. 3: T l n xu ca OCB 30
Biu đ 2. 4: Li nhun sau thu ca OCB t 2010-2012 32
Biu đ 2. 5: ROE, ROA và EPS ca OCB 33
Biu đ 2. 6: Các c đông ln ca OCB tính đn cui nm 2012 37
Biu đ 2. 7: T trng đu t vào TSC hu hình 2012 45
Biu đ 2. 8: T trng đu t vƠo TSC vô hình 2012 46
Biu đ 2. 9: Giá tr góp vn mua c phn 2012 47
Biu đ 2. 10: So sánh các phng án tng vn và thc t tng vn ti OCB
giai đon 2010-2012 50
DANH MC CÁC BNG BIU
Bng 1. 1: Ví d v vai trò to tin 3
Bng 1. 2: C cu vn ch s hu 23
Bng 1. 3: Quy mô Vn điu l và Vn CSH ca mt s NH đn 31/12/2012 . 82
Bng 1. 4: Mt s ch s liên quan đn vn t có ca các NHTMCP 83
Bng 1. 5: i tác chin lc ca các NH 84
Bng 2. 1: Phân loi s d huy đng theo thi hn 28
Bng 2. 2: Phân loi d n cho vay theo k hn 30
Bng 2. 3: Xp loi c cu n cho vay ca OCB t 2010-2012 31
Bng 2. 4: C cu thu nhp ca OCB t 2010-2012 32
Bng 2. 5: Vn t có ca OCB t 2010-2012 33
Bng 2. 6: Các h s đánh giá quy mô vn t có ca OCB t 2010-2012 34
Bng 2. 7: Các ch s trng thái tài sn ca OCB t 2010-2012 36
Bng 2. 8: Vn điu l, vn t có, c tc và EPS ca OCB t 2010-2012 36
Bng 2. 9: C cu c đông tính đn 30/06/2013 38
Bng 2. 10: Các giai đon tng vn ca OCB t 2010-2012 41
Bng 2. 11:Bng tính toán phng án tng vn nm 2012 ca OCB 43
Bng 2. 12:T trng đu t vƠo TSC ca OCB t 2010-2012 45
Bng 2. 13 So sánh các ch tiêu tài chính ca các NH 2012 49
M U
1. Tính cp thit caăđ tài
Trong thi gian va qua, nn kinh t th gii đƣ chng kin s suy thoái nhiu
nn kinh t trên th gii. T l n công Hy Lp, tình hình tht nghip ti Tây Ban
Nha…ngƠy cƠng nghiêm trng. Cuc khng hong kinh t, tài chính ca th gii đƣ
có nh hng, tác đng xu đn nn kinh t toàn cu, trong đó có c các đnh ch tài
chính, ngơn hƠng tng nh không th b nh hng nh UniCredit, AIG, Merrill
Lynch, Citi Group, Tháng 12 nm 2008, th gii tài chính toàn cu sng st khi
nghe tin Lehmon Brother, mt trong nhng NH hƠng đu ca M tuyên b phá sn
và nhiu ngân hàng khác ti M cng lơm vƠo cnh phá sn hoc b mua bán sáp
nhp đ tn ti trong nhng nm qua. iu nƠy đƣ chơm ngòi cho cuc khng hong
tài chính và suy thoái kinh t t hi nht k t cuc đi suy thoái trong thp niên 30
ca th k 19.
Không nm ngoài vòng xoáy ca s suy thoái nn kinh t th gii, nn kinh t
Vit Nam cng chng kin s phá sn, gii th ca nhiu Doanh nghip trên nhiu
lnh vc khác nhau, s liu tn kho hƠng hóa tng cao, t l tht nghip tng. Theo
s liu ca B K hoch- u t thì trong nm 2012, đƣ có 54.261 doanh nghip
gii th, phá sn[21]. Vic bo tn, duy trì s hot đng ca các Doanh nghip trong
thi đim này là ht sc khó khn.
Trong lnh vc kinh doanh tin t, bo toàn vn là yu t có Ủ ngha quyt đnh
sng còn đn s hình thành và phát trin lâu dài ca ngân hàng. Vit Nam hin
nay có th thy, h thng NHTM Vit Nam đang phát trin mnh c v quy mô và
cht lng hot đng, góp phn không nh vào s nghip công nghip, hóa hin đi
hóa đt nc. Song, cng nh các ch th kinh t khác, các doanh nghip ca ngành
ngơn hƠng cng đang đng trc nhng c hi và thách thc to ln ca quá trình
hi nhp. Thc trng hot đng ca các NHTM Vit Nam cho thy, nng lc cnh
tranh khi bc vào hi nhp kinh t quc t còn rt nhiu yu kém. Biu hin quan
trng và ni bt là vn t có ca các NHTM Vit Nam đu nh bé vƠ c cu cha
hp lý so vi các NH tiên tin trong khu vc và th gii.
Duy trì quy mô vn t có hp lỦ, đm bo kh nng tng trng vn t có
mnh m phù hp vi chin lc phát trin có nh hng rt ln đn nng lc tài
chính ca ngơn hƠng. Nói khác đi, khi vn t có ca ngơn hƠng đc qun lý hu
hiu theo công ngh hin đi bng nhng tiêu chun an toàn tiên tin, nng lc tài
chính ca ngân hàng s đc nhân lên nhiu ln. Thi gian qua nhiu NH Vit
Nam đƣ sáp nhp nh NHTMCP Sài Gòn (SCB), NH Vit Nam Tín Ngha, NH NhƠ
Hà Ni (Habubank), hoc thay đi c cu c đông vƠ đi tên t NH i Tín (Trust
Bank) thành NH Xây Dng Vit Nam (Vietnam Construction Bank)…và sp ti s
có mt s NH đang xem xét đ sáp nhp nh HDBank vƠ DaiABank. Mt trong
nhng nguyên nhân dn đn tình trng trên là do vic qun lý vn t có ti các ngân
hàng không hiu qu, không bn vng dn đn mt kh nng chi tr, không mang
li li nhun cho ngân hàng và mt kh nng điu chnh các gii hn hot đng ca
ngân hàng nhm bo đm an toàn cho các ngân hàng trong kinh doanh gây ra nhiu
ro.
ƣ có nhiu nghiên cu v lnh vc vn t có nh ắi mi qun lý vn t có
to môi trng cnh tranh lành mnh cho các NHTMCP TPHCMẰ[7] hay ắBin
pháp gia tng vn t có ca các NHTMCP ti Vit NamẰ[8] tuy nhiên nhng đ tài
này nghiên cu trên phm vi rng, thi gian cng đƣ khá xa và tình hình bin đng
nhanh trên th trng tin t nh hin nay, đng thi t nm 2010 đƣ có nhiu thay
đi v chính sách ca NhƠ nc nh: Thông t 13/2010/TT-NHNN ắQuy đnh v
các t l đm bo an toàn trong hot đng ca TCTDẰ hay Lut các TCTD nm
2010.
Nhn thy s cn thit phi nghiên cu vic qun lý vn t có ti mt ngân
hàng trong thi đim có nhiu bin đi hin nay, hc viên chn đ tƠi ắVn t có
ti C phẰ đ tìm hiu thc t vic qun
lý vn t có ti mt ngân hàng c th, qua đó rút ra các nhn xét cng nh kin ngh
mt s gii pháp nhm qun lý vn t có trong bi cnh cnh tranh khc lit gia
các NH.
2. Mc tiêu nghiên cu:
2.1. Mc tiêu tng quát : Nghiên cu v vn t có ca OCB đ thy đc hiu
qu ca vic qun lý vn t có trong hot đng kinh doanh ca Ngân hàng, bên
cnh đó thy đc nhng u đim và hn ch trong vic qun lý vn t có t đó
đa ra nhng gii pháp, đ xut nhm qun lý tt hn vn t có ti OCB.
2.2. Mc tiêu c th :
2.2.1. Nm bt đc c s lý thuyt v vn t có ca NHTM nói chung.
Hiu đc hoch đnh nhu cu vn ca ngân hàng.
2.2.2. Nghiên cu và phân tích thc trng qun lý ngun vn t có ca các
NHTMCP nói chung và ca OCB nói riêng trên c s đa ra nhng u đim và
hn ch trong kt qu đt đc, phân tích các nguyên nhân dn đn tn ti, hn
ch công tác qun lý vn t có ti OCB.
2.2.3. a ra gii pháp, đ xut góp phn nâng cao qun lý vn t có ti
OCB.
3. iătng và phm vi nghiên cu:
i tng nghiên cu ca lun vn lƠ xem xét công tác qun lý vn t có ca
OCB trong giai đon nm 2010 đn 2012, đánh giá đc hiu qu ca vic qun lý
Vn t có ti OCB, đa ra nhng mt đc vƠ cha đc đ đ xut nhng gii
pháp ch yu nhm qun lý vn t có.
4. Phngăphápănghiênăcu:
Trong quá trình thc hin đ tài, hc viên đƣ s dng phng pháp so sánh
phơn tích, phng pháp thng kê kt hp vi các lý lun khoa hc đ làm rõ và xác
đnh đc bn cht vn đ cn nghiên cu, t đó đa ra các đ xut, gii pháp đ
gii quyt vn đ.
5. ụănghaăkhoaăhc và thc tin caăđ tài nghiên cu:
Lun vn đƣ nghiên cu nhng vn đ vn t có ca các NHTM nói chung và
OCB nói riêng. Qua đó, lun vn phơn tích thc trng, nêu lên nhng nguyên nhân
làm hn ch qun lý vn t có ca OCB. Da trên lý lun khoa hc, t duy ca
nhiu nhà kinh t cùng vi nhng nghiên cu ca bn thân đ có th đa ra các gii
pháp đ xut giúp cho OCB nâng cao qun tr ngun vn t có, qua đó khng đnh
v th ca mình trong thi k phát trin, hi nhp.
6. Kt cu ca lunăvn:
B cc lun vn gm 3 chng:
- Chng 1: C s lý lun v vn t có ca NHTM.
- Chng 2: Thc trng ngun vn t có ca OCB
- Chng 3: Các gii pháp nhm nâng cao qun lý vn t có ca OCB.
1
CHNGă1:ăCăSăLụăLUNăVăVNăTăCịăCAăNHTM
1.1. Vn t có ca NHTM
1.1.1. Khái nim và vai trò ca NHTM
1.1.1.1 Khái nim
Cho đn thi đim hin nay, có nhiu khái nim v NHTM:
M: ắNgân hàng là loi hình t chc tài chính cung cp mt danh mc
các dch v tài chính đa dng nht- đc bit là tín dng, tit kim và dch v
thanh toán- và thc hin nhiu chc nng tài chính nht so vi bt k các t
chc kinh doanh nào trong nn kinh t”[13].
o lut ngân hàng ca Pháp (1941) cng đƣ đnh ngha: “NHTM là nhng
c s mà ngh nghip thng xuyên là nhn tin bc ca công chúng di
hình thc ký thác, hoc di hình thc khác, và s dng ngun lc đó cho
chính h trong các nghip v v chit khu, tín dng và tài chính”[18].
Vit Nam, theo khon 2, khon 3 iu 4 Lut TCTD 2010 đƣ xác đnh
“Ngân hàng là loi hình t chc tín dng có th đc thc hin tt c các
hot đng ngân hàng theo quy đnh ca Lut này. Theo tính cht và mc tiêu
hot đng, các loi hình ngân hàng bao gm ngân hàng thng mi, ngân
hàng chính sách, ngân hàng hp tác xã”, trong đó “Ngân hàng thng mi
là loi hình ngân hàng đc thc hin tt c các hot đng ngân hàng và
các hot đng kinh doanh khác theo quy đnh ca Lut này nhm mc tiêu
li nhun”[14]
Trongăđó,ă hotăđng ngân hàng là hot đng kinh doanh tin t và dch v
ngân hàng vi ni dung thng xuyên là nhn tin gi, s dng s tin nƠy đ cp
tín dng và cung ng các dch v thanh toán.
Nh vy, có th nói rng NHTM là mt loi đnh ch tài chính trung gian cc k
quan trng trong nn kinh t th trng. Nh h thng đnh ch tài chính trung gian
này mà các ngun tin nhàn ri nm rãi rác trong xã hi s đc huy đng, tp
2
trung li vi s lng đ ln đ cp tín dng cho các t chc kinh t, cá nhân nhm
mc đích phc v phát trin kinh t - xã hi.
1.1.1.2 Vai trò ca NHTM
Vai trò trung gian: Vai trò này th hin thông qua 3 chcănngăsau:
Trung gian tín dng:
NHTM là cu ni gia nhng ngi có vn d tha và nhng ngi có nhu cu
v vn. Thông qua vic huy đng khai thác các khon vn tin t tm thi nhàn ri
trong nn kinh t, ngân hàng hình thành nên qu cho vay cp tín dng cho nn kinh
t. Vi chc nng nƠy, ngơn hƠng va đóng vai trò là ch th đi vay, va đóng vai
trò là ch th cho vay.
Xut phát t đc đim tun hoàn vn tin t trong quá trình tái sn xut xã hi,
NHTM vi vai trò là t chc chuyên kinh doanh v tin t, tín dng, nm bt tình
hình cung cu v vn tín dng s thc hin tip nhn và chuyn giao vn mt cách
có hiu qu. Thông qua vic thu hút tin gi vi khi lng ln, ngân hàng có th
gii quyt mi quan h gia cung và cu vn tín dng v khi lng và c thi gian
tín dng[15].
Trung gian gia NHNN và công chúng:
NHTM thc hin nhng nhim v mt mt trc tip vi công chúng, mt mt
trc tip vi NHNN. Thông thng, các chính sách ca NHNN không tác đng trc
tip ti công chúng mƠ tác đng trc tip ti các NHTM. Lúc nƠy, các NHTM đóng
vai trò là cu ni trong vic chuyn tip tác đng ca các chính sách tin t, chính
sách tài chính ca NHNN đn nn kinh t. VƠ cng qua các NHTM, tình hình sn
lng, giá c, công n vic làm, nhu cu tin mt, tng cung tin t, lãi sut, t
giá…ca nn kinh t cng đc phn hi cho NHNN đ Chính ph và NHNN có
nhng chính sách điu tit thích hp vi tng tình hình c th.
Trung gian thanh toán
ơy lƠ chc nng quan trng, không nhng th hin rõ bn cht ca NHTM mà
còn cho thy tính cht ắđc bitẰ trong hot đng ca NHTM.
3
Trong khi nn kinh t cha có hot đng ngân hàng, hoc mi có nhng hot
đng s khai (nhn bo qun tin đúc) thì các khon giao dch thanh toán gia
nhng ngi sn xut kinh doanh vƠ các đi tng khác đu đc thc hin mt
cách trc tip, ngi tr tin vƠ ngi th hng t kim soát các giao dch thanh
toán, đng thi s dng tin mt đ chi tr trc tip. Nhng khi NHTM ra đi và
hot đng trong nn kinh t, thì dn dn các khon giao dch thanh toán gia các
đn v vƠ cá nhơn đu đc thc hin qua h thng ngân hàng.
NHTM đng ra lƠm trung gian đ thc hin các khon giao dch thanh toán gia
khách hàng, gia ngi mua, ngi bán…đ hoàn tt cá quan h kinh t thng mi
gia h vi nhau, là ni dung thuc chc nng trung gian thanh toán ca NHTM[6].
Vai trò to tin
To tin là mt vai trò quan trng, phn ánh rõ bn cht ca NHTM. Ta có th
hình dung rõ hn v vai trò này qua ví d sau:
Bng 1. 1: Ví d v vai trò to tin
Tên Ngân hàng
Tinăgiămi
Thanh
toán
Dătrăbtă
buc
Ngân hàng A
1.000.000
900.000
100.000
Ngân hàng B
900.000
810.000
90.000
Ngân hàng C
810.000
729.000
81.000
….
ToƠn h thng NH
10.000.000
9.000.000
1.000.000
Gi s NH A có khon tin gi mi là 1.000.000đ, nu d tr bt buc là 10%
thì s tin nó có th cho vay là 900.000đ. Khon tin cho vay đó đc đa đn
ngi vay, ngi vay tin không bao gi vay tin v mà ct trong nhƠ vì nh th h
phi chu lãi mt cách vô ích. H dùng tin đó chi tr các khon mua hàng hoá, dch
v. Và s tin đó đn tay ngi đc chi tr, ngi chi tr đem s tin đó gi vào
NH B, NH B lúc này s có mt lng tin gi mi là 900.000đ. Nu d tr bt buc
là 10%, s tin có th cho vay là 810.000đ. S tin nƠy đc cho ngi cn vay,
ngi này li chi tr các khan đn ngi đc chi tr, ngi đc chi tr đem s
tin đc tr gi vào NH C. Lúc này NH C s có s tin gi mi là 810.000đ. Và c
4
nh th tip tc… cho đn khi lng tin gi mi bng 0. Ngi ta tính đc rng
lng tin gi mi trong toàn h thng NH là 10.000.000, lng tin d tr bt
buc là 1.000.000đ và tin cho vay là 9.000.000đ. Nh vy t lng tin
1.000.000đ ban đu, thông qua NHTM, lng tin trên toàn h thng NH đƣ đc
tng lên đn 10.000.000đ.
Qua phân tích quá trình to tin ca NHTM, ta có th thy rng NHTM đƣ góp
phn lƠm tng tng cung tin trong nn kinh t. Nhng vic to tin ca NHTM ch
có th đc thc hin theo tín hiu, theo nhu cu ca th trng. Do đó, nó s không
gây ra lm phát trong nn kinh t.
Tt c các vai trò trên ca ngơn hƠng đu cn đn lòng tin ca khách hƠng. C
s đ to nim tin ni khách hƠng chính lƠ tim lc tài chính ca NHTM mà c th
là ngun vn t có ca các ngân hàng. Mt ngân hàng có nn tng là vn t có ln
s d dàng to đc s tin tng ca khách hàng giao dch.
1.1.2. Khái nim và các thành phn ca vn t có
V mt kinh t, vn t có là vn riêng ca ngân hàng do các ch s hu đóng
góp vƠ nó còn đc to ra trong quá trình kinh doanh di dng li nhun không
chia (vn t có còn đc gi là vn ch s hu, vn riêng)[18].
V mt qun lý, theo các c quan qun lý ngân hàng, vn t có ca ngân hàng
đc chia làm 2 loi:
- Vn t có c bn: Là phn vn t có hình thƠnh ban đu vƠ đc b sung
trong quá trình hot đng ca ngơn hƠng, đơy lƠ ngun vn tng đi n
đnh. Bao gm vn điu l (vn ngân sách cp, vn c phn thng, vn c
phn u đƣi vnh vin), qu d tr, d phòng, thng d vn, li nhun không
chia và các khon khác (các tài sn n khác theo quy đnh ca NHNN)[18].
- Vn t có b sung: Là ngun vn tng thêm khi NH đƣ đi vƠo hot đng và
ph thuc vào ngun vn t có c bn v quy mô và có tính n đnh thp.
Vn t có b sung bao gm vn c phn u đƣi có thi hn, tín phiu vn,
trái phiu chuyn đi. Theo quy đnh ca các c quan qun lý ngân hàng, thì
5
vn t có b sung không đc vt quá 50% vn t có c bn (M,
Pháp)[18].
Vit nam, theo thông t 13/2010/TT-NHNN có hiu lc t ngày 20/05/2010
thì vn t có ca TCTD c th bao gm vn cp 1 và vn cp 2[11].
Vn cp 1: Bao gm:
- Vn điu l (vn đƣ đc cp, vn đƣ góp).
- Qu d tr b sung vn điu l.
- Qu đu t phát trin nghip v.
- Li nhun không chia.
- Thng d c phn đc tính vào vn theo quy đnh ca pháp lut tr đi phn
dùng đ mua c phiu qu (nu có).
- Các khon phi tr khi vn cp 1.
Vn cp 2: Bao gm
- 50% s d có tƠi khon đánh giá li TSC theo quy đnh ca pháp lut.
- 40% s d có tƠi khon đánh giá li tài sn tƠi chính theo quy đnh pháp lut.
- Qu d phòng tài chính.
- Trái phiu chuyn đi hoc c phiu u đƣi do TCTD phát hƠnh tha mãn
mt s điu kin theo quy đnh.
- Các công c n khác tha mãn mt s điu kin theo quy đnh.
1.1.3. căđim ca vn t có:
- Vn t có là ngun vn n đnh vƠ luôn tng trng trong quá trình hot
đng ca ngân hàng, có th s dng vi k hn dài mà không phi hoàn tr
nên nó chính là nn tng cho s tng trng ca ngân hàng[18].
- Vn t có ca ngân hàng chim t trng nh trong tng ngun vn kinh
doanh (thông thng t 10% đn 15%), tuy nhiên nó li gi mt vai trò rt
quan trng vì nó lƠ c s đ hình thành nên các ngun vn khác ca ngân
hàng đng thi to nên uy tín ban đu, duy trì nim tin ca công chúng vào
ngân hàng[18].
6
- Vn t có quyt đnh quy mô hot đng ca ngân hàng, nó còn là yu t đ
các c quan qun lý da vƠo đ xác đnh các t l an toàn trong kinh doanh
ngân hàng (Gii hn huy đng vn, gii hn cho vay, gii hn đu t vƠo
TSC…)[18].
1.1.4. Chcănngăca vn t có
a. Chcănngăbo v:
Trong hot đng kinh doanh có rt nhiu ri ro, nhng ri ro này khi xy ra s
gây ra nhng thit hi ln cho ngơn hƠng, đôi khi nó có th dn ngân hàng đn b
vc phá sn. Khi đó vn t có s giúp ngơn hƠng bù đp đc nhng thit hi phát
sinh vƠ đm bo cho ngân hàng tránh khi nguy c trên.
Trong mt s trng hp ngân hàng mt kh nng chi tr thì vn t có s đc
s dng đ hoàn tr cho khách hàng.
Ngoài ra, do mi quan h h tng gia ngân hàng vi khách hàng, vn t có
còn có chc nng bo v cho khách hƠng (ngi ký thác) không b mt vn khi gi
tin ti ngân hàng[18].
b. Chcănngăhotăđng
Chc nng hot đng th hin ch vn t có có th đc s dng đ cho vay,
hùn vn hoc đu t chng khoán nhm mang li li nhun cho ngân hàng. Tuy
nhiên, do vn t có chim t trng không ln trong tng ngun vn kinh doanh nên
li nhun mà nó mang li cng không cao. Vì vy chc nng hot đng đơy cng
ch là th yu[18].
c. Chcănngăđiu chnh
Vn t có lƠ đi tng mƠ các c quan qun lỦ ngơn hƠng thng cn c vƠo đó
đ xác đnh các t l an toàn và ban hành nhng quy đnh nhm điu chnh hot
đng ca các ngân hàng, là tiêu chun đ xác đnh mc đ an toàn và hiu qu hot
đng ca ngân hàng. Vn t có còn lƠ cn c đ xác đnh vƠ điu chnh các gii hn
hot đng nhm đm bo ngân hàng an toàn trong kinh doanh[18].
7
1.2. Qun lý vn t có
1.2.1. S cn thit phi qun lý vn t có
Qun lý vn t có ca ngân hàng là vic nghiên cu s hình thành vn t có
ca ngân hàng mt cách hp lỦ đng thi quan tơm đn các thành phn ca vn t
có đm bo cho các hot đng kinh doanh ca ngân hàng an toàn và có lãi.
Vic thc hin tt vic qun lý vn t có có Ủ ngha:
To điu kin đ bo v tài sn cho nhng khách hƠng đƣ kỦ thác tƠi sn
ti Ngân hàng.
To điu kin đ n đnh vƠ tng trng vn t có mt cách hp lý nhm
nâng cao sc đ kháng ca ngơn hƠng trc các ri ro vƠ nguy c phá
sn trong kinh doanh.
Giúp cho nhà qun tr qun lý hiu qu vn t có vƠ tng kh nng sinh
li cho ngân hàng mt cách bn vng.
m bo cho ngơn hƠng đt đc mt mc vn t có phù hp vi quy
mô hot đng và mc đ ri ro trong kinh doanh.
1.2.2. Nhng ni dung qun lý vn t có
1.2.2.1. Thit lp k hoch tài chính tng th cho Ngân hàng
Trc tiên, ngân hàng phi xác đnh rõ mc tiêu phát trin ca ngân hàng
hng đn lƠ nh th nào? iu nƠy liên quan đn nhng yêu cu c bn nh: Ngơn
hƠng nên đc phát trin vi quy mô nào? Ngân hàng s cung cp nhng loi dch
v nào cho khách hàng? Mc đ li nhun nào là thích hp vi ngân hàng trong dài
hn?
Càng ngày, các ngân hàng càng phi gn nhng k hoch v vn vi danh mc
dch v ngân hàng s cung cp trong tng lai. S ni lng quy đnh trong hot
đng ngân hàng ti nhiu quc gia trên th gii đƣ m ra kh nng cung cp nhiu
dch v mi trong giao dch chng khoán, bo him, và nhiu lnh vng khác.
HQT vƠ Ban điu hành phi xác đnh đc nh hng ca vic cung cp các dch
v mi đi vi vn đ ri ro trong hot đng ngơn hƠng, đc bit là ri ro bin đng
thu nhp và ri ro phá sn. Mt s dch v mi s góp phn làm gim ri ro, vƠ nh
8
vy làm gim yêu cu v vn trong khi đó mt s khác li lƠm tng đ ri ro dn
đn nâng cao mc vn yêu cu. Tt nhiên, cht lng công tác qun lý ngân hàng là
yu t hƠng đu trong vic quyt đnh liu ngân hàng có th thc s hn ch đc
ri ro thông qua vic cung ng các dch v mi hay không[13].
Bc đu tiên ca k hoch đáp ng nhu cu vn liên quan đn vic lp các báo
cáo tài chính gi đnh, phân tích mc đ nhy cm đi vi nhng kt qu có th xy
ra và phát trin nhng d đoán v nhu cu vn vi gi đnh rng các chính sách ca
ngơn hƠng không thay đi. iu quan trng là HQT phi chun b k lng cho
nhng điu có th xy ra trong tng lai.
1.2.2.2. Xácăđnh vn t có hp lý
Vic xác đnh chính xác mc vn t có hp lỦ đ đm bo cho hot đng ca
ngân hàng là ht sc quan trng. Các nhà qun tr cn thy rng ngân hàng phi đi
mt vi hai đòi hi v vn, mt đc đa ra do yêu cu ca c quan chc nng và
hai là yêu cu ca các nhƠ đu t trên th trng v mc đ an toàn ca ngân hàng.
Vn t có quá ln làm gim hiu qu ca đòn by tài chính, làm gim quy mô ca
vic s dng các khon vn vay vƠ do đó lƠm gim thu nhp tim nng. Trong điu
kin bình thng, điu này s làm gim giá c phiu ca ngân hàng. Ngc li, vn
t có quá nh so vi ri ro ca ngân hàng có th khin các nhƠ đu t trên th
trng vn có n tng rng thu nhp ca ngân hàng s bin đng mnh trong
tng lai. Giá c phiu ngân hàng do vy cng s có xu hng gim vƠ ngi gi
tin cng nh các ch n khác s yêu cu mc lƣi cao hn cho nhng khon
vn ca h. Chính vì vy vic xác đnh vn t có hp lỦ đóng vai trò quan trng
trong hot đng ngân hàng, nó nh hng đn kh nng sinh li cho ngân hàng.
Mt s ch tiêu đánh giá mc đ an toàn vn ca Ngơn hƠng đƣ đc s dng
khá ph bin[13]:
- H s Tng vn t có/Tng tin gi: H s này thit lp đ đi phó vi ri
ro rút tin t, không báo trc.
- H s Tng vn t có/Tng tài sn: H s nƠy giúp xác đnh mc vn t có
hp lý, phn ánh kh nng tƠi tr tng tài sn t vn t có ca NH. Tuy
9
nhiên h s này li b qua yu t ri ro ca tài sn ngơn hƠng trong khi đơy lƠ
yu t luôn hin din trong hot đng kinh doanh ca NH. Vì vy, mt h s
khác đc áp dng đ gii quyt hn ch ca h s tng vn t có/tng tài
sn.
- H s Tng vn t có/Tng tài sn ri ro: H s này phn nào gim thiu
ri ro và hn ch ca h s tng vn t có/tng tài sn. Tuy vy, h s này
vn cha hoƠn toƠn phn ánh mc đ ri ro ca ngân hàng, chi tit các tài
sn ca ngân hàng mc đ ri ro nƠo cng nh cha xem xét đn các tài
sn ri ro ngoi bng.
- H s Tng vn t có/Tng tài sn có ri ro (hay còn gi là t l an toàn
vn ti thiu-CAR): h s này giúp xác đnh kh nng đáp ng các ngha v
ca ngân hàng vi kh nng t v t vn t có vƠ đánh giá kh nng thích
ng vi ri ro tín dng, ri ro hot đng… NHTW các nc thng quy đnh
t l CAR ti thiu đ bo v ngi gi tin, ngi cho vay, vƠ qua đó giúp
đm bo an toàn h thng tài chính.
Rõ ràng phng án cui cùng là áp dng mt t l an toàn vn ti thiu vi tt
c các NH nhm to điu kin cho c quan chc nng trong vic giám sát và bt
buc các NH phi duy trì mc vn ti thiu. Tuy vy, vn có mt s vn đ tim n
trong cách tip cn này. Th nht, nu công chúng thy rng t l vn ca NH nm
di mc ti thiu thì nhng ngi gi tin không đc bo him s có th bt đu
cuc ắrút vn quy mô lnẰ khi NH cho dù NH vn có mt mc vn hp lý so vi
các điu kin trên th trng. Vn đ th hai, đi vi công chúng, xác đnh vƠ đánh
giá t l vn t có ti thiu ca mt NH là mt vic không d dàng. Ví d, nu nh
tt c các NH đu duy trì mc vn ti thiu theo quy đnh thì dng nh các NH
đu trong trng thái an toƠn nh nhau- điu nƠy rõ rƠng lƠ không chính xác. Hn
th thc t cho thy t l vn trên tng tài sn ph thuc rt nhiu vào quy mô ca
NH, NH nh hn thng có t l vn t có/tài sn cao hn nhng ngân hàng ln.
Vy phi chng NH càng nh vi h s CAR càng cao thì càng an toàn? Vì vy
chúng ta khó có th khng đnh điu gì nu không xem xét nhng nhân t khác liên
10
quan ti điu kin c th ca tng NH-chng hn nh báo cáo thu nhp, cht lng
qun lý-ti điu kin th trng ca tng ngân hàng, th trng đang phát trin hay
lƠ đang suy yu.
Do vic áp đt t l vn ti thiu có th đa ti nhng sai lm, do đó ngi ta áp
dng thêm nhng thc đo sau đ tip cn đánh giá[13]:
- Chng qun tr. Kh nng qun tr th hin ch s dng hiu qu các
ngun lc, đem li nhiu li nhun cho ngơn hƠng đng thi đm bo đ an
toàn cho các hot đng kinh doanh ca ngân hàng. Nu cht lng qun tr
tt, Ban lƣnh đo ngân hàng hoàn toàn có th điu hành hot đng ngân hàng
hiu qu mc vn t có ln. Hn th na, quy mô vn t có ln trong
trng hp nƠy còn lƠ bc đm ban đu to đƠ cho ngơn hƠng phát trin
ngày càng mnh m hn. Ngc li, nu cht lng qun tr thp, vn t có
ln s là gánh nng cho ngân hàng.
- Tính thanh khon ca tài sn. Nh đƣ đ cp, vn t có có chc nng bo
v. Do vy, mc vn t có hp lý phi đ đ đm bo cho hot đng ngân
hàng khi có ri ro xy ra. Tính thanh khon ca tài sn cƠng cao, nguy c
mt kh nng thanh toán ca ngân hàng càng thp. Khi đó, nhu cu v vn t
có cng không cn quá cao. Ngc li, khi đa s các tài sn có tính thanh
khon thp thì mc vn t có cn thit đ đm bo an toàn cho hot đng
ngân hàng phi ln.
- Thu nhp c iu mƠ các nhƠ đu t quan tơm
hƠng đu là h thu đc bao nhiêu li nhun t đng vn đu t ca h. Vì
th, ngơn hƠng khi xác đnh mc vn t có phi quan tơm đn yu t li
nhun và phân phi li nhun. Khi tng vn lên mt mc cao hn thì lƣi thu
đc trên c phiu phi cao hn, ít nht là bng vi lƣi thu đc trên c
phiu mc vn c. Nu ch tiêu này thp hn thì s không th thu hút các
nhƠ đu t b vn vào ngân hàng. Do đó, mc vn t có hp lý là mc vn
sao cho ti đó li nhun đt đc cao, lƣi thu đc trên c phiu không thp
hn ch tiêu này trong quá kh.
11
- Chng ca Ch s hu. Ch s hu lƠ ngi đng đu và quyt đnh
đng li, chính sách hot đng ca ngơn hƠng. Do đó kh nng qun lý ca
h rt quan trng trong vic tn ti và phát trin ca ngân hàng. Nu Ch s
hu có trình đ chuyên môn, am hiu v lnh vc tài chính, có kinh nghim
và kh nng qun lý tt, đm bo lƣnh đo ngân hàng hiu qu thì mt mc
vn t có ln là hoàn toàn thích hp. Nó s giúp ngơn hƠng có điu kin nn
tng đ phát trin và nâng cao quy mô hot đng. Ngc li, nu đi ng các
Ch s hu là nhng ngi thiu nng lc qun lý, không am hiu v lnh
vc tài chính ngân hàng thì vic tng vn lên cao lƠ điu vô ngha, thm chí
còn có th gơy tác đng ngc đn kt qu hot đng ca ngân hàng. Vì vy,
cht lng ca Ch s hu cng lƠ mt trong nhng yu t cn thit phi
đc xem xét khi xác đnh quy mô vn t có ca ngân hàng.
- vt cht. i vi tài sn nm gi, các nhà qun lý
phi nm đc tình hình th trng BS đ xem xét mc đ tng vn hp lý.
Nu giá nhƠ đt cao, bt hp lý thì vic tng vn không đem li nhiu li ích
thit thc. S vn tng lên ch có th đu t mua sm thêm ít c s vt cht.
ng thi, khi đánh giá li tài sn, ngân hàng có th b thit hi mt khi giá
BS gim nhit. Ngc li, nu giá BS đang mc thp, hp lý vic tng
vn s rt có li cho ngân hàng. Phn vn tng thêm có th mua sm nhiu
c s vt cht hn. Nó không ch giúp cho quá trình m rng mng li hot
đng đc thun tin mà khi giá c nhƠ đt tng lên, ngơn hƠng s có li khi
đánh giá li tài sn. Rõ ràng vic s hu mc vn ln trong khi chi phí cho
c s vt cht thp s đem li nhiu li ích, tng cng hiu qu s dng vn
t có ca ngân hàng.
- Chng hong. Cht lng hot đng cng quan trng trong vic xác
đnh mc vn hp lý cho ngân hàng. Mt ngân hàng vi kt qu hot đng
tt, li nhun cng nh cht lng tài sn cao, luôn đm bo các quy đnh an
toàn ca pháp lut… thì s có th hot đng tt và phát huy đc ích li ca
mc vn t có ln. Ngc li, nu mt ngân hàng hot đng kém hiu qu,
12
cht lng tín dng thp, d n xu cao, li nhun thu đc kém…thì vic
tip tc tng vn s là mt gánh nng cho ngân hàng, và có th gây ra nhng
nhng nh hng tiêu cc đn hot đng ca ngân hàng.
- S bing trong ngun tin gi. Tùy thuc vào tng ngơn hƠng đ phân
tích bin đng các ngun tin gi đ đa ra mc vn t có hp lý cho tng
thi k. i vi mc bin đng ngun tin gi ln đòi hi ngân hàng phi có
vn ln đ đm bo kh nng thanh toán. Ngc li, ngân hàng ch cn mt
quy mô vn nh hn nu mc đ bin đng ca tin gi không ln.
- Nhu kin v th ng. Các điu kin v th trng cng nh hng
đn vic xác đnh mc vn t có hp lý. Nu ngân hàng hot đng trong môi
trng có nhiu đi th cnh trang cng nh các ngơn hƠng có quy mô ln,
thì đ đm bo các t l theo lut đnh, các ngơn hƠng cng phi có mc vn
ln tng ng.
1.2.2.3. ánhăgiáăvƠăla chnăphngăthc tngăvn hp lý
có th la chn đc phng pháp tng vn hp lý nht, ngân hàng cn phi
gii quyt mt s vn đ sau: iu gì s xy ra trên th trng nu NH phát hành
thêm c phiu hay các chng khoán n. Quyn li và li ích ca c đông s thay
đi nh th nào và mc đ chc chn ca HQT trong vic d đoán ngun thu
nhp trong tng lai. Các NH, ngày nay có mt s cách thc đ nâng cao mc vn
dài hn, chng hn nh bán c phiu, phát hành tín phiu vn, bán tài sn, cho thuê
tr s, hoc đy nhanh mc tng trng ca thu nhp. Chúng ta có th phân chia
các ngun vn kh dng này thành hai nhóm:
- Ngun vn bên trong (ni b).
- Ngun vn bên ngoài.
Tngăvn t ngun ni b:
Trong nhiu nm, ngun b sung vn c bn là nhng khon li nhun không
chia sau khi ngơn hƠng đƣ tin hành chia c tc. Ngun vn phát sinh ni b có
thun li là giúp ngân hàng không ph thuc vào th trng vn và nh vy tránh
đc chi phí huy đng vn. Không nhng có mc chi phí thp, phng pháp tng
13
cng vn t ngun ni b còn giúp các c đông ca NH yên tâm v t l s hu
ca h hay NH yên tâm v mc thu nhp trong tng lai- tránh tình trng loãng
quyn s hu (dilution)[13].
Ví d, nu NH la chn cách thc bán c phiu, mt s c phiu mi có th b
bán cho nhng c đông mi, nhng ngi này s đc chia phn t thu nhp ca
NH trong tng lai vƠ đc tham gia vào vic quyt đnh các chính sách ca NH.
Tuy nhiên, đim bt li ca phng thc này là ch phn vn b sung s b
đánh thu và b nh hng nhiu bi nhng thay đi v lãi sut vƠ trong điu kin
kinh t, nhng yu t nm ngoài tm kim soát ca NH.
Chính sách c tc: Ph thuc vào s tng trng ca thu nhp ròng đ đáp
ng nhu cu vn, HQT phi đa ra quyt đnh đi vi vn đ NH cn gi li bao
nhiêu thu nhp đ phc v cho vic m rng kinh doanh và bao nhiêu thu nhp s
đc chia cho c đông. Nh vy, Ban điu hành và HQT phi thng nht xác đnh
mt t l li nhun không chia (hay thu nhp gi li) thích hp-giá tr phn li
nhun không chia/thu nhp sau thu vƠ xác đnh t l chi tr c tc ậ tng giá tr c
tc/thu nhp sau thu.
T l li nhun không chia có Ủ ngha rt quan trng đi vi HQT ngân hàng.
T l thu nhp không chia quá thp s dn đn s tng trng v vn t ngun ni
b chm. iu này có th lƠm tng ri ro phá sn ca NH và làm gim kh nng m
rng tài sn sinh li. Mt t l thu nhp không chia quá cao s làm gim thu nhp
ca c đông vƠ điu này có th s làm gim giá tr th trng ca c phiu NH.
Chính sách c tc ti u đi vi mt NH là chính sách giúp NH ti đa hóa giá tr
đu t ca c đông. Ngơn hƠng ch có th m rng s lng c đông khi thu nhp
tính trên mi c phn ít nht phi bng thu nhp to ra t nhng hot đng đu t
vi mc đ ri ro tng đng. Do đó, HQT ca NH phi c gng duy trì đc s
n đnh trong mc chi tr c tc mi có th thu hút đc các nhƠ đu t đ tng
vn.
Tcăđ tngăvn t ngun ni b. Mt nhân t chính nh hng ti quyt đnh
ca HQT ngân hàng trong vic xác đnh t l li nhun không chia và t l chi tr
14
c tc là ngân hàng có th cho phép tài sn ca nó (đc bit là các khon cho vay)
tng trng nh th nào vi điu kin lƠ không vt quá t l an toàn vn ti thiu.
Nói cách khác, thu nhp ca ngân hàng phi tng vi tc đ nƠo đ không làm suy
yu h s Tng vn t có/Tng tài sn có ri ro nu nh ngơn hƠng vn tip tc duy
trì t l chi tr c tc nh trc.
Công thc sau đơy s giúp cho Ban điu hành và HQT tr li câu hi này:
T l tngă trng vn t có t ngun ni b (Internal capital growth rate)-
ICGR[13]
Công thc này cho thy rng nu chúng ta mun tng quy mô vn t ngun vn
ni b, chúng ta phi tng thu nhp ròng hoc tng t l li nhun không chia hoc
tin hành c hai.
Tngăvn t ngun bên ngoài:
Nu nh ngơn hƠng có nhu cu tng vn t các ngun bên ngoài, có th la chn
các cách sau:
Phát hành c phiu thng
Phát hành c phiu u đƣi
Phát hành giy n th cp
Phát hành trái phiu chuyn đi
Mua bán, sáp nhp
Phát hành c phiuăthng. Vic phát hành c phiu nhìn chung lƠ phng
thc huy đng ngun vn t bên ngoài tn kém nht (trên phng din chi phí giao
dch) và to ra ri ro thu nhp cao hn đi vi các c đông so vi vic nm gi
chng khoán n. Nu nh các c đông hin ti không có kh nng mua toƠn b c
phiu mi phát hành thì vic phát hành c phiu mi có th lƠm ắloƣngẰ quyn s
hu ngơn hƠng. Hn na, thu nhp trên mi c phiu cng gim xung nu nh thu
nhp t ngun vn b sung không bù đp đc chi phí phát hành. Phát hành c
phiu cng lƠm gim t l đòn by tài chính mà ngân hàng có th tn dng. Thun