Giải pháp hạn chế rủi ro tín dụng tại Ngân hàng thương mại cổ phần công thương Việt Nam

BăGIÁOăDCăVĨăĨOăTO
TRNGăIăHCăKINHăTăTP.HCM
oOo

VăThăDimăMy

GIIăPHÁPăHNăCHă
RIăROăTệNăDNGăTIăNGỂNăHĨNGă
TMCP CỌNGăTHNG VITăNAM



LUNăVNăTHCăSăKINHăT






TP.ăHăChíăMinhăậ Nmă2013


BăGIÁOăDCăVĨăĨOăTO
TRNGăIăHCăKINHăTăTP.HCM
oOo

VăThăDimăMy

GIIăPHÁPăHNăCH
RIăROăTệNăDNGăTIăNGỂNăHĨNG

TMCP CỌNGăTHNG VITăNAM
Chuyên ngành: Tài chính ậ Ngân hàng
Mƣăs: 60340201

LUNăVNăTHCăSăKINHăT

NGIăHNGăDN KHOAăHC:
PGS. TS TRNăHUYăHOĨNG



TP.ăHăChíăMinh ậ Nm 2013



LIăCAMăOAN

Tôi xin cam đoan lun vn này do chính tôi thc hin. Nhng thông tin và
ni dung nêu trong đ tài đu da trên nghiên cu thc t, các thông tin, s liu
trích dn có ngun gc đáng tin cy.
Tác gi đ tài



V Th Dim My

MCăLC
TRANGăPHăBỊA
LIăCAMăOAN
MCăLC
DANHăMCăCÁCăCHăVITăTT
DANHăMCăBNGăBIU
DANHăMCăHỊNHăV
LIăMăU 1
1. t vn đ. 1
2. Mc tiêu nghiên cu 2
3. i tng và phm vi nghiên cu 2
4. Phng pháp nghiên cu 2
5. ụ ngha khoa hc và thc tin ca lun vn 3
6. Kt cu ca lun vn 3
CHNGă1:ăTNGăQUANăVăQUNăTRăRIăROăTệNăDNG. 4
1.1. Ri ro tín dng ngân hàng. 4
1.1.1. Khái nim ri ro tín dng. 4
1.1.2. Phân loi ri ro tín dng ngân hàng. 4
1.1.2.1. Ri ro giao dch (Transaction risk). 4
1.1.2.2. Ri ro danh mc (Portfolio risk): 5

1.1.3. nh hng ca ri ro tín dng. 5
1.1.3.1. i vi ngân hàng. 5
1.1.3.2. i vi nn kinh t. 6
1.2. Qun tr ri ro tín dng. 6
1.2.1. Khái nim qun tr ri ro tín dng: 6
1.2.2. Quy trình qun tr ri ro tín dng. 7
1.2.2.1. Nhn dng ri ro. 7
1.2.2.2. Phân tích ri ro. 7
1.2.2.3. o lng ri ro. 7
1.2.2.4. Kim soát – Phòng nga ri ro. 7
1.2.2.5. Bù đp ri ro. 8

1.2.3. o lng ri ro tín dng và đánh giá ri ro tín dng. 8
1.2.3.1. Mô hình đnh tính - Mô hình 6C. 8
1.2.3.2. Mô hình đnh lng ri ro tín dng. 10
1.2.3.3. ánh giá ri ro tín dng. 12
1.2.4. Qun tr ri ro tín dng theo y ban Basel. 13
1.2.4.1. Nhn din và phân loi ri ro 16
1.2.4.2. o lng ri ro. 16
1.2.4.3. Các công c, phng pháp đ qun tr RRTD. 20
1.2.4.4. Theo dõi, đánh giá và điu chnh phng pháp qun tr RRTD. 21
1.3. Bài hc kinh nghim t công tác hn ch ri ro tín dng ti mt s nc trên th
gii. 22
1.3.1. Kinh nghim ca Trung Quc. 22
1.3.2. Kinh nghim ca Nht Bn. 22
1.3.3. Kinh nghim ca M. 23
KTăLUNăCHNGă1 23
CHNGă 2:ă THCă TRNGă V QUNă TRă RIă ROă TệNă DNGă TIă NGỂNă
HĨNGăTMCPăCỌNGăTHNGăVITăNAM. 24
2.1. Gii thiu chung v Ngân hàng TMCP Công Thng Vit Nam. 24

2.1.1. Quá trình hình thành và phát trin. 24
2.1.2. Kt qu hot đng ca Ngân hàng TMCP Công Thng Vit Nam. 25
2.1.2.1. Tc đ tng trng tng tài sn ca Vietinbank. 26
2.1.2.2. V vn ch s hu 26
2.1.2.3. Xét v c cu tài sn. 27
2.1.2.4. Tình hình tng trng ngun vn ca Ngân hàng TMCP Công thng Vit
Nam. 29
2.1.2.5. V hot đng s dng vn 30
2.1.2.6.
Các ch s v kh nng sinh li. 31
2.2. Thc trng v ri ro tín dng và qun tr ri ro tín dng ti Ngân hàng TMCP Công
Thng Vit Nam. 33
2.2.1. Thc trng hot đng tín dng ti Ngân hàng TMCP Công Thng Vit Nam.
33
2.2.1.1. Theo k hn vay. 34

2.2.1.2. Theo thành phn kinh t. 35
2.2.1.3 C cu d n theo ngành kinh t. 37
2.2.2. Thc trng v ri ro tín dng ti Ngân hàng TMCP Công Thng Vit Nam. 39
2.2.2.1. Tình hình phân loi n. 43
2.2.2.2 Trích lp d phòng ri ro. 44
2.2.3. Thc trng ca qun tr ri ro tín dng ti Ngân hàng TMCP Công Thng Vit
Nam 45
2.2.3.1. H thng xp hng tín dng ni b ti Ngân hàng TMCP Công Thng
Vit Nam. 46
2.2.3.2. Quy trình đánh giá ri ro tín dng ti Ngân hàng TMCP Công Thng Vit
Nam. 46
2.3. Phân tích nguyên nhân dn đn ri ro tín dng ti Vietinbank trong thi gian qua . 50
2.3.1. Nhóm nguyên nhân khách quan. 50
2.3.1.1. Nguyên nhân thuc môi trng kinh doanh. 50

2.3.1.2 Nguyên nhân thuc v môi trng pháp lỦ. 54
2.3.2. Nhóm nguyên nhân ch quan 58
2.3.2.1. Nguyên nhân t phía ngân hàng Ngân hàng TMCP Công Thng Vit
Nam. 58
2.3.2.2. Nguyên nhân t phía khách hàng vay 63
KTăLUNăCHNGă2 63
CHNGă 3:ă NHNGă GIIă PHÁPă NHMă HNă CHă RIă ROă TệNă DNGă TIă
NGỂNăHĨNGăTMCPăCỌNGăTHNGăăVITăNAM 64
3.1. nh hng chin lc tng th ca Ngân hàng TMCP Công thng Vit Nam giai
đon 2012-2015 64
3.1.1. Mc tiêu chung. 64
3.1.2. Mc tiêu v hot đng tín dng. 64
3.2. Gii pháp hn ch RRTD ti ngân hàng TMCP Công Thng Vit Nam. 65
3.2.1. Xây dng và hoàn thin chính sách tín dng. 65
3.2.1.1. Xây dng chính sách khách hàng. 65
3.2.1.2. Thit lp mt danh mc cho vay hp lỦ. 65
3.2.1.3. Chính sách lưi sut. 66
3.2.1.4 Sn phm tín dng 66

3.2.2. Các gii pháp nâng cao hiu qu thc thi chính sách tín dng. 67
3.2.2.1. Quy trình cho vay. 67
3.2.2.2. Nâng cao qun lỦ ri ro tín dng. 69
3.2.3. V đào to và phát trin ngun nhân lc. 72
3.2.4. Nâng cp h thng công ngh thông tin. 73
3.3. Kin ngh. 73
3.3.1. Kin ngh đi vi Nhà nc, Chính ph và các ban, ngành liên quan. 73
3.3.2. Kin ngh đi vi NHNN. 75
3.3.2.1. Nâng cao hiu qu công tác thanh tra, giám sát ngân hàng. 75
3.3.2.2. Nâng cao cht lng thông tin và tính minh bch ca th trng 75
3.3.2.3. Xây dng mt th trng mua bán n. 76

KTăLUNăCHNG 3 78
KTăLUN 79
TĨIăLIUăTHAMăKHO 80
PHăLC















DANHăMCăCÁCăCHăVITăTT

BCTC Báo cáo tài chính
CBTD Cán b tín dng
DA D án
DPRR D phòng ri ro
HQT Hi đng qun tr
NHNN Ngân hàng nhà nc
NHTM Ngân hàng thng mi
PA Phng án
RRTD Ri ro tín dng

Q 493 Quyt đnh 493/2005/Q-NHNN ca NHNN Vit Nam v phân
loi n, trích lp và s dng d phòng đ x lỦ RRTD trong hot đng ngân hàng
ca t chc tín dng, ngày 22/04/2005
Q 18 Quyt đnh 18/2007/Q-NHNN v vic sa đi, b sung mt s
điu ca Quy đnh v vic phân loi n, trích lp và s dng d phòng đ x lỦ ri
ro tín dng trong hot đng ngân hàng ca t chc tín dng, ngày 25/04/2007
Q 780 Quyt đnh 780/Q-NHNN v vic phân loi n đi vi n đc
điu chnh k hn tr n, gia hn n 23/04/2012
TCTD T chc tín dng
TMCP Thng mi c phn
TSB Tài sn đm bo
VIETINBANK Ngân hàng TMCP Công Thng Vit Nam
XHTD Xp hng tín dng
XHTN Xp hng tín nhim
Agribank Ngân hàng Nông nghip và Phát trin Nông thôn Vit Nam
BIDV Ngân hàng u t và Phát trin Vit Nam
VCB Ngân hàng TMCP Ngoi Thng Vit Nam
ACB Ngân hàng TMCP Á Châu

STB Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thng tín
EIB Ngân hàng TMCP Xut nhp khu Vit Nam
MB Ngân hàng TMCP Quân đi
PGD Phòng Giao Dch
PKH Phòng Khách hàng

DANHăMCăBNGăBIU

Bng 1.1 Phân loi tài sn “Có” theo trng s ri ro tín dng 16
Bng 2.1 Mt s ch tiêu tài chính c bn giai đon 2009- QuỦ II/2013 ca
Vietinbank 25
Bng 2.2 Kt qu hot đng kinh doanh 6 tháng đu nm 2013 32
Bng 2.3 Tng tài sn và d n cho vay ca Vietinbank giai đon 2008- Quý
II/2013 33
Bng 2.4 C cu d n tín dng ca Vietinbank giai don 2009 – Quý II/2013 theo
k hn 35
Bng 2.5 D n vay theo thành phn kinh t ti Vietinbank giai đon 2009 – Quý
II/2013 37
Bng 2.6 D n cho vay theo ngành kinh t giai đon 2009- Quý II/2013 39
Bng 2.7 T l n xu ca mt s ngân hàng đn QuỦ II/2013 42
Bng 2.8 Tình hình n quá hn ti Vietinbank giai đon 2009- Quý II/2013 43
Bng 2.9 T l trích lp ri ro tín dng theo quy đnh ca NHNN Vit Nam 44

DANHăMCăHỊNHăV
Hình 1.1 Các cu phn Hip c Basel 2 15
Hình 2.1 Tng quan vn điu l ca Vietinbank và mt s ngân hàng 26
Hình 2.2 Tng tài sn và d n cho vay giai đon 2006 –Quý II/2013 28
Hình 2.3 Tc đ tng trng ca tng tài sn và tng d n giai đon 2007- Quý
II/2013 28
Hình 2.4 Ngun vn huy đng ca Vietinbank giai đon 2008- Quý II/2013 30
Hình 2.5 H s an toàn vn (CAR) ca Vietinbank giai đon 2009-2012……… 31
Hình 2.6 Các ch s ROE và ROA ca Vietinbank giai đon 2009-2012 31
Hình 2.7 Tng quan gia thu nhp t lưi và các khon thu nhp tng đng vi
tng thu nhp ca Vietinbank giai đon 2008- 2012 34
Hình 2.8 Tc đ tng trng ca tng d n và n xu t 2010–Quý II/2013 40
Hình 2.9 Din bin tng d n và n xu ca các ngân hàng trong 4 quỦ gn nht
41
Hình 2.10 Tng d n tín dng và n xu ca 04 ngân hàng Agribank, BIDV, VCB
và Vietinbank tính đn ht 2012. 42
Hình 2.11 Qu d phòng ri ro cho vay khách hàng (không bao gm x lỦ ri ro
trong nm) ca Vietinbank giai đon 2009-2012 44
Hình 2.12 Tng trng tín dng t nm 2008 đn 2012. 51

Hình 2.13 Mt s ch tiêu ch yu 6 tháng đu nm 2013 (tng/gim) so vi cùng
k nm 2012 52
Hình 2.14 Tng mc bán l hàng hóa và dch v, % tng so cùng kì nm trc 53
Hình 2.15 C cu cho vay theo ngành ngh ca Vietinbank 2012 59



1
LIăMăU
1. tăvnăđ.
Trong nn kinh t Vit Nam, h thng Ngân hàng là mt kênh đáp ng vn ch
yu cho nn kinh t, đóng góp không nh vào mc tng GDP hàng nm. Trong hot
đng ca h thng ngân hàng thng mi Vit Nam hin nay thì hot đng tín dng
là hot đng truyn thng, nn tng và là hot đng kinh doanh chính, to ra ngun
li nhun chính cho các ngân hàng thng mi (theo thng kê chim t 70% -
80%/tng li nhun). Tuy nhiên hot đng tín dng phc tp, luôn tim n nhiu ri
ro, do vy công tác qun tr, giám sát không hiu qu thì h qu xu nht có th là
làm sp đ c h thng Tài chính – Tin t quc gia.
Khi tham gia sâu vào hi nhp, cnh tranh đư thc s là đng lc to ln cho ci
cách, đi mi mnh m trong hot đng ngân hàng. Chính s cnh tranh này đư tác
đng đn qun tr ni b và vn hóa ri ro ca ngân hàng theo hng minh bch
hn, tin cy hn. ng thi, vic nâng cao hiu qu qun tr điu hành đc bit là
nâng cao hiu qu công tác hn ch ri ro tín dng ca các ngân hàng thng mi
Vit Nam đ tn ti và phát trin trong môi trng cnh tranh ngày càng khc lit,
không nhng t các ngân hàng thng mi trong nc mà còn phi cnh tranh vi
các ngân hàng thng mi đn t nc ngoài đư tr nên cp thit.
K t nm 2004, công tác hn ch ri ro tín dng ca Ngân hàng Thng Mi C
Phn Công Thng Vit Nam (Vietinbank) đư đc Ban lưnh đo quan tâm và tr
thành mt trong nhng chin lc trng tâm. Tuy nhiên, trong quá trình thc hin
vn còn nhng mt hn ch, gây tn tht trong hot đng tín dng.

T đu nm 2013 đn nay, s gia tng n xu ca h thng các ngân hàng
thng mi nói chung và ca Vietinbank nói riêng đư tr thành vn đ đáng lo ngi
ca toàn xư hi, nh hng đn hiu qu hot đng ca ngân hàng và s phát trin
ca nn kinh t. Do đó, yêu cu hoàn thin công tác qun tr ri ro tín dng nhm
đm bo hn ch ri ro trong hot đng cp tín dng, hng đn các chun mc


2
quc t, nâng cao nng lc cnh tranh trong bi cnh hi nhp quc t tr nên bc
thit.
2.ăMcătiêuănghiênăcu
- Làm sáng t mt s vn đ c bn v c s lỦ lun trong hot đng tín dng
và qun tr ri ro tín dng ca h thng ngân hàng.
- Nghiên cu, kho sát thc trng ri ro tín dng và công tác hn ch ri ro
tín dng ti Vietinbank, t đó tìm ra các nguyên nhân dn đn ri ro tín dng trong
thi gian qua.
- Trên c s nhng nguyên nhân đó, đ xut các gii pháp toàn din phù hp
vi tình hình hot đng ca Vietinbank trong vic hn ch ri ro tín dng theo thông
l quc t và đt trong điu kin thc tin ca Vit Nam, hng đn hot đng hiu
qu, phát trin bn vng, nâng cao nng lc cnh tranh trong bi cnh hi nhp.
3.ăiătngăvƠăphmăviănghiênăcu
i tng: H thng lỦ lun v qun tr ri ro tín dng, h thng pháp lut,
h thng các chun mc đánh giá, giám sát v qun tr tín dng.
Phm vi: Trng tâm nghiên cu là các nguyên nhân dn đn ri ro tín dng
ti Ngân hàng TMCP Công Thng Vit Nam trong giai đon 2009 – quý II/2013,
t đó đ xut các gii pháp nhm hn ch ri ro tín dng ti Ngân hàng TMCP
Công Thng Vit Nam.
4.ăPhngăpháp nghiênăcu
S dng tng hp các phng pháp nghiên cu khoa hc kt hp vi các
phng pháp suy lun logic, thng kê, so sánh, phân tích,… đi t c s lỦ thuyt

đn thc tin trong hot đng kinh t, t ngun thông tin thu nhn, t nhn đnh ca
các chuyên gia và t kinh nghim ca các nhà qun tr, điu hành hot đng ngân
hàng.
Ngoài ra tác gi còn chn lc thông tin t báo cáo thng niên ca các ngân hàng
thng mi, ngân hàng Nhà Nc, các bài vit chuyên đ trên các tp chí chuyên
ngành Tài chính - Ngân hàng và tham kho các lun vn ca nhng tác gi đi


3
trc… đ làm c s d liu tng hp, phân tích đ đa ra nhng đánh giá khách
quan v ni dung ca đ tài, nhm gii quyt và làm sáng t mc tiêu nghiên cu
ca lun vn.
5.ăăụănghaăkhoaăhcăvƠăthcătinăcaălunăvn
Lun vn đa ra các gii pháp nhm hn ch ri ro tín dng ti Vietinbank
trong giai đon hin nay da trên các nguyên tc v qun tr ri ro tín dng theo tiêu
chun quc t ( Hip c Basel). ng thi, các gii pháp này có s điu chnh cho
phù hp vi tình hình thc t trong hot đng tín dng và thc tin ca công tác hn
ch ri ro tín dng ca Vietinbank.
6.ăKtăcuăcaălunăvn
Ngoài phn m đu và kt lun, kt cu lun vn đc chia thành 03 chng:
Chng 1: Tng quan v qun tr ri ro tín dng.
Chng 2: Thc trng v qun tr ri ro tín dng ti Ngân hàng TMCP Công
Thng Vit Nam.
Chng 3: Gii pháp hn ch ri ro tín dng ti Ngân hàng TMCP Công Thng
Vit Nam.

4
CHNGă1: TNGăQUANăVăQUNăTR RIăROăTệNă
DNG.
1.1.ăRiăroătínădngăngơnăhƠng.
1.1.1.ăKháiănimăriăroătínădng.
Thc t đư có rt nhiu khái nim v RRTD ngân hàng, c th nh:
Theo “Financial Institution Management – A Modern Perpective”, A.Saunder và
H.Lange thì cho rng “RRTD là khon l tim tàng khi ngân hàng cp tín dng cho
mt khách hàng, ngha là kh nng các ngun thu nhp d tính mang li t khon
cho vay ca ngân hàng không th đc thc hin đy đ c v s lng và v thi
hn”.
Theo Timothy W.Koch thì cho rng “RRTD là s thay đi tim n ca thu nhp
thun và th giá khi khách hàng không thanh toán hay thanh toán tr hn”.
Theo khon 1 iu 2, Q 493 NHNN Vit Nam v phân loi n, trích lp và s
dng d phòng đ x lỦ RRTD trong hot đng ngân hàng ca TCTD và các vn
bn sa đi, b sung v vic phân loi n, trích lp và s dng d phòng đ x lỦ
RRTD trong hot đng ngân hàng ca TCTD thì khái nim RRTD đc đnh ngha
nh sau: “ Ri ro tín dng trong hot đng ngân hàng ca các t chc tín dng là
kh nng xy ra tn tht trong hot đng ngân hàng ca các t chc tín dng do
khách hàng không thc hin hay không có kh nng thc hin ngha v ca mình
theo cam kt”.
1.1.2.ăPhơnăloiăriăroătínădngăngơnăhƠng.
Cn c vào nguyên nhân phát sinh ri ro, RRTD đc phân chia nh sau:

1.1.2.1. Riăroăgiaoădchă(Transactionărisk).
Là hình thc ca RRTD mà nguyên nhân là do nhng hn ch trong quá
trình giao dch và xét duyt cho vay, đánh giá khách hàng. Ri ro giao dch có 03 b
phn chính là ri ro la chn, ri ro bo đm và ri ro nghip v.


5
Ri ro la chn là ri ro có liên quan đn quá trình đánh giá và phân tích tín dng,
khi ngân hàng la chn nhng phng án vay vn có hiu qu đ ra quyt đnh cho
vay.
Ri ro bo đm là ri ro xut phát t các tiêu chun đm bo nh các điu khon
trong hp đng cho vay, các loi TSB, ch th đm bo, cách thc đm bo và
mc cho vay trên tr giá ca TSB.
Ri ro nghip v là ri ro liên quan đn công tác qun lỦ khon vay và hot đng
cho vay, bao gm c vic s dng h thng xp hng ri ro và k thut x lỦ các
khon cho vay có vn đ.
1.1.2.2. Riăroădanhămcă(Portfolioărisk):ă
Là mt hình thc ca ri ro tín dng mà nguyên nhân phát sinh là do nhng hn
ch trong qun lỦ danh mc cho vay ca ngân hàng, đc phân làm hai loi: ri ro
ni ti (Intrinsic risk) và ri ro tp trung (Concentration risk).
Ri ro ni ti xut phát t các yu t, các đc đim riêng có, mang tính riêng bit
bên trong ca mi ch th đi vay hoc ngành, lnh vc kinh t. Nó xut phát t đc
đim hot đng hoc đc đim s dng vn ca khách hàng vay vn.
Ri ro tp trung là trng hp ngân hàng tp trung vn cho vay quá nhiu đi vi
mt s khách hàng, cho vay quá nhiu doanh nghip hot đng trong cùng mt
ngành, lnh vc kinh t; hoc trong cùng mt vùng đa lỦ nht đnh; hoc cùng mt
loi hình cho vay có ri ro cao.
1.1.3.ănhăhngăcaăriăroătínădng.
1.1.3.1. iăviăngơnăhƠng.
Khi RRTD xy ra, ngân hàng không thu hi đc vn và lưi cho vay, nhng

ngân hàng vn phi tr vn và lưi cho khon tin huy đng khi đn hn, điu này
làm mt cân đi thu chi, vòng quay vn tín dng b chm li làm cho ngân hàng
kinh doanh không hiu qu, có th mt kh nng thanh khon. T đó, ngân hàng bt
buc phi thu hp quy mô kinh doanh, nng lc tài chính gim sút, sc cnh tranh


6
gim, gim lòng tin ca ngi gi tin, nh hng nghiêm trng đn uy tín ca
ngân hàng.
1.1.3.2.ăăiăviănnăkinhăt.
Ngân hàng là mt t chc trung gian tài chính, có chc nng huy đng vn
nhàn ri đ cho vay li, nên khi có RRTD xy ra hay b phá sn thì ngi gi tin
hoang mang lo s và  t kéo nhau đi rút tin không ch  ngân hàng đó mà còn 
các ngân hàng khác, làm cho toàn b h thng ngân hàng gp khó khn. Nu ngân
hàng không có bin pháp x lỦ khc phc kp thi, dn đn vic b thua l, thm chí
phá sn s gây ra hiu ng dây chuyn, lúc này, ri ro không ch riêng đi vi ngân
hàng mà s nh hng rt ln đn đn toàn b nn kinh t. RRTD có th châm ngòi
cho mt cn khng hong tài chính nh hng đn c khu vc và th gii.
Chính vì vy đòi hi các nhà qun tr ngân hàng phi ht sc thn trng và có
nhng gii pháp phù hp nhm ngn nga và gim thiu ri ro trong hot đng tín
dng.
1.2 Qunătrăriăroătínădng [3].
1.2.1ăKháiănimăqunătrăriăroătínădng:
Quá trình qun tr RRTD là quá trình tip cn RRTD mt cách khoa hc, toàn
din và có h thng nhm nhn dng, kim soát, phòng nga và gim thiu nhng
tn tht, mt mát, nhng nh hng bt li ca RRTD. Qun tr RRTD bao gm các
bc: Nhn dng ri ro, phân tích ri ro, đo lng ri ro, kim soát, phòng nga ri
ro và bù đp ri ro.
C th hn là qun tr RRTD là vic hn ch kh nng phát sinh RRTD và thc
hin các bin phát nhm hn ch mc đ tn tht khi RRTD xy ra.

Nh vy mc tiêu ca qun tr RRTD là nhm ti đa hóa các li ích cho
ngân hàng và các c đông (mô hình c phn) và gim thiu nhng ri ro, nhng tn
tht trong hot đng tín dng ca các NHTM trong gii hn có th chp nhn đc
đi vi tng ngân hàng đ đm bo s tn ti và phát trin bn vng.


7
1.2.2 Quy trình qunătrăriăroătínădng.
Ri ro là mt yu t khách quan cho nên ngi ta không th nào loi tr
đc hn mà ch có th hn ch s xut hin ca chúng cng nh nhng tn tht mà
chúng gây nên. Mt h thng qun lỦ hiu qu không đng ngha vi vic né tránh
ri ro mà phi làm sao kim soát và hn ch ri ro  mc thp nht tng ng vi
mc li nhun k vng. Do vy, mt quy trình qun tr ri ro tín dng hiu qu phi
bao gm nhng bc sau:
1.2.2.1.ăNhnădngăriăro.
Mun hn ch ri ro trc ht phi nhn dng đc ri ro. Nhn dng ri ro là
quá trình xác đnh liên tc và có tính h thng đi vi các hot đng kinh doanh ca
ngân hàng thông vic phân tích khách hàng, môi trng kinh doanh, đc thù các sn
phm, dch v và quy trình nghip v.
1.2.2.2.ăPhơnătíchăriăro.
Sau khi nhn dng đc ri ro thì phi phân tích ri ro, xác đnh đc nguyên
nhân gây ra ri ro. ây là công vic phc tp, bi mi ri ro không ch do mt
nguyên nhân duy nht gây ra mà thng do nhiu nguyên nhân gây ra. Trên c s
tìm đc các nguyên nhân, t đó đa ra các bin pháp hu hiu đ phòng nga ri
ro và tác đng đn các nguyên nhân thay đi chúng.
1.2.2.3.ăoălngăriăro.
Là vic thu thp s liu và phân tích.  đánh giá mc đ quan trng ca ri ro
đi vi ngân hàng, ngi ta s dng c 02 tiêu chí: tn sut xut hin ri ro và mc
đ tn tht. Quá trình đo lng có th là đánh giá cht lng hoc đánh giá s
lng. Hin nay trên thc t có 03 phng pháp đnh lng c bn: Phng pháp

thng kê, Phng pháp kinh nghim, Phng pháp tính toán – phân tích.
1.2.2.4.ăKimăsoátăậ Phòngăngaăriăro.
Công vic trng tâm ca công tác qun tr RRTD là kim soát ri ro. Kim soát
ri ro là vic s dng các bin pháp, k thut, công c, chin lc đ ngn nga, né


8
tránh hoc gim thiu nhng tn tht cho ngân hàng. Các bin pháp kim soát ri ro
nh: các bin pháp né tránh ri ro, ngn nga tn tht, gim thiu tn tht, chuyn
giao ri ro, đa dng ri ro, qun tr thông tin,…
1.2.2.5. Bùăđp riăro.
Khi ri ro đư xy ra, trc ht cn theo dõi, xác đnh chính xác nhng tn tht v
tài sn, v ngun nhân lc, v giá tr pháp lỦ. Sau đó cn có nhng bin pháp bù đp
ri ro thích hp. Các bin pháp này đc chia làm 02 nhóm: t khc phc ri ro và
chuyn giao ri ro.
1.2.3.ăoălngăriăroătínădngăvƠăđánhăgiáăriăroătínădng.
Trong quy trình qun tr RRTD thì đo lng ri ro là mt bc quan trng,
nht là trong quan đim qun tr ri ro hin đi. Không ch dng li  mc đ là
nhn dng ra ri ro mà nhà qun tr phi đo lng đc mc ri ro mà ngân hàng
gp phi. RRTD bao hàm 02 đc trng là: (1) luôn gn lin vi tht thoát ca ngân
hàng v mt tài chính; (2) xut phát t s vi phm ngha v hp đng ca khách
hàng. Chính vì th, mc tiêu ca đo lng RRTD là giúp ngân hàng lng hóa đc
ri ro mà mình gp phi trong mt khong thi gian nht đnh. Qua đó có nhng
bin pháp chng đ ri ro thích hp nh thit lp d tr đ bù đp tn tht,…
Hin nay trên thc t đư có nhiu cách tip cn khác nhau đ đo lng ri ro.
Không có phng pháp đo lng nào là tt nht vi mi ngân hàng, mi ngân hàng
cn xây dng mt phng pháp phù hp. Có th s dng nhiu mô hình khác nhau
đ đánh giá RRTD. Các mô hình này rt đa dng bao gm c đnh lng và đnh
tính. Mt s mô hình ph bin sau:
1.2.3.1.ăMôăhìnhăđnhătínhă- Mô hình 6C.

Trng tâm ca mô hình này là xem xét đ tin cy ca ngi đi vay, liu
ngi đi vay có thin chí và kh nng thanh toán các khon vay khi đn hn hay
không. C th bao gm 06 yu t sau:
- T cách ngi vay (Character): Cho dù mc đích vay là tt, thì CBTD cng phi
xác đnh thin chí tr n ca ngi vay gi chung là “t cách ngi vay”. C th


9
nh sau: tính nht quán ca ngi vay có th đc chng minh: np đ thu, tr n
đúng hn, không thói quen xu, các mi quan h gia đình tt, hòa nhp vi cng
đng…; thin chí hp tác và cung cp thông tin cho ngân hàng. Thái đ tt trong
vic công b các thông tin tài chính; tính trung thc ca các thông tin cung cp,
mc đích vay vn và phng án hoàn tr; đ tin cy, t cách đo đc ch doanh
nghip và ngi điu hành. ụ thc trách nhim và uy tín thanh toán vi các ch n
và ngân hàng.
- Nng lc ca ngi vay (Capacity): CBTD phi chc chn rng ngi xin vay
có đ nng lc hành vi dân s và nng lc pháp lỦ theo quy đnh ca pháp lut,
nng lc kinh nghim v qun lỦ điu hành: t chc, kinh doanh, k thut. ng
thi, CBTD phi xem xét kh nng lp k hoch và thc hin phng án vay vn đ
đt đc li nhun k vng, thông qua đó hoàn tr n t dòng tin to ra.
- Thu nhp ca ngi vay (Cash): CBTD phi xác đnh đc ngun tr n ca
ngi vay. Nhìn chung, ngi vay có ba kh nng đ to ra tin, đó là: (i) lung tin
t doanh thu bán hàng hay t thu nhp tin lng, ph cp, góp vn, c tc, cho
thuê nhà đt (Bt đng sn), (ii) tin t bán, thanh lỦ tài sn, (iii) tin t phát hành
chng khoán… ngân hàng nên u tiên hn c là kh nng th nht, coi đây là ngun
thu đu tiên và cn bn đ tr n vay. Vic bán, thanh lỦ tài sn có th là biu hin
nng lc ngi vay tr nên yu đi, làm tng ri ro ca ngân hàng. Ngoài ra, mt s
thiu ht lung tin là biu hin không lành mnh trong kinh doanh ca ngi vay,
khin cho quan h tín dng tr nên có vn đ.
- Bo đm tin vay (Collateral): đây là mt trong nhng điu kin quan trng đ

ngân hàng cp tín dng. Là lá chn ri ro (ngun tr n th hai) có th dùng đ tr
n vay cho ngân hàng. Bao gm: pháp lỦ tài sn, v quyn s hu, v xác lp giao
dch đm bo; giá tr tài sn khách hàng th chp cho ngân hàng là bao nhiêu? Mc
đ n đnh, hin trng cht lng ca TSB nh th nào? Mc đ n đnh và tính
kh mi ca nó ra sao? Các hình thc bo him ri ro đi vi tài sn là gì?


10
- Các điu kin (Conditions): là các cam kt quan trng nhm to tính an toàn trong
hot đng ca khách hàng, đng thi n đnh và đm bo ngun tr n ngân hàng.
Ngân hàng quy đnh các điu kin tùy theo chính sách tín dng theo tng thi k.
- Kim soát (Control): Tp trung vào nhng vn đ nh: các thay đi ca lut
pháp, quy ch hot đng có nh hng xu đn ngi vay? Yêu cu tín dng ca
ngi vay có đáp ng các tiêu chun ca ngân hàng?
Mô hình 6C tng đi đn gin, tuy nhiên li ph thuc quá nhiu vào mc đ
chính xác ca ngun thông tin thu thp đc, kh nng d báo cng nh trình đ
phân tích, đánh giá ch quan ca CBTD.
1.2.3.2.ăMôăhìnhăđnhălng riăroătínădng.
Hin nay, hu ht các ngân hàng đu s dng mô hình đnh lng thích hp đ
lng hóa đc ri ro, d báo nhng tn tht có th xy ra trong quá trình cp tín
dng và tìm gii hn tín dng an toàn ti đa đi vi mt khách hàng cng nh đ
trích lp DPRR. Mô hình đc áp dng tng đi ph bin là:
MôăhìnhăđimăsăZ.
ây là mô hình do E.I.Altman dùng đ cho đim tín dng đi vi các doanh
nghip vay vn. i lng Z dùng làm thc đo tng hp đ phân loi RRTD đi
vi ngi vay và ph thuc vào: tr s ca các ch s tài chính ca ngi vay và tm
quan trng ca các ch s này trong vic xác đnh xác sut v n ca ngi vay
trong quá kh.
T đó Altman đư xây dng mô hình đim nh sau:
* i vi doanh nghip đã c phn hóa, ngành sn xut:

Z = 1,2 X1 + 1,4 X2 + 3,3 X3 + 0,64 X4 + 0.999 X5 (1.1)
Trong đó,
X1 = Vn lu đng/ Tng tài sn
X2 = Li nhun gi li / Tng tài sn
X3 = Li nhun trc thu và lãi vay / Tng tài sn
X4 = Giá th trng ca tng vn ch s hu / Giá tr s sách ca tng n
X5 = Doanh thu/ Tng tài sn


11
Tr s Z càng cao, thì ngi vay có xác sut v n càng thp. Vy khi tr s Z thp
hoc là mt s âm s là cn c xp khách hàng vào nhóm có nguy c v n cao.
Theo mô hình cho đim “Z” ca Altman:
Z < 1,81 : khách hàng nm trong vùng nguy him, nguy c phá sn cao.
1,81 < Z < 3 : khách hàng nm trong vùng cnh báo, nguy c phá sn.
Z > 3 : khách hàng nm trong vùng an toàn , cha có nguy c phá sn.
Theo mô hình cho đim Z ca Altman, bt c công ty nào có đim s thp hn 1,81
phi đc xp vào nhóm có nguy c RRTD cao.
* iăviădoanhănghipăchaăcăphnăhóa,ăngƠnhăsnăxut:
Z’ = 0,717 X1 + 0,847 X2 + 3,107 X3 + 0,42 X4 + 0.998 X5 (1.2)
Z‟ < 1,23 : khách hàng nm trong vùng nguy him, nguy c phá sn cao.
1,23 < Z‟ < 2,9 : khách hàng nm trong vùng cnh báo, nguy c phá sn.
Z‟ > 2,9 : khách hàng nm trong vùng an toàn , cha có nguy c phá sn.
* iăviăcácădoanhănghipăngƠnhăthngămi,ădchăvăvƠăkhác: Do có s khác
bit khá ln gia các ngành nên X5 đc b qua.
Z’’ = 6,56 X1 + 3,26 X2 + 6,72 X3 + 1,05 X4 (1.3)
Z‟‟ < 1,2 : khách hàng nm trong vùng nguy him, nguy c phá sn cao.
1,2 < Z‟‟ < 2,6 : khách hàng nm trong vùng cnh báo, nguy c phá sn.
Z‟‟ > 2,6 : khách hàng nm trong vùng an toàn , cha có nguy c phá sn.
Tuy nhiên, mô hình đim có nhng hn ch là: đc xây dng trên mt mu

tng đi nh; ch da trên các công ty  M. Các mô hình ch s Z là phù hp vi
M hoc đi vi mt s ngành c th, nó không nht thit phù hp ti các nc
khác nhau và các ngành khác nhau.
Trên đây là mt s mô hình đo lng ri ro tín dng đc các NHTM Vit
Nam đang áp dng, các phng pháp này đu tp trung đo lng RRTD ca tng
khon vay riêng l hay nói cách khác là tp trung đo lng mt khía cnh ca
RRTD là ri ro giao dch. Các NHTM vn còn thiu ht mt phng pháp hay mô
hình đo lng RRTD di góc đ danh mc cho vay (đo lng ri ro ni b) đ tip
cn vi các chun mc qun lý ri ro hin đi mà th gii đang áp dng.


12
1.2.3.3.ăánhăgiáăriăroătínădng.
 đánh giá cht lng tín dng ca ngân hàng, ngi ta thng dùng ch tiêu nh
sau:
- Tălănăquáăhn.
N quá hn là khon n mà mt phn hoc toàn b n gc và/ hoc lưi đư quá hn
(N nhóm 2, 3, 4 và 5).
Tălănăquáăhnăă=ăă(Dănăquáăhn/Tngădăn)ăxă100% (1.4)
- Tălănăxu.
N xu là nhng khon tín dng b xp vào các nhóm n 3, 4 và 5. N liên quan
đn các v án, n đư khi kin nhng cha th thu hi ch x lý, n có TSB
nhng không hp l. Bao gm c nhng khon n quá hn, n tr thay không còn
đi tng đ thu.
Tălănăxuă=ă(D năxu/Tngădăn) x 100% (1.5)
- Phơnăloiăn.
Theo điu 6 ca Q 493 và Q 18 thì TCTD thc hin phân loi n theo 05
nhóm sau:
Nhóm 1: N quá hn di 10 ngày - N đ tiêu chun
Nhóm 2: N quá hn t 10 đn 90 ngày - N cn chú Ủ

Nhóm 3: N quá hn t 91 đn 180 ngày - N di tiêu chun
Nhóm 4: N quá hn t 181 đn 360 ngày - N nghi ng
Nhóm 5: N quá hn trên 361 ngày - N có kh nng mt vn
Bên cnh đó, quyt đnh cng nêu rõ, thi gian th thách đ chuyn khon vay quá
hn v trong hn là 06 tháng đi vi khon n trung dài hn và 03 tháng đi vi
khon n ngn hn k t ngày khách hàng tr đy đ n gc và lưi vay ca khon
vay b quá hn hoc khon n đc c cu li thi hn tr n.
Trng hp mt khách hàng có nhiu hn mt khon n vi ngân hàng mà
có bt k khon n b chuyn sang nhóm n ri ro cao hn thì ngân hàng buc phi
phân loi các khon n còn li ca ngân hàng đó vào các nhóm n ri ro cao hn
tng ng vi mc đ ri ro. ng thi, theo điu 7 ca Q 493, NHNN cng đư


13
yêu cu các NHTM Vit Nam đn cui nm 2008 phi xây dng xong h thng xp
hng ni b đ phân loi n theo tiêu chun đnh tính. Nhng đn cui nm 2010
mi ch có ba ngân hàng là BIDV, MB, VCB đa vào s dng.
Trên thc t, hu ht các NHTM trong nc vn tin hành phân loi n theo
các tiêu chí ca điu 6 ca Q 493, cách phân loi này có u đim là đn gin
nhng có các nhc đim nh: ch chú Ủ đn cht lng v mt hình thc và không
phn ánh đúng thc cht ca cht lng tín dng; không khuyn khích CBTD giám
sát thng xuyên các khon vay.
- Tríchălpădăphòngăriăro.
Hin nay phn ln các ngân hàng trích lp d phòng theo điu 6 ca Q 493
C th, trên c s phân loi các khon n theo 05 nhóm các ngân hàng phi trích
lp d phòng c th đ d phòng cho nhng tn tht có th xy ra, đng thi trích
lp d phòng chung vi t l 0,75% tng giá tr ca các khon n t nhóm 1 đn
nhóm 4 đ d phòng cho nhng tn tht cha xác đnh. Có th thy rng, theo
nhng tiêu chí phân loi n da trên s ngày quá hn và vic c cu thi hn tr n
cha phn ánh ht ri ro ca khon vay. T đó d phòng đc trích lp không

tng ng vi ri ro thc t mà ngân hàng có th gánh chu.
Theo tinh thn ca Basel II, các ngân hàng s s dng các mô hình da trên h
thng d liu ni b đ xác đnh kh nng tn tht tín dng. Phng pháp này giúp
ngân hàng có cái nhìn chính xác hn v nhng ri ro, tn tht mà ngân hàng có th
gp phi, t đó có trích lp DPRR phù hp.
- HăsăRRTD.
HăsăRRTDă=ăăTngădănăchoăvay/ăTngătƠiăsnăcóă (1.6)
H s này th hin t trng ca khon mc tín dng trong tài sn có, khon mc tín
dng trong tng tài sn càng ln thì li nhun s ln nhng đng thi RRTD s rt
cao.
1.2.4. Qunătr riăroătínădngătheoăyăbanăBasel [3].
Sau hàng lot v sp đ ca các ngân hàng vào thp k 80, mt nhóm các
ngân hàng Trung ng và c quan giám sát ca 10 nc phát trin (G10) đư thành


14
lp y ban Basel v giám sát hot đng ngân hàng. y ban Basel v giám sát ngân
hàng là mt y ban bao gm các chuyên gia giám sát hot đng ngân hàng đc
thành lp nm 1975 bi các Thng đc ngân hàng Trung ng ca nhóm G10 (B,
Canada, Pháp, c, ụ, Nht, Hà Lan, Thy in, Anh và M).
Tiêu chí đu tiên đánh giá kh nng tham gia vào tr trng vn quc t là
mc đ tuân th ch tiêu an toàn vn ti thiu, đây là ni dung nn tng ca Basel I
(Nm 1988).
Tuy nhiên, th trng tài chính ngày càng tr nên phc tp trong đó hot
đng ngân hàng luôn tim n ri ro. Công c Basel I bc l hn ch : vic phân
loi ri ro cha chi tit cho các khon vay; cha tính đn li ích ca đa dng hóa
hot đng; cha tính đn ri ro quc gia, ri ro ngoi hi, mt s các quy tc do
Basel I đa ra ch có th vn dng trong trng hp ngân hàng hot đng theo kiu
ngân hàng đn (alone bank), không da trên mt s sáp nhp hay hot đng theo
kiu tp đoàn;…

Chính vì th, tháng 01/2007 Công c mi Basel II ra đi đ khc phc các
hn ch ca Công c Basel I. S khác bit ln nht ca Basel II so vi Basel I
đc th hin  vic cu trúc ca Basel II tp trung vào đnh lng ri ro cho các
mc đích phân b vn. Theo đó, Basel II hng ti 03 mc đích chính sau đây: đm
bo vn phân b theo hng nhy cm ri ro; phân bit ri ro hot đng và ri ro
tín dng, đng thi đnh lng 02 loi ri ro này; thu hp khong cách gia vn
theo quy đnh và vn kinh t.
Basel II bao gm mt lot các chun mc giám sát nhm hoàn thin các k
thut qun lý ri ro và đc cu trúc theo ba mc:
Cp đ I (Pillar I): Quy đnh yêu cu t l vn ti thiu đi vi RRTD và ri
ro hot đng. Theo tr ct th nht này, lng vn duy trì đc tính toán theo 03
yu t ri ro chính mà ngân hàng phi đi mt: RRTD, ri ro vn hành và ri ro th
trng, nhng yu t đư cha đc xem xét đy đ trong Hip c Basel 1.
Trong tr ct này, quy đnh v t l tng vn ti thiu theo ri ro trên tài sn
có tính theo ri ro (T l CAR - theo McDonough) trong mt NHTM không đc