B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
NGUYN TH NGC DIM
CÁC YU T NH HNG N
QUYT NH S DNG DCH V INTERNET BANKING
TI THÀNH PH H CHÍ MINH
LUN VN THC S KINH T
TP.H CHÍ MINH – NM 2013
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
NGUYN TH NGC DIM
CÁC YU T NH HNG N
QUYT NH S DNG DCH V INTERNET BANKING
TI THÀNH PH H CHÍ MINH
Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng
Mã s : 60340201
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC:
PGS.TS S ÌNH THÀNH
TP.H CHÍ MINH – NM 2013
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan lun vn thc s kinh t: “Các yu t nh hng đn quyt
đnh s dng dch v Internet Banking ti Thành ph H Chí Minh” là kt qu
ca quá trình hc tp, nghiên cu khoa hc đc lp, nghiêm túc. Các s liu trong
lun vn có ngun gc rõ ràng, đáng tin cy và đc x lý khách quan, trung thc.
Tp.HCM, ngày 11 tháng 11 nm 2013
Nguyn Th Ngc Dim
MC LC
Trang ph bìa
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc các ký hiu, ch vit tt
Danh mc các bng, biu
Danh mc các hình v, đ th
Trang
M U 1
1. Lý do chn đ tài 1
2. Mc tiêu nghiên cu 3
3. Phm vi nghiên cu 3
4. Phng pháp nghiên cu 4
5. Ý ngha thc tin ca đ tài 44
6. Kt cu ca bài nghiên cu 5
Chng 1: C S LÝ THUYT VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CU 6
1.1 Gii thiu 6
1.2 Dch v ngân hàng đin t: 6
1.2.1 Khái nim 6
1.2.2 Các dch v ngân hàng đin t: 6
1.3 Dch v Internet Banking 9
1.3.1 Khái nim 9
1.3.2 Các tính nng có th thc hin trên Internet Banking 10
1.3.3 Li ích ca Internet Banking 10
1.4. Mt s nghiên cu trc đây trên th gii và Vit Nam 11
1.5 C s lý thuyt và mô hình tham kho: 12
1.5.1 Mô hình thuyt hành đng hp lý (Theory of Reasoned Action –TRA) 12
1.5.2 Mô hình lý thuyt hành vi d đnh (Theory of Planned Behavior Model –TPB)13
1.5.3 Mô hình chp nhn công ngh (Technology Acceptance Model –TAM) 15
1.5.4 Mô hình kt hp TAM – TPB (Combined – TAM and TPB) 16
1.5.5 Mô hình đng c thúc đy (MM) 17
1.5.6 Mô hình ca vic s dng máy tính cá nhân (Model of PC Utilization) 18
1.5.7 Thuyt ph bin s đi mi (Innovation Diffusion Theory - IDT) 19
1.5.8 Thuyt nhn thc xã hi (Social Cognitive Theory - SCT) 19
1.5.9 Thuyt hp nht v s chp nhn và s dng công ngh (UTAUT – Unified
Theory of Acceptance and Usage of Technology) 20
1.5.10 Mô hình nghiên cu 23
1.6 Tóm tt 27
Chng 2: PHNG PHÁP NGHIÊN CU VÀ KT QU NGHIÊN CU. 28
2.1 Phng pháp nghiên cu 28
2.1.1 Gii thiu 28
2.1.2 Thit k nghiên cu 28
2.1.2.1 Nghiên cu s b 28
2.1.2.2 Nghiên cu chính thc (nghiên cu đnh lng) 28
2.1.3 Các thang đo 29
2.1.4 Tóm tt 31
2.2 Kt qu nghiên cu 33
2.2.1 c đim ca mu kho sát 33
2.2.2 Kim đnh mô hình đo lng 36
2.2.2.1 Kim đnh Cronbach’s Alpha đi vi các thang đo lý thuyt 37
2.2.2.2 Phân tích nhân t khám phá (EFA) 39
2.2.3 Kim đnh mô hình nghiên cu 44
2.2.3.1 Phân tích tng quan 44
2.2.3.2 Phân tích hi quy 44
2.2.3 3 Dò tìm s vi phm ca các gi đnh trong mô hình hi quy tuyn tính 46
2.2.4 Phân tích nh hng ca các bin đnh tính lên các nhân t chính 47
2.2.4.1 Phân tích nh hng ca gii tính 47
2.2.4.2 Phân tích nh hng ca đ tui 47
2.2.4.3 Phân tích nh hng ca trình đ hc vn 49
2.2.4.4 Phân tích nh hng ca ngh nghip 50
2.2.4.5 Phân tích nh hng ca thu nhp 51
2.2.5 So sánh mc đ nh hng ca các nhân t nh hng đn quyt đnh s dng
Internet Banking gia ngi đã s dng và cha s dng 52
2.3 Tóm tt 53
Chng 3: THO LUN KT QU VÀ KIN NGH 54
3.1 Tho lun kt qu 54
3.2 Hàm ý chính sách cho nhà qun tr 56
3.3 Hn ch và hng nghiên cu tip theo 58
KT LUN 59
Tài liu tham kho
Ph lc
DANH MC CÁC KÝ HIU, CH VIT TT
AHXH : nh hng xã hi (Social Influence)
C – TAM – TPB : Mô hình kt hp TAM – TPB (Combined TAM and TPB)
D : D đnh s dng (Behavioral Intention to Use The System)
KHT : iu kin h tr (Facilitating Conditions)
DSD : D s dng (Effort Expectancy)
HQ : Hiu qu mong đi (Performance Expectancy)
IDT : Thuyt ph bin s đi mi (Innovation Diffusion Theory)
LL :Lo lng (Anxiety)
MM : Mô hình đng c thúc đy (Motivational Model)
MPCU
: Mô hình ca vic s dng máy tính cá nhân (Model of PC
Utilization)
MTV : Mt Thành Viên
NH : Ngân hàng
SCT : Thuyt nhn thc xã hi (Social Cognitive Theory)
TAM : Mô hình chp nhn công ngh (Technology Acceptance Model)
T : Thái đ (Attitude toward Using Technology)
TMCP : Thng mi C phn
TNHH : Trách Nhim Hu Hn
TPB : Mô hình lý thuyt hành vi d đnh (Theory of Planned Behavior
Model)
TRA : Thuyt hành đng hp lý (Theory of Reasoned Action)
TT : S t tin (Self-efficacy)
UTAUT : Thuyt hp nht v s chp nhn và s dng công ngh (UTAUT
– Unified Theory of Acceptance and Usage of Technology)
DANH MC CÁC BNG, BIU
Bng 1.1 : Các nghiên cu liên quan trên th gii và Vit Nam
Bng 2.1 : Thang đo dùng đ đánh giá trong nghiên cu này
Bng 2.2 : Thông tin v mu nghiên cu theo đc đim cá nhân ca khách hàng.
Bng 2.3 : Tng hp Cronbach’s Alpha các khái nim nghiên cu trong bc phân
tích tip theo
Bng 2.4 : Kt qu EFA thang đo các bin đc lp
Bng 2.5 : Kt qu phân tích nhân t ph thuc
Bng 2.6 : Kt qu phân tích tng quan
Bng 2.7 : Kt qu phân tích hi quy
DANH MC CÁC HÌNH V, TH
Hình 1.1 : Mô hình thuyt hành đng hp lý (TRA)
Hình 1.2 :Mô hình thuyt hành vi d đnh (TBP)
Hình 1.3 : Mô hình chp nhn công ngh (TAM)
Hình 1.4 : Mô hình kt hp TAM – TBP
Hình 1.5 : Mô hình thuyt hp nht v s chp nhn và s dng công ngh
Hình 1.6 : Mô hình nghiên cu
Hình 2.1 : S đ quy trình nghiên cu
Hình 2.2 : Mô hình các yu t nh hng đn quyt đnh s dng dch v
Internet Banking ti Thành ph H Chí Minh
1
M U
1. Lý do chn đ tài
S phát trin mnh m ca công ngh thông tin đã to nên mt cuc cách mng
trong mi lnh vc khoa hc và đi sng. Do vy vic áp dng công ngh vào các
ngành dch v tr thành mt xu hng tt yu. Dch v Internet Banking (ngân hàng
trc tuyn) cung cp cho ngân hàng c hi đ đáp ng tt hn nhu cu ca khách
hàng thông qua s tng tác nâng cao, khai thác d liu và tùy bin theo yêu cu
khách hàng (Mols, 1999). Bng cách s dng internet, các ngân hàng có th cung
cp mt s dch v nh: truy vn thông tin tài khon, h tr trc tuyn, gi tit kim
online, chuyn tin, thanh toán hóa đn, các dch v qun lý tin bc 24 gi mt
ngày, đng ký vay qua mng Ch cn chic thit b đin t đc
kt ni internet,
khách hàng truy cp vào các website ca ngân hàng, click chut vào các tin ích
đc hin th ngay trên trang ch đ la chn các dch v mà mình mun s dng.
Vi các dch v Internet Banking, khách hàng tit kim đc thi gian, chi phí, vi
nhiu tin ích đm bo an toàn, bo mt. Ngân hàng phát trin dch v này có th
thu hút thêm khách hàng và duy trì khách hàng hin có, góp phn tng doanh thu…
Tuy nhiên Vit Nam nói chung và Thành ph H Chí Minh nói riêng thì
Internet Banking vn còn khá mi m. Ngi s dng internet ngày càng nhiu
nhng s ngi s dng dch v này vn còn hn ch.
6,345,049
10,710,980
14,683,783
17,718,112
20,834,401
22,779,887
26,784,035
30,552,417
31,304,211
0
5,000,000
10,000,000
15,000,000
20,000,000
25,000,000
30,000,000
35,000,000
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Biu đ tng trng s ngi s dng Internet
(Ngun: Website ca Trung tâm Internet Vit Nam)
2
Theo kt qu điu tra ca CIMIGO - mt trong nhng công ty nghiên cu th
trng đc lp hàng đu ti Vit Nam, hot đng trc tuyn thng xuyên nht ca
ngi dân là thu thp thông tin nh đc tin tc (95%), s dng các trang web tìm
kim (94%). Các hot đng gii trí trc tuyn cng chim t l khá cao nh nghe
nhc, xem phim, truy cp trang mng xã hi và din đàn. Trong khi đó ngân hàng
trc tuyn ch chim 9%.
95%
94%
77%
68%
66%
63%
59%
55%
51%
44%
40%
35%
35%
26%
23%
22%
19%
14%
12%
9%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
Đ
S
N
N
Chat
Email
T
Tìm hiu thông tin v sn phm/thng hiu
Xem phim
T
Xem các din đàn
Mua sm/đu giá trc tuyn
Chi đin t trên trang web
Chi đin t qua các ng dng trc tuyn
T
T
T
Vit/đng bài trên din đàn
V
N
H I
Biu đ: Hot đng ca ngi dân khi truy cp internet
(Ngun: Báo cáo thng mi đin t Vit Nam 2012)
Hin nay hu ht các ngân hàng nc ta đu cung cp dch v ngân hàng đin t
và đây là dch v đ cnh tranh, thu hút khách hàng nên nhiu ngân hàng đã đu t
kinh phí ln cho h thng công ngh thông tin phc v cho các ngân hàng đin t,
nh ngân hàng trc tuyn (Internet Banking) và ngân hàng qua đin thoi di đng
(Mobile Banking, SMS Banking). Trong đó các ngân hàng đi đu công ngh nh
Ngân hàng ông Á, Ngân hàng K Thng, Ngân hàng Á Châu, Ngân hàng Ngoi
3
Thng… Các ngân hàng thng mi trong nc tp trung phát trin loi hình dch
v này hn trc nhm gim chi phí và nâng cao dch v cho khách hàng nhng
vn không to đc s chú ý ca phn ln khách hàng vào các tin ích ca dch v
này.
Vì vy, vn đ cn phi quan tâm đây đó là làm th nào đ khách hàng bit
đn li ích ca Internet Banking và gia tng s lng khách hàng s dng dch v
này. Mun gii quyt đc vn đ đó đòi hi cn phi có nhng nghiên cu c th
to c s cho vic phát trin dch v Internet Banking mt cách phù hp và đúng
đn. Vì vy, tôi quyt đnh thc hin đ tài nghiên cu “Các yu t nh hng đn
quyt đnh s dng dch v Internet Banking ti Thành ph H Chí Minh” có
ý ngha quan trng trong vic m rng và phát trin dch v Internet Banking ti
Thành ph H Chí Minh nói riêng và c nc nói chung. Hy vng nghiên cu này
s giúp cho các ngân hàng có cái nhìn toàn din hn khi khách hàng quyt đnh s
dng dch v Internet Banking, đt c s khoa hc cho các nhà qun lý ngân hàng
hoch đnh các gii pháp nâng cao cht lng dch v nhm duy trì và thu hút thêm
khách hàng đn vi loi hình dch v này.
2. Mc tiêu nghiên cu
Xác đnh các yu t tác đng đn quyt đnh s dng dch v Internet Banking.
Xác đnh mc đ quan trng ca các yu t tác đng đn đn quyt đnh s
dng dch v Internet Banking.
So sánh s khác bit ca các yu t tác đng đn quyt đnh s dng dch v
Internet Banking gia ngi cha s dng và ngi đã s dng.
a ra mt s khuyn ngh nhm duy trì và thu hút thêm khách hàng s dng
dch v Internet Banking.
3. Phm vi nghiên cu
i tng nghiên cu: các khách hàng cá nhân trên đa bàn Thành ph H Chí
Minh có bit đn dch v Internet Banking bao gm c khách hàng đã s dng và
cha s dng vi c mu 330 (xem thêm chng 2)
4
Phm vi nghiên cu: ti mt s ngân hàng thng mi đang cung cp dch v
Internet Banking trên đa bàn thành ph H Chí Minh, đc kho sát trong thi gian
t tháng 8/2013 đn tháng 9/2013.
4. Phng pháp nghiên cu
Phng pháp nghiên cu: nghiên cu s b qua phng pháp đnh tính và
nghiên cu chính thc thông qua phng pháp đnh lng.
Nghiên cu s b: đc thc hin bng phng pháp nghiên cu đnh tính vi
k thut tho lun nhóm và phng vn th. Mc đích ca nghiên cu này dùng đ
điu chnh và b sung thang đo quyt đnh s dng dch v Internet Banking.
Nghiên cu chính thc: đc thc hin bng phng pháp nghiên cu đnh
lng. K thut phng vn trc din đc s dng đ thu thp thông tin t khách
hàng bit đn Internet Banking ca các ngân hàng thng mi trên đa bàn Thành
ph H Chí Minh. Thông tin thu thp đc s đc x lý bng phn mm SPSS 20.
Thang đo sau khi đc đánh giá bng phng pháp h s tin cy Cronbach’s Alpha
và phân tích nhân t khám phá EFA, phân tích hi quy bi đc s dng đ kim
đnh mô hình nghiên cu, và các phân tích T-test và ANOVA đ đánh giá mc đ
nh hng ca các bin đnh tính lên các yu t quyt đnh s dng dch v Internet
Banking.
5. Ý ngha thc tin ca đ tài
tài này có ý ngha thc tin v nghiên cu và phát trin dch v Internet
Banking nh sau:
Giúp các nhà qun lý và kinh doanh dch v Internet Banking ti Vit Nam nm
bt đc các thành phn tác đng đn quyt đnh s dng dch v Internet Banking
ca khách hàng trên đa bàn Thành ph H Chí Minh.
Giúp các ngân hàng tp trung tt hn trong vic hoch đnh ci thin dch v
Internet Banking và phân phi các ngun lc, cng nh kích thích nhân viên tng s
lng và cht lng khách hàng tham gia s dng Internet Banking.
5
6. Kt cu ca bài nghiên cu
tài nghiên cu đc chia thành ba chng vi ni dung c th nh sau:
Chng 1: C s lý thuyt và mô hình nghiên cu.
Chng 2: Phng pháp nghiên cu và kt qu nghiên cu
Chng 3: Tho lun kt qu và kin ngh.
6
Chng 1: C S LÝ THUYT VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CU
1.1 Gii thiu
Phn m đu đã trình bày tng quan v c s hình thành, mc tiêu, phm vi,
phng pháp và ý ngha ca vic nghiên cu. Chng 1 nhm h thng c s lý
thuyt v dch v, tng quan v ngân hàng đin t và dch v ngân hàng đin t,
cng nh Internet Banking (ngân hàng trc tuyn), các mô hình tác đng đn vic
chp nhn và s dng công ngh. T nhng c s lý thuyt này, mô hình nghiên
cu đc hình thành.
1.2 Dch v ngân hàng đin t
1.2.1 Khái nim
Dch v ngân hàng đin t (Electronic banking) đc gii thích nh là kh nng
ca mt khách hàng có th truy cp t xa vào mt ngân hàng nhm: thu thp thông
tin, thc hin các giao dch thanh toán, tài chính da trên các khon lu ký ti ngân
hàng đó, đng ký s dng dch v mi (Trng c Bo, 2003). Hay dch v ngân
hàng đin t là mt h thng phn mm vi tính cho phép khách hàng tìm hiu hay
mua dch v ngân hàng thông qua vic kt ni mng máy vi tính ca mình vi ngân
hàng (Hunh Th L Hoa, 2004)
1.2.2 Các dch v ngân hàng đin t
1.2.2.1 Callcenter
Nguyên nhân ra đi ca Call Center bt ngun t nhu cu mun liên lc và h
tr thông tin cho khách hàng qua kênh truyn thông thoi.
Call Agent là các nhân viên chm sóc khách hàng làm vic trong mt h thng
chm sóc khách hàng hin đi (Gi là Call Center hoc Contact Center). Công vic
ca Call Agent tr li khách hàng bt kì thông tin gì h cn qua đin thoi, qua
email, qua fax, qua text chat, thm chí qua voice chat, truyn hình di đng Nhc
đim ln nht ca Callcenter là phi có ngi trc 24/24 gi.
Các dch v Callcenter cung cp:
7
Cung cp các thông tin v sn phm, dch v ngân hàng nh tin gi thanh
toán, lãi sut, t giá
T vn trc tip khi khách hàng gi ti nhm gii đáp, ghi nhn nhng thc
mc ca khách hàng liên quan ti sn phm, dch v và cht lng phc v
ca ngân hàng.
Ch đng liên h vi khách hàng nhm thông báo tình hình tài chính, ngày đn
hn các khon tin, hoc các chng trình khuyn mãi, sn phm, dch v mi.
1.2.2.2 Phone Banking
ây là sn phm cung cp thông tin ngân hàng vi h thng tr li t đng 24/24,
khách hàng ch cn nhn vào các phím trên bàn phím đin thoi và làm theo hng
dn đ thc hin các giao dch vi Ngân hàng mi lúc mi ni. Phone Banking cung
cp các loi thông tin đc n dnh trc hoàn toàn t đng nh:
Thông tin v t giá hi đoái, lãi sut, giá chng khoán.
Kim tra s d tài khon
Lit kê các giao dch cui cùng trên tài khon
Các thông báo mi nht
H thng cng t đng gi fax khi khách hàng yêu cu cho các loi thông tin
nói trên.
1.2.2.3 Mobile Banking
Mobile Banking là hình thc thanh toán trc tuyn qua mng đin thoi di đng.
Phng thc này đc ra đi nhm gii quyt nhu cu thanh toán giao dch có giá
tr nh (micro payment) hoc nhng dch v t đng không có ngi phc v.
Mun tham gia, khách hàng phi đng ký đ tr thành thành viên chính thc trong
đó quan trng là cung cp nhng thông tin c bn nh: s đin thoi di đng, s tài
khon cá nhân dùng trong thanh toán. Sau đó, khách hàng đc nhà cung ng dch
v thông qua mng này cung cp mt mã s đnh danh (ID). Mã s này không phi
s đin thoi và nó s đc chuyn thành mã vch đ dán lên din thoi di đng,
8
giúp cho vic cung cp thông tin khách hàng khi thanh toán nhanh chóng, chính xác
và đn gin hn các thit b đu cui ca đim bán hàng hay cung ng dch v.
Cùng vi mã s đnh danh, khách hàng còn đc cp mt mã s cá nhân (PIN –
Personal Identify Number) đ khách hàng xác nhn giao dch thanh toán khi nhà
cung cp dch v thanh toán yêu cu. Sau khi hoàn tt các th tc cn thit thì khách
hàng s là thành viên chính thc và đ điu kin đ thanh toán qua đin thoi di
đng.
Các dch v mobile Banking cung cp:
Nhn tin nhn khi có s d tài khon tin gi, tài khon th thay đi
Xem s d tài khon tin gi, s d th hin ti
Xem các lit kê giao dch gn nht
Np tin đin thoi di đng qua tài khon ngân hàng
Thanh toán các hóa đn: tin đin, nc, đin thoi
1.2.2.4 Home Banking
Vi Home Banking, khách hàng giao dch vi ngân hàng qua mng nhng là
mng ni b (Intranet) do ngân hàng xây dng riêng. Các giao dch đc tin hành
ti nhà, vn phòng, công ty thông qua h thng máy tính ni vi h thng máy tính
ca ngân hàng. Thông qua dch v Home Banking, khách hàng có th thc hin các
giao dch v chuyn tin, lit kê giao dch, t giá, lãi sut, giy báo n, báo có…
s dng dch v home banking, khách hàng ch cn có máy tính (ti nhà hoc tr s)
kt ni vi h thng máy tính ca ngân hàng thông qua modem – đng đin thoi
quay s, khách hàng phi đng ký s đin thoi và ch s đin thoi này mi đc
kt ni vi h thng Home Banking ca ngân hàng.
Các dch v Home Banking cung cp:
Tra cu s d tài khon, yêu cu xác nhn s d tài khon.
Tra cu thông tin chung v biu phí, thông tin tài chính, thông tin ngân hàng.
9
Chuyn khon t tài khon ca mình đn các tài khon khác trong cùng h
thng ngân hàng hoc ngi nhn tin mt bng chng minh nhân dân, h
chiu trong hoc ngoài h thng ngân hàng.
Thc hin các lnh thanh toán trong nc (y nhim chi, y nhim thu )
Thc hin mua bán ngoi t qua tài khon, chuyn đi các loi ngoi t t tài
khon tin gi thanh toán ngoi t sang tin gi thanh toán VN trong h
thng.
1.2.2.5 Internet Banking
Dch v này giúp khách hàng chuyn tin trên mng thông qua các tài khon
cng nh kim soát hot đng ca các tài khon này. tham gia, khách hàng truy
cp vào website ca ngân hàng và thc hin giao dch tài chính, truy vn thông tin
cn thit. Thông tin rt phong phú, t chi tit giao dch ca khách hàng đn nhng
thông tin khác v ngân hàng. Khách hàng cng có th truy cp vào các website khác
đ mua hàng và thc hin thanh toán vi ngân hàng
1.3 Dch v Internet Banking
1.3.1 Khái nim
Internet Banking là mt trong nhng kênh phân phi các sn phm dch v ca
ngân hàng thng mi. Nó cho phép khách hàng có th giao dch ngân hàng thông
qua mng Internet vào bt c lúc nào, bt c đâu.
H thng này cho phép khách hàng chuyn tin trên mng thông qua các tài
khon cng nh kim soát hot đng ca các tài khon này, truy cp các thông tin
chung v sn phm và dch v ca ngân hàng thông qua mt máy tính cá nhân hay
mt thit b thông minh khác. s dng Internet Banking, khách hàng cn có máy
tính đc kt ni mng. tham gia, khách hàng truy cp vào website ca ngân
hàng và thc hin giao dch tài chính, truy vn thông tin cn thit. Khách hàng cng
có th truy cp vào các website khác đ mua hàng và thc hin thanh toán vi ngân
hàng. Tuy nhiên, khi kt ni Internet thì ngân hàng phi có h thng bo mt đ
10
mnh đ đi phó vi ri ro trên phm vi toàn cu. ây là tr ngi ln đi vi các
ngân hàng ti Vit Nam vì đu t vào h thng bo mt rt tn kém
1.3.2 Các tính nng có th thc hin trên Internet Banking
Xem thông tin t giá, lãi sut.
Xem nhng thông tin mi nht v ngân hàng (khai trng, quà tng, khuyn
mãi ), mng li chi nhánh, nhng tin tc kinh t.
Truy vn thông tin tài khon, th.
Khách hàng có th gi các thc mc, góp ý v các sn phm, dch v ngân
hàng và s đc gii quyt nhanh chóng.
Thanh toán hóa đn tin đin, nc, đin thoi.
Chuyn khon trong và ngoài h thng
Gi tit kim trc tuyn
Vay thu chi đm bo bng tin gi tit kim online.
ng ký vay qua mng.
Xem các thông tin v các th bo lãnh đã phát hành, các khon vay
Kích hot hay tm khóa th.
ng ký m th
Tr lng cho nhân viên theo danh sách
1. 3.3 Li ích ca Internet Banking
1.3.3.1 Li ích ca ngân hàng
Tit kim chi phí, tng doanh thu: chi phí cho hot đng dch v ngân hàng
trc tuyn đc đánh giá là rt thp so vi giao dch truyn thng do không phi tn
chi phí đu t m rng vn phòng giao dch, thuê nhân viên, góp phn gim chi phí
hot đng cho ngân hàng.
a dng hóa sn phm, dch v: nh có Internet Banking khách hàng có th
tip cn nhiu sn phm và dch v tài chính ca ngân hàng sn có qua mng. Do
vy Internet Banking giúp duy trì khách hàng c và thu hút thêm khách hàng mi.
11
M rng phm vi hot đng, tng kh nng cnh tranh. Internet Banking
giúp cho các ngân hàng m rng phm vi hot đng toàn cu.
2.3.3.2 Li ích ca khách hàng
Tit kim chi phí, tin li, nhanh chóng, an toàn và chính xác:
Internet Banking giúp cho khách hàng không mt thi gian và chi phí đi li, thi
gian ch đi nhân viên phc v, khách hàng có th thc hin các giao dch chuyn
khon, thanh toán, np tin… Internet Banking cho phép khách hàng thc hin và
xác nhn các giao dch vi đ chính xác cao ch trong vài giây. ây là li ích mà
các giao dch kiu ngân hàng truyn thng khó có th đt đc vi tc đ nhanh,
chính xác. Ngoài ra, phí giao dch qua Internet Banking thp hn rt nhiu so vi
các kênh giao dch khác.
Thun tin và hiu qu hn:
Internet Banking là mt kênh giao dch, giúp cho khách hàng có th liên lc vi
ngân hàng mt cách nhanh chóng, thun tin đ thc hin mt s nghip v ngân
hàng ti bt k thi đim nào và bt c ni đâu có Internet. Dch v Internet
Banking giúp khách hàng d dàng hn trong vn đ chuyn khon và thanh toán
qua mng. Khi s dng dch v này, khách hàng t phc v mình, không phi tip
xúc vi nhân viên ngân hàng do vy đm bo s riêng t cho ngi s dng.
1.4. Mt s nghiên cu trc đây trên th gii và Vit Nam
Bng 1.1: Các nghiên cu liên quan trên th gii và Vit Nam
Tác gi (tên đ tài) Kt qu nghiên cu
(Tero Pikkarainen, Kari Pikkarainen,
Heikki Karjaluoto và Seppo pahnila,
2004) ánh giá s chp nhn s dng
ngân hàng trc tuyn da trên mô mình
chp nhn công ngh TAM, kho sát
Phn Lan.
Cm nhn s hu ích PU – Perceive
Useful, d s dng PEUO – Perceive
Ease of Use, cm nhn s a thích PE –
Perceive Enjoyment, các thông tin v
ngân hàng trc tuyn, s an toàn và bo
mt có nh hng đn s chp nhn s
dng ngân hàng trc tuyn. Trong đó
cm nhn s hu ích PU và các thông
tin v ngân hàng trc tuyn có nh
12
hng nhiu nht đn vic s dng ngân
hàng trc tuyn
(Aungkan Wungwanitchakorn, 2001) Ý
đnh chp nhn s dng ngân hàng trc
tuyn, kho sát ti Thái Lan.
Chp nhn s dng ngân hàng trc
tuyn ph thuc vào mc đ cm nhn
s phc tp ca h thng, tính t ch và
s hiu bit v công ngh ca ngi s
dng
(Patrick Y.K Chau, Vincent S.K.Lai,
2003) Nghiên cu các yu t quyt đnh
đn vic chp nhn s dng Internet
Banking, kho sát ti Hng Kông.
Tính d s dng, tính hu dng, cá nhân
hóa (riêng t), s kt hp các dch v,
máy tính đc kt ni mng có nh
hng chính đn quyt đnh s dng
Internet Banking.
(Yeoh Sok Foon & Benjamin Chan Yin
Fah, 2011) Nghiên cu s chp nhn s
dng Internet Banking ti Kuala
Lumpur: ng dng mô hình UTAUT.
Hiu qu mong đi, tính d s dng, nh
hng xã hi, điu kin h tr và s tin
cy đóng vai trò chính trong chp nhn
s dng Internet Banking ti Kuala
Lumpur.
(Lê Th Kim Tuyt, 2008) Mô hình các
nhân t nh hng đn ý đnh s dng
dch v Internet Banking nghiên cu ti
th trng Vit Nam
Ý đnh s dng dch v Internet
Banking ph thuc vào hu ích cm
nhn, kh nng s dng và tin cy cm
nhn.
(Lê Th Kim Tuyt, 2011) Nghiên cu
đng c s dng dch v Internet
Banking ca ngi tiêu dùng ti Thành
ph à Nng
Hu ích, gim ri ro, phong cách, tng
hp, hiu bit, linh đng, công vic, nh
hng xã hi có tác đng đn đng c
s dng dch v Internet Banking. Trong
đó, hu ích có tác đng mnh nht.
1.5 C s lý thuyt và mô hình tham kho
1.5.1 Mô hình thuyt hành đng hp lý (Theory of Reasoned Action –TRA)
Do Ajzen và Fishbein xây dng t cui thp niên 60 ca th k 20 và hiu chnh
m rng thp niên 70. Thuyt hành đng hp lý TRA là mt trong nhng lý thuyt
nn tng, đc s dng đ d đoán hành vi ca con ngi trong các lnh vc khác
nhau. Theo TRA thì hành vi ngi tiêu dùng đc quyt đnh bi ý đnh hành vi
13
(Behavior Intension –BI) và ý đnh hành vi đc hình thành t thái đ và chun ch
quan. Ý đnh hành vi là yu t quan trng nht d đoán hành vi tiêu dùng). Ý đnh
hành vi b nh hng bi hai yu t: thái đ và chun ch quan. Lý thuyt này cho
rng ý đnh hành vi đc quyt đnh bi thái đ ca ngi tiêu dùng đi vi vic
mua hay s dng mt nhãn hiu hàng hóa thông qua s nh hng ca giá tr chun
ch quan (Fishbein và Ajzen, 1995).
Thái đ ngi tiêu dùng (Attitude): th hin nim tin tích cc hay tiêu cc
ca cá nhân đó đi vi sn phm (Fisbein và Ajzen, 1975, trang 216).
Chun ch quan (Subjective Norm): hành vi ca mt ngi ph thuc vào
nhng ngi xung quanh anh ta ngh rng anh ta nên hay không nên thc hin hành
vi nào đó (Fishbein và Ajzen, 1975, trang 302).
Hình 1.1: Mô hình thuyt hành đng hp lý (TRA)
Hn ch ca mô hình:
Mô hình hành đng hp lý da trên gi đnh rng con ngi ra quyt đnh có lý
trí cn c vào thông tin sn có và ý đnh hành vi ca h đ thc hin hay không thc
hin mt hành vi, nó là yu t trung gian ca hành vi chính thc Do vy, gii hn
ln nht ca mô hình này xut phát t gi đnh rng hành vi là di s kim soát
ca ý chí. ó là, mô hình này ch áp dng đi vi hành vi có ý thc ngh ra trc.
Quyt đnh không hp lý, hành đng theo thói quen hoc hành vi đc coi là không
ý thc không th đc gii thích bng lý thuyt này
1.5.2 Mô hình lý thuyt hành vi d đnh (Theory of Planned Behavior Model –
TPB)
Thuyt hành vi d đnh TPB đc m rng thêm khái nim kim soát hành vi
cm nhn t thuyt hành đng hp lý TRA. Trong mi quan h gia ý đnh hành vi
và hành vi thc t, Ajzen (1991) cho rng ý đnh hành vi không phi lúc nào cng
14
dn đn hành vi thc t. C th ý đnh hành vi không th là yu t duy nht quyt
đnh đn hành vi. Vì vy, Ajzen đã chnh sa TRA bng vic thêm khái nim kim
soát hành vi cm nhn (Perceived Behavioral Control) vào TRA, đc đnh ngha là
“vic cm nhn d dàng hay khó khn ca vic thc hin hành vi”. i vi xu
hng s dng Internet Banking thì truy cp máy tính, truy cp mng Internet và s
sn sàng h tr là tt c nhng yu t quan trng kim soát hành vi trong quá trình
s dng Internet Banking. Nh vy theo TRA, ý đnh hành vi có tác đng bi 3 yu
t: thái đ hành vi, chun ch quan và kim soát hành vi cm nhn.
Hình 1.2:Mô hình thuyt hành vi d đnh (TBP)
Hn ch ca mô hình:
TBP cho thy rng hành vi là có ch ý và có k hoch. Tuy nhiên, TPB đc cn
c da trên nim tin rng mi ngi đu có suy ngh hp lý và đa ra nhng quyt
đnh hp lý da trên thông tin sn có. Vì th đng c vô thc không đc đa vào
xem xét trong mô hình cho thy TBP cha khc phc đc ht hn ch ca TRA
(Godin và Kok, 1996)
Có th có mt khong thi gian gián đon gia các đánh giá v ý đnh hành vi
và khi hành vi thc t xy ra và trong khong cách thi gian đó, ý đnh ca mt cá
nhân có th thay đi (Werner, 2004).
Các yu t đ xác đnh ý đnh thì không ch gii hn bi thái đ, chun ch quan
và kim soát hành vi cm nhn. Do đó, có th m rng nhng yu t khác cng nh
hng đn hành vi. Nghiên cu thc nghim cho thy rng ch có 40% các bin ca
hành vi có th đc gii thích bng cách s dng TBP (Ajzen, 1991; Werner, 2004)
15
1.5.3 Mô hình chp nhn công ngh (Technology Acceptance Model –TAM)
Mô hình TAM đc Davis (1989) đã m rng thêm t mô hình TRA – đc
công nhn rng rãi là 1 mô hình đáng tin cy và cn bn trong vic mô hình hóa
vic chp nhn công ngh thông tin (IT – Information Technology) ca ngi s
dng. Không ging nh TRA, TAM ch tp trung gii thích v ý đnh s dng công
ngh hoc dch v c th da trên thái đ. Mô hình TAM cho rng ý đnh s dng
mt h thng đc xác đnh bi nhn thc s hu ích (Perceived Usefulness) và
nhn thc tính d s dng (Perceived Ease of Use)
Nhn thc s hu ích: là “mc đ mà mt ngi tin rng s dng mt h
thng c th s đt đc kt qu tt hn” (Davis,1989, trang 320). Các yu t cu
thành bin nhn thc s hu ích:
Giao tip: có vai trò quan trng trong vic vn hành mt h thng thông tin
Cht lng h thng: nhm khai thác thông tin đc hiu qu hn
Cht lng thông tin: cht lng đu ra ca h thng thông tin đáp ng các
tiêu chí tin cy, đy đ, kp thi.
Cht lng dch v: đc bo him, đáng tin cy và có tính phn hi.
S phù hp gia công ngh và công vic: đem đn cho ngi dùng s tin
li nht trong vic s dng h thng
Nhn thc tính d s dng: là “mc đ mà mt ngi tin rng s dng mt
h thng c th mt cách d dàng” (Davis, 1989, trang 320). Nhn thc tính d s
dng tùy thuc rt nhiu vào giao din ca máy tính, các hng dn cách s dng
máy tính, ngôn ng th hin, phn mm cài đt trên máy tính…
Thái đ hng đn vic s dng: là cm giác tích cc hay tiêu cc (có tính
c lng) v vic thc hin hành vi mc tiêu.
16
Hình 1.3: Mô hình chp nhn công ngh (TAM)
1.5.4 Mô hình kt hp TAM – TPB (C – TAM – TPB)
Mô hình TAM không bao gm các nhân t v chun ch quan và nhn thc
kim soát hành vi. Trong khi đó nhng nhân t này có ý ngha trong các nghiên cu
v hành vi chp nhn s dng công ngh thông tin. Do vy Taylor & Todd (1995)
đã b sung mô hình TAM hai nhân t chun ch quan và nhn thc kim soát hành
vi đ cung cp vic kim đnh hoàn chnh v các nhân t quan trng trong vic s
dng công ngh thông tin, gi là mô hình kt hp TAM và TPB ( C-TAM-TPB)
Mô hình TAM quan tâm nhiu đn tác đng s nhn thc, trong khi đó TPB
đánh giá cao vai trò thái đ hành vi gii thích quan trng đn vic chp nhn ca
ngi s dng. Vic kt hp hai mô hình này s to ra sc mnh trong vic d đoán
tt hn là s dng tng mô hình riêng l.
u đim ca mô hình kt hp TAM - TPB: nó xác đnh nim tin c th mà có
th nh hng đn vic s dng công ngh thông tin, làm tng kh nng gii thích ý
đnh hành vi và s hiu bit chính xác ca các s kin hành vi. Thành phn chính
ca mô hình đc xác đnh bi “ý đnh s dng”. “Ý đnh s dng” ln lt đc
xác đnh bi thái đ, chun ch quan, và kim soát hành vi cm nhn. Còn thái đ
đc xác đnh bi nhn thc s hu ích và nhn thc tính d s dng.