HOÀN THIỆN CHO VAY DỰA TRÊN HÀNG TỒN KHO VÀ KHOẢN PHẢI THU ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN QUÂN ĐỘI CHI NHÁNH AN PHÚ.PDF

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
___________________



NGUYN TH LC





HOÀN THIN CHO VAY DA TRÊN
HÀNG TN KHO VÀ KHON PHI THU I
VI DOANH NGHIP VA VÀ NH TI
NGÂN HÀNG THNG MI C PHN QUÂN
I CHI NHÁNH AN PHÚ







LUN VN THC S KINH T

TP. H Chí Minh – Nm 2012
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
___________________



NGUYN TH LC



HOÀN THIN CHO VAY DA TRÊN
HÀNG TN KHO VÀ KHON PHI THU I
VI DOANH NGHIP VA VÀ NH TI
NGÂN HÀNG THNG MI C PHN QUÂN
I CHI NHÁNH AN PHÚ

Chuyên ngành: Kinh t tài chính - Ngân hàng
Mã s: 60340201




LUN VN THC S KINH T




NGI HNG DN KHOA HC:
PGS. TS. TRNG QUANG THÔNG

TP. H Chí Minh – Nm 2012
MC LC
Trang
Trang ph bìa
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc các ký hiu, ch vit tt
Danh mc các bng, biu
M đu
Chng 1. Lý lun chung v hot đng cho vay da trên HTKvà KPT đi vi
doanh nghip SME ti Ngân hàng thng mi 1
1.1 Hàng tn kho và Khon phi thu ca doanh nghip 1
1.1.1 Hàng tn kho 1
1.1.1.1 Khái nim hàng tn kho 1
1.1.1.2 Phân loi hàng tn kho 1
1.1.1.3 c đim ca hàng tn kho 2
1.1.2 Khon phi thu 3
1.1.2.1 Khái nim khon phi thu 3
1.1.2.2 Phân loi các khon phi thu 3
1.2 Hot đng cho vay da trên HTK và KPT đi vi doanh nghip SME ti
NHTM 4
1.2.1 Hot đng cho vay trong h thng ngân hàng 4
1.2.2 i tng cho vay là khách hàng doanh nghip SME 5
1.2.2.1 Khái nim doanh nghip SME 5
1.2.2.2 c đim doanh nghip SME 5

1.2.2.3 Vai trò ca doanh nghip SME đi vi s phát trin kinh t 7
1.2.3 Khái nim cho vay da trên HTK và KPT đi vi doanh nghip SME 8
1.2.4 c đim cho vay da trên HTK và KPT đi vi doanh nghip SME 9
1.2.5 Vai trò ca cho vay da trên HTK và KPT 11
1.2.5.1 i vi Ngân hàng thng mi 11
1.2.5.2 i vi các doanh nghip SME 12
1.2.6 Các phng thc cho vay da trên HTK và KPT 13
1.2.6.1 Cho vay theo món 13
1.2.6.2 Cho vay theo hn mc 14
1.2.7 Các hình thc bo đm tín dng da trên HTK và KPT 14
1.2.7.1 Cm c hàng tn kho 15
1.2.7.2 Th chp hàng tn kho 15
1.2.7.3 Th chp quyn đòi n 15
1.2.8 Các phng thc qun lý tài sn bo đm là HTK và KPT ti NHTM 16
1.2.8.1 Qun lý hàng hoá trông gi ti kho c đnh, có bo v, xut hàng theo
lnh ca ngân hàng (phng thc “tin vào, hàng ra”) 16
1.2.8.2 Qun lý hàng tn kho ti thiu 17
1.2.8.3 Qun lý hàng tn kho luân chuyn 17
1.2.8.4 Qun lý tài sn bo đm là quyn đòi n 17
1.3 Các nhân t nh hng đn hot đng cho vay da trên HTK và KPT đi vi
doanh nghip SME ti NHTM 19
1.3.1 Các nhân t hn ch s phát trin ca doanh nghip SME 19
1.3.2 Các nhân t nh hng đc thù riêng trong hot đng cho vay da trên
HTK và KPT đi vi doanh nghip SME ti NHTM 20
1.3.2.1 Cht lng HTK và KPT làm tài sn bo đm 20
1.3.2.2 Cách thc xác đnh giá tr HTK và KPT 22
1.3.2.3 Xác đnh phng thc qun lý HTK và KPT 23
1.3.2.4 Chu k hot đng kinh doanh ca doanh nghip vay vn 23
1.3.2.5 H thng kho bãi bo qun tài sn bo đm là HTK và KPT 24
1.4 Ri ro trong cho vay da trên HTK và KPT đi vi doanh nghip SME ti

NHTM 24
1.5 Kinh nghim phát trin cho vay đi vi doanh nghip SME trên th gii 26
1.5.1 Kinh nghim ca Trung Quc 26
1.5.2 Kinh nghim ca Hàn Quc 27
1.5.3 Kinh nghim ca mt s ngân hàng ln trên th gii 27
1.5.4 Bài hc kinh nghim cho các NHTM Vit Nam 29
Kt lun chng 1 30
Chng 2. Thc trng v hot đng cho vay da trên HTKvà KPT đi vi
doanh nghip SME ti MB An Phú 31
2.1 Lch s hình thành và phát trin MB 31
2.1.1 Gii thiu chung v MB 31
2.1.2 Mt s kt qu đt đc ca MB 32
2.2 Gii thiu v MB An Phú và Kt qu hot đng kinh doanh giai đon 2007
đn tháng 9/2012 36
2.2.1 Quá trình hình thành và phát trin MB An Phú 36
2.2.2 C cu t chc ca MB An Phú 36
2.2.3 Kt qu hot đng kinh doanh MB An Phú giai đon 2007 - 2011 37
2.2.3.1 Công tác huy đng vn 37
2.2.3.2 Công tác tín dng 39
2.2.3.3 Kt qu hot đng kinh doanh 40
2.3 Thc trng cho vay da trên HTK và KPT đi vi doanh nghip SME ti MB
An Phú 41
2.3.1 Khái quát thông tin cho vay da trên HTK và KPT đi vi doanh nghip
SME ti MB 41
2.3.2 Tình hình cho vay da trên HTK và KPT đi vi doanh nghip SME ti MB
An Phú 42
2.3.2.1 Xét  khía cnh cam kt tín dng 42
2.3.2.2 Xét  khía cnh TSB cho cam kt tín dng 43
2.3.2.3 Theo mc đích s dng vn 45
2.3.2.4 Theo đng tin nhn n 45

2.3.2.5 Theo ngành ngh tài tr 46
2.3.2.6 Theo mc đ kim soát ri ro 47
2.3.2.7 Theo t l tài tr 48
2.4 ánh giá tình hình cho vay da trên HTK và KPT đi vi doanh nghip SME
ti MB An Phú 49
2.4.1 Nhng kt qu đt đc 49
2.4.2 Mt s tn ti 50
2.4.2.1 Cha thc s xem ngun thu t HTK và KPT ca doanh nghip là
ngun tr n chính 50
2.4.2.2 i tng doanh nghip SME vn dng sn phm còn hn ch 50
2.4.2.3 Công tác qun lý HTK và KPT còn nhiu hn ch 51
2.4.2.4 Công tác kim soát sau gii ngân còn mang tính hình thc 51
2.4.2.5 Trình đ cán b chuyên trách còn hn ch 51
2.4.2.6 Công tác tip th cha hiu qu 52
2.4.2.7 Thiu t chc thông tin ngành ngh kinh doanh ca khách hàng 52
2.4.2.8 Mt s trng hp gp khó khn trong vic yêu cu khách hàng mua
bo him TSB b sung 53
2.4.2.9 Các công c phòng chng ri ro t giá, các công c phái sinh vn cha
trin khai ti chi nhánh 53
2.5 Nguyên nhân dn đn s tn ti trong cho vay da trên HTK và KPT đi vi
doanh nghip SME ti MB An Phú 53
2.5.1 Nhóm các nguyên nhân nh hng đn kh nng phát trin sn phm cho
vay da trên HTK và KPT 54
2.5.1.1 Chi nhánh gp khó khn trong vic thm đnh giá tr hàng tn kho và
cht lng khon phi thu do thiu thông tin nên hn ch đi tng
áp dng 54
2.5.1.2 Nguyên nhân dn đn vic thc hin qun lý TSB là HTK và KPT
cha đm bo yêu cu theo qui đnh v sn phm 54
2.5.1.3 Chi nhánh còn gp khó khn trong vic trin khai sn phm ti khách
hàng cng nh trong quá trình tác nghip do hn ch v các mu biu

ban hành kèm theo Qui đnh v sn phm 56
2.5.2 Nhóm nguyên nhân t khách hàng doanh nghip SME 56
2.5.2.1 Gian ln liên quan đn báo cáo tài chính – k toán 56
2.5.2.2 Gian ln liên quan đn TSB 58
2.5.2.3 Gian ln liên quan đn phng án đi vay vn/hp đng kinh t 59
2.5.3 Nhóm nguyên nhân khách quan
2.5.3.1 S cnh tranh gia các t chc tín dng 60
2.5.3.2 S thay đi t chính sách nhà nc 60
Kt lun chng 2 61
Chng 3. nh hng và gii pháp hoàn thin cho vay da trên HTK và KPT
đi vi doanh nghip SME ti MB An Phú 62
3.1 nh hng phát trin tín dng doanh nghip SME ca trong thi gian ti 62
3.2 nh hng chin lc phát trin ca MB giai đon 2011 – 2015 62
3.2.1 nh hng chin lc tng th ca MB 62
3.2.2 nh hng cp tín dng đi vi doanh nghip SME ca MB 64
3.3 Mt s gii pháp hoàn thin cho vay da trên HTK và KPT đi vi doanh
nghip SME ti MB An Phú 65
3.3.1 V phía ngân hàng MB 65
3.3.1.1 Xây dng chính sách tín dng linh hot 65
3.3.1.2 Tng cng công tác qun tr ri ro 66
3.3.1.3 Tng cng ký tho thun hp tác vi công ty logistic 70
3.3.1.4 Tng cng hp tác vi các ngân hàng trong qun lý khách hàng 71
3.3.1.5 Kp thi b sung, chnh sa qui đnh v sn phm cng nh các mu
biu kèm 71
3.3.1.6 Hng dn chi nhánh trong vic đnh hng khách hàng 71
3.3.1.7 Linh hot trong vic yêu cu khách hàng mua bo him TSB 73
3.3.1.8 Phân quyn và qun lý quyn phán quyt tín dng hp lý 73
3.3.1.9 Thành lp ban h tr pháp lý và thu hi n 73
3.3.1.10 Kiên đnh xây dng mt vn hoá riêng trong ngân hàng 74
3.3.2 V phía doanh nghip SME 75

3.3.2.1 Chú trng xây dng phng án sn xut kinh doanh mang tính kh thi 75
3.3.2.2 Nâng cao nng lc tài chính 75
3.3.2.3 Nâng cao nng lc cnh tranh, v th ca doanh nghip 75
3.3.2.4 Trung thc trong vic cung cp thông tin, hp tác vi ngân hàng 75
3.3.2.5 Nâng cao hiu qu đu t vn vay 76
3.4 Mt s kin ngh đi vi Chính ph, NHNN 76
3.4.1 Kin ngh đi vi Chính ph 76
3.4.2 Kin ngh đi vi NHNN 77
Kt lun chng 3 79
Kt lun chung 80
Tài liu tham kho
Ph lc

DANH MC CÁC KÝ HIU, CH VIT TT

1. ACB
: Ngân hàng TMCP Á Châu.
2. Agribank
: Ngân hàng Nông nghip và Phát Trin Nông Thôn.
3. BIDV
: Ngân hàng u t và Phát trin Vit Nam.
4. CAR
: Capital Adequacy Ratio – T l an toàn vn.
5. CTG
: Ngân hàng TMCP Công Thng Vit Nam
6. Doanh nghip SME
: Doanh nghip nh và va
7. EIXIM
: Ngân hàng TMCP Xut Nhp khu Vit Nam.
8. HTK và KPT

: Hàng tn kho và khon phi thu
9. KHCN
: Khách hàng cá nhân
10. KHDN
: Khách hàng doanh nghip
11. Lut cácTCTD
2010
: Lut Các t chc tín dng nm 2010.
12. MSB
: Ngân hàng TMCP Hàng Hi.
13. MIC
: Tng Công ty CP Bo him Quân i
14. Ngh đnh 163
: Ngh đnh s 163/2006/N-CP ngày 29 tháng 12 nm 2006 v
giao dch bo đm ca Chính Ph
15. NHNN
: Ngân hàng Nhà nc Vit Nam.
16. NHTM
: Ngân hàng thng mi.
17. NHTMCP
: Ngân hàng thng mi c phn
18. L/C
: Phng thc tín dng chng t
19. MB
: Ngân hàng TMCP Quân i
20. MB An Phú
: Ngân hàng TMCP Quân i Chi nhánh An Phú
21. Nh quyt 22
: Ngh quyt s 22/2010/N-CP ngày 05 tháng 5 nm 2010 ca
Chính Ph

22. Ngh đnh 56
: Ngh đnh s 56/2009/N-CP ngày 30/06/2009 ca Chính ph.
23. P.KHDN
: Phòng khách hàng doanh nghip
24. P.DVKH
: Phòng dch v khách hàng
25. Quyt đnh 1231
: Quyt đnh 1231/Q-TTg ngày 07 tháng 9 nm 2012 ca Th
tng
26. QLTD : Qun lý tín dng
27. SHB : Ngân hàng TMCP Sài gòn – Hà Ni
28. Sacombank : Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thng Tín.
29. STB : Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thng Tín.
30. VCB : Ngân hàng TMCP Ngoi thng Vit Nam.
31. VIB : Ngân hàng TMCP Quc t Vit Nam
32. TCTD : T chc tín dng
33. TCTD : T chc tín dng.
34. Techcombank : Ngân hàng TMCP K Thng Vit Nam
35. Thông t 13
: Thông t s 13/2010/TT-NHNN ngày 20/5/2010 ca Ngân
hàng Nhà nc Vit Nam.
36. Thông t 19
: Thông t s 19/2010/TT-NHNN ngày 27/9/2010 ca Ngân
hàng Nhà nc Vit Nam.
37. TSB : Tài sn bo đm.
38. Thông t 33
: Thông t s 33/2012/TT-NHNN ngày 21/12/2012 ca Ngân
hàng Nhà nc Vit Nam.
39. TGH : T giá hi đoái
40. XHTD : xp hng tín dng

DANH MC BNG BIU

Danh mc các bng biu
Trang
Biu đ 2.1 So sánh qui mô tín dng và huy đng vn ca mt s NHTMCP 34
Biu đ 2.2 So sánh qui mô Tng tài sn và vn ch s hu ca mt s NHTMCP 34
Biu đ2.3 Tng trng tín dng và t l n xu ca mt s NHTM tính đn

30/6/2012 (đn v: %).
35
Biu đ 2.4 Mc đ hoàn thành k hoch li nhun 9T2012 ca mt s NHTMCP 35
Biu đ 2.5 C cu t chc ti MB An Phú 36
Biu đ 2.6 C cu d n tín dng ca MB An Phú giai đon 2007- 2012 40
Biu đ 2.7 Kt qu hot đng ca MB An Phú giai đon 2007 – 9 tháng 2012 41
Biu đ 2.8 C cu d n vay da trên HTK và KPT đi vi doanh nghip SME theo
ngành ngh ca MB An Phú thán 9/2012
47
Biu đ 2.9 N xu trong cho vay ngn hn doanh nghip SME MB An Phú 2007 -
2012
48
Bng 2.1 Tình hình huy đng vn MB An Phú giai đon 2007 – tháng 9. 2012 38
Bng 2.2 Hot đng cp tín dng MB An Phú giai đon 2007 – tháng 9 nm 2012
Ph lc
4
Bng 2.3 TSB cho cam kt tín dng Khách hàng doanh nghip ti MB An Phú
Giai đon 2009 – T9/ 2012
Ph lc
4
Bng 2.4 D cam kt tín dng MB An Phú giai đon 2009 – tháng 9 nm 2012 43

Bng 2.5 TSB cho d cam kt tín dng doanh nghip MB An Phú giai đon 2009 –
Tháng 9 nm 2012
44
Bng 2.6 D n cho vay Khách hàng doanh nghip MB An Phú giai đon 2008 –
tháng 9 nm 2012
Ph lc
4
Bng 2.7 D n cho vay doanh nghip MB An Phú giai đon 2009 – T9/2012 45
Bng 2.8 D n cho vay HTK và KPT đi vi doanh nghip SME phân theo ngành
ngh ti MB An Phú giai đon 2009 – T9/2012
46

M U
1. Lý do chn đ tài
Trong hot đng kinh doanh ca ngân hàng, cho vay luôn chim mt t trng ln
trong c cu tín dng, đng thi cng là mt hot đng phát sinh nhiu ri ro tín dng
nht. K t khi cuc khng hong tài chính xy ra nm 2008 đn nay, vn đ n xu đã
tr thành mt ch đ đc bàn đn nhiu nht trên khp các loi hình phng tin
thông tin đi chúng, liên tip s v, các hành vi vi phm trong qui ch cho vay đc
đa ra không ch đng t góc đ ngân hàng mà còn c v phng din khách hàng vay.
Và trong chính các chui s vic đó, ni lên không ít hoc đang dn có chiu hng
gia tng tn sut trên các mt báo ít nhiu có liên quan đn cho vay th chp hàng hoá,
khon phi thu. Chính điu này di góc đ nghiên cu, đây chính là mt đi tng
cn đc xem xét m x và bàn lun.
Mc khác, xut phát ý tng t nhng đnh hng mang tm chin lc ca Chính
Ph trong vic h tr tín dng và phát trin đi vi đi tng doanh nghip nh và va
thông qua các Ngh đnh 56; Ngh quyt s 22; và Quyt đnh 1231. Kt hp vi đnh
hng chin lc u tiên cp tín dng ca Ngân hàng TMCP Quân i đi vi doanh
nghip nh và va thông qua vic trin khai sn phm tín dng cho vay da trên hàng
tn kho và khon phi thu. Cng vi kinh nghim t thc tin công tác ca tác gi ti

MB An Phú, nhn din đc nhng bt cp và hn ch trong quá trình trin khai sn
phm cho vay da trên hàng tn kho và khon phi thu đn các khách hàng doanh
nghip nh và va: t s không đng nht cách hiu ca các chuyên viên quan h
khách hàng v bn cht ca sn phm, s thiu thông tin ngành ngh phc v cho công
tác thm đnh khách hàng, kim soát khách hàng, kim soát tài sn bo đm, hn ch
trong các mu biu kim soát khách hàng, công tác nhn din và cnh báo ri ro trc
s đa dng ngành ngh hot đng ca khách hàng Do đó, đ góp phn thc hin tt
mc tiêu đnh hng chin lc phát trin ca lãnh đo ngân hàng MB hng cp tín
dng đi vi các khách hàng doanh nghip nh và va t nay đn 2015, c th hn là
trn khai có hiu qu thông qua kin toàn phát trin sn phm cho vay da trên HTK
và KPT đn các chi nhánh trên toàn h thng. Vi MB An Phú cng không nm ngoi
l, và đ tài “Hoàn thin cho vay da trên hàng tn kho và khon phi thu đi vi
doanh nghip nh và va ti Ngân hàng Thng mi C pghn Quân i – chi
nhánh An Phú” ra đi đ đáp ng các yêu cu đó.
2. Mc đích nghiên cu
 tài nghiên cu gii quyt 3 vn đ c bn nh sau:
Th nht, tìm hiu c s lý lun v cho vay da trên HTK và KPT đi vi khách
hàng là doanh nghip SME ti các NHTM, làm rõ các nhân t nh hng đn cho vay
da trên Hàng tn kho và khon phi thu đi vi doanh nghip SME, cng nh nhn
din các ri ro trong hot đng cho vay đc thù này.
Th hai, tp trung phân tích tình hình hot đng kinh doanh nói chung và tình
hình cho vay da trên HTK và KPT đi vi doanh nghip SME ti MB An Phú giai
đon 2007- tháng 9 nm 2012 ca MB An Phú.
Th ba, trên c s nghiên cu thc t tình hình cho vay da trên HTK và KPT đi
vi doanh nghip SME ti MB An Phú, đánh giá nhng thành tu đt đc cng nh
nhng tn ti và ch rõ các nhóm nguyên nhân chính yu dn đn s tn ti, đ đ xut
mt s gii pháp, kin ngh nhm hoàn thin cho vay da trên HTK và KPT đi vi
doanh nghip SME.
3. i tng và phm vi nghiên cu
- i tng nghiên cu: là hot đng cp tín dng cho vay da trên HTK và KPT

đi vi khách hàng doanh nghip, đc bit là khách hàng doanh nghip SME ti MB
An Phú, qui trình ca sn phm cho vay da trên HTK và KPT, các vn bn, chính
sách đnh hng ca Nhà nc có liên quan đn hot đng cho vay da trên HTK và
KPT.
- Phm vi nghiên cu: nghiên cu hot đng cho vay da trên HTK và KPT đi
vi doanh nghip SME ti MB An Phú trong giai đon 2007 – 2011. Tuy nhiên, mt s
d liu đc thu thp trc đó, thi đim cp nht mi nht đc tính đn tháng
9/2012.
4. Phng pháp nghiên cu
 đt mc tiêu nghiên cu đ ra, trong quá trình nghiên cu tác gi s dng các
phng pháp sau: S dng phng pháp duy vt bin chng kt hp vi phng pháp
nghiên cu thng kê, so sánh, phân tích…kt hp vi trao đi phng vn các cán b
qun lý làm vic ti các NHTM…đi t lý thuyt đn thc tin nhm làm sáng t mc
tiêu nghiên cu.
5. Ý ngha khoa hc và thc tin ca đ tài
 tài là s tng kt nhng nghiên cu và kinh nghim đc tích ly t thc t
công tác tín dng ca tác gi, phát hin đc mt s hn ch trong qui trình cho vay,
ch rõ ra đc các nhóm nguyên nhân nh hng ln đn công tác vn hành đi vào
thc t cng nh đ xut mt s gii pháp thit thc có tính kh thi cao, góp phn thc
hin đúng đnh hng chin lc phát trin sn phm cho vay da trên HTK và KPT
hng đn đi tng khách hàng doanh nghip SME ca MB;
 tài có th đc s dng nh là mt tài liu tham kho đi vi các chuyên viên
Quan h khách hàng, Chuyên viên thm đnh tín dng, Chuyên viên phát trin sn
phm, cán b kim soát và phê duyt xét duyt khon vay đn ngi điu hành có đc
cái nhìn tng th hn trong vic nhn din đc nhng ri ro trc din hoc tìm n có
liên quan đn cho vay da trên HTK và KPT đi vi doanh nghip SME, góp phn hn
ch đc nhng tn tht cho ngân hàng.
6. Kt cu lun vn
Ngoài phn m đu và kt lun chung, đ tài gm 03 chng:
Chng 1. Lý lun chung v hot đng cho vay da trên Hàng tn kho và

Khon phi thu đi vi doanh nghip SME ti Ngân hàng thng
mi .
Chng 2. Thc trng v hot đng cho vay da trên hàng tn kho và khon
phi thu đi vi doanh nghip SME ti MB An Phú
Chng 3. nh hng và gii pháp hoàn thin cho vay da trên hàng tn kho
và khon phi thu đi vi doanh nghip SME ti MB An Phú.
 tài này trong gii hn v thi gian và kh nng nghiên cu, kinh nghim thc
tin ch nhn din ra nhng tn ti và bt cp trong quá trình trin khai sn phm đn
khách hàng, ch ra đc mt s nhóm nguyên nhân có tác đng ln ti hiu qu vn
hành ca sn phm. Trong khi thc t luôn bin đi muôn hình vn trng, s thay đi
phc tp ca th trng, s đa dng ngành ngh, s phc tp trong tài sn bo đm ca
khách hàng cng nh ca các h thng các vn bn quy phm pháp lut, vn bn điu
hành ca các c quan Nhà nc… Vì nhng lý do này, mà đ tài này cng ch mun
đóng góp mt phn nh trong lý lun chung và đnh hng mt s gii pháp góp phn
hoàn thin cho vay da trên hàng tn kho và khon phi thu đi vi đi tng doanh
nghip SME ti đn v nghiên cu MB An Phú.
Có nhng vn đ đc đ cp trong đ tài này là phù hp vi điu kin lúc thc
hin đ tài, nhng có th ch vài hôm sau đã không còn phù hp. iu đó là mt thc t
khách quan, cn quá trình nghiên cu thng xuyên, b sung liên tc vi đòi hi ngày
càng cao hn, sâu hn.



Trang 1
CHNG 1: LÝ LUN CHUNG V HOT NG CHO VAY DA TRÊN
HÀNG TN KHO VÀ KHON PHI THU I VI DOANH NGHIP VA
VÀ NH TI NGÂN HÀNG THNG MI
1.1 Hàng tn kho và Khon phi thu ca doanh nghip
1.1.1 Hàng tn kho

1.1.1.1 Khái nim hàng tn kho
Theo chun mc k toán Vit Nam s 02 thì : “Hàng tn kho là nhng tài sn:
c gi đ bán trong k sn xut, kinh doanh bình thng; đang trong quá trình sn
xut, kinh doanh d dang; nguyên liu, vt liu, công c, dng c đ s dng trong quá
trình sn xut, kinh doanh hoc cung cp dch v”.
Nh vy: Hàng tn kho trong doanh nghip là mt b phn ca tài sn lu đng d
tr cho sn xut, lu thông hoc đang trong quá trình sn xut ch to  doanh nghip
1.1.1.2 Phân loi hàng tn kho
Hàng tn kho trong các doanh nghip có th phân chia thành nhiu loi, tu vào
mc đích, vai trò, công dng khác nhau trong quá trình sn xut kinh doanh. Mt trong
nhng tiêu thc phân loi hàng tn kho thông dng nht đc đ cp là phân loi theo
công dng ca hàng tn kho
1
.
Theo chun mc k toán Vit Nam: hàng tn kho bao gm: nguyên vt liu, hàng
mua đi đng, công c dng c, giá tr sn phm d dang, hàng gi bán, thành phm,
hàng hoá. C th hn trong chun mc k toán Vit Nam s 02, hàng tn kho bao gm:
(i) Hàng hóa mua v đ bán: Hàng hóa tn kho, hàng mua đang đi trên đng, hàng gi
đi bán, hàng hóa gi đi gia công ch bin; (ii) Thành phm tn kho và thành phm gi
đi bán; (iii) Sn phm d dang: Sn phm cha hoàn thành và sn phm hoàn thành
cha làm th tc nhp kho thành phm; (iv) Nguyên liu, vt liu, công c, dng c tn
kho, gi đi gia công ch bin và đã mua đang đi trên đng; (v) Chi phí dch v d
dang.
1
Quang Khi (2006), “Phân loi hàng tn kho”, Tp chí k toán online,
/>san-ngan-han/phan-loai-hang-ton-kho.html, ngày truy cp 10/08/2008.


Trang 2

Mc khác khi đ cp đn phân loi hàng tn kho, Nguyn Minh Kiu (2006, trang
173) phân loi hàng tn kho theo hai cách gm: “Cách th nht là chia hàng tn kho
theo hình thc vt lý ca nó, gn lin vi các giai đon ca quá trình sn xut thành tn
kho nguyên liu, tn kho sn phm d dang, và tn kho thành phm. Cách th hai là
chia tn kho theo giá tr đu t vn vào chúng”; Nguyn Tn Bình (2010, trang 150 –
151) “Trong mt doanh nghip sn xut, tu trung có 3 loi tn kho c bn cn phi
qun tr, đó là: (i) Tn kho nguyên vt liu; (ii) Tn kho bán thành phm (sn phm d
dang); (iii) Tn kho thành phm.

Tóm li, vic phân loi hàng tn kho gn vi các khâu ca quá trình sn xut là phù
hp hn c vì nó gn quá trình qun lý vi tng khâu ca quá trình sn xut kinh doanh
đm bo quá trình qun lý cht ch và có hiu qu.
1.1.1.3. c đim ca hàng tn kho
Hàng tn kho trong doanh nghip thng gm nhiu loi, có vai trò, công dng
khác nhau trong quá trình sn xut kinh doanh. Nhìn chung, hàng tn kho ca doanh
nghip có nhng đc đim c bn sau:
Th nht, hàng tn kho là mt b phn ca tài sn ngn hn trong doanh nghip và
chim t trng khá ln trong tng tài sn lu đng ca doanh nghip. Vic qun lý và s
dng có hiu qu hàng tn kho có nh hng ln đn vic nâng cao hiu qu hot đng
sn xut kinh doanh ca doanh nghip.
Th hai, hàng tn kho trong doanh nghip đc hình thành t nhiu ngun khác
nhau, vi chi phí cu thành nên giá gc hàng tn kho khác nhau. Xác đnh đúng, đ các
yu t chi phí cu thành nên giá gc hàng tn kho s góp phn tính toán và hch toán
đúng, đ, hp lý giá gc hàng tn kho và chi phí hàng tn kho làm c s xác đnh li
nhun thc hin trong k.
Th ba, hàng tn kho tham gia toàn b vào hot đng sn xut kinh doanh ca
doanh nghip, trong đó có các nghip v xy ra thng xuyên vi tn sut ln, qua đó

Trang 3
hàng tn kho luôn bin đi v mt hình thái hin vt và chuyn hoá thành nhng tài sn

ngn hn khác nh tin t, sn phm d dang hay thành phm,
Th t, hàng tn kho trong doanh nghip bao gm nhiu loi khác nhau vi đc
đim v tính cht thng phm và điu kin bo qun khác nhau. Do vy, hàng tn kho
thng đc bo qun, ct tr  nhiu đa đim, có điu kin t nhiên hay nhân to
không đng nht vi nhiu ngi qun lý. Vì l đó, d xy ra mt mát, công vic kim
kê, qun lý, bo qun và s dng hàng tn kho gp nhiu khó khn, chi phí ln.
Th nm, vic xác đnh cht lng, tình trng và giá tr hàng tn kho luôn là công
vic khó khn, phc tp. Có rt nhiu loi hàng tn kho rt khó phân loi và xác đnh
giá tr nh các tác phm ngh thut, các loi linh kin đin t, đ c, kim khí quý,
1.1.2 Khon phi thu
1.1.2.1 Khái nim khon phi thu

Trong k toán doanh nghip, các khon phi thu đc hiu là mt loi tài sn ngn
hn ca doanh nghip tính da trên tt c các khon n, các giao dch cha thanh toán
hoc bt c ngha v tin t nào mà các con n hay khách hàng cha thanh toán cho
doanh nghip. Phi thu đc k toán ghi li và phn ánh trên bng cân đi k toán, bao
gm tt c các khon n doanh nghip cha đòi đc, tính c các khon n cha đn
hn thanh toán.
Liên quan đn vic tìm hiu khái nim khon phi thu, chúng ta có mt s khái
nim sau: (i) khon phi thu là s tin khách hàng n doanh nghip do mua chu hàng
hoá và dch v (Nguyn Minh Kiu, 2006); (ii) các khon phi thu là mt khon mc tài
sn (tài sn ngn hn), là các khon n ca khách hàng đc k toán theo dõi và th
hin trên bng cân đi k toán ca doanh nghip (Nguyn Tn Bình, 2010).
Nh vy các khon phi thu đ cp  đây chính là s tin khách hàng n doanh
nghip do mua chu hàng hoá hoc dch v hay là nhng tài sn ngn hn th hin quyn
đòi n ca doanh nghip đi vi khách hàng.
1.1.2.2 Phân loi các khon phi thu


Trang 4

Trong k toán doanh nghip, các khon phi thu đc th hin trên bng cân đi k
toán bao gm: phi thu khách hàng; tm ng; chi phí tr trc; th chp, ký cc, ký
qu ngn hn; phi thu ni b và các khon phi thu khác. Trong đó, chim t trng cao
nht là khon phi thu ca khách hàng (Nguyn Hu Phc và Cng s, 2009).

1.2 Hot đng cho vay da trên hàng tn kho và khon phi thu đi vi doanh
nghip SME ti các NHTM
1.2.1 Hot đng cho vay trong h thng ngân hàng.

Theo Lut các TCTD 2010, nghip v cho vay đc đnh ngha nh sau: “Cho vay
là hình thc cp tín dng, theo đó bên cho vay giao hoc cam kt giao cho khách hàng
mt khon tin đ s dng vào mc đích xác đnh trong mt thi gian nht đnh theo
tha thun vi nguyên tc có hoàn tr c gc và lãi ”.
T đnh ngha này, quan h cho vay gia ngân hàng và khách hàng có mt s đc
đim đáng chú ý sau:
- Cho vay chính là mt b phn ca hình thc cp tín dng. Vì nghip v cp tín
dng bao gm: nghip v cho vay, chit khu, cho thuê tài chính, bao thanh toán,
bo lãnh ngân hàng và các nghip v cp tín dng khác.
- Ngân hàng giao hoc cam kt chuyn giao cho khách hàng mt khon tin (ch
không phi là tài sn nào khác
2
) đ s dng vào mc đích xác đnh trong mt thi
gian nht đnh theo tha thun. Ngi đi vay có trách nhim cam kt s dng vn
đúng mc đích, đng thi hoàn tr li đy đ s tin đã đc cp sau khi ht thi
gian cho vay nu không có tha thun khác.
- Bên cnh hoàn tr vn thì ngi đi vay còn phi tr thêm mt khon tin lãi. S
tin lãi phi tr này do các bên t tha thun da trên thi hn cho vay, s tin
vay và lãi sut vay. Tuy nhiên, lãi sut vay hin nay dù đã đc tha thun nhng
vn chu nhng điu chnh ca pháp lut.
2

nh ngha này không phù hp vi nghip v cho thuê tài chính vì ngi thuê ch đc s dng tài sn thuê ch
không nhn đc tin.



Trang 5
1.2.2 i tng cho vay ch yu là khách hàng doanh nghip SME
1.2.2.1 Khái nim doanh nghip SME
Theo Ngh đnh s 56/2009/N-CP ngày 30/06/2009 ca Chính ph thì doanh
nghip SME đc đnh ngha là c s kinh doanh c s kinh doanh đã đng ký kinh
doanh theo quy đnh pháp lut, đc chia thành ba cp: siêu nh, nh, va theo quy mô
tng ngun vn (tng ngun vn tng đng tng tài sn đc xác đnh trong bng
cân đi k toán ca doanh nghip) hoc s lao đng bình quân nm (tng ngun vn là
tiêu chí u tiên), c th nh sau:
Quy mô


Khu vc
Doanh
nghip
siêu nh
Doanh nghip nh Doanh nghip va
S lao
đng
Tng
ngun
vn
S lao
đng
Tng

ngun vn
S lao đng
I. Nông, lâm nghip
và thy sn
10 ngi
tr xung
20 t đng
tr xung
t trên 10
ngi đn
200 ngi
t trên 20 t
đng đn
100 t đng
t trên 200
ngi đn
300 ngi
II. Công nghip và
xây dng
10 ngi
tr xung
20 t đng
tr xung
t trên 10
ngi đn
200 ngi
t trên 20 t
đng đn
100 t đng
t trên 200

ngi đn
300 ngi
III. Thng mi và
dch v
10 ngi
tr xung
10 t đng
tr xung
t trên 10
ngi đn
50 ngi
t trên 10 t
đng đn 50
t đng
t trên 50
ngi đn
100 ngi


1.2.2.2 c đim doanh nghip SME
3

3
Trng Quang Thông và Nhóm nghiên cu, 2009. Báo cáo khoa hc “Doanh nghip nh và va và vn đ tài
tr tín dng. Mt nghiên cu thc nghim ti khu vc TP.HCM (208-2009). Vin nghiên cu Kinh t phát trin.



Trang 6
* c đim v hot đng: doanh nghip SME có tính nng đng, linh hot vi s

bin đng nhu cu ca th trng:
Quy mô nh và va, b máy qun lý gn nh, d dàng tìm kim và đáp ng nhng
yêu cu có hn trong nhng th trng chuyên môn hóa. Mt khác, doanh nghip SME
có mi liên h trc tip vi th trng và ngi tiêu th nên có phn ng nhanh nhy vi
s bin đng ca th trng.
Hot đng ca doanh nghip SME thiu vng chc, thiu liên kt và d b tác đng
bi nhng bin đng v mô: Vi u th linh hot, c cu ngành ngh đa dng, đáp ng
đc nhiu nhu cu ca th trng nhng do kh nng tài chính hn ch, d b tác đng
ca môi trng v mô trên th trng, nh tình trng suy thoái, lm phát, giá du m
tng cao,…trong nn kinh t d gây cho các doanh nghip SME ri vào tình trng b
tc, phá sn.
Doanh nghip SME s dng công ngh th công và lc hu: Công ngh lc hu
chim t trng rt ln là đc đim khác bit ca các doanh nghip SME  Vit Nam so
vi các doanh nghip SME  các nc công nghip phát trin. Mc khác, tc đ đi mi
công ngh ca doanh nghip  nc ta rt chm.
* c đim v t chc và qun lý: Doanh nghip SME đc to lp d dàng, qun
lý theo quy mô h gia đình:  thành lp mt doanh nghip vi quy mô nh và va ch
cn mt s vn đu t ban đu, mt bng sn xut, quy mô nhà xng không ln. Các
doanh nghip SME rt linh hot trong vic hc hi, phát trin và tránh nhng thit hi to
ln do môi trng khách quan tác đng lên.
Doanh nghip SME khó thu hút đc các nhà qun lý và lao đng gii: Vi quy
mô sn xut kinh doanh không ln, tài chính hn ch và sn phm tiêu th không nhiu,
doanh nghip SME khó có th tr lng cao cho ngi lao đng, đc bit là tìm kim
nhân tài đ phc v cho công tác điu hành, qun lý.
Trình đ qun lý thp dn đn hn ch trong tip cn thông tin, tip cn th
trng: doanh nghip SME thng gp khó khn trong tip cn thông tin th trng,
tip cn công ngh sn xut và công ngh qun lý tiên tin Do đó, các doanh nghip

Trang 7
SME thng ch quan tâm đn th trng truyn thng và nhng khách hàng thng

xuyên ca mình, không quan tâm đn vic cng c và m rng nhng th trng mi.
Vn hóa trong các doanh nghip SME cha đc chú trng: các doanh nghip
SME Vit Nam hin nay cha chú trng v các giá tr vn hóa nh: Chun mc đo đc,
trit lý kinh doanh, hành vi, ý tng kinh doanh và phng thc qun lý, ch yu là do
ngi đng đu các doanh nghip SME t đt ra. Hn na trong các doanh nghip SME
do s lng nhân công và quy mô còn khá nh nên hu nh vn đ này ít đc chú
trng, thm trí không cn thit đi vi ngi qun lý doanh nghip.
* c đim v tài chính: Quy mô vn thp là nguyên nhân ca nhng bt li trong
hot đng: V quy mô doanh nghip không ln, kh nng tài chính hn hp, doanh
nghip SME ít đc hng các khon chit khu gim giá do mua hàng hóa vi s
lng ít. Trong trng hp cn phi nhp các linh kin ca nc ngoài, doanh nghip
SME thng thiu ngoi t và không mua đc trc tip thng phi thông qua nhà
phân phi đc quyn trong nc nên giá c b đt hn. Bên cnh đó, kh nng tài chính
hn hp nên doanh nghip SME khó có th dành ra mt khon tin đ ln đ thc hin
chin lc qung bá cho thng hiêu cng nh cho sn phm, và do đó khó có kh nng
vn ra th trng khu vc và th gii.
Quy mô vn thp cng gây ra nhng bt li trong vic tip cn các ngun vn tín
dng: Vn ch s hu ít, do đó t l vn ch s hu trên vn vay thp nên kh nng vay
vn ca doanh nghip cng rt hn ch. Các doanh nghip SME thng thiu tài sn th
chp cho khon tin d đnh vay. Ngay  nhng nc phát trin nh M, Nht Bn…,
các ngân hàng cng e ngi khi cho các doanh nghip SME vay vn vì kh nng gp ri
ro rt ln khi cho vay.
1.2.2.3 Vai trò ca doanh nghip SME đi vi s phát trin ca nn kinh t
Khi đ cp đn vai trò ca doanh nghip SME đi vi s phát trin trong nn kinh
t, thc t đã có rt nhiu nghiên cu đ cp đn ni dung này, đin hình nh: Nguyn
Th Hin (2011) v nâng cao kh nng tài tr vn ngân hàng đi vi hot đng ca
doanh nghip nh và va Vit Nam, Trng Quang Thông và cng s (2009) v vn đ

Trang 8
tài tr tín dng đi vi doanh nghip nh và va – mt nghiên cu thc nghim ti khu

vc TP.HCM, Võ c Toàn (2012) v tín dng đi vi doanh nghip nh và va ca
các NHTM trên đa bàn TP.HCM, T chc tài chính Quc t (IFC) (2009) v cm nang
kin thc dch v ngân hàng cho doanh nghip va và nh, và mt s nghiên cu khác.
Nhìn chung, v tng th vai trò ca doanh nghip SME đi vi s phát trin ca nn
kinh t th hin qua nhng ni dung sau:
- Th nht, các doanh nghip SME đã góp phn đy nhanh tc đ phát trin ca
các ngành ngh và c nn kinh t, to thêm nhiu hàng hoá, dch v và đáp ng
ngày càng cao nhu cu th trng.
- Th hai, các doanh nghip SME góp phn quan trng vào vic gii quyt các vn
đ xã hi nh to nhiu vic làm cho ngi lao đng,….Tng thu cho ngân sách
nhà nc, t đó có điu kin đ nâng cp c s h tng, tng thu nhp cho ngi
lao đng và góp phn ci thin đi sng ca ngi dân.
- Th ba, góp phn duy trì và phát trin các làng ngh truyn thng, kinh nghim
sn xut - kinh doanh, kinh nghim qun lý đã tích ly qua nhiu th h, to lp
đc s cân đi và phát trin kinh t gia các vùng, min, góp phn tích cc vào
quá trình dch chuyn c cu kinh t, đáp ng s nghip công nghip hóa nông
nghip và nông thôn.
- Th t, các doanh nghip SME góp phn mnh m trong vic thúc đy sc cnh
tranh gia các thành phn kinh t, phát trin trong mi quan h cht ch vi các
doanh nghip ln, đóng vai trò làm v tinh, h tr, góp phn to mi quan h vi
các loi hình doanh nghip, cng nh đi vi các thành phn kinh t khác.

1.2.3 Khái nim cho vay da trên HTK và KPT đi vi doanh nghip SME
Cho vay da trên hàng tn kho và khon phi thu đi vi doanh nghip SME là hai
loi hình c bn ca cho vay da trên tài sn. ây là vic cho vay da trên các tài sn
ngn hn ca doanh nghip đc d tính s chuyn thành tin mt trong tng lai. Tài

Trang 9
sn ngn hn ca doanh nghip đ cp  đây chính là hàng tn kho, khon phi thu va
là tài sn bo đm va là ngun tr n cho khon vay.

1.2.4 c đim ca cho vay da trên HTK và KPT đi vi doanh nghip SME

1.2.4.1 Cho vay da trên HTK và KPT thng là khon cp tín dng ngn
hn
Hàng tn kho và khon phi thu là hai khon mc nm trong tài sn ngn hn trên
bng cân đi k toán. Xét  góc đ luân chuyn ca vn, thì HTK và KPT thuc vn lu
đng ca doanh nghip, luân chuyn toàn b giá tr ngay trong mt ln vào giá tr hàng
hoá và hoàn thành mt vòng tun hoàn sau mt chu k sn xut kinh doanh (Bùi Hu
Phc, 2009). Xét  hot đng cho vay ca các NHTM, thì cho vay da trên HTK và
KPT thng xem xét vào loi hình cho vay ngn hn - trong đó ch yu là tài tr khách
hàng vay b sung vn lu đng.
1.2.4.2 Cho vay da trên HTK và KPT thng là nhng khon tín dng có
ri ro cao
Xut phát t tính cht phc tp trong vic nhn HTK và KPT làm tài sn bo đm
cho ngha v n vay ti ngân hàng nh: s đa dng trong phân loi hàng tn kho, các
qui đnh v vic mua bo him, bo lãnh, t chc và qun lý tài sn, thuê kho, uy tín,
phng pháp thm đnh giá tài sn, h thng kim soát ni b doanh nghip, cht lng
HTK và KPT, tính luân chuyn thng xuyên gia hàng – tin, tính pháp lý ca tài sn
th chp/cm c, kh nng kim soát và giám sát ca ngân hàng, nguy c ri ro la đo
tim n cao v.v. Dù cha có thng kê hay báo cáo nào cho bit có bao nhiêu phn trm
n quá hn, n xu ca h thng ngân hàng Vit Nam liên quan đn loi hình cho vay
da trên HTK và KPT đc công b, song có th khng đnh rng cùng vi tín dng
chng khoán, tín dng cho hot đng kinh doanh bt đng sn, thì tín dng da trên
HTK và KPT là mt trong nhng loi hình tín dng có mc đ ri ro cao nht trong các
hot đng cp tín dng ca ngân hàng. iu này không phi ngu nhiên khi mà liên tc
trong thi gian qua luôn xut hin rt nhiu ri ro la đo, sai phm, v n đc đng