B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
PHM HNG THY
GII PHÁP HN CH RI RO TÍN DNG TRONG
CHO THUÊ TÀI CHÍNH TI CÔNG TY
CHO THUÊ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG TMCP SÀI
GÒN THNG TÍN
LUN VN THC S KINH T
TP. H Chí Minh – Nm 2012
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
PHM HNG THY
GII PHÁP HN CH RI RO TÍN DNG TRONG
CHO THUÊ TÀI CHÍNH TI CÔNG TY
CHO THUÊ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG TMCP SÀI
GÒN THNG TÍN
Chuyên ngành : Tài chính - Ngân hàng
Mã s : 60340201
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC:
PGS.TS TRN HUY HOÀNG
TP. H Chí Minh – Nm 2012
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan lun vn Thc s kinh t này do chính tôi nghiên cu và thc hin,
các s liu và kt qu nghiên cu đánh giá trong lun vn này là trung thc
Tp. H Chí Minh, ngày… tháng… nm 2012
Ngi cam đoan
PHM HNG THY
MC LC
DANH MC CÁC CH VIT TT
DANH MC CÁC BNG
DANH MC CÁC HÌNH V
LI M U
CHNG 1: TNG QUAN V RI RO TÍN DNG TRONG HOT NG
CHO THUÊ TÀI CHÍNH
1.1. Cho thuê tài chính 1
1.1.1. nh ngha Cho thuê tài chính 1
1.1.2. Các ch th tham gia giao dch cho thuê tài chính. 2
1.1.2.1. Bên cho thuê (Leasor). 2
1.1.2.2. Bên thuê tài chính (Leasee) 2
1.1.2.3. Nhà cung cp. 3
1.1.2.4. Tài sn cho thuê tài chính. 4
1.1.3. Các loi hình cho thuê tài chính 4
1.1.3.1. Cho thuê tài chính thun (ba bên) 4
1.1.3.2. Các hình thc cho thuê chuyên bit 5
1.1.4. Li ích ca Cho thuê tài chính 7
1.2. Ri ro tín dng trong cho thuê tài chính 9
1.2.1. Khái nim ri ro tín dng trong hot đng CTTC 10
1.2.2. Phân loi ri ro tín dng trong hot đng CTTC 10
1.2.3. Các hình thc ca ri ro tín dng trong hot đng CTTC: 12
1.2.4. Nguyên nhân phát sinh. 12
1.3. Hu qu ca ri ro tín dng trong hot đng CTTC 14
1.4. Ý ngha ca vic hn ch ri ro tín dng trong hot đng CTTC: 16
1.5. Lng hóa và đánh giá ri ro tín dng trong hot đng CTTC 16
1.5.1. Lng hóa ri ro tín dng: 16
1.5.2. ánh giá ri ro tín dng trong cho thuê tài chính: 19
1.5.2.1. Phân loi n: 19
1.5.2.2. T l n quá hn: 19
1.5.2.3. T trng n xu 19
1.5.2.4. H s ri ro tín dng: 20
1.5.3. Mt s bin pháp hn ch ri ro tín dng trong hot đng CTTC nói chung
20
1.6. Bài hc kinh nghim ti Công ty CTTC Ngân hàng Nông nghip và
Phát trin nông thôn II 23
CHNG 2: THC TRNG CHO THUÊ TÀI CHÍNH VÀ RI RO TÍN
DNG TRONG CHO THUÊ TÀI CHÍNH TI CÔNG TY CHO THUÊ TÀI
CHÍNH NGÂN HÀNG TMCP SÀI GÒN THNG TÍN
2.1. Th trng CTTC ti Vit Nam 26
2.1.1. Tình hình d n CTTC ca các công ty thuc Hip hi CTTC 29
2.1.2. Tình hình ri ro tín dng ca các công ty CTTC thuc Hip hi trong nm
2010 và 2011 30
2.2. Tình hình hot đng kinh doanh ca Công ty CTTC Ngân hàng
TMCP Sài Gòn Thng Tín 33
2.2.1. Quá trình hình thành và phát trin ca Sacombank – SBL 33
2.2.2. C cu t chc ca Sacombank - SBL 34
2.2.3. Tình hình hot đng CTTC và thc trng ri ro tín dng ca Sacombank -
SBL t nm 2009 đn 2011 35
2.2.3.1. Tình hình d n CTTC ca Sacombank - SBL t nm 2009 đn 2011 35
2.2.3.2. C cu d n CTTC ca Công ty Sacombank – SBL t 2009 đn 2011 37
2.2.3.3. Thc trng ri ro tín dng ti Sacombank - SBL 43
2.2.4. Bin pháp hn ch ri ro tín dng trong hot đng CTTC đang áp dng ti
Công ty CTTC Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thng Tín 46
2.2.4.1. Bin pháp hn ch ri ro tín dng trong hot đng CTTC đang áp dng ti
Sacombank - SBL 46
2.2.4.2. u nhc đim: 53
CHNG 3: GII PHÁP HN CH RI RO TÍN DNG TRONG HOT
NG CTTC TI CÔNG TY CHO THUÊ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG
TMCP SÀI GÒN THNG TÍN
3.1 nh hng ca hot đng CTTC ti Vit Nam trong thi gian ti. 58
3.2 Mc tiêu phát trin hot đng CTTC ti Sacombank - SBL 61
3.3 Gii pháp hn ch ri ro tín dng trong hot đng CTTC ti
Sacombank – SBL 64
3.4 Mt s kin ngh vi các c quan nhà nc 71
3.4.1 i vi Ngân hàng Nhà nc/Chính ph 72
3.4.2 i vi Hip hi CTTC Vit Nam 75
KT LUN
TÀI LIU THAM KHO
PH LC 01
PH LC 02
PH LC 03
PH LC 04
DANH MC CÁC CH VIT TT
- ACBL : Công ty TNHH MTV Cho thuê tài chính Ngân hàng Á Châu
- ADB : Ngân hàng Phát trin Châu Á
- ALC I : Công ty CTTC I Ngân hàng Nông nghip và Phát trin nông
thôn Vit Nam
- ALC II : Công ty CTTC II Ngân hàng Nông nghip và Phát trin nông
thôn Vit Nam
- BIDV Leasing :Công ty TNHH MTV Ngân hàng u t và Phát trin Vit
Nam.
- CTTC : Cho thuê tài chính
- CV QHKH : Chuyên viên quan h khách hàng
- DNNN : Doanh nghip Nhà nc
- DNNVV : Doanh nghip Nh và va
- DN : Doanh nghip
- ICBL : Công ty TNHH MTV CTTC NHTMCP Công thng Vit
Nam.
- IMF : Qu tin t Quc t
- KD : Kinh doanh
- NH : Ngân hàng
- TNHH : Trách nhim hu hn
- Sacombank – SBL : Công ty TNHH MTV CTTC Ngân hàng TMCP Sài Gòn
Thng Tín.
- SGTT : Sài Gòn Thng Tín
- VCBL : Công ty CTTC Ngân hàng Ngoi Thng Vit Nam.
- Vinashin : Công ty TNHH MTV CTTC Công nghip tàu thy
- PTVC : Phng tin vn chuyn
- MMTB : Máy móc thit b
- NHTM : Ngân hàng Thng mi
DANH MC CÁC BNG
Bng 2.1: T l n xu t nm 2009 đn 2011 ca các công ty CTTC thuc Hip
hi CTTC Vit Nam 31
Bng 2.2: D n CTTC ca Sacombank - SBL t nm 2009 đn 2011 36
Bng 2.3: Tình hình n xu ti các công ty CTTC thuc Hip hi CTTC nm 2011
43
Bng 2.4: Tình hình n quá hn và n xu ti Sacombank SBL t nm 2009 đn
2011 44
Bng 2.5: Tình hình nhóm n quá hn ti Sacombank SBL ti 31/12/2011 44
Bng 2.6: H s ri ro tín dng ti Sacombank – SBL t nm 2009 đn 2011 45
DANH MC CÁC HÌNH V
Hình 1.1. Các ch th tham gia giao dch CTTC 2
Hình 1.2: Quy trình tài tr ba bên 4
Hình 1.3: Quy trình tài tr mua và cho thuê li 5
Hình 1.4: Quy trình tài tr cho thuê hp tác 6
Hình 1.5: Quy trình tài tr cho thuê giáp lng 7
Hình 1.6: Phân loi ri ro tín dng trong hot đng CTTC 10
Hình 1.7: Các hình thc ca ri ro tín dng trong hot đng CTTC 12
Hình 2.1: D n CTTC ca các công ty CTTC thuc Hip hi CTTC t nm 1998
đn nm 2011 29
Hình 2.2. Tình hình n xu ca các Công ty CTTC thuc Hip hi CTTC nm 2010
32
Hình 2.3. Tình hình n xu ca các Công ty CTTC thuc Hip hi CTTC nm 2011
32
Hình 2.4: Tình hình d n CTTC Sacombank - SBL t nm 2009 đn 2011 35
Hình 2.5: Th phn CTTC ca các công ty CTTC ti 31/12/2011. 37
Hình 2.6: C cu d n CTTC ti Sacombank – SBL phân theo nhóm ngành kinh
doanh t 31/12/2009 đn 31/12/2011 38
Hình 2.7: C cu d n phân theo tài sn cho thuê ti Sacombank - SBL 31/12/2009
đn 31/12/2011 39
Hình 2.8: C cu d n phân theo thành phn kinh t ti Sacombank – SBL
31/12/2009 đn 31/12/2011 41
Hình 2.9: C cu d n phân theo đa bàn ti Sacombank - SBL 31/12/2011 42
LI M U
1. Lý do chn đ tài
Trong bi cnh hi nhp hin nay, vic đi mi công ngh, máy móc thit b các
doanh nghip sn xut đang ngày càng tr nên cn thit và cp bách. Tuy nhiên hin
nay các doanh nghip Vit Nam, đc bit là doanh nghip va và nh đu gp khó
khn khi tip cn ngun vn tín dng trung và dài hn ca ngân hàng đ đu t máy
móc thit b phc v sn xut. Trong bi cnh đó, hot đng cho thuê tài chính ra đi
đã góp phn h tr doanh nghip trang b, đi mi máy móc thit b, đng thi gim
sc ép, gim gánh nng cho h thng ngân hàng thng mi trong vic cung cng vn
trung dài hn.
Hu ht các nghiên cu v cho thuê tài chính đu hng đn vic đa ra các gii
pháp phát trin hot đng cho thuê tài chính ti Vit Nam nói chung và ti tng các
công ty cho thuê tài chính ti Vit Nam nói riêng, và không có nhiu nghiên cu v
các khía cnh liên quan đn ri ro tín dng ti Công ty cho thuê tài chính. Trong khi
trong thc t hot đng cho thuê tài chính cng nh hot đng ngân hàng, ri ro tín
dng luôn gây tn tht ln và mang tính nh hng tng th đn toàn b hot đng.
Vì vy các bin pháp hn ch ri ro tín dng trong cho thuê tài chính cng nh là
trong hot đng tín dng ngân hàng luôn là mt trong nhng vn đ đc ban điu
hành công ty đt lên hàng đu trong vic xây dng các bin pháp phát trin song song
n đnh – an toàn – bn vng.
Công ty Cho thuê tài chính Ngân hàng Sài Gòn Thng Tín là mt công ty cho
thuê tài chính đu tiên thuc khi ngân hàng thng mi c phn đc đánh giá là
nng đng. Chính thc đi vào hot đng gn 6 nm, hot đng ca Công ty Cho
thuê tài chính Ngân hàng Sài Gòn Thng Tín trong thi gian qua đã có chuyn
bin tích cc và đt đc nhng thành tu khá ni bt. Bên cnh đó, vi nhng tha
k kinh nghim qun lý, điu hành, Công ty Cho thuê tài chính Ngân hàng Sài Gòn
Thng Tín luôn chú trng quan tâm đn xây dng và s dng các bin pháp hn
ch tín dng. Các bin pháp hn ch ri ro tín dng ti Công ty Cho thuê tài chính
Ngân hàng Sài Gòn Thng Tín có nhng bin pháp mang tính đc trng chuyên
bit ca Công ty. Tuy nhiên các bin pháp hn ch ri ro tín dng ti Công ty Cho
thuê tài chính Ngân hàng Sài Gòn Thng Tín vn có nhng nhc đim. Chính vì
vy tôi chn đ tài “Gii pháp hn ch ri ro tín dng trong Cho thuê tài chính
ti Công ty TNHH MTV Cho thuê tài chính Ngân hàng TMCP Sài Gòn
Thng Tín" đ làm đ tài nghiên cu.
2. Mc đích nghiên cu.
Bng vic chn nghiên cu đ tài này, trên c s nghiên cu v hot đng cho
thuê tài chính và ri ro tín dng trong cho thuê tài chính, phân tích thc trng và
bin pháp hn ch ri ro tín dng ti Công ty cho thuê tài chính Ngân hàng Sài Gòn
Thng Tín, lun vn hng đn vic làm rõ các vn đ sau:
- a ra các vn đ ca ri ro tín dng trong cho thuê tài chính: khái nim,
nguyên nhân phát sinh, nhân t nh hng.
- Khái quát thc trng hot đng cho thuê tài chính ti Vit Nam và ca Công ty
cho thuê tài chính Ngân hàng Sài Gòn Thng Tín, đc bit là thc trng và
bin pháp hn ch ri ro tín dng ti Công ty cho thuê tài chính Ngân hàng Sài
Gòn Thng Tín.
- xut nhng gii pháp hn ch ri ro tín dng ti Công ty cho thuê tài chính
Ngân hàng Sài Gòn Thng Tín song song vi gii pháp phát trin ca hot
đng cho thuê tài chính ti Công ty cho thuê tài chính Ngân hàng Sài Gòn
Thng Tín trong thi gian ti.
3. i tng và phm vi nghiên cu.
- i tng: Thc trng ri ro tín dng và các bin pháp hn ch ri ro tín dng
ti Công ty Cho thuê tài chính Ngân hàng Sài Gòn Thng Tín
- Phm vi nghiên cu: Tp trung đánh giá ri ro tín dng và phân tích các gii
pháp hn ch ri ro tín dng ti Công ty Cho thuê tài chính Ngân hàng Sài Gòn
Thng Tín trong khong thi gian t 2009 đn 2011.
4. Phng pháp nghiên cu.
- S dng kt hp phng pháp thng kê, phân tích, so sánh, tng hp, d báo kt
hp vi nn tng lý lun t kin thc tài chính, ngân hàng… đ thu thp, đánh
giá, phân tích thông tin, d liu t các ngun báo chí, internet, sách…
- Xác đnh các nguyên nhân phát sinh ri ro trong cho thuê tài chính, t đó tin
hành đa ra kho sát ý kin ca chuyên gia nhm đánh giá mc đ tác đng ca
các nguyên nhân đn kh nng phát sinh ri ro tín dng. T đó có nhng đnh
hng trong vic phân tích và đ xut các gii pháp hn ch ri ro tín dng ti
Công ty Cho thuê tài chính Ngân hàng Sài Gòn Thng Tín.
5. Ý ngha thc tin và hn ch ca lun vn.
Lun vn trên nhng c s lý lun liên quan đn ri ro tín dng trong cho thuê
tài chính, đi vào đánh giá thc tin tình hình ri ro tín dng và các bin pháp hn
ch ti Công ty Cho thuê tài chính Ngân hàng Sài Gòn Thng Tín. T đó đánh giá
các u và nhc đim ca các bin pháp hn ch ri ro ti Công ty Cho thuê tài
chính Ngân hàng Sài Gòn Thng Tín, đng thi trên nhng phân tích trên mà đ
xut gii pháp hn ch ri ro tín dng ti Công ty Cho thuê tài chính Ngân hàng Sài
Gòn Thng Tín.
Tuy nhiên, trong quá trình thc hin lun vn vn còn nhiu hn ch do s gii
hn v kin thc ca cá nhân và các s liu nh s liu liên quan đn tình hình hot
đng và tình hình ri ro tín dng ca các công ty cho thuê tài chính ch mc phân
nhóm n đ tiêu chun và n xu mà không có s đánh giá mc đ tp trung n xu
vào ngành/lnh vc/loi hình doanh nghip, s liu ch dng mc thng kê ti các
công ty cho thuê tài chính thành viên ca Hip hi Cho thuê tài chính Vit Nam mà
cha thng kê tình hình hot đng ca Công ty cho thuê tài chính có vn nc
ngoài. Do đó, vic đánh giá ch dng li mc phân tích thc trng n xu ti các
đn v trong nc mà cha đi sâu hn vào vic đánh giá đc tng quan đc ri
ro tín dng và các bin pháp hn ch ri ro ti các đn v có vn nc ngoài.
Bên cnh đó, các gii pháp hn ch ri ro tín dng đa ra trên c s phù hp vi
kh nng thc hin cng nh mc tiêu phát trin ca Công ty Cho thuê tài chính
Ngân hàng Sài Gòn Thng Tín nên cha mang tính áp dng chung cho tt c các
công ty cho thuê tài chính. Kính mong đc s góp ý ca Quý Thy Cô đ lun vn
hoàn thin hn.
6. Kt cu ca lun vn
Lun vn có kt cu gm 03 phn:
Chng 1: Tng quan v ri ro tín dng trong hot đng cho thuê tài chính
Chng 2: Thc trng cho thuê tài chính và ri ro tín dng trong cho thuê tài chính
ti Công ty Cho thuê tài chính Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thng Tín.
Chng 3: Gii pháp hn ch ri ro tín dng ti Công ty Cho thuê tài chính Ngân
hàng TMCP Sài Gòn Thng Tín.
Trang 1
CHNG 1: TNG QUAN V RI RO TÍN DNG TRONG HOT NG
CHO THUÊ TÀI CHÍNH
1.1. Cho thuê tài chính
1.1.1. nh ngha Cho thuê tài chính
Cho thuê tài chính là mt hình thc cho thuê đc vn dng đu tiên và rng rãi
ti Vit Nam, bên cnh cho thuê vn hành. Theo Ngh đnh 16/2001/N-CP ngày 2
tháng 5 nm 2001 ca Chính ph v t chc và hot đng ca công ty cho thuê tài
chính và Ngh đnh s 65/2005/N – CP ngày 19 tháng 5 nm 2005 quy đnh v
vic sa đi, b sung mt s điu ca Ngh đnh 16/2001/N-CP ngày 2 tháng 5
nm 2001, cho thuê tài chính là hot đng trung và dài hn thông qua vic cho thuê
máy móc, thit b, phng tin vn chuyn và các đng sn khác trên c s hp
đng cho thuê gia bên cho thuê và bên thuê. Bên cho thuê cam kt mua máy móc,
thit b, phng tin vn chuyn và các đng sn khác theo yêu cu bên thuê, nm
gi quyn s hu đi vi các tài sn cho thuê. Bên thuê s dng tài sn thuê và
thanh toán tin thuê trong sut thi hn thuê đã đc hai bên tha thun. Hot đng
CTTC trên lãnh th Vit Nam phi đc thc hin qua các công ty CTTC đc
thành lp và hot đng ti Vit Nam.
Mt giao dch CTTC phi tha mãn mt trong nhng điu kin sau đây:
- Khi kt thúc thi hn cho thuê theo hp đng, bên thuê đc chuyn quyn
s hu tài sn thuê hay đc tip tc thuê theo s tha thun ca hai bên.
- Khi kt thúc thi hn cho thuê theo hp đng, bên thuê đc quyn u tiên
mua tài sn thuê theo giá danh ngha thp hn giá tr thc t ca tài sn thuê
ti thi đim mua li.
- Thi hn cho thuê mt loi tài sn ít nht bng 60% thi gian cn thit đ
khu hao tài sn thuê.
- Tng s tin thuê mt loi tài sn quy đnh ti hp đng CTTC ít nht phi
tng đng vi giá tr ca tài sn đó ti thi đim ký hp đng
Trang 2
1.1.2. Các ch th tham gia giao dch cho thuê tài chính.
Mt giao dch CTTC thông thng có các ch th sau tham gia:
Hình 1.1. Các ch th tham gia giao dch CTTC
1.1.2.1. Bên cho thuê (Leasor).
Là nhà tài tr vn cho bên thuê và là ch s hu tài sn trong mt giao dch
CTTC. Bên cho thuê có trách nhim thc hin các th tc mua tài sn, thanh toán
toàn b giá tr ca tài sn thuê và chuyn giao tài sn cho bên thuê theo đúng các điu
khon đã tha thun trong hp đng CTTC. ng thi, bên cho thuê thông thng
cng là ngi thc hin các th tc mua bo him và tin hành các th tc liên quan
đn quy đnh ca Pháp lut (nh đng ký giao dch đm bo) cho dch v CTTC.
Hin nay da trên loi hình kinh doanh thì các công ty CTTC trên th gii có th
phân thành 3 loi: công ty đc lp (independents), công ty ph thuc (captives),
công ty môi gii (brokers).
Riêng đi vi Vit Nam, theo quy đnh “Lut các t chc tín dng” ch có Công
ty CTTC đc thc hin nghip v CTTC. Theo Ngh đnh 95/2008/N-CP sa đi
b sung mt s điu ca Ngh đnh 16/2001/N-CP: công ty CTTC là mt t chc
tín dng phi ngân hàng, là pháp nhân Vit Nam; đc thành lp và hot đng ti
Vit Nam di 3 hình thc: công ty cho thuê tài chính trách nhim hu hn hai
thành viên tr lên; công ty cho thuê tài chính trách nhim hu hn mt thành viên
và công ty cho thuê tài chính c phn.
1.1.2.2. Bên thuê tài chính (Leasee)
Là ngi nhn s tài tr tín dng ca công ty thuê mua hay là khách hàng thuê
mua thit b, tài sn ca ngi cho thuê. Ngi thuê cng là ngi có quyn s
Bên cho thuê (Leasor) Bên thuê tài chính (Leasee)
Nhà cung cp Tài sn cho thuê tài chính
CH TH TRONG CTTC
Trang 3
dng, hng dng nhng li ích do tài sn đem li và có trách nhim tr nhng
khon tin theo tha thun. Theo Ngh đnh s 16/2001/N – CP và thông t
05/2006/TT-NHNN qui đnh Bên thuê là t chc và cá nhân hot đng ti Vit
Nam, trc tip s dng tài sn thuê cho mc đích hot đng ca mình. Bên thuê
phi có đ các điu kin sau đây:
- Mt là có nng lc pháp lut dân s, nng lc hành vi dân s theo quy đnh ca
pháp lut:
i vi bên thuê là t chc và cá nhân Vit Nam: T chc phi có nng lc
pháp lut dân s; cá nhân, ch doanh nghip t nhân, đi din ca h gia
đình, đi din ca t hp tác phi có nng lc pháp lut dân s và nng lc
hành vi dân s.
i vi bên thuê là t chc và cá nhân nc ngoài: T chc phi có nng
lc pháp lut dân s theo quy đnh ca pháp lut Cng hòa xã hi ch ngha
Vit Nam; cá nhân phi có nng lc pháp lut dân s và nng lc hành vi
dân s theo quy đnh ca pháp lut Cng hòa xã hi ch ngha Vit Nam,
tr trng hp pháp lut Cng hòa xã hi ch ngha Vit Nam có quy đnh
khác. Cn c áp dng pháp lut đi vi t chc và cá nhân này đc thc
hin theo quy đnh ca pháp lut v quan h dân s có yu t nc ngoài.
- Hai là có d án đu t sn xut, kinh doanh, dch v hoc d án đu t phc v
đi sng kh thi, hiu qu, phù hp vi quy đnh ca pháp lut và s dng tài
sn thuê đ thc hin d án đó.
- Ba là có kh nng tài chính đm bo thanh toán tin thu trong thi hn thuê đã
cam kt.
1.1.2.3. Nhà cung cp.
Nhà cung cp có vai trò cung ng thit b, tài sn theo hp đng mua bán đã ký
vi bên cho thuê (hoc trong mt s trng hp là Hp đng mua bán ba bên).
Nhn tin thanh toán t bên cho thuê, chuyn giao tài sn và có th nhn thc hin
các dch v bo trì, bo dng tài sn cho bên cho thuê. Nhà cung cp có th chính
Trang 4
là các đn v trc tip sn xut ra thit b, tài sn hoc là các trung gian thng mi
thc hin vic bán các tài sn này.
1.1.2.4. Tài sn cho thuê tài chính.
Tùy thuc vào các quy đnh ca tng quc gia trong tng thi k mà tài sn cho
thuê tài chính có th có bao gm nhng loi khác nhau. Ti phn ln các nc, tài sn
cho thuê tài chính là tt c các loi đng sn nh tài sn thuc nhóm phng tin vn
chuyn, các tài sn thuc máy móc thit b và các tài sn là bt đng sn nh đt đai,
nhà ca phc v nhu cu sn xut kinh doanh và tiêu dùng đu có th tham gia trên
th trng CTTC.
Tuy nhiên, do quy đnh ca tng quc gia khác nhau mà các tài sn CTTC có th
không ging nhau. Hin ti, trên th trng CTTC Vit Nam, bt đng sn không đc
xem là hàng hóa trên th trng CTTC và do đó, các Công ty CTTC không đc phép
thc hin CTTC đi vi các tài sn là bt đng sn. Nh vy, so vi các quc gia khác,
chng loi hàng hóa trên th trng CTTC ca Vit Nam có phm vi nh hn.
1.1.3. Các loi hình cho thuê tài chính
1.1.3.1. Cho thuê tài chính thun (ba bên)
Theo phng thc này, bên cho thuê thc hin vic mua tài sn theo yêu cu ca
bên thuê và đã đc hai bên tha thun theo hp đng thuê. Quy trình tài tr có s
tham gia ca ba bên, bao gm: bên cho thuê, bên thuê, nhà cung cp.
Hình 1.2: Quy trình tài tr ba bên
NHÀ CUNG NG
BÊN CHO THUÊ
H
P
NG MUA
Tr
ti
n mua
Quy
n s
h
u
BÊN THUÊ
Trang 5
1.1.3.2. Các hình thc cho thuê chuyên bit
Tái cho thuê
Tái cho thuê hay còn gi là mua và cho thuê li là mt dng đc bit ca phng
thc cho thuê có s tham gia ca hai bên. Trong hot đng kinh doanh có nhiu
doanh nghip thiu vn lu đng đ phc v hot đng kinh doanh, nhng li
không đ uy tín đ vay vn lu đng các ngân hàng. Trong trng hp đó, h
buc phi bán li mt phn tài sn c đnh cho ngân hàng hay công ty cho thuê, sau
đó thuê li tài sn đ s dng và nh vy s có thêm ngun tài chính đ đáp ng nhu
cu vn lu đng.
Hình 1.3: Quy trình tài tr mua và cho thuê li
1a.
Bên cho thuê ký hp đng mua tài sn ca doanh nghip.
1b. Bên cho thuê và bên thuê ký hp đng cho thuê.
2a. Doanh nghip lp th tc chuyn giao quyn s hu cho công ty cho thuê.
2b. Công ty cho thuê lp th tc chuyn giao quyn s dng cho doanh
nghip đc phép s dng tài sn.
2c. Ngân hàng tr tin mua tài sn cho doanh nghip. Nu là bin pháp gii
quyt n quá hn thì khon thanh toán này đc thu hi khon n quá hn.
3. Theo đnh k doanh nghip thanh toán tin thuê cho công ty cho thuê.
Cho thuê hp tác
Cho thuê hp tác là mt phng thc đc bit, bin tng t hai loi cho thuê c
bn nói trên. Trong cho thuê hp tác, bên cho thuê đã vay phn ln vn t các ngân
hàng hoc các đnh ch trung gian khác đ mua tài sn cho thuê. i vi các tài sn
thuê có giá tr ln, mt bên cho thuê không đ vn đ tài tr hoc s ri ro vì tp
3
2b
1a
BÊN THUÊ
BÊN CHO THUÊ
1b
2c
2a
Trang 6
trung vn quá ln vào mt khách hàng. Trong trng hp này, mt hay mt s bên
cho thuê hp tác vi mt hay nhiu bên cho vay khác đ cùng tài tr.
Hình 1.4: Quy trình tài tr cho thuê hp tác
1a.
Bên cho thuê và bên thuê ký hp đng cho thuê.
1b. Bên cho thuê và bên cung cp ký hp đng mua tài sn
1c. Bên cho thuê và bên cho vay ký hp đng tín dng.
1d. Bên cung cp và bên thuê ký hp đng v bo hành và bo dng tài sn.
2a. Bên cung cp lp th tc chuyn giao quyn s hu cho bên thuê.
2b. Bên cho thuê thanh toán tin mua tài sn bng mt phn vn ca mình và
mt phn vn đi vay.
2c. Bên cho thuê lp th tc chuyn giao quyn s dng cho bên thuê.
3a. Bên thuê thanh toán tin thuê theo đnh k.
3b. Bên cho thuê thanh toán tin thuê cho bên cho vay.
Cho thuê giáp lng
Cho thuê giáp lng đc áp dng trong trng hp ngi đi thuê không th thuê
tài sn mt cách trc tip mà nguyên nhân có th là do đã không thc hin nhng
hp đng tín dng hay hp đng thuê mua trong quá kh, hay có th là hot đng
yu kém theo cách đánh giá ca các t chc tài chính, hoc đn gin là vì doanh
nghip đó cha đc bên cho thuê bit đn. Cho thuê giáp lng là phng thc mà
trong đó, thông qua s đng ý ca bên cho thuê, bên thuê th nht cho bên thuê th
hai thuê li tài sn đó. Thc cht bên thuê th nht cho là bên trung gian gia bên
cho thuê và bên thuê th hai, nhng v mt pháp lý thì bên thuê th nht phi chu
trách nhim v vic thc hin hp đng vi bên cho thuê.
BÊN CUNG CP
BÊN CHO VAY BÊN CHO THUÊ
BÊN THUÊ
2b
1d
3a
2c
1a
3b
1c
2a
1b
2d
Trang 7
Hình 1.5: Quy trình tài tr cho thuê giáp lng
1a.
Bên cho thuê và bên thuê th nht ký hp đng cho thuê
1b. Bên thuê th nht và bên thuê th hai ký hp đng cho thuê.
2. Bên cho thuê, hay bên cung cp chuyn giao tài sn cho bên thuê th hai.
3a. Bên thuê th hai tr tin thuê cho bên th nht.
3b. Bên thuê th nht tr tin thuê cho bên cho thuê.
1.1.4. Li ích ca Cho thuê tài chính
CTTC đc đánh giá là mt kênh cp tín dng trung và dài hn hiu qu cho
DNNVV vì nhng li ích mà nó mang li cho bên thuê và c bn thân công ty CTTC.
i vi bên thuê
- Bên thuê đc nhn đúng thit b/phng tin theo nhu cu hot đng kinh doanh
- Các doanh nghip thiu tín nhim trong quan h vay vn, hay không có đ vn
t có đ mua tài sn, hay thiu vn đi ng trong các hp đng cho vay đ mua
tài sn nên vic đi thuê là cách thc tt nht đ có tài sn s dng.
- Cho phép doanh nghip s dng linh hot đng vn ca mình vào nhng mc
đích khác, mang li nhiu li ích hn thay vì phi đu t vn đ mua tài sn c
đnh, giúp doanh nghip nm bt c hi kinh doanh sn xut.
- Chi phí giao dch thp hn so vi phát hành riêng l và phát hành ra công chúng
trái phiu, c phiu đ huy đng vn.
- S dng CTTC s không nh hng ti hn mc tín dng ca doanh nghip khi
doanh nghip đi vay vn ca ngân hàng.
- Phí thuê tài chính đc hch toán vào giá thành sn phm giúp doanh nghip gim
ngha v đi vi ngân sách nhà nc, và đc hch toán khu hao tài sn thuê.
2
3b
3a
BÊN THUÊ TH 1 BÊN THUÊ TH 2
1a
1b
BÊN CHO THUÊ
Trang 8
- Có th giúp doanh nghip b sung vn lu đng trong trng hp doanh nghip
có tài sn c đnh không s dng đn có th bán hay cho thuê li đ ly vn lu
đng, đáp ng nhu cu s dng ngun vn (mua và cho thuê li).
- Ngoài ra, đi vi các d án đu t, hot đng CTTC còn là hình thc tài tr b
sung đ gii quyt bài toán vn và hiu qu trong đu t. Có ngha là kt hp gia
mua tài sn và thuê đ đm bo có li nht.
- Thông thng thi hn thuê thit b dài hn so vi thi hn vay đ mua theo
thông l. iu này s làm gim ngân qu và chi phí cho tài sn hng nm.
- Khác vi vic huy đng vn trên th trng và đi vay, giao dch CTTC thng
đc thc hin nhanh chóng và linh hot. Nhng tha thun cht ch thng có
trong hp đng tín dng đu không cn thit phi có trong hp đng thuê. Lch
trình thanh toán tin thuê cng đc sp xp linh hot phù hp vi lu chuyn
tin t theo thi v ca bên thuê.
i vi bên cho thuê (công ty CTTC)
- Bên cho thuê vi t cách và ch s hu v mt pháp lý, vì vy h đc quyn qun
lý và kim soát tài sn theo các điu khon ca hp đng cho thuê. Trong trng
hp bên thuê không thanh toán tin thuê đúng hn thì bên cho thuê đc thu hi tài
sn, đng thi buc bên thuê phi bi thng các thit hi.
- Thu đc thêm mt khon tin ngoài vn tài tr đã b ra ban đu khi hp đng
CTTC kt thúc nh bán tài sn cho bên thuê.
- i tng tài tr đc thc hin di dng tài sn c th gn lin vi mc đích
kinh doanh ca bên thuê, vì vy mc đích s dng vn đc đm bo, t đó to
tin đ đ hoàn tr tin thuê đúng hn.
i vi ngân hàng
- Gim sc ép và gánh nng cho h thng ngân hàng trong vic cung ng vn cho
doanh nghip, đc bit là ngun vn trung và dài hn.
- c bit là đi vi ngân hàng m, nghip v CTTC s mang li phn doanh li
mà đáng l đã không đt đc do các doanh nghip không đ điu kin cho vay
Trang 9
ti ngân hàng m trc đây. Giúp ngân hàng m s dng hiu qu hn na
ngun vn huy đng đ sinh li, đng thi đa dng hóa dch v cho khách hàng
đ tng sc cnh tranh so vi các t chc tín dng khác.
i vi nn kinh t xã hi
- Thêm mt ngun cung ng vn tín dng cn thit cho các doanh nghip phát
trin, m rng sn xut, tng tính cnh tranh. T đó to tin đ quan trng cho
s phát trin ca nn kinh t, tng phn đóng góp thu nhp quc dân, tng tc
đ tng trng kinh t nhm đt đc mc tiêu phát trin mà ng và Chính
ph đt ra cho nhng nm sp ti.
- Không ch th mà còn giúp nn sn xut, dch v trong nc ngày càng phát
trin, nâng cao cht lng sn phm trong nc, cng c và m rng th phn,
có kh nng đng vng trc làn sóng đ b ca sn phm và doanh nghip
nc ngoài vào Vit Nam đc d báo s t trong nhng nm ti. Không ch
dng li đó, doanh nghip còn có điu kin hng ti th trng các nc, vn
ra tm th gii, cnh tranh vi các doanh nghip nc ngoài.
1.2. Ri ro tín dng trong cho thuê tài chính
Cho thuê tài chính là mt hot đng tín dng trung và dài hn trên c s hp
đng CTTC gia bên cho thuê là t chc tín dng vi khách hàng thuê (Lut các t
chc tín dng nm 1997 đã đc điu chnh, b sung nm 2004). Chính vì th, vi
bn cht là mt hình thc tín dng trung dài hn, hot đng CTTC luôn tim n
nhng ri ro sau: ri ro tín dng, lãi sut, t giá hi đoái và thanh khon. Trong đó
ri ro tín dng có tác đng mnh m nht, bi không ch do tín dng là mt mng
kinh doanh ch yu ca các T chc tín dng nói chung và CTTC nói riêng, mà nó
còn là kt qu ca các tác đng t ri ro lãi sut, t giá hi đoái, thanh khon nh
hng đn ngun tr n ca khách hàng. Ri ro tín dng là ri ro ln nht và
thng xuyên xy ra.
Trang 10
1.2.1. Khái nim ri ro tín dng trong hot đng CTTC
ó là kh nng bên cho thuê không thu hi đy đ hay đúng hn tin thuê đã
tha thun trong hp đng cho thuê. Ba biu hin c th là khách hàng hoc thanh
toán lãi tin thuê nhng không tr n gc, hoc thanh toán n gc nhng không
thanh toán lãi tin thuê; và hoc là tr c n gc và lãi tin thuê nhng không đúng
theo thi hn đã tha thun.
Theo quyt đnh 493/2005/Q-NHNN v phân loi n, trích lp và s dng d
phòng đ x lý ri ro tín dng trong hot đng ngân hàng ca t chc tín dng thì
khái nim ri ro tín dng đc đnh ngha nh sau:
“Ri ro tín dng trong hot đng ngân hàng ca T chc tín dng là kh nng xy
ra tn tht trong hot đng ngân hàng ca t chc tín dng do khách hàng không thc
hin hoc không có kh nng thc hin ngha v ca mình theo cam kt”
Ri ro tín dng còn đc gi là ri ro mt kh nng chi tr và ri ro sai hn, là
loi ri ro liên quan đn cht lng hot đng tín dng ca Công ty CTTC.
1.2.2. Phân loi ri ro tín dng trong hot đng CTTC
Cn c vào nguyên nhân phát sinh ri ro, ri ro tín dng trong hot đng CTTC
đc phân chia nh sau:
Hình 1.6: Phân loi ri ro tín dng trong hot đng CTTC
“ Ngun: Qun tr Ngân hàng thng mi – Trn Huy Hoàng (2011)
– Nhà xut bn Lao đng xã hi”.
RI RO
TÍN DNG
RI RO
GIAO
DCH
RI RO
LA CHN
RI RO
BO M
RI RO
NGHIP
V
RI RO
DANH
MC
RI RO
NI TI
RI RO
TP
TRUNG
Trang 11
a. Ri ro giao dch:
Nguyên nhân phát sinh ri ro giao dch do nhng hn ch trong quá trình giao
dch, xét duyt tài tr CTTC, đánh giá khách hàng.
Ri ro giao dch có ba b phn chính là ri ro la chn, ri ro bo đm và ri ro
nghip v
- Ri ro la chn: là ri ro có liên quan đn quá trình đánh giá và phân tích tín
dng, khi Công ty CTTC la chn nhng phng án tài tr có hiu qu đ ra
quyt đnh tài tr CTTC.
- Ri ro bo đm: phát sinh t các tiêu chun tài sn đm bo nh các điu
khon trong hp đng, các loi tài sn đm bo, ch th đm bo, cách thc
đm bo, và mc tài tr trên tr giá ca tài sn đm bo.
- Ri ro nghip v: là ri ro liên quan đn công tác qun lý khon tài tr
CTTC và hot đng CTTC, bao gm c vic s dng h thng xp hng ri
ro, k thut x lý các khon tài tr CTTC có vn đ.
b. Ri ro danh mc:
Ri ro danh mc là mt hình thc ca ri ro tín dng mà nguyên nhân phát sinh
là do nhng hn ch trong qun lý danh mc CTTC ca công ty, đc phân chia
thành hai loi: Ri ro ni ti và ri ro tp trung:
- Ri ro ni ti: xut phát t các yu t, các đc đim riêng có, mang tính riêng
bit bên trong ca mi ch th đi thuê hoc ngành ngh lnh vc kinh t.
- Ri ro tp trung là trng hp Công ty CTTC tp trung tài tr cho quá nhiu
đi vi mt s khách hàng, hoc nhiu doanh nghip hot đng cùng mt
ngành, mt lnh vc kinh t; hoc trong cùng mt đa lý nht đnh.
Trang 12
1.2.3. Các hình thc ca ri ro tín dng trong hot đng CTTC:
Hình 1.7: Các hình thc ca ri ro tín dng trong hot đng CTTC
“ Ngun: Qun tr Ngân hàng thng mi – Trn Huy Hoàng (2011)
– Nhà xut bn Lao đng xã hi”.
1.2.4. Nguyên nhân phát sinh: có 3 nguyên nhân chính, đó là t phía khách hàng,
phía công ty CTTC và do các nguyên nhân khách quan.
T phía khách hàng:
ó là khi khách hàng c ý la đo, chim đot vn ca công ty CTTC khi tin
hành giao dch thuê tài chính. Hoc là trng hp Khách hàng không thuc dng la
đo, nhng do nhng nguyên nhân ch quan, khách quan và do trình đ qun lý mà
nh hng đn kh nng thc hin đy đ ngha v thanh toán tin n gc và lãi tin
thuê theo nhng cam kt vi công ty CTTC.
- Nguyên nhân ch quan:
Không có k hoch kinh doanh hay k hoch kinh doanh kém.
Không thc hin đy đ vic kim tra tài chính và kim tra hot đng kinh
doanh.
Chy theo doanh thu.
Không tính đn nhu cu vn cn thit.
RI RO TÍN
DNG
Không thu
đc lãi
đúng hn
Lãi treo phát
sinh
Không thu
đc vn
đúng hn
N quá hn
phát sinh
Không thu
đ lãi
1.Lãi treo đóng
bng
2. Min gim lãi
Không thu
đ vn (mt
vn)
1. N không
có kh nng
thu hi
2. Xóa n