ĐO LƯỜNG RỦI RO VÀ TỶ SUẤT SINH LỢI CÁC DOANH NGHIỆP LOGISTICS Ở VIỆT NAM.PDF

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH







NGUYN TH LOAN








O LNG RI RO VÀ T SUT SINH LI
CÁC DOANH NGHIP LOGISTICS  VIT
NAM





LUN VN THC S KINH T

ThƠnh ph H Chí Minh ậ nm 2012

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH






NGUYN TH LOAN






O LNG RI RO VÀ T SUT SINH LI
CÁC DOANH NGHIP LOGISTICS  VIT
NAM

Chuyên ngành: Tài chính ậ Ngân hàng

Mư s: 60340201

LUN VN THC S KINH T




Ngi hng dn khoa hc: TS. Hay Sinh



ThƠnh ph H Chí Minh ậ nm 2012
LI CAM OAN

Tôi xin cam đoan rng đây là công trình nghiên cu ca tôi vi s h tr t
Giáo viên hng dn là TS. Hay Sinh. Các ni dung nghiên cu và kt qu
trong đ tài là trung thc và cha tng đc công b trong bt c công trình nào
trc đây. Nhng s liu trong các bng biu phc v cho vic phân tích,đo
lng, nhn xét, đánh giá đc chính tác gi thu thp t các ngun khác nhau và
có ghi trong phn tài liu tham kho.

Ngi vit
Nguyn Th Loan

LI CÁM N

 hoàn thành chng trình cao hc và vit lun vn này, trc ht tôi xin
chân thành cm n đn Quý Thy Cô Trng i Hc Kinh T Thành Ph H
Chí Minh đã nhit tình truyn đt kin thc và khi gi nim đam mê nghiên
cu trong sut thi gian hc tp  trng.
Xin gi li bit n chân thành và sâu sc đn Cô Hay Sinh- ngi đã đnh
hng, giúp đ và hng dn tn tình, thu đáo trong sut quá trình tôi thc
hin lun vn tt nghip.
Tôi cng xin cám n các giáo s, tin s, các nhà nghiên cu đã có nhng
công trình nghiên cu v lnh vc ri ro, qun tr ri ro đã tip sc cho tôi v
thông tin, t liu đ tôi hoàn thành lun vn này.

TP. H Chí Minh, tháng 12 nm 2012
Hc viên
Nguyn Th Loan

i

MC LC
LI CAM OAN
MC LC…… ………………………………………… ………………… i
DANH MC CÁC CH VIT TT……………………… … ……… iv
DANH MC CÁC BNG BIU, HÌNH…………………….……….……….v
LI M U………………………………………………….………………vi
CHNG 1: C S Lụ LUN V RI RO VÀ T SUT SINH LI 1
1.1. Phng pháp đo lng ri ro và t sut sinh li…………….…….…….…1
1.1.1. T sut sinh li……………………… ……………………… ……… 1
1.1.2. Ri ro…………………………………………………………….……….2
1.2. Mô hình đnh giá tài sn vn (CAPM)….……………………… … …….4
1.2.1. ng th trng chng khoán (SML)………………….…………….…4
1.2.2. Xác đnh t sut sinh li mong đi ca mt tài sn ri ro……… …… 6
1.3. o lng ri ro phi h thng…………………………….… …………… 7
1.4. Các nghiên cu trc đây v đo lng ri ro và t sut sinh li … … 8
Kt lun chng 1…………………………………………………… … …10
CHNG 2: TNG QUAN V S PHÁT TRIN NGÀNH LOGISTICS
VÀ NHNG RI RO TI CÁC DOANH NGHIP LOGISTICS VIT
NAM……………………………………………………………………………11
2.1. Tng quan v s phát trin ngành logistics  Vit Nam………………….11
2.2. Thc trng hot đng ca ngành logistics Vit Nam………………… …12
2.3. Nhng thun li và khó khn ca ngành logistics Vit Nam ……… …14
2.3.1. Thun li 14
2.3.2. Khó khn 14
2.4. Nhng ri ro thng gp trong các doanh nghip logistics Vit Nam 15
2.4.1. Ri ro hot đng……………………………… 15
2.4.2. Ri ro tài chính…………………………………………………… …17
2.4.3. Các ri ro khác……………………………………………………….…19

2.5. Các nhân t gây ra ri ro trong ngành logistics………………………… 20
ii


Kt lun chng 2………………………………………………………….…21
CHNG 3: O LNG RI RO VÀ T SUT SINH LI CÁC
DOANH NGHIP LOGISITCS VIT NAM…….…………………………22
3.1. Phân tích ri ro da trên tình hình tài chính ca các doanh nghip giai đon
2010 -2011 22
3.1.1. C s d liu…………………………………………………… …… 22
3.1.2. Cu trúc ngun vn…………………………………………………… 23
3.1.3. Kh nng thanh toán……………………………………………… …28
3.1.4. Kh nng sinh li…………………………………………………… …32
3.2. o lng ri ro và TSSL các doanh nghip logistics Vit Nam……… 39
3.2.1. o lng ri ro và t sut sinh li………………………………….… 39
3.2.2. H s beta doanh nghip và ngành logistics………………….……… 42
3.2.3. H s nguy c phá sn ca các doanh nghip và ngành logistics………44
3.2.4. Xp hng tín dng ca các doanh nghip ngành logistics……… … …46
Kt lun chng 3 49
CHNG 4: GII PHÁP HN CH RI RO CHO CÁC DOANH
NGHIP LOGISTICS VIT NAM………… 50
4.1. Phng hng hn ch ri ro cho các DN logistics Vit Nam…… 50
4.1.1. Quan đim, mc tiêu 50
4.1.2. Tin trình thc hin 52
4.2. Mt s gii pháp nhm hn ch ri ro cho các DN logistics VN 56
4.2.1. Nhn din và nm rõ ri ro mà DN phi đi mt 56
4.2.2. Xây dng mc tiêu và chin lc qun tr ri ro 57
4.2.3. Xây dng h thng các th tc và quy trình qun tr ri ro 59
4.2.4. Hoàn thin môi trng pháp lý 59
4.2.5. Xây dng th trng tài chính hin đi 60

4.3. Nhng kin ngh đi vi nhà đu t 61
4.4. Nhng kin ngh đi vi c quan qun lý v mô 61
iii

Kt lun chng 4 62
KT LUN 63
Danh mc tài liu tham kho 64
Ph lc 66

iv

DANH MC CÁC CH VIT TT
ASEAN : Hip hi các quc gia ông Nam Á
CAPM :Capital Asset Pricing Model – Mô hình đnh giá tài sn vn
CIC : Trung tâm thông tin tín dng
DMT :Danh mc đu t
DN :Doanh nghip
EBIT : Earnings Before Interest & Tax – Thu nhp trc thu và lãi vay
EU : European Union – Liên minh Châu Âu
GDP : Gross Domestic Product – Tng sn phm quc ni
MTO : Multimodal Transport Organizations – Nhà vn ti đa phng thc
OTC :Over the Counter – Th trng chng khoán phi tp trung
RMB : ng nhân dân t
RRTT : Ri ro tng th
S&P : Standard & Poor – T chc xp hng tín dng c M
SGDCK : S giao dch chng khoán
TCTD : T chc tín dng
TNHH : Trách nhim hu hn
TP.HCM : Thành ph H Chí Minh
TSC : Tài sn c đnh
TSSL : T sut sinh li
TTCK : Th trng chng khoán
UBCKNN : y ban chng khoán nhà nc
VCSH : Vn ch s hu
VCCI : Phòng thng mi và công nghip Vit Nam
VN-Index : Ch s th trng chng khoán Vit Nam

WTO : World Trade Organization – T chc thng mi th gii



v

DANH MC CÁC BNG BIU, HÌNH

Hình 1.1. ng th trng chng khoán SML 5
Hình 1.2. Din bin giá du th gii t 2010 -2011 17
Hình 1.3. Din bin lãi sut vay ngân hàng t 2007 - 2011 18
Hình 1.4. Din bin t giá VND/USD t nm 2007 – 2011……………….….19
Bng 2.1. Danh sách các công ty đc phân tích trong lun vn 22
Bng 2.2. Bng tng hp các ch s v cu trúc ngun vn 23
Bng 2.3. Bng tng hp các ch s v kh nng thanh toán 28
Bng 2.4. Bng tng hp các ch s v kh nng sinh li 32
Bng 2.5. Kt qu đo lng ri ro và t sut sinh li 39
Bng 2.6. H s beta 43
Hình 2.1. Biu đ h s beta 43
Bng 2.7. H s Z” 45
Bng 2.8. H s Z” điu chnh 48
Bng 2.9. Xp hng tín dng theo S&P da vào h s Z” điu chnh 48

vi

LI M U

Ngày nay trong xu th toàn cu hóa, kinh t ca các nc không ngng
phát trin. Bên cnh s phát trin không ngng đó luôn cha đng nhng ri
ro, bt n. Nhng ri ro này cng luôn thay đi theo nhng chiu hng
khác nhau khó có th d báo đc. Vì vy nu doanh nghip nào không ch
đng phân tích, đo lng, xây dng và thc hin các chính sách nhm hn
ch ri ro thì s khó tránh khi các nguy c tht bi trong s bin đng ca
nn kinh t.
Cùng vi s phát trin ca nn kinh t th gii, kinh t Vit Nam cng
đang trong quá trình đi mi, phát trin và to ra nhiu c hi cng nh
thách thc cho các doanh nghip trong nc nh tác đng ca cuc khng
hong tài chính toàn cu, nhng thay đi v chính sách v mô ca Chính ph
Vit Nam, nhng bin đng v giá c, lãi sut, t giá…đã làm cho ri ro ca
các doanh nghip ngày càng tr nên khó lng, đc bit là các doanh nghip
ngành logistics.
Logistics là mt ngành mi phát trin  Vit Nam và ngày càng có v trí
quan trng trong nn kinh t hin đi. Logistics không phi là mt hot đng
riêng l mà là mt chui các hot đng liên tc có liên h mt thit vi nhau
t giai đon nhp nguyên liu đu vào cho đn giai đon cui cùng tiêu th
sn phm. Có th nói logistics nh mch máu trong hot đng ca doanh
nghip và ca c nn kinh t. Vì vy, đ phát trin bn vng, an toàn và hiu
qu trong kinh doanh, viêc nghiên cu xác đnh nhng ri ro trong doanh

nghip và nhng gii pháp nhm hn ch ri ro là vô cùng cn thit.
T nhng nhn đnh trên đ tài “o lng ri ro và t sut sinh li
các doanh nghip Logistics  Vit Nam” đã đc la chn nghiên cu.
1. Mc tiêu nghiên cu
Mc tiêu tng quát ca đ tài là phân tích và đo lng ri ro, TSSL ca các
doanh nghip logistics xem  mc đ nào, t đó có nhng gii pháp phù hp
vii

nhm hn ch ri ro.  đt đc mc tiêu ch đo trên thì mc tiêu c th
đc đt ra là:
- Tìm hiu xem hot đng kinh doanh ca các doanh nghip logistics bao
gm nhng loi ri ro nào và tác đng ca các ri ro này ra sao.
- Phân tích ri ro, xác đnh TSSL ca doanh nghip, TSSL và mc đ ri ro
ca c phiu các doanh nghip logistics VN.
2. Phng pháp nghiên cu:
Lun vn s dng các phng pháp sau:
- Phng pháp thng kê, mô t: tp hp các s liu và thông tin ca các doanh
nghip logistics tiêu biu nhm đánh giá thc trng và có cái nhìn tng quan
v nhng ri ro ca các doanh nghip logistics VN.
- Phng pháp phân tích đnh tính, đnh lng các ri ro bng Excel.
- Ngun d liu: d liu nghiên cu ch yu đc ly t TTCK Vit Nam giai
đon 2007 đn quý 3/2012, t các sách báo, tp chí chuyên ngành.
3. i tng vƠ phm vi nghiên cu
- i tng nghiên cu: nghiên cu tng th các yu t ri ro thng gp, đo
lng mc đ ri ro và TSSL các doanh nghip logistics.
- Phm vi nghiên cu: các doanh nghip logistics  TP.HCM (chn mu 9
doanh nghip niêm yt trên th trng chng khoán Vit Nam)
4. Kt cu ca lun vn:
Ngoài phn m đu, kt lun và danh mc các tài liu tham kho, ni dung chính
ca lun vn gm:

Chng 1: C s lý lun v ri ro và t sut sinh li
Chng 2: Tng quan v s phát trin ngành logistics và nhng ri ro ti
các doanh nghip logistics Vit Nam
Chng 3: o lng ri ro và t sut sinh li các DN logistics Vit Nam
Chng 4: Gii pháp hn ch ri ro cho các doanh nghip logistics VN.

1



CHNG 1: C S Lụ LUN V RI RO VÀ T SUT SINH LI
1.1. Phng pháp đo lng ri ro vƠ t sut sinh li
1.1.1. T sut sinh li
T sut sinh li ca mt chng khoán đc đo lng nh là tng các khon
thu nhp hoc l ca ch s hu trong mt thi k. Nói chung, nó chính là s thay
đi trong giá tr ca đu t cng thêm vi tt c thu nhp bng tin.
T sut sinh li là ch tiêu quan trng nht đ so sánh hai khon đu t khác
nhau. o lng TSSL trong quá kh cho phép nhà đu t đánh giá khon đu t
ca h tt nh th nào và là c s đ d báo tng lai bt đnh.
TSSL mong đi ca tài sn i – E(R
i
):
E(R
i
) =
n
j 1
p
j
.R

j
(1.1)
(Ngun: Trn Ngc Th ch biên (2007), Tài chính doanh nghip hin đi, NXB
Thng kê)
Trong đó: p
j
: là kh nng xy ra mc TSSL R
j
R
j
: TSSL ca tài sn i trong tình hung j
Ngoài ra cng có mt phng pháp khác đ xác đnh TSSL ca tài sn i th
hin qua công thc:
R =
0
0
P
CFPP
tt
(1.2)
(Ngun: Trn Ngc Th ch biên (2007), Tài chính doanh nghip hin đi, NXB
Thng kê)
Trong đó: R: t sut sinh li mong đi trong sut k t
P
t
: giá chng khoán trong k t
2

P
0
: giá chng khoán trong k 0
CF
t
: dòng tin c tc trong k
1.1.2. Ri ro
Ri ro là kh nng xy ra ca mt bin c không lng trc hay mt bin
c không chc chn xy ra hoc ri ro là nhng bt trc ngoài ý mun xy ra trong
quá trình sn xut, kinh doanh ca doanh nghip, tác đng xu đn s tn ti và
phát trin ca doanh nghip.
Lng hóa ri ro là cn thit đ có c s thng nht cho vic din gii và so
sánh gia các chng khoán vi nhau, vic đo lng s phân tán ca TSSL chính là
đo lng đ phân tán ca TSSL. Phng tin hp nht  đây là phng sai và đ
lch chun.  đo phng sai (đ lch chun ca TSSL) có hai cách:
Th nht, do s nhng kh nng TSSL s xy ra trong tng lai là rt nhiu,
có th là vô s, nhà phân tích gán cho tng kh nng y mt xác sut có th xy ra,
có th tr thành hin thc. Nu nhà đu t tính toán theo cách này thì công thc
đc s dng nh sau:

2
=
n
i 1
[R
i
ậ E(R
i
)]
2

.p
i
=>  =
2
(1.3)
(Ngun: Trn Ngc Th ch biên (2007), Tài chính doanh nghip hin đi, NXB
Thng kê)
Trong đó: 
2
: phng sai ca TSSL
: đ lch chun ca TSSL
R
i
: TSSL trong trng hp i
E(R
i
): TSSL mong đi
P
i
: kh nng xy ra R
i
trong thc t, do vy
p
i
= 1
n: s trng hp sut sinh li
3

Th hai, nhà phân tích cn c trên chui TSSL đã thc hin trong quá kh đ
c lng phng sai, nu nhà đu t cn c vào chui TSSL quá kh thì phng
sai đc c lng nh sau:

2
=
1
1
N

N
i 1
[R
i
ậ E(R
i
)]
2
=>  =
2
(1.4)
(Ngun: Trn Ngc Th ch biên (2007), Tài chính doanh nghip hin đi, NXB
Thng kê)
Trong đó: 
2
: phng sai ca TSSL
: đ lch chun ca TSSL
R
i
: TSSL trong trng hp i

E(R
i
): TSSL mong đi
N: s trng hp thc nghim
Mt trong hai phng pháp phng sai hay đ lch chun có th s dng
thay th cho nhau vì mc đích thun tin trong s dng. Khi đ lch chun có cùng
đn v vi TSSL thì vic s dng đ lch chun có nhiu thun li hn. Tuy nhiên,
khi chúng ta nói v t l mc đ ri ro do mt yu t nào đó thì s dng phng
sai s ít gây hiu lm hn.
 lch chun và phng sai là mt phng cách đo lng ri ro chính xác
nu các giá tr t sut sinh li tuân theo qui lut phân phi chun.
Nu hai chng khoán có t sut sinh li mong đi khác nhau thì không th
đa ra kt lun nh trên mà phi s dng h s phng sai đ đánh giá. H s
phng sai (CV) là thc đo ri ro trên mi đn v t sut li nhun mong đi, h
s phng sai càng cao thì ri ro càng ln. H s phng sai đc tính bng công
thc:

4



CV =
R
(1.5)
(Ngun: Trn Ngc Th ch biên (2007), Tài chính doanh nghip hin đi, NXB
Thng kê)
Trong đó: : đ lch chun ca TSSL
R: TSSL mong đi
1.2. Mô hình đnh giá tƠi sn vn (CAPM)
Mô hình đnh giá tài sn vn (CAPM) s dng h s beta đ liên kt kh

nng sinh li vi h s beta. CAPM cho phép nhà đu t có th đánh giá vic đu
t vào mt chng khoán c th s nh hng nh th nào đn TSSL k vng và ri
ro ca danh mc đu t ca h. Ngi ta cng s dng CAPM đ đánh giá mi
tng quan gia ri ro và li nhun trong nhng quyt đnh đu t khác nhau.
CAPM có th din đt di dng mt công thc hoc mt đ th, còn gi là đng
th trng chng khoán.
1.2.1. ng th trng chng khoán ậ SML (Stock Market Line)
ng th trng chng khoán –SML- là đng thng th hin mi quan h
gia ri ro h thng và TSSL ca bt k tài sn nào. Phng trình ca SML da
trên các c lng TSSL ca tài sn phi ri ro và ca danh mc th trng, t đó ta
có th tính toán TSSL ca mt tài sn khi bit ri ro h thng ca tài sn đó.
ng th trng chng khoán là biu th bng đ th ca mô hình đnh giá tài
sn vn (CAPM) nh sau:





5




R
i

SML







R
m

r
f


2
m

1


Hình 1.1: ng th trng chng khoán SML

Trong gia thp niên 1960, ba nhà kinh t William Sharpe, John Lintnet và Jack
Treynor đã đa ra mi quan h gia t sut sinh li và beta bng phng trình sau:
R = r
f
+  x (R
m
ậ r
f
) (1.6)
(Ngun: Trn Ngc Th ch biên (2007), Tài chính doanh nghip hin đi, NXB
Thng kê)
T sut sinh li k vng ca mt chng khoán = T sut sinh li phi ri ro +
beta chng khoán x (chênh lch gia TSSL và lãi sut phi ri ro)
Hay là: R ậ r
f
=  x (R
m
ậ r
f
) (1.7)
Phn bù ri ro chng khoán = beta x phn bù ri ro th trng.
Công thc này đc gi là mô hình đnh giá tài khon vn (CAPM), ng ý
rng TSSL ca mt chng khoán có mi quan h vi beta chng khoán. Bi vì
TSSL trung bình trên th trng cao hn lãi sut phi ri ro trung bình trong mt thi
gian dài nên R
m
– r
f
xem nh là dng. Vì th, công thc trên hàm ý rng t sut
6

sinh li mt chng khoán có mi tng quan xác đnh vi beta ca nó. Chúng ta có
th minh ha điu này bng mt s trng hp sau:
Gi đnh rng  = 0; R = r
f
, ngha là t sut sinh li chng khoán bng vi lãi
sut phi ri ro. Bi vì mt chng khoán vi  = 0 không có ri ro tng ng, t sut
sinh li ca chng khoán s bng vi lãi sut phi ri ro.
Gi đnh rng  = 1; phng trình 1.6 cho kt qu R = R
m
, ngha là t sut
sinh li ca chng khoán bng vi t sut sinh li ca th trng.
Beta đc xem nh là mt thc đo ri ro đc chun hóa vì nó thit lp quan
h gia hip phng sai ca mt tài sn i bt k vi danh mc th trng (Cov
i,m
)
và phng sai ca danh mc th trng (
2
m
).
1.2.2. Xác đnh t sut sinh li mong đi ca mt tƠi sn ri ro
Theo mô hình CAPM chúng ta thy rng TSSL mong đi ca mt tài sn ri
ro đc xác đnh bi t sut sinh li phi ri ro cng vi phn bù ri ro ca tài sn
đó. Phn bù ri ro đc xác đnh bng ri ro h thng ca tài sn,
i
, nhân vi phn
bù ri ro th trng.
TSSL mong đi ca các chng khoán cao hn, bng hoc thp hn TSSL ca

danh mc th trng khi h s beta h thng ca tng chng khoán đó s ln hn,
bng hoc nh hn 1 (h s beta ca danh mc th trng). Trng hp đc bit,
nu 
i
< 0 thì TSSL mong đi ca chng khoán đó s nh hn lãi sut phi ri ro r
f
.
Ngoài ra, có th s dng mô hình mt nhân t cho t sut sinh li đó là mô
hình v mi quan h gia TSSL tài sn và TSSL th trng di dng hàm hi quy
nh sau:
R
i
= 
i
+ 
i
R
m
+ e
i
(1.8)
(Ngun: Trn Ngc Th ch biên (2007), Tài chính doanh nghip hin đi, NXB
Thng kê)
7



Trong đó bin đc lp là TSSL ca danh mc đi din cho toàn b th trng,
còn bin ph thuc là TSSL ca chng khoán i.
R

i
: TSSL ca chng khoán i

i
: hng s. Hng s này là TSSL ca chng khoán i khi TSSL ca th
trng bng 0, và đc tính theo công thc:

i
=
iR
- 
i
mR
(1.9)
R
m
: TSSL ca danh mc th trng
e
i
: phn TSSL không k vng đc lp vi th trng, e
i
là bin ngu
nhiên E(e
i
) = 0, e
i
không tng quan vi e
j
.


i
: đ dc ca đng hi quy, là ch s ri ro ri ro h thng ca
chng khoán. H s này cho thy mc đ nhy cm ca chng khoán i đi vi ch
s ca TTCK.
H s beta đc tính bng công thc nh sau:

i
=
m
miCov
2
),(
(1.10)
(Ngun: Trn Ngc Th ch biên (2007), Tài chính doanh nghip hin đi, NXB
Thng kê)
Trong đó: 
i
: h s beta ca chng khoán i
Cov(i,m): là hip phng sai gia TSSL chng khoán i và TSSL th
trng.

2
m
: là phng sai ca TSSL th trng.
1.3. o lng ri ro phi h thng
Trong khi h s beta đi din cho ri ro h thng ca chng khoán thì phng
sai (hay đ lch chun) sut sinh li đi din cho ri ro tng th. Vì vy, có th suy
ra ri ro phi h thng hay ri ro có th phân tán đc bng cách sau:
8

T mô hình mt nhân t cho TSSL: R
i
= 
i
+ 
i
R
m
+ e
i


RRTT ca chng khoán i: Var(R
i
) = Var(
i
+ 
i
R
m
+ e
i
)
Vì 
i
là mt hng s nên Var(
i
) = 0, Cov(

i
, e
i
) = 0, Cov(
i
, 
i
R
m
) = 0 và theo
gi thit ca hàm hi quy, yu t ngu nhiên hoàn toàn đc lp vi th trng.
Ngha là, Cov(e
i
,R
m
) = 0. Do vy:

Var(R
i
) = Var(
i
R
m
) + Var(e
i
). Mt khác Var(
i
R
m
) = 

i
2
Var(R
m
) nên

Var(R
i
) = 
i
2
Var(R
m
) + Var(e
i
) hay

Var(e
i
) = Var(R
i
) – 
i

2
Var(R
m
)
Nh vy trình t đo lng ri ro có th tin hành nh sau:
- Tính ri ro tng th

- Tính ri ro h thng
- Tìm ra ri ro phi h thng
- Tính t trng ri ro h thng và ri ro phi h thng trong tng th ri ro.
- Tính h s phng sai
- So sánh mc đ ri ro ca các chng khoán.
1.4. Các nghiên cu trc đơy v đo lng ri ro vƠ t sut sinh li
 Lun vn thc s kinh t nm 2011 ca tác gi H Th Vân Anh v “o
lng sut sinh li và ri ro các công ty niêm yt ti s giao dch chng khoán
Thành ph H Chí Minh giai đon 2008 – 2010”. Mc tiêu nghiên cu ca lun
vn là phân tích thc trng ri ro trong đu t chng khoán trên TTCK Vit Nam,
đo lng TSSL, ri ro và thit lp DMT, đ xut cách điu chnh c cu DMT
đ đt danh mc ti u. Phng pháp nghiên cu ch yu là đnh tính, đnh lng,
thng kê, bng tính Excel và thut gii Slover. Tác gi đã nghiên cu tng quan lý
thuyt v phng pháp đo lng sut sinh li và ri ro da trên lý thuyt v danh
mc đu t ca Harry Markowitz, lý thuyt v mô hình đnh giá tài sn vn
9



(CAMP). Nghiên cu tng quan TTCK Vit Nam và nhn din nhng ri ro trên
TTCK Vit Nam giai đon 2008-2010. Sau đó, tác gi đo lng sut sinh li và ri
ro ca 9 công ty ca 9 ngành ngh khác nhau niêm yt ti SGDCK Thành ph H
Chí Minh, ri ro ca DMT và điu chnh c cu danh mc phù hp vi khu v
ri ro ca nhà đu t thông qua “mô hình th trng” do W.F. Sharpe đ xut vào
nhng nm 1960 đ tính toán ri ro h thng beta. T nhng kt qu đt đc, tác
gi đã rút ra quy trình đánh giá tính hiu qu ca DMT và các kin ngh đi vi
các công ty niêm yt, các nhà đu t, công ty qun lý qu đu t và các c quan
qun lý th trng.
 Bài nghiên cu v “Qun tr ri ro trong chui cung ng” (Risk
management in supply chain management) nm 2011 ca hai tác gi Hessam

ZandHessami và Ava Savoji  Khoa qun tr và k toán thuc Trng i Hc
Qazvin Islamic Azad, Iran. Mc tiêu nghiên cu là nghiên cu v chui cung ng,
nhn din các ri ro và mc đ nh hng ca chúng. Phng pháp nghiên cu là
xác đnh nhng ri quan trng nht đ đ xut mô hình. Thay th các ri ro này
vào mô hình đã đ xut và lp bng câu hi kho sát trên c s mô hình này đ
đánh giá mc đ quan trng ca các ri ro. Dùng phng pháp DEMATEL đ
phân tích xem nhng ri ro nào quan trng nht trong chui cung ng theo th t
u tiên ví d nh ri ro v môi trng, tài chính, chin lc hay ri ro v thông tin
liên lc…Cn c vào kt qu kho sát, nhng yu t ri ro nào mà có hn phân
na s ngi chn thì s đc chn đ tính toán. Tác gi đã lp ma trn v mi
quan h trc tip và gián tip gia các yt t ri ro. Sau đó, xây dng s đ quan
h nhân qu v mi quan h trc tip và gián tip ca các yu t ri ro đ thy
đc tm quan trng tng đi ca tng tiêu chí, t đó đa ra quyt đnh. Kt qu
cho thy, các yu t ri ro quan trng nht là v môi trng, tip theo là tài chính,
chin lc, thông tin liên lc, công ngh và thit b và cui cùng là ri ro v ngun
nhân lc.

10



Kt lun chng 1
Trong chng này, trên c s nghiên cu các tài liu, tác gi đã trình bày khái
quát nhng lý thuyt v ri ro và t sut sinh li, phng pháp đo lng ri ro, t
sut sinh li, cng nh các nghiên cu trc đây v đo lng ri ro và t sut sinh
li.
Các vn đ lý lun trên s tip tc đc đi chiu, phân tích, đo lng và so
sánh vi thc trng ri ro trong các doanh nghip logistic  Vit Nam, s đc
trình bày trong các chng sau ca lun vn.

11



CHNG 2: TNG QUAN V S PHÁT TRIN NGÀNH
LOGISTICS VÀ NHNG RI RO TI CÁC DOANH NGHIP
LOGISTICS VIT NAM
2.1. Tng quan v s phát trin ngƠnh logistics  Vit Nam
Trong nhng nm gn đây ngành dch v logistics  Vit Nam đã và đang phát
trin nhanh chóng. T mt vài doanh nghip giao nhn quc doanh ca đu thp
niên 90 đn nay đã có hn 1.000 công ty giao nhn chính thc hot đng trên c
nc. Trong đó có khong 18% là công ty nhà nc, 80% là công ty TNHH và 2%
là công ty có vn đu t nc ngoài. Tuy nhiên, th trng logistics Vit Nam vn
 giai đon đu ca quá trình phát trin, vi nhng đc đim c bn sau:
Mt th trng có quy mô không ln, nhng đy tim nng và hp dn: Vit
Nam là mt nn kinh t mi ni, có tc đ tng trng cao, ngay c trong giai đon
hu khng hong thì Vit Nam cng đt đc tc đ tng trng là 6.78% nm

2010 và 5.89% nm 2011. c bit chi phí logistics so vi GDP ca Vit Nam còn
chim mt t trng quá cao 25% so vi các nc trên th gii nh: M 7.7%, các
nc EU 10%, Singapore 8%, Trung Quc 18% Nm 2011 GDP ca nc ta đt
119 t USD, nh vy chi phí logistics đã tng lên gn 30 t USD. Ch tính riêng
vn ti bin đã chim 60% chi phí logistics.Vì vy, vi các nhà hot đng logistics,
mt chi phí quá ln nh vy s là mt th trng đy hp dn.
H tng logistics ca Vit Nam còn nghèo nàn, quy mô nh, b trí cha hp
lý. H thng giao thông ca Vit Nam gm trên 17.000 km đng b, 3.200 km
đng st, 42.000 km đng thy, 266 cng bin và 32 sân bay. Tuy nhiên, cht
lng ca h thng này không đng đu, có nhiu công trình không đm bo yêu
cu k thut. Hin ti ch có 20 cng bin có th tham gia vào vic vn chuyn
hàng hóa quc t, các cng đang trong quá trình container hóa, nhng cha đc
trang b các thit b xp d hin đi, còn thiu kinh nghim điu hành xp d
container nên ch có th tip nhn các tàu nh. ng hàng không hin cng
không đ phng tin đ ch hàng vào mùa cao đim. Ch có sân bay Tân Sn
12



Nht đón đc các máy bay ch hàng ln. Các sân bay quc t Tân Sn Nht, Ni
Bài, à Nng đu cha có nhà ga hàng hóa và khu vc dành riêng cho các công ty
logistics đ gom hàng, khai quan…ng st Vit Nam mi ch chú trng vn
chuyn hành khách, vn còn hin tng tàu chy không có hàng.
2.2. Thc trng hot đng ca ngƠnh logistics Vit Nam
Trên th gii, các dch v logistics rt đa dng, phong phú, nhng  Vit Nam
logistics còn khá mi m, nên ch có mt s dch v c bn nh: mua bán cc
đng bin, hàng không, khai thuê hi quan, dch v giao nhn vn ti, gom hàng
và nhiu dch v nh l khác. Không nhiu công ty đm nhn toàn b chui cung
ng nh đóng gói, vn chuyn đng b, kho bãi, thuê tàu…Các doanh nghip
Vit Nam ch đáp ng khong 25% nhu cu ca th trng logistics. Giá c dch v

tng đi r so vi mt s nc khác, nhng cht lng dch v cha cao. Theo
kho sát và đánh giá ca ngân hàng th gii v ch s cht lng hot đng
logistics, Vit Nam ch đng th 53 trên tng s 150 nc trên th gii và th 5
trong khu vc ASEAN.
H thng kho bãi ca Vit Nam hin vn còn thiu và yu nên nhiu hàng hóa
ca Vit Nam phi tp kt  kho ngoi quan ca Singapore khin chi phí b đi lên
mt cách không đáng có. Nu Vit Nam có kho ngoi quan tt thì doanh nghip
xut nhp khu s tp kt vào đó c hàng xut và nhp khu, nh th s gim đc
chi phí cho doanh nghip xut nhp khu.
Xét v cp đ phát trin có th chia các công ty giao nhn Vit Nam thành 4
cp đ nh sau:
 Cp đ 1: các đi lý giao nhn truyn thng – các đi lý giao nhn ch thun
túy cung cp các dch v do khách hàng yêu cu. Thông thng các dch v đó là:
vn chuyn hàng hóa bng đng b, thay mt ch hàng làm th tc hi quan, làm
các chng t, lu kho bãi, giao nhn.  cp đ này gn 80% các công ty giao nhn
Vit Nam phi thuê li kho và dch v vn ti
13



 Cp đ 2: các đi lý giao nhn đóng vai trò là ngi gom hàng và cp vn
đn nhà (House bill of lading). Nguyên tc hot đng ca nhng ngi này là phi
có đi lý đc quyn ti các cng ln đ thc hin vic đóng hàng/rút hàng xut
nhp khu. Hin nay, khong 10% các t chc giao nhn Vit Nam có kh nng
cung cp dch v gom hàng ti CFS ca chính h hoc do h thuê ca nhà thu.
Nhng ngi này s dng vn đn nhà nh nhng vn đn ca hãng tàu nhng ch
có mt s mua bo him trách nhim giao nhn vn ti.
 Cp đ 3: đi lý giao nhn đóng vai trò là nhà vn ti đa phng thc
(Multimodal Transport Organizations – MTO). Khái nim MTO đc đnh ngha
là s kt hp t 2 phng tin vn ti tr lên. MTO ra đi đ đáp ng dch v giao

nhn giao nhn t đim đu đn đim cui (door to door) ch không đn gin ch
t cng đn cng (Port to port) na. Trong vai trò này, mt s công ty đã phi hp
vi công ty nc ngoài ti các cng d hàng bng mt hp đng ph đ t đng
thu xp vn ti hàng hóa ti đim cui cùng theo vn đn. Tính đn nay, đã có
50% các đi lý giao nhn  Vit Nam hot đng nh đi lý MTO ni vi mng
li đi lý  khp các nc trên th gii.
 Cp đ 4: đi lý giao nhn tr thành nhà cung cp dch v logistics. ây là
kt qu tt yu ca quá trình hi nhp. Mt s tp đoàn ln trên th gii đã có mt
ti Vit Nam và thi gian qua đã hot đng rt hiu qu trong lnh vc logistics
nh: Schenker, APL, TNT, NYK, Maersk logistics…
Bên cnh hot đng truyn thng là giao nhn, xut nhp khu hàng hóa, các
doanh nghip này đang tích cc hoàn thành h thng logistics ca đn v mình và
thc hin các dch v logistics.
Do nhn bit đc logistics là mt lnh vc hot đng đc bit, có th mang li
li nhun siêu ngch, nên thi gian gn đây đã xãy ra hin tng nhà nhà đng ký
kinh doanh logistics, ngi ngi đng ký kinh doanh logistics. Theo S K hoch
và u t TP.HCM trung bình mi tun có mt công ty giao nhn logistics đc
14



cp phép hot đng hoc s sung chc nng logistics. Chính vì vy, s lng công
ty có hot đng liên quan đn logistics tng lên nhanh chóng.
2.3. Nhng thun li vƠ khó khn ca ngƠnh logistics Vit Nam
2.3.1. Thun li:
 Vit Nam đc đánh giá là quc gia có điu kin t nhiên và v trí đa lý vô
cùng thun li đ phát trin ngành logistics vi hàng trm ca khu quc t, quc
gia ln nh nm dc theo chiu dài đt nc.
 Ngun lao đng di dào, chi phí tng đi r là mt u th cho s phát trin
ca ngành.

 Vit Nam có tc đ tng trng nhanh v kinh t, đc bit là sn xut và bán
l, mt th trng khng l là nhng yu t quan trng quyt đnh s thành công
ca ngành logistics.
2.3.2. Khó khn:
 Tuy có điu kin thun li v đa lý nhng do nc ta hay chu nh hng
ca thiên tai, l lt, bão…làm nh hng đn hot đng dch v giao nhn vn
chuyn ca doanh nghip.
 Ngun lao đng di dào nhng cht lng cha cao, k nng kinh nghim
còn yu, thiu các nhà qun lý chuyên nghip. Ngoài lut pháp Vit Nam, các công
ty logistics nht thit phi am hiu sâu sc và vn dng hiu qu lut pháp, tp
quán thng mi quc t. Vì vy, đa s các doanh nghip phi đào to li đ nhân
viên hiu bit v quy trình logistics mt cách chuyên nghip. Qua s liu điu tra
ca Vin nghiên cu Kinh t và Phát trin- Trng i hc Kinh t Quc dân v
hot đng logistics  10 tnh, thành ph trong c nc nm 2011 cho thy có ti
69,28% ý kin cho rng các doanh nghip thiu s liên kt hp tác, 54,7% ý kin
cho rng thiu đi ng nhân viên có tính chuyên nghip và có ti 80,26% lao đng
trong các doanh nghip logistics ch đc đào to qua công vic. ây chính là
nhng nguyên nhân c bn làm cho nng lc cnh tranh ca các doanh nghip