B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
NG TH ÁNH THI
GII PHÁP NGUN VN CHO DOANH NGHIP
KINH DOANH BT NG SN TI
THÀNH PH H CHÍ MINH
LUN VN THC S KINH T
TP. H Chí Minh – Nm 2012
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
NG TH ÁNH THI
GII PHÁP NGUN VN CHO DOANH NGHIP
KINH DOANH BT NG SN TI
THÀNH PH H CHÍ MINH
Chuyên ngành : Kinh t tài chính – Ngân hàng
Mã s : 60.31.12
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC:
PGS.TS: BÙI KIM YN
TP. H Chí Minh – Nm 2012
LI CM N
Trong thi gian 3 nm (2009-2012) hc tp chng trình Cao hc Kinh t -
ngành Ngân hàng ti Trng i hc Kinh t TP.HCM, em đã đc các Quý
Thy- Cô nhit tình ging dy, truyn đt nhng kin thc, kinh nghim quý
báu, giúp em có thêm nhiu kin thc chuyên môn b ích, góp phn nâng cao
trình đ, và là hành trang đ em tip bc trong quá trình hc tp, nghiên
cu ca bn thân, phc v cho công vic và cuc sng.
Nhân đây, em cng xin gi li cm n chân thành và sâu sc ti PGS.TS Bùi
Kim Yn. Trong thi gian em thc hin lun vn, Cô đã tn tình hng dn
em t đ cng chi tit đn hình thc lun vn; ch bo, góp ý v kt cu, ni
dung đ em có th hoàn thin đ tài nghiên cu ca mình.
Mt ln na, em xin gi li cm n ti Quý Thy, Cô. Em kính chúc Quý
Thy, Cô và gia đình có nhiu sc khe, đ tip tc truyn đt nhng kin
thc, kinh nghim b ích cho các th h hc viên tip theo.
Trân trng.
NG TH ÁNH THI
HC VIÊN CAO HC KHÓA 19
MC LC
Trang
DANH MC CÁC BNG
DANH MC CÁC HÌNH
DANH MC CH VIT TT
PHN M U
1. Tính cp thit ca đ tài
2. Mc tiêu nghiên cu
3. i tng và phm vi nghiên cu
4. Phng pháp nghiên cu
5. Ý ngha khoa hc và thc tin ca đ tài nghiên cu
6. Kt cu ca lun vn
CHNG 1:TNG QUAN V TH TRNG BT NG SN VÀ NGUN
VN TÀI TR CHO DOANH NGHIP KINH DOANH BT NG SN . 1
1.1. Tng quan v th trng bt đng sn 1
1.1.1.Khái nim bt đng sn và th trng bt đng sn 1
1.1.1.1. Khái nim bt đng sn 1
1.1.1.2. Khái nim v th trng bt đng sn 1
1.1.2.c đim ca bt đng sn và th trng bt đng sn 1
1.1.2.1. c đim ca bt đng sn 1
1.1.2.2. c đim ca th trng bt đng sn 2
1.1.3. Vai trò ca th trng bt đng sn đi vi phát trin kinh t-xã hi 4
1.1.4. Phân loi th trng bt đng sn 6
1.1.4.1. Cn c vào hình thái vt cht ca đi tng trao đi 6
1.1.4.2. Cn c theo công dng ca bt đng sn 6
1.1.4.3. Cn c theo hot đng trên th trng bt đng sn 6
1.1.4.4. Cn c theo th t thi gian bt đng sn tham gia th trng 7
1.1.5. Các ch th tham gia th trng 7
1.1.5.1. Ngi mua 7
1.1.5.2. Ngi bán 7
1.1.5.3. Các t chc dch v h tr th trng bt đng sn 8
1.1.5.4. Ngi qun lý th trng bt đng sn (nhà nc) 9
1.2. Các hot đng kinh doanh bt đng sn 9
1.3. Tng quan v vn tài tr cho doanh nghip kinh doanh bt đng sn 10
1.3.1. Khái nim 10
1.3.2. c trng 10
1.3.3. Phân loi các ngun vn tài tr doanh nghip kinh doanh bt đng sn10
1.3.3.1. Ngun vn ch s hu 10
1.3.3.2. Ngun vn vay 11
1.4. Kinh nghim thu hút vn cho doanh nghip kinh doanh bt đng sn 11
1.4.1. Chng khoán hóa th chp bt đng sn thng mi 11
1.4.2. Qu tín thác BS ca ài Loan 13
1.4.3. Quyn chn mua BS ca Singapore 13
Kt lun chng 1 14
CHNG 2: THC TRNG V NGUN VN TÀI TR CHO DOANH
NGHIP KINH DOANH BT NG SN TI TP.H CHÍ MINH 15
2.1. Các vn bn pháp quy v tín dng bt đng sn 15
2.2. Tình hình kinh doanh bt đng sn ti TP.HCM trong thi gian qua 18
2.2.1. T trc nm 2011 18
2.2.2. T nm 2011 đn nay 19
2.2.2.1. Th trng vn phòng cho thuê 19
2.2.2.2. Th trng cn h 21
2.2.2.3. Mt bng bán l 23
2.2.2.4. Th trng đt nn và bit th 24
2.3. Thc trng ngun vn tài tr cho doanh nghip kinh doanh bt đng sn
ti TP.HCM 27
2.3.1. Ngun vn ch s hu 27
2.3.1.1. Vn ch s hu 27
2.3.1.2. Vn t phát hành c phiu 30
2.3.2. Ngun vn vay 34
2.3.2.1. Vn vay ngân hàng 34
2.3.2.2. Vn huy đng t các khách hàng mua nhà 37
2.3.2.3. Vn t phát hành trái phiu 41
2.4. ánh giá ngun vn tài tr cho doanh nghip kinh doanh bt đng sn ti
TP.HCM trong thi gian qua 44
2.4.1. Nhng thành tu 44
2.4.2. Nhng vn đ còn tn ti 46
2.4.3. Nguyên nhân 47
Kt lun chng 2 51
CHNG 3: GII PHÁP NGUN VN CHO DOANH NGHIP KINH
DOANH BT NG SN TI TP.H CHÍ MINH 53
3.1. i vi ngun vn ch s hu 53
3.1.1. Vn ch s hu 53
3.1.1.1. Gii quyt đu ra cho các sn phm tn kho bng cách gim giá bán,
chuyn công nng 53
3.1.1.2. y mnh liên doanh, liên kt gia các doanh nghip trong nc54
3.1.1.3. Tham gia chng trình nhà xã hi, nhà cho thuê 54
3.1.1.4. Chuyn hng kinh doanh 55
3.1.1.5. Chin lc kinh doanh linh hot, hp lý, hiu qu 56
3.1.1.6. Xây các cn h theo tiêu chí nh - r - xanh 56
3.1.2. Vn huy đng t phát hành c phiu 57
3.1.2.1. Nâng cao uy tín, hình nh ca doanh nghip 57
3.1.2.2. Phát hành chng ch BS 57
3.2. i vi ngun vn vay 59
3.2.1. Ngun vn vay ngân hàng 59
3.2.1.1. V phía doanh nghip 59
3.2.1.2. V phía ngân hàng 59
3.2.1.3. V phía nhà nc 61
3.2.2. i vi ngun vn huy đng t khách hàng 63
3.2.2.1. Nhà nc có chính sách bo v quyn li ca khách hàng 63
3.2.2.2.
Ngân hàng tham gia cùng vi ch đu t và khách hàng mua nhà63
3.2.2.3. Áp dng mô hình quyn chn mua ca Singapore 63
3.2.3. Vn huy đng t phát hành trái phiu 64
3.2.3.1. i vi nhà phát hành 64
3.2.3.2. V phía Nhà nc 65
3.3. Gii pháp khác 68
3.3.1. H tr vn cho doanh nghip và kích cu th trng bt đng sn,
to nim tin cho ngi mua nhà 68
3.3.2. Hp tác công- t gia nhà nc vi doanh nghip bt đng sn 68
3.3.3. Rà soát, mua li qu nhà thng mi đ phc v nhu cu nhà
xã hi, nhà tái đnh c 69
3.3.4. Cho phép xây dng, công nhn cn h chung c có din tích nh 70
3.3.5. Mua li sn phm bt đng sn có giá c hp lý đ lp qu nhà cho thuê70
3.3.6. Giám sát quá trình thc hin đu t, gii ngân vn 70
Kt lun chng 3 71
PHN KT LUN
TÀI LIU THAM KHO
DANH MC CÁC BNG
Trang
Bng 2.1 : Th trng vn phòng cho thuê ti TP.HCM Quý 2/2012 20
Bng 2.2: Th trng cn h đ bán ti TP.HCM Quý 2/2012 22
Bng 2.3 : Th trng mt bng bán l ti TP.HCM Quý 2/2012 24
Bng 2.4 : Th trng bit th ti TP.HCM Quý 2/2012 25
Bng 2.5: S lng DN kinh doanh BS ti TP.HCM giai đon 2007-2011 27
Bng 2.6 : D n tín dng BS ti thi đim 30/9/2011 34
B
ng 2.7: Tiêu chun niêm yt trên Sàn giao dch chng khoán 48
Bng 2.8: S DN không đt chun niêm yt theo N 58/2012/ N-CP 48
DANH MC CÁC HÌNH
Hình 2.1: Quy mô vn ca DN BS ti TP.HCM nm 2011 27
Hình 2.2: Bin đng giá ca mt s ngành và VN-Index t đu nm 2012 đn ngày
10/4/2012 32
DANH MC CH VIT TT
BS : Bt đng sn
CT : Ch đu t
CP : C phiu
CTCP : Công ty c phn
DN : Doanh nghip
FDI : Vn đu t trc tip nc ngoài ( Foreign Direct Investment)
M&A : Mua bán và sáp nhp (Mergers and Acquisitions)
N : Ngh đnh
NT : Nhà đu t
NH : Ngân hàng
NHNN : Ngân hàng nhà nc
NHTM : Ngân hàng thng mi
ROE : Li nhun trên vn ch s hu (Return on Equity)
TNHH : Trách nhim hu hn
TMCP : Thng mi c phn
TP : Trái phi
u
TPC : Trái phiu chuyn đi
TPCP : Trái phiu Chính ph
TPDN : Trái phiu doanh nghip
TP.HCM : Thành ph H Chí Minh
TTCK : Th trng chng khoán
TTTM : Trung tâm thng mi
UBND : y ban nhân dân
USD : ô la M
VN : Vit Nam
VND : Vit Nam đng
PHN M U
1. Tính cp thit ca đ tài
Th trng BS đóng mt vai trò rt ln trong quá trình phát trin ca nn kinh
t VN. Do đó, s phát trin ca th trng BS có tm quan trng và nh hng đn s
phát trin ca quc gia, va đóng góp vào vic to ni an c cho ngi dân, va gii
quyt đu ra cho các ngành liên quan nh xây dng, st thép, xi mng, to công n vic
làm cho ngi lao đng… . Tuy nhiên, đ phát trin th trng này, ngoài nhng vn
đ liên quan đn h thng pháp lý thì mt vn đ quan trng khác mà các c quan chc
nng cng nh DN BS rt quan tâm, đó là ngun vn đ đu t phát trin BS. Thc
t cho thy, các DN kinh doanh trong lnh vc này đòi hi phi có ngun vn ln và
dài hn. Tuy nhiên, đi đa s các DN BS t
i VN hin nay không đ tim lc tài chính
đ t mình thc hin d án, do đó h đã huy đng bng nhiu cách khác nhau nh: vay
NH, huy đng tin ng trc ca khách hàng, phát hành TPDN…
ng trc bi cnh nn kinh t b lm phát, Nhà nc thc thi chính sách tht
cht tin t đã làm cho th trng BS b nh hng và chuyn sang trng thái đóng
bng. Và hin nay, mc dù tín dng cho BS phn nào đc ni lng, nhng DN BS
vn khó tip cn ngun vn này. Thêm vào đó, mt lng ln sn phm ca DN vn
còn tn đng và cha tiêu th đc nên các DN BS đang gp nhiu khó khn và
không ít DN đã phi phá sn. Mc dù sn phm BS đã gim giá bán, song vn cha
làm cho th trng đc hâm nóng tr li. Trong khi đó, đi b phn dân c lao đng
thì vn phi nhà thuê, tit kim chi tiêu cng ch đ mong có đc mt mái nhà. Hin
nay, nhà nc cng đã vào cuc, va h tr, va tìm gii pháp nhm tháo g khó khn
cho th trng này.
Trc thc t đó, tôi đã chn đ tài “Gii pháp ngun vn cho doanh nghip
kinh doanh BS ti TP.HCM ” cho lun vn ca mình.
2. Mc tiêu nghiên cu
Trên c s lý lun v BS, các ngun vn tài tr cho doanh nghip kinh doanh
BS và phân tích thc trng các ngun vn tài tr cho doanh nghip kinh doanh BS
trong thi gian qua, đ tài nghiên cu u, nhc đim ca tng ngun tài tr nhm đa
ra các gii pháp, kin ngh đ khc phc các nhc đim hin có, tìm ra ngun tài tr
thích hp trong giai đon hi
n nay.
3. i tng và phm vi nghiên cu
i tng nghiên cu:
Ngun vn cho doanh nghip kinh doanh BS ti TP.HCM.
tài tp trung nghiên cu nhng ni dung lý lun và thc tin v ngun vn
cho doanh nghip kinh doanh BS ti TP.HCM, qua đó đ xut mt s gii pháp to
ngun vn cho doanh nghip kinh doanh BS ti TP.HCM.
Phm vi nghiên cu:
tài nghiên cu v ngun vn cho doanh kinh nghi
p doanh BS ti
TP.HCM.
tài nghiên cu các vn đ liên quan đn th trng BS và ngun vn huy
đng cho doanh nghip kinh doanh BS… trong thi gian t nm 2007 đn tháng 8
nm 2012. tài này đc bt đu nghiên cu t tháng 02/2012 và kt thúc nghiên
cu vào tháng 08/2012.
4. Phng pháp nghiên cu
- Nghiên cu đnh tính các lý thuyt v BS, th trng BS, các ngun tài tr
cho doanh nghip kinh doanh BS.
- Phng pháp thng kê s li
u: T các d liu tp chí, website…thng kê thành
nhng s liu cn thit.
- Phng pháp so sánh.
- Phng pháp phân tích.
- Tham kho tài liu có liên quan.
5. Ý ngha khoa hc và thc tin ca đ tài nghiên cu
Lun vn đa ra mt s đóng góp chính nh sau:
- H thng các lý lun c bn v BS, th trng BS và các ngun tài tr cho
doanh nghip kinh doanh BS.
- Nghiên cu thc trng th trng BS ti TP.HCM trong thi gian gn đây,
đc bit là giai đon 2011-2012.
- Nghiên cu các ngun vn tài tr cho doanh nghip kinh doanh B
S ti
TP.HCM trong thi gian qua. ánh giá nhng thành tu, nhng vn đ còn tn ti và
tìm ra nguyên nhân ca nhng tn ti đó.
- xut nhng gii pháp đ khi thông ngun vn cho doanh nghip kinh
doanh BS ti TP.HCM.
6. Kt cu ca lun vn
Lun vn này đc kt cu thành 03 chng (không k phn m đu và phn
kt lun) nh sau:
Ch
ng 1. “Tng quan v th trng bt đng sn và ngun vn tài tr cho
doanh nghip kinh doanh bt đng sn” s trình bày khái nim v BS, th trng
BS, cùng vi các đc trng ca th trng này. Bên cnh đó, chng này cng gii
thiu v các ngun tài tr cho doanh nghip kinh doanh BS.
Chng 2. “Thc trng v ngun vn tài tr cho doanh nghip kinh doanh
b
t đng sn ti TP.HCM”. Trong chng này đ cp ti thc trng kinh doanh BS
ca các doanh nghip BS ti TP.HCM trong thi gian qua, và thc trng các ngun
vn tài tr cho hot đng kinh doanh BS. ánh giá nhng thành tu, nhng vn đ
còn tn ti và tìm ra nguyên nhân ca nhng tn ti đó.
Chng 3. “Gii pháp ngun vn cho doanh nghip kinh doanh bt đng
sn ti TP.HCM”. Qua k
t qu nghiên cu và phân tích chng 1 và 2, đ tài s đa
ra các gii pháp đ khi thông ngun vn cho các doanh nghip kinh doanh BS ti
TP.HCM.
PHN KT LUN
Th trng BS phát trin đã góp phn tng cng hiu qu đu t kinh doanh,
s dng đt đai, nhà xng và ci thin điu kin sng ca nhân dân, phát huy BS
tr thành ngun lc quan trng trong quá trình đi mi và phát trin kinh t - xã hi,
đóng góp vào s tng trng GDP ca c nc.
Tuy nhiên, th trng BS phát trin vn còn tn ti mt s bt cp, hn ch:
Th trng BS phát trin thiu n đnh, không bn vng, nh hng đn s phát trin
kinh t và đi sng xã hi; Giá nhà tng quá cao so vi thu nhp trung bình ca
ngi dân; BS ch yu đc đu c, cha phát huy vào mc đích nâng cao đi sng
xã hi; DN kinh doanh BS yu v vn, thiu tính chuyên nghip; Các t chc trung
gian h tr th trng BS phát trin cha tng xng vi mc đ phát trin ca th
trng, tính chuyên nghip cha cao; Thu hút vn đu t nc ngoài trong lnh vc
BS cha hiu qu; Tài chính – tín dng cha phát trin đ đa th trng BS sang
cp đ tài chính hóa nh các nc phát trin hin nay; Chính sách tài chính đt đai
còn thiu nht quán, cha rõ ràng; chính sách thu cha thc s là công c góp phn
công khai minh bch và điu tit th trng, hn ch đu c; Thông tin trên th trng
khó tip cn, không đy đ, thiu minh bch; Vai trò qun lý nhà nc đi vi th
trng BS cha đc phát huy hiu qu.
Nhng tn ti trên đã làm cho th trng BS cha phát huy ht vai trò tr ct
và đng lc trong nn kinh t, cha khai thác hiu qu ngun vn to ln tim n trong
BS đ phát trin kinh t - xã hi. Th trng phát trin nóng kéo theo nhng cn st
nhà đt đy giá BS lên cao mt cách vô lý làm nh hng rt ln đn đu t phát
trin sn xut và n đnh đi sng ca nhân dân. u t BS là hot đng đòi hi
ngu
n vn ln và dài hn, tuy nhiên ngun tài chính ca các DN BS li có gii hn,
ph thuc ch yu vào ngun vn vay NH. Và trong đt tht cht tín dng nm 2011
thì ngun vn NH dành cho BS b tt nghn, gây nh hng xu cho th trng. Mc
dù còn tn ti nhiu hn ch và bt cp, nhng trong thi gian ti, cùng vi s phát
trin ca nn kinh t c nc, th trng BS còn nhiu tim nng phát trin do nhu
cu th trng còn rt ln v nhà , h tng đô th, BS công nghip, thng mi –
dch v Ngoài ra, kinh doanh BS là mt trong nhng dch v cao cp đang có
nhng chính sách khuyn khích phát trin nhm thúc đy quá trình chuyn dch c cu
kinh t theo hng nâng cao t
trng GDP ca khu vc dch v trong nn kinh t. Phát
trin th trng BS là nhm thúc đy s phát trin ca c s h tng nh nhà , cao
c, vn phòng… thông qua vic phát trin các hot đng xây dng nhm đm bo ni
c trú và làm vic cho các công dân.
Th trng BS là mt trong nhng th trng quan trng ca nn kinh t. Vì
vy, nghiên c
u đnh hng, hoch đnh s phát trin th trng BS là cn thit đ
khi dy ngun lc to ln phc v cho phát trin kinh t - xã hi, đáp ng nhu cu thit
yu ca nhân dân. Th trng BS có phm vi rng ln, liên quan đn nhiu lnh vc
do nhiu cp, nhiu s ngành qun lý khác nhau t c ch, chính sách, đn khung pháp
lý. Vì vy,
đ tài này tp trung nghiên cu thc trng ca hot đng kinh doanh BS
thi gian qua, nhng kênh huy đng vn tài tr cho hot đng kinh doanh BS. Trên
c s đó, đ tài đa ra mt s gii pháp nhm gii quyt tình hình khó khn hin ti v
ngun vn cho các DN kinh doanh BS, và nhng gii pháp đ DN áp dng khi th
trng đã vt qua đc khó khn, lúc đó DN phi nâng cao nng l
c tài chính ca
mình, s dng các công c huy đng vn ngoài NH đ t ch trong ngun vn s
dng, phù hp vi mc tiêu và chu k kinh doanh ca ngành BS. Gii pháp cn có s
kt hp, n lc ca bn thân DN, các đnh ch tài chính trung gian, ngi dân, và c
Chính Ph. Trong giai đon khó khn hin nay, nhng đng thái ca Chính Ph nh
m van tín dng, thành lp qu tit ki
m nhà , qu đu t BS đã th hin s quan
tâm và mong mun giúp th trng vt qua khó khn. V lâu dài, Chính Ph cn giám
sát cht ch đ th trng có th phát trin lành mnh, tránh đu c và bong bóng BS,
làm nh hng đn nhiu mt ca đi sng xã hi nh thi gian va qua.
1
CHNG 1
TNG QUAN V TH TRNG BT NG SN VÀ
NGUN VN TÀI TR CHO DOANH NGHIP
KINH DOANH BT NG SN
1.1. Tng quan v th trng bt đng sn
1.1.1.Khái nim bt đng sn và th trng bt đng sn
1.1.1.1. Khái nim bt đng sn
Cho đn nay hu ht các nc trên th gii đu phân loi tài sn theo lut c
La mã, tc là phân loi tài sn thành “BS” và “ng sn”. Nh vy, BS không
ch là đt đai, ca ci trong lòng đt mà còn là tt c nhng gì đc to ra do sc lao
đng ca con ngi gn lin vi đt đai nh các công trình xây dng, mùa màng,
cây trng… và tt c nhng gì liên quan đn đt đai hay gn lin vi đt đai.
nc ta, B lut Dân s 2005 đã quy đnh “BS là các tài sn bao gm:
t đai; Nhà, công trình xây dng gn lin vi đt đai, k c các tài sn gn lin vi
nhà, công trình xây dng đó; Các tài sn khác gn lin vi đt đai; Các tài sn khác
do pháp lut quy đnh” (iu 174).
1.1.1.2. Khái nim v th trng bt đng sn
Th trng BS là ni din ra các hot đng mua bán, chuyn nhng, cho
thuê, th chp và các dch v có liên quan đn BS nh trung gian, môi gii, t
vn gia các ch th trên th trng, mà đó vai trò qun lý nhà nc có tác đng
quyt đnh đn s thúc đy phát trin hay kìm hãm hot đng kinh doanh trên th
trng BS.
1.1.2. c đim ca bt đng sn và th trng bt đng sn
1.1.2.1. c đim ca bt đng sn
- Tính cá bit và khan him
c đim này ca BS xut phát t tính cá bit và tính khan him ca đt
đai. Tính khan him ca đt đai là do din tích b mt trái đt có hn, do s gii hn
v din tích ca tng ming đt, khu vc, vùng, đa phng, lãnh th v.v Chính vì
2
tính khan him, tính c đnh và không di di đc ca đt đai nên hàng hoá BS có
tính cá bit. Trong cùng mt khu vc nh, k c hai BS cnh nhau đu có nhng
yu t không ging nhau. Trên th trng BS cng khó tn ti hai BS hoàn toàn
ging nhau vì chúng có v trí không gian khác nhau, k c hai công trình cnh nhau
và cùng xây theo mt thit k.
- Tính bn lâu
t đai là tài sn do thiên nhiên ban tng, mt loi tài nguyên đc xem nh
không th b hu hoi, tr khi có thiên tai, xói l, vùi lp. ng thi, các vt kin
trúc và công trình xây dng trên đt, sau khi xây dng hoc sau mt thi gian s
dng đc ci to nâng cp có th tn ti hàng trm nm hoc lâu hn na. Vì vy,
tính bn lâu ca BS là ch tui th ca vt kin trúc và công trình xây dng.
- Tính chu s nh hng ln nhau
BS chu s nh hng ln nhau rt ln, giá tr ca mt BS này có th b
tác đng ca BS khác. c bit, trong trng hp Nhà nc đu t xây dng các
công trình kt cu h tng s làm tng v đp và nâng cao giá tr s dng ca BS
trong khu vc đó. Trong thc t, vic xây dng BS này làm tôn thêm v đp và s
hp dn ca BS khác là hin tng khá ph bin.
1.1.2.2. c đim ca th trng bt đng sn
Chu k dao đng ca th trng BS gm có 4 giai đon: phn vinh (sôi
đng), suy thoái (có du hiu chng li), tiêu điu (đóng bng) và phc hi (nóng
dn lên có th gây “st”).
- Th trng BS mang tính vùng, tính khu vc sâu sc và không tp
trung, tri rng trên khp các vùng min ca đt nc
BS là mt loi hàng hoá c đnh, không th di di v mt v trí và nó chu
nh hng ca các yu t tp quán, tâm lý, th hiu. Trong khi đó, tâm lý, tp quán,
th hiu ca mi vùng, mi đa phng li khác nhau. Chính vì vy, hot đng ca
th trng BS mang tính đa phng sâu sc.
Mt khác, th trng BS mang tính không tp trung và tri rng mi vùng
min ca đt nc. Sn phm hàng hoá BS có d tha vùng này cng không th
3
đem bán vùng khác đc. Bên cnh đó, do có s phát trin không đu gia các
vùng, các min, do điu kin t nhiên và trình đ phát trin kinh t-vn hoá-xã hi
khác nhau dn đn quy mô và trình đ phát trin ca th trng BS khác nhau. Th
trng BS các đô th có quy mô và trình đ phát trin kinh t cao thì hot đng
sôi đng hn th trng BS nông thôn, min núi v.v…
- Th trng BS chu s chi phi ca yu t pháp lut
BS là tài sn ln ca mi quc gia, là hàng hoá đc bit, các giao dch v
BS tác đng mnh m đn hu ht các hot đng kinh t-xã hi. Do đó, các vn đ
v BS đu chu s chi phi và điu chnh cht ch ca h thng các vn bn quy
phm pháp lut riêng v BS, đc bit là h thng các vn bn quy phm pháp lut
v đt đai và nhà . c đim này đc bit đúng nc ta do th trng đt đai cp
I (th trng s cp- giao đt và cho thuê đt) là chu tác đng nht bi các quyt
đnh ca Nhà nc. Chính ph các nc trên th gii đu quan tâm và luôn điu
chnh chính sách v BS và th trng BS nhm huy đng các ngun lc v BS,
phc v các mc tiêu phát trin kinh t-xã hi.
- Th trng BS là mt dng th trng không hoàn ho (thông tin
không đy đ, thiu mt s t chc ca th trng)
c đim này xut phát t nhng đc trng riêng ca mi vùng, chu s chi
phi ca điu kin t nhiên cng nh truyn thng và tp quán, th hiu, tâm lý xã
hi trong quá trình s dng BS. Thm chí, ngay trong bn thân các th trng đa
phng, s hiu bit v các giao dch cng không hoàn ho, ngi mua và ngi
bán thng thiu thông tin liên quan đn nhng giao dch trc.
S tác đng ca Nhà nc là mt trong các yu t to nên tính không hoàn
ho ca th trng BS. Bt k Nhà nc nào cng đu có s can thip vào th
trng BS các mc đ khác nhau, trong đó ch yu là đt đai đ thc hin các
mc tiêu phát trin chung. BS có tính d bit, tin tc th trng hn ch, đt đai
trên th trng s cp ph thuc vào quyt đnh ca Nhà nc nên th trng BS
là th trng cnh tranh không hoàn ho.
4
Mt khác, th trng BS không hoàn ho còn do tính cht không tái to
đc ca đt, nên th trng BS mang tính đc quyn, đu c nhiu hn các th
trng hàng hoá khác.
1.1.3. Vai trò ca th trng bt đng sn đi vi phát trin kinh t-xã hi
- Th trng BS là mt trong nhng th trng quan trng ca nn
kinh t, vì th trng này liên quan trc tip ti mt lng tài sn cc ln c v quy
mô, tính cht cng nh giá tr ca các mt trong nn kinh t quc dân.
BS là tài sn ln ca mi quc gia. T trng BS trong tng s ca ci xã
hi các nc có khác nhau nhng thng chim trên di 40% lng ca ci vt
cht ca mi nc. Các hot đng liên quan đn BS chim ti 30% tng hot
đng ca nn kinh t. Theo đánh giá ca các chuyên gia, tng giá tr vn cha đc
khai thác n cha trong BS các nc thuc th gii th 3 là rt ln, lên ti hàng
nghìn t USD, gp nhiu ln tng h tr ODA ca các nc phát trin hin dành
cho các nc đang phát trin trong vòng 30 nm qua. BS còn là tài sn ln ca
tng h gia đình. Trong điu kin nn kinh t th trng thì BS ngoài chc nng là
ni , ni t chc hot đng kinh t gia đình, nó còn là ngun vn đ phát trin
thông qua hot đng th chp.
- Th trng BS phát trin thì mt ngun vn ln ti ch đc huy đng
Nu mt quc gia có gii pháp hu hiu bo đm cho các BS có đ điu
kin tr thành hàng hoá và đc đnh giá khoa hc, chính thng s to cho nn kinh
t ca quc gia đó mt tim nng đáng k v vn đ t đó phát trin kinh t - xã hi
đt đc nhng mc tiêu đ ra. Vì vy, phát trin đu t, kinh doanh BS đóng vai
trò quan trng trong vic chuyn các tài sn thành ngun tài chính di dào phc v
cho yêu cu phát trin kinh t - xã hi, đc bit là đu t phát trin c s h tng ca
nn kinh t.
- Phát trin và qun lý tt th trng BS, đc bit là th trng quyn
s dng đt là điu kin quan trng đ s dng có hiu qu tài sn quý giá
thuc s hu toàn dân mà Nhà nc là đi din ch s hu
5
Kinh nghim ca các nc cho thy đ đt tiêu chun ca mt nc công
nghip hoá thì t l đô th hoá thng chim t 60 -80%. Nh vy, vn đ phát trin
th trng BS đ đáp ng yêu cu đô th hoá nc ta là vn đ ln và có tm
quan trng đc bit, nht là khi nc ta chuyn sang c ch th trng. Vic phát
trin và qun lý th trng BS đô th phi đi đôi vi tng cng công tác quy
hoch đ khc phc nhng tn kém và vng mc trong tng lai.
- Phát trin và qun lý tt th trng BS s góp phn kích thích sn
xut phát trin, tng ngun thu cho Ngân sách
Th trng BS có quan h trc tip vi các th trng nh th trng tài
chính tín dng, th trng xây dng, th trng vt liu xây dng, th trng lao
đng Theo phân tích và đánh giá ca các chuyên gia kinh t, các nc phát
trin, nu đu t vào lnh vc BS tng lên 1 USD thì s có kh nng thúc đy các
ngành có liên quan phát trin t 1,5 - 2 USD.
Phát trin và điu hành tt th trng BS s có tác dng thúc đy tng
trng kinh t thông qua các bin pháp kích thích vào đt đai, to lp các công
trình, nhà xng, vt kin trúc đ t đó to nên chuyn dch đáng k và quan
trng v c cu trong các ngành, các vùng lãnh th và trên phm vi c nc.
- Phát trin và qun lý có hiu qu th trng BS s đáp ng nhu cu
bc xúc ngày càng gia tng v nhà cho nhân dân t đô th đn nông thôn
Th trng nhà là b phn quan trng chim t trng ln trong th trng
BS. Th trng nhà cng là th trng sôi đng nht trong th trng BS,
nhng cn “st” nhà đt hu ht đu bt đu t “st” nhà và lan to sang các th
trng BS khác, nh hng trc tip đn đi sng ca nhân dân. Vì vy, phát trin
và qun lý có hiu qu th trng BS nhà , bình n th trng nhà , bo đm cho
giá nhà phù hp vi thu nhp ca ngi dân là mt trong nhng vai trò quan trng
ca qun lý nhà nc v th trng BS nhà .
6
1.1.4. Phân loi th trng bt đng sn
1.1.4.1. Cn c vào hình thái vt cht ca đi tng trao đi
Trên th trng hàng hoá BS, đi tng trao đi là hàng hoá BS gm
quyn s hu công trình gn vi đt và quyn s dng đt có điu kin. Th trng
này li có th chia thành th trng BS t liu sn xut và th trng BS t liu
tiêu dùng.
- Th trng BS t liu sn xut: gm th trng đt đai (đt đô th, nông thôn;
đt nông nghip, đt lâm nghip, đt khu ch xut, khu công nghip ), th trng
BS mt bng nhà xng công nghip,…
- Th trng BS t liu tiêu dùng: gm th trng BS nhà , BS thng mi,
vn phòng, các ca hàng bán l v.v…
- Va là th trng BS t liu sn xut va là th trng BS t liu tiêu dùng
nh: đng sá, cu cng v.v…
1.1.4.2. Cn c theo công dng ca bt đng sn
- Th trng đt đai (nông nghip và phi nông nghip).
- Th trng công trình thng nghip (tr s, vn phòng, khách sn, TTTM, ca
hàng ) và công trình công cng (giao thông, thu li, y t, vn hoá ).
- Th trng công trình công nghip (nhà xng, mt bng sn xut, khu công
nghip, khu ch xut ).
- Th trng nhà (đô th và nông thôn).
- Th trng công trình đc bit có hàng hoá BS là các BS phi vt th đc coi
nh tài nguyên khai thác đc (kinh doanh du lch, v.v ) nh di sn vn hoá, di tích
lch s, v.v…
1.1.4.3. Cn c theo hot đng trên th trng bt đng sn
- Th trng mua bán chuyn nhng BS.
- Th trng đu giá quyn s dng đt.
- Th trng cho thuê BS.
- Th trng th chp và bo him BS.
7
- Th trng dch v BS: bao gm các hot đng dch v môi gii BS, t vn
BS, thông tin BS, đnh giá BS, bo trì bo dng BS v.v…
1.1.4.4. Cn c theo th t thi gian bt đng sn tham gia th trng
- Th trng cp 1: th trng chuyn nhng, giao hoc cho thuê quyn s dng
đt (còn gi là th trng BS s cp).
- Th trng cp 2: th trng xây dng công trình đ bán hoc cho thuê.
- Th trng cp 3: th trng bán hoc cho thuê li các công trình đã đc mua
hoc thuê.
1.1.5. Các ch th tham gia th trng
1.1.5.1. Ngi mua
Là ngi tiêu th trc tip hàng hoá BS. Chính nhng ngi tiêu th này là
ngi xác đnh s thành công ca d án, s chp nhn hoc không chp nhn ca
h vi sn phm hoàn chnh đc đa vào tiêu th trong th trng BS. Ngi s
dng thng ký hp đng trc khi sn phm xây dng hoàn chnh. Thông qua các
nhà tip th BS, h có th tip xúc trao đi vi các nhà cung cp tài chính d án và
các nhà xây dng đ có th điu chnh kp thi các thay đi v thit k xây dng,
đáp ng đúng nhu cu ca ngi tiêu dùng. S tham gia ca h đóng vai trò tích
cc trong quá trình phát trin ca BS. ôi khi, nhà nc cng đóng vai trò là
ngi mua trên th trng BS gián tip qua các DN nhà nc.
Trong thc t, có 3 loi ngi mua có nhu cu v BS: nhu cu tiêu dùng
(nhà ), nhu cu sn xut (nhà xng) và nhu cu kinh doanh (vn phòng đ bán,
cho thuê) nhm mc đích mua đi bán li kim li. Nhu cu th 3 này phát trin
lên s làm ny sinh cái gi là th trng đu c BS.
1.1.5.2. Ngi bán
Trên th trng BS, các ch th tham gia vào bên bán BS rt đa dng, bao
gm các cá nhân và các DN kinh doanh BS:
- Cá nhân
Các cá nhân s hu BS (s hu đt đai, có quyn s dng đt) tham gia
vào th trng vi t cách là ngi bán, ngi cho thuê, ngi đem BS là tài sn
8
th chp đ vay vn, dùng BS đ góp vn liên doanh .H gm đ mi thành
phn, mi ngành ngh, t nhng ngi mun mua đi bán li BS đ kim li đn
nhng ngi mun tham gia kinh doanh, nhng ngi mun cung cp các dch v
h tr hot đng giao dch trên th trng.
- DN kinh doanh BS
+ DN BS nhà nc
Các DN nhà nc tham gia th trng BS ch yu là nhà phc v cng
đng dân c, các d án có quy mô ln nhm phc v các mc tiêu kinh t cng
đng dân c. Các d án do h phát trin có s đu t mt phn ngân sách nhà nc
và Chính ph cng chia s ri ro trong đu t vi các DN này.
+ Các DN BS t nhân
Là lc lng nng đng nht trong hoàn cnh hin nay, là nhng DN luôn
tìm tòi các kh nng sinh li cao nht trên c s chi phí thp nht v thi gian và
tin bc. Hình thc ph bin nht hin nay ca loi hình DN này là các CTCP kinh
doanh BS, các công ty TNHH kinh doanh phát trin nhà và BS, các công ty môi
gii BS v.v…
1.1.5.3. Các t chc dch v h tr th trng bt đng sn
Quá trình khai phát, xây dng, giao dch và qun lý BS tng đi phc tp
nên phn ln c bên bán ln bên mua, có nhng thi đim đu phi cn đn dch v
ca các loi chuyên gia t vn nh: kin trúc s, k s xây dng t vn v thit k,
thi công, lp đt ; chuyên gia k toán t vn vic hch toán tài chính, t vn thu;
chuyên gia đnh giá đ xác đnh giá BS trong quá trình giao dch, xác đnh mc
giá mua bán, cho thuê ; chuyên gia môi gii đ giúp hai bên mua bán gp nhau
giao dch, giúp làm hp đng mua bán hoc thuê, thc hin sách lc bán và cho
thuê, d báo giá c; chuyên gia v lut pháp (lut s) t vn v các vn đ liên quan
đn lut pháp. Các chuyên gia t vn, môi gii BS thng hot đng trong các t
chc chuyên v môi gii, t vn BS. Th trng BS càng phát trin thì h thng
các t chc t vn, môi gii BS càng phát trin theo hng chuyên môn hoá.
9
1.1.5.4. Ngi qun lý th trng bt đng sn (nhà nc)
Nhà nc tham gia th trng BS vi t cách là ngi qun lý v mô đi
vi hot đng ca th trng BS. Nhà nc xây dng h thng lut pháp, to
khuôn kh pháp lý cho hot đng ca th trng BS. ng thi, nhà nc cng
thc hin các bin pháp kinh t, tài chính thúc đy th trng BS phát trin, thc
hin qun lý và giám sát, cung cp h thng thông tin v BS. Bên cnh đó, nhà
nc còn cung cp mt s dch v cho các giao dch trên th trng BS. S tham
gia ca nhà nc mà trc tip là Chính ph vào th trng BS đc th hin ch
yu trên 2 mt: thông qua công c quy hoch và k hoch cùng các đòn by đ điu
tit v mô th trng, thông qua vic qun lý th trng đ có bin pháp điu tit
quan h cung, cu, giá c. Nhà nc còn tham gia giao dch trên th trng BS
nh các ch th khác nhm đáp ng nhu cu v BS trong vic thc hin các chc
nng qun lý nhà nc.
1.2. Các hot đng kinh doanh bt đng sn
- Hot đng kinh doanh BS bao gm kinh doanh BS và kinh doanh dch v
BS.
+ Kinh doanh BS là vic b vn đu t to lp, mua, nhn chuyn nhng,
thuê, thuê mua BS đ bán, chuyn nhng, cho thuê, cho thuê li, cho thuê mua
nhm mc đích sinh li.
+ Kinh doanh dch v BS là các hot đng h tr kinh doanh BS và th
trng BS, bao gm các dch v môi gii BS, đnh giá BS, sàn giao dch BS,
t vn BS, đu giá BS, qung cáo BS, qun lý BS.
- Giao dch BS có liên quan đn kinh doanh BS là vic mua bán, chuyn
nhng, thuê, thuê mua BS gia t chc, cá nhân không kinh doanh BS vi t
chc, cá nhân kinh doanh BS.
10
1.3. Tng quan v vn tài tr cho doanh nghip kinh doanh bt đng sn
1.3.1. Khái nim
Vn tài tr cho doanh nghip kinh doanh BS là các công c tài chính nhm
tha mãn nhu cu v vn cho các DN đ thc hin mua bán, trao đi, đu t BS.
1.3.2. c trng
BS là hàng hóa có giá tr ln nên vn đu t trên th trng BS thng
cng có giá tr ln, thi gian dài. Chính vì vy, các công c tài chính đc s dng
trên th trng BS là nhng công c có tính thanh khon thp, đ ri ro cao, đng
thi đem li li nhun cng cao.
1.3.3. Phân loi các ngun vn tài tr doanh nghip kinh doanh bt đng sn
1.3.3.1. Ngun vn ch s hu
Khi DN đc thành lp, bao gi CT ca DN cng phi b ra mt s vn
nht đnh. i vi DN nhà nc, vn t có ban đu chính là vn do ngân sách nhà
nc cp. i vi DN t nhân, vn t có là s vn pháp đnh cn thit đ xin đng
ký thành lp doanh nghip, tc là s vn ti thiu ch doanh nghip phi b ra đ
đc thành lp doanh nghip theo quy đnh ca pháp lut .Vi CTCP, đó là ngun
vn do các c đông đóng góp đ thành lp công ty . Mi c đông là mt ch s hu
công ty mà mc đ quyn hn tham gia vào công ty cn c theo t l góp vn đng
thi chu trách nhim hu hn trên tr giá s c phn mà h nm gi .
1.3.3.2. Ngun vn vay
- Vn vay ngân hàng, t chc tín dng
ây là mt phng thc vay truyn thng và ph bin, DN có th vay vn t
các NH, các t chc tín dng. Hình thc này có nhng u đim nh: chi phí huy
đng vn r hn so vi phát hành CP, không b pha loãng quyn kim soát, có th
xin gia hn nu cha có kh nng tr n Tuy nhiên, đ đc vay vn, DN phi có
tài sn th chp, s tin đc duyt cho vay tùy thuc vào quyt đnh ca NH, DN
có th b h mc tín nhim nu không thanh toán các khon vay đúng hn, và nu
trong thi đim NH hn ch cho vay đu t BS thì DN s rt khó đ tip cn
ngun vn này.
11
- Vn huy đng t các đi tng mua nhà
ây là kênh huy đng vn hu hiu vì DN không phi tr lãi và khách hàng
có th mua sn phm BS vi nhiu u đãi. Khách hàng có nhu cu mua sn phm
BS s đt cc mt s tin nht đnh khi ký kt hp đng, s còn li s gii ngân
theo tng giai đon trong hp đng. Trong khi đó, DN có th s dng ngun vn
này đ xây dng d án. Hoc khách hàng cng có th góp vn cùng vi DN đ thc
hin d án và sau này s đc chia li nhun, hoc quyn mua nhà. Tuy nhiên, hp
đng ký kt cn có s đm bo v giá c hp lý, quy đnh quyn li và ngha v c
th gia hai bên. Mc khác, công ty phi có uy tín và đm bo tin đ thi công, phi
giao sn phm cho khách hàng đúng hn nh cam kt. Bên cnh đó, sc tiêu th sn
phm ph thuc mnh m vào nim tin ca khách hàng, nhng bin đng ca th
trng BS và nn kinh t, nhng khách hàng nh l vi s vn có hn thì khó có
th tip cn vi các dòng sn phm BS vì BS thng có giá tr ln .
- Vn t phát hành trái phiu
DN s phát hành chng khoán n, xác nhn ngha v tr gc và lãi đi vi
ngi s hu TP nh: TPC, TP không chuyn đi, TP có kèm theo chng
quyn Hình thc này có u đim là có th huy đng vn t nhiu đi tng có
tim lc tài chính (qu đu t, công ty, tp đoàn bo him, tài chính ) và th tc
pháp lý không quá phc tp. DN có th áp dng lãi sut linh hot cng nh nhiu
phng án tr lãi và gc. Ngoài ra, DN không phi th chp tài sn và huy đng vn
bng TP có chi phí r hn các khon vay khác. Tuy nhiên, DN phi thanh toán đy
đ gc và lãi khi đáo hn đúng theo cam kt trong hp đng vi mc lãi sut c
đnh, DN cng có th gp khó khn trong vic cu trúc khon vay sao cho d án
BS luôn có kh nng tr lãi và gc, phi bo đm dòng tin liên quan đn n
không b âm.
1.4. Kinh nghim thu hút vn cho doanh nghip kinh doanh bt đng sn
1.4.1. Chng khoán hóa th chp bt đng sn thng mi
Chng khoán hóa th chp BS thng mi là phng pháp đã đc ng
dng thành công ti nhiu ni trên th gii.