NÂNG CAO HIỆU QUẢ TÀI CHÍNH CỦA TỔNG CÔNG TY CỔ PHẦN BIA - RƯỢU - NƯỚC GIẢI KHÁT SÀI GÒN GIAI ĐOẠN 2012 - 2020.PDF

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.H CHÍ MINH



LNG V THO NGUYÊN


NÂNG CAO HIU QU TÀI CHÍNH CA TNG CÔNG TY
C PHN BIA – RU – NC GII KHÁT SÀI GÒN
GIAI ON 2012 – 2020



LUN VN THC S KINH T








TP.H CHÍ MINH, NM 2012


B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.H CHÍ MINH

LNG V THO NGUYÊN


NÂNG CAO HIU QU TÀI CHÍNH CA TNG CÔNG TY
C PHN BIA – RU – NC GII KHÁT SÀI GÒN
GIAI ON 2012 – 2020

Chuyên ngành: QUN TR KINH DOANH
Mã s: 60340102

LUN VN THC S KINH T


NGI HNG DN KHOA HC: TS. NGÔ QUANG HUÂN




TP.H CHÍ MINH, NM 2012


LI CÁM N

Trc tiên tôi xin gi li cám n đn gia đình và bn bè ca tôi, đc bit là
chng tôi đã luôn đng viên, to điu kin cho tôi trong sut quá trình thc hin
lun vn và em trai tôi là chuyên viên Ban Tài chính Tng công ty SABECO đã
cung cp thông tin và s liu v SABECO, giúp tôi thun li trong vic phân tích và
đánh giá hiu qu tài chính ca SABECO mt cách chính xác.

Tôi xin trân trng cám n quý thy cô trng i hc Kinh t TP. H Chí
Minh đã truyn đt nhng kin thc chuyên ngành làm nn tng giúp tôi thc hin
lun vn này. Và trên ht, tôi xin trân trng cám n TS. Ngô Quang Huân - ngi
thy đã luôn tn tình hng dn và góp ý đ tôi hoàn thành lun vn đúng thi hn.
Trong quá trình thc hin, mc dù đã c gng đ hoàn thin nhng lun vn
không th tránh khi nhng hn ch và sai sót. Rt mong nhn đc ý kin đóng
góp t quý thy cô và bn bè.
Xin chân thành cám n.
Tác gi lun vn
Lng V Tho Nguyên














LI CAM OAN

Tôi xin cam đoan lun vn này là công trình nghiên cu ca riêng cá nhân
tôi, cha tng đc công b hay bo v trc đây. Các tài liu và d liu khác s
dng trong lun vn này đu đc ghi ngun trích dn và đc lit kê trong danh
mc tài liu tham kho.

Tác gi lun vn
Lng V Tho Nguyên























MC LC
Ni dung Trang
Trang ph bìa
Li cám n
Li cam đoan

Mc lc
Danh mc các ký hiu, t vit tt
Danh mc các hình
Danh mc các bng
M U 1
CHNG 1: C S LÝ THUYT V HIU QU TÀI CHÍNH VÀ PHÂN
TÍCH HIU QU TÀI CHÍNH DOANH NGHIP 5
1.1. Tng quan v hiu qu tài chính doanh nghip 5
1.1.1. Khái nim v hiu qu, hiu qu kinh doanh và hiu qu tài chính doanh
nghip 5
1.1.1.1. Khái nim v hiu qu 5
1.1.1.2. Khái nim hiu qu kinh doanh 5
1.1.1.3. Khái nim hiu qu tài chính doanh nghip 7
1.1.2. S cn thit nâng cao hiu qu tài chính ca doanh nghip 7
1.1.2.1. Thc hin mc tiêu ti đa hóa giá tr doanh nghip 8
1.1.2.2. Nâng cao sc mnh cnh tranh trên th trng 8
1.1.2.3. Nâng cao kh nng t ch và hn ch ri ro trong kinh doanh 8
1.1.2.4. Nâng cao kh nng huy đng và s dng vn cho doanh nghip 9
1.1.2.5. Nâng cao hiu qu kinh doanh ca doanh nghip 9
1.2. Phân tích hiu qu tài chính doanh nghip 9
1.2.1. Phân tích hiu qu tài chính doanh nghip theo mô hình tài chính truyn
thng 9
1.2.1.1. Các ch tiêu đánh giá hiu qu tài chính ca doanh nghip 9
1.2.1.2. Mô hình phân tích hiu qu tài chính truyn thng 12


1.2.2. Phân tích hiu qu tài chính doanh nghip theo mô hình th đim cân bng 15
1.2.2.1. Khái quát v th đim cân bng 15
1.2.2.2. S cn thit ng dng mô hình th đim cân bng trong phân tích hiu qu
tài chính ca doanh nghip 25

1.2.2.3. Mô hình phân tích hiu qu tài chính theo th đim cân bng 28
Tóm tt chng 1 31
CHNG 2: PHÂN TÍCH HIU QU TÀI CHÍNH CA TNG CÔNG TY
C PHN BIA - RU - NC GII KHÁT SÀI GÒN 32
2.1. Tng quan v Tng công ty c phn Bia - Ru - NGK Sài Gòn (SABECO) 32
2.1.1. Gii thiu s lc v SABECO 32
2.1.2. Môi trng kinh doanh ca SABECO 33
2.1.2.1. Môi trng v mô 33
2.1.2.2. Môi trng vi mô 39
2.2. Phân tích hiu qu tài chính ca Tng công ty c phn Bia - Ru – NGK Sài
Gòn (SABECO) 44
2.2.1. Phân tích hiu qu tài chính ca SABECO theo mô hình tài chính truyn
thng 44
2.2.1.1. Phân tích ch tiêu t sut sinh li trên vn ch s hu (ROE) 45
2.2.1.2. Phân tích ch tiêu giá tr kinh t gia tng (EVA) 58
2.2.2. Phân tích hiu qu tài chính ca SABECO theo mô hình th đim cân bng 61
2.2.2.1. S mng, tm nhìn chin lc, mc tiêu và đnh hng phát trin ca
SABECO 61
2.2.2.2. Tình hình hot đng ca SABECO đánh giá qua bn khía cnh ca th đim
cân bng 62
2.2.2.3. Nghiên cu các yu t nh hng đn hiu qu tài chính ca SABECO theo
mô hình th đim cân bng 72
Tóm tt chng 2 86
CHNG 3: CÁC GII PHÁP NÂNG CAO HIU QU TÀI CHÍNH CA
SABECO GIAI ON 2012 – 2020 87


3.1. C s xây dng các gii pháp nâng cao hiu qu tài chính ca SABECO giai
đon 2012 – 2020 87
3.2. Các gii pháp nâng cao hiu qu tài chính ca SABECO giai đon 2012 – 2020 87

3.2.1. Nhóm gii pháp tài chính 87
3.2.1.1. Ci thin ch tiêu t sut sinh li trên vn ch s hu (ROE) 87
3.2.1.2. Ci thin ch tiêu giá tr kinh t gia tng (EVA) 91
3.2.2. Nhóm gii pháp v khách hàng (Marketing) 92
3.2.2.1. Thu hút khách hàng mi và làm hài lòng khách hàng hin ti 92
3.2.2.2. Gia tng th phn 93
3.2.3. Nhóm gii pháp v hot đng ni b 94
3.2.3.1. Ci thin hot đng đi mi 94
3.2.3.2. Ci thin hot đng tác nghip 94
3.2.3.3. Tng cng dch v sau bán hàng 95
3.2.4. Nhóm gii pháp v hc hi và phát trin ca doanh nghip 95
3.2.4.1. Nâng cao trình đ ngun nhân lc 95
3.2.4.2. Nâng cao nng lc h thng thông tin 96
3.2.4.3. Ci thin môi trng làm vic và phát trin vn hóa doanh nghip 96
Tóm tt chng 3 97
KT LUN 98
Danh mc tài liu tham kho 100
Ph lc 2.1 103
Ph lc 2.2 111
Ph lc 2.3 113
Ph lc 2.4 115
Ph lc 2.5 117
Ph lc 2.6 119
Ph lc 2.7 120




DANH MC CÁC KÝ HIU, T VIT TT

Ký hiu, t vit tt Ch vit đy đ
BSC

Balanced Scorecard – Th đim cân bng

DN Doanh nghip
TTC u t tài chính
EBIT

Li nhun trc thu và lãi vay

EVA

Giá tr kinh t gia tng

HTK Hàng tn kho
KPT Khon phi thu
LN Li nhun
NGK

Nc gii khát

NOPAT

Li nhun hot đng thun sau thu

ROE

T sut sinh li trên vn ch s hu

ROS

T sut sinh li trên doanh thu

TT Tng đng tin
TSDH Tài sn dài hn
TSNH Tài sn ngn hn
TSC Tài sn c đnh
TTS

Tng tài sn

VCSH

Vn ch s hu










DANH MC CÁC HÌNH

Hình 1.1: Mô hình th đim cân bng
Hình 1.2: S kt hp gia các chin lc kinh doanh và các ch đ tài chính
Hình 1.3: Mi liên h gia tp hp giá tr khách hàng và các mc tiêu đo lng ct

lõi.
Hình 1.4: Mô hình chui giá tr chung.
Hình 1.5: C cu đánh giá kh nng hc hi và phát trin ca doanh nghip.
Hình 1.6: Mô hình phân tích hiu qu tài chính theo th đim cân bng.
Hình 2.1: S đ b máy t chc ca SABECO
Hình 2.2: Th phn sn lng các nhà sn xut bia Vit Nam nm 2010




















DANH MC CÁC BNG

Bng 2.1: T sut sinh li trên vn ch s hu (ROE) ca SABECO t nm 2008 -
2011

Bng 2.2: T sut sinh li trên doanh thu (ROS) ) ca SABECO t nm 2008 - 2011
Bng 2.3: T trng các chi phí/doanh thu ca SABECO t nm 2008 - 2011
Bng 2.4: Các thành phn chi phí tài chính ca SABECO t nm 2008 - 2011
Bng 2.5: Vòng quay tng tài sn ca SABECO t nm 2008 - 2011
Bng 2.6: Vòng quay tài sn ngn hn ca SABECO t nm 2008 - 2011
Bng 2.7: Vòng quay tin và tng đng tin ca SABECO t nm 2008 - 2011
Bng 2.8: Tn tin gi không k hn và lu chuyn tin thun thc t ca SABECO
3 tháng quý 4/2011
Bng 2.9: Vòng quay hàng tn kho ca SABECO t nm 2008 - 2011
Bng 2.10: Các thành phn hàng tn kho ca SABECO t nm 2008 - 2011
Bng 2.11: Vòng quay khon phi thu ca SABECO t nm 2008 - 2011
Bng 2.12: S d n vt t phi thu và hn mc n ti đa đc phép ca SABECO
tháng 10, 11, 12 nm 2011 và tháng 4 nm 2012
Bng 2.13: Vòng quay các tài sn ngn hn khác ca SABECO t nm 2008 - 2011
Bng 2.14: Vòng quay tài sn dài hn ca SABECO t nm 2008 - 2011
Bng 2.15: Vòng quay tài sn c đnh ca SABECO t nm 2008 - 2011
Bng 2.16: Vòng quay tài sn c đnh hu hình và vô hình ca SABECO t nm
2008 - 2011
Bng 2.17: Hiu sut đu t tài chính dài hn ca SABECO t nm 2008 - 2011
Bng 2.18: T sut thu nhp/vn đu t ngoài ngành ngh ca SABECO t nm
2008 - 2011
Bng 2.19: S nhân vn ch s hu ca SABECO t nm 2008 - 2011
Bng 2.20: H s n/ vn ch s hu ca SABECO t nm 2008 - 2011
Bng 2.21: H s n ngn hn/vn ch s hu ca SABECO t nm 2008 - 2011
Bng 2.22: Các nhân t nh hng đn ROE ca SABECO theo công thc Dupont


Bng 2.23: H s Bê-ta bình quân nm 2011 ca các công ty trong ngành Bia -
Ru - Nc gii khát đã niêm yt
Bng 2.24: Giá tr kinh t gia tng (EVA) ca SABECO, VBL và HABECO nm

2011
Bng 2.25: Sn lng sn xut các loi bia ca SABECO t nm 2008 - 2011
Bng 2.26: c đim mu nghiên cu theo mi quan h vi SABECO
Bng 2.27: Thành phn 4 yu t chính nh hng đn hiu qu tài chính ca
SABECO


1

M U

1. S cn thit ca đ tài
Xu th toàn cu hóa vi mc đ gia tng c v chiu rng ln chiu sâu đã và
đang tác đng mnh m đn nn kinh t Vit Nam nói chung và các doanh nghip
Vit Nam nói riêng. Nhiu c hi phát trin m ra nhng cng đt ra nhng thách
thc không nh cho các doanh nghip nc ta.  tn ti và phát trin đòi hi các
doanh nghip phi nâng cao hiu qu hot đng, đc bit là hiu qu tài chính đ
nâng cao nng lc cnh tranh cho doanh nghip mình.
Ngành Bia - Ru - Nc gii khát ca Vit Nam là mt trong nhng ngành
có tc đ tng trng cao và n đnh trong nhng nm gn đây, riêng nm 2011
ngành tng trng 12% so vi nm 2010. Sc hp dn ca th trng ngành đ
ung Vit Nam, đc bit là th trng bia vi dân s 89 triu ngi đã thu hút hàng
trm doanh nghip vi đ quy mô ln nh t hình thc tng công ty, công ty c
phn, liên doanh nc ngoài… Theo thng kê cha đy đ ca Hip hi Bia - Ru
- Nc gii khát Vit Nam, hin Vit Nam có khong trên 350 c s sn xut bia có
tr s  khp các tnh thành trên c nc. Trong khi các nhà máy bia trong nc
liên tc đc xây dng mi và m rng công sut thì các hãng bia nc ngoài cng
tn công mnh vào th trng Vit Nam. Hn na, nm 2012 là thi đim mc thu
ca các loi bia nhp khu ch còn di 35% theo cam kt WTO, nguy c bia ngoi
s tràn ngp th trng Vit Nam. Nh vy cuc cnh tranh giành th phn gia các

công ty bia s ngày càng khc lit hn trong thi gian ti.
Tng công ty c phn Bia - Ru - Nc gii khát Sài Gòn (SABECO) là
doanh nghip hàng đu trong ngành Bia - Ru - Nc gii khát ca Vit Nam. T
khi thc hin c phn hóa đn nay, doanh thu ca SABECO tng trng nhanh và
th trng ngày càng đc m rng. Tuy nhiên do áp lc cnh tranh ngày càng gay
gt nên th phn ca công ty  mt s th trng có xu hng gim. Hn na,
SABECO đang trong quá trình chuyn đi hot đng t doanh nghip Nhà nc
sang công ty c phn nên cn phi tái c cu hot đng trên mi lnh vc, đc bit
2

cn phi nâng cao hiu qu tài chính hn là tng quy mô sn xut, m rng th
trng. Xut phát t bi cnh đó, hc viên chn đ tài: “Nâng cao hiu qu tài chính
ca Tng công ty c phn Bia - Ru - Nc gii khát Sài Gòn giai đon 2012 -
2020” làm đ tài lun vn thc s ca mình.
2. Mc tiêu ca đ tài
 tài đc thc hin nhm:
- Tng kt lý thuyt v hiu qu tài chính và phân tích hiu qu tài chính
doanh nghip làm c s khoa hc cho phân tích trong chng 2.
- Phân tích hiu qu tài chính công ty SABECO t khi c phn hóa cho đn
nay đ tìm ra nhng yu t nh hng đn hiu qu tài chính ca SABECO.
- Da trên kt qu phân tích  chng 2, xây dng các gii pháp nhm nâng
cao hiu qu tài chính cho SABECO đn nm 2020.
3. i tng và phm vi nghiên cu
3.1. i tng nghiên cu:
i tng nghiên cu ca đ tài là các yu t có nh hng đn hiu qu tài
chính ca SABECO.
3.2. Phm vi nghiên cu:
 Phm vi không gian:  tài ch thc hin phân tích và đa ra các gii pháp
nâng cao hiu qu tài chính cho Tng công ty c phn Bia - Ru - Nc gii khát
Sài gòn (công ty m) bao gm: 01 Vn phòng tng công ty và 02 nhà máy bia trc

thuc là Nhà máy bia trung tâm 187 Nguyn Chí Thanh và Nhà máy bia Sài Gòn -
C Chi, có liên h vi hai đi th cnh tranh chính ca SABECO là Tng công ty
c phn Bia - Ru - Nc gii khát Hà Ni (HABECO) và Công ty TNHH Nhà
máy bia Vit Nam (VBL).
 Phm vi thi gian:  tài tin hành phân tích và đánh giá hiu qu tài chính
ca SABECO t khi thc hin c phn hóa (nm 2008) cho đn nay.



3

4. Phng pháp nghiên cu
- Phân tích môi trng kinh doanh ca SABECO bao gm môi trng v mô
và môi trng vi mô đ nhn ra nhng c hi, thách thc cng nh nhng đim
mnh và đim yu ca SABECO.
- Phân tích hiu qu tài chính ca SABECO theo hai mô hình phân tích:
+ Theo mô hình tài chính truyn thng vi vic phân tích hai ch tiêu hiu qu
tài chính là ROE và EVA đ xác đnh nhng yu t tài chính nào trc tip nh
hng đn hiu qu tài chính ca SABECO.
+ Theo mô hình th đim cân bng vi vic thc hin mt nghiên cu b sung
nhm kho sát quan đim ca các đi tng kho sát, s dng phn mm SPSS x
lý s liu đ tìm ra nhng yu t khác, ngoài yu t tài chính đã phân tích, có kh
nng nh hng đn hiu qu tài chính ca SABECO.
- Da trên s mng, tm nhìn chin lc, đnh hng và mc tiêu phát trin
ca SABECO đn nm 2020 cùng vi kt qu phân tích hiu qu tài chính ca
SABECO theo hai mô hình phân tích trên đ xây dng các gii pháp nâng cao hiu
qu tài chính cho SABECO đn nm 2020.
5. Ý ngha thc tin ca đ tài
Trên c s phân tích hiu qu tài chính ca SABECO theo hai mô hình phân
tích: tài chính truyn thng và th đim cân bng, đ tài có th đc vn dng trong

vic xây dng các gii pháp mang tính toàn din nhm nâng cao hiu qu tài chính
cho SABECO và các doanh nghip Vit Nam nói chung. Trong đó gii pháp tài
chính đc xem là các gii pháp trc tip còn các gii pháp phi tài chính là các gii
pháp đu t lâu dài, là đòn by h tr SABECO đt đc hiu qu tài chính bn
vng trong tng lai.
6. Kt cu lun vn
Ngoài phn m đu gii thiu đ tài và phn kt lun, lun vn này gm có 3
chng chính:
- Chng 1: C s lý thuyt v hiu qu tài chính và phân tích hiu qu tài
chính doanh nghip.
4

- Chng 2: Phân tích hiu qu tài chính ca Tng công ty c phn Bia - Ru
- Nc Gii Khát Sài Gòn.
- Chng 3: Các gii pháp nâng cao hiu qu tài chính ca SABECO giai đon
2012 - 2020.

5

CHNG 1: C S LÝ THUYT V HIU QU TÀI CHÍNH VÀ
PHÂN TÍCH HIU QU TÀI CHÍNH DOANH NGHIP

1.1. Tng quan v hiu qu tài chính doanh nghip
1.1.1. Khái nim v hiu qu, hiu qu kinh doanh và hiu qu tài chính doanh
nghip
1.1.1.1 . Khái nim v hiu qu
Hiu qu là mt phm trù kinh t đc nhiu ngi quan tâm, có rt nhiu
khái nim khác nhau v hiu qu, chng hn nh:
- Theo YourDictionary, hiu qu mô t cái gì đó có th đt đc mt kt qu
mong mun hoc kt qu cui cùng.
- Theo Nguyn Lc (2004) cho rng: hiu qu là “mc đ đt đc các mc
tiêu đt ra”.
- Còn theo Phm Quang Sáng (2011), hiu qu là phép so sánh dùng đ ch
mi quan h gia kt qu thc hin các mc tiêu ca ch th và chi phí mà ch th
b ra đ đt đc kt qu đó trong nhng điu kin nht đnh. Khái nim này có th
đc xem là khái nim đy đ và tng quát nht.
Hiu qu đc đánh giá qua hai công thc sau:

- Hiu qu tuyt đi: (1.1)

- Hiu qu tng đi: (1.2)

Trong đó:
+ E: là hiu qu
+ K: là kt qu đt đc mc tiêu
+ C: là chi phí b ra đ đt đc kt qu/mc tiêu đó
1.1.1.2. Khái nim hiu qu kinh doanh
Trong doanh nghip, hot đng kinh doanh và hat đng tài chính có mi


6

quan h cht ch vi nhau cho nên trc tiên chúng ta cn tìm hiu khái nim v
hiu qu kinh doanh.
Hiu qu kinh doanh là mt ch tiêu kinh t tng hp phn ánh trình đ s
dng các ngun lc ca doanh nghip đ đt hiu qu cao nht vi chi phí thp nht
(Nguyn Nng Phúc, 2011).
Khi đánh giá hiu qu kinh doanh ca mt doanh nghip cn phi xem xét
trên c hai mt: hiu qu kinh t và hiu qu xã hi.
- Hiu qu kinh t là mt ch tiêu kinh t phn ánh trình đ s dng các ngun
lc ca doanh nghip (nhân lc, tài lc, vt lc, tin vn…) đ đt đc các mc
tiêu kinh t xác đnh.
Thc cht ca hiu qu kinh t là s so sánh gia các kt qu đu ra vi các
yu t đu vào ca mt t chc đc xét trong mt k nht đnh.

(1.3)

Kt qu đu ra và yu t đu vào có th đc đo bng thc đo hin vt,
thc đo giá tr tùy theo mc đích ca vic phân tích.
Da vào báo cáo kt qu hot đng kinh doanh, các ch tiêu kt qu đu ra
bao gm: tng doanh thu bán hàng và cung cp dch v, tng li nhun trc thu,
li nhun sau thu…
Da vào bng cân đi k toán, các ch tiêu yu t đu vào bao gm: tng
ngun vn ch s hu, tng tài sn dài hn, tng tài sn ngn hn, giá vn hàng bán,
chi phí hot đng trên báo cáo kt qu hot đng kinh doanh…
- Hiu qu xã hi là mt ch tiêu phn ánh trình đ s dng các ngun lc ca
doanh nghip nhm đt đc các mc tiêu xã hi nht đnh. Các mc tiêu xã hi
thng thy nh: gii quyt công n vic làm, gim s ngi tht nghip, nâng cao
đi sng vn hóa tinh thn cho ngi lao đng, ci thin điu kin lao đng và bo
v môi trng…


7

Xem xét hiu qu xã hi là xem xét s tng quan gia các kt qu (mc
tiêu) đt đc v mt xã hi và chi phí b ra đ đt đc kt qu đó.
Hiu qu kinh t và hiu qu xã hi có mi quan h tác đng ln nhau, nó
va thng nht va mâu thun vi nhau. Do vy, khi đánh giá hiu qu kinh t ca
doanh nghip chúng ta cn phi xem xét trong mi quan h vi hiu qu xã hi và
quan đim v hiu qu nói chung.
1.1.1.3. Khái nim hiu qu tài chính doanh nghip
Trc khi đnh ngha hiu qu tài chính doanh nghip, chúng ta cn hiu rõ
v bn cht ca tài chính doanh nghip. Theo Trng Bá Thanh và Trn ình Khôi
Nguyên (2001), tài chính doanh nghip là toàn b các quan h tài chính biu hin
qua quá trình huy đng và s dng vn đ ti đa hóa giá tr ca doanh nghip. Tài
chính doanh nghip có hai chc nng c bn là huy đng vn và s dng vn:
- Chc nng huy đng vn (còn gi là chc nng tài tr) liên quan đn quá

trình to ra các qu tin t t các ngun lc bên trong và bên ngoài đ doanh
nghip hot đng trong lâu dài vi chí phí thp nht.
- Chc nng s dng vn (hay còn gi là chc nng đu t) liên quan đn vic
phân b vn  đâu, lúc nào sao cho vn đc s dng có hiu qu nht.
Nh vy, bn cht ca tài chính doanh nghip là các quan h kinh t, tin t
thông qua hot đng huy đng vn và s dng vn. Do đó, hiu qu tài chính doanh
nghip là hiu qu ca vic huy đng, s dng và qun lý ngun vn trong doanh
nghip (Trng Bá Thanh và Trn ình Khôi Nguyên, 2001).
Trên quan đim ca ngi ch s hu doanh nghip (c đông), mc đích
cui cùng ca h là kh nng sinh li ti đa ca s vn mà h đã b ra. Do vy, hiu
qu tài chính xét cho cùng là hiu qu ca vic gìn gi và phát trin ngun vn ch
s hu (Trng Bá Thanh và Trn ình Khôi Nguyên, 2001). Trong lun vn này,
hiu qu tài chính đc phân tích theo quan đim trên.
1.1.2. S cn thit nâng cao hiu qu tài chính ca doanh nghip
Hiu qu tài chính là mc tiêu ch yu ca ch s hu/nhà đu t và các nhà
qun tr doanh nghip. Mt doanh nghip có hiu qu tài chính cao s to điu kin
8

cho doanh nghip đó có c hi m rng và phát trin hot đng sn xut kinh
doanh. Do đó, nâng cao hiu qu tài chính là đòi hi khách quan và cp thit đi vi
tt c các doanh nghip. C th, nâng cao hiu qu tài chính s giúp cho doanh
nghip:
1.1.2.1. Thc hin mc tiêu ti đa hóa giá tr doanh nghip
Mc tiêu cui cùng ca doanh nghip là ti đa hóa giá tr tài sn cho c đông
(ch s hu).  đt đc mc tiêu này, doanh nghip phi s dng và phát huy ti
đa các ngun lc ca mình (trong đó có ngun vn ch s hu) nhm đt đc hiu
qu cao nht. Nâng cao hiu qu tài chính là làm tng kh nng sinh li ca ngun
vn ch s hu, t đó đem li li nhun chc chn cho doanh nghip và gia tng giá
tr tài sn cho ch s hu mt cách bn vng, hay nói cách khác doanh nghip đt
đc mc tiêu ti đa hóa giá tr doanh nghip.

1.1.2.2. Nâng cao sc mnh cnh tranh trên th trng
Trong môi trng cnh tranh ngày càng gay gt và bin đng không ngng,
nâng cao hiu qu tài chính là điu kin sng còn, quyt đnh s tn ti và phát trin
ca doanh nghip. Vi điu kin ngun vn có hn, nâng cao hiu qu huy đng và
s dng vn nói chung và vn ch s hu nói riêng s giúp cho doanh nghip tit
kim chi phí, h giá thành sn phm đ có li nhun cao t đó có điu kin m rng
sn xut kinh doanh, đu t công ngh hin đi, rút ngn quy trình sn xut, nâng
cao cht lng sn phm… Nh đó làm tng kh nng cnh tranh ca doanh
nghip, to lòng tin đi vi khách hàng, nhân viên và các đi tác, khng đnh đc
v th ca doanh nghip trên th trng.
1.1.2.3. Nâng cao kh nng t ch và hn ch ri ro trong kinh doanh
Nh đã phân tích  trên, nâng cao hiu qu tài chính ngha là hng đn vic
đm bo và phát trin ngun vn ch s hu mt cách bn vng, điu đó s đm
bo đc kh nng t ch v tài chính cho doanh nghip. Mt khi doanh nghip t
ch v tài chính, doanh nghip s có đ nng lc đ duy trì và kim soát các hot
đng ca mình, đm bo cho các đng kinh doanh ca doanh nghip din ra trôi
chy, nhp nhàng, hn ch đc nhng khó khn và ri ro trong kinh doanh.
9

1.1.2.4. Nâng cao kh nng huy đng và s dng vn cho doanh nghip
Ngày nay th trng tài chính phát trin mnh m đã cung cp cho doanh
nghip nhiu công c huy đng vn phong phú và đa dng. Doanh nghip đt hiu
qu tài chính càng cao thì càng có c hi thu hút đc nhiu ngun vn mi vi chi
phí thp. Thêm vào đó, nu kh nng sinh li ca vn ch s hu cao, ngi ch s
hu cng d dàng chp nhn đ li phn ln li nhun vào vic tái đu t, m rng
sn xut kinh doanh đ phát trin doanh nghip. Ngoài ra đ đt đc hiu qu tài
chính cao thì đòi hi nhà qun tr phi làm tt công tác phân tích và hoch đnh đ
đa ra các quyt đnh đu t đúng đn, sao cho ngun vn đc s dng hiu qu,
giúp gia tng giá tr cho doanh nghip.
1.1.2.5. Nâng cao hiu qu kinh doanh ca doanh nghip

Hot đng tài chính liên quan và có nh hng đn hot đng sn xut kinh
doanh ca doanh nghip. Nâng cao hiu qu tài chính là tin đ đ nâng cao hiu
qu kinh doanh. Mt khi đt hiu qu tài chính vng mnh, doanh nghip có điu
kin đu t vào các ngun lc khác đ m rng và phát trin sn xut kinh doanh,
góp phn nâng cao hiu qu kinh doanh ca doanh nghip.
1.2. Phân tích hiu qu tài chính doanh nghip
 phân tích hiu qu tài chính doanh nghip, tác gi nghiên cu lý thuyt
ca hai mô hình phân tích là: Mô hình tài chính truyn thng và mô hình th đim
cân bng.
1.2.1. Phân tích hiu qu tài chính doanh nghip theo mô hình tài chính truyn
thng
1.2.1.1. Các ch tiêu đánh giá hiu qu tài chính ca doanh nghip
Trên quan đim ca ngi ch s hu doanh nghip, khi đánh giá hiu qu
tài chính h thng s dng 2 ch tiêu tài chính quan trng đó là: T sut sinh li
trên vn ch s hu (ROE) và Giá tr kinh t gia tng (EVA).
a. T sut sinh li trên vn ch s hu (ROE)
ROE là ch tiêu th hin mi quan h gia li nhun sau thu và vn ch s
hu ca doanh nghip, đc xác đnh theo công thc:
10



(1.4)

Ch tiêu này cho bit: c 100 đng vn ch s hu đu t vào doanh nghip
thì to ra đc bao nhiêu đng li nhun sau thu. Ch tiêu này càng cao chng t
công ty s dng ngun vn ca ch s hu càng hiu qu, kh nng sinh li ca
ngun vn này ngày càng gia tng.
Nh chúng ta đã bit, mc tiêu ca qun tr tài chính là ti đa hóa giá tr tài
sn cho c đông. Mc dù thc t ph bin là ROE và tài sn ca c đông có mi

tng quan cao, nhng nu doanh nghip ch s dng ch tiêu ROE làm thc đo
duy nht đ đánh giá hiu qu tài chính thì có th gp mt s hn ch sau:
- Th nht, ROE không xét đn ri ro. Trong khi đó rõ ràng là các c đông
quan tâm đn li nhun nhng đng thi h cng quan tâm nhiu đn ri ro ca
doanh nghip. Trng hp làm tng ROE bng cách s dng đòn by tài chính
(đc phân tích  mc 1.2.1.2.a) đng thi cng làm tng ri ro cho doanh nghip
và điu này đc coi là không tt.
- Th hai, ROE không xét đn quy mô vn đu t. Ví d, mt công ty đu t
100 triu đng vào d án A có ROE d tính là 50% và đu t 1 t đng vào d án
B có ROE d tính là 40%. Hai d án này đu có mc ri ro nh nhau và li nhun
t hai d án này đu ln hn chi phí s dng vn đu t ca các d án. Trong
trng hp này, d án A tuy có ROE d tính cao hn nhng quy mô vn ca nó
quá nh bé và do vy không làm cho tài sn ca c đông tng nhiu. Ngc li, d
án B tuy có ROE thp hn nhng nó li to ra nhiu giá tr hn cho các c đông do
có quy mô vn ln hn.
- Cui cùng, mt vn đ liên quan đn mâu thun v li ích gia ch s hu
doanh nghip và các nhà qun lý doanh nghip. Nu doanh nghip ch s dng
ROE làm thc đo hiu qu hot đng duy nht và da vào thc đo này đ xác
đnh tin thng cho các nhà qun lý thì có th doanh nghip s đánh mt các c
hi đu t sinh li cao trong tng lai. Vì li ích riêng ca mình, các nhà qun lý

11

có th b qua các d án có sut sinh li cao (hn chi phí đu t d án) vì nó có th
làm gim ROE trung bình ca b phn anh ta đang qun lý, do đó làm gim s tin
thng anh ta nhn đc cui nm.
Ba nhc đim trên ca ROE cho thy li nhun ca công ty phi kt hp
vi ri ro và quy mô vn đu t đ đánh giá toàn din hiu qu hot đng ca doanh
nghip cng nh giá tr tài sn ca c đông:
[

(1.5)

Trong công thc trên, ROE ch là mt yu t cu thành ca hàm s giá tr,
nhng hành đng làm tng ROE d tính cng có th tác đng đn hai yu t còn li.
Do đó, nhng bin pháp tng ROE trong mt s trng hp có th không đng
ngha vi vic làm ti đa hóa giá tr tài sn cho c đông (Brigham và Houston,
2009).
Nhm khc phc các nhc đim ca ROE, các nhà nghiên cu và phân tích
tài chính doanh nghip đã đa ra mt ch tiêu khác đ đo lng hiu qu tài chính
ca doanh nghip, đó chính là ch tiêu giá tr kinh t gia tng (EVA).
b. Giá tr kinh t gia tng (EVA)
EVA (Economic Value Added) là mt thc đo hiu qu hot đng ca
doanh nghip. Thut ng này đc Joel Stern và Bennett Steward sáng to ra trong
lúc c gng tìm kim cách thc đo lng mc li nhun kinh t tht s mà mt
doanh nghip có th to ra. Theo đnh ngha ca Công ty Stern & Stewart: “Giá tr
kinh t gia tng là thc đo phn thu nhp tng thêm t chênh lch gia li nhun
hot đng thun sau thu và chi phí s dng vn”. Công thc c bn tính EVA là:

(1.6)
Trong đó:
+ NOPAT là li nhun hot đng thun sau thu, NOPAT = EBIT (1 – T).
Vi EBIT là li nhun trc thu và lãi vay, T là thu sut thu thu nhp doanh
nghip.


12

+ Chi phí thng niên ca vn = Tng vn hot đng do nhà đu t cung cp
× Chi phí s dng vn bình quân.

u đim ni bt ca ch tiêu EVA so vi các thc đo li nhun k toán
khác  ch: EVA không nhng xem xét chi phí lãi vay ca n mà còn xét đn chi
phí s dng vn ch s hu, đây là chi phí c hi khi nhà đu t b vn đu t vào
lnh vc kinh doanh này thay vì lnh vc kinh doanh khác. Chúng ta cng có th
tính EVA bng công thc khác:

(1.7)

Nh vy, ch tiêu EVA đc tính da trên quan đim kinh t, coi tt các các
ngun vn huy đng vào hot đng đu t, sn xut kinh doanh ca doanh nghip
đu phát sinh chi phí và phi đc phn ánh mt cách đy đ. Qua đó có th xác
đnh chính xác giá tr thc s mà doanh nghip to ra cho các nhà đu t, các c
đông trong mt thi k nht đnh.
i vi các doanh nghip Vit Nam hin nay, thc t là ch tiêu EVA vn
cha đc s dng ph bin nh ch tiêu ROE đ đánh giá hiu qu tài chính do s
phc tp trong cách tính toán chi phí s dng vn ch s hu (vn đ liên quan đn
c lng ri ro ca doanh nghip). Tuy nhiên vi nhng u đim ca ch tiêu này
thì vic nghiên cu và s dng EVA làm ch tiêu đánh giá hiu qu tài chính doanh
nghip là ht sc cn thit và ý ngha.
1.2.1.2. Mô hình phân tích hiu qu tài chính truyn thng
a. Phân tích t sut sinh li trên vn ch s hu (ROE)
 phân tích t sut sinh li trên vn ch s hu chúng ta da trên công thc
Dupont nh sau:

(1.8)

Hay:


13

Nh vy theo công thc Dupont, ROE ca mt doanh nghip chu nh hng
ca các nhân t sau:
 T sut sinh li trên doanh thu (ROS)

T sut sinh li trên doanh thu đc xác đnh theo công thc sau:

(1.9)

Ch tiêu này phn ánh mc sinh li ca doanh thu, nó cho bit c 100 đng
doanh thu thì thu đc bao nhiêu đng li nhun sau thu.
Công thc trên có th vit li:

Nh vy có th thy, đ tng ROS chúng ta phi tìm cách ti đa hóa doanh
thu đng thi h thp chi phí mt cách hp lý (thông qua vic phân tích các thành
phn ca tng chi phí). Ch tiêu này càng cao chng t hiu qu qun lý chi phí ca
doanh nghip càng tt, to điu kin thúc đy ROE tng cao.
 Vòng quay tng tài sn

Vòng quay tng tài sn đc xác đnh theo công thc sau:

(1.10)

Ch tiêu này phn ánh hiu sut s dng tài sn ca doanh nghip, nó cho
bit trong mt nm tài sn ca doanh nghip quay đc bao nhiêu vòng. Ch tiêu
này càng cao chng t các tài sn ca doanh nghip đc s dng càng có hiu qu,
to điu kin cho ROE tng cao. Ch tiêu này thp chng t doanh nghip s dng
các tài sn không có hiu qu hoc hiu qu thp, làm cho ROE gim.

14

Công thc (1.10) cho thy vòng quay tng tài sn chu nh hng ca hai
nhân t là doanh thu và tng tài sn.  tng hiu sut s dng tài sn cho doanh
nghip thì cn phi tng doanh thu đng thi gim tng tài sn. Song trong thc t,
doanh thu và tng tài sn thng có quan h cùng chiu, khi tng tài sn tng thì
doanh thu cng có xu hng tng và ngc li. Trên c s đó, mun tng vòng
quay tng tài sn thì cn phân tích chi tit các nhân t nh hng, phát hin mt tích
cc, tiêu cc ca tng nhân t đ có bin pháp hp lý.
 S nhân vn ch s hu (òn by tài chính)

S nhân vn ch s hu là t s tng tài sn trên vn ch s hu, đc xác
đnh theo công thc sau:

(1.11)

S nhân vn ch s hu (đòn by tài chính) cho bit mc đ s dng n vay
ca mt công ty cao hay thp. Công ty càng s dng nhiu n vay đ tài tr cho
hot đng thì đòn by tài chính càng cao, đòn by tài chính cao s làm tng giá tr
ROE. Tuy nhiên, vic gia tng s dng n vay cng làm gia tng ri ro cho doanh
nghip, do đó khi xác đnh c cu vn ca doanh nghip, nhà qun tr phi cân bng
gia tác đng tích cc và tiêu cc ca đòn by tài chính sao cho doanh nghip đt
đc mc tiêu ti đa hóa giá tr tài sn ca c đông .
b. Phân tích giá tr kinh t gia tng (EVA)
T công thc (1.7):

Chúng ta có th vit li:

Hay: