B GIÁO DC VÀ ÀO TÀO
TRNG I HC KINH T TP H CHệ MINH
***
BÙI VN HUÂN
MT S GII PHÁP HOÀN THIN
MARKETING-MIX TI NGÂN HÀNG
TMCP K THNG VIT NAM
LUN VN THC S KINH T
TP. H CHÍ MINH-NM 2012
B GIÁO DC VÀ ÀO TÀO
TRNG I HC KINH T TP H CHệ MINH
***
BÙI VN HUÂN
MT S GII PHÁP HOÀN THIN
MARKETING-MIX TI NGÂN HÀNG
TMCP K THNG VIT NAM
Chuyên ngành : Qun tr kinh doanh
Mã s : 60340102
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC
PGS-TS H TIN DNG
TP. H CHÍ MINH-NM 2012
LI CÁM N
Con xin chân thành cm n công sinh thành dng dc và tình yêu thng
bao la ca Cha M dành cho chúng con.
Tôi xin bày t lòng bit n sâu sc đn tt c các Thy, Cô giáo ca Trng
i Hc Kinh T TP. H Chí Minh, các Thy, Cô giáo ca Khoa Qun Tr Kinh
Doanh đã ht lòng truyn đt các kin thc và phng pháp nghiên cu khoa hc
cng nh là đng viên chúng tôi trong quá trình hc tp và nghiên cu.
Tôi xin chân thành cm n thy PGS.TS H Tin Dng, ngi đã tn tình
hng dn tôi trong sut quá trình thc hin lun vn này. Nhân đây, tôi cng xin
chân trng cm n s đánh giá và phn bin ca Thy, Cô trong Hi đng bo v
lun vn.
Tôi xin chân trng cm n s giúp đ ca các đng nghip và Ban lãnh đo
Ngân hàng Techcombank đã giúp đ và to điu kin thun li cho tôi trong sut
thi gian làm lun vn này.
Và cui cùng, xin cm n s đng viên, chia s và giúp đ nhit tình ca các
bn, các anh ch và các bn hc lp Cao hc Qun tr kinh doanh lp ngày 2, Khóa 19
trong sut khóa hc, cùng vi tt c các khách hàng đã tham gia đt kho sát ca lun
vn này.
Bùi Vn Huân
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan, đây là công trình nghiên cu đc lp ca riêng tôi. Các s
liu và ni dung lun vn này là trung thc. Kt qu nghiên cu trong lun vn này
cha tng đc ai công b trong bt k công trình nào khác.
Tác gi
Bùi Vn Huân
NH NGHA VÀ T VIT TT
ASEAN Hip hi các quc gia ông Nam Á
CAR T l an toàn vn ti thiu
CBCNV Cán b công nhân viên
CNTT Công ngh thông tin
CSTT Chính sách tin t
DN Doanh nghip
DPRR D phòng ri ro
DV Dch v
GATS Hip đnh chung v thng mi dch v
HKD Hot đng kinh doanh
HQT Hi đng qun tr
NH Ngân hàng
NHBL Ngân hàng bán l
NHNN Ngân hàng nhà nc Vit Nam
NHTM Ngân hàng Thng mi
NHTMCP Ngân hàng Thng mi c phn
NHTW Ngân hàng Trung ng
PGD Phòng giao dch
POS (Point of Service) máy chp nhn thanh toán qua th
SME Doanh nghip va và nh
SP Sn phm
SWIFT Hip hi Vin thông Tài chính Liên ngân hàng Th gii
TC-NH Tài chính ngân hàng
TCTD T chc tín dng
TTQT Thanh toán quc t
TCB Ngân hàng TMCP K Thng Vit Nam
PFS Mng bán l
VN Vit Nam
WTO T chc Thng mi Th gii
XHCN Xã hi ch ngha
XNK Xut nhp khu
ACB Ngân hàng thng mi c phn Á Châu
MBbank Ngân hàng thng mi c phn Quân i
EIB Ngân hàng thng mi c phn xut nhp Khu Vit Nam
MSB Ngân hàng thng mi c phn Hàng Hi
VIB Ngân hàng thng mi c phn Quc T
DANH MC HÌNH V - BNG
DANH MC HÌNH V
Hình 2.1
S đ c cu t chc ca ngân hàng Techcombank
Hình 2.2
Biu đ tc đ tng trng GDP 2006-2011)
Hình 2.3
Biu đ tc đ tng tng phng tin thanh toán và d n tín dng
2008-2011
Hình 2.4
Biu đ tc đ tng CPI 2001-2011
Hình 2.5
Din bin t giá USD/VND t 2010-2011
Hình 2.6
Các biu đ so sánh quy mô hot đng ca TCB so vi 4 ngân hàng
đi th cnh tranh
DANH MC BNG
Bng 2.1
Tình hình huy đng vn ca TCB nm 2010-2011
Bng 2.2
Tình hình hot đng tín dng ca TCB nm 2010-2011
Bng 2.3
Tình hình hot đng kinh doanh ca TCB qua các nm 2006-2011
Bng 2.4
T l dân s theo đ tui ca VN qua các thi k
Bng 2.5
S liu so sánh 10 ngân hàng quan tâm ca TCB
Bng 2.6
Tình hình kinh doanh, nng lc tài chính ca ACB
Bng 2.7
Tình hình kinh doanh, nng lc tài chính ca Eximbank
Bng 2.8
Tình hình kinh doanh, nng lc tài chính ca Sacombank
Bng 2.9
Tình hình kinh doanh, nng lc tài chính ca MBbank
Bng 2.10
Phân tích khách hàng theo ngh
Bng 2.11
Phân tích khách hàng theo nhóm d n
Bng 2.12
Phân tích khách hàng theo khu vc đa lý
Bng 2.13
Phân tích khách hàng theo loi hình cho vay
Bng 2.14
Phân tích khách hàng theo thành phn kinh t
Bng 2.15
Tng hp ý kin khách hàng v sn phm, dch v ca TCB
Bng 2.16
Tng hp ý kin khách hàng v giá sn phm, dch v ca TCB
Bng 2.17
Tng hp ý kin khách hàng v kênh phân phi ca TCB
Bng 2.18
Tng hp ý kin khách hàng chiêu th ca TCB
Bng 3.1
Các mc tiêu tài chính đt ra tng trng trong giai đon 2012- 2016
Bng 3.2
Các tiêu chí cn ci thin đ hoàn thin sn phm cho vay h kinh
doanh cá th ti TCB
Bng 3.2
Các tiêu chí sn phm cho vay doanh nghip siêu linh hot 12 tháng
ti TCB
MC LC
PHN M U 1
CHNG 1: C S LÝ LUN V MARKETING - MIX TRONG NGÀNH NGÂN
HÀNG 4
1.1. Tng quan v Marketing và Marketing trong ngân hàng 4
1.1.1. Nhng khái nim c bn v Marketing và Marketing ngân hàng 4
1.1.2. Vai trò và đc đim ca Marketing ngân hàng 4
1.1.2.1. Vai trò ca Marketing ngân hàng 4
1.1.2.2. c đim ca Marketing ngân hàng 6
1.2. Nhng đc trng c bn trong kinh doanh ngân hàng 7
1.2.1. Khái nim kinh doanh ngân hàng thng mi 7
1.2.2. Bn cht ngân hàng thng mi 7
1.2.3. Nhng nghip v kinh doanh chính ca ngân hàng thng mi 8
1.3. Ni dung xây dng Marketing- Mix cho ngân hàng 8
1.3.1. Các yu t nh hng đn hot đng Marketing- Mix ca ngân hàng 8
1.3.1.1. Các yu t môi trng v mô (môi trng bên ngoài) 8
1.3.1.2. Các yu t môi trng vi mô (cu trúc ngành) 9
1.3.2. Phân khúc th trng 11
1.3.2.1. Các yêu cu cn có đ phân khúc th trng thành công 11
1.3.2.2. Các tiêu thc dùng đ phân khúc th trng 12
1.3.3. La chn th trng mc tiêu 12
1.3.4. Xây dng chin lc Marketing- mix cho ngân hàng 14
1.3.4.1. Chin lc sn phm 15
1.3.4.2. Chin lc giá 17
1.3.4.3. Chin dch phân phi 18
1.3.4.4. Chin lc chiêu th 19
Chng 2: PHÂN TệCH THC TRNG HOT NG MARKETING-MIX
NGÂN HÀNG TECHCOMBANK 22
2.1. Gii thiu khái quát v ngân hàng Techcombank 22
2.1.1. Quá trình hình thành và phát trin ca TCB 22
2.1.2. C cu t chc điu hành 22
2.1.3. Sn phm dich v 22
2.1.3.1. Huy đng vn 22
2.1.3.2. Hot đông tín dng 23
2.1.3.3. Dch v thanh toán và ngân qu 23
2.1.3.4. Các hot đng khác 23
2.1.4. Kt qu hot đng kinh doanh 23
2.1.4.1. Công tác huy đng vn 23
2.1.4.2. Công tác tín dng – cho vay 24
2.1.4.3. Hot đng ca dich v thanh toán và dch v khác 26
2.1.4.4. Hot đng kinh doanh th 26
2.1.4.5. Dich v ngân hàng đin t 27
2.1.4.6. Tng kt kt qu kinh doanh v mt tài chính 27
2.2. Phân tích các yu t môi trng tác đng đn hot đng Marketing-mix ca ngân
hàng Techcombank 28
2.2.1. Yu t môi trng v mô 28
2.2.1.1. Các yu ti kinh t 28
2.2.1.2. Các yu t chính tr pháp lut 30
2.2.1.3. Các yu t v dân s, vn hóa, xã hi 31
2.2.1.4. Các yu t công ngh, k thut 33
2.2.2. Yu t môi trng vi mô (môi trng tác nghip ngân hàng) 34
2.2.2.1. i th cnh tranh 34
2.2.2.2. Khách hàng 35
2.2.2.3. i th tim n 35
2.2.2.4. Sn phm thay th 36
2.3. ánh giá hot đng Marketing- mix ti ngân hàng Techcombank 36
2.3.1. Chin lc sn phm 39
2.3.2. Chin lc giá 45
2.3.3. Chin lc phân phi 48
2.3.4. Chin lc chiêu th 52
Chng 3: MT S GII PHÁP HOÀN THIN MARKETING MIX TI 59
NGÂN HÀNG TECHCOMBANK 59
3.1. Quan đim và mc tiêu hoàn thin Marketing mix ti ngân hàng TCB 59
3.1.1. Quan đim v hoàn thin Marketing – Mix ngân hàng Techcombank 59
3.1.2. Mc tiêu hoàn thin Marketing mix ngân hàng Techcombank 59
3.2. Các gii pháp giúp hoàn thin Marketing-mix cho ngân hàng TCB 60
3.2.1. Mt s gii pháp hoàn thin Marketing mix ti Ngân hàng Techcombank 61
3.2.1.1. Gii pháp hoàn thin chin lc sn phm ngân hàng 61
1) a dng hóa sn phm nhm ti đa hóa li nhun và nâng cao cnh tranh 61
2) Ci tin sn phm 63
3) Thành lp phòng phát trin sn phm min Nam 66
3.2.1.2. Gii pháp hoàn thin chin lc giá 66
1) Thit lp qui trình đnh giá t các yu t đu vào, giá ca ri ro, mong đi
ca ngân hàng, đn giá đu ra cho tng loi sn phm 66
2) Tìm kim các ngun giá r 67
3.2.1.3. Giai pháp toàn thin chin lc phân phi 69
1) Xây dng li mô hình các kênh phân phi 69
2) Tng cng liên kt m rng mng li ATM 71
3) M rng liên kt vi các t chc, công ty là đi tác ca TCB 71
4) Xây dng kênh phân phi chuyên bit phc v nhóm khách hàng MME 71
5) Xây dng mô hình kênh phân phi các tiu trung tâm bán- phc v khách
hàng bán l 73
3.2.1.4. Gii pháp hoàn thin chin lc chiêu th 75
1) y mnh các hot đng tuyên truyn, qung cáo 75
2) Xây dng hình nh sn phm dch v tht n tng so vi sn phm dch v
ca các ngân hàng khác 76
3) Cn đy mnh vic thc hin h thng nhn din thng hiu 76
4) Thc hin các chng trình khuyn mãi có trng tâm, t chc các s kin
mang đn nhiu s quan tâm ca khách hàng 76
5) Xây dng chin lc chiêu th chuyên bit vi nhóm khách hàng MME và
Large Coporate 76
KT LUN 79
TÀI LIU THAM KHO
PH LC
1
PHN M U
1. Tính cp thit ca lun vn
Nn kinh t Vit Nam đang trên đà tng trng và phát trin mnh m, vi nhiu
chính sách và ch trng đy mnh kích cu đ phát trin. Trong bi cnh đó, s cnh
tranh gay gt trong lnh vc tài chính- ngân hàng đã to sc ép buc các ngân hàng Vit
Nam phát t khng đnh mình vi rt nhiu thách thc ln. Các ngân hàng buc phi la
chn li cu trúc và điu chnh cách thc hot đng cho phù hp, nâng cao kh nng
khám phá c hi kinh doanh và v th cnh tranh. iu này ch có thc hin tt khi h
thc hin các gii pháp Marketing nng đng, đúng hng. Marketing là mt b phn
chc nng quan trng đi vi mi loi hình doanh nghip trong đó có ngân hàng.
Marketing đc các ngân hàng đ cp đn nh mt phng pháp qun tr tng hp đ gn
kt các khâu, các b phn ca h vi th trng.
Theo l trình cam kt khi gia nhp WTO thì t nm 2010 Vit Nam thc hin m
ca hoàn toàn th trng dch v ngân hàng; loi b cn bn các hn ch tip cn th
trng dch v ngân hàng trong nc, các gii hn hot đng ngân hàng (quy mô, tng s
dch v ngân hàng đc phép…), đi vi các t chc tín dng nc ngoài, thc hin đi
x công bng gia t chc tín dng trong nc và t chc tín dng nc ngoài, gia các
t chc tín dng nc ngoài vi nhau theo các nguyên tc đi x ti hu quc, đi x
quc gia và các nguyên tc khác trong tha thun GATS/WTO và các tha thun quc t
khác không mâu thun vi Tha thun GATS/WTO.
Th trng ngân hàng đang và s cnh tranh ngày càng khc lit khi “vòng” bo h
cho ngân hàng thng mi trong nc không còn. NHTM Vit Nam phi làm gì đ gi
đc thng hiu, tng cng sc nh hng và m rng th phn trong bi cnh cnh
tranh vi các đi th t nc ngoài có tim lc v vn, công ngh và đc trang b t vn
v chin lc, v Marketing thông qua nhng công ty t vn hàng đu th gii.
Vic tác gi chn đ tài “Mt s gii pháp hoàn thin Marketing- Mix ti ngân
hàng TMCP K Thng Vit Nam” nhm cung cp cho ban lãnh đo ngân hàng có cái
nhìn khách quan v tm quan trng ca vic áp dng Marketing- Mix trong chin lc
2
phát trin lâu dài ca TCB, t đó có s điu chnh thích hp trong vic đa ra các chính
sách kinh doanh đ TCB có th tr thành ngân hàng bán l hàng đu VN.
2. Mc tiêu nghiên cu
Nghiên cu và h thng hóa nhng lý lun c bn v Marketing và các yu t nh
hng đn vic hoàn thin h thng Marketing- Mix đ làm c s xây dng gii pháp
hoàn thiên Marketing- Mix ca ngân hàng TCB.
S dng nhng lý thuyt đã đc đ cp đ phân tích thc trng áp dng
Marketing- Mix ca ngân hàng TCB, t đó đa ra mt s gii pháp nhm hoàn thin hn
h thng Marketing- Mix ca ngân hàng TCB.
3. i tng và phm vi nghiên cu
i tng nghiên cu ca đ tài là: Hot đng Marketing-Mix ca ngân hàng TCB
Phm vi nghiên cu: do hn ch v thi gian và trong khuôn kh ca lun vn nên
vic nghiên cu s đc gii hn nh sau:
- V không gian: trong phm vi ca ngành ngân hàng, đng thi các s liu phân
tích ch yu ti TCB và mt s ngân hàng ln trong cùng ngành. Do đó, phm vi
ca lun vn mang tính ng dng ti mt doanh nghip c th thuc ngành ngân
hàng. ây là hn ch ca lun vn mà tác gi mong mun trong tng lai đc m
rng ra hn na cho các ngành kinh t khác.
- V thi gian: s liu phân tích ch yu là các s liu cp nht đn nm 2011.
- V ni dung: đ tài tp trung nghiên cu 4P c bn ca Marketing- Mix ngân hàng
bao gm: sn phm, giá, phân phi và chiêu th. Các ni dung m rng ca
Marketing- Mix: chin lc con ngi, quy trình cung ng sn phm dch v, các
yu t hu hình, chính sách, quan h công chúng, đnh v…s là phn nghiên cu
m rng ca tác gi sau đ tài này.
4. Phng pháp nghiên cu
S dng phng pháp đnh tính kt hp vi đnh lng, kt hp vi các phng
pháp thng kê, so sánh, phân tích, tng hp nhm làm rõ vn đ nghiên cu.
3
Phng pháp thu thp, x lý s liu: s liu th cp đc thu thp t các báo cáo
thng niên, bn công b thông tin, c quan thng kê, tp chí…, kt hp phng vn bng
câu hi khách hàng đ đánh giá và phân tích nhng u đim và hn ch ca hot đng
Marketing- Mix ti TCB. T đó đ ra các gii pháp nhm phát huy nhng u đim và
khc phc nhng hn ch.
5. Ý ngha thc tin ca đ tài
Vic nghiên cu đ tài có ngha quan trng v mt thc tin. tài hng đn đi
tng ch yu là ngân hàng, mt lnh vc đang trên đà phát trin và ci cách rt nóng
trong thi gian gn đây. tài cung cp mt bc tranh toàn cnh v hot đng Marketing-
Mix ca ngân hàng TCB và đ xut mt s bin pháp nhm nâng cao hiu qu hot đng
kinh doanh trong lnh vc ngân hàng bng bin pháp ci thin tt vai trò ca chin lc
Marketing- Mix ngân hàng.
6. Kt cu đ tài
M đu
Chng 1: C s lý lun v Marketing- Mix trong ngân hàng
Chng 2: Phân tích thc trng hot đng Marketing- Mix ti ngân hàng TMCP
K Thng Vit Nam
Chng 3: Gii pháp hoàn thin Marketing- Mix ti ngân hàng TMCP K
Thng Vit Nam
Kt lun
4
CHNG 1: C S LÝ LUN V MARKETING - MIX
TRONG NGÀNH NGÂN HÀNG
1.1. Tng quan v Marketing và Marketing trong ngân hàng
1.1.1. Nhng khái nim c bn v Marketing và Marketing ngân hàng
Theo Philip Kotler (1997) thì Marketing là quá trình lp k hoch và thc hin k
hoch đó, đnh giá khuyn mãi và phn phi sn phm dch v và tng đ to ra s trao
đi nhm tha mãn mc tiêu ca cá nhân và t chc
Qua khái nim trên v Marketing, các nhà kinh doanh cn nghiên cu th trng đ
phát trin ra nhng sn phm đáp ng đc nhu cu tim n đn tay ngi tiêu dùng cui
cùng mà vn đm bo đc kinh doanh n đnh và đt hiu qu cao nh khu hiu “hãy
bán nhng th gì mà th trng cn ch không bán nhng cái mà mình có”. Nhn mnh
tm quan trng ca vic luôn ly khách hàng làm trung tâm và coi đó là đng lc ca mi
hot đng Marketing ca doanh nghip, đây chính là khái nim v Marketing.
Xét v bn cht, ngân hàng cng ging nh các doanh nghip kinh doanh khác trên
th trng, hot đng ngân hàng cng cn phi có vn, có mua- bán, có li nhun,
…nhng hot đng ch yu ca ngân hàng là kinh doanh tin t và cung cp các dch v
ngân hàng. Do đó, “Marketing ngân hàng” là mt tin trình mà trong đó ngân hàng hng
mi n lc vào vic tha mãn nhu cu và mong mun ca khách hàng mt cách ch đng,
t đó tha mãn nhu cu và mong mun ca ngân hàng.
Marketing là mt trit lý kinh doanh, ly ý tng tha mãn nhu cu và mong mun
khách hàng làm phng châm cho mt n lc kinh doanh. Marketing ngân hàng không
coi li nhun là mc tiêu hàng đu và duy nht, mà cho rng li nhun là mc tiêu cui
cùng và là thc đo trình đ Marketing ca mi ngân hàng.
1.1.2. Vai trò và đc đim ca Marketing ngân hàng
1.1.2.1. Vai trò ca Marketing ngân hàng
- Marketing tham gia vào vic gii quyt nhng vn đ kinh t c bn ca hot đng
kinh doanh ngân hàng.
5
Th nht, phi xác đnh đc loi sn phm dch v mà ngân hàng cn cung ng ra
th trng. B phn Marketing s giúp ngân hàng gii quyt tt vn đ này thông qua các
hot đng nh thu thp thông tin th trng, nghiên cu hành vi tiêu dùng
Th hai, t chc tt quá trình cung ng sn phm dch v. Quá trình cung ng sn
phm dch v ngân hàng vi s tham gia đng thi ca ba yu t c s vt cht k thut
công ngh, đi ng nhân viên trc tip và khách hàng. B phn Marketing ngân hàng s
có nhiu bin pháp đ kt hp cht ch gia các yu t này vi nhau, góp phn trong vic
nâng cao cht lng sn phm dch v, to uy tín hình nh ca ngân hàng.
Th ba, gii quyt hài hòa các mi quan h li ích gia khách hàng, nhân viên và
ban giám đc ngân hàng. B phn Marketing giúp ban giám đc ngân hàng gii quyt tt
các mi quan h trên thông qua vic xây dng và điu hành các chính sách lãi, phí, …phù
hp đi vi tng loi khách hàng, khuyn khích nhân viên phát minh sáng kin, ci tin
các hot đng, th tc nghip v nhm cung cp cho khách hàng nhiu tin ích trong s
dng sn phm dch v ngân hàng.
- Marketing tr thành cu ni gn kt hot đng ca ngân hàng vi th trng.
Th trng va là đi tng phc v, va là môi trng hot đng ca ngân hàng.
Hot đng ca ngân hàng và th trng có mi quan h và nh hng trc tip ln nhau.
iu này s đc thc hin tt thông qua cu ni Marketing. Bi Marketing giúp Ban
giám đc ngân hàng nhn bit đc các yu t ca th trng, nhu cu ca khách hàng, v
sn phm dch v và s bin đng ca chúng, t đó có th phi hp, đnh hng đc
hot đng ca tt c các b phn và toàn th nhân viên ngân hàng vào vic đáp ng ngày
mt tt hn nhu cu ca khách hàng.
- Marketing góp phn to v th cnh tranh ca ngân hàng.
Th nht, to đc tính đc đáo ca sn phm dch v. Tính đc đáo phi mang li
li th ca s khác bit trong thc t hoc trong nhn thc ca khách hàng.
Th hai, làm rõ tm quan trng ca s khác bit đi vi khách hàng. Nu ch to ra
s khác bit sn phm không thôi thì vn cha đ đ to ra li th cnh tranh ca ngân
hàng. iu quan trng là s khác bit đó phi có tm quan trng đi vi khách hàng, có
giá tr thc t đi vi h và đc h coi trng thc s.
6
Th ba, to kh nng duy trì li th v s khác bit ca ngân hàng. S khác bit
phi đc ngân hàng tip tc duy trì, đng thi phi có bin pháp đ chng li s sao
chép ca đi th cnh tranh.
Thông qua vic ch rõ và duy trì ca s khác bit, Marketing giúp ngân hàng phát
trin và càng nâng cao v th cnh tranh trên th trng.
1.1.2.2. c đim ca Marketing ngân hàng
Marketing ngân hàng là loi hình Marketing chuyên sâu (chuyên ngành) đc hình
thành trên c s quan đim ca Marketing hin ti. Tuy nhiên, Marketing ngân hàng có
nhng đc đim khác bit so vi Marketing thuc lnh vc khác.
- Marketing ngân hàng là loi hình Marketing dch v tài chính.
Dch v bao gm nhiu loi hình hot đng, cho nên cng có nhiu cách hiu “dch
v là mt hot đng hay li ích cung ng nhm đ trao đi, ch yu là vô hình và không
dn đn chuyn quyn s hu”. Do đó, vic nghiên cu các đc đim ca dch v s là
cn c đ t chc tt các quá trình Marketing ngân hàng.
Tính vô hình ca sn phm dch v ngân hàng đã dn đn vic khách hàng không
nhìn thy, không th nm gi đc, đc bit là khó khn trong đánh giá cht lng sn
phm dch v trc khi mua, trong quá trình mua và sau khi mua.
Tính không tách ri ca sn phm dch v ngân hàng đc th hin trong quá trình
cung ng sn phm ca ngân hàng, quá trình cung ng sn phm dch v ngân hàng
thng din ra đng thi vi quá trình tiêu th.
- Marketing ngân hàng là loi hình Marketing hng ni.
Marketing ngân hàng phc tp bi tính đa dng, nhy cm ca hot đng ngân
hàng, đc bit là quá trình cung ng sn phm dch v ngân hàng có s tham gia đng
thi ca c c s vt cht, khách hàng và nhân viên ngân hàng. Nhân viên là yu t quan
trng trong quá trình cung ng, chuyn giao sn phm dch v ngân hàng. Nhng bin
pháp nhm nâng cao hiu qu hot đng ca toàn th nhân viên ngân hàng theo đnh
hng phc v khách hàng ngày càng tt hn đc gi là Marketing hng ni.
- Marketing ngân hàng thuc loi hình Marketing quan h.
7
Marketing quan h đòi hi b phn Marketing phi xây dng đc nhng mi
quan h bn lâu, tin tng ln nhau và cùng có li cho c khách hàng và ngân hàng bng
vic luôn gi đúng nhng cam kt, cung cp cho nhau nhng sn phm dch cht lng
vi giá c hp lý, thi gian, tng cng các mi quan h v kinh t, k thut, nâng cao s
tin tng giúp nhau cùng phát trin.
1.2. Nhng đc trng c bn trong kinh doanh ngân hàng
1.2.1. Khái nim kinh doanh ngân hàng thng mi
“Ngân hàng thng mi” là loi hình ngân hàng giao dch trc tip vi các t
chc kinh t và cá nhân bng cách nhn tin gi, tin tit kim ri s dng s vn đó đ
cho vay, chit khu, cung cp các phng tin thanh toán và cung ng dch v ngân hàng
cho các đi tng nói trên.
Theo điu 4 lut s 47/2010/QH12 lut các t chc tín dng Vit Nam khng đnh:
“Ngân hàng là loi hình t chc tín dng có th đc thc hin tt c các hot đng ngân
hàng theo quy đnh ca Lut này”. “Ngân hàng thng mi là loi hình ngân hàng đc
thc hin tt c các hot đng ngân hàng và các hot đng kinh doanh khác theo quy đnh
ca Lut này nhm mc tiêu li nhun”
Có th nói rng NHTM là đnh ch tài chính trung gian quan trng vào loi bc
nht trong nn kinh t th trng. Nh h thng đnh ch tài chính trung gian này mà
ngun tin nhàn ri đc huy đng, và s dng hp lý.
1.2.2. Bn cht ngân hàng thng mi
Hot đng ca NHTM là hot đng kinh doanh. hot đng kinh doanh các
NHTM phi có vn, phi t ch v tài chính, đc bit hot đng kinh doanh cn đt đn
mc tiêu tài chính cui cùng là li nhun, hot đng kinh doanh ca NHTM cng không
nm ngoài xu hng đó.
Hot đng kinh doanh ca NHTM là hot đng kinh doanh tin t và dch v ngân
hàng. ây là lnh vc “đc bit” vì trc ht nó liên quan trc tip đn tt c các ngành,
liên quan đn mi mt ca đi sng kinh t- xã hi và mt khác, lnh vc tin t ngân
8
hàng là lnh vc “nhy cm”, nó đòi hi mt s thn trng và khéo léo trong điu hành
hot đng ngân hàng đ tránh nhng thit hi cho xã hi.
1.2.3. Nhng nghip v kinh doanh chính ca ngân hàng thng mi
Nghip v ngun vn: là nghip v nhm to lp ngun vn hot đng ca NHTM.
Ngun vn ca NHTM bao gm nhng loi ngun vn sau: Vn ch s hu, vn huy
đng, vn đi vay, vn tip nhn và vn khác.
Nghip v tín dng và đu t: Nhim v c bn nht ca bt k mt NHTM là
chuyn hóa ngun vn tin t huy đng đc đ đáp ng nhu cu ca nn kinh t xã hi
di các hình thc khác nhau - đó là nghip v tín dng và đu t.
Nghip v kinh doanh dch v ngân hàng: là nghip v trung gian, nó không nh
hng trc tip đn ngun vn và cng không nh hng trc tip đn nghip v tín
dng, đu t. Kinh doanh dch v ngân hàng không nhng làm cho các NHTM tr thành
các ngân hàng “đa nng” mà còn qua hot đng dch v s to ra mt phn thu nhp khá
ln vi chi phí thp.
1.3. Ni dung xây dng Marketing- Mix cho ngân hàng
1.3.1. Các yu t nh hng đn hot đng Marketing- Mix ca ngân hàng
1.3.1.1. Các yu t môi trng v mô (môi trng bên ngoài)
Ngân hàng v bn cht vn là mt doanh nghip kinh doanh và cng b chi phi và
tác đng môi trng v mô ca doanh nghip (môi trng bên ngoài). Môi bên ngoài bao
gi cng cha nhng c hi và đe da vi doanh nghip. nghiên cu các tác đng ca
môi trng v mô ngi ta thng da vào mô hình PETS bao gm: chính tr pháp lý
(political), kinh t (economic), k thut công ngh (technology), t nhiên và xã hi
(nature and sociology).
- Các yu t kinh t
Các yu t kinh t bao gm: lãi sut ngân hàng, chu k kinh t, cán cân thanh toán,
chính sách tài chính tin t, tng sn phm quc ni, h thng thu…
Lãi sut có nh hng đn xu th tit kim, tiêu dùng và đu t nên nh hng đn
hot đng kinh doanh ca ngân hàng. Tng sn phm quc ni nh hng đn thu nhp
9
và nh hng đn th phn ca ngân hàng. Cán cân thanh toán quc t có quan h vi xut
nhp khu và nh hng đn môi trng kinh t. T giá hi đoái to ra nhng c hi và
đe da cho vic kinh doanh ca h thng ngân hàng.
- Các yu t chính tr
Bao gm các quy đnh v pháp lut mà các yu t này tác đng lên kt qu kinh
doanh ca các ngân hàng nh: lut doanh nghip, chính sách, các công c điu tit ca
ngân hàng nhà nc và chính ph, s n đnh v chính tr…Các yu t này có th to ra
c hi hay nguy c cho các ngân hàng.
H thng pháp lut đa ra các quy đnh, các ràng buc mà doanh nghip phi tuân
th. Chính ph và ngân hàng nhà nc là ngi kim soát, qun lý và điu tit h thng
ngân hàng hot đng.
- Các yu t t nhiên và xã hi
Các yu t xã hi bao gm các chun mc, giá tr, li sng, ngh nghip, dân s,
tôn giáo, quan nim v đo đc, phong tc tp quán,…S tác đng ca các yu t vn hóa
xã hi thng mang tính dài hn và nhiu lúc khó nhn bit. Phm vi tác đng ca các
yu t vn hóa xã hi thng rt rng và nh hng mnh m đn hot đng kinh doanh
ngân hàng.
Các yu t t nhiên bao gm: v trí đa lý, vùng min cng nh hng rt ln đn
hiu qu hot đng ca các ngân hàng
- Các yu t công ngh
Công ngh liên quan đn vic vn hành các h thng đm bo mi hot đng ca
ngân hàng hot đng n khp và hiu qu, các h thng công ngh thông tin có th to ra
c hi hay nguy c cho các ngân hàng nh to ra các sn phm mi nhng cng làm cho
các sn phm hin có d li thi to áp lc cho các ngân hàng nhanh chóng phi đi mi
công ngh đ cnh tranh.
1.3.1.2. Các yu t môi trng vi mô (cu trúc ngành)
Yu t hàng đu có tính quyt đnh đn kh nng sinh li ca doanh nghip chính
là mc đ hp dn ca mt ngành. Bt c ngành ngh nào cho dù phm vi trong nc
10
hay quc t, quy lut cnh tranh th hin qua các ngun áp lc. Theo Porter có nm yu t
tác đng mnh chi phi s cnh tranh trong mt ngành kinh doanh bao gm: đi th cnh
tranh hin ti trong ngành, kh nng mc c ca ngi mua, kh nng mc c ca bên
cung cp, mi đe da t s xut hin ca các đi th mi, mi đe da t các sn phm
thay th…( Mô hình nm tác đng ca Michel Porter (2009)).
- Các đi th cnh tranh.
i th cnh tranh đe da trc tip đn hot đng kinh doanh ca ngân hàng do
các ngân hàng hin đi ngày nay phi có chi phí cao hn cho cnh tranh nh qung cáo,
bán hàng, nghiên cu phát trin. Các yu t chính v tìm hiu đi th cnh tranh là mc
tiêu tng lai ca đi th cnh tranh, các chin lc hin nay ca đi th cnh tranh, tim
nng ca đi th cnh tranh, các đim mnh và yu ca các nhà cnh tranh ch yu,
nhng mc tiêu và chin lc ca nhà cnh tranh ch yu.
- Các khách hàng.
Khách hàng là mt phn không th thiu ca hot đng kinh doanh ca h thng
ngân hàng và khách hàng quyt đnh thành công hay tht bi ca công ty cng nh ngân
hàng thông qua vic s dng các sn phm dch v ca ngân hàng hay không. Áp lc t
phía khách hàng là gim giá hay cht lng phc v tt hn. Áp lc t phía khách hàng
do các điu kin sau đây: khi s lng ngi mua ít, khi ngi mua s lng ln, sn
phm không có tích khác bit vi sn phm khác…
- Các nhà cung cp.
Các nhà cung cp thng cung cp nguyên vt liu, thit b, nhân công, vn,…
Nhà cung cp có th tng giá bán hoc gim cht lng sn phm dch v cung ng.
Nhng điu kin làm tng áp lc ca nhà cung cp là: ch có ít các nhà cung ng, sn
phm thay th không có sn, khi sn phm ca nhà cung ng có tính khác bit vi các nhà
cung ng khác và đc đánh giá cao hn bi ngi mua, hoc khi ngi mua phi chu
chi phí cao do thay đi nhà cung cp…
- i th tim n mi.
11
Mc đ cnh tranh trong tng lai ph thuc vào s thâm nhp ca nhà cnh tranh
tim n. i th mi s gii hn tim nng li nhun ca ngành. Có mt s rào cn thâm
nhp th trng nh: li th kinh t theo quy mô, s khác bit ca sn phm, ngun vn,
kh nng tip cn kênh phân phi, phí tn chuyn đi.
- Sn phm thay th.
Sn phm thay th là sn phm ca nhà sn xut khác có th đáp ng nhu cu hin
ti ca khách hàng đang dùng sn phm ca doanh nghip. Sn phm thay th làm gii
hn mc giá mà các đi th cnh tranh nhau bán trên th trng, gim li nhun ca sn
phm hin có và thu hp th phn, nhanh chóng chuyn sang thi k suy thoái.
1.3.2. Phân khúc th trng
Phân khúc th trng trong kinh doanh ngân hàng đc hiu là chia th trng
thành nhng đon khác nhau mà trong đó ng vi mi đon s có mt hoc mt tp hp
các sn phm dch v nht đnh cho mt nhóm ngi nht đnh. Ngi ta gi các đon
phân chia đó là phân khúc th trng, tc là mt nhóm ngi tiêu dùng có phn ng nh
nhau đi vi cùng mt tp hp nhng kích thích ca Marketing. Và phân khúc th trng
chính là quá trình phân chia ngi tiêu dùng thành nhóm trên c s nhng đim khác bit
nh nhu cu, v tính cách hay hành vi…
Mc tiêu ca vic phân khúc th trng trong tip th là chia th trng thành
nhng th trng nh hn vi khách hàng có nhu cu ging nhau, d nhn bit, nm bt
và đáp ng hiu qu hn, giúp các ngân hàng to ra sn phm dch v đáp ng nhu cu c
th và tp trung các ngun lc Marketing mt cách hiu qu hn.
1.3.2.1. Các yêu cu cn có đ phân khúc th trng thành công
- Tính đng nht: Các đi tng khách hàng trong cùng mt phân đon th trng có s
đng nht v nhu cu và nht đnh.
- Tính riêng bit: Các phân đon th trng khác nhau có nhng đc đim khác nhau.
- Có th nhn bit đc: Các phân đon th trng phi đo lng và nhn bit đc.
12
- Có th thâm nhp và hot đng hiu qu: Sau khi chn đc phân đon th trng
thích hp, nhà kinh doanh áp dng các bin pháp Marketing và có th thâm nhp và
kinh doanh hiu qu trong đon th trng đó.
- Phân đon th trng phi đ ln đ sinh li nhun
1.3.2.2. Các tiêu thc dùng đ phân khúc th trng
Nhng ngi làm Marketing ngân hàng thng tin hành phân khúc th trng
theo các tiêu chí: Theo nhân khu hc, nhóm nhu cu, nhóm thu nhp, nhóm hành vi, v
trí đa lý.
- Phân khúc th trng thành nhng nhóm theo nhân khu hc: Tui, gii tính, thu
nhp, ngh nghip, hc vn…
- Phân khúc th trng thành nhng nhóm theo nhu cu: Nhn mnh phân đon th
trng da trên tiêu thc nhu cu ca ngi tiêu dùng. Các nhà nghiên cu Marketing
còn kt hp c đc đim nhân khu hc và tâm lý hc khi tin hành phân khúc th
trng theo nhóm nhu cu bi nh đó h xác đnh chính xác hn th trng mc tiêu.
- Phân khúc th trng theo các nhóm hành vi: Tin hành phân chia th trng ngi
tiêu dùng theo các nhóm đng nht v các đc tính nh: Lý do mua sn phm dch v,
li ích tìm kim, tính trung thành, s lng và t l s dng, cng đ tiêu th…
- Phân đon theo đa lý: Chia th trng thành nhng nhóm có cùng v trí đa lý. Cách
phân khúc này đc s dng rng rãi vì d thc hin, d đánh giá nhu cu ca tng
khúc và d s dng các phng tin qung cáo.
1.3.3. La chn th trng mc tiêu
la chn đc th trng mc tiêu, các ngân hàng cn đánh giá các phân khúc
th trng khác nhau qua đó chn mt hay mt s khúc th trng mà ngân hàng mình có
li th cnh tranh là th trng mc tiêu đ quyt đnh phân phi ngun lc Marketing ti
nhng khúc th trng mc tiêu này. Vic đánh giá da trên ba yu t:
- ánh giá quy mô và mc tng trng ca tng khúc th trng, khúc th trng nào có
quy mô và mc tng trng “va sc”.
13
- ánh giá mc đ hp dn v c cu ca khúc th trng: Mt s khúc th trng có
th có quy mô và mc tng trng mong mun nhng li thiu tim nng sinh li lâu
dài ph thuc vào: Các đi th cnh tranh hin ti, nhng k xâm nhp tim n, nhng
sn phm thay th, quyn thng lng ca ngi mua và ngi cung ng.
- ánh giá mc tiêu và ngun lc ca ngân hàng: Mt s khúc th trng hp dn có th
vn b loi b, bi chúng không phù hp vi mc tiêu lâu dài ca ngân hàng. Thm
chí ngay c khi khúc th trng phù hp vi mc tiêu, các ngân hàng vn phi xem xét
xem có đ nhng ngun lc đ thành công trong khúc th trng đó không.
Sau khi đánh giá các khúc th trng, khách hàng tin hành la chn th trng mc tiêu-
là th trng mà khách hàng có li th cnh tranh. Có 5 phng án la chn:
Mt là: Tp trung vào mt khúc th trng. Thông qua Marketing tp trung, ngân
hàng s dành đc mt v trí vng chc trong khúc th trng nh hiu bit rõ hn nhu
cu ca khúc th trng đó. Khi tp trung mi ngun lc vào mt khúc th trng thì kh
nng giành đc v trí dn đu trong khúc th trng đó là rt cao. Tuy nhiên phng án
này có đ ri ro khá cao vì đn lúc nào đó nhu cu trong khúc th trng này s gim đi.
Hai là: Chuyên môn hóa có chn lc. Trong trng hp này, ngân hàng la chn
mt s khúc th trng, mi khúc th trng đu có sc hp dn khách quan và phù hp
vi nhng mc tiêu và ngun tài nguyên ca mình. Các th trng đu ha hn là ngun
sinh li cho ngân hàng. Chin lc phc v nhiu khúc th trng này có u đim là hn
ch ri ro cho ngân hàng, nu mt khúc th trng nào đó tr nên không hp dn na thì
ngân hàng vn có th tip tc thu li nhun t nhng khúc th trng khác.
Ba là: Chuyên môn hóa sn phm, ngân hàng ch cung cp mt s sn phm dch
v chuyên bit cho khúc th trng nht đnh. u đim là có th cung ng đc sn phm
có cht lng cao. Nhng nu xut hin sn phm thay th thì ri ro s cao.
Bn là: Chuyên môn hóa th trng. Các ngân hàng tp trung phc v nhiu nhu
cu ca mt s nhóm khách hàng c th. u đim là ngân hàng có th to đc uy tín ca
mình trên khúc th trng nhng ri ro s cao khi nhu cu ca khúc th trng này gim.
Nm là: Phc v toàn b th trng. Có 2 cách: