B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH
V CÔNG DNG
CHIN LC CÔNG TY C PHN DÂY
CÁP IN VIT NAM N NM 2020
LUN VN THC S KINH T
TP. H Chí Minh - Nm 2012
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH
V CÔNG DNG
CHIN LC CÔNG TY C PHN DÂY
CÁP IN VIT NAM N NM 2020
CHUYÊN NGÀNH: QUN TR KINH DOANH
MÃ S: 60.34.01.02
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA
HC:
TS. HUNH THANH TÚ
TP. H Chí Minh - Nm 2012
LI CM N
Trc tiên, tôi xin chân thành cm n các Thy, Cô khoa Sau i hc đã
truyn đt nhng kin thc vô cùng quý giá giúp tôi hoàn thành tt trng trình cao
hc và lun vn thc s này.
Xin trân trng cm n TS. Hunh Thanh Tú – Thy đã nhit tình hng dn,
giúp đ v mi mt và đã đng viên tôi thc hin hoàn thành Lun vn thc s kinh
t đc thành công tt đp.
Xin trân trng cm n Ban giám đc Công ty c phn Dây Cáp đin Vit
Nam, và các chuyên gia trong ngành dây cáp đin đã to mi điu kin thun li và
giúp đ tôi v mi mt trong sut quá trình thc hin Lun vn thc s kinh t này.
Xin trân trng!
TÁC GI
V CÔNG DNG
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cu ca riêng tôi, các kt qu
nghiên cu trong lun vn là trung thc, do chính tác gi nghiên cu thc hin và
cha tng đc ai công b trong các công trình khác.
Các s liu và thông tin đc s dng trong lun vn là hoàn toàn trung thc
và có ngun gc rõ ràng.
TÁC GI
V CÔNG DNG
MC LC
Li cm n
Li cam đoan
Mc lc
nh ngha và t vit tt
Danh mc các hình, bng
PHN M U
1. Tính cp thit ca đ tài nghiên cu 1
2. Mc tiêu nghiên cu 3
3. i tng, phm vi nghiên cu 3
4. Phng pháp nghiên cu 3
5. Ý ngha khoa hc và thc tin ca lun vn 4
6. Nhng hn ch ca lun vn 5
7. Kt cu ca lun vn 5
Chng 1:
C S LÝ LUN V XÂY DNG CHIN LC KINH DOANH 6
1.1 Tng quan v chin lc kinh doanh 6
1.1.1 Khái nim 6
1.1.2 Phân loi chin lc kinh doanh 7
1.1.3 Nhng li ích và hn ch ca chin lc kinh doanh đi vi doanh nghip 8
1.2 Quy trình xây dng chin lc kinh doanh 8
1.2.1 Xác đnh s mng, mc tiêu chin lc và tm nhìn 9
1.2.2 Phân tích đánh giá các yu t môi trng kinh doanh 10
1.2.2.1 Môi trng v mô 10
1.2.2.2 Môi trng vi mô 10
1.2.2.3 Phân tích các yu t ni b doanh nghip 10
1.3 Các công c đ xây dng và la chn chin lc 11
1.3.1 Các công c xây dng chin lc 11
1.3.1.1 Ma trn đánh giá các yu t bên ngoài (EFE) 11
1.3.1.2 Ma trn hình nh cnh tranh 12
1.3.1.3 Ma trn đánh giá các yu t bên trong (IFE) 13
1.3.1.4 Ma trn SWOT 13
1.3.2 Các công c la chn chin lc 14
Tóm tt chng 1 15
Chng 2:
PHÂN TÍCH CÁC YU T MÔI TRNG KINH DOANH CA CADIVI . 16
2.1 Gii thiu v Công ty c phn Dây Cáp in Vit Nam 16
2.1.1 Tóm tt quá trình hình thành và phát trin 17
2.1.2 C cu t chc công ty 19
2.1.3 C cu b máy qun lý công ty 19
2.1.4 Sn phm sn xut kinh doanh 20
2.1.5 Mc tiêu ca công ty, phm vi kinh doanh và hot đng 21
2.1.5.1 Mc tiêu hin ti ca công ty 21
2.1.5.2 Phm vi kinh doanh và hot đng. 21
2.2 Phân tích các yu t môi trng kinh doanh ca CADIVI 22
2.2.1 Phân tích tác đng ca các yu t môi trng v mô 22
2.2.1.1 Các yu t kinh t 22
2.2.1.2 Yu t chính tr, Chính ph và pháp lut 24
2.2.1.3 Yu t công ngh 24
2.2.2 Phân tích tác đng ca các yu t môi trng vi mô 25
2.2.2.1 Tng quan ngành dây cáp đin Th gii và Vit Nam 25
2.2.2.2 Th trng tiêu th và khách hàng 30
2.2.2.3 Nhà cung cp 31
2.2.2.4 i th cnh tranh và ma trn hình nh cnh tranh 32
2.2.2.5 i th cnh tranh tim nng 36
2.2.2.6 Sn phm thay th 36
2.2.2.7 Ma trn đánh giá các yu t bên ngoài (EFE) 37
2.2.2.8 Ma trn hình nh cnh tranh 38
2.3 Phân tích ni b Công ty c phn Dây Cáp đin Vit Nam 39
2.3.1 Tình hình hot đng sn xut kinh doanh ca CADIVI 39
2.3.2 Qui mô sn xut kinh doanh 39
2.3.3 Th phn tiêu th sn phm 40
2.3.4 Hot đng marketing bán hàng 40
2.3.5 Công tác điu hành và qun tr sn xut 40
2.3.6 Tài chính và k toán. 43
2.3.7 Ma trn đánh giá các yu t bên trong (IFE) 45
Tóm tt chng 2 46
Chng 3:
XÂY DNG CHIN LC KINH DOANH CA CADIVI N NM 2020 47
3.1 D báo các ch tiêu hot đng kinh doanh đn nm 2020 47
3.1.1 D báo chung 47
3.1.2 D báo xu hng phát trin th trng 48
3.1.3 D báo các ch tiêu ca CADIVI 49
3.1.4 Tm nhìn, s mng và mc tiêu phát trin 49
3.1.5 nh hng phát trin 50
3.2 Xây dng các chin lc kinh doanh ca CADIVI đn nm 2020 50
3.2.1 Hình thành các chin lc thông qua phân tích ma trn SWOT 50
3.2.1.1 Nhóm các chin lc (S.O): 52
3.2.1.2 Nhóm các chin lc (S.T): 52
3.2.1.3 Nhóm các chin lc (W.O): 53
3.2.1.4 Nhóm các chin lc (W.T): 53
3.2.2 La chn các chin lc thông qua ma trn QSPM 54
3.2.2.1 Ma trn QSPM – Nhóm (S.O) 54
3.2.2.2 Ma trn QSPM – Nhóm (S.T) 55
3.2.2.3 Ma trn QSPM – Nhóm (W.O) 56
3.2.2.4 Ma trn QSPM – Nhóm (W.T) 57
3.3 Các gii pháp thc hin chin lc kinh doanh ca CADIVI 59
3.3.1 Nhóm gii pháp thc hin chin lc “M rng và phát trin th trng” 59
3.3.1.1 Các gii pháp đi vi th trng trong nc 60
3.3.1.2 Các gii pháp đi vi th trng xut khu 62
3.3.1.3 Gii pháp liên doanh, liên kt 64
3.3.2 Nhóm gii pháp thc hin chin lc “Duy trì và nâng cao cht lng sn
phm” 64
3.3.2.1 Gii pháp cng c và duy trì qun lý cht lng theo ISO 9001: 2000 65
3.3.2.2 Gii pháp đu t đi mi công ngh, ci tin dây chuyn sn xut. 66
3.3.2.3 Gii pháp nâng cao hiu qu công tác khai thác vt t phc v sn xut 67
3.3.2.4 Gii pháp nâng cao nng lc cán b 68
3.3.3 Nhóm gii pháp thc hin chin lc “Cng c và m rng mng li
phân phi min Bc và min Trung” 69
3.3.3.1 Gii pháp v sn phm 69
3.3.3.2 Gii pháp v giá c 70
3.3.3.3 Gii pháp v phân phi 71
3.3.3.4 Gii pháp v chiêu th 72
3.3.4 Nhóm gii pháp thc hin chin lc “Qun tr sn xut và điu hành” 72
3.4.1.1 Công tác t chc qun lý sn xut 73
3.4.1.2 Công tác k thut, công ngh, cht lng sn phm 74
3.4.1.3 Công tác qun lý tài chính k toán 75
3.4.1.4 Công tác qun tr ngun nhân lc 75
3.4 Kin ngh 79
3.4.1 i vi Chính ph 80
3.4.2 i vi các B, Ngành 80
3.4.3 i vi đa phng 81
Tóm tt chng 3: 81
KT LUN 82
TÀI LIU THAM KHO
PH LC
NH NGHA VÀ CÁC T VIT TT
Các t vit tt:
- AS: im phân loi
- CADIVI: Công ty C phn Dây Cáp in Vit Nam
- HC: i hi đng c đông
- GDP: Tng sn phm ni đa (Gross Domestic Product)
- IMF: Qu tin t quc t (International Monetary Fund)
- Ma trn EFE: Ma trn các yu t bên ngoài
- Ma trn IFE: Ma trn các yu t bên trong
- Ma trn QSPM: Ma trn hoch đnh chin lc có kh nng đnh lng
- ROA: Thu nhp trên tng tài sn
- ROE: Thu nhp trên vn c phn
- SXKD: Sn xut kinh doanh
- TAS: Tng đim phân loi
- XHCN: Xã hi ch ngha
DANH MC CÁC HÌNH, CÁC BNG
DANH MC CÁC HÌNH
Hình s
Tên hình Trang
Hình 1.1 S đ quy trình xây dng chin lc kinh doanh 9
Hình 1.2 S đ t chc ca Công ty c phn CADIVI 20
Hình 2.1 Các nc nhp khu dây cáp đin ln nht th gii 25
Hình 2.2 Các nc xut khu dây cáp đin ln nht th gii 26
Hình 2.3 Kim nghch xut nhp khu dây cáp đin (2005-2009) 28
Hình 2.4 Th trng xut khu dây cáp đin ca Vit Nam 29
Hình 2.5 Th trng nhp khu dây cáp đin ca Vit Nam 30
Hình 2.6 th giá kim loi đng 1/2008-10/2011 3
2
DANH MC CÁC BNG
Bng s Tên bng Trang
Bng 1.1 Ma trn EFE 11
Bng 1.2 Ma trn hình nh cnh tranh 12
Bng 1.3 Ma trn IFE 13
Bng 1.4 S đ ma trn SWOT 14
Bng 1.5 Ma trn QSPM 1
4
Bng 2.1 Tc đ tng trng GDP 2
3
Bng 2.2 Ch s lm phát qua các nm 2
4
Bng 2.3 Phân loi các DN ngành SX dây cáp đin theo loi hình
DN
27
Bng 2.4 Ma trn EFE công ty CADIVI 37
Bng 2.5 Ma trn hình nh cnh tranh Công ty CADIVI 38
Bng 2.6 Bng tng hp kt qu sn xut kinh doanh 2007-2010 39
Bng 2.7 K hoch kinh doanh hàng nm 4
1
Bng 2.8 Bng phân tích tình hình lao đng 4
1
Bng 2.9 Các ch tiêu tài chính công ty CADIVI (2007-2010) 4
4
Bng 2.10 Ma trn IFE Công ty CADIVI 4
5
Bng 3.1 D báo giá tr tng sn lng và do
anh thu giai đon
2011-2020
4
9
Bng 3.2 Ma trn SWOT ca Công ty CADIVI 5
1
Bng 3.3 Ma trn QSPM nhóm S.O 5
4
Bng 3.4 Ma trn QSPM nhóm S.T 5
5
Bng 3.5 Ma trn QSPM nhóm W.O 56
Bng 3.6 Ma trn QSPM nhóm W.T 57
1
PHN M U
1. Tính cp thit ca đ tài nghiên cu
Sau hai mi lm nm đi mi và phát trin, nn kinh t ca Vit Nam đã
đt đc nhiu du n quan trng, trc ht là nn kinh t ca chúng ta đang bc
vào thi k hi nhp kinh t quc t ngày càng sâu và rng đã đem đn cho các
doanh nghip Vit Nam nhiu c hi, bên cnh đó cng đt ra không ít khó khn,
thách thc khi chúng ta đã tr thành thành viên Hip hi các quc gia ông Nam Á
(ASEAN), gia nhp T chc Thng Mi Th gii (WTO), tham gia Hip đnh Khu
vc Thng mi t do ASEAN (AFTA) và tham gia các Hip đnh gia ASEAN và
các nc ngoài khi (ASEAN Cng). Kt qu ca nhng n lc đó là tng trng
kinh t luôn n đnh và tng cao, tng trng GDP, xut khu, sn lng công
nghip tng mnh, vn đu t nc ngoài đt k lc, th trng chng khoán phát
trin, các doanh nghip ln mnh hn rt nhiu. Tuy nhiên, trong nhng nm va
qua kinh t th gii đang phi hng chu cuc khng hong n công quy mô toàn
cu đã đ li nhiu h qu sâu rng mà theo đánh giá ca WTO và IMF thì tình hình
kinh t th gii hin vn cha thoát khi khng hong và có nguy c suy thoái kép.
Vit Nam cng không tránh khi h ly ca vòng xoáy khng hong đó, vi nhng
bt n v mô nh lm phát tng cao, các kênh đu t bin đng bt thng, d tr
ngoi hi gim mnh, mt bng lãi sut cao và chính sách tht cht tin t ca Ngân
hàng Nhà Nc đã làm cho tài sn các doanh nghip b bào mòn và kit qu. Do
vy, vic sn xut kinh doanh ca các doanh nghip đc d báo s b đình tr,
hàng tn kho tng, li nhun gim nu chính bn thân mi doanh nghip không có
nhng chin lc kinh doanh bài bn mang tính dài hn ngay t bây gi.
Cùng vi khó khn chung ca nn kinh t, ngành dây cáp đin ca Vit Nam
cng đang phi đi mt vi nhiu khó khn thách thc và môi trng cnh tranh
ngày càng gay gt. Nu nh trc nm 2005, Vit Nam có khong 60 doanh nghip
2
sn xut sn phm dây cáp đin
1
, thì nm 2009 c nc có 175 doanh nghip ln
nh
2
, trong đó có 78 doanh nghip chim 44% tng s doanh nghip có mc li
nhun âm hoc bng 0. Tuy nhiên, th trng dây cáp đin đc đánh giá là đy
tim nng khi mà các sn phm dây cáp đin ca Vit Nam sn xut ch đáp ng
70% nhu cu ni đa, còn li phi nhp khu. V xut khu, dây cáp đin cng là
mt trong nhng mt hàng xut khu ch lc ca Vit Nam vi kim nghch xut
khu nm 2010 đt 1,3 t USD
3
. Th trng xut khu dây cáp đin ch yu ca
Vit Nam là Nht Bn, tip theo là M, Hàn Quc và các nc thành viên ASEAN.
Tuy nhiên, tim nng xut khu ca ngành ch mc trung bình và tp trung nhiu
các doanh nghip có vn đu t nc ngoài. Ri ro ln nht quyt đnh đn giá
thành sn phm ca ngành này là ri ro v bin đng giá kim loi màu nh đng
(chim 85% giá thành đi vi CADIVI) liên tc tng giá t mc thp nht là 3.858
USD/tn trong nm 2008 thì đn ht quý 1 nm 2011 có mc giá bình quân là 9.500
USD/tn)
4
.
Công ty CADIVI có nhim v sn sut, kinh doanh các loi dây đin và cáp
đin phc v cho nhu cu xã hi và đc chn là sn phm công nghip ch lc ca
thành ph H Chí Minh. Giá tr sn xut công nghip ca công ty liên tc tng cao
vi mc tng tng bình quân 27%/nm (tng giá tr sn lng nm 2011 đt 3.540
t đng)
5
. Tuy nhiên, nhng khó khn chung ca nn kinh t, ca ngành cng là
nhng khó khn thách thc đi vi CADIVI, nên đ tài “Chin lc Công ty c
phn Dây Cáp đin Vit Nam đn nm 2020” đc tác gi chn làm đ tài nghiên
cu cho bn lun vn này. Mc đích ca đ tài là xây dng nhng chin lc kinh
doanh hp dn nht và đa ra mt s gii pháp đ thc hin chin lc đó. Gii
quyt tt đ tài trên cng là mt trong nhng bin pháp nhm nâng cao sc cnh
1
D án quc gia VIE/61/94 v ánh giá tim nng xut khu ca Vit Nam thc hin nm 2005.
2
Báo cáo thng niên ch s tín nhim Vit Nam nm 2011
3
Biu đ thng mi ca ITC. <
4
Ngun: Sàn giao dch kim loi Luân ôn. <
www.lme.com>.
5
Báo cáo thng niên công ty CADIVI nm 2012
3
tranh ca doanh nghip, thúc đy doanh nghip phát trin, đng vng trên th
trng.
2. Mc tiêu nghiên cu
Trên c s nghiên cu lý lun khoa hc v xây dng chin lc kinh doanh,
lun vn hng đn nhng mc tiêu c th sau:
- Làm rõ nhng yu t ch yu tác đng đn môi trng kinh doanh ca
CADIVI.
- Nhn din, phân tích nhng đim mnh, đim yu, c hi và nguy c đi vi
CADIVI đ tìm ra nhng chin lc kinh doanh hp dn.
- T đó lun vn đ xut nhng gii pháp đ thc hin các chin lc đc la
chn nhm giúp cho công ty nâng cao sc cnh tranh, phát trin n đnh, lâu
dài.
3. i tng, phm vi nghiên cu
- i tng nghiên cu: i tng nghiên cu là xây dng chin lc kinh
doanh ca Công ty CADIVI.
- Phm vi nghiên cu:
+ V không gian: Toàn b hot đng sn xut kinh doanh dây cáp đin ca
công ty CADIVI và 3 doanh nghip cùng ngành cnh tranh trc tip vi sn
phm ca công ty trong ngành sn xut dây cáp đin Vit Nam.
+ V thi gian: Thi gian kho sát và thu thp d liu cp nht đn nm
2011, đnh hng và gii pháp xây dng chin lc kinh doanh đn nm
2020.
4. Phng pháp nghiên cu
- Phng pháp đnh tính thông qua vic phng vn các chuyên gia có kinh
nghim công tác lâu nm trong ngành và ban lãnh đo công ty (c mu: 20)
đ xác đnh các yu t môi trng kinh doanh trong các ma trn EFE, ma
trn IFE và các yu t cnh tranh trong ma trn hình nh cnh tranh.
- Phng pháp tng hp, phân tích, so sánh đc s dng đ phân tích môi
trng kinh doanh, xác đnh đim mnh, đim yu, c hi và nguy c.
4
- Phng pháp đnh lng đc thc hin bng phng pháp kho sát các
chuyên gia v mc đ quan trng và phn ng ca các yu t trong các ma
trn EFE, IFE, ma trn hình nh cnh tranh (c mu: 30).
Ngun d liu th cp:
Lun vn s dng ngun d liu thu thp t các tài liu thông tin ni b:
Phòng tài chính k toán, Phòng thng mi sn xut, Phòng nhân s hành chính,
Báo cáo ti đi hi đng c đông thng niên. Ngun d liu thu thp t bên ngoài
gm các giáo trình, tp chí chuyên ngành, Tng Cc Thng Kê, Hip Hi Công
nghip k thut đin Vit Nam, Hi Dây và Cáp đin Tp.HCM, Hip hi dây cáp
đin quc t – ICF, Sàn giao dch kim loi London (LME), S liu v xut nhp
khu đc ly t Biu đ thng mi ca ITC và United Nation Commodity Trade
Statistics Database.
Ngun thông tin th cp này đc dùng đ xây dng lun c lý
thuyt, phân tích đánh giá môi trng kinh doanh.
Ngun s liu s cp:
Lun vn tin hành tho lun vi nhng chuyên gia có kinh nghim công tác
lâu nm trong ngành và ban lãnh đo công ty đ xác đnh các yu t môi trng
kinh doanh trong các ma trn EFE, ma trn IFE và ma trn hình nh cnh tranh.
Tip theo, tác gi tin hành kho sát xin ý kin các chuyên gia có kinh nghim công
tác lâu nm trong ngành, hin là các nhà qun tr doanh nghip ca các công ty sn
xut và kinh doanh dây cáp đin, giám đc các nhà phân phi, đi lý dây cáp đin
nhm đánh giá mc đ quan trng và phn ng ca các yu t đn s phát trin ca
công ty.
5. Ý ngha khoa hc và thc tin ca lun vn
Lun vn có th giúp nhng ngi làm công tác qun lý và điu hành doanh
nghip ngành sn xut dây cáp đin nói chung và Công ty CADIVI nói riêng có cái
nhìn tng th Chin lc kinh doanh ca doanh nghip, cng c kin thc, k nng
xây dng và áp dng chin lc kinh doanh ca doanh nghip.
Lun vn cung cp cho Công ty CADIVI mt ngun tài liu tham kho tt và
mt chin lc kinh doanh c th trong giai đon 2011-2020, là mt giai đon có
5
nhiu ý ngha đi vi lch s phát trin ca công ty, vi mt h thng các chin lc
c th cùng vi các nhóm gii pháp nhm thc hin thành công chin lc.
6. Nhng hn ch ca lun vn
Lun vn là mt nghiên cu ng dng các mô hình lý thuyt khoa hc kinh
t vào thc tin hat đng sn xut kinh doanh ca doanh nghip. Do trình đ, nng
lc ca tác gi có hn nên chc chn không tránh khi hn ch, thiu sót c v
phng pháp lun và phng pháp nghiên cu. Theo nhn thc ca tác gi, lun
vn này có hn ch nh sau:
Th nht, vi điu kin môi trng kinh doanh rt nng đng, thng thay
đi nhanh chóng và khc nghit thì vic nghiên cu, đánh giá hot đng sn xut
kinh doanh ca mt doanh nghip là mt vn đ khó khn phc tp, trong điu kin
hn ch v thông tin ca các doanh nghip và thi gian có hn nên lun vn khó
tránh khi nhng nhn đnh ch quan làm gim đi đ tin cy và tính chính xác ca
mt vn đ khoa hc.
Th hai, lun vn ch dng li vic đ ra nhng nhóm gii pháp thc hin
chin lc, nhng trên thc t đ thc thi mt chin lc thì li rt khó khn, nó đòi
hi s tham gia tích cc và s quan tâm ca nhà qun tr cng nh có đ ngun lc
đ thc hin thành công chin lc đó.
7. Kt cu ca lun vn
Kt cu trng tâm ca lun vn gm có ba chng (ngoài phn m đu và
kt lun). C th:
Chng 1: C s lý lun v xây dng chin lc kinh doanh;
Chng 2: Phân tích các yu t môi trng kinh doanh ca Công ty c
phn Dây Cáp đin Vit Nam;
Chng 3: Xây dng chin lc kinh doanh ca Công ty Dây Cáp đin
Vit Nam đn nm 2020.
6
Chng 1:
C S LÝ LUN V XÂY DNG CHIN LC KINH DOANH
Chng này ch yu trình bày tóm tt mt s ni dung lý thuyt c bn v
chin lc kinh doanh nhm phc v cho vic xây dng chin lc kinh doanh ca
Công ty c phn Dây Cáp đin Vit Nam chng tip theo.
1.1 Tng quan v chin lc kinh doanh
1.1.1 Khái nim
Theo ngha thông thng chin lc (xut phát t gc t Hy Lp là Strategos) là
mt thut ng quân s đc dùng đ ch k hoch dàn trn và phân b lc lng vi
mc tiêu đánh thng k thù (Harvard Bussiness School, 2005). n nhng nm 50
ca th k 20 thut ng chin lc kinh doanh mi đc ra đi, tuy nhiên do có
nhiu cách tip cn khác nhau nên tn ti nhiu khái nim v chin lc kinh doanh:
Theo James B. Quinn (1980): Chin lc là mt dng thc hoc mt k hoch
phi hp các mc tiêu chính, các chính sách và trình t hành đng thành mt tng
th kt dính li vi nhau.
Theo Fred R.David: “Chin lc là nhng phng tin đt ti nhng mc tiêu
dài hn. Chin lc kinh doanh có th bao gm s phát trin v đa lý, đa dng hóa
hot đng, s hu hóa, phát trin sn phm, thâm nhp th trng, ct gim chi tiêu,
thanh lý và liên doanh”.
Theo Andrews K. R (1987): Chin lc là k hoch kim soát và s dng các
ngun lc ca t chc nh con ngi, tài sn, tài chính nhm mc đích nâng cao và
bo đm nhng quyn li thit yu ca mình. Theo ông chin lc là nhng gì mà
mt t chc phi làm da trên nhng đim mnh và yu ca mình trong bi cnh có
nhng c hi và c nhng mi đe da.
Theo Michael E.Porter (1996): Chin lc là vic to ra mt s hài hòa gia
các hat đng ca mt công ty, qua đó sáng to ra v th có giá tr và đc đáo. Ct lõi
ca chin lc là to ra s khác bit trong cnh tranh. Theo ông, chin lc là s to
7
ra v th đc đáo và có giá tr bao gm s khác bit hóa, s la chn mang tính đánh
đi nhm tp trung nht các ngun lc đ t đó to ra các u th cho t chc.
Theo Johnson và Scholes (1999): Chin lc kinh doanh đc hiu là mt k
hoch dài hn mang tính tng th hay là mt chng trình hành đng tng quát nhm
trin khai các ngun lc trong mt môi trng đy thách thc đ đáp ng đc nhu
cu ca th trng và tha đc k vng ca các bên liên quan.
T các khái nim trên cho thy Qun tr chin lc có mi quan h mt thit
vi 3 câu hi then cht:
- Mc tiêu kinh doanh ca doanh nghip là gì ?
- âu là nhng cách thc hiu qu nht đ đt đc mc tiêu ?
- Nhng ngun lc nào s cn đn và phân b nh th nào trong quá trình thc
hin nhim v đó ?
T nhng nghiên cu trên tác gi cho rng “chin lc kinh doanh là bn k
hoch hành đng mà t chc s dng, phân b mi ngun lc có th nhm đt đc
mc tiêu ca t chc đó trong ngn hn và dài hn da trên nhng đim mnh và
đim yu trong mt môi trng đy ry nhng c hi và thách thc”.
1.1.2 Phân loi chin lc kinh doanh
Cn c vào phm vi ca chin lc, ngi ta chia chin lc kinh doanh làm
hai loi:
- Chin lc chung hay còn gi là chin lc tng quát, thng đ cp ti
nhng vn đ quan trng nht và có ý ngha lâu dài đi vi doanh nghip. Chin lc
chung quyt đnh nhng vn đ sng còn ca doanh nghip.
- Chin lc b phn gm các chin lc chc nng nh: Chin lc sn
phm; Chin lc marketing; Chin lc tài chính; Chin lc phát trin ngun nhân
lc; …
Chin lc chung và chin lc b phn liên kt vi nhau thành mt chin
lc kinh doanh hoàn chnh. Không th coi là mt chin lc kinh doanh nu ch có
mt chin lc chung mà không có chin lc b phn đc th hin bng các mc
8
tiêu và mi mc tiêu li đc th hin bng mt s ch tiêu nht đnh (Nguyn Th
Liên Dip và Phm Vn Nam, 2006).
1.1.3 Nhng li ích và hn ch ca chin lc kinh doanh đi vi doanh nghip
V lý thuyt cng nh thc tin cho thy, trong xu th toàn cu hóa và hi
nhp kinh t quc t vic xây dng và thc hin chin lc kinh doanh s mang li
các li ích cho doanh nghip nh sau:
Giúp doanh nghip thy rõ hng đi (l trình) ca mình trong tng lai đ
qun tr gia xem xét và quyt đnh doanh nghip đi theo hng nào và khi nào thì đt
ti mt mc tiêu c th nht đnh.
Giúp doanh nghip có th phân tích, đánh giá, d báo, nhn dng đc các c
hi – nguy c có th xy ra trong tng lai đi vi hot đng ca mình, nhn dng
đc đim mnh- đim yu ca doanh nghip. Phân tích s kt hp gia các c hi –
nguy c và đim mnh – đim yu có th giúp doanh nghip tn dng c hi, phòng
tránh và gim các tác đng ca nguy c, có th a các quyt đnh phù hp đ đi phó
vi s bin đng ca môi trng kinh doanh.
Chin lc kinh doanh cng có nhng hn ch nht đnh: Doanh nghip mt
nhiu thi gian, công sc, tin bc chi phí cho vic xây dng chin lc. Chin lc
là tp hp nhng d báo cho tng lai dài hn, nhng đc thit lp trong hin ti
nên gii hn sai sót trong vic d báo môi trng đôi khi là rt ln và trong trng
hp đó chin lc đã xây dng tr thành vô ích, ngay c khi chin lc đc xây
dng phù hp vi thc tin nhng nu vic t chc thc hin không tt thì chin
lc cng tht bi. Nhng nu bit khc phc nhng nhc đim và vn dng tt mt
tích cc thì chin lc s mang li cho doanh nghip nhiu c hi thành công hn.
1.2 Quy trình xây dng chin lc kinh doanh
Vn dng quy trình xây dng chin lc kinh doanh theo mô hình qun tr
chin lc tng quát ca Fred R. David đc áp dng rng rãi và khá ph bin hin
nay. Mô hình này th hin mt phng pháp rõ ràng và thc tin bao gm ba giai
đon. Tuy nhiên lun vn ch đi sâu vào giai đon phân tích và xây dng chin lc
9
tc là quá trình phân tích hin trng, d báo, xây dng và chn la nhng chin lc
kinh doanh phù hp. (Hình 1.1).
Hình 1.1: S đ quy trình xây dng chin lc kinh doanh.
Ngun: Fred R. David (1999).
1.2.1 Xác đnh s mng, mc tiêu chin lc và tm nhìn
S mng: Theo Peter Drucker cho rng: “Bn s mng kinh doanh là mt bn
tuyên b “lý do tn ti” ca mt t chc.
Xác đnh mc tiêu chin lc là giai đon đu tiên và cng là nn tng cho
vic xây dng chin lc. Mc tiêu đ ra cn phi c th, linh hot, đnh lng đc,
có tính kh thi, nht quán và hp lý. Nó giúp cho vic xây dng chin lc doanh
nghip đi đúng hng và có th thc hin đc.
Tm nhìn: Tm nhìn th hin các mong mun, khát vng cao nht, khái quát
nht mà t chc mun đt đc. Cng có th coi tm nhìn là bn đ đng đi ca
công ty, trong đó th hin đích đn tng lai và con đng mà t chc s đi đ đn
đc đim đích đã đnh.
Xác đnh s
mng, mc
tiêu, tm nhìn
Phân tích môi
trng đ xác
đnh các c
hi và đe da
ch yu
Xác đnh li s
mng và mc
tiêu
Xây dng các
phng án
chin lc
xut các
gii pháp thc
hin
Phân tích ni
b đ nhn
din nhng
đim mnh
yu
La chn các
chin lc
10
1.2.2 Phân tích đánh giá các yu t môi trng kinh doanh
1.2.2.1 Môi trng v mô
tr li câu hi “Có nhng yu t v mô nào có nh hng đn kt qu
SXKD ca doanh nghip?”, các nhà qun tr chin lc ca các doanh nghip thng
chn các yu t ch yu sau đây ca môi trng v mô đ nghiên cu: Các yu t
kinh t; yu t chính ph và chính tr; yu t xã hi; yu t t nhiên và yu t công
ngh.
Nhn đnh v mc đ tác đng ca các yu t v mô đn kt qu SXKD ca
doanh nghip ngi ta tin rng; các yu t kinh t có nh hng vô cùng ln; yu t
chính ph và chính tr thì có nh hng ngày càng ln; các yu t xã hi thng thay
đi chm đôi khi khó nhn ra (Nguyn Th Liên Dip và Phm Vn Nam, 2006).
Nhóm các yu t môi trng v mô thng xuyên vn đng, thay đi và chúng to ra
các c hi- nguy c trong sn xut kinh doanh cho doanh nghip. Cn lu ý là các
yu t này có tác đng tng tác ln nhau (tc là chúng không đc lp vi nhau).
1.2.2.2 Môi trng vi mô
Môi trng vi mô bao gm các yu t trong ngành và là yu t bên ngoài
doanh nghip, quyt đnh tính cht và mc đ cnh tranh ca ngành đó. Có 5 yu t
c bn (5 áp lc cnh tranh) là: Các nhà cung ng; khách hàng; đi th cnh tranh;
các đi th mi tim n và các sn phm thay th (Porter, 1980).
Nhóm yu t này cng thng xuyên vn đng và thay đi và chúng cng to
ra c hi - nguy c trong sn xut kinh doanh ca doanh nghip. Nhng khác vi các
yu t môi trng v mô, s tác đng ca nhóm yu t này đn doanh nghip mang
tính đn l, tng tác và song phng hn. Vì vy bên cnh kh nng nhn bit, d
báo, thích ng, tn dng s tác đng ca các yu t, doanh ngip còn có th tác đng,
phn ng ngc tr li các ch th tác đng nêu trên.
1.2.2.3 Phân tích các yu t ni b doanh nghip
Hot đng SXKD ca doanh nghip là quá trình doanh nghip huy đng các
ngun lc đ sn xut (hay kinh doanh thng mi, dch v) nhm to ra li nhun –
mc tiêu c bn ca doanh nghip. Vì vy, tt c các ngun lc ca doanh nghip
11
đu là các yu t có nh hng đn kt qu SXKD ca doanh nghip. ó là: vn, lao
đng, trình đ công ngh, nng lc marketing, vn hoá doanh nghip,… . các yu t
ni b hình thành nên nhng “đim mnh – đim yu” ca doanh nghip.
1.3 Các công c đ xây dng và la chn chin lc
1.3.1 Các công c xây dng chin lc
Bao gm vic phân tích: Ma trn đánh giá các yu t bên ngoài (EFE); Ma
trn đánh giá các yu t bên trong (IFE), Ma trn hình nh cnh tranh và ma trn
SWOT.
1.3.1.1 Ma trn đánh giá các yu t bên ngoài (EFE)
Cho phép nhà chin lc tóm tt và đánh giá các thông tin kinh t, xã hi, vn
hoá, nhân khu, đa lý, chính tr, lut pháp, công ngh và cnh tranh (Nguyn Th
Liên Dip và Phm Vn Nam, 2006). Có nm bc trong vic phát trin mt ma trn
đánh giá các yu t bên ngoài
(EFE).
Bng 1.1: Ma trn EFE
Các yu t bên ngoài ch yu
Mc đ
quan trng
Phân loi
S đim
quan trng
Yu t 1
Yu t 2
…
Tng cng
1.00
X
x
(Ngun: Fred R. David, khái lun v qun tr chin lc)
Bc 1: Lp danh mc các yu t (t 10 đn 20 yu t) có vai trò quyt đnh
đi vi s thành công nh ca doanh nghip, đc nhn din trong quá trình
kim tra các yu t bên ngoài.
Bc 2: Phân loi tm quan trng t 0,0 (Không quan trng) đn 1,0 (Rt
quan trng) cho mi yu t. S phân loi này cho thy tm quan trng tng
ng ca yu t đó đi vi s thành công trong ngành kinh doanh ca doanh
nghip. Tng s đim phân loi cho tt c các yu t phi bng 1,0.
Bc 3: Phân loi t 1 đn 4 cho mi yu t quyt đnh s thành công đ cho
thy cách thc mà chin lc hin ti ca doanh nghip phn ng vi yu t
12
này, trong đó: 1- là phn ng ít; 2- là phn ng trung bình; 3- Phn ng trên
trung bình; 4- là phn ng tt.
Bc 4: Nhân tm quan trng ca mi bin s vi mc phân loi ca nó đ
xác đnh s đim v tm quan trng.
Bc 5: Cng tng s đim v tm quan trng cho mi bin s đ xác đnh
tng s đim ca doanh nghip.
Tng s đim mà doanh nghip có th nhn đc là: Cao nht là 4,0; trung
bình là 2.5 và thp nht là 1.0. im s này mang ý ngha đánh giá mc đ phù hp
ca chin lc hin ti mà doanh nghip đang áp dng đi vi các c hi và nguy c
ca môi trng (Bng 1.1)
1.3.1.2 Ma trn hình nh cnh tranh
Trong tt c các s kin và xu hng môi trng có th nh hng đn v trí
chin lc ca mt doanh nghip, nh hng cnh tranh thng đc xem là quan
trng nht. Ma trn hình nh cnh tranh nhn din nhng đi th cnh tranh ch yu
cùng vi nhng u đim, khuyt đim ca h.
Bng 1.2: Ma trn hình nh cnh tranh.
TT
Các yu t
Mc đ
quan
trng
DN X DN Y DN Z
Hng
im
quan
trng
Hng
im
quan
trng
Hng
im
quan
trng
1 Yu t 1
2 Yu t 2
…
Yu t n
Tng s đim 1.00 xx
yy zz
(Ngun: Fred R. David, khái lun v qun tr chin lc)
Ma trn hình nh cnh tranh là s m rng ca ma trn đánh giá các yu t
bên ngoài trong trng hp các mc đ quan trng, phân lai và tng s đim quan
trng có cùng ý ngha. Ma trn hình nh cnh tranh khác vi ma trn đánh giá các
yu t bên ngoài ch các yu t bên trong có tm quan trng quyt đnh nng lc
13
cnh tranh ca doanh nghip chng hn nh: Nng lc tài chính; kh nng cnh tranh
v giá bán sn sn phm; cht lng sn phm. Bên cnh đó, s khác nhau gia hai
ma trn là các mc phân loi ca các công ty đi th cnh tranh và tng s đim
quan trng ca các công ty này cng đc tính toán. Các mc phân loi, và tng s
đim quan trng ca các công ty này đc so sánh vi mt công ty mu. Vic phân
tích so sánh này cung cp các thông tin chin lc quan trng (Bng 1.2).
1.3.1.3 Ma trn đánh giá các yu t bên trong (IFE)
Vic thit lp ma trn IFE cng theo 5 bc nh trên đi vi ma trn EFE.
Nhng vi đi tng là doanh nghip đang nghiên cu, phân tích đ xây dng chin
lc. Xác đnh tng s đim v tm quan trng ca doanh nghip (bng tng các
đim có đc bc 4). Tng đim cao nht là 4 và thp nht là 1, trung bình là 2,5,
s đim quan trng thp hn 2.5 cho thy doanh nghip yu v ni b, đim cao hn
2.5 cho thy doanh nghip mnh v ni b (Bng 1.3)
Bng 1.3: Ma trn IFE
Các yu t bên trong
Mc đ
quan trng
Phân loi
S đim
quan trng
Yu t 1
Yu t 2
……
Tng cng 1.00 xx
(Ngun: Fred R. David, khái lun v qun tr chin lc)
1.3.1.4 Ma trn SWOT
Ma trn SWOT là công c kt hp các đim mnh (S), đim yu (W), c hi
(O), thách thc (T) đ hình thành 4 loi chin lc:
Chin lc S.O: s dng nhng đim mnh trong ni b doanh nghip đ khai
thác các c hi ca môi trng bên ngoài.
Chin lc W.O: tn dng nhng c hi bên ngoài đ ci thin nhng đim
yu bên trong. Nhng đim yu này ngn cn doanh nghip khai thác các c hi, do
đó, doanh nghip cn khc phc đim yu càng nhanh càng tt.
14
Chin lc S.T: s dng nhng đim mnh ca doanh nghip đ tránh hay
gim các mi đe da t môi trng bên ngoài.
Chin lc W.T: đây là nhng chin lc phòng th nhm làm gim đi nhng
đim yu bên trong và tránh nhng mi đe da t bên ngoài.
Bng 1.4: S đ ma trn SWOT
C hi (O)
(Lit kê nhng c hi)
Nguy c (T)
(Lit kê nhng nguy c)
im mnh(S)
(Lit kê các đim mnh ca DN)
Các chin lc S.O Các chin lc W.O
im yu (W)
(Lit kê các đim yu ca DN)
Các chin lc S.T Các chin lc W.T
(Ngun: Fred R. David, khái lun v qun tr chin lc)
1.3.2 Các công c la chn chin lc
Ma trn hoch đnh chin lc có kh nng đnh lng (QSPM) s dng các
yu t đu vào nh nhng phân tích giai đon 1 (ma trn EFE, ma trn hình nh
cnh tranh, ma trn IFE) và kt qu kt hp ca các phân tích giai đon 2 (ma trn
SWOT) t đó đánh giá khách quan các chin lc có th thay th.
Bng 1.5: Ma trn QSPM
Các yu t quan trng
(Critical Success Factors)
Các chin lc có th la chn
Phân
loi
Rating
Chin lc 1
Chin lc 2
Chin lc 3
AS TAS AS
TAS AS
TAS
I. Các yu t bên trong
Yu t 1
II. Các yu t bên ngoài
Yu t 1
…
Cng s đim hp dn xx Yy Zz
(Ngun: Fred R. David, khái lun v qun tr chin lc)