B GIÁO DC VẨ ẨO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH
PHM BO THNH
“HOẨN THIN CÔNG TÁC QUN TR NGUN NHÂN LC
TI CHI NHÁNH VIETTEL TỂY NINH”
CHUYÊN NGÀNH: QUN TR KINH DOANH
MÃ S: 60340102
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC
PGS.TS H TIN DNG
Thành ph H Chí Minh - Nm 2012
96
MC LC
Ni dung Trang
TRANG PH BÌA
LI CM N
LI CAM OAN
MC LC
DANH MC CÁC BNG, HÌNH
M U 1
CHNG 1: C S LÝ LUN V CÔNG TÁC QUN TR NGUN
NHÂN LC TRONG DOANH NGHIP 4
1.1. Khái nim v qun tr ngun nhân lc 4
1.1.1. Khái nim nhân lc 4
1.1.2. Khái nim ngun nhân lc 4
1.1.3. Khái nim qun tr ngun nhân lc: 6
1.1.4. Mc tiêu ca qun tr ngun nhân lc 7
1.1.5. ụ ngha ca qun tr ngun nhân lc: 7
1.2. Các chc nng c bn ca qun tr ngun nhân lc: 8
1.2.1. Nhóm chc nng thu hút ngun nhân lc: 8
1.2.1.1. Hoch đnh ngun nhân lc: 8
1.2.1.2. Phân tích công vic: 9
1.2.1.3. Hot đng tuyn dng 11
1.2.2. Nhóm chc nng đào to và phát trin: 13
1.2.3. Nhóm chc nng duy trì ngun nhân lc: 16
1.2.3.1 ánh giá thành tích công tác ca nhân viên: 16
1.2.3.2. Tr công lao đng 17
1.3. Các yu t nh hng đn qun tr ngun nhân lc 18
1.3.1. nh hng ca môi trng bên ngoài 18
1.3.1.1. Môi trng v mô: 18
97
1.3.1.2. Môi trng vi mô 20
1.3.2. nh hng ca môi trng ni b 21
1.3.2.1. Yu t nhân lc 22
1.3.2.2. C cu t chc: 22
1.3.2.3. S mng, mc tiêu ca doanh nghip: 22
1.3.2.4. Chính sách ca doanh nghip 22
1.3.2.5. Vn hóa doanh nghip: 23
CHNG 2: THC TRNG QUN TR NGUN NHÂN LC TI CHI
NHÁNH VIETTEL TÂY NINH 25
2.1. Gii thiu v Chi nhánh Viettel Tây Ninh 25
2.1.1. Lnh s hình thành và phát trin 25
2.1.2. C cu t chc, qun lý (xem ph lc 4) 25
2.1.3. Chc nng, nhim v ca Chi nhánh 25
2.1.3.1. Chc nng 25
2.1.3.2. Nhim v 26
2.1.4. Tình hình hot đng sn xut kinh doanh ca Chi nhánh 26
2.1.4.1. Lnh vc hot đng 26
2.1.4.2. Kt qu kinh doanh 28
2.2. Phân tích thc trng qun tr ngun nhân lc ti Chi nhánh Viettel Tây
Ninh 29
2.2.1. C cu ngun nhân lc 29
2.2.1.1. Phân tích c cu lao đng theo đnh biên 29
2.2.1.2. Phân tích c cu lao đng theo trình đ đào to 29
2.2.1.3. Phân tích c cu lao đng theo gii tính 30
2.2.1.4. Phân tích c cu lao đng theo đ tui 31
2.2.1.5. Phân tích c cu lao đng theo thâm niên công tác 32
2.2.1.6. ánh giá chung v c cu ngun nhân lc 32
2.2.2. Phân tích hin trng thc hin chc nng thu hút, b trí nhân lc ti
Chi nhánh Viettel Tây Ninh 33
98
2.2.2.1. Phân tích công vic 33
2.2.2.2. Công tác tuyn dng 33
2.2.2.3. Phân công, b trí công vic và luân chuyn nhân viên: 38
2.2.3. Phân tích hin trng thc hin chc nng đào to và phát trin
ngun nhân lc ti Viettel Tây Ninh 41
2.2.4. Phân tích hin trng thc hin chc nng duy trì ngun nhân lc ti
Chi nhánh Viettel Tây Ninh 45
2.2.4.1. ánh giá kt qu thc hin công vic ca nhân viên 45
2.2.4.2. bt, thng tin: 48
2.2.4.3. Ch đ lng 51
2.2.4.5. Khen thng – k lut: 58
2.3. Nhng u đim và tn ti trong công tác qun tr ngun nhân lc ti
Chi nhánh Viettel Tây Ninh 58
2.3.1. u đim 58
2.3.2. Tn ti 62
CHNG 3: MT S GII PHÁP HOÀN THIN QUN TR NGUN
NHÂN LC TI CHI NHÁNH VIETTEL TÂY NINH 67
3.1. Quan đim và mc tiêu 67
3.1.1. Quan đim, mc tiêu và xu hng phát trin ngành vin thông 67
3.1.2. Quan đim và mc tiêu phát trin ngun nhân lc ti Chi nhánh
Viettel Tây Ninh 68
3.1.2.1. Quan đim 68
3.1.2.2. Mc tiêu phát trin ngun nhân lc 68
3.2. Mt s gii pháp hoàn thin qun tr ngun nhân lc ti Chi nhánh
Viettel Tây Ninh 69
3.2.1. Gii pháp hoàn thin chc nng thu hút, b trí ngun nhân lc 69
3.2.1.1. Hoàn thin chính sách tuyn chn và b trí nhân viên 69
3.2.1.2. Hoàn thin c ch điu đng nhân viên 79
3.2.2. Gii pháp hoàn thin chc nng đào to, phát trin ngun nhân lc
80
3.2.2.1. Xác đnh li nhu cu đào to và hình thc đào to 81
99
3.2.2.2. Hoàn thin các loi hình đào to đã có, chú ý phân b thi gian
đào to hp lí 82
3.2.2.3. T chc đánh giá sau đào to 84
3.2.2.4. Các hot đng b tr đào to 84
3.2.3. Gii pháp hoàn thin chc nng duy trì ngun nhân lc 84
3.2.3.1. Hoàn thin đánh giá nng lc thc hin công vic ca nhân
viên 84
3.2.3.2. Hoàn thin ch đ tin lng và phúc li 88
3.2.3.3. Hoàn thin công tác khen thng, k lut 88
3.2.4. Các bin pháp h tr đ hoàn thin qun tr ngun nhân lc 89
3.2.4.1. Xây dng và hoàn thin h thng thông tin 89
3.2.4.2. Tuyên truyn m rng vn hóa doanh nghip 89
3.2.4.3. Phi hp vi t chc công đoàn đng viên ngi lao đng phát
huy ht mi nng lc, thc hin tt chm sóc sc khe, đi sng vt
cht tinh thn cho ngi lao đng 89
3.3. Mt s kin ngh 91
3.3.1. Kin ngh vi c quan nhà nc 91
3.3.2. Kin ngh vi các Trng, Trung tâm đào to 92
3.3.3. Kin ngh vi Tp đoàn vin thông quân đi 92
KT LUN 95
TÀI LIU THAM KHO
PH LC
DANH MC CÁC BNG, HÌNH
BNG
Bng 1.1: Các phng pháp đào to và phát trin ………………………… 15
Bng 2.1: Kt qu kinh doanh ca Chi nhánh t 2009-2011 ……………… 28
Bng 2.2: C cu nhân s ti Chi nhánh ……………………………………29
Bng 2.3: C cu lao đng theo trình đ nm 2011.……………….……… 30
Bng 2.4: C cu lao đng theo đ tui nm 2011 …………………………31
Bng 2.5: C cu lao đng theo thâm niên công tác nm 2011…………… 32
Bng 2.6: Tng hp đim trung bình ca chc nng phân công, b trí công
vic ………………………………………………………………………….39
Bng 2.7: Chi phí đào to trong nm 2011 ………………………………….42
Bng 2.8: Tng hp đim trung bình ca chc nng đào to ……………….43
Bng 2.9: Tng hp đim trung bình ca chc nng đánh giá kt qu hoàn
thành công vic …………………………………………………………… 46
Bng 2.10: Tng hp đim trung bình ca chc nng thng tin….… … 49
Bng 2.11: Tng hp đim trung bình ca chc nng tin lng….… ……53
Bng 2.12: Tin lng bình quân ca nhân viên chính thc và nhân viên dch
v nm 2011 ……………………………………………………………… 54
Bng 2.13: Tng hp đim trung bình ca chc nng ch đ phúc li …… 56
Bng 3.1: Tiêu chun đánh giá mc đ hoàn thành công vic …………… 86
Bng 3.2: Bng tiêu chun xp loi nhân viên …………………………… 87
HÌNH
Hình 1.1: S đ phân tích công vic ……………………………………… 10
Hình 1.2: Tin trình tuyn chn nhân viên ……………………………… 12
Hình 1.3: Th phn thuê bao di đng ti Tây Ninh nm 2011 ….……… … 21
Hình 2.1: C cu lao đng theo trình đ đào to nm 2011 ……………… 30
Hình 2.2: C cu lao đng theo gii tính …………………………….…… 31
Hình 2.3: Các bc ca quy trình tuyn dng hin nay ……….……………36
Hình 3.1: Quy trình tuyn dng đ xut …………………………….………74
1
M U
1. Tính cp thit, ý ngha khoa hc và thc tin ca đ tài
Trong hn mt thp k va qua, th trng vin thông Vit Nam đã có
bc phát trin nhy vt c v s lng và cht lng, th hin qua mc đ
ph cp dch v cao và giá cc phù hp vi tt c ngi dùng. Tuy nhiên,
trong 2 nm tr li đây (2010-2011), th trng vin thông đã bc l nguy c
ca s phát trin không bn vng. S đu t ca các doanh nghip vin thông
đã có hn ch do khng hong kinh t, nh hng ti cht lng mng và
dch v. Các doanh nghip mi ra đi hot đng rt khó khn và có nguy c
phá sn.
ng thi, trc bi cnh nhà nc đã xóa b đc quyn trong kinh
doanh bu chính vin thông, các đn v kinh doanh ngày càng chu sc ép
mnh m t các chính sách ci cách và chu s tác đng gay gt ca môi
trng cnh tranh, đòi hi mi doanh nghip hot đng trong lnh vc vin
thông phi có chin lc phát trin c th, phi có l trình sp xp li t chc,
b trí li các ngun lc, trong đó yu t then cht là qun tr ngun nhân lc.
Chi nhánh Viettel Tây Ninh là thành viên ca Tp đoàn vin thông quân
đi, hot đng theo s ch đo ca Tp đoàn trong đó có hot đng qun tr
ngun nhân lc. Chi nhánh vn cha xây dng phng thc qun tr ngun
nhân lc cho riêng mình.
u nm 2012, thc hin ch trng sáp nhp Công ty vin thông đin
lc vào Tp đoàn vin thông quân đi Viettel, Chi nhánh s tip nhn thêm
nhân viên t vin thông đin lc Tây Ninh và do vy cn có nhng chính sách
v ngun nhân lc, phng pháp đào to và phát trin nhân viên cho phù hp.
Xác đnh qun tr ngun nhân lc là yu t không th thiu đ đóng góp
vào s thành công ca Chi nhánh, đng thi mong mun xây dng mt h
2
thng qun tr ngun nhân lc có hiu qu, đáp ng đc nhu cu phát trin
ca Chi nhánh và nâng cao nng lc cnh tranh. Tác gi đã nghiên cu đ tài
“Hoàn thin công tác qun tr ngun nhân lc ti Chi nhánh Viettel Tây
Ninh” đ trin khai trong lun vn thc s. ây là mt yêu cu va cp thit,
va có ý ngha khoa hc, va có giá tr thc tin.
2. Mc tiêu nghiên cu
tài: “Hoàn thin công tác qun tr ngun nhân lc ti Chi nhánh
Viettel Tây Ninh” nhm:
- Xem xét tng quan v lý thuyt qun tr ngun nhân lc.
- Phân tích đánh giá thc trng công tác qun tr ngun nhân lc ti Chi
nhánh Viettel Tây Ninh đ nhn bit nhng tn ti và hn ch trong công tác
này cn khc phc.
- T kt qu kho sát, phân tích, tác gi kin ngh các gii pháp ch yu
đ hoàn thin hot đng qun tr ngun nhân lc ti Chi nhánh Viettel Tây
Ninh.
3. i tng và phm vi nghiên cu
i tng nghiên cu ca lun vn là công tác qun tr ngun nhân lc.
Phm vi nghiên cu là các gii pháp đ xut nhm gii quyt các công
vic liên quan đn hot đng qun tr ngun nhân lc và các chc nng qun
tr ngun nhân lc trong phm vi Chi nhánh Viettel Tây Ninh.
4. Phng pháp nghiên cu ca lun vn
Trong lun vn đã s dng hai phng pháp nghiên cu là đnh tính và
đnh lng, c th:
- Nghiên cu đnh tính: tác gi tham kho các tài liu v công tác qun
3
tr ngun nhân lc, công tác qun tr nhân s, các ch trng, chính sách ca
ng và Nhà nc v phng hng phát trin ngun nhân lc trong lnh vc
vin thông; đng thi tham kho ý kin các chuyên gia qua tho lun tay đôi,
tho lun nhóm đ có đánh giá nhn xét xác thc v thc trng hot đng
qun tr ngun nhân lc ca Chi nhánh Viettel Tây Ninh.
- Nghiên cu đnh lng: tác gi xây dng bng câu hi kho sát và x
lý d liu kt qu kho sát t 100/376 nhân viên Chi nhánh đ kim chng,
đánh giá thc trng các hot đng liên quan công tác qun tr ngun nhân lc
ti Chi nhánh.
5. Kt cu ca lun vn.
Ngoài phn m đu, kt lun, danh mc tài liu tham kho và ph lc
s liu, ni dung chính ca lun vn đc trin khai thành 3 chng nh sau:
Chng 1: C s lý lun v công tác qun tr ngun nhân lc trong doanh
nghip.
Chng 2: Thc trng qun tr ngun nhân lc ti Chi nhánh Viettel Tây
Ninh.
Chng 3: Mt s gii pháp hoàn thin qun tr ngun nhân lc ti Chi nhánh
Viettel Tây Ninh.
4
CHNG 1: C S Lụ LUN V CÔNG TÁC QUN TR NGUN
NHÂN LC TRONG DOANH NGHIP
1.1. Khái nim v qun tr ngun nhơn lc
1.1.1. Khái nim nhơn lc
T đin Ting Vit đnh ngha: ắNhân lc là sc ngi dùng trong lao
đng sn xut”. Ngun nhân lc ca mt t chc bao gm tt c nhng ngi
lao đng làm vic trong t chc đó, nhân lc còn đc hiu là ngun lc ca
mi con ngi mà ngun lc này bao gm th lc và trí lc.
Th lc ch sc khe ca thân th, nó ph thuc vào sc vóc, tình trng
sc khe ca tng ngi, mc sng, thu nhp, ch đ n ung, ch đ làm
vic và ngh ngi, ch đ y t. Th lc ca con ngi còn tùy thuc vào tui
tác, thi gian công tác, gii tính.
Trí lc ch sc suy ngh, s hiu bit, s tip thu kin thc, tài nng,
nng khiu cng nh quan đim, lòng tin, nhân cách ca tng con ngi.
Trong sn xut kinh doanh truyn thng, vic tn dng các tim nng v th
lc ca con ngi là liên tc và có th nói đã đc khai thác trit đ, còn s
khai thác các tim nng v trí lc ca con ngi vn còn mc hn ch.
doanh nghip, nhân lc là tài sn đu tiên, là tài nguyên đt giá và
quý báu nht và là mt li th cnh tranh mang tính quyt đnh.
1.1.2. Khái nim ngun nhơn lc
Mt quc gia mun phát trin thì cn phi có các ngun lc ca s phát
trin kinh t nh: tài nguyên thiên nhiên, vn, khoa hc - công ngh, con
ngi … Trong các ngun lc đó thì ngun lc con ngi là quan trng nht,
có tính cht quyt đnh trong s tng trng và phát trin kinh t ca mi
quc gia t trc đn nay. Mt đt nc cho dù có tài nguyên thiên nhiên
phong phú, máy móc k thut hin đi nhng không có nhng con ngi có
trình đ, có đ kh nng khai thác các ngun lc đó thì khó có kh nng phát
trin nh mong mun.
Hin nay có nhiu quan đim khác nhau v ngun nhân lc. Theo Liên
5
Hp Quc thì ắNgun nhân lc là tt c nhng kin thc, k nng, kinh
nghim, nng lc và tính sáng to ca con ngi có quan h ti s phát trin
ca mi cá nhân và ca đt nc”.
Ngân hàng th gii cho rng: ắngun nhân lc là toàn b vn con ngi
bao gm th lc, trí lc, k nng ngh nghip… ca mi cá nhân”. Nh vy,
đây ngun lc con ngi đc coi nh mt ngun vn bên cnh các loi vn
vt cht khác: vn tin t, công ngh, tài nguyên thiên nhiên.
Theo t chc lao đng quc t thì: Ngun nhân lc ca mt quc gia là
toàn b nhng ngi trong đ tui có kh nng tham gia lao đng. Ngun
nhân lc đc hiu theo hai ngha: Theo ngha rng, ngun nhân lc là ngun
cung cp sc lao đng cho sn xut xã hi, cung cp ngun lc con ngi cho
s phát trin. Do đó, ngun nhân lc bao gm toàn b dân c có th phát trin
bình thng. Theo ngha hp, ngun nhân lc là kh nng lao đng ca xã
hi, là ngun lc cho s phát trin kinh t xã hi, bao gm các nhóm dân c
trong đ tui lao đng, có kh nng tham gia vào lao đng, sn xut xã hi,
tc là toàn b các cá nhân c th tham gia vào quá trình lao đng, là tng th
các yu t v th lc, trí lc đc huy đng vào quá trình lao đng.
Kinh t phát trin cho rng: ngun nhân lc là mt b phn dân s
trong đ tui quy đnh có kh nng tham gia lao đng. Ngun nhân lc đc
biu hin trên hai mt: v s lng đó là tng s nhng ngi trong đ tui
lao đng làm vic theo quy đnh ca Nhà nc và thi gian lao đng có th
huy đng đc t h; v cht lng, đó là sc kho và trình đ chuyên môn,
kin thc và trình đ lành ngh ca ngi lao đng. Ngun lao đng là tng
s nhng ngi trong đ tui lao đng quy đnh đang tham gia lao đng hoc
đang tích cc tìm kim vic làm. Ngun lao đng cng đc hiu trên hai
mt: s lng và cht lng. Nh vy theo khái nim này, có mt nhóm ngi
đc tính là ngun nhân lc nhng li không phi là ngun lao đng, đó là
nhng ngi không có vic làm nhng không tích cc tìm kim vic làm, tc
là nhng ngi không có nhu cu tìm vic làm, nhng ngi trong đ tui lao
6
đng quy đnh nhng đang đi hc.
Ngun nhân lc ca mt t chc đc hiu bao gm tt c ngi lao
đng làm vic cho t chc đó. Ngun nhân lc ca mt t chc đc hình
thành trên c s c các cá nhân có vai trò khác nhau và đc liên kt vi nhau
theo nhng mc tiêu nht đnh [3].
T nhng quan nim trên, theo tác gi Ngun nhân lc là tng hòa th
lc và trí lc tn ti trong toàn b lc lng lao đng xã hi ca mt quc gia,
trong đó kt tinh truyn thng và kinh nghim lao đng sáng to ca mt dân
tc trong lch s đc vn dng đ sn xut ra ca ci vt cht và tinh thn
phc v cho nhu cu hin ti và tng lai ca đt nc.
1.1.3. Khái nim qun tr ngun nhơn lc:
Qun tr con ngi đc ra đi ngay t khi con ngi bit phi hp vi
nhau đ thc hin các mc tiêu mà h không th thc hin đc vi t cách là
cá nhân riêng l. S phát trin ca qun tr con ngi trong doanh nghip gn
lin vi s phát trin ca quá trình sn xut. Khi con ngi đc đc coi là
mt ngun lc quan trng ca t chc thì vn đ qun tr con ngi đc phát
trin thêm mt bc mi đó chính là ắQun tr ngun nhân lc”.
Có rt nhiu đnh ngha khác nhau v qun tr ngun nhân lc trong
doanh nghip. in hình nh:
Qun tr ngun nhân lc là s phi hp mt cách tng th các hot đng
hoch đnh, tuyn m, tuyn chn, duy trì, phát trin, đng viên và to mi
điu kin thun li cho tài nguyên nhân s thông qua t chc, nhm đt đc
mc tiêu chin lc và đnh hng vin cnh tng lai ca t chc[6].
Mt đnh ngha khác, qun tr ngun nhân lc là mt quá trình thc
hin các mc tiêu ca t chc thông qua các hot đng hoch đnh, t chc,
lãnh đo và kim tra kim soát các hot đng có liên quan trc tip đn các
vn đ thu hút, tuyn m, xây dng, gi gìn, s dng, đãi ng và phát trin
ngun nhân lc [5].
Trong mt nn kinh t chuyn đi ti Vit Nam, ni trình đ công ngh,
7
k thut còn mc thp, kinh t còn kém phát trin và nhà nc ch trng
quá trình phát trin phi thc hin bng con ngi và vì con ngi thì qun tr
ngun nhân lc là h thng các trit lý, chính sách và hot đng chc nng v
thu hút, đào to, phát trin và duy trì con ngi ca mt t chc nhm đt
đc kt qu ti u cho c t chc ln nhân viên [3].
Mc dù mi nhà qun tr đu có mt cách nhìn khác nhau. Nhng có
th đnh ngha qun tr ngun nhân lc trong nn kinh t hin đi chính là vic
qun lý con ngi trong doanh nghip, trong đó con ngi đóng vai trò là mt
ngun lc quan trng ca t chc.
1.1.4 Mc tiêu ca qun tr ngun nhơn lc
Qun tr ngun nhân lc có hai mc tiêu c bn là:
- Th nht, nhm cng c và duy trì đy đ s lng và cht lng lao
đng cn thit cho t chc đ đt mc tiêu đt ra.
- Th hai, giúp tìm kim và phát trin nhng hình thc, nhng phng
pháp tt nht đ ngi lao đng có th đóng góp nhiu sc lc cho vic đt
đc các mc tiêu ca t chc, đng thi cng to c hi đ phát trin không
ngng chính bn thân ngi lao đng.
1.1.5 ụ ngha ca qun tr ngun nhơn lc:
Nghiên cu qun tr ngun nhân lc có ý ngha ht sc quan trng
trong thc tin. Mt nhà qun tr có th lp mt k hoch hoàn chnh, xây
dng s đ t chc rõ ràng, có h thng kim tra hin đi, chính xác nhng
nhà qun tr đó vn có th tht bi do tuyn dng không đúng ngi, hoc
không bit khai thác kh nng ca nhân viên mình. qun tr có hiu qu,
nhà qun tr phi bit cách thu phc nhân tâm, tp hp sc mnh ca nhiu cá
nhân thành sc mnh ca tp th vì mc tiêu chung ca t chc.
Hin nay nc ta khi trình đ nng lc ca nhân viên đc nâng cao
và mc đ trang b k thut ngày càng hin đi; công vic ngày càng phc tp
và yêu cu ca công vic ngày càng tng; đa s các doanh nghip phi đi
mt vi s cnh tranh gay gt trên th trng đng thi phi đáp ng nhu cu
8
ngày càng tng ca nhân viên thì vn đ áp dng và phát trin qun tr ngun
nhân lc đc coi nh mt trong nhng nhim v trng tâm trong ci cách
qun lý. Và đi mi qun lý kinh t nói chung, qun tr ngun nhân lc nói
riêng thc s là điu kin cn thit đ thúc đy kinh t phát trin và nâng cao
mc sng cho ngi dân.
1.2. Các chc nng c bn ca qun tr ngun nhơn lc:
Hot đng qun tr ngun nhân lc rt đa dng, phong phú và rt khác
bit tùy theo các đc đim tng t chc khác nhau. Trong đó bao gm các
hot đng c bn nh: xác đnh nhu cu nhân viên, lp k hoch tuyn dng,
b trí nhân viên, đào to, khen thng, k lut, tr lng nhân viên… Mô
hình qun tr ngun nhân lc có th phân bit theo ba nhóm chc nng chính
sau:
1.2.1. Nhóm chc nng thu hút ngun nhơn lc:
Nhóm chc nng này th hin qua nhng hot đng sau:
1.2.1.1. Hoch đnh ngun nhơn lc:
Hoch đnh ngun nhân lc là tin trình trin khai thc hin các k
hoch và các chng trình nhm đm bo rng t chc s có đúng s lng,
đúng s ngi đc b trí đúng ni, đúng lúc và đúng ch [6].
Quá trình hoch đnh ngun nhân lc cn đc thc hin trong mi liên
h mt thit vi quá trình hoch đnh và thc hin các chin lc, chính sách
kinh doanh ca doanh nghip qua 4 bc sau:
Bc 1: ra nhu cu và d báo nhu cu
Khi d báo ngun nhân lc, nhà qun tr phi suy xét nhiu yu t khác
nhau. Trong đó, xem xét nhu cu v sn phm và dch v ca Công ty là vic
quan trng nht. Trong mt đn v sn xut kinh doanh thì c tính doanh thu
là vic làm trc tiên. Sau đó tính đn khi lng sn phm cn có đ đt
đc doanh thu này. Cui cùng, chúng ta tính đn lc lng lao đng cn
thit đ đáp ng nhu cu sn xut. Ngoài ra, nhà qun tr phi suy tính đn
nhng yu t sau:
9
- S ngi thay th d kin (d phòng cho ngi ngh vic hay ht hp
đng).
- Cht lng và nhân cách nhân viên.
- Nhng quyt đnh nâng cao cht lng sn phm, dch v hoc xâm
nhp th trng mi.
- Ngun tài chính có sn.
- Nhng thay đi v khoa hc k thut và qun tr đa đn tng nng
sut.
Bc 2: đ ra chính sách
Sau khi phân tích, đi chiu gia nhu cn và kh nng ca Công ty, b
phn ngun nhân lc s cân nhc, tính toán đ đ xut mt s chính sách, th
tc và các k hoch c th. ng thi trình cho Ban giám đc xem xét, phê
duyt.
Bc 3: Thc hin các k hoch
Sau khi đã có các chính sách và k hoch, nhà qun tr nhân s s phi
hp vi Trng các b phn có liên quan đ thc hin chng trình và k
hoch nhân s theo 2 trng hp:
- Thiu nhân viên: s thc hin thuyên chuyn, thng chc, giáng chc
hoc tuyn dng thêm.
- Tha nhân viên: s hn ch vic tuyn dng li, gim bt gi lao
đng, cho nhân viên ngh tm thi hoc cho v hu sm đi vi mt s nhân
viên không phù hp.
Bc 4: Kim tra vƠ đánh giá
Trong mi giai đon, nhà qun tr nhân s phi thng xuyên kim soát
s phù hp gia các k hoch và chng trình vi mc tiêu đã đ ra. ng
thi tin hành đánh giá các k hoch đ rút kinh nghim.
1.2.1.2. Phơn tích công vic:
Phân tích công vic là mt tin trình mô t và ghi li mc tiêu ca mt
công vic, các nhim v và hot đng ca nó, các điu kin hoàn thành công
10
vic, các k nng, kin thc và thái đ cn thit đ hoàn thành công vic [11].
Phân tích công vic cung cp cho nhà qun tr mt bn tóm tt các
nhim v và trách nhim ca mt công vic nào đó; mi tng quan ca công
vic đó vi các công vic khác; kin thc và k nng cn thit; các điu kin
làm vic.
Phân tích công vic đc thc hin trong 3 trng hp: th nht khi t
chc mi đc thành lp và tin hành phân tích công vic; th hai là khi trin
khai thêm nhim v mi; th ba là khi công vic phi thay đi do có s xut
hin ca khoa hc công ngh mi, phng pháp, th tc hoc h thng mi.
Công c c bn đ các nhà qun tr nhân lc hình thành bng mô t
công vic và bng tiêu chun công vic th hin qua Hình 1.1. T hai bn này,
chúng ta có c s đ hoch đnh ngun nhân lc, tuyn dng, đào to và phát
trin, đánh giá hoàn thành công vic, lng bng, qu phúc li, an toàn lao
đng và y t …
Hình 1.1: S đ phân tích công vic
Ngun: Nguyn Hu Thân, 2012, Qun tr nhân s
11
1.2.1.3. Hot đng tuyn dng
Khi hoch đnh ngun nhân lc, nhà qun tr thy rng cn phi b
sung thêm nhân lc. Trc tiên, nhà qun tr tìm các gii pháp khác xem có
đáp ng đc nhu cu v nhân s hay không. Nu các gii pháp này không
đáp ng đc, tin trình tuyn dng mi bt đu.
Tuyn dng nhân viên là tin trình thu hút lao đng có kh nng t
ngun ngun khác nhau đn đng ký, np đn tìm vic làm. Quá trình tuyn
dng có th s dng hai ngun c th nh sau:
* Ngun ni b:
Tuyn dng nhân viên trong ni b công ty là mt hot đng thng
xuyên. i vi nhân s cp cao, thng áp dng bin pháp thuyên chuyn.
i vi các chc v cp trung hoc cp thp hn, thng s dng phng
pháp niêm yt công vic còn trng. Bng niêm yu này đc công khai đ
mi ngi đu bit, trong đó có các thông tin: v trí công vic còn trng, các
th tc cn thit phi làm khi đng ký và các điu kin tiêu chun c th.
Tuyn dng ngun ni b có u đim là nhân viên thy đc công ty
luôn to c hi đ h đc thng tin, và nh đó, h gn bó vi công ty hn
và cng hin nhiu sc lc hn. Thêm vào đó, vic tuyn dng ngun ni b
cng ít tt kém hn. Tuy nhiên, phng pháp này có th làm mt đi tính sáng
to do nhân viên c đã quen vi cách làm c và d thành thành mt b phn
không nh nhân viên không thành công, t đó d gây tâm lý bè phái, cc b,
mt đoàn kt, … gây nh hng đn hot đng chung ca công ty.
* Ngun bên ngoài: có nhiu ngun tuyn dng t bên ngoài. Trong
đó, có mt s ngun chính: t bn bè ca nhân viên, t nhân viên c, t ng
viên np đn xin vic, nhân viên ca các hãng khác, sinh viên tt nghip các
trng đi hc và cao đng, ngi tht nghip và ngi làm ngh t do.
Vic tuyn dng nhân viên có th chia làm hai giai đon:
* Giai đon chun b: thc hin d trù kinh phí tuyn dng; lp bn
mô t chi tit tiêu chun công vic, t đó đa ra các mu trc nghim, phng
12
vn phù hp; ra thông báo tuyn dng trên báo, đài, trung tâm dch v vic
làm hay trc tr s doanh nghip và cui cùng là thành lp hi đng tuyn
dng.
* Giai đon chính thc: thc hin tin trình tuyn chn gm có by
bc nh Hình 1.2:
- Bc 1: Xét h s xin vic: tip nhn, xem xét h s xin vic do ng
viên np. Phòng nhân s s đánh giá xem ng viên có phù hp vi nhu cu
ca Công ty không.
- Bc 2: Trc nghim: nhm kim tra kin thc tng quát, tâm lý, cá
tính, kh nng chuyên môn và nng khiu, kh nng nhn thc, s thích ngh
nghip và công vic mu c th.
- Bc 3: Phng vn s b: đây là giai đon chn lc s khi đ loi
ng viên không đ yêu cu. Ni dung phng vn có th là cá tính, nhân cách
và mt s câu hi v chuyên môn mt cách tng quát.
Hình 1.2: Tin trình tuyn chn nhân viên
Ngun: Nguyn Hu Thân, 2012, Qun tr nhân s
13
- Bc 4: Phng vn sâu: nhm kim tra li nhng d kin mà ng viên
đã cung cp thuc nhiu lnh vc khác nhau trong các bc trc. Ngoài ra,
công ty có th yêu cu ng viên b túc mt s tài liu còn thiu đ chng
minh tính trung thc ca mình. Ngi trc tip phng vn trong bc này có
th là trng phòng nhân s, tng giám đc, lãnh đo trc tip ca ng viên
nu đc nhn hoc là chuyên viên phng vn.
- Bc 5: Su tra lý lch: nhm kim tra li tt c nhng điu mà ng
viên trình bày có đúng s tht không. Nhà qun tr có th làm công tác này
qua vic xác minh ti đa phng ni ng viên c trú hoc ti mt công ty mà
ng viên đã tng làm vic, hc tp.
- Bc 6: Khám sc khe: b phn y t ca công ty s trc tip kim tra
sc khe ng viên hoc thông qua mt c s y t đc công ty liên h h tr.
- Bc 7: Ra quyt đnh tuyn dng: hi đng tuyn dng s ra quyt
đnh tuyn dng, đng thi thc hin vic thng tho v các điu kin làm
vic vi ng viên đ đi đn ký hp đng lao đng.
1.2.2. Nhóm chc nng đƠo to vƠ phát trin:
ào to và phát trin là nhu cu không th thiu đi vi bt c loi hình
t chc nào. Mt xã hi tn ti đc hay không là do đáp ng đc vi s
thay đi. Mt xã hi phát trin hay kém phát trin cng do các nhà lãnh đo
có nhn thc trc đc s thay đi đ kp thi đào to và phát trin ngun
nhân lc ca mình.
ào to là các hot đng nhm mc đích nâng cao tay ngh hay k
nng ca mt s cá nhân đi vi công vic hin ti. Phát trin bao gm các
hot đng nhm chun b cho nhân viên theo kp vi c cu t chc khi nó
thay đi và phát trin.
Tin trình đào to và phát trin gm có nm bc:
Bc 1: Xác đnh nhu cu đào to và phát trin: cn c vào vic thc
hin các phân tích sau:
- Phân tích doanh nghip đ đánh giá hiu qu v mt t chc, k hoch
14
chun b ngun nhân lc k tha và môi trng làm vic.
- Phân tích nghip v đ xác đnh nhng k nng cn thit cho nhân
viên đ thc hin nhim v.
- Phân tích nhân viên đ xác đnh nhng cá nhân cn đào to và nhng
k nng, kin thc cn tp trung đào to, phát trin.
Bc 2: Xác đnh các mc tiêu, ni dung: là các nhu cu đào to và
mc tiêu ca công ty thông qua hot đng đào to và phát trin. Các mc tiêu
có th hp, gii hn vào kh nng ca mt v trí nào đó, cng có th rng đi
vi tng cp qun tr. T đó, xác đnh đc nhng ni dung cn thc hin.
Bc 3: La chn các phng pháp và phng tin thích hp
Theo Nguyn Hu Thân trích t ngun Wayne Mondy và Robert Noe,
Op. Cit, p.280 cho rng có 16 phng pháp đào to và phát trin dành cho ba
đi tng gm các nhà qun tr, các chuyên viên và công nhân trc tip sn
xut th hin trong Bng 1.1. Các phng pháp này đc áp dng ti ni làm
vic hoc ngoài ni làm vic.
15
PHNG PHÁP
ÁP DNG CHO
THC HIN TI
Qun tr
gia và
chuyên
viên
Công
nhân
C hai
cp
Ti ni
làm
vic
Ngoài
ni làm
vic
1. Dy kèm
-
-
X
x
0
2. Trò chi kinh doanh
x
0
0
0
x
3. Tình hung qun tr
x
0
0
0
x
4. Tho lun
x
0
0
0
x
5. Mô hình ng x
x
0
0
0
x
6. Hun luyn ti bàn giy
x
0
0
0
x
7. Thc tp
x
0
0
x
0
8. óng kch
x
0
0
0
x
9. Luân phiên công vic
-
-
X
x
0
10. Ging dy theo chng
trình
-
-
X
0
x
11. Ging dy qua máy vi tính
-
-
X
0
x
12. Bài thuyt trình
-
-
X
0
x
13. ào to ti ch
0
x
0
x
0
14. ào to ngh
0
x
0
x
0
15. Mô phng
0
x
0
0
x
16. ào to xa ni làm vic
0
x
0
0
x
Ghi chú: - = áp dng cho c hai cp qun tr gia, chuyên viên và công nhân
0 = không áp dng
x = áp dng
Bng 1.1: Các phng pháp đƠo to và phát trin
Ngun: Nguyn Hu Thân, 2012, Qun tr nhân s
Bc 4: Thc hin chng trình đào to và phát trin: sau khi la chn
đc phng pháp và phng tin thc hin, cn c ni dung trên bc 2,
bc này ta trin khai thc hin chng trình đào to và phát trin.
16
Bc 5: ánh giá chng trình đào to và phát trin: cn c vào kt
qu kim tra, kho sát sau đào to, bc này đa ra nhng mt đt và cha đt
sau khóa đào to. T đó, t chc rút kinh nghim và hoàn thin chng trình
đào to cho các khóa sau.
1.2.3. Nhóm chc nng duy trì ngun nhơn lc:
Nhóm chc nng này tp trung thc hin nhim v duy trì và s dng
có hiu qu ngun nhân lc trong doanh nghip, gm có các ni dung chính
sau:
1.2.3.1 ánh giá thành tích công tác ca nhơn viên:
Mc tiêu ca vic đánh giá thành tích công tác là đánh giá nhân viên và
cung cp thông tin phn hi cho nhân viên, nhm ci thin nng lc công tác
ca nhân viên và do đó nâng cao đc hiu qu ca toàn doanh nghip. ng
thi vic đánh giá này cng làm c s cho vic thc hin k hoch thng tin
cho nhân viên, chun b ngun nhân lc k tha, xác đnh li nhu cu v đào
to, phát trin đi vi nhân viên và đánh giá đc tim nng ca nhân viên.
Vic thc hin đánh giá thành tích công tác ca nhân viên đc thc
hin bi các cp qun tr cao hn và có xem xét đn phn hi t nhân viên.
Tin trình đánh giá nhân viên có th đc thc hin theo nm bc sau:
- Bc 1: Xác đnh các mc tiêu đánh giá.
- Bc 2: Xác đnh tiêu chun c th đ đánh giá cho tng v trí công
vic.
- Bc 3: Xem xét mc đ hoàn thành công vic ca nhân viên.
- Bc 4: ánh giá vic hoàn thành công vic qua đi chiu gia công
vic đã thc hin vi tiêu chun công vic.
- Bc 5: Tho lun kt qu đánh giá vi nhân viên. ây là vic quan
trng nht trong tin trình này.
Quá trình đánh giá nhân viên cn tránh nhng li thng gp nh: tiêu
chun đánh giá không rõ ràng, có đnh kin thiên lch, đánh giá chung chung,
xu hng bình quân ch ngha, đánh giá quá nhân bn hoc quá kht khe.
17
1.2.3.2. Tr công lao đng
Thu nhp ca ngi lao đng t vic làm bao gm các khon: tin
lng c bn, ph cp lng, tin thng và các loi phúc li.
Tin lng c bn đc tr c đnh cho ngi lao đng do đã thc hin
các trách nhim công vic c th và đc xác đnh trên c s mc đ phc
tp ca công vic; điu kin làm vic, trình đ nng lc ca ngi lao đng và
giá th trng. các doanh nghip quc doanh, lng c bn thng đc
tính theo các bc lng trong h thng thang, bng lng ca Nhà nc.
Ph cp lng là tin tr công lao đng ngoài tin lng c bn, bù đp
thêm cho ngi lao đng khi h làm vic trong nhng điu kin không thun
li hoc không n đnh. Tin ph cp có ý ngha kích thích ngi lao đng
thc hin tt công vic trong nhng điu kin khó khn, phc tp hn bình
thng.
Tin thng là tin kích thích ngi lao đng phn đu thc hin công
vic tt hn. Thng có rt nhiu loi, trong đó có mt s loi thông dng
nh: thng nng sut, cht lng; thng tit kim; thng sáng kin;
thng theo kt qu hot đng sn xut kinh doanh chung ca doanh nghip.
Phúc li là phn th hng b sung cho ngi lao đng do s quan tâm
ca doanh nghip đn đi sng ngi lao đng, có tác dng kích thích nhân
viên trung thành, gn bó vi doanh nghip. Mi thành viên trong doanh
nghip đu đc hng phúc li bao gm: các loi bo him, hu trí, ngh
phép, ngh l, tin n tra do doanh nghip đài th, tr cp hoc quà tng ca
doanh nghip đi vi tng đi tng c th.
Chính sách tin lng ca mt doanh nghip liên quan ch yu đn ba
quyt đnh c bn là quyt đnh v mc lng chung trong doanh nghip,
quyt đnh v c cu tin lng trong doanh nghip và quy ch tr lng
trong doanh nghip.
Khi xây dng bng lng trong mt doanh nghip, nhà qun tr phi
da trên các cn c khoa hc và đòi hi mc đ chính xác, khách quan cao vì
18
nó liên quan đn quyn li ca tt c nhân viên trong doanh nghip. Quá trình
xây dng bng lng cn thc hin theo trình t sau:
- Nghiên cu tin lng trên th trng đi vi nhng công vic chun,
t đó xem xét mc lng ca tt c các công vic khác trong doanh nghip.
- Xác đnh giá tr công vic: trên c s tin hành phân tích, so sánh các
yu t nh hng cn bn ti vic tr lng cho mi công vic là mc đ
phc tp và điu kin làm vic.
- Nhóm các công vic tng t vào mt ngch lng.
- nh giá mi ngch lng.
- Phát trin các bc lng.
1.3. Các yu t nh hng đn qun tr ngun nhơn lc
S thay đi ca các yu t môi trng bên ngoài, môi trng ni b
nhìn chung đu có tác đng ln đn hot đng qun tr ngun nhân lc ca
doanh nghip:
1.3.1 nh hng ca môi trng bên ngoài
Môi trng bên ngoài gm 2 cp đ:
1.3.1.1 Môi trng v mô: là các yu t th ch có tác đng nh hng chung
đn các doanh nghip khác nhau, bao gm:
Các yu t v kinh t: là yu t quan trng ca môi trng v mô. S
thay đi ca các yu t kinh t s to ra nhng c hi hoc là nhng thách
thc đi vi doanh nghip.
Nn kinh t Vit Nam đang trong quá trình m ca và phát trin, nhu
cu v th trng vic làm ngày càng cao, qung cáo tìm nhân viên làm vic
trong các công ty, doanh nghip quc doanh, t nhân, liên doanh hay doanh
nghip nc ngoài liên tc đc cp nht. Cho thy xu hng đi lên ca nn
kinh t. Nhiu công ty, doanh nghip đã ch đng tng lng, tng phúc li
đ gi nhân viên gii. iu đó cho thy yu t kinh t có nh hng ln đn
chin lc qun tr ngun nhân lc ca mi doanh nghip.
Các yu t lut pháp – chính tr: bao gm h thng các quan đim,
19
đng li, chính sách ca ng, Nhà nc, h thng pháp lut, các din bin
chính tr trong nc, khu vc và trên th gii. S kin v chính tr luôn cha
đng nhng c hi hoc nhng đe da đi vi hot đng kinh doanh ca t
chc. Do đó, các nhà qun tr ngun nhân lc mt mt phi tuân th lut pháp
v s dng lao đng, kinh doanh, … đng thi phi nm bt và d đoán đc
nhng thay đi v chính tr, đ chun b phng án đ phòng ri ro, đng thi
nm bt c hi phát trin cho doanh nghip.
Các yu t vn hóa – xã hi: bao gm nhng quan nim v các chun
mc đo đc xã hi; v thm m, li sng, v tp quán, truyn thng, phong
tc; v trình đ hc vn ca ngi dân; v c cu dân s, mc thu nhp. ng
thi li sng, nhu cu và cách nhìn nhn v giá tr con ngi cng thay đi.
Nhng thay đi này có nh hng đn t duy và các chính sách v qun tr
ngun nhân lc trong các t chc.
Các yu t t nhiên: liên quan đn công tác b trí nhân viên hot đng
trên tng đa bàn c th, hot đng qun tr ngun nhân lc quan tâm đn v
trí đa lý, điu kin giao thông, khí hu …. ti các đim trin khai hot đng
sn xut kinh doanh. i vi các đim xa trung tâm, phc tp v điu kin đi
li, thi tit khc nghit thì đòi hi nhà qun tr phi quan tâm b trí nhân viên
phù hp, thng s dng ngi đa phng đã qua đào to.
Các yu t v k thut công ngh: trong thi đi ngày nay, k thut
công ngh đóng vai trò ht sc quan trng đi vi s phát trin ca doanh
nghip. Riêng đi vi ngành vin thông, có th nói k thut công ngh là yu
t tiên quyt, hàng đu đ cnh tranh và phát trin doanh nghip. S phát trin
nh v bão, s thay th công ngh hin ti bng công ngh mi ch trong mt
thi gian ngn làm cho các doanh nghip vin thông phi luôn luôn cp nht,
thay th đ phát trin. Và khi có s thay đi v k thut công ngh thì có mt
s công vic hoc mt s k nng không còn cn thit na, đòi hi hot đng
đào to phi đc thc hin thng xuyên, liên tc.
Mt khác, thi gian hoàn vn cho mt dch v mi thng không ngn,