B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH
o0o
NGUYN TH ÁI HIP
MT S GI Ý CHÍNH SÁCH
VN DNG B BA BT KH THI
TRONG IU KIN KINH T VIT NAM
LUN VN THC S KINH T
TP. H Chí Minh – Nm 2012
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH
o0o
NGUYN TH ÁI HIP
MT S GI Ý CHÍNH SÁCH
VN DNG B BA BT KH THI
TRONG IU KIN KINH T VIT NAM
Chuyên ngành: Kinh t Tài chính – Ngân hàng
Mã s: 60.31.12
NGI HNG DN KHOA HC
TS. NGUYN HU HUY NHT
LUN VN THC S KINH T
TP. H Chí Minh – Nm 2012
LI CAM OAN
Tôi tên là: Nguyn Th Ái Hip sinh viên lp Cao hc Tài chính Doanh
nghip khóa 19. Tôi xin cam đoan lun vn thc s vi đ tài: “MT S GI Ý
CHÍNH SÁCH VN HÀNH B BA BT KH THI TRONG IU KIN
KINH T VIT NAM” là do tôi t nghiên cu và trình bày. Ni dung lun vn
này không sao chép bt c ni nào hay bt c công trình nghiên cu ca các tác gi
nào khác.
Ngi cam đoan
Nguyn Th Ái Hip
MC LC
Trang
TRANG PH BÌA
LI CAM OAN
MC LC
DANH MC CH VIT TT
DANH MC CÁC BNG
DANH MC CÁC HÌNH
M U……………………………………………………………………………1
CHNG 1: CÁC NGHIÊN CU V B BA BT KH THI ……………….3
1.1 MÔ HÌNH B BA BT KH THI (THE IMPOSSIBLE TRINITY)
…………………………………………………………………… 3
1.1.1 c lp tin t ……………………………………………………………… 4
1.1.2 Hi nhp tài chính …………………………………………………………….5
1.1.3 n đnh t giá. ……………………………………………………………… 5
1.2 NH LNG CÁC CH S CA B BA BT KH THI ……….…… 5
1.2.1 nh lng ch tiêu c lp tin t (MI) theo ACI (2008).
……………………………………………………………………………………….7
1.2.2 nh lng ch tiêu n đnh t giá hi đoái (ERS) theo ACI (2008).
………………………………………………………………………… ………… 8
1.2.3 nh lng ch tiêu mc đ hi nhp tài chính (KAOPEN) theo Hutchison,
Sengupta và Singh (2010). ………………………………………………………….9
1.3 MI QUAN H GIA B BA BT KH THI VI D TR NGOI
HI (MÔ HÌNH KIM CNG)……………………… 10
1.4 THEO DÕI CÁC CH S. ………………………………………………… 12
1.5 XU HNG VÀ CÂN BNG. ……………………………… 16
1.6 MI LIÊN H TUYN TÍNH CÁC CH S B BA BT KH THI… 17
1.7 NHN DIN CU TRÚC GÃY………………………………………….….19
Kt lun chng 1 …………………………………….………………………….20
CHNG 2 NH LNG CÁC YU T B BA BT KH THI TI VIT NAM
………….……………………………………………………… ……………23
2.1 KHÁI QUÁT CHÍNH SÁCH KINH T VN NHNG NM GN ÂY…23
2.1.1 Chính sách tin t………………………………………………………… 23
2.1.2 Chính sách t giá hi đoái………………………………………………… 27
2.1.3 Chính sách thu hút và kim soát vn……………………………………… 29
2.2 NH LNG CÁC YU T B BA BT KH THI THEO THI
GIAN…………………………………………………………………………… 31
2.2.1 Ch s tin t đc lp ……………………………………………………… 31
2.2.2 Ch s n đnh t giá ……………………………………….……………… 32
2.2.3 Ch s đ m ca nn kinh t. …………….…………………………………34
2.3 B BA BT KH THI VÀ DTNH – MÔ HÌNH DIAMOND
CHART.………………………………………………………………………… 40
2.3.1 B ba bt kh thi và DTNH. …………………………………………… 40
2.3.2 Quá trình tin trin các ch s b ba bt kh thi thông qua mô hình kim cng
…………………………………………………………………………………… 43
2.3.3 Nhn din đim gãy cu trúc tài chính …………………………………… 47
Kt lun chng 2 …………………………………………………… 49
CHNG 3 MT S GI Ý CHÍNH SÁCH VN HÀNH B BA BT KH
THI TRONG IU KIN KINH T VIT NAM. ……………………………51
3.1 KIM SOÁT VN ………………………………………………………… 51
3.2 CHÍNH SÁCH T GIÁ …………………………………………………… 53
3.3 CHÍNH SÁCH TIN T…………………………………………………… 54
3.4 CHÍNH SÁCH D TR NGOI HI …………………………………… 56
3.5 NHNG HN CH CA TÀI ………………………………………….57
Kt lun chng 3 ……………………………………………………………… 57
KT LUN ……………………………………………………………………….58
TÀI LIU THAM KHO ……………………………………………………….59
T vit tt Ting Anh Ting Vit
ACI
Aizenman, J., M. D. Chinn and H. Ito
Nhóm tác gi ACI
ADB Asian Development Bank Ngân hàng phát trin Châu Á
BS Bt đng sn
BQLNH Bình quân liên Ngân hàng
CSTT Chính sách tin t
DTNH D tr ngoi hi
DTBB D tr bt buc
ERS Exchange Rate Stalibity n đnh t giá
FDI Foreign Direct Investment u t trc tip nc ngoài
FII Foreign Indirect Investment u t gián tip nc ngoài
GDP Gross domestic product Tng sn lng quc gia
IMF International Monetary Fund Qu Tin t Quc t
IR International Reserve D tr quc t
KAOPEN Capital Account Openness T do hóa tài khon vn
LSCB Lãi sut c bn
MI Monetary Independence c lp tin t
NHTW Ngân hàng trung ng
NHNN Ngân hàng Nhà nc
NHTM Ngân hàng thng mi
ODA Official Development Assistance H tr phát trin chính thc
SXKD Sn xut kinh doanh
TTCK Th trng chng khoán
TCTD T chc tín dng
TQ Trung Quc
USD ô la M
VN Vit Nam
VND Vit Nam đng
WB World bank Ngân hàng th gii
WTO World Trade Organization T chc thng mi th gii
DANH MC CH VIT TT
DANH MC CÁC BNG
Các bng Trang
Bng 1.1 o lng ch s KAOPEN ca Vit Nam theo tính toán ca
ACI……………… . …………………………………………….……………7
Bng 1.2: o lng ch s MI ca Vit Nam theo tính toán ca ACI . …….8
Bng 1.3: o lng ch s ERS ca Vit Nam theo tính toán ca ACI 9
Bng 2.1: C ch t giá hi đoái theo thi gian 27
Bng 2.2 Ch s KAOPEN theo thi gian……………………………… ….34
Bng 2.3: Ch s IR/GDP theo thi gian……………………………… … 41
DANH MC CÁC HÌNH
Các hình Trang
Hình 1.1 S đ B ba bt kh thi……………………………………………………3
Hình 1.2: Mc đ DTNH ca các quc gia giai đon 1980-2006…………………12
Hình 1.3: Mô hình kim cng cho các nhóm quc gia có mc thu nhp khác nhau
trong bn thp k qua. (1971-2006)……………………………………………… 13
Hình 1.4: Mô hình kim cng ca các nc đang phát trin qua tng thi k phân
theo khu vc đa lý…………………………………………………………………15
Hình 1.5: S phát trin ca các ch s MI, ERS, KAOPEN giai đon 1970-2010 17
Hình 1.6: nh hng chính sách cho các nc công nghip và đang phát trin….18
Hình 2.1: Lm phát qua các thi k……………………………………………… 26
Hình 2.2: Lm phát và tng trng……………………………………………… 26
Hình 2.3: Bin đng t giá giai đon 2000 đn 2011…………………………… 29
Hình 2.4: Ch s MI theo thi gian……………………………………………… 32
Hình 2.5: Ch s ERM theo thi gian…………………………………………… 33
Hình 2.6: Ch s KAOPEN theo thi gian…………………………………………35
Hình 2.7: Tng hp ngun vn vào Vit Nam giai đon 2000-2011…………… 36
Hình 2.8: C cu các lun vn nc ngoài vào VN giai đon 2000-2011……… 36
Hình 2.9: Tình hình gii ngân ngun vn FDI…………………………………… 37
Hình 2.10: Tình hình thu hút FDI và FPI………………………………………… 38
Hình 2.11: Tình hình thu hút vn ODA……………………………………………39
Hình 2.12: Kiu hi Vit Nam…………………………………………………… 39
Hình:2.13 Các ch s b ba bt kh thi theo thi gian…………………………… 40
Hình 2.14: Ch s IR/GDP theo thi gian………………………………………….41
Hình 2.15: Xu hng DTNH Vit Nam……………………………………………42
Hình 2.16: Tng trng GDP theo thi gian………………………………………42
Hình 2.17: Mô hình kim cng ca Vit Nam giai đon 2000-2011…………… 43
Hình 2.18: Mô hình kim cng ca Vit Nam giai đon 2000-2006&2007-2011 44
Hình 2.19: Mô hình kim cng ca Vit Nam giai đon 2000-2006………….… 46
Hình 2.20: Mô hình kim cng ca Vit Nam giai đon 2000-2006…………… 46
1
M U
1. t vn đ.
B ba bt kh thi trong kinh t quc t t lâu đã tr nên quen thuc cho các
quc gia trong xu hng hi nhp sâu rng vi cng đng kinh t khu vc và quc
t. Theo đó các quc gia luôn đi din trc s la chn các mc tiêu kinh t v mô
sao cho đt đc cân bng qua li nhng li ích kinh t đó là qun lý t giá hi
đoái, tin t và th trng vn hay còn gi là b ba bt kh thi. Hin có nhiu tác gi
trên th gii đã nghiên cu v đ tài này và đa ra xu hng chung áp dng cho
tng nhóm nc nh các nc công nghip hóa, các nc đang phát trin, các nc
có nn kinh t mi ni…. Vit Nam có nm trong xu hng chung đó không và
nhng nhà điu hành kinh t v mô đã ng x th nào vi b ba bt kh thi trong
quá trình hi nhp. Tác gi s c gng gii quyt nó thông qua đ tài MT S
GI Ý CHÍNH SÁCH VN HÀNH B BA BT KH THI TRONG IU
KIN KINH T VIT NAM di đây.
2. Mc tiêu.
- Nghiên cu các ch s ca b ba bt kh thi đ phn ánh CSTT, t giá và t
do hóa dòng vn VN t đó tìm ra gii pháp cân bng qua li cho b ba bt kh thi
thông qua vai trò ca DTNH.
3. Phng pháp, thông tin.
- Phng pháp: S dng phn mm Excel chuyên v thng kê và v biu đ
đ cho kt qu các bin ca b ba bt kh thi. T kt qu va tính toán, tác gi xây
dng biu đ kim cng vi s góp mt cu DTNH đ có nhng nhn đnh cho các
vn đ ti VN.
- Thông tin: Ngun d liu ly t NHNN, WB, IMF, ADB t nm 2000 đn
2011; chui nghiên cu ca ACI.
4. i tng và phm vi nghiên cu.
- i tng nghiên cu:
+ Ch s MI, ERS, KAOPEN, IR/GDP.
2
+ Chính sách điu hành t giá hi đoái ca NHNN, chính sách kim soát
vn, CSTT VN t 2000 đn 2011.
- Phm vi nghiên cu:
+ Các s liu v t giá, lãi sut ca VN và M giai đon 2000-2011.
+ Chính sách điu hành t giá hi đoái ca NHNN, chính sách kim soát vn,
CSTT VN t 2000 đn 2011.
5. Nhng vn đ nghiên cu có liên quan.
Nghiên cu thông qua đánh giá kin trúc tài chính các th trng mi ni:
o lng các yu t ca b ba bt kh thi theo thi gian trong mô hình ca ACI
(2008)
6. Nhng đim mi ca lun vn.
cp vai trò ca DTNH nh mt hng m cho b ba bt kh thi trong
điu kin kinh t VN.
7. Kt cu ca lun vn.
Ngoài nhng trang ph lc bìa, li cam đoan, mc lc, danh mc ch vit
tt, danh mc các bng, danh mc các hình, m đu, tài liu tham kho. Lun vn
đc chia thành 3 chng:
- Chng 1: Các nghiên cu v b ba bt kh thi.
- Chng 2: nh lng các yu t b ba bt kh thi ti VN
- Chng 3: Mt s gi ý chính sách vn hành b ba bt kh thi trong điu
kin kinh t VN.
Trong quá trình nghiên cu, thu thp, x lý s liu, phân tích đ hoàn chnh
lun vn này, tác gi chc chn còn nhiu khim khuyt trong cách trình bày, kin
thc và nhng nhn đnh… Tác gi mong nhn đc góp ý chân thành t các thy
cô và nhng ngi quan tâm.
Trân trng.
3
CHNG 1
CÁC NGHIÊN CU V B BA BT KH THI
1.1 MÔ HÌNH B BA BT KH THI (THE IMPOSSIBLE TRINITY).
Là mô hình kinh t đc lp đc vit bi Mundell và Fleming hay mô hình
Mundell-Fleming. Mô hình là s m rng ca mô hình IS-LM. Trong khi mô hình
IS-LM truyn thng đc gii quyt trong nn kinh t đóng thì Mundell và Fleming
li c gng mô t nó trong mt nn kinh t m. c trng ca mô hình Mundell và
Fleming là mô t mi quan h gia t giá hi đoái danh ngha vi sn lng ca nn
kinh t (ging nh mi quan h gia lãi sut và sn lng trong mô hình IS-LM).
Nh vy, trong ngn hn, lý thuyt B ba bt kh thi là mt chính sách kinh
t quc t, theo đó mt quc gia không th đt đc đng thi mt lúc ba mc tiêu
chính sách v mô:
- CSTT đc lp
- T do hoá dòng vn
- n đnh t giá.
iu đó có ngha mt quc gia ch có th đt đc ti đa 2 trong 3 mc tiêu trên.
Hình 1.1 S đ B ba bt kh thi.
Ngun: ACI (2008)
4
Mi cnh là mc tiêu tt nht mà không th cùng lúc đt đc đó là CSTT
đc lp, n đnh t giá và t do hóa vn, đi nghch vi mi cnh là mi đnh:
- nh tam giác trên cùng là th trng vn đóng, là s kt hp gia CSTT đc
lp và c đnh t giá nhng không có t do hóa dòng vn. Mô hình này nhng quc
gia đang phát trin u tiên áp dng gia cui nhng nm 1980.
- nh tam giác bên trái ký hiu là ch đ th ni t giá, là s kt hp gia
CSTT đc lp và t do hóa dòng vn. Mô hình này M u tiên áp dng trong vòng
ba thp k qua.
- nh tam giác bên phi ký hiu là liên minh tin t, là s kt hp gia t giá
c đnh và t do hóa dòng vn nhng không có CSTT đc lp. Mô hình này các
quc gia trong khi liên minh Châu Âu và Argentina u tiên áp dng trong sut
nhng nm 1990.
- Tuy nhiên trong hai thp k qua đ điu hành kinh t v mô hiu qu, các
quc gia đang phát trin đã phát trin thêm mt nhánh ca b ba bt kh thi trong
điu hành t giá đó là ch đ t giá hn hp thông qua mi quan h vi DTNH.
DTNH là nguyên nhân đ điu chnh b ba bt kh thi va là mc tiêu ca các nc
có nn kinh t mi ni.
Sau khng hong ti các quc gia ông Á 1997, các quc gia có s gia tng
DTNH, ngày nay khong ¾ DTNH các quc gia đang phát trin hu ht là các
nc Châu Á, đc bit là Trung Quc.
1.1.1 c lp tin t
Giúp cho Chính ph ch đng trong vic s dng các công c CSTT đ điu
tit nn kinh t.
CSTT nhm vào hai mc tiêu là lãi sut và lng cung tin. Thông thng
không th thc hin đng thi hai mc tiêu này. điu tit chu k kinh t tình
trng bình thng thì mc tiêu lãi sut đc la chn, còn khi kinh t quá nóng hay
kinh t quá lnh, CSTT s nhm vào mc tiêu trc tip hn, đó là lng cung tin.
5
Do đó CSTT đc lp đc xem nh là mt quy trình mà ti đó nhng nhà điu hành
tin t ca quc gia kim soát ngun cung tin.
1.1.2 Hi nhp tài chính
Ngha là dòng vn đc t do ra vào nn kinh t, đây là điu khó cng li
trong quá trình hi nhp kinh t. Các lun vn vào và ra nh các khon đu t trc
tip nc ngoài FDI, FPI…
1.1.3 n đnh t giá.
Trong mt h thng t giá hi đoái c đnh, t giá hi đoái hoc đc gi
không đi hoc ch đc cho phép giao đng trong mt phm vi rt hp. Nu mt t
giá hi đoái bt đu giao đng quá nhiu, các Chính ph có th can thip đ duy trì
t giá hi đoái trong vòng gii hn ca phm vi này.
Nh vy t giá hi đoái c đnh, đôi khi còn đc gi là t giá hi đoái neo,
là mt kiu ch đ t giá hi đoái trong đó giá tr ca mt đng tin đc gn vi
giá tr ca mt đng tin khác hay vi mt r các đng tin khác, hay vi mt thc
đo giá tr khác, nh vàng chng hn.
Khi giá tr tham kho tng hoc gim, thì giá tr ca đng tin neo vào cng
tng hoc gim. ng tin s dng ch đ t giá hi đoái c đnh gi là đng tin
c đnh. T giá hi đoái c đnh là mt la chn ch đ t giá ngc hoàn toàn vi
t giá hi đoái th ni.
1.2 NH LNG CÁC CH S CA B BA BT KH THI.
Hin tn ti rt nhiu mô hình đo lng các ch s b bt kh thi song tt c
chúng điu có nhng u và nhc đim khác nhau, thun li và khó khn riêng.
Chúng ta đim qua mt s các mô hình ca các tác gi sau:
- Rose (1996): xut đo lng đc lp tin t bng cách xem phn ng ca
t giá đi vi thay đi trong sn lng, lãi sut và cung tin. Tuy nhiên nhc đim
ca phng pháp này là khó phân bit đc trên thc t đâu là cú sc cung và cu
tin t.
6
- Obstfeld, Jay C.Shambaugh và Taylor (2005) đ xut đo lng ch s MI
bng cách tip cn da trên lãi sut danh ngha ngn hn.
- Joshua Aizenman, Menzie D.Chinn và Hiro Ito (2010) xây dng cách đo
lng ch s MI, theo đó mc đ đc lp tin t đc đo lng da trên tng quan
tuyn tính theo nm ca lãi sut hàng tháng gia quc gia s ti và quc gia c s.
Trong khuôn kh bài vit, tác gi đnh lng ch s đc lp tin t và ch s
n đnh t giá theo mô hình ca Joshua Aizenman, Menzie D.Chinn và Hiro Ito
(2008)
Riêng ch s đo lng mc đ hi nhp tài chính (KAOPEN) đo lng
chúng rt khó khn mc dù đã có rt nhiu phng pháp nhng hu nh không đo
lng mt cách đy đ mc đ phc tp ca kim soát tài khon vn. Do đó mà đo
lng ch s này còn nhiu thách thc cho các nhà nghiên cu. Mt s phng pháp
bit đn nh:
- Quinn (1997, 2003): o lng thông qua cng đ kim soát vn.
- Lane & Milesi-Ferretti (2006): Tác gi đa ra ý kin rng đ bit mc đ
kim soát vn trên thc t mt quc gia đang đeo đui ta cn đo lng s lng n
và tài sn nc ngoài trong cán cân thanh toán.
- Chinn & Ito (2007-2010) đa ra đ xut s dng đ m tài khon vn
KAOPEN đ đo lng mc đ hi nhp tài chính. KAOPEN da trên các thông tin
báo cáo thng niên v c ch t giá và nhng hn ch ngoi hi do IMF phát
hành. Ch s Chinn-Ito bin thiên gia 0 và 1. Giá tr ca ch s này cao hn ch ra
rng mt đt nc ci m hn vi các giao dch vn xuyên quc gia. Ch s này
đc tính toán da trên nhóm 171 quc gia (không bao gm M) cho giai đon t
1970 đn 2010.
7
Bng 1.1 o lng ch s KAOPEN ca VN theo tính toán ca ACI.
Nm 1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
KAOPEN
0.22
0.22
0.22
0.22
0.16
0.16
0.16
Nm 2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
KAOPEN
0.16
0.16
0.16
0.16
0.40
0.40
- Hutchison, Sengupta và Singh (2010): Theo đó đ m ca tài khon vn trên
thc t đó là t s dòng tài chính xuyên quc gia trong cán cân thanh toán quc t
so vi GDP.
Trong khuôn kh bài vit, tác gi đnh lng theo mô hình ca Hutchison,
Sengupta và Singh (2010).
1.2.1 nh lng ch tiêu c lp tin t (MI) theo ACI (2008).
Joshua Aizenman, Menzie D.Chinn và Hiro Ito đ xut đo MI bng s tng
quan tính theo nm ca lãi sut hàng tháng gia quc gia ch nhà “Home country”
và quc gia so sánh “Base country”
Trong đó:
i: Quc gia ch nhà; Trong bài vit này áp dng cho VN.
j: Quc gia so sánh; Trong bài vit này áp dng cho M.
Nc so sánh là nc có CSTT liên kt, tng đng (và có th là quc gia
giao thng nhiu) vi nc ch nhà. Nhng nc làm c s so sánh nh: M,
Anh, Pháp, Úc, B, Nam Phi, Malaisia.
Lãi sut trên th trng tin t đc s dng trong phng pháp này.
MI bin thiên trong khong 0 và 1; MI càng tin v đn 1 thì chng t CSTT
càng đc lp và ngc li.
8
Nhóm tác gi ACI cng đa ra kt qu tính toán ch s này cho hn 170 quc
gia da trên d liu ca IMF là lãi sut chit khu và lãi sut tin gi hàng tháng
ca quc gia so sánh và quc gia ch nhà.
Bng 1.2: o lng ch s MI ca VN theo tính toán ca ACI.
Nm 1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
MI
0.50
0.66
0.77
0.62
0.46
0.26
0.41
Nm 2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
MI
0.41
0.46
0.46
0.54
0.55
0.55
0.46
Kt qu cho thy CSTT ca VN mc đ trung bình so vi CSTT ca M.
1.2.2 nh lng ch tiêu n đnh t giá hi đoái (ERS) theo ACI (2008).
đo lng ERS ta s dng đ lch chun t giá hi đoái đc tính theo
nm da trên d liu ca t giá hi đoái hàng tháng ca nc ch nhà và nc so
sánh.
Ch s ERS đc xác đnh bng:
là giá tr tuyt đi ca t giá hi đoái trong tháng so vi tháng 12 ca nm
đc tính toán.
là đ lch chun hàng nm ca t giá hi đoái tính theo
tháng gia nc ch nhà và đt nc so sánh.
ERS bin thiên trong khong 0 và 1; ERS càng tin v đn 1 thì mc đ n
đnh ca t giá nc đang so sánh so vi nc ch nhà và ngc li. Theo ACI nu
ch đn thun áp dng công thc này thì ERS có xu hng rt nh. iu này có th
là nó s phóng đi mc đ linh hot ca t giá đc bit là khi t giá giao đng trong
biên đ hp nhng li không đc đnh giá li thng xuyên.
9
Do đó ACI đã áp dng mt ngng giá tr cho t giá đó là nu mc đ giao
đng hàng tháng ca t giá hi đoái trong biên đ ± 0.33 thì t giá đc xem là c
đnh và ERS =1.
Kt qu tính toán ca ACI v ch s ERS nh sau:
Bng 1.3: o lng ch s ERS ca VN theo tính toán ca ACI.
Nm 1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
ERS
0.43
0.29
1.00
1.00
0.73
0.86
0.86
Nm 2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
ERS
0.84
1.00
1.00
1.00
0.47
0.39
0.46
Theo tính toán ca ACI thì ch đ t giá ca VN giao đng trong biên đ
hp, gn nh c đnh. Tuy nhiên ERM bin đng t nm 2007 tr đi, VND mt giá
so vi USD.
D liu tính toán ca ACI da trên t giá hàng tháng USD/VND t ngun
IMF là t giá BQLNH do NHNN công b.
1.2.3 nh lng ch tiêu mc đ hi nhp tài chính (KAOPEN) theo Hutchison,
Sengupta và Singh (2010).
Phng pháp này đc xem là đn gin, đc tính bng tng vn đu t
nc ngoài vào và ra trên GDP.
KAOPEN = (Vn đu t nc ngoài vào trc tip + Vn đu t nc ngoài ra trc
tip) + (Vn đu t nc ngoài vào gián tip + Vn đu t nc ngoài ra gián
tip)/GDP.
Do (Vn đu t nc ngoài vào gián tip + Vn đu t nc ngoài ra gián
tip) chim t trng nh so vi (Vn đu t nc ngoài vào trc tip + Vn đu t
nc ngoài ra trc tip) nên đ đn gin ta tính KAOPEN nh sau:
10
Vn đu t nc ngoài vào trc tip
+
Vn đu t nc ngoài ra trc tip
KAOPEN =
GDP
Do có nhng hn ch trong vic thu thp s liu do đó, tác gi ch tính vn
đu t nc ngoài vào trc tip thông qua các bin nh: FDI, FPI, ODA, kiu hi,
không tính đn vn đu t nc ngoài ra trc tip.
FDI + FPI + ODA + Kiu hi
KAOPEN =
GDP
1.3 MI QUAN H GIA B BA BT KH THI VI D TR NGOI
HI (MÔ HÌNH KIM CNG).
Nhiu ngi đã lp lun rng vic tích ly d tr gn đây liên quan cht ch
đn vic thay đi mô hình b ba bt kh thi gia các nc đang phát trin. Có
nhng bng chng thc nghim v điu này nh:
Calvo (1998) cho thy rng d tr quc t có th làm gim xác sut gãy cu
trúc tài chính din ra theo hng đt ngt và theo c chiu sâu.
Aizenman và Lee (2007): Liên kt gia gia tng ln trong vic nm gi
ngoi hi vi t do hóa tài chính sâu đã din ra nhng nc đang phát trin và
bng chng đ chng minh cho thy rng tích tr d tr quc t phc v nh mt
phng tin t bo him chng li s sp đ cu trúc.
Cheung and Ito (2007) tìm thy rng sc mnh gii thích ca các bin s tài
chính nh là yu t d tr quc t đã và đang đc tng theo thi gian trong khi đó
m ca thng mi đã gim.
11
Trong mt bài báo gn đây, (Aizenman, Chinn và Ito, 2008), nhóm tác gi
ACI nghiên cu s phát trin ca cu hình b ba bt kh thi trong bn thp k qua
và thy rng các nc đang phát trin, và các nc có th trng mi ni đã chuyn
hng ti t giá hi đoái linh hot hn và hi nhp tài chính sâu hn. Gn đây hn,
t nm 2000, các nc đang phát trin đã có xu hng hi t đi vi các ch s:
T giá hi đoái linh hot có s qun lý, t ch v tin t, và hi nhp tài
chính, tt c đu đc thc hin bi s tích t cha tng có trong vic nm gia
ngun d tr quc t ln.
Cho đn nay, các nc có th trng mi ni trc cuc khng hong thanh
khon đã có nhng s điu chnh phù hp vi xu hng mi này - T giá hi đoái
thc và CSTT đã phi chu nh hng đu tiên trong s điu chnh này - đã gim
bt nhng đ v và nhng s điu chnh sâu hn.
Trong phm vi nghiên cu, nhóm tác gi ACI cng đã kim tra và xác nhn
tuyn tính ca ba khía cnh b ba bt kh thi. Nói cách khác, tng trong mt bin b
ba bt kh thi thì s gim tng trng s ca hai bin kia.
Trong hai thp k qua, mt s gia tng gia các nc đang phát trin v vic
h đã la chn cho các ch đ t giá hi đoái lai - ví d nh, ch đ t giá hi đoái
th ni có qun lý đc thit lp chung vi vic tích ly ngày càng tng ca d tr
quc t (IR). Mc dù có s gia tng mt cách rng rãi theo hng t giá hi đoái
linh hot hn, t l IR / GDP cng tng đáng k, đc bit là trong bi cnh ca cuc
khng hong ông Á (Xem hình 1.2). Nhiu s tích ly đã đc thc hin châu Á.
12
Hình 1.2: Mc đ DTNH ca các quc gia giai đon 1980-2006
Ngun: ACI (2008)
1.4 THEO DÕI CÁC CH S.
Theo nh nghiên cu, nhóm tác gi ACI xây dng mô hình cho ba ch s, tt
c các ch s đu đc chun hóa t 0 đn 1: c lp tin t ca mi quc gia, n
đnh t giá hi đoái và hi nhp tài chính. Tâm mô hình (kim cng) là CSTT ph
thuc, t giá hi đoái linh hot, đóng ca tài chính và không có DTNH.
So sánh các ch s đ thy cách thc kin trúc tài chính quc t đã phát trin
theo thi gian. Hình di đây trình bày mô hình kim cng cho 4 vect đi din
cho 4 ch s da trên các nhóm thu nhp khác nhau trong bn thp k qua.
13
Hình 1.3: Mô hình kim cng cho các nhóm quc gia có mc thu nhp khác nhau
trong bn thp k qua. (1971-2006)
Ngun: ACI (2008).
14
Mô hình kim cng cho các nhóm quc gia có mc thu nhp khác nhau
trong bn thp k qua bao gm:
- Các nc công nghip hoá (Industrialize Countries);
- Các nc công nghip hoá không thuc nhóm 12 quc gia khu vc Châu
Âu (Non-Euro Industrialized Countries);
- Các nc có th trng mi ni (Emerging Market Countries);
- Các nc đang phát trin có th trng không phi mi ni (Non-
emerging Market Developing Countries).
Nó cho thy các nc công nghip hoá đã chuyn hng ti t do hóa tài
chính trong nhng nm qua và n đnh t giá, nhng kt qu này ch yu ca các
nc s dng đng euro, mt khi ngi ta loi b các quc gia euro ra ngoài thì
nhng quc gia công nghip còn li không mt đi tính đc lp tin t.
Con s này cng nhn mnh rng các nc đang phát trin chuyn hng ti
t giá hi đoái linh hot hn và hi nhp tài chính sâu hn. C hai xu hng rõ rt
hn cho các nc có th trng mi ni (ni (Emerging Market Countries) hn là
cho cho các nc phát trin có th trng không phi mi ni. (Non-emerging
Market Developing Countries).
Ngoài ra, nhóm nc có th trng mi ni có s khác bit là h tri qua mt
quá trình gia tng nhanh chóng trong mc đ tích ly d tr quc t. Trong khi các
nc đang phát trin có th trng không phi mi ni cng có kinh nghim gia
tng trong d tr quc t ca h rt nhiu, ngc li các nc công nghip thì h
thp t l nm gi d tr ca h.
15
Hình 1.4: Mô hình kim cng ca các nc đang phát trin qua tng thi k phân
theo khu vc đa lý.
Ngun: ACI (2008)
16
Hình trên minh ha xu hng xy ra khu vc các nc đang phát trin
phân theo nhóm đa lý khác nhau bao gm:
- Châu Á đang phát trin (Developing Asian).
- Châu M Latinh (Latin America).
- Các nn kinh t Châu Á mi ni (Emerging Asian Economies).
- Châu M Latinh mi ni (Emerging Latin America).
Các nc đang phát trin c Châu Á và M Latin đã di chuyn v hng
t giá hi đoái kinh hot hn nhng các nc Châu M Latinh có s m ca tài
chính tng lên nhanh chóng trong khi các nc Châu Á thì không nh th.
Nhng nc có th trng mi ni khu vc Châu Á hng đn vic m ca
tài chính vi mc đ tng đng vi nhng nc có th trng mi ni châu M
Latinh nhng s khác bit quan trng hai nhóm đó là nhng nc đi trc nm
gi nhiu d tr quc t hn nhng nc sau này. Quc gia Châu Phi cn Sahara
cng đã di chuyn v hng th ni t giá hi đoái và t do hóa tài chính so vi
nhng nm 1980 nhng khuynh hng thay đi ít hn nhiu.
Lu ý
:
- Các nn kinh t châu Á mi ni bao gm Trung Quc, Hng Kông,
Indonesia, Hàn Quc, Malaysia, Philippines, Singapore, ài Loan, và Thái Lan.
- M Latinh mi ni" bao gm Argentina, Brazil, Chile, Colombia, Ecuador,
Jamaica, Mexico, Peru, Trinidad và Tobago, và Venezuela.
1.5 XU HNG VÀ CÂN BNG.
i vi các nc công nghip, quá trình m ca tài chính sau khi bt đu
ca nhng nm 1990, t giá hi đoái c đnh tng lên vào cui nhng nm 1990,
mc đ đc lp tin t tri qua xu hng gim t đu nhng nm 1990.
Cho đn nm 1990, t giá hi đoái n đnh là chính sách theo đui thng
xuyên nht ca các nc đang phát trin, mc dù nó đã b suy gim k t đu
nhng nm 1970. Trong nhng nm 1990, mc đ đc lp tin t tng lên, nhiu
quc gia đã thông qua t giá hi đoái th ni và t do hóa th trng tài chính.
17
K t nm 2000, thú v, tt c ba bin các nc đang phát trin đã hi t
theo hng linh hot qun lý t giá hi đoái và tích tr mt s lng ln d d quc
t do đó mà h gi đc đc lp tin t ngay c khi hi nhp tài chính đc tin
hành. Nhng xu hng này đc th hin trong hình 1.5 và 1.6.
Nhng nc công nghip Nhng nc đang phát trin
Hình 1.5: S phát trin ca các ch s MI, ERS, KAOPEN giai đon 1970-2010
Ngun: ACI (2008)
1.6 MI LIÊN H TUYN TÍNH CA CÁC CH S B BA BT KH THI.
kim tra mi quan h tuyn tính gia ba yu t ca b ba bt kh thi,
nhóm tác gi ACI tin hành mt phân tích hi quy đ th nghim mt quan h
tuyn tính gia các bin.
Kt qu th nghim h xác nhn rng tng trng s ca ba bin s là mt
hng s vi đ tin cy lên đn 95%. Nhng kt qu này cung cp bng chng cho
thy mt s gia tng trong mt bin s làm gim mc đ ca hai bin kia.(hình
1.6a)
Kt qu hi quy cng cung cp mt mô t đn gin ca bng xp hng thay
đi gia ba mc tiêu chính sách b ba bt kh thi theo thi gian (Hình 1.6b)