B GIỄO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH
- - - - - - - - - - - - - - -
TRN VN BUT
tƠi: Y MNH THU HÚT VN U T TRC TIP
NC NGOÀI (FDI) TI CỄC KHU CÔNG NGHIP,KHU
CH XUT TRểN A BÀN TNH TỂY NINH
Chuyên ngành : Kinh t chính tr
Mƣ s : 60.31.01
LUN VN THC S KINH T
Ngi hng dn khoa hc : Tin s. HOÀNG AN QUC
TP. H Chí Minh ậ Nm 2012
B GIỄO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH
- - - - - - - - - - - - - - -
TRN VN BUT
tƠi: Y MNH THU HÚT VN U T TRC TIP
NC NGOÀI (FDI) TI CỄC KHU CÔNG NGHIP, KHU
CH XUT TRểN A BÀN TNH TỂY NINH
LUN VN THC S KINH T
TP. H Chí Minh ậ Nm 2012
MC LC
Trang
DANH MC CỄC Kụ HIU VIT TT 1
DANH MC CỄC BNG BIU. 2
DANH MC CỄC BIU 3
LI M U 4
CHNG 1
C S Lụ LUN VÀ KINH NGHIM THC TIN
THU HÚT VN U T TRC TIP NC NGÒAI
TI CỄC KHU CÔNG NGHIP, KHU CH XUT
1.1. Mt s vn đ lý lun v đu t trc tip nc ngòai (FDI) 8
1.1.1 Khái nim và nhng nhân t thúc đy thu hút FDI 8
1.1.2 Tm quan trng và li ích ca vic thu hút FDI 11
1.1.3 Mt trái ca vic thu hút ngun vn FDI 14
1.2. KCN, KCX và vn đ thu hút ngun vn FDI 16
1.2.1 Khái nim và đc đim KCN, KCX 16
1.2.2 Vai trò ca KCN, KCX trong vic thu hút FDI 18
1.2.3 Quá trình hình thành và phát trin KCN, KCX Vit Nam 19
1.3. Kinh nghim phát trin KCN,KCX nhm thu hút vn FDI ca mt s nc
trong khu vc 21
1.3.1 Kinh nghim ca Trung Quc 21
1.3.2 Kinh nghim ca ài Loan 23
1.3.3 Kinh nghim ca Malaysia 26
1.3.4 Bài hc đi vi Vit Nam 28
CHNG 2
THC TRNG THU HÚT VN U T TRC TIP
NC NGÒAI TI CỄC KHU CÔNG NGHIP, KHU CH XUT
TRÊN A BÀN TNH TỂY NINH VÀ NHNG VN T RA
2.1 Tng quan v điu kin t nhiên, kinh t – xã hi ca tnh Tây Ninh 31
2.1.1 Tng quan điu kin t nhiên 31
2.1.2 Tng quan điu kin kinh t - xã hi 33
2.2 Thc trng thu hút FDI vào các KCN,KCX trên đa bàn tnh Tây Ninh 39
2.2.1 S hình thành, phát trin các KCN, KCX trên đa bàn Tây Ninh 39
2.2.2Thc trng thu hút FDI vào các KCN,KCX trên đa bàn tnhTây Ninh42
2.2.2.1 Giai đon t nm 2000 đn ht nm 2007 43
2.2.2.2 Giai đon t nm 2008 đn ht nm 2010 45
2.3 Mt s nhn xát – ánh giá 48
2.3.1 Nhng thành tu 48
2.3.2 Mt s hn ch , bt cp 52
2.3.3 Nguyên nhân ch yu ca nhng hn ch, bt cp 54
CHNG 3
QUAN IM, PHNG HNG VÀ GII PHỄP Y MNH THU HÚT VN
U T TRC TIP NC NGÒAI TI CỄC KHU CÔNG NGHIP, KHU CH
XUT TRểN A BÀN TNH TỂY NINH
3.1 Nhng quan đim c bn 59
3.2. Phng hng, mc tiêu 62
3.2.1 Phng hng 62
3.2.2 Mc tiêu 63
3.3 Mt s gii pháp ch yu nhm đy mnh thu hút vn FDI ti các KCN,KCX
trên đa bàn tnh Tây Ninh 64
3.3.1Xây dng và hoàn thin c ch chính sách v phát trin KCN,KCX và
thu hút FDI trên đa bàn tnh Tây Ninh 64
3.3.2 Phát trin và hòan thin c s h tng trong và ngoài KCN, KCX 66
3.3.3 Phát trin ngun nhân lc đáp ng yêu cu hat đng ca các
KCN, KCX 68
3.3.4. Gii quyt tha đáng các li ích ngi dân, tng cng liên kt
gia tnh Tây Ninh vi các đa phng khác trong vùng 69
KT LUN - KHUYN NGH 74
Trang 1
DANH MC CỄC CH VIT TT
FDI: u t trc tip nc ngoài
CNH: Công nghip hóa
HH : Hin đi hóa
KCN :Khu công nghip
KCX : Khu ch xut
TANIZA : Ban qun lý các khu công nghip Tây Ninh
WTO : T chc thng mi th gii
IMF : Qu tin t quc t
GDP: Tng sn phm quc ni
KTTPN: Kinh t trng đim phía nam
R&D: Nghiên cu và phát trin
TM & DV: Thng mi và dch v
XDCB : Xây dng c bn
Trang 2
DANH MC CỄC BNG BIU
S bng
Tên bng biu
Trang
Bng 1.1
Phân b các KCN theo vùng
21
Bng 2.1
Tc đ tng trng kinh t bình quân ca Tây Ninh
giai đan 2007-2010
37
Bng 2.2
Tc đ tng trng ca các ngành nông nghip,
công nghip và dch v giai đan 2007-2010.
38
Bng 2.3
Tng kt tình hình cp giy phép đu t và gii
quyt vic làm cho ngi lao đng giai đan 2000-
2010
41
Bng 2.4
So sánh s d án FDI trên đa bàn tnh Tây Ninh
trc và sau khi có KCN,KCX.
42
Bng 2.5
Vn đu t FDI tính theo nm cp phép ti KCN,
KCX t nm 2000 đn ht nm 2007
44
Bng 2.6
Vn đu t FDI tính theo nm cp phép ti KCN,
KCX t nm 2008 đn ht nm 2010
45
Bng 2.7
Quy mô d án vn FDI ti các KCN, KCX trên đa
bàn tnh Tây Ninh đn ht nm 2010
46
Bng 2.8
Tình hình s dng đt ti KCN Trng Bàng, KCX
Linh Trung III
46
Bng 2.9
D án FDI phân theo quc gia, vùng lãnh th t
nm 2000 đn ht nm 2010
47
Bng 3.1
Din tích đt d kin phát trin KCN, KCX trên đa
bàn tnh Tây Ninh đn nm 2015
63
Trang 3
DANH MC CỄC BIU
S biu đ
Tên biu đ
Trang
Biu đ 2.1
C cu GDP tnh Tây Ninh nm 2007
34
Biu đ 2.2
C cu GDP tnh Tây Ninh nm 2008
35
Biu đ 2.3
C cu GDP tnh Tây Ninh nm 2009
35
Biu đ 2.4
C cu GDP tnh Tây Ninh nm 2010
36
Trang 4
LI M U
1/- Tính cp thit ca đ tài :
T đi hi ng tòan quc ln th VI nm 1986, nc ta đã chuyn t nn
kinh t k hach hóa tp trung, bao cp sang nn kinh t vn hành theo c ch th
trng theo đnh hng xã hi ch ngha có s qun lý ca nhà nc.T đó đn
nay, nc ta ngày càng tích ly đc nhiu kinh nghim trong vic lãnh đo và
qun lý kinh t. Bài hc kinh nghim “Phát huy ni lc, đng thi ra sc khai
thác ngoi lc”,”kt hp sc mnh dân tc vi sc mnh ca thi đi trong điu
kin mi”có mt ý ngha vô cùng quan trng, nht là trong giai đon hin nay khi
nc ta đang đy mnh công cuc CNH, HH và hi nhp kinh t quc t. Ngoi
lc đc đ cp đn trong lun vn này là mt nhân t vô cùng quan trng:
Ngun vn đu t trc tip nc ngoài ( FDI). S hình thành nên ngun vn FDI
là do mi nc có nhng li th so sánh khác nhau, vì vy mi nc mun phát
huy nhng li th ca quc gia mình, to ra li ích đ các nc cùng phát trin
thì phi tin hành đu t ra nc ngòai, đi vi các nc chm phát trin vic
tip nhn ngun vn FDI là điu kin cn thit đ khi dy tim nng sn có ca
đt nc, rút ngn khang cách vi các nc trong trong khu vc và trên toàn th
gii.
Quan đim thu hút vn FDI ca Vit Nam th hin r qua vic ban hành
lut đu t nc ngoài vào nm 1987 và sa đi, b sung vào các nm 1996, nm
2000 và nm 2005. iu này đã th hin rõ s quan tâm ca ng và nhà nc,
to hành lang pháp lý vng chc cho vic thu hút ngun vn FDI. Bên cnh đó,
nhà nc cng đã ban hành chính sách xây dng các KCN, KCX, kt hp vi các
c ch qun lý thông thóang, linh hat nhm tranh th thu hút ti đa ngun lc
này.
Tây Ninh là tnh nm trong vùng KTTPN, vùng có tc đ tng tng
kinh t nhanh và nng đng, cng là ni tp trung nhiu KCX, KCN, thu hút vn
FDI vào loi cao nht trong c nc. T khi có lut đu t nc ngoài, cùng vi
Trang 5
c nc tnh Tây Ninh đã ban hành hàng lot nhng chính sách khuyn khích, u
đãi thông qua vic hình thành các KCN, KCX. Tuy nhiên, so vi các đa phng
khác trong vùng KTTPN, vic thu hút FDI vào các KCN, KCX trên đa bàn
tnh Tây Ninh còn khá khiêm tn so vi tim nng và li th ca tnh. Nhm làm
r nhng nguyên nhân gây nên tr ngi, hn ch vic thu hút ngun vn FDI vào
các KCN, KCX trên đa bàn tnh Tây Ninh trong thi gian qua.Trên c s đó đ
xut các gii pháp nhm đy mnh thu hút ngun vn FDI vào các KCN, KCX
trên đa bàn tnh Tây Ninh trong thi gian ti ây tht s là nhng vn đ cp
thit, cn có s phân tích, lý gii mt cách rõ ràng, xác đáng.
Do đó, tác gi chn đ tài “y mnh thu hút vn đu t trc tip nc
ngoài ( FDI ) ti các Khu công nghip,Khu ch xut trên đa bàn tnh Tây
Ninh” làm đ tài lun vn thc s kinh t.
2/- Tng quan tình hình nghiên cu đ tƠi :
S hình thành và phát trin các KCN, KCX nhm đy mnh thu hút ngun
vn FDI trong quá trình thc hin CNH, HH ca Vit Nam nói chung và các
đa phng trong vùng KTTPN nói riêng là mt vn đ đã đc nhiu tác gi
quan tâm, có th k ti mt s công trình tiêu biu nh:
- “Phát trin Khu công nghip, Khu ch xut trong quá trình công nghip
hóa, hin đi hóa” ca VS,TS Nguyn Chn Trung, PGS.TS Trng Giang
Long, NXB chính tr quc gia, Hà Ni nm 2004:Vai trò ca vic phát trin Khu
công nghip, Khu ch xut trong quá trình thc hin CNH, HH ca Vit Nam.
- “ Khu ch xut, Khu công nghip, Khu kinh t Vit Nam” ca PGS.TS
an c Hip, NXB chính tr quc gia - s tht, Hà Ni nm 2012: Công này đã
h thng hóa khái nim, vai trò, tiêu chí, lch s hình thành và phát trin các khu
ch xut, khu công nghip, cung cp mt cách có h thng v s hình thành, phát
trin mô hình khu công nghip, khu ch xut ca mt s nc trên th gii.
- “u t quc t và chuyn giao công ngh ti Vit Nam” ca TS. Hà Th
Ngc Oanh, NXB Lao đng – Xã hi, nm 2006: Vai trò ca đu t quc t trong
Trang 6
đó có thu hút ngun vn FDI, tm quan trng ca thu hút ngun vn FDI vi vn
đ chuyn giao công ngh ti Vit Nam.
- “ u t nc ngòai ti Vit Nam 7 nm đu ca th k XXI ” ca B k
hach và đu t, NXB thng kê, nm 2008: Vai trò ca vic thu hút ngun vn
FDI trong quá trình CNH, HH đt nc 7 nm đu ca th k XXI.
- “ K thut đu t trc tip nc ngòai ” ca GS.TS Võ Thanh Thu, TS.
Ngô Th Ngc Huyn, NXB thng kê, nm 2008: Công trình đã trình bày mt
cách chi tit v tm quan trng ca đu t trc tip nc ngòai, các bc và trình
t th tc đ thc hin mt d án đu t nc ngòai vào các Khu công nghip,
Khu ch xut ti Vit Nam.
- “ Vn kin đi hi ln th XI ng b tnh Tây Ninh” ng b tnh Tây
Ninh, lu hành ni b, nm 2010: Khng đnh tm quan trng ca vic xây dng
và phát trin các Khu công nghip, Khu ch xut nhm đy mnh thu hút ngun
vn FDI trên đa bàn tnh Tây Ninh, góp phn đy mnh quá trình CNH, HH
ca tnh Tây Ninh.
Nhng công trình nghiên cu trên đã đ cp tm v mô ti nhng vn đ
nh: Tm quan trng ca ngun vn FDI, li ích ca vic thu hút FDI, mt trái
ca FDI, nh hng ca FDI đi vi nn kinh t ca Vit Nam, vai trò ca KCN,
KCX, trong vic thu hút ngun vn FDI v.v… Tuy nhiên, cho đn nay hu nh
cha có mt công trình nào nghiên cu mt cách c th, tm vi mô vn đ thu
hút FDI ti các KCN, KCX trên đa bàn tnh Tây Ninh.
3/- Mc đích nghiên cu đ tƠi :
Th nht: H thng hóa nhng vn đ lý lun v KCN, KCX,vic thu hút
ngun vn FDI vào các KCN, KCX
Th hai: Kho sát thc trng, nêu bt nhng thành tu và hn ch ca vic
thu hút ngun vn FDI vào các KCN, KCX trên đa bàn tnh Tây Ninh trong
nhng nm qua.
Trang 7
Th ba: Trên c s đó đ xut các quan đim, phng hng và gii pháp
nhm tng cng thu hút ngun vn FDI vào các KCN, KCX trên đa bàn tnh
Tây Ninh trong thi gian ti.
4/- i tng, phm vi nghiên cu:
i tng nghiên cu: Nhng vn đ lí lun và thc tin ca vic thu hút
ngun vn FDI vào các KCN, KCX trên đa bàn tnh Tây Ninh
Phm vi nghiên cu:
i)Phm vi không gian: Các KCN, KCX trên đa bàn tnh Tây Ninh.
ii) Phm vi thi gian: Nghiên cu trong nhng nm t nm 2007 đn nm
2010, đ xut phng hng, mc tiêu đn nm 2015 và nm 2020.
5/- Phng pháp nghiên cu:
Lun vn tip cn vn đ di góc đ kinh t chính tr. Trong quá trình
nghiên cu tác gi s dng phng pháp duy vt bin chng, duy vt lch s đ
khái quát tng quan và lun gii vn đ, phng pháp kho sát, thng kê, so sánh
đ phân tích, đánh giá thc tin
6/- Nhng đóng góp ca lun vn:
- Góp phn lun gii v vai trò ca KCN, KCX trong vic thu hút ngun
vn FDI.
- Nhn xét, đánh giá v thc trng thu hút FDI ti các KCN, KCX trên đa
bàn tnh Tây Ninh.
- xut mt s phng hng, gii pháp nhm đy mnh thu hút ngun
vn FDI ti các KCN, KCX trên đa bàn tnh Tây Ninh.
7/- Kt cu lun vn:
Ngòai phn m đu và kt lun, lun vn gm có 03 chng, 09 mc, 11
bng biu và 04 biu đ.
Trang 8
CHNG 1
C S Lụ LUN VÀ KINH NGHIM THC TIN CA VIC THU
HÚT VN U T TRC TIP NC NGÒAI TI CỄC
KHU CÔNG NGHIP, KHU CH XUT
1.1 MT S VN Lụ LUN V U T TRC TIP NC
NGÒAI .
1.1.1 Khái nim và nhng nhơn t thúc đy thu hút FDI.
Có rt nhiu khái nim khác nhau v đu t trc tip nc ngòai FDI:
FDI đc khái nim nh sau :
- Theo T chc thng mi th gii (WTO):
“ u t trc tip nc ngòai xy ra khi nhà đu t t mt nc ( nc ch đu
t) có đc mt tài sn mt nc khác ( nc thu hút đu t) cùng vi quyn
qun lý tài sn đó”[
28
].
- Theo Qu tin t quc t ( IMF):
“u t trc tip nc ngòai là đu t vt ra khi biên gii quc gia, trong đó
ngi đu t trc tip đt đc mt phn hay tòan b quyn s hu lâu dài mt
doanh nghip đu t trc tip sang mt quc gia khác. Quyn s hu này ti
thiu phi là 10% trên tng s c phiu mi đc công nhn là FDI ”[
28
].
- Theo lut đu t nc ngòai nm 2005:
“u t nc ngòai là vic nhà đu t nc ngòai đa vào Vit Nam vn bng
tin và các tài sn hp pháp khác đ tin hành hat đng đu t ”[
17
].
Ngày nay các nc trên th gii vi s phát trin nhanh chóng ca cuc
cách mng khoa hc k thut kt hp vi vic mi nc có ngun tài nguyên
thiên nhiên khác nhau, các li th so sánh ca tng nc cng không ging nhau.
Các nc phát trin có nn khoa hc và k thut tiên tin, phát trin khoa hc k
thut nhm phc v cho đi sng và cho hot đng sn xut kinh doanh. Bên
cnh đó, các nc phát trin còn có kh nng v tài chính mnh. Trong khi đó
phn ln các nc kém phát trin và các nc đang phát trin li có ngun tài
nguyên thiên nhiên phong phú, có đông đo s lng ngi lao đng nhng li
Trang 9
thiu ngun vn, thiu kinh nghim qun lý và thiu c trình đ khoa hc công
ngh. Xut phát t các ni dung trên, ngày nay các nc cn phi đy mnh quan
h kinh t đi ngoi, m rng hp tác quc t và thu hút đu t.
Vic m rng hot đng kinh t đi ngoi, hp tác khu vc, hp tác quc
t và đu t ra nc ngoài va mang tính cht tt yu khách quan va quyt đnh
s sng còn ca các nc trong thi đi ngày nay.
i vi các nc kém phát trin vic đy mnh thu hút vn đu t trc tip
nc ngoài đã tr thành mt gii pháp hiu qu nhm khc phc tình trng thiu
vn, b sung cho vic chuyn giao k thut công ngh, đào to và s dng ngun
nhân lc mt cách có hiu qu nht nhm khi dy và phát huy các ngun lc
trong nc phc v cho vic đy mnh phát trin kinh t nhanh và bn vng.
Ti các nc đang phát trin và các nc kém phát trin thng có t l
tht nghip cao. Vì th, các nc đang phát trin và các nc kém phát trin
tranh th thu hút các công ty, tp đòan ln t nc ngòai đ to ra nhiu vic
làm, tng thêm nhiu thu nhp cho ngi lao đng. Các nhân t thúc đy thu hút
FDI th hin c th qua các khía cnh sau :
Th nht : FDI là ngun vn quan trng phc v cho phát trin kinh
t đt nc.
Các nc thu hút ngun vn FDI phn ln là các nc đang phát trin, ti
các nc này có t l tích ly ni đa thp vì th đang xy ra tình trng thiu ht
ngun vn phc v cho quá trình phát trin kinh t đt nc.Vì th, ngun vn
FDI s thúc đy tng trng kinh t, b sung cho ngun vn phát trin kinh t -
xã hi, ngun vn FDI là yu t quan trng tác đng đn tc đ phát trin kinh t.
Ngun vn đu t cho phát trin kinh t đc huy đng t hai ngun vn là
ngun vn trong nc và ngun vn t nc ngòai. Vn trong nc đc hình
thành thông qua tit kim và đu t, ngun vn t nc ngòai đc hình thành
thông qua vay thng mi, đu t gián tip và đu t FDI. i vi các nc đang
phát trin, ngun vn FDI là đc bit quan trng trong quá trình phát trin kinh
t. Vì vy, nhng quc gia này luôn lâm vào tình trng thiu ht ngun vn đu
Trang 10
t, hat đng sn xut và đu t ca các nc này thng ri vào“ cái vòng lun
qun”. Vì th, đ phá v “ cái vòng lun qun” y các nc đang phát trin cn
thit phi to ra mt “ cú huých ln ” mà bin pháp hu hiu nht là tng vn đu
t, huy đng mi ngun vn đ phát trin kinh t trong đó có ngun vn FDI.
Th hai : FDI giúp nâng cao trình đ k thut công ngh.
Ngun vn FDI có u đim hn các hình thc huy đng vn nc ngòai
khác, phù hp vi các nc đang phát trin, các doanh nghip có vn đu t
nc ngòai s xây dng các dây chuyn sn xut ti nc s ti di nhiu hình
thc khác nhau. Chính điu này s cho phép các nc đang phát trin và các
nc kém phát trin có c hi tip cn vi công ngh tiên tin, k nng qun lý
hin đi, tng bc nâng cao trình đ k thut công ngh trong nc, rút ngn
dn s chênh lch v công ngh gia nc tip nhn đu t vi nc đu t. Tuy
nhiên, vic nc thu hút đu t FDI có tip cn đc trình đ k thut công ngh
t các nc phát trin hay ch thu hút đc k thut công ngh lc hu, điu này
còn tùy thuc vào chính sách, môi trng thu hút đu t ca nc s ti.
Th ba : FDI giúp Khai thác ngun tƠi nguyên thiên nhiên phong phú:
Ti các nc đang phát trin, do đt nc còn nghèo nên ngun tài nguyên
thiên nhiên ch mi đi vào khai thác nên ngun tài nguyên thiên nhiên vô cùng
phong phú mà không có đ kinh phí, công ngh đ khai thác các ngun tài
nguyên này mt cách có hiu qu. Các nc phát trin thì có ngun vn, công
ngh và kinh nghim qun lý trong khi đó các nc đang phát trin thì có ngun
tài nguyên thiên nhiên cha đc khai thác ht, thiu ngun vn và thiu kinh
nghim qun lý. T đó, các nc đang phát trin tranh th thu hút ngun vn FDI
nhm có c hi khai thác ngun tài nguyên thiên nhiên phong phú, phc v cho
quá trình phát trin đt nc nhanh và bn vng.
Trang 11
Th t : FDI giúp làm nng đng hóa nn kinh t.
Ti các nc đang phát trin do nn kinh t còn mc phát trin thp nên
phn ln ti các nc ny thng tp trung vào lnh vc sn xut nông nghip, s
dng công ngh lc hu, thiu trình đ qun lý tiên tin. Trong khi dó, các doanh
nghip có vn FDI phn ln là các doanh nghip sn xut kinh doanh trong lnh
vc công nghip, có trình đ k thut cao, trình đ qun lý tiên tin nên to ra giá
tr kinh t ln, t đó các doanh nghip có vn FDI s đóng góp vào s tng
trng kinh t ca các nc đang phát trin và các nc kém phát trin. Bên cnh
đó, các doanh nghip có vn FDI còn có tác đng làm nng đng hóa nn kinh t
ca các nc đang phát trin và các nc kém phát trin, to ra sc sng mi cho
các doanh nghip ca các nc đang phát trin thông qua vic trao đi công
ngh. i vi các nc đang phát trin, ngun vn FDI giúp thúc đy quá trình
chuyn dch c cu sn xut, giúp phá v c cu sn xut khép kín theo kiu t
cp t túc.
1.1.2 Tm quan trng vƠ li ích ca vic thu hút FDI.
Vic thu hút FDI mang li rt nhiu li ích, th hin c th qua các khía
cnh sau đây :
Th nht : FDI đóng góp vƠo s tng trng, lƠm tng ngun thu ngơn
sách cho nc s ti :
Khi mt nc tin hành thu hút FDI t các công ty đa quc gia, không ch
các doanh nghip có vn đu t ca công ty đa quc gia mà còn có các công ty
khác trong nc có mi quan h trong công tác sn xut kinh doanh vi các công
ty đa quc gia đó. Do đó các công ty cng tham gia vào quá trình phân công lao
đng trong khu vc và trên th gii. Thông thng các công ty đa quc gia luôn
khai thác nhng li th so sánh gia các nn kinh t ca các nc đ tin hành
đu t ra nc ngoài nhm m rng th phn và ti đa hóa li nhun ca công ty
h. Chính quá trình này đã đóng góp vào vic thúc đy phân công lao đng quc
t, hp tác sn xut kinh doanh, nâng cao hiu qu hat đng ca các công ty, tn
dng và khai thác trit đ li th so sánh ca các nc.
Trang 12
Bên cnh đó, vic các doanh nghip có vn FDI đi vào hat đng s góp
phn làm tng ngun thu ngân sách cho đa phng thông qua vic các doanh
nghip FDI thc hin các ngha v tài chính nh: Ngha v v np thu thu nhp
doanh nghip, thu thu nhp cá nhân đi vi ngi lao đng làm vic có thu nhp
cao…t đó góp phn làm tng ngun thu ngân sách, thúc đy kinh t phát trin.
Bên cnh đó, các doanh nghip FDI còn thc hin các chng trình xã hi nh:
Chng trình vn đng gây qu xây dng nhà tình ngha, nhà tình thng, các
chng trình cu tr xã hi khác ti đa phng.
Th hai: FDI giúp to ra nhiu vic lƠm cho ngi lao đng :
Mc đích cui cùng ca các d án FDI là khai thác ti đa các điu kin v
tài nguyên thiên nhiên, đt đai, ngun nhân lc giá r ca nc s ti đ ti đa
hóa li nhun cho riêng h. Nên các công ty có vn đu t trc tip nc ngoài
chc chn s thuê mn nhiu ngun lao đng có giá r ti đa phng, t đó dn
đn tình trng cu v lao đng trong nc tng nhanh, m ra nhiu c hi tìm
vic làm, to ra thu nhp, nâng cao cht lng cuc sng ca ngi lao đng ca
nc s ti, khi thu nhp ca ngi lao đng ti đa phng đc ci thin s to
ra các nhu cu v mua sm, thng thc các lai hình dch v t đó thúc đy các
trung tâm thng mi, các lai hình dch v phát trin. Mc khác các công ty đa
quc gia s thuê mn lao đng ca nc s ti, đào to ngh nghip, nâng cao
tay ngh. Góp phn to ra mt đi ng lao đng đông v s lng, mnh v cht
lng.
Th ba:FDI lƠ ngun vn h tr cho quá trình CNH, HH hóa đt
nc:
Trong quá trình phát trin kinh t, dù là nc phát trin hay nc đang
phát trin thì c bn phi da vào 03 ngun lc đó là: Tài nguyên thiên nhiên,
ngun vn và ngun nhân lc. Khi mt nn kinh t mun tng trng nhanh và
bn vng thì cn có s kt hp gia 03 ngun lc trên, trong đó ngun vn đóng
vai trò ct lõi nht vì tài nguyên thiên nhiên là sn có, có ngun vn s đào to
đc ngun nhân lc.
Trang 13
Vic tích t và tp trung nhiu vn là yu t c bn đ tin hành CNH,
HH và phát trin kinh t các nc đang phát trin. u t nc ngoài có th
bù đp giúp các nc đang phát trin gii quyt vn đ khan him v vn, vn đ
này càng đc bit có ý ngha đi vi nc có t l tích ly ngun vn mc thp,
th trng vn trong nc còn yu kém và đang gp khó khn trong vic tip cn
vi th trng vn t nc ngoài.
Khi các nc đang phát trin và các nc kém phát trin thu hút ngun
vn FDI thì s to ra mt tác đng tích cc đi vi vic huy đng các ngun vn
khác ca nc s ti nh: Huy đng ngun vn đu t xây dng c s h tng,
m ra các loi hình dch v nh tài chính, ngân hàng, bu chính vin thông, bo
him… thông thng khi nc s ti tip nhn đc nhiu nhà đu t ln, các
tp đoàn đa quc gia thì chng t môi trng kinh doanh ca nc đó đc ci
thin, các nhà đu t đã đt nim tin vào môi trng đu t, kh nng đáp ng
ca h thng các c quan chính quyn cng tr nên nng đng và linh hot hn
s m ra kh nng huy đng ni lc ca nn kinh t tt hn rt nhiu.
Th t :FDI giúp nơng cao trình đ k thut công ngh:
Nu mt quc gia thiu ht ngun vn thì Chính ph có th thc hin đc
thông qua chính sách tit kim chi tiêu. Nhng thiu yu t công ngh tiên tin và
kinh nghim qun lý thì không th to ra bng chính sách tit kim chi tiêu đc.
Khi mt công ty, tp đòan đa quc gia t nc ngòai đu t vào trong nc
tip nhn đu t s giúp cho nc tip nhn đu t có c hi tip thu công ngh
tiên tin và bí quyt qun lý kinh doanh mà các công ty, tp đòan đa quc gia này
tích ly đc qua quá trình công tác lâu dài và phi b ra vi chi phí rt ln và
mang sang s dng nc s ti. Các doanh nghip có vn FDI thng t chc
sn xut có hiu qu, quy mô sn xut ln, có kh nng đào to tay ngh tt vì th
s đào to ngun nhân lc có cht lng cho nc s ti.Vic thu hút ngun vn
FDI s giúp s chuyn dch các qu đu t, giúp chuyn giao k thut công ngh
tiên tin, k nng qun lý, kênh phân phi quc t, bí quyt sn xut kinh doanh.
Trang 14
1.1.3 Mt trái ca vic thu hút ngun vn FDI.
Bên cnh nhng mt tích cc mà ngun vn FDI mang li, ngun vn
FDI cng có nhng mt trái tác đng đn vic phát trin kinh t - xã hi. Th hin
c th qua các khía cnh sau:
Th nht: FDI to ra s ph thuc kinh t ca nc s ti vƠo FDI.
u t nc ngoài làm gia tng s l thuc ca nn kinh t vào nhiu mt
đc bit là v vn, khoa hc k thut và mng li tiêu th hàng hóa ca các
công ty đa quc gia. Kinh nghim ca nhiu nc trên th gii cho thy rng
nc nào càng da nhiu vào đu t nc ngoài thì s ph thuc ca nn kinh t
vào đu t nc ngoài càng ln. Khi mt nc đã tranh th đc vào mt tích
cc ca vic thu hút FDI đng thi kt hp vi vic khai thông phát trin nn
công nghip ni đa, to ra ngun vn trong nc, đa dng hóa th trng tiêu th
và tip nhn khoa hc k thut mi thì s gim đc s ph thuc v kinh t.
Ngày nay, vi xu th chung là hi nhp kinh t trong khu vc và trên th gii
đang din ra mt cách mnh m, các liên minh, liên kt kinh t ngày càng đc
hình thành và m rng. T đó dn đn ph thuc vào các yu t bên ngoài trong
đó có FDI là mt vn đ không tránh khi và đang là vn đ nan gii đi vi các
nc kém phát trin và các nc đang phát trin.
Th hai : FDI to ra tình trng chèn ép các doanh nghip trong nc.
Vi u th vt tri v vn, có kinh nghim trong vic qun lý, bí quyt v
công ngh. Các doanh nghip có vn FDI thng tin hành sn xut kinh doanh
hiu qu hn các doanh nghip sn xut trong nc. Tt c các li th trên dn
đn vic nhà đu t có vn FDI có kh nng khai thác ti đa th lc đc quyn và
chèn ép các doanh nghip sn xut trong nc. Các đi tác nc ngoài trong mt
công ty liên doanh thng h s dng tri thc, ngun thông tin và có mi quan h
rng khp trên toàn th gii đ tính mt mc giá đu vào ca d án bao gm máy
móc thit b, dây chuyn công ngh …cao hn giá th gii làm cho đi tác tip
nhn đu t trong nc thua l kéo dài và kt qu sau cùng là h phi tin hành
rút khi doanh nghip, khi th trng.
Trang 15
Th ba: FDI vi vn đ chuyn giao k thut công ngh lc hu.
Ngày nay trong xu hng chung là toàn cu hóa và hi nhp kinh t quc
t đang din ra mt cách nhanh chóng. Môi trng cnh tranh gia các nc phát
trin ngày càng gay gt, các doanh nghip luôn tìm đ mi bin pháp nhm gim
chi phí sn xut, h giá thành sn phm.T đó đòi hi các doanh nghip phi đy
mnh công tác nghiên cu phát trin (R&D) và không ngng đi mi công ngh
ti các doanh nghip. Xut phát t vn đ trên, các máy móc, thit b lc hu, li
thi s đc tung vào các nc đang phát trin vì các nc đang phát trin môi
trng cnh tranh thp và ni lng v môi trng thông qua con đng thu hút
đu t. Nu các nc đang phát trin không cân nhc, không kp thi đa ra các
quy đnh khc khe v vn đ thu hút vn đu t thì trong tng lai các nc đang
phát trin s tr thành bãi rác công nghip ca các nc phát trin.
Song song vi vn đ trên là ngày nay cùng vi s phát trin nhanh chóng
ca khoa hc k thut, các nc phát trin vi li th tuyt đi đi đu trong vic
phát trin khoa hc k thut trên th gii s đu t vào các nc kém phát trin
và các nc đang phát trin các công ty, nhà máy sn xut và lp ráp các b phn
ph ca các sn phm đòi hi phi có dây chuyn công ngh cao nh: Nhà máy
lp ráp xe ôtô, các nhà máy sn xut hàng đin t .…mà các sn phm chính s
đc sn xut nc phát trin, trong khi đó ti các nc kém phát trin và đang
phát trin ch sn xut các sn phm ph. T đó các nc kém phát trin và các
nc đang phát trin không có điu kin hc hi các k thut tiên tin ca các
nc có nn công nghip hin đi.
Th t: FDI tác đng xu đn môi trng vƠ lƠm cn kit ngun tƠi
nguyên thiên nhiên.
Vic thành lp c các KCN, KCX nhm thu hút đu t nhng hin nay
nn kinh t th gii đang trong gia đan suy thóai. Các nc đang phát trin vì
li ích trc mt ca quc gia mình tranh th kêu gi thu hút vn đu t mà
không có s chn la các d án đu t, không la chn quy trình công ngh thân
thin vi môi trng. Nhân c hi này các nhà đu t ca các nc phát trin có
Trang 16
th tung ra nhng d án đu t, hoc mt quy trình sn xut có kh nng gây ô
nhim môi trng cao đu t vào các nc đang phát trin. Ni mà h thng
pháp lut v bo v môi trng và kh nng kim soát môi trng còn cha hoàn
thin. T tình hình trên, thng xy ra tình trng phát trin nóng khi có dòng FDI
c đ vào KCN, KCX s đánh đi vi kh nng gây ô nhim môi trng cao.
Hin tng các doanh nghip FDI khai thác làm cn kit ngun tài nguyên thiên
nhiên là điu không th tránh khi.
1.2 KHU CÔNG NGHIP, KHU CH XUT VÀ VN THU HÚT
NGUN VN FDI.
1.2.1 Khái nim vƠ đc đim KCN, KCX.
Theo Ngh đnh s 29/2008/N-CP ngày 14 tháng 3 nm 2008 ca Chính
ph thì KCN, KCX đc đnh ngha nh sau :
“ KCN là khu chuyên sn xut hàng công nghip và thc hin các dch v
cho sn xut công nghip, có ranh gii đa lý xác đnh, đc thành lp theo điu
kin, trình t và th tc theo quy đnh ca Chính ph” [
6
].
“KCX là KCN chuyên sn xut hàng xut khu và hat đng xut khu, có
ranh gii đa lý xác đnh, đc thành lp theo điu kin, trình t và th tc áp
dng đi vi KCN theo quy đnh ca Chính ph ”[
6
].
Các đc đim ca KCN :
KCN là khu vc đc quy hach đ thu hút các nhà sn xut và dch v
phc v cho vic phát trin công nghip. trong KCN không có dân c sinh sng,
không có hat đng nông nghip.
Khác vi KCX, sn phm ca các doanh nghip hat đng trong KCN
chng nhng phc v cho xut khu mà còn phc v cho cho các nhu cu ni đa,
quan h thng mi gia các doanh nghip hat đng trong KCN và ngòai KCN
đc điu tit bi các hp đng ni đa, doanh nghip hat đng trong KCN
không đc hng nhng u đãi đc bit v thu xut nhp khu khi kinh doanh
thng mi vi nc ngòai.
Trang 17
Các đc đim ca KCX:
- V lãnh th :
KCX là mt vùng đt đc ngn cách vi bên ngòai bng tng rào kiên
c, trong KCX không có dân c sinh sng, vic ra vào KCX phi qua các cng
theo quy đnh, phi thông qua s kim sóat ca Hi quan và ca đn v chc
nng.
- V qun lý hành chính:
Thc hin theo c ch “ mt ca ti ch ” to điu kin thun li v th tc
hành chính cho các doanh nghip hat đng trong KCX.
C ch “ mt ca ti ch” đc hiu là mt c ch mà ban qun lý các
KCX và KCN đc các c quan nhà nc y quyn trong vic thc hin các
chc nng nh: Cp giy phép đu t, cp giy phép xây dng, giy phép xut
nhp khu….chính nh vào c ch này mà các doanh nghip trong KCX ch tip
xúc ti mt đu mi c quan qun lý nhà nc vn có th gii quyt đc các th
tc liên quan đn các hat đng sn xut kinh doanh ca mình.
- V chính sách u đãi.
Các doanh nghip hat đng trong KCX thc hin hat đng sn xut kinh
doanh và dch v đ xut khu ( hin ti Vit Nam quy đnh 80% giá tr sn
phm ca các doanh nghip trong KCX phi đc xut khu ra nc ngòai ) cho
nên các doanh nghip trong KCX đc hng nhng u đãi đc bit nh: Min
hòan tòan thu xut khu, min thu giá tr gia tng và thu tiêu th đc bit,
đc hng thu thu nhp doanh nghip mc u đãi là 10% và không phi chu
thu chuyn li nhun v nc.
- V quan h kinh t vi ni đa.
Quan h thng mi gia ni đa và các doanh nghip trong KCX là quan h xut
nhp khu theo quy đnh và doanh nghip trong KCX ch xut khu ti đa 20%
giá tr sn phm ra th trng ni đa.
Trang 18
1.2.2 Vai trò ca KCN, KCX trong vic thu hút FDI.
Khi KCN, KCX đc hình thành, mc đích c bn là thu hút nhiu ngun
vn FDI. Vic phát trin các KCN, KCX và thu hút ngun vn FDI có đc th
hin qua các mt c th sau :
Th nht: Vic hình thành và phát trin các KCN, KCX song song vi
vic thu hút ngun vn FDI vì khi KCN, KCX đc m ra đng ngha vi chính
quyn đa phng đã đu t c s h tng sn đ mi gi nhà đu t. Bên cnh
vic c s h tng sn có, các nhà đu t nc ngòai còn đc hng li t các
chính sách u đãi và các dch v hu mãi khác t vic đu t vào KCN, KCX.
Th hai: Do KCN, KCX là ni tp trung nhiu doanh nghip nên t đó
thun tin cho vic liên doanh,liên kt, vn chuyn và trao đi hàng hóa vi nhau.
Ngoài các chính sách u đãi v thu, u đã v giá thuê đt, có c ch qun lý th
tc hành chính thông thóang, nhanh gn hn …các nhà đu t nc ngoài còn ít
tn chi phí trong vn đ x lý cht thi do cht thi đc x lý tp trung, khi có
v cháy xy ra thì các doanh nghip đc phc v bi lc lng cha cháy ti
ch, vn đ an ninh cng đc đm bo.
Th ba: Khi đu t vào KCN, KCX, các doanh nghip có vn đu t nc
ngoài s d dàng xut nhp khu hàng hóa vì có đc các th tc hi quan ti
ch, d m rng th trng tiêu th sn phm ra các nc trong khu vc và th
gii.
Do đó vic phát trin các KCN, KCX và vic đy mnh thu hút ngun vn
FDI là hai yu t các s tác đng qua li ln nhau, b sung cho nhau cùng tn ti
và phát trin.Vic phát trin các KCN, KCX là nhân t không th thiu trong vic
đy mnh thu hút ngun vn FDI, mt nhân t quan trng trong quá trình thc
hin CNH, HH đt nc.
Trang 19
1.2.3 Quá trình hình thƠnh vƠ phát trin KCN, KCX Vit Nam.
Thc hin chính sách đi mi và m ca nn kinh t, ng và Nhà nc ta
đã đ ra ch trng phát trin các lai hình KCN, KCX nh mt trong nhng gii
pháp quan trng thúc đy s nghip CNH, HH và phát trin nn kinh t th
trng theo dnh hng xã hi ch ngha. Ngay sau khi lut đu t nc ngòai ti
Vit Nam nm 1988 đc ban hành, Chính ph đã ban hành Ngh đnh s 322-
HBT ngày 18-10-1991 v KCX và ngày 26-2-1994 Chính ph ban hành Ngh
đnh s 192- N-CP v quy ch KCN. n nm 2007, Ngh quyt s 09 NQ/TW
ngày 09-02-2007 ca hi ngh ln th t Ban chp hành Trung ng ( khóa X)
cng đã xác đnh 5 lnh vc la chn u tiên chin lc, trong đó “ xây dng các
KCX, KCN tp trung gn lin vi phát trin các khu đô th ”.
K t khi KCX đu tiên Vit Nam ( KCX Tân Thun) đc thành lp
vào nm 1991, qua hn 20 nm xây dng và phát trin ( 1991-2010) c nc có
trên 260 KCN đc thành lp vi tng din tích đt t nhiên 72.000 ha, trong đó
din tích đt công nghip có th cho thuê đt gn 46.000 ha, chim khang 65%
tng din tích đt t nhiên. n ht 31-12-2010 đã có 174 KCN đi vào hat đng
vi tng din tích đt t nhiên là 28.500 ha, các KCN đc phân b trên 61 tnh,
thành ph ca c nc và tp trung ch yu ba vùng kinh t trng đim: Vùng
kinh t trng đim phía Bc có 52 KCN, chim 20%; vùng kinh t trng đim
min Trung có 23 KCN, chim 10%; vùng kinh t trng đim phía Nam tp trung
nhiu KCN nht vi 124 KCN, chim gn 48% tng s KCN trên c nc. T l
lp đy din tích đt công nghip các KCN đó vn hành đt t l lp đy đt
khang gn 50%.
KCX là mô hình KCN đc hình thành sm nht Vit Nam. Nm 1988,
sau khi lut đu t nc ngòai ti Vit Nam có hiu lc và nhiu chính sách m
ca, đi mi ca Vit Nam đc ban hành, nhiu nhà đu t nc ngòai đã đn
tìm hiu đu t ti Vit Nam. Tuy nhiên, do kt cu h tng ca Vit Nam còn
thiu, cha đng b, các c ch, chính sách khuyn khích đu t, thay th nhp
khu, khuyn khích xut khu còn cha rõ ràng, th tc xin giy phép đu t và
Trang 20
trin khai d án đu t còn phc tp, mt nhiu thi gian nên các nhà đu t nc
ngòai đn đu t không nhiu.
Da vào kinh nghim ca các nc, Chính ph Vit Nam ch trng thành
lp KCX đ làm thí đim mt mô hình kinh t nhm thc hin ch trng đi
mi, m ca theo hng CNH, HH theo đng li đi mi ca ng. Trong
bi cnh đó, các nhà đu t ài Loan đ xut mô hình và d án xây dng KCX
Tân Thun ti huyn Nhà Bè Tp. H Chí Minh ( nay là Qun 7). Nm 1991,
KCX Tân Thun – KCX đu tiên ca c nc đc thành lp theo quyt đnh s
394/CT ngày 25-11-1991 ca Hi đng B trung ( nay là Th tng Chính
ph). d án KCX Tân Thun có th đi vào hat đng, trên c s lut đu t
nc ngòai ti Vit Nam ( nm 1988), Chính ph đã ban hành Ngh đnh s 322-
HBT ngày 18 -10-1991 v KCX và cng t đó mô hình KCX đc hình thành
và phát trin ti Vit Nam.
Có th khng đnh rng qua, hn 20 nm đi mi và m ca, vic hình
thành và phát trin các KCN, KCX Vit Nam là mt ch trng, gii pháp quan
trng nhm thúc đy thu hút đu t và phát trin kinh t - xã hi, các KCN, KCX
đã tng bc khng đnh đc v trí và vai trò ca mình là góp phn chuyn dch
c cu kinh t các đa phng theo hng CNH, HH, vic phát trin các KCN,
KCX bc đu đã đt đc nhng kt qu thng li.