Giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của Ngân hàng Sài Gòn Thương Tín (Sacombank)

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.H CHÍ MINH






TNG TH HNG NGC





GII PHÁP NÂNG CAO NNG LC CNH TRANH
CA NGÂN HÀNG SÀI GÒN THNG TÍN
(SACOMBANK)






LUN VN THC S KINH T

TP.H Chí Minh – Nm 2011

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.H CHÍ MINH






TNG TH HNG NGC





GII PHÁP NÂNG CAO NNG LC CNH TRANH
CA NGÂN HÀNG SÀI GÒN THNG TÍN
(SACOMBANK)



Chuyên ngành: QUN TR KINH DOANH
Mã s: 60.34.05

LUN VN THC S KINH T



NGI HNG DN KHOA HC:
PGS.TS.NGUYN TH LIÊN DIP





TP.H Chí Minh – Nm 2011



LI CAM OAN

Tôi xin cam đoan Lun vn Thc s Kinh T vi đ tài: “ Gii pháp nâng cao nng
lc cnh tranh ca Ngân Hàng Sài Gòn Thng Tín” là kt qu ca quá trình hc
tp, nghiên cu khoa hc và làm vic nghiêm túc ca tôi.
Các thông tin, s liu và các kt qu nghiên cu trong lun vn này là hoàn toàn
thc.
Ngi thc hin lun vn
Tng Th Hng Ngc

MC LC
Trang

TRANG PH BÌA
LI CAM OAN
MC LC
DANH MC CÁC CH VIT TT
DANH MC HÌNH V
DANH MC BNG BIU
M U 1
CHNG 1:
C S LÝ THUYT V CNH TRANH VÀ NNG LC
CNH TRANH 4
1.1 Tng quan v cnh tranh 4
1.1.1 Khái nim v cnh tranh 4
1.1.2 Khái nim v li th cnh tranh 6
1.1.3 Khái nim v nng lc cnh tranh 6
1.1.4 c đim cnh tranh trong hot đng ca ngành ngân hàng 8
1.2 Các cn c đ hoch đnh chin lc to li th cnh tranh ca NHTM 9
1.2.1 Môi trng bên ngoài 9
1.2.1.1 Môi trng v mô 9
1.2.1.2 Môi trng vi mô bao gm 10
1.2.2 Môi trng bên trong 12
1.2.2.1 Thng hiu ni ting 12
1.2.2.2 Nng lc tài chính ca ngân hàng 12
1.2.2.3 Công ngh ngân hàng 15
1.2.2.4 Sn phm, dch v 16
1.2.2.5 Giá c 17
1.2.2.6 Cht lng ngun nhân lc 17
1.2.2.7 Mng li hat đng 18

1.3 Chui giá tr ca công ty – công c hu hiu đ xác đnh, xây dng li th

cnh tranh 18
1.3.1 Khái nim 18
1.3.2 Ý ngha phân tích chui 18
1.3.3 Dây chuyn giá tr ca công ty 19
1.3.4 Qui trình phân tích và chn chui 20
1.4 Các chin lc cnh tranh ch yu trong hot đng kinh doanh ca
NHTM 22
1.4.1 Cnh tranh thông qua cht lng sn phm dch v 23
1.4.2 Cnh tranh thông qua lãi sut, phí và các chng trình u đãi, khuyn
mãi dành cho khách hàng 23
1.4.3 Cnh tranh thông qua mng li cung ng sn phm dch v
ngân hàng 24
TÓM TT CHNG 1 25
CHNG 2: THC TRNG HOT NG VÀ NNG LC CNH TRANH
CA SACOMBANK 26
2.1 Gii thiu v Sacombank 26
2.1.1 Lch s hình thành và phát trin 26
2.1.2 Thành tích và s ghi nhn 29
2.1.2.1 Danh hiu trong nc 29
2.1.2.2 Danh hiu quc t 30
2.1.3 C cu t chc và nng lc qun tr điu hành 31
2.1.3.1 C cu t chc 31
2.1.3.2 Nng lc qun tr điu hành 32
2.2 Thc trng hot đng kinh doanh ca Sacombank t nm 2007-2010 32
2.2.1 Môi trng bên trong ca Sacombank 32
2.2.1.1 Nng lc tài chính 32
2.2.1.2 S đa dng ca sn phm, dch v và cht lng phc
khách hàng 40
2.2.1.3 Ngun nhân lc và chính sách đi vi ngi lao đng 41
2.2.1.4 Công ngh thông tin 43

2.2.2 ánh giá mt mnh và mt yu ca Sacombank 47
2.2.2.1 ánh giá mt mnh ca Sacombank 47

2.2.2.2 ánh giá đim yu ca Sacombank 50
2.2.3 Các yu t môi trng bên ngoài 52
2.2.3.1 Môi trng v mô 52
2.2.3.2 Môi trng vi mô 57
2.2.4 ánh giá c hi và thách thc tác đng đn hot đng kinh doanh ca
Sacombank 63
2.2.4.1 ánh giá c hi tác đng đn hot đng kinh doanh ca
Sacombank 63
2.2.4.2 ánh giá thách thc tác đng đn hot đng kinh doanh ca
Sacombank 65
2.3 Phân tích nng lc cnh tranh ca Sacombank 66
2.3.1 Thng hiu 66
2.3.2 Nng lc tài chính 67
2.3.3 Nng lc công ngh 69
2.3.4 Tính đa dng ca sn phm, dch v 69
2.3.5 Kh nng sinh li và h s CAR 71
2.3.6 Cht lng nhân s 71
2.3.7 Th phn hot đng 72
TÓM TT CHNG 2 75
CHNG 3:
GII PHÁP NÂNG CAO NNG LC CNH TRANH CA
SACOMBANK 76
3.1 nh hng phát trin ca h thng NHTM Vit Nam và Sacombank đn
nm 2020 76
3.1.1 nh hng phát trin h thng NHTM Vit Nam đn nm 2020 76
3.1.2 nh hng phát trin ca Sacombank đn nm 2020 78
3.1.2.1 V nng lc tài chính 78

3.1.2.2 V hiu qu hot đng kinh doanh 79
3.1.2.3 V mng li hot đng 79
3.1.2.4 V nhân s 80
3.1.3 nh hng nâng cao nng lc cnh tranh ca Sacombank
đn nm 2020 80
3.2 Gii pháp nâng cao nng lc cnh tranh ca Sacombank 81
3.2.1 Gii pháp nng lc tài chính ca Sacombank 81

3.2.2 Gii pháp v ngun nhân lc 84
3.2.3 Gii pháp nâng cao nng lc công ngh cho Sacombank 88
3.2.4 Gii pháp v hoàn thin chính sách Marketing 88
3.3 Mt s kin ngh 91
3.3.1 Kin ngh đi vi chính ph 91
3.3.2 Kin ngh đi vi ngân hàng nhà nc(NHNN) 93
TÓM TT CHNG 3 94
KT LUN 95
DANH MC TÀI LIU THAM KHO 97
PH LC 98


DANH MC CÁC CH VIT TT

ACB : Ngân hàng Thng Mi C phn Á Châu
AFTA : Khu vc mu dch t do ông Nam Á – ASEAN
ATM : Máy rút tin t đng
CAR : H s an toàn vn
CNTT : Công ngh thông tin
EXIMBANK : Ngân hàng TMCP Xut Nhp Khu Vit Nam
NH : Ngân hàng
NHNN : Ngân hàng nhà nc

NHNNg : Ngân hàng nc ngoài
NHTM : Ngân hàng thng mi
NHTMCP : Ngân hàng thng mi c phn
NHVN : Ngân hàng Vit Nam
ROA : Sut sinh li/ tng tài sn
ROE : Sut sinh li/ vn t có
SACOMBANK : Ngân hàng Sài Gòn Thng Tín
SPDV : Sn phm dch v
SWIFT : Hip hi vin thông tài chính liên ngân hàng
TCTD : T chc tín dng
USD, VND : ô la M, ng Vit Nam
VCB/VIETCOMBANK: Ngân Hàng Ngoi Thng
VIETINBANK : Ngân Hàng Công Thng
WTO : T chc thng mi th gii

DANH MC HÌNH V

Hình 2.1: C cu t chc Sacombank (Ngun: www.sacombank.com) 31
Hình 2.2: Biu đ tng trng huy đng vn ca Sacombank t 2007-2010 37
Hình 2.3: Biu đ tng trng d n cho vay ca Sacombank t 2007-2010 39
Hình 2.4: Các hot đng chính trong mi giai đon ca chui giá tr dch v
ngân hàng 45


DANH MC BNG BIU
Bng 2.1: Quy mô vn và tng tài sn ca Sacombank t 2007-2010 33
Bng 2.3: Phân loi các nhóm n ca Sacombank t 2007-2010 35
Bng 2.4: Các ch tiêu v cht lng tín dng ca Sacombank t 2007-2010 36
Bng 2.5: Tình hình huy đng vn ca Sacombank t 2007-2010 38
Bng 2.6: Phân loi lao đng ti Sacombank t 2007-2010 43

Bng 2.7: Vn ch s hu, tng tài sn ca các NHTM nm 31/12/2010 67
Bng 2.8: Các NHTM trong nc có s hu ca đi tác nc ngòai 68
Bng 2.9:Tng hp các sn phm ch lc mà các NHTM tiêu biu 70
Bng 2.10: Các h s tài chính ca các NHTM nm 2010 71
Bng 2.11: Th phn NHTM c phn nm 2010 72
Bng 2.12: Ma trn hình nh cnh tranh 73





1

M U

1. Lý do chn đ tài
Nm 2007 đã đ li mt du n quan trng trong lch s kinh t khi Vit Nam
chính thc tr thành thành viên th 150 ca T chc Thng mi Quc t (WTO).
Gia nhp WTO, Vit Nam có c hi m rng hn na cánh ca nn kinh t ca
mình. Tm nhìn ca Vit Nam lúc này không còn là khu vc mà là th gii. Cánh
ca này m ra mang li muôn vàn c hi cho Vit Nam trong quá trình hi nhp và
phát trin kinh t, nhng cng s có nhiu thách thc đi vi các ch th kinh t
trong quá trình cnh tranh này. Các doanh nghip trong nc phi đng đu vi s
cnh tranh khc lit hn ngay ti sân nhà. Áp lc cnh tranh mnh m cng vi kh
nng cnh tranh còn yu ca các doanh nghip Vit Nam.
i mt đu tiên sau khi gia nhp WTO là cuc khng hong kinh t nm 2008,
có ngun gc t suy thoái kinh t Hoa K cui thp niên 2000. Khng hong tài
chính 2007 – nay là mt cuc khng hong bao gm s đ v hàng lot h thng
ngân hàng, tình trng đói tín dng, tình trng st giá chng khoán và mt giá tin t
quy mô ln  nhiu nc trên th gii. Gia nm 2007, nhng t chc tài chính đu

tiên ca Hoa K liên quan đn tín dng nhà  th cp b phá sn. S đ v tài chính
lên đn cc đim vào tháng 10 nm 2008 khi ngay c nhng ngân hàng khng l và
lâu đi tng sng sót qua nhng cuc khng hong tài chính và kinh t trc đây,
nh Lehman Brothers, Morgan Stanley, Citigroup, AIG, … cng lâm nn.
Trong khi đó, ngân hàng là mt trong nhng lnh vc ht sc nhy cm, là
ngành đc xp vào ngành ch cht, nh hng ti c h thng nn kinh t và phi
m ca gn nh hoàn toàn theo l trình cam kt gia nhp WTO ca Vit Nam. Vì
vy, các ngân hàng trong nc cn phi vt qua cuc khng hong kinh t, đng
vng và tr thành mt h thng ngân hàng có uy tín, đ nng lc cnh tranh, hot
đng có hiu qu cao, an toàn, có kh nng huy đng tt hn. Nhng hin nay, h
thng ngân hàng nói chung và ngân hàng Sài Gòn Thng Tín nói riêng đu xut
phát đim qui mô tài chính nh bé, cht lng ngun nhân lc cha đáp ng nhu
cu phát trin, kh nng ng dng công ngh thông tin còn thp… Do đó, kh nng


2

cnh tranh vi ngân hàng nc ngoài và chng đ nn kinh t th gii còn nhiu
khó khn là mt bài toán nan gii.
Mt trong nhng hng đi đ tìm ra li gii cho bài toán trên, ngành NH nói
chung và các NHTM Vit Nam trong đó có Sacombank nói riêng phi nhìn li thc
lc ca bn thân, đnh hng chin lc phát trin đúng đn và tìm mi cách phát
huy ni lc nhm nâng cao nng lc cnh tranh ca mình đ ngân hàng tn ti và
phát trin.
Xut phát t yêu cu đó, đ tài: “Gii pháp nâng cao nng lc cnh tranh ca
Ngân Hàng Sài Gòn Thng Tín ” đc tôi chn làm lun vn thc s.
2. Mc tiêu nghiên cu
- Nghiên cu và h thng hoá nhng lý lun c bn v cnh tranh, nng lc
cnh tranh, đc đim cnh tranh trong hot đng ca ngân hàng đng thi đa ra
vic xây dng, la chn cng nh các yu t nh hng đn chin lc cnh tranh.

- Phân tích, đánh giá thc trng hot đng, đim mnh và đim yu ca
Sacombank, cng nh c hi và thách thc tác đng ti hot đng cnh tranh ca
Sacombank trên con đng hi nhp. Qua vic phân tích nng lc cnh tranh ca
Sacombank so vi 3 đi th chính là ACB, Techcombank, Eximbank t đó hình
thành gii pháp nâng cao nng lc cnh tranh ca Sacombank trong chng 3.
3. i tng và phm vi nghiên cu
 i tng nghiên cu:
- Li th cnh tranh, nng lc cnh tranh và các yu t to li th cnh tranh
cho ngân hàng.
- Thc trng hot đng và nng lc cnh tranh ca Sacombank trong giai đon
2007 – 2010 so vi ngân hàng cùng qui mô hot đng.

 Phm vi nghiên cu:
- Các lý thuyt v cnh tranh, li th cnh tranh, nng lc cnh tranh, các
nghiên cu v các yu t to li th cnh tranh cho doanh nghip.
- Các chính sách, chin lc ca Nhà nc và nhng vn đ khác có liên quan
đn nâng cao nng lc cnh tranh cho ngân hàng.


3

- Các hot đng kinh doanh cng nh qun lý ca Sacombank trong giai đon
2007 – 2010 và các ngân hàng có cùng qui mô hot đng.
4. Phng pháp nghiên cu
Ch yu da vào kin thc ca các môn hc nh: qun tr kinh doanh, lý thuyt
tài chính tin t, qun tr nhân s, qun tr tài chính, qun tr chin lc, qun tr
Marketing và vn dng nhng hiu bit thc t v hot đng ca Sacombank trong
giai đon nm 2007-2010.
Phng pháp nghiên cu đnh tính đc thc hin bng phng vn chuyên sâu
ca các chuyên gia làm trong lnh vc ngân hàng t v trí trng phòng tr lên,

đang công tác ti Sacombank và 3 đi th cnh tranh cùng qui mô hot đng đ
khám phá, điu chnh và b sung các yu t to li th cnh tranh cho ngân hàng.
5. Ý ngha thc tin ca đ tài nghiên cu
a ra các gii pháp vào thc hin trong thc t đ góp phn nâng cao nng lc
cnh tranh ca Ngân Hàng Sài Gòn Thng Tín so vi các ngân hàng thng mi
khác có cùng đc đim v quy mô hot đng.
6. Kt cu ca lun vn
Ngoài phn m đu, phn kt lun, danh mc tài liu tham kho, ni dung lun
vn đc chia thành 3 chng:
- Chng 1: C s lý thuyt v cnh tranh và nng lc cnh tranh
- Chng 2: Thc trng hot đng và nng lc cnh tranh ca Sacombank
- Chng 3: Gii pháp nâng cao nng lc cnh tranh ca Sacombank




4

CHNG 1
C S LÝ THUYT V CNH TRANH VÀ NNG LC
CNH TRANH
1.1 Tng quan v cnh tranh
1.1.1 Khái nim v cnh tranh
Cnh tranh là mt khái nim có nhiu cách hiu khác nhau. Khái nim này
đc s dng cho c phm vi doanh nghip, phm vi ngành, phm vi quc gia hoc
phm vi khu vc liên quc gia điu này ch khác nhau  ch mc tiêu đc đt ra
 ch quy mô doanh nghip hay  quc gia mà thôi. Trong khi đi vi mt doanh
nghip mc tiêu ch yu là tn ti và tìm kim li nhun trên c s cnh tranh quc
gia hay quc t, thì đi vi mt quc gia mc tiêu là nâng cao mc sng và phúc li
cho nhân dân

Cnh tranh trong nn kinh t th trng là s ganh đua gia các ch th kinh
t(nhà sn xut, ngi tiêu dùng) nhm giành ly nhng v th tng đi trong sn
xut, tiêu th hay tiêu dùng hàng hóa đ thu đc nhiu li ích nht cho mình. Cnh
tranh có th xy ra gia nhng nhà sn xut vi nhau hoc có th xy ra gia ngi
sn xut vi ngi tiêu dùng khi ngi sn xut mun bán hàng hóa vi giá cao,
ngi tiêu dùng li mun mua đc vi giá thp.
Nh vy, cnh tranh là quá trình tt yu, là đng lc thúc đy sn xut phát
trin, góp phn vào s phát trin kinh t. Cnh tranh mang li nhiu li ích, đc bit
cho ngi tiêu dùng. Ngi sn xut phi tìm mi cách đ làm ra sn phm có cht
lng hn, đp hn, có chi phí sn xut r hn, có t l tri thc khoa hc, công ngh
trong đó cao hn đ đáp ng vi th hiu ca ngi tiêu dùng. Cnh tranh làm cho
ngi sn xut nng đng hn, nhy bén hn, nm bt tt hn nhu cu ca ngi
tiêu dùng, thng xuyên ci tin k thut, áp dng nhng tin b, các nghiên cu


5

thành công mi nht vào trong sn xut, hoàn thin cách thc t chc trong sn
xut, trong qun lý sn xut đ nâng cao nng sut, cht lng và hiu qu kinh t.
Ngoài mt tích cc, cnh tranh cng đem li nhng h qu không mong mun
v mt xã hi. Nó làm thay đi cu trúc xã hi trên phng din s hu ca ci,
phân hóa mnh m giàu nghèo, có nhng tác đng tiêu cc khi cnh tranh không
lành mnh, dùng các th đon vi phm pháp lut hay bt chp pháp lut. Vì lý do
trên, cnh tranh kinh t bao gi cng phi đc điu chnh bi các đnh ch xã hi,
s can thip ca nhà nc.
Lnh vc cnh tranh ca các doanh nghip ngày càng đc m rng theo xu
hng phát trin ca tin b khoa hc k thut. Trc đây, cnh tranh ch  mc đ
gin đn nh cnh tranh v giá c ca nhng sn phm cùng loi… Hin nay, mc
đ, hình thc và cách thc cnh tranh đã đi đn mt bc tin ln, tinh xo hn rt
nhiu.  b ni, các doanh nghip cnh tranh không ch v giá c mà còn v hình

thc sn phm, cht lng sn phm, đa đim trng bày và tiêu th sn phm, thi
gian cung cp và s dng sn phm, đc bit là cht lng ca dch v đi kèm vi
sn phm k c vào thi đim trc, trong và sau khi bán phm: các hình thc
khuyn mãi, qung cáo…Và đng sau nhng cnh tranh  b ni là nhng đt sóng
ngm cnh tranh v khoa hc công ngh, dây chuyn sn phm, bn quyn phát
hành, phát minh, bng sáng ch, cnh tranh v ngun lc cp cao bng cách lôi kéo,
d d… Cnh tranh din ra trong tt c các khâu ca quy trình sn xut khép kín t
qun lý, vn hành đn thc thi các k hoch, mc tiêu ca doanh nghip.
Mc tiêu ca doanh nghip không ch là thng th trong cnh tranh mà còn
phát trin bn vng. Theo Michael Porter, mun thng th trong cnh tranh, doanh
nghip phi mang đn cho th trng và khách hàng giá tr gia tng cao hn các
doanh nghip khác.  phát trin bn vng doanh nghip phi có đ lc và uy th
trên thng trng, mun vy doanh nghip phi ngh ti vic liên kt vi mt s
doanh nghip khác đ cùng nhau to ra đc nhng giá tr cao hn so vi giá tr mà


6

doanh nghip đt đc nu nó hot đng riêng l. ó chính là xu hng hp tác
cnh tranh – mt hình thc mi đ nâng cao nng lc cnh tranh trong giai đon
hin nay.
1.1.2 Khái nim v li th cnh tranh
 nâng cao nng lc cnh tranh ca mt doanh nghip, trc ht cn phi
xác đnh li th cnh tranh ca t chc. Li th cnh tranh là nhng gì làm cho
doanh nghip ni bt hay khác bit so vi đi th cnh tranh. ó là nhng th mnh
mà t chc có hoc khai thác tt hn nhng đi th cnh tranh.
Theo Michael Porter, li th cnh tranh ca doanh nghip đc th hin  hai khía
cnh sau:
 Chi phí: là theo đui mc tiêu gim chi phí đn mc thp nht có th. Doanh
nghip nào có chi phí thp thì doanh nghip đó có nhiu li th hn trong quá

trình cnh tranh gia các doanh nghip. Chi phí thp mang li cho doanh
nghip t l li nhun cao hn mc bình quân trong ngành bt chp s hin
din ca các lc lng cnh tranh mnh m khác.
 S khác bit hóa: là li th cnh tranh có đc t nhng khác bit xoay quanh
sn phm hàng hóa, dch v mà doanh nghip bán ra th trng. Nhng khác
bit này có th th hin di nhiu hình thc nh: s đin hình v thit k hay
danh ting sn phm, công ngh sn xut, đc tính sn phm, dch v khách
hàng, mng li bán hàng.
1.1.3 Khái nim v nng lc cnh tranh
Trong quá trình nghiên cu v cnh tranh, ngi ta đã s dng khái nim nng
lc cnh tranh. Nng lc cnh tranh đc xem xét  các góc đ khác nhau nh nng
lc cnh tranh quc gia, nng lc cnh tranh doanh nghip, nng lc cnh tranh ca
sn phm và dch v.


7

- Nng lc cnh tranh ca doanh nghip là th hin thc lc và li th ca
doanh nghip so vi đi th cnh tranh trong vic tho mãn tt nht các đòi hi ca
khách hàng đ thu li ngày càng cao hn. Nh vy, nng lc cnh tranh ca doanh
nghip trc ht phi đc to ra t thc lc ca doanh nghip. ây là các yu t
ni hàm ca mi doanh nghip, không ch đc tính bng các tiêu chí v công ngh,
tài chính, nhân lc, t chc qun tr doanh nghip… mt cách riêng bit mà cn
đánh giá, so sánh vi các đi tác cnh tranh trong hot đng trên cùng mt lnh vc,
cùng mt th trng. S là vô ngha nu nhng đim mnh và đim yu bên trong
doanh nghip đc đánh giá không thông qua vic so sánh mt cách tng ng vi
các đi tác cnh tranh. Trên c s các so sánh đó, mun to nên nng lc cnh
tranh, đòi hi doanh nghip phi to lp đc li th so sánh vi đi tác ca mình.
Nh li th này, doanh nghip có th tho mãn tt hn các đòi hi ca khách hàng
mc tiêu cng nh lôi kéo đc khách hàng ca đi tác cnh tranh.

Theo Michael Porter, “Nng lc cnh tranh liên quan đn vic xác đnh v trí
ca doanh nghip đ phát huy ni lc ca mình trc đi th cnh tranh”. Nh vy,
nu có v khí ni lc sc bén, doanh nghip s d có đc u th trên thng
trng và có nhiu kh nng đ giành thng li trc các đi th cnh tranh.
- Thc t cho thy, không mt doanh nghip nào có kh nng tha mãn đy đ
tt c nhng yêu cu ca khách hàng. Thng thì doanh nghip có li th v mt
này và có hn ch v mt khác. Vn đ c bn là, doanh nghip phi nhn bit đc
điu này và c gng phát huy tt nhng đim mnh mà mình đang có đ đáp ng tt
nht nhng đòi hi ca khách hàng. Nhng đim mnh và đim yu bên trong mt
doanh nghip đc biu hin thông qua các lnh vc hot đng ch yu ca doanh
nghip nh Marketing, tài chính, sn xut, nhân s, công ngh, qun tr, h thng
thông tin…Tuy nhiên, đ đánh giá nng lc cnh tranh ca mt doanh nghip, cn
phi xác đnh đc các yu t phn ánh nng lc cnh tranh t nhng lnh vc hot
đng khác nhau và cn thc hin vic đánh giá bng c đnh tính và đnh lng. Các
doanh nghip hot đng sn xut kinh doanh  nhng ngành, lnh vc khác nhau có


8

các yu t đánh giá nng lc cnh tranh khác nhau. Mc dù vy, vn có th tng
hp đc các yu t đánh giá nng lc cnh tranh ca mt doanh nghip bao gm:
giá c sn phm và dch v; cht lng sn phm và bao gói; kênh phân phi sn
phm và dch v bán hàng; thông tin và xúc tin thng mi; nng lc nghiên cu
và phát trin; thng hiu và uy tín ca doanh nghip; trình đ lao đng; th phn
sn phm doanh nghip và tc đ tng trng th phn; v th tài chính; nng lc t
chc và qun tr doanh nghip.
- Nhiu doanh nghip hin nay, thông qua phng pháp so sánh trc tip các
yu t nêu trên đ đánh giá nng lc cnh tranh ca mình so vi đi tác cnh tranh.
ây là phng pháp truyn thng và phn nào phn ánh đc nng lc cnh tranh
ca doanh nghip. Tuy nhiên, hn ch ca phng pháp này là không cho phép

doanh nghip đánh giá tng quát nng lc cnh tranh ca mình vi đi tác cnh
tranh mà ch đánh giá đc tng mt, tng yu t c th.  khc phc nhc đim
trên, vic nghiên cu vn dng ma trn hình nh cnh tranh, qua đó giúp doanh
nghip so sánh nng lc cnh tranh tng th ca mình vi các đi th trong ngành là
mt gii pháp mang tính kh thi cao.
1.1.4 c đim cnh tranh trong hot đng ca ngành ngân hàng
Ngành ngân hàng kinh doanh ch yu là các dch v tài chính, liên quan ti tin
và hot đng ngân hàng mang tính h thng và b chi phi mnh m bi ngân hàng
nhà nc do đó cnh tranh trong hot đng ngân hàng có các đc đim sau:
 Cnh tranh trong điu kin chu s chi phi mnh m ca các chính sách tài
chính, tin t ca nhà nc, chu s tác đng ca các bin đng kinh t v mô
nh lm phát, lãi sut, tng trng kinh t.
 S ln mnh ca đi th cnh tranh trong hot đng ngân hàng không đng
ngha vi nht thit trit h đi th mà thm chí s ln mnh ca đi th li là
điu kin đ cho h thng ngân hàng phát trin.


9

 S phá sn ca mt ngân hàng nào đó đu dn ti hiu ng “domino” và tai
ha cho mt nn kinh t hoc cho c mt quc gia. Ví d khng hong tin t
 Thái Lan, kéo theo c ông Nam Á nm 1997 và Mehico, Braxin. Do vy,
cnh tranh trong lnh vc nhy cm này không phi là cuc chin mt mt mt
còn mà là cuc chin cùng thng gia các ngân hàng.
 c đim sn phm ca ngành ngân hàng mà biu hin rõ nht trong thanh
toán chng hn, quá trình cung cp sn phm không ch do mt ngân hàng
thc hin mà thông qua ngân hàng khác c th là thc hin yêu cu chuyn
tin ca khách hàng t ngân hàng này ti ngân hàng khác, do vy mc dù cnh
tranh nhng các ngân hàng vn phi có s hp tác vi nhau đ hot đng trong
quá trình cung ng sn phm và to s linh hot gia các ngân hàng.

1.2 Các cn c đ hoch đnh chin lc to li th cnh tranh ca NHTM
1.2.1 Môi trng bên ngoài
1.2.1.1 Môi trng v mô
Các nh hng ca môi trng v mô đi vi hot đng ca doanh nghip gm có 5
yu t sau:
- Yu t lut pháp, chính ph và chính tr: các chính sách thu, mc tr cp
ca chính ph, các lut hoc quy đnh đc ban hành, s bt n hay din bin có li
ca tình hình chính tr, ca pháp lut và chính ph s tác đng mnh m đn xu
hng, ch trng hot đng ca các doanh nghip.
- Yu t kinh t: iu kin kinh t ca các quc gia trong khu vc và trên th
gii nh tc đ tng trng, c cu kinh t nh hng đn các bin s kinh t
quan trng nh: lãi sut ngân hàng, t l lm phát, giá tr đng ô la M trên th
trng th gii, giá c, chính sách tin t, chính sách thu khóa
- Yu t vn hóa, xã hi và nhân khu: Nhng thay đi ca các yu t nh: li
sng, trình đ hc vn, mc thu nhp bình quân ca cá nhân, t l dân c thành th


10

và nông thôn có nh hng quan trng đn sn phm, dch v, th trng và ngi
tiêu th.
- Yu t t nhiên: Các tác đng ca điu kin t nhiên nh hng rt ln ti
công vic kinh doanh ca doanh nghip. Ngày nay, s bin đi khí hu càng làm
cho hot đng ca doanh nghip có nhiu tn tht, gây ra hu qu nghiêm trng có
th dn ti phá sn ca doanh nghip.
- Yu t công ngh: S tin b ca khoa hc công ngh có th tác đng mnh
m lên nhng sn phm, dch v, th trng, nhà cung cp, nhà phân phi, đi th
cnh tranh, khách hàng, quá trình sn xut, quá trình tip th và v th cnh tranh
ca các doanh nghip Tin b công ngh có th to ra nhng li th cnh tranh
mi, có nhiu u th hn.

1.2.1.2 Môi trng vi mô bao gm
Khi phân tích môi trng vi mô, theo Michael Porter thì mô hình đc xem là c
bn, toàn din v cnh tranh
đó chính là mô hình nm lc lng cnh tranh. Theo
ông, nm lc lng c bn quyt đnh mc đ cnh tranh, sc hp dn ca th
trng bao gm:

Hình 1.1: Mô hình nm lc lng cnh tranh ca Michael Porter
(Ngun Michael Porter « Li th cnh tranh », New York, 1985)


11

- i th cnh tranh: Trong lnh vc ngân hàng s hiu bit v nhau gia các
đi th cnh tranh là quan trng cho mt ngân hàng. S hin din ca yu t này có
khuynh hng gia tng trong thi đim hi nhp hin ti, các ngân hàng đu mun
to v th, chim thêm th phn qua tng cng cnh tranh. Bên cnh đó, s cnh
tranh s đem li s ci tin v qui trình, công ngh và thái đ phc v ca ngành
ngân hàng.
- Khách hàng: là nhng ngi có quyn quyt đnh ti hot đng có hiu qu
ca doanh nghip. Khách hàng trung thành là mt li th ln ca ngân hàng. H đòi
hi đi vi sn phm, v giá c, v cht lng phc v Do đó, các nhà qun tr
cn phi có nhng quyt đnh sáng sut đ duy trì lng khách hàng c và phát trin
khách hàng mi.
- Nhà cung cp: Các ngân hàng cng có nhng mi liên kt vi nhà cung cp
đ nhn đc ngun cung cp nh: vt t, trang thit b, công ngh, tài chính,
ngun lao đng. Ngun lao đng cng là mt thành phn chính yu trong môi
trng cnh tranh ca NHTM. Các nhà cung cp có th gây ra áp lc đi vi ngân
hàng. Tuy nhiên, vi t cách là ngi mua, doanh nghip có th s dng quyn lc
khách hàng ca mình đ giành li li th ch đng cho mình.

- i th tim n mi: i th mi tham gia kinh doanh trong ngành có th là
yu t làm gim li nhun ca doanh nghip do h đa vào khai thác các nng lc
cung ng mi, vi mong mun nhanh chóng giành đc th phn và các ngun lc
cn thit. Trong bi cnh hi nhp nh ngày nay, s xut hin các đi th tim n
mi, nguy c đi th mi hi nhp vào ngành dch v tài chính  Vit Nam là rt
ln. Mi ngân hàng phi t trang b cho mình nhng rào cn hp pháp da trên các
li th v qui mô, đa dng hóa sn phm dch v ngân hàng truyn thng, ngun tài
chính vng mnh, đ an toàn cao, công ngh hin đi… mi có đ điu kin đng
vng trong tình hình hin nay.


12

- Sn phm thay th: cng nh các ngành sn xut kinh doanh khác, di s
thay đi v nhu cu tiêu dùng ca xã hi, s thay đi môi trng kinh doanh và s
bùng n v công ngh.  nâng cao nng lc cnh tranh buc các ngân hàng phi
thng xuyên quan tâm đn vic đi mi, chun hóa các sn phm dch v ca
mình theo đnh hng tiêu dùng ca khách hàng và ngun lc sn có ca doanh
nghip.
1.2.2 Môi trng bên trong
1.2.2.1 Thng hiu ni ting
Mt thng hiu ngân hàng tt là mt thng hiu có uy tín, đc s tin cy
ca nhóm khách hàng mc tiêu. Giá tr ca thng hiu mang li li nhun cho
ngân hàng trong tng lai. Thng hiu to ra li th cnh tranh, giúp ngân hàng
thun li hn khi tìm kim và m rng phát trin các th trng mi. Nó là phng
tin ghi nhn, bo v và th hin thành qu ca ngân hàng, mang li s n đnh và
phát trin th phn, to ra danh ting và nâng cao li th cnh tranh cho ngân hàng.
1.2.2.2 Nng lc tài chính ca ngân hàng
 Quy mô vn t có
Vn t có ca NHTM bao gm: vn điu l, các qu d tr và mt s tài sn

n khác. Vn t có là c s đ to nên ngun lc tài chính ca NHTM, dùng cho
mc đích đu t vào tài sn c đnh, đu t dài hn và ngn hn đ sinh li. Là
ngun vn n đnh cho hot đng kinh doanh ca ngân hàng.
Vn t có quyt đnh quy mô hot đng ca ngân hàng nh các gii hn huy
đng vn, gii hn cho vay và bo lãnh Vì hot đng ca các NHTM phi chu s
chi phi ca các quy đnh pháp lut da trên cn c là quy mô vn t có. Vn t có
đóng vai trò to ln trong hot đng NHTM vì nó quyt đnh sc mnh tài chính, kh
nng cnh tranh ca ca mt ngân hàng trên th trng. Vn t có càng ln càng
thun li cho hot đng kinh doanh ca ngân hàng, giúp ngân hàng có điu kin


13

trang b, cp nht h thng công ngh hin đi, các thit b chuyên dng phc v
hot đng kinh doanh.
ng thi khi vn t có ln, ngân hàng càng có kh nng tip cn đ cung ng
vn cho nhng d án ln có tính hiu qu cao mà thông thng nhng d án này
các ngân hàng có quy mô vn nh rt khó có điu kin tip cn. Trong quan h
thanh toán quc t, các khon bo lãnh thanh toán L/C có giá tr ln,… các NHNN
cng yêu cu xác nhn nng lc tài chính ca ngân hàng thanh toán, nu ngân hàng
có quy mô vn nh, nng lc tài chính thp s khó đc chp nhn là ngân hàng
thanh toán, do vy có kh nng mt khách hàng và th phn.
Có th nói, quy mô vn ch s hu là tm đm đ đm bo cho ngân hàng
tng cng kh nng chng đ trc nhng ri ro trong hot đng kinh doanh. Quy
mô vn ch s hu càng cao thì kh nng chng đ ca ngân hàng s cao hn nu
xy ra nhng cú sc xut hin trong nn kinh t. iu này càng có ý ngha hn
trong môi trng kinh doanh có nhiu bin đng phc tp, không d báo trc, nht
là s ph thuc ln nhau gia các nn kinh t càng lúc càng gia tng trong bi cnh
hi nhp, toàn cu hóa kinh t mi lúc thêm sâu rng.
Vn t có thp dn đn hn ch rt ln kh nng m rng hot đng kinh

doanh bi gii hn huy đng vn, gii hn cho vay ti đa đi vi mt khách hàng,
gii hn tng s vn đu t… t đó dn ti hn ch trong vic m rng mng li,
đa bàn hot đng và đi mi thit b công ngh, đc bit là h thng thanh toán, chi
phí hot đng tng và kt qu là mc đ cnh tranh yu, kt qu hot đng thp.
Mt khi có nhng thay đi chính sách hoc có bin đng bt li v kinh t d dn
đn kh nng b suy yu, nu nghiêm trng thì có th dn ti nguy c mt kh nng
chi tr, kh nng thanh toán, gây thit hi cho khách hàng, cho h thng ngân hàng
và nn kinh t. H s an toàn vn CAR(Capital Adequacy Ratio) =(Vn t có/tng
tài sn có ri ro) là mt ch tiêu quan trng phn ánh nng lc tài chính ca các
ngân hàng. Ch tiêu này đc dùng đ xác đnh kh nng ca ngân hàng trong vic
thanh toán các khon n có thi hn và đi mt vi các ri ro khác nh ri ro tín


14

dng, ri ro vn hành. Hin ti NHNN qui đnh CAR đi vi các NH ti thiu phi
đt 8%, và có xu hng nâng mc CAR lên t 10% đn 12% trong thi gian ti.
 Cht lng tín dng
Cht lng tín dng phn ánh mc đ ri ro trong quá trình cho vay ca mt
t chc tín dng, đc phn ánh qua các ch tiêu nh: t l n xu trên tng d n,
t l n khó đòi trên tng d n, t l và c cu, tài sn đm bo c cu d n các
khon vay ngn - dài hn ca t chc tín dng  đm bo cht lng tín dng,
các NHTM đu có chính sách phân loi n và trích lp d phòng ri ro tín dng
theo quy đnh ca NHNN. Vic phân loi n và trích lp d phòng ri ro đc thc
hin theo Quyt đnh 493/2005/Q-NHNN ngày 22/04/2005 và Quyt đnh s
18/2007/Q-NHNN ngày 25/04/2007 ca Thng đc NHNN Vit Nam. Theo đó,
các khon cho vay khách hàng đc phân loi thành 5 nhóm n. T l trích lp d
phòng đc quy đnh nh sau:
Nhóm 1 – N đ tiêu chun 0%
Nhóm 2 – N cn chú ý 5%

Nhóm 3 – N di tiêu chun 20%
Nhóm 4 – N nghi ng 50%
Nhóm 5 – N có kh nng mt vn 100%
Ngoài ra, các NHTM phi trích lp d phòng chung vi mc ti thiu bng
0.75% tng d n ca các khon cho vay khách hàng, không bao gm các khon
cho vay khách hàng đc phân loi vào nhóm n có kh nng mt vn.
 Kh nng sinh li
Kh nng sinh li là ch tiêu tng hp đánh giá hiu qu kinh doanh và mc
đ phát trin ca mt NHTM.  đánh giá kh nng sinh li ca NHTM, ngi ta
thng s dng các ch tiêu: Li nhun ròng trên tng tài sn(ROA), li nhun ròng
trên vn ch s hu(ROE) hoc ch tiêu li nhun ròng trên doanh thu, tc đ tng
trng ca li nhun, c cu li nhun(cho bit đc li nhun hình thành t nhng


15

ngun nào, t hot đng kinh doanh chính ca ngân hàng hay t các khon li
nhun bt thng; t trng ca ngun thu nhp phi tín dng so vi tng thu nhp).
ánh giá ch tiêu này theo 2 t s c bn:
T sut li nhun trên tng tài sn(ROA – Return on assets):
Li nhun ròng
ROA =
Tng tài sn bình quân
x 100
Vi ch tiêu này cho bit mt đng tài sn to ra bao nhiêu đng li nhun, tài
sn có sinh li càng ln thì t s này càng ln.
T sut sinh li trên vn ch s hu(ROE – Return on Equity):
Li nhun ròng
ROE =
Vn ch s hu bình quân

x 100
Vi ch s này cho bit mt đng vn s hu to ra bao nhiêu đng li nhun
và phn ánh hiu qu hot đng ca ngân hàng. H s càng ln, kh nng sinh li
càng ln.
 Kh nng thanh khon trong hot đng kinh doanh
Thanh khon là mt ch tiêu rt quan trng trong quá trình đánh giá tính n
đnh trong hot đng kinh doanh ngân hàng. Kh nng thanh khon ca ngân hàng
thp thng là nhân t châm ngòi cho s đ v ngân hàng, trong khi đó kh nng
thanh khon cao có th giúp cho ngân hàng vt qua đc nhng thi k khó khn.
Kh nng thanh khon ca ngân hàng đc th hin qua các ch tiêu nh: t l
kh nng chi tr, đánh giá tính kh thi ca các phng án thc hin bo đm kh
nng chi tr, thanh khon trong trng hp xy ra thiu ht tm thi kh nng chi
tr, cng nh trong trng hp khng hong v thanh khon, đánh giá vic thit lp
h thng cnh báo sm v tình trng thiu ht tm thi kh nng chi tr và các gii
pháp x lý ti u.
1.2.2.3 Công ngh ngân hàng
Công ngh đang ngày càng đóng vai trò nh là mt trong nhng ngun lc to
ra li th cnh tranh quan trng nht ca mi ngân hàng. Công ngh mi đã mang