Các nhân tố ảnh hưởng đến sự thành công của vườn ươm doanh nghiệp khoa học công nghệ ở Việt Nam và đề xuất cho khu vực Đồng bằng sông Cửu Long

B GIÁO DCăVÀăÀOăTO
TRNGăI HC KINH T TP. H CHÍ MINH

CHNGăTRỊNHăGING DY KINH T FULBRIGHT

VÕ TH THUăHNG


CÁC NHÂN T NHăHNGăN S THÀNH CÔNG
CAăVNăMăDOANHăNGHIP KHOA HC ậ
CÔNG NGH  VITăNAMăVÀă XUT CHO
KHU VCăNG BNG SÔNG CU LONG



LUNăVNăTHCăSăKINHăT







TP. H CHÍ MINH ậ NMă2012




B GIÁO DCăVÀăÀOăTO

TRNGăI HC KINH T TP. H CHÍ MINH

CHNGăTRỊNHăGING DY KINH T FULBRIGHT

VÕ TH THUăHNG


CÁC NHÂN T NHăHNGăN S THÀNH CÔNG
CAăVNăMăDOANHăNGHIP KHOA HC ậ
CÔNG NGH  VITăNAMăVÀă XUT CHO
KHU VCăNG BNG SÔNG CU LONG


Chuyên ngành: Chính sách công
Mã s: 603114


LUNăVNăTHCăSăKINHăT


NGIăHNG DN KHOA HC:
GS. TS. DWIGHT H. PERKINS



TP. H CHÍ MINH ậ NMă2012


i

LIăCAMăOAN

Tôi cam đoan lun vn này hoàn toàn do tôi thc hin. Các đon trích dn và s liu s
dng trong lun vn đu đc dn ngun và có đ chính xác cao nht trong phm vi hiu
bit ca tôi. Lun vn này không nht thit phn ánh quan đim ca Trng i hc Kinh
t thành ph H Chí Minh hay Chng trình Ging dy Kinh t Fulbright.


TP. H Chí Minh, ngày 26 tháng 4 nm 2012

Tác gi lun vn



Võ Th ThuăHng

ii

LI CMăN

Tôi xin chân thành cm n Ban qun lý và đi ng ging viên, nhân viên Chng trình
Ging dy kinh t Fulbright đư h tr tôi hoàn tt khóa hc thc s. Tôi đc bit chân thành
cm n Thy Dwight Perkins, Thy Phan Chánh Dng, Thy V Thành T Anh, Thy
inh Công Khi đư tn tình hng dn tôi trong quá trình làm lun vn này.
Tôi xin chân thành cm n Ông Hans Georg Jonek, Ông Lâm Nguyn Hi Long, Ông Lê
Minh Hiu, Ông Mai Thanh Phong, Ông Nguyn Tin Thành đư cho tôi c hi tham quan
vn m và ý kin trao đi vi ch đ nghiên cu ca lun vn.
Tôi gi li cm n đn Ban lưnh đo Phòng Thng mi và Công nghip Vit Nam Chi
nhánh Cn Th ni tôi công tác đư h tr tôi rt nhiu trong quá trình hc tp ti Chng
trình.
ng thi, tôi cng gi li cm n đn gia đình và bn bè đư chia s và đng viên, giúp đ
tôi trong sut thi gian hc tp.



Võ Th Thu Hng

iii

TÓM TT

Lun vn Nhng nhân t nh hng đn vn m doanh nghip khoa hc công ngh và
đ xut đi vi khu vc BSCL phân tích các nhân t nh hng c th nh s tham gia
ca nhà nc, nng lc trng, vin nghiên cu và mc đ phát trin công nghip trong
quá trình tham gia to nên s thành công ca mô hình vn m. Lun vn la chn tình
hung Trung Quc là mt trong nhng quc gia ng dng mô hình vn m doanh
nghip khoa hc công ngh thành công nht khu vc Châu Á. Lun vn la chn mu
nghiên cu gm 3 mô hình vn m gm vn m doanh nghip phn mm Quang
Trung, vn m doanh nghip khoa hc công ngh ti i hc Nông lâm TP.HCM, vn
m Phú Th ti i hc Bách khoa TP.HCM thuc khu vc ông Nam B sát sn khu
vc BSCL đ có th so sánh các điu kin tng đng và khác bit trong quá trình ng
dng mô hình vn m ti khu vc BSCL có th gp phi.
ng dng mô hình vn m là có Ủ ngha trong phát trin kinh t, tuy nhiên các yu t
cn thit đ mô hình vn m phát huy tác dng cn đc các nhà qun lý và các t chc
ng dng hiu rt rõ.

iv

MC LC
LIăCAMăOAN i
LI CMăN ii
TÓM TT iii
MC LC iv
DANH MC BNG viii
DANH MC HÌNH ix
CHNGă1.ăGII THIU CHUNG 1
1.1.ăt vnăđ 1
1.2. Câu hi nghiên cu 2
1.3.ăPhngăphápănghiênăcu 2
CHNGă2.ăCăS LÝ THUYT 4
2.1. Khái nim 4
2.2 Quá trình hình thành và phát trin 4
2.3. Vai trò và phân loiăvnăm 5
2.3.1. Vai trò ca vn m DN KHCN 5
2.3.2. Phân loi vn m: 6
2.4. Các dnh v cung cp caăvnăm 6
2.5.ăiătácăthamăgiaăquáătrìnhămăto 7
2.6. So sánh mcăđ h tr công ngh vi mt s mô hình h tr DN khác 7
CHNGă3.ăH THNG CÁC NHÂN T TÁCăNGăN KH NNG 8

3.1. Tng thut mt s tài liu nghiên cuăvnămăDNăKHCN 8
3.2. H thng các nhân t tácăđngăvnămăDNăKHCNă Vit Nam 10
CHNGă4.ăMT S TÌNH HUNGăVNăMăDNăKHCNăTRONGăVÀă
NGOÀIăNC 12
v

4.1.ăTrng hpăvnămăTrungăQuc 12
4.1.1. La chn phân tích vn m Trung Quc 12
4.1.2. Tng quát chung vn m TQ 12
4.1.3. Phân tích các nhân t tác đng thành công ca vn m TQ 13
4.1.3.1. Vai trò nhà nc đi vi vn m DN KHCN 13
4.1.3.2. Công nghip và t vn h tr 18
4.1.3.3. Cht lng ca trng, vin nghiên cu trong mi tng tác 20
4.1.3.4. Trng hp vn m DN quc t Bc Kinh- Trung Quc 21
4.1.3.5. Kt lun 22
4.2.ăTrng hpăvnămăVit Nam 23
4.2.1. Mt s nét chính vn m Vit Nam 23
4.2.2 La chn vn m khu vc TP.HCM 23
4.2.3 Phân tích các nhân t đi vi s thành công ca vn m ti khu vc 24
4.2.3.1. Vai trò nhà nc đi vi vn m DN KHCN 24
4.2.3.2. Công nghip và dch v h tr 26
4.2.3.3. Cht lng ca trng, vin nghiên cu trong mi tng tác vi 28
4.2.3.4. Hot đng vn m khu vc TP.HCM 28
4.2.3.5. ánh giá hot đng vn m khu vc TP.HCM 30
4.2.3.6. Kt lun 33
CHNGă5.ăMT S  XUT CHO KHU VCăBSCL 34
5.1.ăăKháiăquátăvùngăBSCL 34
5.2.ă xut mt s vnăđ trong ng dngămôăhìnhăvnămăDNăKHCN 36
TÀI LIU THAM KHO 38
PH LC 42

vi

DANH MC T VIT TT

CNTT

:
Công ngh Thông tin
CSES
Centre for Strategy &
Evaluation Services
:
Trung tâm đánh giá và thm đnh
BSCL

:
ng bng sông Cu Long
DN

:
Doanh nghip
DNNVV

:
Doanh nghip nh và va

DNXK

:
Doanh nghip xut khu
EU
European Union
:
Cng đng các nc thành viên Châu Âu
FDI
Foreign Direct Investment
:
u t trc tip nc ngoài
GIZ
Gesellschaft für
Internationale
Zusammenarbeit
:
T chc Hp tác Quc t c
KHCN

:
Khoa hc Công ngh
L

:
Lao đng
NAFOSTED
National Foundation for
Science & Technology
Development

:
Qu phát trin khoa hc Công ngh Quc gia
N-CP

:
Ngh đnh Chính ph
NDT

:
Nhân dân T
NGO
Non-Governmental
Organizations
:
T chc phi Chính ph
NLU-TBI
Nong Lam University –
Technology Business
Incubator
:
Vn m Doanh nghip Khoa hc Công ngh
trng i hc Nông lâm
NN

:
Nông nghip
NSNN

:
Ngân sách Nhà nc

PTNT

:
Phát trin Nông thôn
S&T
Science & Technology
:
Khoa hc Công ngh
SBI
Software Business
:
Vn m Doanh nghip Phn mm
vii

Incubator
SHTT

:
S hu Trí tu
TORCH

:
Ngn đuc – Chng trình Phát trin Sáng to
ca B Khoa hc Công ngh Trung Quc
TP.HCM

:
Thành ph H Chí Minh
TQ

:
Trung Quc
UBND

:
y ban Nhân dân
UNIDO
United Nations Industrial
Development Organization
:
T chc Phát trin Công nghip Liên hip quc
VEF
Vietnam Education
Foundation
:
Qu giáo dc Vit Nam
VN

:
Vit Nam
VND

:
Vit Nam đng
WEF
World Economic Forum
:
Din đàn Kinh t Th gii
WIPO
World Intellectual

Property Organization
:
T chc S hu Trí tu Th gii
WTO
World Trade Organization
:
T chc Thng mi Th gii















viii

DANH MC BNG

Bng 2.1. Mcăđ h tr công ngh ca mt s mô hình 7
Bngă4.1.ăVnămăDNăKHCNăTrungăQuc (1994-2005) 13
Bng 4.2. T l giaătngăthngăhiu, tài sn trí tu, GDP mt s quc gia 15
Bng 4.3. Các qu đuătăgópăphn vào phát trin KHCN TQ so sánh vi VN 15

Bng 4.4. Giá tr giaătngătrongăsn xut và t l giaătngătrongăngƠnhăcôngănghip
giaiăđonănmă2005-2010 18
Bng 4.5. Giá tr và t l xut khu công nghip,ăgiaiăđonănmă2004-2009 19
Bng 4.6. Ch tiêuănngălc vin/ trng nghiên cu TQ 21
Bng 4.7. Ch tiêuănngălc vin/ătrng nghiên cu Vit Nam 28
Bng 4.8. Tng ktăđánhăgiáăhotăđngă3ăvnămămu khu vc TP.HCM 31
Bng 5.1. So sánh các ch tiêuăcăbn DN khu vcăBSCLăvƠăôngăNamăB (2002-
2008) 34











ix

DANH MC HÌNH


Hình 2.1. Quá trình phát trin caăvnămădoanhănghip 4
Hình 2.2. Quá trình sàng lcăỦătngăkinhădoanhăđnăthngămi sn phm 5
Hìnhă2.3.ăCácăđiătácăthamăgiaătrongăquáătrìnhămăto 7
Hình 3.1. H thng các nhân t tácăđngăvnămăDNăKHCN 11
Hình 4.1. T l chi nghiên cu % GDP (2000- 2008) 14
Hìnhă4.2.ăNngălc nghiên cu ca nhân lc TQ 20

Hình 4.3. T l DN XK công ngh cao (2002-2010) 27
Hình 5.1. So sánh t l hc sinh trung hc chuyên nghip,ăcaoăđng và đi hc gia
các vùng 36






1
CHNGă1.ăGII THIU CHUNG
1.1. tăvnăđ
Vn m doanh nghip khoa hc công ngh (DN KHCN) trên th gii hng nm
m to đc hàng trm DN khoa hc công ngh t Ủ tng ca các nhà khoa hc. Vn
m cung cp các yu t cn thit đ gia tng khg nng sng sót ca DN, t giai đon
xut hin Ủ tng sn phm KHCN đn giai đon sn xut và chính thc tham gia th
trng. S phát trin ca mô hình vn m ti Hàn Quc, Trung Quc (TQ), Châu Âu,
Hoa K, ài Loan… đư chng minh vai trò ca vn m trong vic phát trin DN
KHCN. Mô hình vn m đc B khoa hc công ngh Vit Nam (VN) khuyn khích và
thành lp, cho đn nay đư có trên 10 vn m DN KHCN  TP.HCM và Hà Ni nhm
thc hin mc tiêu m to DN KHCN, gia tng t l thng mi hóa các kt qu nghiên
cu.
C cu kinh t ca ng bng sông Cu Long (BSCL) nng v nông nghip và ch
yu tp trung vào các ngành khai thác tài nguyên. S dch chuyn c cu kinh t ca
BSCL khá chm. Kt qu phát trin DN có xu hng st gim theo thi gian. Vào nm
2000, s lng DN  BSCL còn chim ti 23% tng s DN ca c nc thì đn nm
2005, t l này gim xung còn 13%, và đn nay ch còn 10%. T l tng trung bình hàng
nm ca s lng DN trong giai đon 2001- 2009 là 10%, cha bng ½ t l tng trung
bình ca c nc (21.8%). Nm 2009 nhóm ngành công ngh thp chim trên 86% và có
xu hng tng, đng thi nhóm ngành công ngh trung bình chim cha đn 11%, còn li

ch khong 3% là công ngh cao
.
1
ng trc áp lc chuyn đi c cu kinh t da vào
DN KHCN, TP Cn Th và tnh ng Tháp  BSCL đư tin hành hc tp mô hình vn
m t TP.HCM.
2
i hc Cn Th cng đang xây dng vn m DN KHCN di s
tài tr ca B giáo dc và ào to. Vn m công ngh TP Cn Th do Hàn Quc tài tr


1
Nhóm ngành công ngh thp: sn xut đ ung, thuc lá, dt, trang phc, da, gi da, g. giy, in , t bàn,
gh; Nhóm ngành công ngh trung bình: sn xut than cc, hóa cht, cao su, plastic,cht khoáng, kim loi, tái
ch, hóa dc liu; Sn xut máy móc thit b, vn phòng, máy tính, truyn thông, radio, ti vi, dng c y t
chính xác, xe có đng c, phng tin vn ti khác.
2
Công vn s 8117/BCT- KHCN ngày 01/09/2011, Xác đnh ngành công nghip chin lc đ xây dng
vn m công ngh trong khuôn kh hp tác VN- Hàn Quc; Công vn s 09/UBND-NN.PTNT ngày
07/11/2011, Lp đ án vn m DN tnh ng Tháp; Quyt đnh 939/TTg ngày 19/07/2012, Phê duyt
tng th phát trin kinh t - xã hi vùng BSCL đn nm 2020.
2
s khi công xây dng vào tháng 3/2013 và hoàn thành trong nm 2014 d kin s m
to DN phc v ngành ch bin nông thy sn. Mt vn m DN CNTT cng đc d
kin xây dng ti TP Cn Th, cng trong vùng BSCL, vn m DN KHCN tnh ng
Tháp đang trong giai đon trin khai nghiên cu tin kh thi.
Cho đn nay  VN ch có rt ít nghiên cu đánh giá hiu qu hot đng ca vn
m hin hu trong vic h tr s phát trin ca các DN KHCN. Liu mô hình vn m
DN KHCN có th thc hin thành công  khu vc BSCL, vn có xut phát đim và tim
lc KHCN thp nh hin nay hay không?

Lun vn này s đánh giá các yu t nh hng đn thành công ca mô hình vn
m DN KHCN thông qua kinh nghim quc t, kinh nghim ca các vn m khu vc
TP.HCM và t đó đa ra nhn đnh v kh nng ng dng mô hình vn m ti TP Cn
Th và tnh ng Tháp, to c s tham kho cn thit trong quá trình trin khai, đu t
ng dng mô hình và gi Ủ chính sách đi vi hai đa phng này cng nh cho khu vc
BSCL.
1.2.ăCơuăhiănghiênăcu
- Các nhân t nh hng đn s thành công ca vn m KHCN là gì?
- Mô hình vn m có thc s cn thit cho s phát trin DNNVV trong lnh vc KHCN
 VN hay không?
- Mô hình vn m DN KHCN liu có th áp dng ti BSCL hay không?
- Khuyn ngh đi vi BSCL trong vic áp dng mô hình vn m KHCN là gì?
1.3.ăPhngăphápănghiênăcu
Nghiên cu này s dng phng pháp đnh tính. C th là nghiên cu tin hành thu
thp các thông tin th cp, tp trung vào các mô hình vn m trên th gii, TQ, VN.
Nghiên cu này tin hành đánh giá thc trng DN và khoa hc công ngh VN, TP.HCM,
khu vc BSCL, c th TP Cn Th và ng Tháp.
Bên cnh các thông tin th cp, thông tin s cp đc thu thp bng cách kho sát
thc t ba vn m ti công viên phn mm Quang Trung, i hc Nông lâm TP.HCM
và i hc Bách khoa TP.HCM. Lun vn này cng s dng phng pháp chuyên gia,
trong đó chúng tôi tin hành phng vn Ban qun lý ca 3 vn m mu đc chn là
3
ông Lê Minh Hiu - Giám đc Vn m DN CNTT ti công viên phn mm Quang
Trung, tin s Mai Thanh Phong - Giám đc vn m DN KHCN i hc Bách khoa
TP.HCM, tin s Nguyn Tin Thành - Giám đc Vn m KHCN i hc Nông lâm
TP.HCM và chuyên gia Hans Georg Jonek – Chuyên gia t vn cao cp chng trình phát
trin kinh t t nhân ti Cn Th và BSCL thuc Liên minh Châu Âu/T chc Hp tác
K thut GIZ.

4
CHNGă2.ăCăS LÝ THUYT
2.1.ăKháiănim
Vn m DN là t chc liên kt gia trung tâm/ vin nghiên cu, trng đi hc,
chính quyn, các DN khi s (các nhóm, cá nhân có Ủ tng thành lp DN). T chc này
có mc đích nh mt lng p, nuôi dng DN khi s trong thi gian nht đnh đ các đi
tng này có th vt qua các khó khn ban đu, khng đnh s tn ti và phát trin nh
nhng DN đc lp. (Bùi Nguyên Hùng và đ.t.g, 2006)
2.2 QuáătrìnhăhìnhăthƠnhăvƠăphátătrin

Vn m ra đi trong bi cnh suy thoái kinh t ca các nc công nghip phng
tây cui thp niên 70, đu thp niên 80. Châu Âu và M đi mt vi gia tng t l tht
nghip do s sp đ công nghip truyn thng dn đn s đi mi chin lc phát trin
kinh t da vào KHCN mi, to môi trng thc s h tr cho to vic làm cho vùng b
khng hong.
Hình 2.1. Quá trình phát trin caăvnămădoanhănghip

Ngun: CSES (2002)
5
T nhng nm 1990 tr đi s lng vn m tng nhanh trên phm vi toàn th
gii. Trên th gii có khong 4000 vn m. Khu vc Bc M có 1000 vn m. Chi
phí trung bình đ to ra vic làm mi  M khong 10000 USD, trong khi chi phí to vic
làm trung bình ca vn m ch khong 1100 USD. Châu Âu có 1200 vn m, mi
vn m to ra 17000 DN. Châu Á có 1152 vn m, trong đó TQ chim s vn m
nhiu nht.
2.3.ăVaiătròăvƠăphơnăloiăvnăm
2.3.1. Vai trò ca vn m DN KHCN
Quá trình t Ủ tng kinh doanh đn sn phm tham gia thng mi trên th trng
có t l thành công là 1/1750 (Bùi Nguyên Hùng & đ.t.g, 2006). Do đó n lc ca vn
m cung cp quá trình nuôi dng nhng Ủ tng kinh doanh hoc DN tr trong giai
đon đu khi nghip, giai đon d b tn thng nht, thông qua cung cp các dch v h
tr DN phát trin nhanh, gim thiu ri ro kinh doanh vi chi phí thp nht.

Hình 2.2. Quá trình sàng lcăỦătngăkinhădoanhăđnăthngămi sn phm

0
500
1000
1500
2000

Giai đon phát trin
S lng
100
Yêu cu
th
trng
ánh giá,
thit k,
gii thiu,
th
nghim
25
ụ tng
1750
c
Tính
sn
phm
10
c
Tính
chc
nng
ụ tng
thành
công

500
1
6

Do đó vai trò vn m DN KHCN cung cp các dch v h tr các nhà khoa hc và
các k thut viên thành các ch DN có kh nng nghiên cu sn phm công ngh và có kh
nng kinh doanh. Th trng hóa hot đng nghiên cu gn vi sn xut, phc v nn kinh
t. Thông qua đó các quc gia thc hin mô hình tng trng kinh t da vào công ngh,
tng cng kh nng cnh tranh xut khu hàng hóa da vào DN KHCN.
2.3.2. Phân loi vn m:
Phân loi theo hình thc s hu:
- Vn m do khu vc công to ra vi mc tiêu phát trin DN và to vic làm cho
xã hi
- Vn m do khu vc t nhân to ra vi mc tiêu thu li nhun. Thc t trên th
gii ch có 10% vn m thuc loi này.
- Vn m hình thành t hp tác công t.
Phân loi theo li nhun:
- Vn m phi li nhun
- Vn m vì li nhun.
Phân theo th h vn m:
- Th h th I (nhng nm 1980) cung cp không gian làm vic và chia s tin ích
dùng chung cho các nhóm kinh doanh trong vn m.
- Th h th II: Vn m cung cp thêm nhng dch v h tr phát trin kinh doanh
và tip cn ngun lc tài chính
- Th h th III: Áp dng thành tu công ngh thông tin trong hot đng. Hình thành
mô hình vn m o và có phng thc hot đng khác bit so vi mô hình nguyên thy,
đc tài tr bi các công ty đu t mo him và công ty t vn ln.
2.4.ăCácădnhăvăcungăcpăcaăvnăm
Mi vn m có mc tiêu khác nhau s cung cp các loi hình dch v khác nhau
nhm gim rào cn gia nhp th trng cho DN nh đng kỦ kinh doanh, c s vt cht
(vn phòng giá r, phòng thí nghim, thit b vn phòng, internet, …), t vn xây dng đi
ng nhân s, đào to toàn din cho DN, t vn kinh doanh, thng đc các qun lý
(mentor) ca DN có kinh nghim hng dn. c bit vai trò vn mo him, qu vay và
7

bo lãnh tín dng đi vi tip cn vn cho DN khi s; h tr tip th thng mi, s hu
trí tu.
2.5.ăiătácăthamăgiaăquáătrìnhămătoă
Mt vn m DN KHCN đòi hi thu hút đc nhiu đi tác tham gia gm vin
nghiên cu, trng đi hc, c quan qun lỦ nhà nc, DN các ngành công nghip và dch
v t vn h tr.

Hìnhă2.3.ăCácăđiătácăthamăgiaătrongăquáătrìnhămăto

2.6.ăSoăsánhămcăđăhătrăcôngănghăviămtăsămôăhìnhăhătrăDNăkhácă
Bng 2.1. Mcăđ h tr công ngh ca mt s mô hình

Mcăđ h
tr qun lý



Mc đ công ngh

Thp
Trung bình
Cao
Thp
Khu công nghip
Công viên DN
Công viên khoa hc
Trung bình
Khu vn phòng
đc qun lý
Trung tâm DN

Trung tâm sáng to
Cao
Vn m DN
đa ngành
Trung tâm sáng
to và DN
Vn m DN công
ngh

Ngun: Lâm Nguyn Hi Long (2006)
8
CHNGă3.ăH THNG CÁC NHÂN T TÁCăNGăN KH NNGă
THÀNH CÔNG CAăVNăMăDNăKHCN
3.1.ăTngăthutămtăsătƠiăliuănghiênăcuăvnămăDNăKHCNă
Theo báo cáo nghiên cu tin kh thi vn m VN đc thc hin bi Edmund
Malesky và Sara Feinstein (Hoa K) nm 1999 trong d án thuc i hc kinh t Quc
dân Hà Ni phi hp Vin nghiên cu William Davidson xác đnh rõ vai trò vn m s
gim đc rào cn cho khu vc kinh t t nhân thông qua cung cp dch v h tr kinh
doanh (1) i vi chính sách đi vi DN NVV không rõ ràng, vn m cung cp dch v
giúp khi nghip vt qua rào cn th ch nh bn quyn, đng kỦ kinh doanh, …; (2)
Tip cn đt đai nh vn phòng hot đng; (3) Tín dng đi vi SME thông qua cung cp
dch v gim chi phí kinh doanh và tip cn tín dng trong trung và dài hn; (4) Thu đi
vi khu vc t nhân bng hot đng t vn và câu lc b chia s kinh nghim; (5) Mng
li ca các t chc h tr khu vc t nhân; (6) Tip cn dch v t vn kinh doanh; (7)
Tip cn thông tin thông qua cung cp mng li internet và tin tc KHCN mi; (8) Tip
cn th trng quc t bi h tr DN thông tin th trng quc t, hot đng xúc tin
thng mi (9) Khoa hc công ngh là rào cn ln nht phi đc vn m đào to, cung
cp các chuyên gia t vn.
Nghiên cu trên 17 quc gia Argentina, Brazil, Canada, China, Czech Republic,
Egypt, Finland, Germany, India, Ireland, Israel, Italy, Nigeria, Phillipinies, Taiwan, United

Kingdom, the United States of America (Pals, 2006) cho d án đánh giá cht lng đư rút
ra đc các yu t nh hng đn s thành công ca vn m bao gm: (1) u t cho
vn m tng xng vi mc tiêu k vng; (2) Chính sách nghiên cu khoa hc gn lin
vi khu vc t nhân hay nghiên cu khoa hc gn lin vi các ngành công nghip; (3)
Hot đng ca vn đu t mo him quan trng do tính cht đc thù ca vn m đa
phn là phi li nhun và mo him đi vi sn phm công ngh mi; (4) Vn hóa khi
nghip hay dch v vn m thu hút đc nhu cu khi nghip; (5) S can thip ca
chính ph, vn đ nghim k hay các vn đ chính tr không cn tr tính nng đng ca
vn m; (6) Cung cp dch v phù hp v cho thuê bt đng sn, chú trng đn dch v
t vn kinh doanh.
9
o lng các yu t tác đng vn m Châu Âu ca Entrepreneurship research and
Education Network of Central European Universities vi các chuyên gia 12 quc gia
(Armenia, Croatia, Georgia, Hungary, Moldova, Poland, Romania, Serbia, Slovakia,
Slovenia, Turkey, Ukraine) nm 2006 s dng h thng 11 tiêu chí đ đánh giá các yu t
tác đng đn vn m: (1) Thc hin nghiên cu tin kh thi nh mt DN thc th nhm
xác đnh ngành m to, các ngun lc h tr cng nh đánh giá ri ro có th, không xây
dng mô hình da vào ch quan hay sao chép mô hình thành công ni khác mà không xét
đn đc đim đa phng; (2) nh hng ca chính sách kinh t ca vùng gm cnh tranh
th trng trong vùng, mc đa dng hóa, t nhân hóa, h tr thu đi vi khi nghip, kinh
t nng đng, nhu cu vùng, mng li tác đng DN trong vùng, sáng to th trng, quan
h mt thit vi cng đng, tng trng lao đng, bt li ca đa phng; (3) Các loi hình
dch v cung cp bao gm c s vt cht, t vn kinh doanh, nhân lc dùng chung nhm
gim chi phí kinh doanh; (4) Thi gian m to đi vi khi nghip thích hp quy mô
vn m và ngành ngh , có chú Ủ đn chu k ngành công nghip đc m to; (5)
Kích thc vn m dao đng t 100 m2 lên đn 7000 m2 , đm bo tin ích kinh doanh
và trang thit b thí nghim cn thit, có xét đn quy mô m rng trong tng lai; (6) Mng
li h tr (chính quyn đa phng, trung tâm nghiên cu, trng đi hc, DN cng tác,
hip hi thng mi, hip hi DN, đi din các qu đu t, tài chính, NGO…) ; (7) Kh
nng tài chính ca vn m (giai đon ban đu là h tr t các t chc, giai đon vn

hành phi đm bo cung cp dch v giá tr gia tng đem li tài chính bn vng); (8) Cm
ngành là điu kin thun li cho các DN khi nghip, là s chia s ngun lc, thông tin,
kinh nghim, chính sách thun li ca đa phng đi vi ngành do kh nng đóng góp ln
vào kinh t đa phng, nhân lc, đc bit đnh hng th trng mc tiêu; (9) Ban qun tr
vn m (kinh nghim kinh doanh, am hiu kinh t đ xác đnh rõ đc rào cn nào đang
tn ti nh hng sng còn ca DN trong xác đnh u tiên dch v cung cp; (10) Tính bn
vng (mng li đi tác, hình nh vn m trong cng đng và vùng; (11) Các khi
nghip và hot đng ca khi nghip nh thi gian tt nghip, tc đ tng ca các khi
nghip, s lng vic làm to ra, kh nng đc lp ca khi nghip sau khi tt nghip.
o lng hot đng vn m nm 2002 (Benchmaking Business Incubator) đc
thc hin bi Center for Strategy & Evaluation (CSES) thuc European Commission’s
Enterprise DG, nghiên cu trên 77 vn m các nc thành viên Châu Âu và Hoa K.
10
Nghiên cu kt lun các vn m tt (1) m bo phi nm trong chin lc phát trin
KHCN ca vùng qua đó nhn đc s h tr ca vùng (2) iu kin tuyn chn DN khi
nghip phi phù hp th trng mc tiêu ca vn m (3) Cht lng hot đng dch v
nh đào to doanh nhân, công ngh, tài chính (4) m bo vn m vn hành nh mt
DN tc đem li giá tr gia tng, ng x linh hot trong th trng.
3.2.ăHăthngăcácănhơnătătácăđngăvnămăDNăKHCNăăVităNamăă
Trên c s lý thuyt vn m KHCN và tham kho các nghiên cu đánh giá s
thành công hay tht bi ca mô hình vn m KHCN nh va lc kho nêu trên, đng
thi kt hp vi điu kin thc t  VN, nghiên cu đ xut mt h thng tiêu chí đ đánh
giá mô hình vn m công ngh  VN.
 VN, mô hình vn m DN KHCN đ hình thành đc khong 5 nm, trong đó
khong 2 nm đu là thi gian xây dng c s vt cht, mua sm trang thit b, thc hin
truyn thông nhn thc vn m đi vi cng đng trong vùng cng nh các hot đng
thi tuyn chn DN m to. S lng 10 vn m còn tng đi nh, s lng m to
là 47 DN cng không nhiu, hn na mô hình vn m  VN còn khá mi nên không đ
s liu đ có th đánh giá mt cách chính xác các yu t liên quan đn tng trng DN
m to, tng trng doanh thu, li nhun, s lng tt nghip.

Do đó nghiên cu tp trung đánh giá các nhân t tác đng vn m KHCN qua các
yu t c bn theo mô hình di đây:











11
Hình 3.1. H thng các nhân t tác đng vn m DN KHCN










12
CHNGă4.ăMT S TÌNH HUNGăVNăMăDNăKHCNăTRONGăVÀă
NGOÀIăNC
4.1.ăTrngăhpăvnămăTrungăQuc
4.1.1. La chn phân tích vn m Trung Quc

TQ và VN trong quá trình ci cách kinh t đư thc hin nhiu chính sách khá tng
đng. TQ là mt trong nhng quc gia khá thành công trong ng dng mô hình vn m
 khu vc Châu Á Thái Bình Dng và đang tri dy tr thành quc gia mnh trên th
gii. ng thi VN và TQ cùng là thành viên ca hip hi vn m Châu Á, trong đó TQ
là thành viên t vn chính cng nh nm gi vai trò ch tch hip hi.
Nm 1980 di sc ép ca nn kinh t tng trng thp, TQ quyt đnh thay đi cách
qun lý kinh t, trong đó có phát trin khu vc kinh t t nhân, sa đi hin pháp đt khu
vc t nhân là thành phn kinh t b sung ca nn kinh t xã hi ch ngha. Nhng nm
sau đó, TQ xóa b nn kinh t ch huy, thành phn kinh t nhà nc đc ci cách và hot
đng theo nn kinh t th trng. n 1994, TQ đư to điu kin công bng cho tt c các
thành phn kinh t đư đem li s thay đi mnh m.
VN đng trc áp lc kinh t tng trng thp, da vào vin tr ca Nga cng đư
tin hành nhiu ci cách có nét tng đng TQ, trong đó có công nhn vai trò ca nn kinh
t nhiu thành phn, xóa b nn kinh t ch huy đem li mt s kt qu kh quan cho khu
vc t nhân.
4.1.2. Tng quát chung vn m TQ
Nm 1980, TQ đa ra quyt sách phát trin kinh t da vào công ngh cao, giáo dc
bc cao và đu t c s h tng, phát trin DN t nhân. Theo đui mc tiêu này, nm 1987
vn m TQ ra đi đóng vai trò thúc đy mi liên kt công nghip và nghiên cu khoa
hc, to môi trng nuôi dng DN KHCN thng mi hóa các kt qu nghiên cu.
S lng vn m TQ khá ln, khng đnh vai trò thc hin mc tiêu quc gia tng
trng da vào tri thc, c th là da vào DN KHCN. Giai đon 2005-2008, s lng
vn m tng 25%, s lng khi nghip tng 12%, s lng tt nghip tng 100%. Nm
2009 TQ có 670 vn m, m to 45000 DN, to vic làm khong 928000 ngi. Tính
đn 2010, th gii có khong 7000 vn m, 80% thuc v các quc gia đang phát trin,
13
2000 vn m Hoa K, 1800 vn m Châu Âu, hn 750 vn m TQ (Lowe, 2011).
nh hng đn nm 2015 TQ đt 1500 vn m, nuôi dng 100000 DN cho ngun
nhân lc du hc sinh, trí thc t các nc phát trin tr v (Zhang, Sonobe, 2011)
Vn m DN KHCN TQ gm 5 loi chính là vn m đa ngành, chuyên ngành, trong

trng đi hc, vn m dành trí thc t nc ngoài tr v và vn m quc t dành
cho ngi nc ngoài đn TQ lp DN KHCN. Giai đon đon 1994- 2005, vn m DN
KHCN đt t l tt nghip hàng nm khong 10%.
Bngă4.1.ăVnăm DN KHCN Trung Quc (1994-2005)
Nm
1994
1995
1996
1997
1998
1999
S vn m DN KHCN
73
73
80
100
100
100
S DN m to (1000 DN)
1.4
1.9
2.5
2.7
4.1
5.3
S DN trung bình/ vn m
19
25
31
27

41
48
S DN tt nghip
_
174
284
177
491
618
T l tt nghip (%)
_
9.4
11.5
6.6
11.9
11.7
Nm
2000
2001
2002
2003
2004
2005
S vn m DN KHCN
131
280
378
431
464
534

S DN m to (1000 DN)
7.7
12.8
21
27.3
33.2
39.5
S DN trung bình/ vn m
59
46
56
63
72
74
S DN tt nghip
836
1224
2231
2774
2737
4094
T l tt nghip (%)
10.9
9.5
10.5
10.2
8.2
10.4
Ngun: Shaoming (2008)
4.1.3. Phân tích các nhân t tác đng thành công ca vn m TQ

4.1.3.1. Vai trò nhà nc đi vi vn m DN KHCN
Vai trò nhà nc đi vi vn m DN KHCN đc th hin qua đu t cho h
thng sáng to quc gia, chính sách khuyn khích sáng to, chính sách c th dành cho
vn m, h thng lut bo v DN khoa hc công ngh, chin lc đào to ngun nhân
lc.
ánh giá nng lc cnh tranh quc gia chia nn kinh t ra thành 3 thi k gm nn
kinh t c bn->(giai đon chuyn đi)-> nn kinh t hiu qu-> (giai đon chuyn đi)
->nn kinh t tri thc. TQ đc xp hng là quc gia đang đc vn hành nn kinh t hiu
qu, kh nng chuyn đi thành nn kinh t tri thc là rt gn. (Sghwab, 2012).
14
Thc hin mc tiêu nhanh chóng chuyn đi sang nn kinh t tri thc, TQ đu t
mnh vào KHCN. Sut giai đon 2000 đn 2008, TQ không ngng tng đu t KHCN t
di 1% lên đn 1.5% GDP. Nm 2010 TQ và Hoa K là hai quc gia nht nhì trên th
gii v đu t R&D, trong đó t l tng ca tài sn trí tu tng gp đôi t l tng ca GDP.
Hình 4.1. T l chi nghiên cu % GDP (2000- 2008)

Ngun: Tác gi tng hp ngun The World Bank (2000-2008)

u t cho KHCN liên tc thc hin thông qua nhiu hình thc trong đó có chng
trình 973; chng trình đào to kin thc khoa hc t nhiên CAS (1998); chng trình
hành đng xúc tin thng mi da vào KHCN (2000), chng trình 863 thúc đy nghiên
cu công ngh sinh hc và thông tin, công ngh sn xut tiên tin, chng trình Spark h
tr k thut DN vùng nông thôn (chng trình m la) đ vc dy nn kinh t đa
phng do TQ nhng nm 1985 còn đn 80% dân c sng vùng nông thôn. Ngoài ra chính
ph không thc hin thu hi doanh thu ca nghiên cu khoa hc đi vi đn v thc hin
nghiên cu bng ngun ngân sách nhà nc cp, DN đc s dng 150% tin thu đ
nghiên cu phát trin công ngh đi vi sn phm, đc quyn tích ly u đưi này qua các
nm (Bùi Thiên Sn, 2010).

Chiănghiênăcuă%ăGDPă(2000-2008)
0.00
0.50
1.00
1.50
2.00
2.50
3.00
3.50
4.00
c
Hoa K
Hongkong
Nht Bn
Singapore
Hàn Quc
Trung Quc
Vit Nam
Thái Lan
n 
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008