Các yếu tố tài chính tác động đến hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp ngành sản xuất - chế biến thực phẩm niêm yết trên sàn chứng khoán TPHCM

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. HCM






LÊ TH THÙY LINH


CÁC YU T TÀI CHÍNH TÁC NG N HIU QU HOT
NG CA DOANH NGHIP NGÀNH SN XUT – CH BIN
THC PHM NIÊM YT TRÊN SÀN CHNG KHOÁN TP. HCM


CHUYÊN NGÀNH: QUN TR KINH DOANH
MÃ S: 60.34.05

LUN VN THC S KINH T


NGI HDKH: PGS. TS. NGUYN QUANG THU



TP. H Chí Minh - Nm 2012
LI CAM OAN
 tài “Các yu t tài chính tác đng đn hiu qu hot đng ca các doanh
nghip ngành sn xut – ch bin thc phm niêm yt trên sàn chng khoán TP.
HCM” là công trình nghiên cu do tôi thc hin vi s hng dn khoa hc ca

PGS. TS Nguyn Quang Thu. Các ni dung và kt qu nghiên cu trong lun vn
này là trung thc và cha tng đc công b trong bt k công trình nghiên cu nào
khác.
Lun vn này không sao chép bt c công trình nghiê
n cu nào. Tôi xin cam
đoan nhng li nêu trên là hoàn toàn đúng s tht.
TP. H Chí Minh, tháng 05 nm 2012.


Lê Th Thùy Linh









LI CM N
Tôi xin gi lòng tri ân đn Ban giám hiu trng i hc Kinh t TP. HCM
vì đã t chc và to điu kin thun li cho tôi đc tham gia khóa hc Cao hc
Qun tr kinh doanh ti nhà trng.
Tôi cng xin cm n các thy cô khoa Qun tr kinh doanh đã rt tn tình
truyn đt kin thc cho tôi trong sut khóa hc.
Tôi vô cùng cm n cô Nguyn Quang Thu, ging viên hng dn khoa hc
ca tôi. Cô đã tn tình hng dn và ch bo cho em
trong sut quá trình em thc
hin lun vn. Em vô cùng khâm phc s thng thn và nhit tình ca cô. Nu sau
này có c duyên đc đi theo ngh dy hc, cô s là tm gng sáng mà em mun

đc noi theo.
Cám n các anh ch cùng lp Ngày 1 – K19 đã cùng tôi tri qua nhng ngày
hc vt v nhng thú v. Nhng bui cùng hc chung, chia s kin thc trc mi
k thi là nhng k nim
quý giá mà tôi luôn trân trng.
Cui cùng, con xin cm n ba m vì tt c tình yêu thng ba m đã dành
cho con. Tình thng ca ba m là li đng viên, c v ln nht giúp con qua mi
chông gai trong cuc đi.
TP. H Chí Minh, tháng 05 nm 2012.
Lê Th Thùy Linh

MC LC
LI CAM OAN
LI CM N
MC LC
DANH MC CÁC KÝ HIU – CH VIT TT
DANH MC CÁC BNG
DANH MC CÁC HÌNH
PHN M U 1
1. Lý do nghiên cu 1
2. Mc tiêu ca đ tài: 2
3. i tng và phm vi nghiên cu 2
4. Phng pháp nghiên cu 3
5. Kt cu ca đ tài: 3
CHNG 1: TNG QUAN V HIU QU HOT NG DOANH NGHIP
4
1.1. Khái nim v hiu qu hot đng ca doa
nh nghip. 4
1.2. Mt s nghiên cu trên th gii v các yu t tác đng đn hiu qu hot
đng doanh nghip. 6

1.2.1. Nghiên cu ca Skandalis và Liargovas 6
1.2.2. Nghiên cu ca Weixu. 9
1.2.3. Nghiên cu ca Safarova 10
1.2.4. Nghiên cu ca Prasetyantoko và Parmono 11
1.2.5. Nghiên cu ca Onaolapo & Kajola 13
1.3. Các yu t tài chính tác đng đn hiu qu hot đng 17
1.3.1. C cu vn 17
1.3.2. Tính thanh khon 19
1.3.3. T l tài sn c đnh 19
1.3.4. Quy mô ca doanh nghip 20
1.3.5. Tc đ tng trng ca doanh nghip 20
1.3.6. Vòng quay tng tài sn 23
CHNG 2: D LIU, PHNG PHÁP VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CU. 24
2.1. Mô t d liu. 24
2.2. Phng pháp nghiên cu 24
2.3. Các gi thit và mô hình nghiên cu 25
2.3.1. Bin nghiên cu 25
2.3.2. Mô hình nghiên cu 28
2.3.3. Các gi thit
29
CHNG 3: KT QU NGHIÊN CU 33
3.1. Thng kê mô t các bin. 33
3.2. Phân tích tng quan 35
3.3. Phân tích hi quy 38
3.3.1. Kt qu hi quy mô hình ROA 38
3.3.3. Kt qu hi quy mô hình ROS 42
3.3.4. Kt lun v mô hình và các gi thit. 44
CHNG 4: MT S GI Ý NHM NÂNG CAO HIU QU HOT
NG CA CÁC DOANH NGHIP NGÀNH SN XUT – CH BIN
THC PHM. 48

4.1. Xây dng c cu vn phù hp vi tình hình ca công ty và din bin nn
kinh t 48
4.2. Duy trì tính thanh khon hp lý. 50
4.2.1. Qun tr vn lu đng 50
4.2.2. N ngn hn 51
4.3. iu chnh t l tài sn c đnh trong tng tài sn 52
4.4. Tng tc đ tng trng và vòng quay tng tài sn 53
KT LUN 55
TÀI LIU THAM KHO
PH LC 1: DANH SÁCH CÁC DOANH NGHIP NGÀNH SN XUT – CH
BIN THC PHM THEO PHÂN NGÀNH CA S G
DCK TP. HCM 2010.
PH LC 2: S LIU CHI TIT CÁC BIN TRONG NGHIÊN CU.
PH LC 3: BIU  THNG KÊ MÔ T HIU QU HOT NG CA
CÁC DOANH NGHIP NGÀNH SN XUT – CH BIN THC PHM.
PH LC 4: KT QU HI QUY ROA.
PH LC 5: KT QU HI QUY ROE.
PH LC 6: KT QU HI QUY ROS.


DANH MC CÁC KÝ HIU - CH VIT TT
ROA: t s li nhun trên tng tài sn.
ROE: t s li nhun trên vn ch s hu.
ROS: t s li nhun trên doanh thu.
LEV: c cu vn.
LIQ: tính thanh khon.
TANG: t l tài sn c đnh.
SIZE: quy mô ca doanh nghip.
GROW: tc đ tng trng ca doanh nghip.
TURN: vòng quay tng tài sn.

DT: doanh thu.
S GDCK: s giao dch chng khoán.








DANH MC CÁC BNG
Bng 1.1: Tóm tt các công trình nghiên cu đã kho sát.
Bng 2.1: Tóm tt các bin nghiên cu.
Bng 2.2: Tóm tt các gi thit.
Bng 3.1: Thng kê mô t các bin.
Bng 3.2: Ma trn h s tng quan gia các bin.
Bng 3.3: Các ch s đánh giá đ phù hp ca mô hình ROA.
Bng 3.4: Các ch s kim đnh mô hình ROA.
Bng 3.5: Các thông s thng kê ca tng bin trong mô hình ROA.
Bng 3.6: Các ch s đánh giá đ phù hp ca m
ô hình ROE.
Bng 3.7: Các ch s kim đnh mô hình ROE.
Bng 3.8: Các thông s thng kê ca tng bin trong mô hình ROE.
Bng 3.9: Các ch s đánh giá đ phù hp ca mô hình ROS.
Bng 3.10: Các ch s kim đnh mô hình ROS.
Bng 3.11: Các thông s thng kê ca tng bin trong mô hình ROS.
Bng 3.12: Chiu hng tác đng ca các bin đc lp đn hiu qu hot
đng doanh nghip.

DANH MC CÁC HÌNH
Hình 1.1: Tóm tt các đnh ngha v hiu qu hot đng doanh nghip.
Hình 1.2: Mi quan h gia các yu t tác đng đn hiu qu hot đng.
Hình 1.3: Mi quan h gia các yu t tài chính và hiu qu hot đng doanh
nghip.

1
PHN M U
1. Lý do nghiên cu
Trong k nguyên toàn cu hóa, cnh tranh tr nên khc lit hn bao gi ht.
Vit Nam đã gia nhp WTO, đó là sân chi ln đ khng đnh mình nhng s cnh
tranh cng vô cùng gay gt.  hòa nhp sân chi toàn cu, đòi hi nn kinh t Vit
Nam phi hot đng có hiu qu. Hiu qu ca nn kinh t đc đo bng hiu qu
hot đng ca mi doanh nghip. Nn kinh t đ
c xem là có hiu qu khi các
doanh nghip nm trong đó sn xut kinh doanh có hiu qu.
Không ngng nâng cao hiu qu hot đng sn xut kinh doanh là mi quan
tâm ca tt c mi ngi, mi doanh nghip. ó cng là vn đ bao trùm và xuyên
sut, th hin trong công tác qun lý, bi suy cho cùng qun lý kinh t là đ đm
bo to ra kt qu và hiu qu cao nht trong quá trình sn xut ki
nh doanh. Tt c

nhng ci tin, nhng đi mi v ni dung, phng pháp, bin pháp áp dng trong
qun lý ch thc s đem li ý ngha khi chúng làm tng đc hiu qu kinh doanh,
không nhng là thc đo v cht lng, phn ánh t chc, qun lý kinh doanh, mà
còn là vn đ sng còn ca doanh nghip.
Doanh
nghip mun tn ti và vn lên thì trc ht đòi hi kinh doanh phi
có hiu qu. Tuy nhiên không phi doanh nghip nào cng thc hin đc điu này.
Làm th nào đ bit mt doanh nghip hot đng có hiu qu hay không? Làm th
nào đ đo lng đc hiu qu hot đng ca doanh nghip, đ t đó đ ra chin
lc nâng cao hiu qu hot đng. Vn đ này luôn khin các nhà qun t
r phi
nghiên cu. Hn na, đi vi các nhà đu t, điu này li càng quan trng hn.
Làm sao đ nhn ra mt doanh nghip làm n hiu qu trong s vài trm doanh
nghip đang đc niêm yt trên sàn chng khoán, khi mà s liu công b là hn
ch? Vì vy, vic đo lng hiu qu hot đng ca doanh nghip da trên các d



2
liu đc các công ty niêm yt trên sàn công b là vô cùng cp thit. Tuy vy các
nghiên cu này còn rt ít đc quan tâm ti Vit Nam.
 đo lng hiu qu hot đng ca doanh nghip, cn xác đnh các yu t
đi din cho hiu qu hot đng doanh nghip và các yu t tác đng đn hiu qu
hot đng y. ó là lý do hc viên chn đ tài lun vn là “Các yu t tài chính tác
đng đn hiu qu hot đng ca doanh nghip ngành sn xut –
ch bin thc
phm đc niêm yt trên sàn chng khoán TP. HCM”. Trong khuôn kh lun vn
thc s, hc viên ch nghiên cu các công ty thuc ngành sn xut – ch bin thc
phm đc niêm yt trên sàn chng khoán thành ph H Chí Minh.
2. Mc tiêu ca đ tài:

- Xác đnh các yu t tài chính tác đng đn hiu qu hot đng doanh
nghip.
-
Xác đnh chiu hng tác đng gia các yu t tài chính trên vi hiu qu
hot đng doanh nghip.
-  xut mt s gi ý nhm nâng cao hiu qu hot đng ca các doanh
nghip ngành sn xut – ch bin thc phm.
3. i tng và phm vi nghiên cu
- i tng nghiên cu: các yu t tài chính tác đng đn hiu qu hot đng
(đo bng ROA, ROE, ROS) ca các công ty niêm yt trên sàn chng khoá
n TP.
HCM.
- Phm vi nghiên cu: hiu qu hot đng ca 30 công ty sn xut - ch bin
thc phm đc niêm yt trên sàn chng khoán TP. HCM (phân loi là ngành C,
mã ngành 10) trong 3 nm, t 2009 – 2011.





3
4. Phng pháp nghiên cu
- Phng pháp đnh tính: dùng phng pháp nghiên cu lch s - kho sát
các nghiên cu khoa hc đã có trc đó nhm tr li cho ba câu hi:
Hiu qu hot đng ca doanh nghip là gì?
Các yu t nào tác đng đn hiu qu hot đng doanh nghip?
Làm th nào đ xác đnh mi tng quan gia các yu t tài chính và hiu
qu hot đng doanh nghip?

Trong quá trình này, phng pháp suy lun logic cng đc áp dng.

- Phng pháp đnh lng: Dùng mô hình kinh t lng, c th là kim tra
mc đ tng quan và phng trình hi quy tuyn tính đ xác đnh mi quan h
gia các yu t tài chính và hiu qu hot đng doanh nghip. Phn mm s dng là
SPSS 16.
5. Kt cu ca đ tài:
Phn m đu.
Chng 1: Tng quan v hiu qu hot đng doa
nh nghip.
Chng 2: D liu và phng pháp nghiên cu.
Chng 3: Phân tích kt qu.
Chng 4: Mt s gi ý nâng cao hiu qu hot đng doanh nghip.
Kt lun.






4
CHNG 1: TNG QUAN V HIU QU HOT NG DOANH NGHIP
1.1. Khái nim v hiu qu hot đng ca doanh nghip.
Hiu qu hot đng doanh nghip xut phát t khái nim hiu qu kinh
doanh, phn ánh quan đim ca qun lý chin lc, là mt tp hp con ca hiu qu
t chc (Venkatraman và Ramanujam, 1986). Nh vy, các nghiên cu v hiu qu
hot đng đn t lý thuyt t chc và qun tr chin lc (Murphy, 1996).

Theo lý thuyt t chc và qun tr doanh nghip, khái nim hiu qu hot
đng đc tip cn theo hai hng: theo mc tiêu và theo h thng.
Th nht là tip cn theo mc tiêu. Tùy vào mc tiêu ca t chc mà hiu
qu hot đng đc hiu là hiu qu tài chính hay hiu qu phi tài chính.

 i vi các doanh nghip có mc tiêu là ti đa hóa li nhun thì
hiu qu
hot đng doanh nghip đc đo lng bng các ch s tài chính, hay hiu
qu hot đng doanh nghip cng là hiu qu tài chính. Hiu qu tài chính
đc đo lng bng hai cách. Cách truyn thng là đo bng các ch tiêu k
toán v li nhun nh: li nhun trên tng tài sn (ROA), li nhun trên vn
ch s hu (ROE), li nhun trê
n doanh thu (ROS),… (Skandalis, 2005).
Ngoài ra,  các nc có th trng chng khoán phát trin mnh thì hiu qu
tài chính đc đo bng các ch s th trng nh: ch s giá mi c phn trên
thu nhp mi c phn (P/E), t s giá th trng ca vn ch s hu trên giá
tr s sách ca vn ch s hu (MBVR), và ch s Tobin’s Q
(Zeitun & Tian,
2007).
 i vi các doanh nghip không đt mc tiêu li nhun lên trên ht thì hiu
qu hot đng doanh nghip đc đo bng các yu t phi tài chính nh hiu
qu qun lý, hiu qu xã hi (trng hp các công ty phi chính ph, phi li
nhun,…).



5
Th hai là cách tip cn theo h thng. Hiu qu hot đng ca doanh nghip
là hiu qu ca toàn b h thng, đc đo lng bng hiu qu ca tt c các b
phn trong doanh nghip gp li, bao gm: b phn marketing, sale, chm sóc
khách hàng, b phn qun lý,… Theo cách tip cn này, có nhiu mô hình đã đc
đ xut nhm nhm đo lng hiu qu hot đng doanh nghip nh: bng đim cân

bng ca Kaplan và Norton, lng kính hiu sut ca Kennerly và Neely, ma trn đo
lng hiu sut ca Keegan và cng s, kim t tháp SMART ca Lynch và

Cross,… (Neely, 2008).
Tóm li, hiu qu hot đng doanh nghip là mt khái nim rng, ta có th
tóm tt nh sau:

Hình 1.1. Tóm tt các đnh ngha v hiu qu hot đng doanh nghip
Hiu qu hot đng
doanh nghip
Hi

u
q
u theo m

c tiêu
Hiu qu theo h thng
Hiu qu tài chính
Hiu qu phi tài chính
Hiu qu tài chính
theo ch s k toán



Hiu qu tài chính
theo ch s th t
r
n
g

Trong
lun vn này, vi mc tiêu xác đnh các yu t tài chính tác đng đn
hiu qu hot đng ca các doa
nh nghip trên th trng chng khoán TP. HCM,
hc viên chn cách đo lng hiu qu hot đng doanh nghip cng là đo lng



6
hiu qu tài chính, vì đi vi các công ty niêm yt trên sàn chng khoán, đt đc
hiu qu v tài chính, hay đt đc li nhun ti u là mc tiêu ln nht.
Do th trng chng khoán Vit Nam còn trong giai đon th nghim, nên
vic đo lng hiu qu tài chính theo các ch s th trng không cho kt qu tt. Vì
vy, hc viên chn phng pháp đo lng hiu qu hot đng ca doanh nghip
theo các ch s k toán v li nhun nh: ROA, ROE, ROS. ROA chng minh kh
nng s dng tài sn ca mt công ty, ROE th hin nhà đu t kim đc gì t
khon đu t ca mình, ROS cho thy mt công ty có đ
c bao nhiêu li nhun t
doanh s bán đc. Doanh nghip hot đng có hiu qu khi ti u hóa các ch s
này.
1.2. Mt s ng
hiên cu trên th gii v các yu t tác đng đn hiu qu
hot đng doanh nghip.
1.2.1. Nghiên cu ca Skandalis và Liargovas
Skandalis và Liargovas thc hin nghiên cu “Các yu t tác đng đn hiu
qu hot đng doanh nghip: trng hp ca Hy Lp” vào nm 2005.
Trong nghiên cu này, hai ông đã kho sát 102 công ty thuc 15 ngành công

nghip trên sàn chng khoán Athens.
Hiu qu hot đng doanh nghip đc đo bn
g ROA, ROE, ROS.
Các yu t tác đng đn hiu qu hot đng doanh nghip đc chia làm hai
loi: các yu t tài chính và các yu t phi tài chính.
Các yu t tài chính gm:
- C cu vn (Leverage): đc đo bng t l tng n trên tng tài sn. C cu
vn tác đng dng hoc âm đn hiu qu hot đng doanh nghip.
- Tính thanh khon (Liquidity): đc đo bng t l tài sn lu đng trên n
ngn hn. Tính thanh khon tác đng âm hoc dng đn hiu qu hot đng.



7
- T l vn (Capitalization): đc đo bng t l tài sn c đnh trên tng tài
sn. T l vn tác đng âm đn hiu qu hot đng doanh nghip
- u t ròng (Net_investment): đc đo bng t l đu t ròng trên tng tài
sn. u t ròng đc tính bng cách ly đu t cho tài sn c đnh mi tr cho tài
sn đã thanh lý. u t ròng tác đng dng đn hiu qu hot đng ca doanh
nghip.
Các
yu t phi tài chính gm:
- Quy mô ca doanh nghip (Size): đc đo bng s lng nhân viên trong
công ty. Quy mô có tác đng âm hoc dng đn hiu qu hot đng ca doanh
nghip.
- Tui ca doanh nghip (Age): đc đo bng s nm thành lp công ty. Tui
doanh nghip có tác đng âm hoc dng đn hiu qu hot đng doanh nghip.
-
V trí ca công ty (Location): là bin gi, nu doanh nghip nm  2 thành
ph ln ca Hy Lp là Athens và Thessalonica thì có giá tr là 1, nu nm ngoài thì

có giá tr là 0.
- Tình hình xut khu (Export): là bin gi, nu công ty có xut khu thì giá
tr là 1, nu không xut khu thì giá tr là 0.
Ngoài ra, còn mt yu t gn kt gia yu t tài chính và phi tài chính là yu
t qun tr, đc đo bng ch s nng lc qun lý (management com
petence index),
vi:
Li nhun

Mc index =
S chuyên gia






8
Mi quan h ca các yu t vi hiu qu hot đng c th nh sau:

C cu
vn
Tính thanh
khon
T l tài
sn c đnh
Tui DN
Quy mô
Xut khu
V trí

ROA ROE ROS
YU T TÀI CHÍNH YU T PHI TÀI CHÍNH
Nng lc
q
un l
ý
u t
ròng
HIU QU HOT NG DOANH NGHIP
Hình 1.
2: Mi quan h ca các yu t tác đng đn hiu qu hot đng.
Mô hình ca Skandalis và Liargovas:


Kt qu nghiên cu c
ho thy, c cu vn, hot đng xut khu, v trí, kích
thc, đu t ròng và ch s nng lc qun lý có mi tng quan vi hiu qu hot
đng doa
nh nghip. iu này cho thy các công ty hot đng hiu qu ca Hy Lp
là các công ty ln, tr, có hot đng xut khu, có nng lc qun lý cnh tranh, có t
l n trên vn ti u và đu t hp lý.



9
Cách tip cn ca ông có th đc s dng nh mt công c hu ích đ tìm
hiu thc t phát sinh khi nhà qun tr xem xét các chin lc đ ci thin hiu qu
hot đng doanh nghip.
1.2.2. Nghiên cu ca Weixu.
Weixu thc hin nghiên cu “Mi quan h gia c cu vn và hiu qu hot

đng doanh nghip” vào nm 2005.
Nghiên cu đc thc hin trên các công ty đc niêm yt  sàn chng
khoá
n Thng Hi nm 2001.
Bin ph thuc, đi din cho hiu qu hot đng doanh nghip là ROE.
Bin đc lp là c cu vn (D)
Bin kim soát là tc đ tng trng (Growth) và quy mô ca doanh nghip
(Size).
Ông xây dng 3 mô hình :
- Mô hình 1 : th hin quan h tuyn tính gia hiu qu hot đng doanh
nghip và các yu t tác đng.

- Mô hình 2 : th hin quan h phi tuyn bc 2 gia hiu qu hot đng
doanh nghip và c cu vn.

- Mô hì
nh 3 : th hin quan h phi tuyn bc 3 gia hiu qu hot đng
doanh nghip và c cu vn.
Kt qu nghiên cu cho thy :



10
- Bin c cu vn tác đng dng đn hiu qu hot đng doanh nghip khi
t l n thp và tác đng âm đn hiu qu hot đng doanh nghip khi t l n cao.
- Bin quy mô doanh nghip tác đng dng đn hiu qu hot đng doanh
nghip  mô hình tuyn tính.
- Bin tc đ tng trng không có tác đng đn hiu qu hot đng doa
nh
nghip.

1.2.3. Nghiên cu ca Safarova
Safarova thc hin nghiên cu “Các yu t xác đnh hiu qu hot đng ca
các công ty niêm yt trên sàn chng khoán New Zealand” vào nm 2008.
Nghiên cu này đc thc hin trên 76 công ty niêm yt trên sàn chng
khoán New Zealand.
Hiu qu hot đng ca các doanh nghip đc đo bng hiu qu m
(Operating performance) gm : li nhun trên tng tài sn (ROA), li nhun kinh t
(EP) và ch s Tobin’s Q (Q).
Trong đó, ch s EP đc đo bng li nhun gi li, ch s Q đ
c đo bng
giá tr th trng chia cho giá tr s sách ca doanh nghip.
Có 8 yu t tác đng đn hiu qu hot đng ca doanh nghip, c th là :
- Tc đ tng trng (G) : đc đo bng logarith ca doanh thu.
- Chi phí qung cáo, marketing, R&D (E) : đc đo bng tài sn c đnh vô
hình.
-
C cu n (L) : đo bng t l n trên tng tài sn.
- Ri ro ca doanh nghip (R) : đc đo bng ch s .
- Quy mô doanh nghip (S) : đc đo bng khi lng vn hóa th trng.



11
- Nng lc qun tr doanh nghip (CG) : đc đo bng s lng thành viên
đc lp trong hi đng qun tr, vi đnh ngha v thành viên hi đng qun tr đc
lp là : “ngi không phi là nhân viên ca t chc, không đi din cho nhng c
đông ln và không có mi quan h mà có th gây nh hng trc tip hoc gián tip
đn vic phán đoán và ra quyt đnh ca ba
n giám đc” (Theo y ban chng khoán
New Zealand).

- T l tài sn c đnh (T) : đc đo bng t l tài sn c đnh trên tng tài
sn.
- Tin mt (C) : đc tính bng tin mt và các chng khoán có kh nng
thanh khon ngn hn.
Mô hình ca Safarova nh sau :
Kt qu cho thy yu t quy mô công ty có tác đng ln nht đn EP và Q 
mc ý ngha 1%. Các yu t : tin mt, t l tài sn c đnh, nng lc qun tr có
tác đng đn Q  mc ý ngha 5%. Ngoài ra tác gi còn cho rng, mc đ tác đng
ca các yu t trên đn hiu qu hot đng doanh nghip còn tùy thuc vào tình
trng ca nn kinh t.
1.2.4. Nghiên cu ca Prasetyantoko và Parmono.
A. Prasetyantoko và Rachmadi Parmono thc hin nghiên cu : “ Các yu t
quyt đnh hiu qu hot đng ca các doanh nghip niêm
yt Indonesia” vào nm
2008.
Nghiên cu đc thc hin trên 238 công ty đc niêm yt trên sàn chng
khoán Jarkata t nm 1994 đn 2004.



12
Hiu qu hot đng doanh nghip đc đo bng t l li nhun trên tng tài
sn (ROA) và s tng trng vn th trng. ây cng là 2 bin ph thuc ca
nghiên cu.
Bin đc lp là quy mô công ty (firm size), đc đo bng logarith ca tng
tài sn vi đng Rupi  t giá không đi.
Các bin kim soát là :
- C cu n (Leverage) : đc tính bng t l n trên vn ch s hu.

- Tính thanh khon (Liquidity) : đc đo bng n ngn hn trên tng n.

- Kh nng thanh toán (Solvency) :đc đo bng n dài hn trên tng n.
- Lãi sut.
- Lm phát.
- S phát trin ca th trng vn.
Mô hình ca Prasetyantoko và Parmono nh sau :


Trong đó : X
firm
là các yu t thuc cp đ doanh nghip nh quy mô
công ty, c cu n, tính thanh khon, kh nng thanh toán.
X
macro
là các yu t thuc cp đ v mô nh lãi sut, lm phát,
s phát trin ca th trng vn.
Kt qu nghiên cu cho thy các yu t thuc cp đ v mô là có tác đng
đn hiu qu hot đng ca công ty. Do bn cht, giá tr th trng ca công ty
(đc đo bng s tng trng vn th trng) bin đng mnh hn so vi giá tr c
bn ca công ty (đc đo bng ROA). Th trng vn  Indone
sia, ging nh th



13
trng vn  các nc mi ni, là tng đi bt n và do đó có th gây nên nhng
nhm ln trong đánh giá hiu qu hot đng doanh nghip.
Trong nghiên cu này, quy mô công ty tác đng nhiu hn đn giá tr c bn
ca doanh nghip so vi giá tr th trng. Ngc li, c cu n các tác đng âm
đn giá tr c bn ca doanh nghip, nhng li có tác đng dng đn giá t
r th

trng. iu này chng t các nhà đu t không quan tâm đn quy mô doanh
nghip và mc dù c cu n ln tác đng không tt đn doanh nghip v lâu dài, nó
vn làm tng giá tr th trng ca doanh nghip. Kt qu này không phù hp vi
các lý thuyt đã có, nên có th nghiên cu thêm v tài chính hành vi đ hiu rõ.
1.2.5. Nghiên cu ca Onaolapo & Kajola
Onaolapo & Kajola thc hin nghiên cu : “Cu trúc vn và hiu qu hot
đng doanh nghip: bng c
hng t Nigeria” vào nm 2010.
Nghiên cu đc thc hin trên 30 công ty phi tài chính niêm yt trên sàn
chng khoán Nigeria t nm 2001-2007.
Hiu qu hot đng doanh nghip đc th hin qua ROA và ROE.
Các yu t tác đng đn hiu qu hot đng :
- T l n (DR) : t l tng n trên tng tài sn.
- Vòng quay tng tài sn (TURN) : t l doanh thu trên tng tài sn.

- Quy mô doanh nghip (SIZE): logarith ca tng tài sn.
- Tui ca doanh nghip (AGE) : s nm hot đng ca công ty tính t nm
thành lp.
- S tng trng ca doanh nghip : s thay đi trong logarith ca tng tài
sn.
- Ngành công nghip (INT) : là bin gi.



14
Mô hình ca Onaolapo & Kajola đc th hin nh sau :
Mô hình 1 :

Onaolapo & Kajola cho rng ngành công nghip ca doanh nghip đóng vai
trò quan trng trong vic đánh giá hiu qu hot đng nên ông đã thêm bin INT

vào mô hình 1, hình thành nên mô hình 2.
Mô hình 2 :


Kt qu cho thy DR tác đng âm đn ROA và ROE. TURN và AGE tác
đng dng đn ROE. SIZE tác đng dng đn ROA, TANG tác đng âm đn
ROA.
Yu t ngành công nghip có tác đng đn hiu qu hot đng. C th là các
ngành ru bia, thc phm/đ ung &
thuc lá, ngành hóa hc và sn, ngành in n
và xut bn, ngành du khí/tip th có tác đng tích cc đn hiu qu hot đng
doanh nghip. Còn ngành máy tính & thit b vn phòng thì li có tác đng tiêu cc
đn hiu qu hot đng.
Nhiu nhà khoa hc trên th gii đã nghiên cu v hiu qu hot đng doanh
nghip. Trên đây là mt s nghiên cu tiêu biu và có ni dung gn nht vi đ tài
ca hc viên. Tng kt các nghiê
n cu trên đc th hin qua bng sau :







15
Bng 1.1: Tóm tt các công trình nghiên cu đã kho sát.
Tên tác gi Nm Công trình nghiên cu HQH Các yu t tác đng đn HQH
Skandalis
Liargovas
2005

Các yu t tác đng đn
hiu qu hot đng doanh
nghip: trng hp ca
Hy Lp.
ROA
ROE
ROS
- C cu vn
- Tính thanh khon.
- T l tài sn c đnh.
- u t ròng
- Quy mô
- Tui công ty.
- V trí
- Xut khu
Wei Xu
Xiangzhen Xu
2005
Mi quan h gia c cu
vn và hiu qu hot
đng doanh nghip.
ROE
- C cu vn
- Tc đ tng trng
- Quy mô
Safarova 2008
Các yu t xác đnh hiu
qu hot đng ca các
công ty niêm yt trên sàn
chng khoán New

Zealand
ROA
EP
Tobin’s Q
- Tc đ tng trng
- Tài sn vô hình.
- C cu vn
- Quy mô
- T l tài sn c đnh
- Tin mt
- Ri ro doanh nghip
- Nng lc qun tr
Prasetyantoko
Parmono
2008
Các yu t quyt đnh
hiu qu hot đng ca
các doanh nghip niêm
yt Indonesia
ROA
Vn th
trng
- C cu n
- Tính thanh khon
- Kh nng thanh toán
- Lãi sut.
- Lm phát.
- S phát trin ca th trng vn.
Onaolapo
Kaijola

2010
Cu trúc vn và hiu qu
hot đng doanh nghip:
bng chng t Nigeria
ROA
ROE
- Quy mô
- T l tài sn c đnh
- Tc đ tng trng
- Vòng quay tng tài sn
- Tui doanh nghip
- Ngành công nghip



16
Qua các nghiên cu trên, ta có th tng kt các nhân t tài chính tác đng
đn hiu qu hot đng doanh nghip là: c cu vn (leverage), tính thanh khon
(liquidity), t l tài sn c đnh (tangibility), đu t ròng (net_investment), tc đ
tng trng (Growth), quy mô doanh nghip (Size), tin mt (Cash on hand), vòng
quay tng tài sn (Turn asset), tài sn vô hình (intangibility)
Do t l tài sn c đnh và đu t ròng có ý ngha ging nhau, th hin mc
đ đu t tài sn c đnh ca doa
nh nghip, hc viên ch chn yu t t l tài sn c
đnh đ đa vào mô hình nghiên cu.
Tin mt là mt phn ca tài sn lu đng, đc th hin trong công thc
tính tính thanh khon ca doanh nghip. Qua tính thanh khon, ta có th suy đoán
mc đ d tr tin mt ca doanh nghip cao hay thp. Vì vy, gia tính thanh
khon và tin mt, hc viên ch chn yu t tính tha
nh khon đ đa vào mô hình

nghiên cu.
Tài sn vô hình đi din cho chi phí R&D, marketing, qung cáo. Do tài sn
vô hình  Vit Nam cha đc xác đnh rõ, nên hc viên không đa yu t tài sn
vô hình vào mô hình nghiên cu.
T các nghiên cu đã kho sát, hc viên chn 3 yu t đo lng hiu qu
hot đng doanh nghip là ROA, ROE, ROS và 6 yu t tài chính tác đng đn hiu
qu hot đng doanh nghip (c cu vn, t
ính thanh khon, t l tài sn c đnh,
quy mô doanh nghip, vòng quay tng tài sn, tc đ tng trng) vào mô hình
nghiên cu.