Mô hình phát triển khu kinh tế Việt Nam, những bài học kinh nghiệm từ Trung Quốc

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH








N
N
G
G


X
X
U
U
Â
Â
N
N


G
G
I

I
A
A
N
N
G
G




MÔ HÌNH PHÁT TRIN KHU KINH
T VIT NAM, NHNG BÀI HC
KINH NGHIM T TRUNG QUC


LUN VN THC S KINH T

CHNG TRÌNH GING DY KINH T FULBRIGHT

CHUYÊN NGÀNH: CHÍNH SÁCH CÔNG
MÃ S: 60.31.14


NGI HNG DN: TS V THÀNH T ANH

TP.H CHÍ MINH – NM 2012




i
N云I CAM AOAN
Tôi cam 8oan lu壱n v<n này hoàn toàn do tôi th詠c hi羽n. Các 8q衣n trích d磯n và s嘘 li羽u s穎 d映ng
trong lu壱n v<n này 8隠u 8逢嬰c d磯n ngu欝n và có 8瓜 chính xác cao nh医t trong ph衣m vi hi吋u bi院t
e栄a tôi. Lu壱n v<n này không nh医t thi院t ph違n ánh quan 8k吋m c栄a Tr逢運ng A衣i h丑c Kinh t院 thành
ph嘘 H欝 Chí Minh hay Ch逢挨ng trình Gi違ng d衣y Kinh t院 Fulbright.
TP. Hげ Chí Minh, ngày 25 tháng 4 n<m 2012
Tác gi違 lu壱n v<n
A員ng Xuân Giang
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e
w
w

w
.
d
o
c
u
-
t
r
a
c
k
.
c
o
m
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e
w
w

w
.
d
o
c
u
-
t
r
a
c
k
.
c
o
m
ii
TÓM T溢T LU一N V;N
Các Khu kinh t院 (KKT) 8ã có quá trình hình thành và phát tri吋n lâu dài trên th院 gi噂i và
góp ph亥n quan tr丑ng trong vi羽c thúc 8育y s詠 phát tri吋n kinh t院 c栄a các qu嘘c gia thông qua các
ho衣t 8瓜ng thu hút FDI, t衣o vi羽c làm và thúc 8育y xu医t kh育u. Tuy nhiên, cho 8院n nay s詠 thành
công c栄a các KKT trên th院 gi噂i là không 8欝ng 8隠u. Theo báo cáo c栄a Ngân hàng th院 gi噂i v隠
KKT n<m 2011, d詠a trên chi院n l逢嬰c c衣nh tranh thì các KKT 8逢嬰c chia thành hai nhóm mô
hình KKT, 8ó là mô hình KKT truy隠n th嘘ng v噂i chi院n l逢嬰c c衣nh tranh ch栄 y院u d詠a trên các
chính sách 逢u 8ãi v隠 tài khóa và chi phí lao 8瓜ng th医p. Mô hình này 8ã có nh英ng thành công
nh医t 8鵜nh trong giai 8q衣n 8亥u, tuy nhiên 8ã b瓜c l瓜 nh英ng h衣n ch院 trong vi羽c duy trì s詠 phát
tri吋n 鰻n 8鵜nh. Mô hình th泳 hai là mô hình 8a m映c tiêu, mô hình này không ch雨 d詠a vào nh英ng
n嬰i th院 c衣nh tranh 8挨n thu亥n là các chính sách 逢u 8ãi, chi phí lao 8瓜ng th医p mà còn có h羽
th嘘ng c挨 s荏 h衣 t亥ng c泳ng 8欝ng b瓜 và hi羽n 8衣i; chính sách qu違n lý mang tính 8瓜t phá; ch医t
n逢嬰ng cao c栄a ngu欝n nhân l詠c. Mô hình này 8ã 8衣t 8逢嬰c nhi隠u s詠 thành công, 8員c bi羽t là nó 8ã

kh逸c ph映c 8逢嬰c nh英ng h衣n ch院 c栄a mô hình truy隠n th嘘ng 8ó là vi羽c duy trì s詠 phát tri吋n 鰻n
8鵜nh.
Qua nh英ng nghiên c泳u các 8員c khu kinh t院 (AKKT) Trung Qu嘘c – là 8衣i di羽n tiêu bi吋u
cho s詠 thành công nh医t c栄a mô hình 8a m映c tiêu – tác gi違"8ã rút ra 8逢嬰c nh英ng y院u t嘘 quy院t
8鵜nh s詠 thành công 8嘘i v噂i ch逢挨ng trình phát tri吋n KKT Trung Qu嘘c 8ó là: th運i 8k吋m hình
thành; v鵜 trí 8鵜a lý; th吋 ch院 và chính sách áp d映ng 8嘘i v噂i các AKKT; chi院n l逢嬰c 8亥u t逢 vào c挨
u荏 h衣 t亥ng c泳ng và chi院n l逢嬰c phát tri吋n ngu欝n nhân l詠c.
Ch逢挨ng trình phát tri吋n KKT Vi羽t Nam ra 8運i vào n<m 2003. Là m瓜t n逢噂c 8i sau khi áp
f映ng ch逢挨ng trình này, chúng ta có nhi隠u l嬰i th院 trong vi羽c h丑c h臼i nh英ng kinh nghi羽m c栄a
các n逢噂c 8i tr逢噂c, tuy nhiên cho 8院n nay ch逢挨ng trình này v磯n ch逢a mang l衣i nh英ng thành
công nh逢 mong 8嬰i.
Qua phân tích, 8ánh giá th詠c tr衣ng phát tri吋n c栄a các KKT Vi羽t Nam trong m嘘i liên h羽
so sánh v噂i các AKKT Trung Qu嘘c và các KKT c栄a các n逢噂c khác trên th院 gi噂i, tác gi違 th医y
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e
w
w
w
.
d

o
c
u
-
t
r
a
c
k
.
c
o
m
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e
w
w
w
.
d

o
c
u
-
t
r
a
c
k
.
c
o
m
iii
t茨ng: m員c dù mô hình các KKT Vi羽t Nam khá gi嘘ng v噂i mô hình các AKKT Trung Qu嘘c, tuy
nhiên chi院n l逢嬰c c衣nh tranh c栄a các KKT Vi羽t Nam l衣i gi嘘ng v噂i các KKT truy隠n th嘘ng v嘘n
8ã b瓜c l瓜 nhi隠u h衣n ch院 trong b嘘i c違nh m噂i c栄a n隠n kinh t院 th院 gi噂i. Ngoài ra, ch逢挨ng trình
KKT Vi羽t Nam cng còn l瓜 rõ nh英ng mâu thu磯n, b医t c壱p trong quy trình l詠a ch丑n và ra quy院t
8鵜nh thành l壱p các KKT, c挨 ch院 chính sách, chi院n l逢嬰c 8亥u t逢 xây d詠ng c挨 s荏 h衣 t亥ng c泳ng và
8員c bi羽t là chúng ta 8ã 8員t ra quá nhi隠u m映c tiêu hoành tráng trong 8k隠u ki羽n ngu欝n l詠c h衣n
ch院, do 8ó làm phân tán ngu欝n l詠c, bi院n các KKT tr荏 thành nh英ng mô hình t亥m th逢運ng th吋
hi羽n 荏 kh違 n<ng c衣nh tranh th医p trong vi羽c thu hút FDI, t衣o vi羽c làm, thúc 8育y xu医t kh育u.
V瑛 nh英ng v医n 8隠 t欝n t衣i trên, tác gi違"8ã 8逢a ra m瓜t s嘘 gi違i pháp v隠 m員t chính sách bao
i欝m: 8鵜nh h逢噂ng phát tri吋n, nhóm chính sách v隠 h羽 th嘘ng pháp lu壱t và c挨 ch院 qu違n lý, nhóm
chính sách v隠"8亥u t逢 phát tri吋n c挨 s荏 h衣 t亥ng, và nhóm chính sách phát tri吋n ngu欝n nhân l詠c.
Ngoài ra tác gi違 cng 8隠 xu医t m瓜t s嘘 gi違i pháp 8嘘i v噂i KKT Chân Mây – L<ng Cô d詠a trên
nh英ng l嬰i th院 so sánh c栄a vùng này.
Click to buy NOW!
P
D

F
-
X
C
h
a
n
g
e
w
w
w
.
d
o
c
u
-
t
r
a
c
k
.
c
o
m
Click to buy NOW!
P
D

F
-
X
C
h
a
n
g
e
w
w
w
.
d
o
c
u
-
t
r
a
c
k
.
c
o
m
iv
O影C L影C
N云I CAM AOAN i

TÓM T溢T LU一N V;N ii
O影C L影C iv
DANH M影C T洩 VI蔭T T溢T ix
DANH M影C B謂NG BI韻U x
DANH M影C CÁC HÌNH xi
N云I C謂M 愛N xii
CH姶愛NG 1: GI閏I THI烏U 1
1.1. B嘘i c違nh nghiên c泳u 1
1.2. M映c tiêu nghiên c泳u 2
1.3. Câu h臼i nghiên c泳u 3
1.4. A嘘i t逢嬰ng và ph衣m vi nghiên c泳u 3
1.5. C挨 s荏 lý thuy院t và các nghiên c泳u tr逢噂c 3
1.5.1. C挨 s荏 lý thuy院t 3
1.5.2. Các nghiên c泳u tr逢噂c 3
1.6. Ph逢挨ng pháp nghiên c泳u 4
CH姶愛NG 2: T蔚NG QUAN V陰 KHU KINH T蔭 TRÊN TH蔭 GI閏I, CÁC Y蔭U T渦
THÀNH CÔNG VÀ NH頴NG THÁCH TH永C TRONG B渦I C謂NH M閏I 5
2.1. T鰻ng quan v隠 s詠 phát tri吋n Khu kinh t院 trên th院 gi噂i 5
2.1.1. C挨 s荏 hình thành các KKT 5
2.1.2. Phân lo衣i các KKT 6
2.1.3. Tóm l逢嬰c nh英ng thành công và th医t b衣i c栄a các KKT trên th院 gi噂i 6
2.2. AKKT Trung Qu嘘c, nh英ng kinh nghi羽m thành công 8
2.2.1. Chi院n l逢嬰c phát tri吋n và c挨 ch院 chính sách 8逢嬰c áp d映ng t衣i AKKT 10
a) C挨 ch院 và phân c医p qu違n lý 10
b) Chính sách 逢u 8ãi 10
Click to buy NOW!
P
D
F
-

X
C
h
a
n
g
e
w
w
w
.
d
o
c
u
-
t
r
a
c
k
.
c
o
m
Click to buy NOW!
P
D
F
-

X
C
h
a
n
g
e
w
w
w
.
d
o
c
u
-
t
r
a
c
k
.
c
o
m
v
c) Bên c衣nh 8ó, các AKKT Trung Qu嘘c 8ã r医t linh ho衣t trong vi羽c chuy吋n 8鰻i mô
th泳c ho衣t 8瓜ng theo các h逢噂ng chính 10
2.2.2. Chi院n l逢嬰c 8亥u t逢 và c挨 s荏 h衣 t亥ng 11
2.2.3. Môi tr逢運ng 8亥u t逢 và ch医t l逢嬰ng ngu欝n nhân l詠c 12

2.2.4. Nh英ng k院t qu違"8衣t 8逢嬰c c栄a các AKKT 13
a) Thu hút FDI 13
b) Ho衣t 8瓜ng xu医t kh育u 14
c) Ngu欝n thu ngân sách 15
2.2.5. Nh英ng y院u t嘘 thành công c栄a AKKT Trung Qu嘘c 16
CH姶愛NG 3: PHÂN TÍCH, AÁNH GIÁ TH衛C TR萎NG PHÁT TRI韻N CÁC KHU
KINH T蔭 VI烏T NAM TRONG M渦I LIÊN H烏 SO SÁNH V閏I A咽C KHU KINH
V蔭 TRUNG QU渦C 19
3.1. T鰻ng quan v隠 các KKT Vi羽t Nam 19
3.2. Phân tích, 8ánh giá mô hình, chi院n l逢嬰c phát tri吋n và c挨 ch院, hành lang pháp lý t衣i
KKT Vi羽t Nam 20
3.2.1. Quy trình thành l壱p và m映c tiêu phát tri吋n 20
3.2.2. C挨 ch院, chính sách áp d映ng t衣i KKT 22
a) Chính sách 逢u 8ãi 22
b) C挨 ch院 QLNN 8嘘i v噂i KKT 23
c) Th栄 t映c hành chính 24
d) H羽 th嘘ng pháp lu壱t 25
3.3. KKT Chân Mây - L<ng Cô trong m嘘i liên h羽 so sánh v噂i AKKT Thâm Quy院n 27
3.3.1. V鵜 trí 8鵜a lý, di羽n tích 27
3.3.2. Mô hình và chi院n l逢嬰c phát tri吋n 28
3.3.3. Các chính sách 逢u 8ãi 29
3.3.4. Th詠c tr衣ng phát tri吋n c挨 s荏 h衣 t亥ng c泳ng 31
a) V嘘n ngân sách c医p 31
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C

h
a
n
g
e
w
w
w
.
d
o
c
u
-
t
r
a
c
k
.
c
o
m
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C

h
a
n
g
e
w
w
w
.
d
o
c
u
-
t
r
a
c
k
.
c
o
m
vi
b) Ngu欝n v嘘n huy 8瓜ng t瑛 các nhà 8亥u t逢 32
3.3.5. Nh英ng k院t qu違"8衣t 8逢嬰c 33
a) Thu hút 8亥u t逢 n逢噂c ngoài (FDI) 33
b) C挨 c医u ngành ngh隠 trong KKT 35
c) Ho衣t 8瓜ng xu医t kh育u và ngu欝n thu ngo衣i t羽 37
d) T衣o vi羽c làm và thu nh壱p cho ng逢運i lao 8瓜ng 38

3.4. K院t lu壱n 39
CH姶愛NG 4: KHUY蔭N NGH卯 CHÍNH SÁCH 41
4.1. A鵜nh h逢噂ng phát tri吋n chung 8嘘i v噂i các KKT Vi羽t Nam 41
4.2. Nhóm chính sách v隠 h羽 th嘘ng lu壱t pháp và c挨 ch院 qu違n lý 41
4.2.1. C挨 ch院 qu違n lý 41
4.2.2. Chính sách 逢u 8ãi 42
4.2.3. Xây d詠ng hành lang pháp lý 42
4.3. Nhóm chính sách phát tri吋n c挨 s荏 h衣 t亥ng 44
4.3.1. Các b逢噂c th詠c hi羽n 44
4.3.2. Ngu欝n l詠c 8亥u t逢 44
4.4. Nhóm gi違i pháp v隠 phát tri吋n ngu欝n nhân l詠c 45
4.5. A嘘i v噂i KKT Chân Mây - L<ng Cô 45
TÀI LI烏U THAM KH謂O 48
PH影 L影C 50
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e
w
w
w
.

d
o
c
u
-
t
r
a
c
k
.
c
o
m
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e
w
w
w
.

d
o
c
u
-
t
r
a
c
k
.
c
o
m
vii
DANH M影C CÁC T洩 VI蔭T T溢T
BQL
Ban qu違n lý
AKKT
A員c khu kinh t院
KCN
Khu công nghi羽p
KCX
Khu ch院 xu医t
KKT
Khu kinh t院
NA (Non available) Không có d英 li羽u
NDT
Nhân dân t羽
QLNN

Qu違n lý Nhà n逢噂c
VSIP
Khu công nghi羽p Vi羽t Nam Singapore
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e
w
w
w
.
d
o
c
u
-
t
r
a
c
k
.

c
o
m
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e
w
w
w
.
d
o
c
u
-
t
r
a
c
k
.

c
o
m
viii
DANH M影C B謂NG BI韻U
D違ng 2.1 Các AKKT Trung Qu嘘c 9
D違ng 2.2.A亥u t逢 n逢噂c ngoài t衣i các AKKT Trung Qu嘘c giai 8q衣n 1980 – 1993 13
D違ng 2.3 Thành qu違 xu医t kh育u c栄a 5 AKKT Trung Qu嘘c 14
D違ng 2.4 Thu ngân sách 荏"AKKT Trung Qu嘘c 15
D違ng 3.1 Th運i gian c医p Gi医y ch泳ng nh壱n 8亥u t逢 t衣i BQL KKT Chân Mây - L<ng Cô 24
D違ng 3.2 V嘘n 8亥u t逢 CSHT t瑛 ngân sách c医p trên 8鵜a bàn KKT Chân Mây - L<ng Cô 31
D違ng 3.3 V嘘n 8亥u t逢 CSHT t瑛 khu v詠c t逢 nhân t衣i KKT Chân Mây - L<ng Cô, n<m 2011 32
D違ng 3.4 Tình hình thu hút v嘘n FDI tr逢噂c và sau khi thành l壱p KKT Chân Mây L<ng Cô 34
D違ng 3.5 Tình hình thu hút v嘘n FDI tr逢噂c và sau khi thành l壱p AKKT Thâm Quy院n giai 8q衣n
1979 - 1984 35
D違ng 3.6 C挨 c医u ngành ngh隠 t衣i KKT Chân Mây - L<ng Cô tính 8院n n<m 2011 36
D違ng 3.7 So sánh s嘘 l逢嬰ng lao 8瓜ng t衣i m瓜t s嘘 Khu 38
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e
w

w
w
.
d
o
c
u
-
t
r
a
c
k
.
c
o
m
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e
w

w
w
.
d
o
c
u
-
t
r
a
c
k
.
c
o
m
ix
DANH M影C CÁC HÌNH
Hình 2.1 B違n 8欝 v鵜 trí các 8員c khu kinh t院"荏 Trung Qu嘘c 17
Hình 3.1 V鵜 trí c栄a Khu kinh t院 Chân Mây - L<ng Cô trong khu v詠c Aông Nam Á và Th院 gi噂i
28
Hình 3.2. So sánh c挨 c医u ngành ngh隠"荏 các khu 37
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C

h
a
n
g
e
w
w
w
.
d
o
c
u
-
t
r
a
c
k
.
c
o
m
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C

h
a
n
g
e
w
w
w
.
d
o
c
u
-
t
r
a
c
k
.
c
o
m
x
N云I C謂M 愛N
Trân tr丑ng c違m 挨n Quý Th亥y Cô và toàn th吋 CBCNV t衣i Ch逢挨ng trình Gi違ng d衣y Kinh
v院 Fulbright 8ã t衣o cho tôi m瓜t môi tr逢運ng h丑c t壱p h院t s泳c chuyên nghi羽p và nghiêm túc. A員c
bi羽t tôi mu嘘n g穎i l運i c違m 挨n sâu s逸c nh医t 8院n Ti院n s V Thành T詠 Anh 8ã r医t t壱n tình h逢噂ng
f磯n giúp tôi hoàn thi羽n lu壱n v<n này. Và qua 8ây cng xin 8逢嬰c g穎i l運i c違m 挨n 8院n các b衣n,
các anh ch鵜 h丑c viên 8ã giúp 8叡, chia s胤 nh英ng ki院n th泳c, kinh nghi羽m v噂i tôi trong th運i gian

j丑c t壱p t衣i Ch逢挨ng trình này.
Tác gi違 lu壱n v<n
A員ng Xuân Giang
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e
w
w
w
.
d
o
c
u
-
t
r
a
c
k
.

c
o
m
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e
w
w
w
.
d
o
c
u
-
t
r
a
c
k
.

c
o
m
1
CH姶愛NG 1: GI閏I THI烏U
1.1. D嘘i c違nh nghiên c泳u
Các lo衣i hình KKT 8ã có m瓜t quá trình hình thành, phát tri吋n t瑛 lâu 8運i 荏 các n逢噂c trên
th院 gi噂i và ngày càng th吋 hi羽n 8逢嬰c vai trò nh医t 8鵜nh trong vi羽c thu hút v嘘n 8亥u t逢 n逢噂c ngoài,
v衣o vi羽c làm, t<ng c逢運ng xu医t kh育u. 雲 m瓜t s嘘 n逢噂c, mô hình KKT còn nh逢 là m瓜t công c映"8吋
th穎 nghi羽m chính sách trong quá trình chuy吋n 8鰻i n隠n kinh t院.
Theo báo cáo c栄a Ngân hàng th院 gi噂i n<m 2011 v隠 KKT, thì hi羽n nay có r医t nhi隠u lo衣i
mô hình KKT khác nhau 8逢嬰c áp d映ng trên th院 gi噂i và k院t qu違"8衣t 8逢嬰c c栄a các KKT cng r医t
khác nhau. Có nh英ng n逢噂c thì 8ã r医t thành công khi áp d映ng mô hình này (nh逢 Trung Qu嘘c,
Hàn Qu嘘c, Dubai…), nh逢ng cng có nhi隠u n逢噂c 8ã g員p th医t b衣i ho員c ch雨"8衣t 8逢嬰c nh英ng
thành công trong giai 8q衣n 8亥u sau 8ó b瓜c l瓜 nh英ng h衣n ch院 khi ph違i 8嘘i 8亥u v噂i nh英ng thách
th泳c trong b嘘i c違nh m噂i (nh逢 Bangladesh, Honduras, Mauritus và m瓜t s嘘 n逢噂c Châu phi…).
Ch逢挨ng trình phát tri吋n KKT Vi羽t Nam ra 8運i vào n<m 2003, tr違i qua g亥n 10 n<m 8i vào
ho衣t 8瓜ng, hi羽n nay c違 n逢噂c 8ã có t医t c違 18 KKT 8逢嬰c ra quy院t 8鵜nh thành l壱p v噂i t鰻ng di羽n
tích 730.553 ha, chi院m 2,2 % t鰻ng di羽n tích c違 n逢噂c. M員c dù có nhi隠u có nhi隠u l嬰i th院 v隠 v鵜 trí
8鵜a lý, 8逢嬰c áp d映ng các chính sách 逢u 8ãi cao nh医t, và nh英ng 8k隠u ki羽n thu壱n l嬰i v隠 c挨 s荏 h衣
v亥ng c泳ng, tuy nhiên các KKT Vi羽t Nam hi羽n nay v磯n ch逢a 8衣t 8逢嬰c nh英ng thành công nh逢
mong 8嬰i. T衣i H瓜i ngh鵜 t鰻ng k院t 20 n<m công tác phát tri吋n KCN, KCX, KKT Vi羽t Nam, các
e挨 quan QLNN cng 8ã nhìn nh壱n m瓜t s嘘 b医t c壱p, h衣n ch院"8嘘i v噂i KKT nói riêng và các lo衣i
hình “khu” nói chung c栄a Vi羽t Nam hi羽n nay 8ó là:
(1) Ch医t l逢嬰ng thu hút 8亥u t逢 và hàm l逢嬰ng công ngh羽, tính phù h嬰p v隠 ngành ngh隠
trong c挨 c医u 8亥u t逢 ch逢a cao.
(2) Công tác 8隠n bù, gi違i phóng m員t b茨ng, xây d詠ng k院t c医u h衣 t亥ng còn g員p nhi隠u khó
kh<n, v逢噂ng m逸c.
Click to buy NOW!
P

D
F
-
X
C
h
a
n
g
e
w
w
w
.
d
o
c
u
-
t
r
a
c
k
.
c
o
m
Click to buy NOW!
P

D
F
-
X
C
h
a
n
g
e
w
w
w
.
d
o
c
u
-
t
r
a
c
k
.
c
o
m
2
(3) C挨 ch院, chính sách 8嘘i v噂i KKT v磯n còn nhi隠u 8k吋m v逢噂ng m逸c c亥n ti院p t映c hoàn

thi羽n
1
.
Là m瓜t n逢噂c 8i sau trong vi羽c phát tri吋n mô hình KKT, Vi羽t Nam có nhi隠u l嬰i th院 t瑛
vi羽c h丑c h臼i kinh nghi羽m thành công và th医t b衣i c栄a các n逢噂c 8i tr逢噂c. Vì v壱y, r医t c亥n có
nh英ng nghiên c泳u v隠 các KKT trên th院 gi噂i 8吋 so sánh và rút ra bài h丑c kinh nghi羽m cho Vi羽t
Nam.
Trong s嘘 các n逢噂c 8ang áp d映ng mô hình phát tri吋n KKT thì Trung Qu嘘c là n逢噂c có r医t
nhi隠u nét t逢挨ng 8欝ng v噂i Vi羽t Nam c違 v隠 kinh t院 l磯n chính tr鵜. Mô hình phát tri吋n và m映c tiêu
8員t ra 8嘘i v噂i AKKT cng t逢挨ng 8嘘i gi嘘ng mô hình KKT Vi羽t Nam, 8ó là mô hình KKT t鰻ng
j嬰p, 8逢嬰c hình thành trong b嘘i c違nh c違 hai n逢噂c này 8隠u th詠c hi羽n các chính sách c違i cách
kinh t院, vì v壱y ngoài các m映c tiêu c挨 b違n mà các KKT trên th院 gi噂i 8隠u h逢噂ng 8院n thì các
KKT c栄a Vi羽t Nam và Trung Qu嘘c còn là “phòng thí nghi羽m” cho vi羽c áp d映ng các chính
sách m噂i. Bên c衣nh 8ó, Trung Qu嘘c là m瓜t trong s嘘 các n逢噂c 8衣t thành công nh医t trong vi羽c
phát tri吋n các AKKT, vì v壱y 8ây là mô hình lý t逢荏ng cho Vi羽t Nam nghiên c泳u h丑c h臼i.
V瑛 nh英ng 8òi h臼i khách quan 8ó, thông qua 8隠 tài nghiên c泳u này, tác gi違 mong mu嘘n
8逢嬰c góp m瓜t ph亥n nh臼 c栄a mình vào vi羽c phân tích, tìm hi吋u nh英ng nguyên nhân d磯n 8院n s詠
j衣n ch院 c栄a KKT Vi羽t Nam trong m嘘i liên h羽 so sánh v噂i mô hình c栄a n逢噂c khác 8吋 t瑛"8ó rút
ra nh英ng bài h丑c chính sách h逢噂ng 8院n s詠 thành công 8嘘i v噂i ch逢挨ng trình KKT Vi羽t Nam.
1.2. O映c tiêu nghiên c泳u
Vì nh英ng gi噂i h衣n nh医t 8鵜nh nên 8隠 tài ch雨 t壱p trung vào nghiên c泳u d詠a trên m瓜t s嘘 khía
e衣nh nh逢 mô hình, chi院n l逢嬰c phát tri吋n, c挨 ch院 chính sách và phát tri吋n h衣 t亥ng c挨 s荏 c栄a các
KKT trên th院 gi噂i (trong 8ó t壱p trung ch栄 y院u vào mô hình AKKT c栄a Trung Qu嘘c) t瑛"8ó rút
ra bài h丑c kinh nghi羽m 8吋 áp d映ng vào tình hu嘘ng c映 th吋"荏 Vi羽t Nam.
1
T瓜 Minh, 2012
Click to buy NOW!
P
D
F

-
X
C
h
a
n
g
e
w
w
w
.
d
o
c
u
-
t
r
a
c
k
.
c
o
m
Click to buy NOW!
P
D
F

-
X
C
h
a
n
g
e
w
w
w
.
d
o
c
u
-
t
r
a
c
k
.
c
o
m
3
1.3. Câu h臼i nghiên c泳u
1. Nh英ng kinh nghi羽m thành công và th医t b衣i c栄a KKT trên th院 gi噂i? (Trong 8ó tác gi違 s胤"8i
sâu vào nghiên c泳u nh英ng y院u t嘘 d磯n 8院n thành công c栄a AKKT Trung Qu嘘c).

2. Th詠c tr衣ng phát tri吋n c栄a KKT Vi羽t Nam, tình hu嘘ng c映 th吋 t衣i KKT Chân Mây – L<ng Cô?
3. Nh英ng gi違i pháp chính sách 8員t ra 8嘘i v噂i KKT Vi羽t Nam là gì?
1.4. A嘘i t逢嬰ng và ph衣m vi nghiên c泳u
A嘘i t逢嬰ng nghiên c泳u: T壱p trung ch栄 y院u vào các KKT t鰻ng h嬰p nh逢"AKKT Trung
Qu嘘c và KKT ven bi吋n Vi羽t Nam.
Ph衣m vi nghiên c泳u: KKT Vi羽t Nam (trong 8ó tác gi違 t壱p trung vào tình hu嘘ng c映 th吋
KKT Chân Mây – L<ng Cô) trong m嘘i liên h羽 so sánh v噂i AKKT Trung Qu嘘c (tình hu嘘ng c映
th吋 là AKKT Thâm Quy院n).
Lý do tác gi違 l医y mô hình các AKKT Trung Qu嘘c 8吋 so sánh v噂i các KKT Vi羽t Nam b荏i
vì hai mô hình này có r医t nhi隠u 8k吋m t逢挨ng 8欝ng: lo衣i hình ho衣t 8瓜ng, b嘘i c違nh ra 8運i và các
o映c tiêu h逢噂ng 8院n. Ngoài ra, các AKKT Trung Qu嘘c là m瓜t trong nh英ng ví d映 tiêu bi吋u cho
u詠 thành công c栄a ch逢挨ng trình phát tri吋n KKT trên th院 gi噂i vì v壱y nó r医t 8áng 8吋 h丑c h臼i.
1.5. E挨 s荏 lý thuy院t và các nghiên c泳u tr逢噂c
1.5.1. E挨 s荏 lý thuy院t
Lý thuy院t v隠 t鰻 h嬰p và kinh t院 h丑c m噂i cho c衣nh tranh c栄a Micheal E.Porter; và lý
thuy院t c衣nh tranh xu嘘ng 8áy.
1.5.2. Các nghiên c泳u tr逢噂c
Nghiên c泳u c栄a Shahu Hamees P.M, n<m 1996; và Gao Guanjiang & Long Guo Qiang
x隠"AKKT Trung Qu嘘c, n<m 1996.
V鰻ng k院t nh英ng kinh nghi羽m và tri吋n v丑ng c栄a Khu kinh t院 t詠 do Trung Qu嘘c sau h挨n
20 n<m c栄a Guangwen Meng, n<m 2009.
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a

n
g
e
w
w
w
.
d
o
c
u
-
t
r
a
c
k
.
c
o
m
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a

n
g
e
w
w
w
.
d
o
c
u
-
t
r
a
c
k
.
c
o
m
4
Khu kinh t院 m荏 Chu Lai và s詠 phát tri吋n nông thôn: Phòng thí nghiうm cho sば"8ごi mずi
thあ chｘ và chính sách cてa mじt nｚn kinh tｘ kｘ hoＴch hóa tｆp trung c栄a Ti院n s V Thành T詠
Anh và các c瓜ng s詠, n<m 2006.
Nghiên c泳u tác 8瓜ng c栄a chính sách 逢u 8ãi, bài h丑c t瑛 nghiên c泳u tình hu嘘ng: Xé rào
trong ⇔u 8ãi 8Ｚu t⇔ cてa các tえnh trong bぐi cＶnh phân cＸp ぞ Viうt Nam: “sáng kiｘn” hay “lぢi
dＸt cｆp hＴi” c栄a Ti院n s V Thành T詠 Anh và các c瓜ng s詠, n<m 2007.
Báo cáo nghiên c泳u c栄a Ngân hàng th院 gi噂i v隠 KKT n<m 2011.
1.6. Ph逢挨ng pháp nghiên c泳u

Tác gi違 s胤 s穎 d映ng ph逢挨ng pháp nghiên c泳u tình hu嘘ng k院t h嬰p v噂i ph逢挨ng pháp phân
tích và so sánh 8吋 nghiên c泳u.
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e
w
w
w
.
d
o
c
u
-
t
r
a
c
k
.
c

o
m
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e
w
w
w
.
d
o
c
u
-
t
r
a
c
k
.
c

o
m
5
CH姶愛NG 2: V蔚NG QUAN V陰 KHU KINH T蔭 TRÊN TH蔭 GI閏I, CÁC Y蔭U T渦
THÀNH CÔNG VÀ NH頴NG THÁCH TH永C TRONG B渦I C謂NH M閏I
2.1. V鰻ng quan v隠 s詠 phát tri吋n Khu kinh t院 trên th院 gi噂i
Các KKT trên th院 gi噂i t欝n t衣i d逢噂i nhi隠u hình th泳c khác nhau, v噂i nhi隠u tên g丑i khác
nhau nh逢: khu th逢挨ng m衣i t詠 do, khu ch院 xu医t, khu công nghi羽p t詠 do, 8員c khu kinh t院 (Trung
Qu嘘c), khu kinh t院 ven bi吋n (Vi羽t Nam)… M員c dù v壱y, “…xｚ c￢ bＶn thì các KKT 8ｚu có
chung 8ｐc 8kあm là mじt phＺn lãnh thご có nhのng quy chｘ"8ｐc biうt, khác biうt hｌn vずi các quy
8おnh cho cùng 8ぐi t⇔ぢng 8ぐi vずi nhのng phＺn còn lＴi cてa nｚn kinh tｘ, bao gげm mとc 8じ tば do
hóa trong quy 8おnh vｚ chｘ"8じ thuｘ quan 8ぐi vずi hàng hóa xuＸt - nhｆp khｂu, chｘ"8じ kiあm soát
jＶi quan, chｘ"8じ quＶn lý hoＴt 8じng kinh doanh ぞ trong nじi khu…, theo h⇔ずng tＴo ra mじt sとc
jＸp dｄn h￢n hｌn các vùng khác nhｊm thu hút nguげn lばc phát triあn”
2
.
2.1.1. E挨 s荏 hình thành các KKT
3
1. Thu hút v嘘n 8亥u t逢 tr詠c ti院p n逢噂c ngoài (FDI): d詠a trên l嬰i th院 c挨 s荏 h衣 t亥ng 8欝ng b瓜
hi羽n 8衣i, c挨 ch院 qu違n lý 逢u 8ãi và thông thoáng, quy t映 các ngành ngh隠 có liên quan v噂i
nhau… làm gi違m chi phí ho衣t 8瓜ng cho các doanh nghi羽p (theo lý thuy院t t鰻 h嬰p Micheal
Porter, xem ph映 l映c 2) và 8ây là c挨 s荏"8吋 thu hút các nhà 8亥u t逢 n逢噂c ngoài.
2. A吋 ph映c v映 nh逢 “van áp l詠c” nh茨m gi違m b噂t tình tr衣ng th医t nghi羽p v噂i quy mô l噂n.
3. H厩 tr嬰 cho chi院n l逢嬰c m荏 c穎a và c違i cách m荏 r瓜ng n隠n kinh t院: KKT là công c映 cho
phép các qu嘘c gia thúc 8育y và 8a d衣ng ho衣t 8瓜ng xu医t kh育u. Các KKT v瑛a giúp khuy院n khích
xu医t kh育u v瑛a cho phép duy trì các hàng rào ngo衣i th逢挨ng.
2
Bùi T医t Th逸ng, 2011
3
Ph亥n này tác gi違 d詠a trên nghiên c泳u c栄aWorld Bank, n<m 2011 v隠 KKT.

Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e
w
w
w
.
d
o
c
u
-
t
r
a
c
k
.
c
o
m

Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e
w
w
w
.
d
o
c
u
-
t
r
a
c
k
.
c
o
m

6
4. Là phòng thí nghi羽m cho vi羽c áp d映ng các chính sách và c挨 ch院 m噂i: các chính sách
x隠 FDI, 8医t 8ai, lao 8瓜ng, giá và h羽 th嘘ng lu壱t pháp s胤"8逢嬰c áp d映ng và ki吋m tra trong các
KKT tr逢噂c lúc 8逢a vào áp d映ng cho toàn b瓜 n隠n kinh t院.
2.1.2. Phân lo衣i các KKT
O員c dù mô hình KKT trên th院 gi噂i r医t 8a d衣ng, song d詠a trên quy mô và m映c tiêu ho衣t
8瓜ng có th吋 phân lo衣i các KKT thành 3 nhóm nh逢 sau
4
:
Nhóm 1: Nhóm các KKT có tính th逢挨ng m衣i
Nhóm này có l鵜ch s穎 lâu 8運i nh医t, bao g欝m các khu th逢挨ng m衣i t詠 do nh逢: kho ch泳a
hàng mi宇n thu院, kho quá c違ng, khu m壱u d鵜ch t詠 do…
Nhóm 2: Nhóm các KKT có tính ch医t công nghi羽p, bao g欝m: các khu công nghi羽p, khu
ch院 xu医t và khu công ngh羽 cao.
Nhóm 3: Nhóm các KTT mang tính t鰻ng h嬰p
X噂i n瓜i dung ho衣t 8瓜ng mang tính t鰻ng h嬰p t瑛 công nghi羽p, d鵜ch v映, du l鵜ch, tài chính,
ngân hàng, nghiên c泳u khoa h丑c, k悦 thu壱t 8逢嬰c tri吋n khai trên quy mô l噂n trong m瓜t ph衣m vi
lãnh th鰻 r瓜ng. Các KKT lo衣i này ngoài m映c tiêu thu hút FDI, thúc 8育y xu医t kh育u, t衣o vi羽c làm
thì nó còn là “phòng thí nghi羽m” cho nh英ng chính sách m噂i 荏 các n逢噂c “chuy吋n 8鰻i” nh逢
Trung Qu嘘c hay Vi羽t Nam.
2.1.3. Tóm l逢嬰c nh英ng thành công và th医t b衣i c栄a các KKT trên th院 gi噂i
Hi羽n nay trên th院 gi噂i có kho違ng 3.500 KKT phân b嘘"荏 130 qu嘘c gia. Các KKT 逢噂c
chi院m kho違ng 200 t益 USD giá tr鵜 xu医t kh育u toàn c亥u và t衣o ra kho違ng 40 tri羽u vi羽c làm. Mô
hình này 8ã r医t thành công 荏 nhi隠u n逢噂c. Ch鰯ng h衣n nh逢"荏 Dominica, các KKT 8ã t衣o ra h挨n
4
World Bank, 2011
Click to buy NOW!
P
D
F

-
X
C
h
a
n
g
e
w
w
w
.
d
o
c
u
-
t
r
a
c
k
.
c
o
m
Click to buy NOW!
P
D
F

-
X
C
h
a
n
g
e
w
w
w
.
d
o
c
u
-
t
r
a
c
k
.
c
o
m
7
100.000 vi羽c làm và góp ph亥n quan tr丑ng trong vi羽c 8逢a 8医t n逢噂c này thoát kh臼i m瓜t n逢噂c
nông nghi羽p. Nh英ng câu chuy羽n thành công t逢挨ng t詠 cng 8逢嬰c nhìn th医y 荏 các n逢噂c khác
nh逢 Maurtius, Hàn Qu嘘c, Aài Loan, Trung Qu嘘c

5
.
Qua báo cáo nghiên c泳u c栄a Ngân hàng th院 gi噂i v隠 KKT n<m 2011, s詠 thành công c栄a
các KKT là không 8欝ng 8隠u. Có nh英ng mô hình thành công r詠c r叡 và v磯n duy trì phát tri吋n 鰻n
8鵜nh cho 8院n nay, cng có nh英ng mô hình th医t b衣i ho員c ch雨"8衣t 8逢嬰c thành công trong b逢噂c
8亥u và sau 8ó b瓜c l瓜c nhi隠u h衣n ch院. C<n c泳 vào chi院n l逢嬰c xây d詠ng l嬰i th院 c衣nh tranh và
thành qu違"8衣t 8逢嬰c, báo cáo 8ã chia các KKT trên th院 gi噂i thành 2 mô hình nh逢 sau:
Mô hình truy隠n th嘘ng: ch栄 y院u d詠a trên l嬰i th院 c衣nh tranh là chi phí lao 8瓜ng th医p và
các chính sách 逢u 8ãi 8亥u t逢, ví d映 nh逢"荏 các n逢噂c Bangladesh, Honduras… Mô hình này
eng 8ã thu 8逢嬰c nh英ng thành công nh医t 8鵜nh vào nh英ng n<m 80 c栄a th院 k益 XX trong vi羽c thu
hút FDI, t衣o vi羽c làm, thúc 8育y xu医t kh育u, tuy nhiên nó 8ã g員p ph違i h衣n ch院:
- Không th吋 duy trì s詠 phát tri吋n 鰻n 8鵜nh trong m瓜t th運i gian dài khi mà chi phí lao 8瓜ng
v<ng lên và các các 逢u 8ãi th逢挨ng m衣i không còn là m瓜t l嬰i th院 c衣nh tranh n英a do s詠 ra 8運i
e栄a WTO và s詠 phát tri吋n m衣nh m胤 c栄a các hi羽p 8鵜nh th逢挨ng m衣i khác.
- J衣n ch院 trong vi羽c thu hút các ngành công ngh羽 cao, có giá tr鵜 gia t<ng l噂n và 8a d衣ng
hóa các ho衣t 8瓜ng xu医t kh育u.
Ví d映 v隠 tr逢運ng h嬰p c栄a Bangladesh: các KKT c栄a n逢噂c này ra 8運i vào nh英ng n<m
1980 và cng 8ã 8衣t 8逢嬰c m瓜t s嘘 thành công nh医t 8鵜nh. Trong giai 8q衣n 1994 – 1999, bình
quân v嘘n FDI ch違y vào các KKT c栄a n逢噂c này 8衣t 52 tri羽u USD/n<m. A院n n<m 2009, v嘘n
FDI tích ly t衣i các KKT n逢噂c này lên 8院n 1,5 t益 USD, chi院m 22% giá tr鵜 v嘘n FDI c栄a c違
p逢噂c. X隠 ho衣t 8瓜ng xu医t kh育u, các KKT n逢噂c này cng 8衣t 8逢嬰c s詠 t<ng tr逢荏ng nhanh và 鰻n
8鵜nh v噂i t益 l羽 t<ng tr逢荏ng bình quân là 23% trong giai 8q衣n 1993 – 2008, chi院m 18% giá tr鵜
5
Wold Bank, 2011
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X

C
h
a
n
g
e
w
w
w
.
d
o
c
u
-
t
r
a
c
k
.
c
o
m
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X

C
h
a
n
g
e
w
w
w
.
d
o
c
u
-
t
r
a
c
k
.
c
o
m
8
xu医t kh育u c栄a c違 n逢噂c n<m 2003. Ngoài ra các KKT n逢噂c này cng t衣o ra 8逢嬰c 220.000 vi羽c
làm, bình quân hàng n<m t衣o ra 15.000 vi羽c làm m噂i
6
. Tuy nhiên, do mô hình KKT c栄a
Bangladesh ch栄 y院u d詠a vào l嬰i th院 c衣nh tranh là ngu欝n lao 8瓜ng giá r飲 (xem ph映 l映c 8) và

các 逢u 8ãi v隠 tài khóa nên các KKT này 8ã b瓜c l瓜 nh英ng h衣n ch院"8ó là:
(1) Mâu thu磯n gi英a vi羽c duy trì l嬰i th院 ngu欝n nhân công giá r飲 v噂i áp l詠c c違i thi羽n 8k隠u
ki羽n và nâng cao m泳c s嘘ng cho ng逢運i lao 8瓜ng.
(2) H衣n ch院 trong vi羽c 8a d衣ng hóa các ho衣t 8瓜ng xu医t kh育u và nâng cao n<ng l詠c c衣nh
tranh c栄a n隠n kinh t院 do các KKT n逢噂c này ch栄 y院u ch雨 thu hút 8逢嬰c các doanh nghi羽p trong
nnh v詠c d羽t may, thâm d映ng nhi隠u lao 8瓜ng có trình 8瓜 tay ngh隠 th医p và giá tr鵜 gia t<ng mang
n衣i cho n隠n kinh t院 không cao (xem ph映 l映c 1).
Mô hình 8a m映c tiêu: mô hình này không ch雨 d詠a vào nh英ng l嬰i th院 c衣nh tranh 8挨n
thu亥n là các chính sách 逢u 8ãi, chi phí lao 8瓜ng th医p mà còn có h羽 th嘘ng c挨 s荏 h衣 t亥ng c泳ng
8欝ng b瓜 và hi羽n 8衣i, các 8k隠u ki羽n thu壱n l嬰i v隠 c挨 s荏 h衣 t亥ng m隠m nh逢: chính sách qu違n lý
mang tính 8瓜t phá; ch医t l逢嬰ng ngu欝n nhân l詠c, môi tr逢運ng kinh doanh thu壱n l嬰i… 8ây là
nh英ng y院u t嘘 quy院t 8鵜nh l嬰i th院 c衣nh tranh qu嘘c gia hay vùng lãnh th鰻 (theo lý thuy院t t鰻 h嬰p
và c衣nh tranh c栄a Micheal Potter - xem ph映 l映c 2). Mô hình này ra 8運i vào nh英ng n<m 1980 荏
nh英ng n隠n kinh t院 chuy吋n 8鰻i nh逢 Trung Qu嘘c d逢噂i tên g丑i là AKKT. Mô hình này 8ã kh逸c
ph映c 8逢嬰c nh英ng h衣n ch院 c栄a mô hình truy隠n th嘘ng, và ngày nay nó 8ang 8逢嬰c nhân r瓜ng 荏
o瓜t s嘘 n逢噂c khác nh逢 Dubai, Hàn Qu嘘c… A吋 hi吋u rõ h挨n v隠 nh英ng thành công c栄a mô hình
này, sau 8ây 8隠 tài s胤"8i sâu vào nghiên c泳u mô hình AKKT Trung Qu嘘c.
2.2. AKKT Trung Qu嘘c, nh英ng kinh nghi羽m thành công
AKKT là m瓜t lo衣i KKT mang tính t鰻ng h嬰p, 8ây là m瓜t mô hình 8逢嬰c t鰻 ch泳c theo hình
th泳c cao nh医t, 8亥y 8栄 nh医t c栄a m瓜t xã h瓜i thu nh臼. AKKT có m瓜t khu v詠c 8鵜a lý riêng bi羽t,
6
Wold Bank, 2011
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h

a
n
g
e
w
w
w
.
d
o
c
u
-
t
r
a
c
k
.
c
o
m
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h

a
n
g
e
w
w
w
.
d
o
c
u
-
t
r
a
c
k
.
c
o
m
9
8逢嬰c áp d映ng các chính sách kinh t院"8員c bi羽t nh茨m thu hút v嘘n 8亥u t逢 n逢噂c ngoài, công ngh羽,
ki院n th泳c v隠 qu違n lý 8吋 phát tri吋n kinh t院 v噂i m瓜t c挨 c医u ngành ngh隠"8亥y 8栄 c栄a m瓜t n隠n kinh
v院 qu嘘c dân bao g欝m: công nghi羽p, nông nghi羽p, d鵜ch v映, tài chính, du l鵜ch
7
AKKT Trung Qu嘘c ra 8運i vào n<m 1980, trong b嘘i c違nh n隠n kinh t院 Trung Qu嘘c 8ang
trong giai 8q衣n chuy吋n 8鰻i t瑛 n隠n kinh t院 k院 ho衣ch hóa t壱p trung sang n隠n kinh t院 th鵜 tr逢運ng
và h逢噂ng ra bên ngoài. Vì v壱y các AKKT c栄a Trung Qu嘘c không ch雨 h逢噂ng 8院n các m映c tiêu

e挨 b違n mà còn là công c映 “th穎 nghi羽m” chính sách trong th運i k m荏 c穎a c栄a Trung Qu嘘c.
Hi羽n nay, Trung Qu嘘c có 5 AKKT, trong 8ó có 4 khu 8逢嬰c thành l壱p vào nh英ng n<m
8亥u th壱p niên 80 c栄a th院 k益 XX và khu còn l衣i là H違i Nam 8逢嬰c thành l壱p vào n<m 1992 sau
khi 4 8員c khu 8亥u 8ã 8衣t 8逢嬰c nh英ng thành công nh医t 8鵜nh (xem b違ng 2.1)
D違ng 2.1 Quy mô các AKKT Trung Qu嘘c
A￢n vお tính:ha
P<m
Thâm
Quy院n
Chu H違i Sán A亥u J衣 Môn J違i Nam V鰻ng
1980 32.750 681 160 250 - 33.841
1992 32.750 12.100 23.400 13.100 3.400.000 3.481.350
Nguげn: Gao Guanjiang & LongGuo Quiang, 1996
7
Gao Guanjiang & Long Guo Qiang, 1996
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e
w
w
w

.
d
o
c
u
-
t
r
a
c
k
.
c
o
m
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e
w
w
w

.
d
o
c
u
-
t
r
a
c
k
.
c
o
m
10
2.2.1. Chi院n l逢嬰c phát tri吋n và c挨 ch院 chính sách 8逢嬰c áp d映ng t衣i AKKT
a) E￢ chｘ và phân cＸp quＶn lý
Chính quy隠n các AKKT 8逢嬰c phân c医p m瓜t cách toàn di羽n và tri羽t 8吋 t瑛 các ho衣t 8瓜ng
8亥u t逢, kinh doanh 8院n QLNN v隠 m員t hành chính. Chính quy隠n Trung 逢挨ng ch雨"8k隠u ti院t các
AKKT thông qua m瓜t V<n phòng chuyên trách có trách nhi羽m giám sát và tham v医n cho
Chính ph栄 các chính sách v隠"AKKT.
Toàn b瓜 các ho衣t 8瓜ng trong AKKT 8逢嬰c v壱n hành theo c挨 ch院 th鵜 tr逢運ng, các doanh
nghi羽p t詠 ch栄 trong vi羽c ra quy院t 8鵜nh, chính ph栄 hoàn toàn không can thi羽p tr詠c ti院p vào các
ch雨 tiêu s違n xu医t c栄a doanh nghi羽p
8
.
b) Chính sách ⇔u 8ãi
A吋 có th吋 thu hút 8逢嬰c các nhà 8亥u t逢, các AKKT Trung Qu嘘c cng 8ã áp d映ng m瓜t lo衣t
các 逢u 8ãi v隠 TNDN, thu院 xu医t nh壱p kh育u, 8医t 8ai và tín d映ng (xem ph映 l映c 3).

c) Bên cＴnh 8ó, các AKKT Trung Quぐc 8ã rＸt linh hoＴt trong viうc chuyあn 8ごi mô thとc
hoＴt 8じng theo các h⇔ずng chính
9
(1) T瑛 mô hình C穎a s鰻 - C挨 s荏 - C亥u n嘘i 8院n C詠c T<ng tr逢荏ng: Giai 8q衣n 8亥u, các KKT
là các c穎a s鰻 th吋 hi羽n chính sách m荏 c穎a và thu hút v嘘n 8亥u t逢 n逢噂c ngoài, công ngh羽 và kinh
nghi羽m qu違n lý, là m瓜t c挨 s荏 thí 8k吋m 8吋 ti院n hành c違i cách c挨 c医u và t衣o ra m瓜t n隠n kinh t院
8鵜nh h逢噂ng th鵜 tr逢運ng; là c亥u n嘘i 8吋 liên k院t th鵜 tr逢運ng trong n逢噂c và qu嘘c t院. Và khi các KKT
này 8ã ph違i tri吋n v英ng m衣nh thì nó s胤 chuy吋n t瑛 vai trò gián ti院p sang vai trò tr逢嬰c ti院p h挨n
trong phát tri吋n kinh t院 c栄a 8医t n逢噂c thông qua các hình th泳c tr嬰 c医p, liên k院t, h嬰p tác kinh t院.
(2) T瑛 chính sách 逢u 8ãi sang khai thác “l嬰i th院 kinh t院 và c挨 c医u toàn di羽n”: các chính
sách 逢u 8ãi ban 8亥u c栄a các KKT t詠 do 8ã d亥n d亥n b鵜 gi違m b噂t, nh逢ng nh英ng 逢u th院 c栄a các
8
Shahul Hameed P.M,1996.
9
Guangwen Meng, 2009
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e
w
w
w

.
d
o
c
u
-
t
r
a
c
k
.
c
o
m
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e
w
w
w

.
d
o
c
u
-
t
r
a
c
k
.
c
o
m
11
KKT v隠 v嘘n, công ngh羽, ch医t l逢嬰ng nhân l詠c và n隠n kinh t院"8鵜nh h逢噂ng th鵜 tr逢運ng 8ã t瑛ng
d逢噂c 8逢嬰c c栄ng c嘘. S泳c phát tri吋n c栄a các KKT t詠 do 8ã 8逢嬰c chuy吋n t瑛 “chính sách 逢u 8ãi”
sang “l嬰i th院 kinh t院 và c挨 c医u toàn di羽n”. Các chính sách 逢u 8ãi s胤 chuy吋n t瑛 KKT sang các
vùng khác, t瑛 ven bi吋n sang 8医t li隠n và h逢噂ng 8院n các ngành công ngh羽 cao.
(3) Liên k院t các khu kinh t院 t詠 do và khu hành chính: : chuy吋n t瑛 mô hình liên k院t theo
chi隠u ngang gi英a các KKT và khu hành chính trong giai 8q衣n 8亥u m噂i thành l壱p thành liên k院t
theo chi隠u d丑c t衣o nên nh英ng chính quy隠n khu thu nh臼 v噂i tính 8瓜c l壱p và t詠 ch栄 cao
(4) Chuy吋n 8鰻i t瑛 phát tri吋n 8医t 8ai sang thúc 8育y công nghi羽p và ho衣t 8瓜ng tài chính:
trong giai 8q衣n 8亥u, các BQL KKT s穎 d映ng v嘘n 8逢嬰c phân b鰻 c栄a Chính ph栄 hay các nhà 8亥u
v逢 n逢噂c ngoài 8吋"8亥u t逢 phát tri吋n 8医t 8ai và h衣 t亥ng, và sau 8ó 8医t 8逢嬰c xây d詠ng 8em bán
cho các nhà 8亥u t逢 v噂i giá h医p d磯n. Ti院n thuê ho員c mua 8医t 8逢嬰c tái s穎 d映ng 8吋 phát tri吋n 8医t.
(5) Chuy吋n 8鰻i m瓜t n隠n kinh t院 h逢噂ng ra bên ngoài sang m瓜t n隠n kinh t院 m荏: N隠n kinh
v院 h逢噂ng ra bên ngoài d詠a trên n隠n công nghi羽p có hàm l逢嬰ng lao 8瓜ng cao là m瓜t trong
nh英ng m映c tiêu then ch嘘t c栄a các KKT t瑛 nh英ng 80 c栄a th院 k益 XX. T瑛 cu嘘i nh英ng n<m 90

e栄a th院 k益 XX , các KKT chú ý h挨n 8院n th鵜 tr逢運ng n瓜i 8鵜a và n隠n kinh t院 h逢噂ng ngo衣i c栄a nó
8ã 8逢嬰c chuy吋n 8鰻i sang m瓜t n隠n kinh t院 m荏.
(6) Chuy吋n 8鰻i t瑛 ngành s穎 d映ng nhi隠u lao 8瓜ng sang ngành có hàm l逢嬰ng công ngh羽
cao: k吋 t瑛 cu嘘i nh英ng n<m 90 c栄a th院 k益 XX, các ngành c医p ba và ngành công ngh羽 cao,
ngành có hàm l逢嬰ng v嘘n cao c栄a các KKT ngày càng gia t<ng. Ví d映, A員c khu kinh t院 Th育m
Quy院n 8ã khuy院n khích ngành công ngh羽 cao t瑛 n<m 1995, và s違n l逢嬰ng c栄a n噂 chi院m 35%
v鰻ng giá tr鵜 GDP n<m 1998.
2.2.2. Chi院n l逢嬰c 8亥u t逢 và c挨 s荏 h衣 t亥ng
A吋 có m瓜t c挨 s荏 h衣 t亥ng hi羽n 8衣i có th吋 t衣o ra l嬰i th院 c衣nh tranh trên th院 gi噂i, các AKKT
Trung Qu嘘c 8員t ra m映c tiêu trong giai 8q衣n 8亥u (5 n<m) là t壱p trung m丑i ngu欝n l詠c 8亥u t逢
8違m b違o hoàn thành các c挨 s荏 h衣 t亥ng c挨 b違n nh逢: h羽 th嘘ng giao thông, h羽 th嘘ng cung c医p
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e
w
w
w
.
d
o
c

u
-
t
r
a
c
k
.
c
o
m
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e
w
w
w
.
d
o
c

u
-
t
r
a
c
k
.
c
o
m
12
8k羽n, n逢噂c, thông tin liên l衣c, c違ng bi吋n, c違ng hàng không, nhà x逢荏ng, h羽 th嘘ng h衣 t亥ng 8ô
th鵜…
10
AKKT Trung Qu嘘c 8ã r医t thành công trong vi羽c thu hút các ngu欝n l詠c khác nhau nh茨m
8亥u t逢 vào c挨 s荏 h衣 t亥ng, trong 8ó ch栄 y院u g欝m có: i. 8亥u t逢 n逢噂c ngoài; ii. ngu欝n huy 8瓜ng t瑛
phát tri吋n qu悦"8医t; iii. ngu欝n v嘘n tích ly t瑛 các ngu欝n thu trong 8員c khu; và iv. ngu欝n v嘘n
vay.
Trong nh英ng n<m 8亥u, Chính ph栄 cng 8ã có nh英ng h厩 tr嬰 nh医t 8鵜nh v隠 ngu欝n v嘘n 8亥u
v逢. Ví d映 nh逢 trong n<m 8亥u tiên t益 l羽 ngu欝n v嘘n h厩 tr嬰 c栄a Chính ph栄"8嘘i v噂i Thâm Quy院n là
48% (n<m 1979). Tuy nhiên, càng v隠 sau thì t益 l羽 này gi違m xu嘘ng r医t nhanh, 8院n n<m 1992, t益
n羽 ngân sách h厩 tr嬰 c栄a Chính ph栄 gi違m xu嘘ng còn 1,3%, thay vào 8ó là ngu欝n 8亥u t逢 n逢噂c
ngoài 25%; ngu欝n huy 8瓜ng t瑛 các công ty kinh doanh h衣 t亥ng 31,7%; ngu欝n thu 8吋 l衣i 30%
(xem chi ti院t ph映 l映c 4). Tính 8院n cu嘘i n<m 1992, AKKT Thâm Quy院n 8ã thu hút 8逢嬰c 42,3 t益
NDT vào 8亥u t逢 vào c挨 s荏 h衣 t亥ng trên t鰻ng di羽n tích xây d詠ng là 85km
2
, bao g欝m 10 KCN,
15 khu 8ô th鵜 (xem ph映 l映c 5).
2.2.3. Môi tr逢運ng 8亥u t逢 và ch医t l逢嬰ng ngu欝n nhân l詠c

"A吋"8違m b違o s詠 ho衣t 8瓜ng tr挨n tru c栄a AKKT, Chính quy隠n 8員c khu r医t coi tr丑ng công
tác 8挨n gi違n hóa các th栄 t映c hành chính và nâng cao hi羽u qu違 ho衣t 8瓜ng qu違n lý. Các c挨 quan
qu違n lý luôn có m嘘i quan h羽 ch員t ch胤 v噂i nhà 8亥u t逢 thông qua vi羽c thi院t l壱p các kênh thông
tin hi羽u qu違 nh茨m 8違m b違o x穎 lý các v逢噂ng m逸c, phát sinh c栄a nhà 8亥u t逢 m瓜t cách nhanh
chóng nh医t.
Bên c衣nh 8ó, các AKKT 8ã xây d詠ng 8逢嬰c m瓜t 8瓜i ng ngu欝n nhân l詠c th詠c hi羽n ch泳c
p<ng qu違n lý hành chính gi臼i, làm vi羽c chuyên nghi羽p, dám ch鵜u trách nhi羽m. Chính quy隠n
10
Shahul Hameed P.M,1996
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e
w
w
w
.
d
o
c
u
-

t
r
a
c
k
.
c
o
m
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e
w
w
w
.
d
o
c
u
-

t
r
a
c
k
.
c
o
m
13
các 8員c khu l詠a ch丑n các n逢噂c có n隠n kinh t院 th鵜 tr逢運ng phát tri吋n nh逢 Singapore và H欝ng
Kông làm 8嘘i tác chi院n l逢嬰c trong vi羽c h丑c t壱p, chuy吋n giao công ngh羽 và kinh nghi羽m qu違n
lý. Các AKKT th逢運ng xuyên c穎 cán b瓜 sang các n逢噂c 8嘘i tác 8吋 làm vi羽c và h丑c t壱p, sau 8ó
quay tr荏 l衣i n逢噂c và áp d映ng nh英ng ki院n th泳c h丑c 8逢嬰c vào AKKT. Bài h丑c t瑛 mô hình h嬰p
tác chuy吋n giao công ngh羽 và kinh nghi羽m gi英a Trung Qu嘘c và Singapore khi thành l壱p KCN
Suzhou là m瓜t ví d映"8k吋n hình cho s詠 thành công này
11
.
2.2.4. Nh英ng k院t qu違"8衣t 8逢嬰c c栄a các AKKT
a) Thu hút FDI
Các AKKT Trung Qu嘘c 8ã 8衣t 8逢嬰c nh英ng k院t qu違 r医t 医n t逢嬰ng trong lnh v詠c thu hút
FDI. Dù ch雨 chi院m 0,35% t鰻ng di羽n tích và 0,8% dân s嘘 so v噂i c違 n逢噂c, nh逢ng các AKKT 8ã
thu hút 8逢嬰c 38.555 d詠 án FDI tính 8院n n<m 1993, chi院m 25% t鰻ng s嘘 d詠 án FDI c栄a c違 n逢噂c.
Trong 8ó v嘘n 8<ng ký 8衣t 45,107 t益 USD và v嘘n th詠c hi羽n 8衣t 16,652 t益 USD (xem b違ng 2.2).
D違ng 2.2.A亥u t逢 n逢噂c ngoài t衣i các AKKT Trung Qu嘘c giai 8q衣n 1980 – 1993
Tính 8院n 6/1985 Tính 8院n 1/1992 Tính 8院n tháng 1/1993
U嘘
n逢嬰ng
f詠 án
X嘘n

cam k院t
(tri羽u
USD)
X嘘n
th詠c
hi羽n
(tri羽u
USD)
U嘘
n逢嬰ng
f詠 án
X嘘n
cam k院t
(tri羽u
USD)
X嘘n
th詠c
hi羽n
(tri羽u
USD)
U嘘
n逢嬰ng
f詠 án
X嘘n
cam
m院t
(tri羽u
USD)
X嘘n
th詠c

hi羽n
(tri羽u
USD)
Thâm Quy院n
4.700 2.800 830 6.976 9.850 4.550 10.015 14.820 5.700
Chu H違i
NA 1.680 240 2.665 3.800 1.620 3.550 5.297 2.060
11
World Bank, 2011
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e
w
w
w
.
d
o
c
u
-

t
r
a
c
k
.
c
o
m
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e
w
w
w
.
d
o
c
u
-

t
r
a
c
k
.
c
o
m
14
Sán A亥u
NA NA 198 3.027 3.560 2.350 4.462 4.960 2.940
J衣 Môn
153 454 NA 2.182 6.900 2.530 2.837 9.300 3.560
J違i Nam
- - - 5.906 6.540 1.742 8.996 10.730 2.392
Nguげn: Shahul Hameed P.M,1996, trích Mision Interview (October-November 1993)
b) HoＴt 8じng xuＸt khｂu
Các AKKT nhanh chóng tr荏 thành n挨i quan tr丑ng t衣o ra ngu欝n thu ngo衣i t羽 cho Trung
Qu嘘c thông qua ho衣t 8瓜ng xu医t kh育u. N<m 1993, t鰻ng giá tr鵜 xu医t kh育u c栄a 5 AKKT 8衣t 19,59
v益 USD, t<ng 54,7% so v噂i n<m 1992. Trong 8ó n鰻i b壱t nh医t là Thâm Quy院n: n<m 1979, giá tr鵜
xu医t kh育u c栄a 8員c khu này ch雨 là 9,3 tri羽u USD nh逢ng 8院n n<m 1993 thì con s嘘 này 8ã 8衣t 8院n
14,04 t益 USD, t<ng 1.509,7 l亥n ch雨 trong vòng 13 n<m (xem b違ng 2.3).
D違ng 2.3 Thành qu違 xu医t kh育u c栄a 5 AKKT Trung Qu嘘c
P<m
Thâm Quy院n Chu H違i Sán A亥u J衣 Môn J違i Nam
Giá tr鵜
(tri羽u
USD)
So v噂i

p<m
tr逢噂c (%)
Giá tr鵜
(tri羽u
USD)
So v噂i
p<m
tr逢噂c (%)
Giá tr鵜
(tri羽u
USD)
So v噂i
p<m
tr逢噂c (%)
Giá tr鵜
(tri羽u
USD)
So v噂i
p<m
tr逢噂c (%)
Giá tr鵜
(tri羽u
USD)
So v噂i
p<m
tr逢噂c (%)
1985 563 57 275 170 81
1986 726 129 71 125 407 148 164 96 38 47
1987 1.414 195 274 386 529 130 261 159 116 305
Nguげn: Shahul Hameed P.M,1996, trích Almanac of China’s Foreign Economic

Relation and Trade.
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e
w
w
w
.
d
o
c
u
-
t
r
a
c
k
.
c
o

m
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e
w
w
w
.
d
o
c
u
-
t
r
a
c
k
.
c
o

m