B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHệ MINH
LÊ THO TIÊN
GII PHÁP MARKETING MIX NHM HUY NG VN TI
NGỂN HÀNG THNG MI C PHN NGOI THNG
VIT NAM
LUN VN THC S KINH T
THÀNH PH H CHệ MINH - NM 2012
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHệ MINH
LÊ THO TIÊN
GII PHÁP MARKETING MIX NHM HUY NG VN TI
NGỂN HÀNG THNG MI C PHN NGOI THNG
VIT NAM
Chuyên ngành: Qun tr Kinh doanh
Mƣ s: 60340102
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC
PGS.TS NGUYN QUANG THU
THÀNH PH H CHệ MINH - NM 2012
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cu ca riêng tôi. Các thông tin và
s liu đc s dng trong lun vn là hoàn toàn trung thc.
TP.H Chí Minh, ngày 19 tháng 10 nm 2012
Ngi cam đoan
Lê Tho Tiên
MC LC
TRANG
TRANG PH BÌA
LI CAM OAN
MC LC
DANH MC CÁC T VIT TT
DANH MC CÁC BNG
DANH MC CÁC HÌNH V, TH
M U 1
1. S cn thit ca đ tài 1
2. Mc tiêu nghiên cu 2
3. i tng và phm vi nghiên cu 2
4. Phng pháp nghiên cu 3
5. Kt cu lun vn 3
CHNG I: C S LÝ LUN V MARKETING VÀ MARKETING MIX
TRONG NGÂN HÀNG 4
1.1 Khái nim v marketing 4
1.2 Các yu t tác đng ca môi trng đn hot đng marketing ca doanh
nghip 5
1.2.1 Môi trng v mô 5
1.2.1.1 Các yu t kinh t 6
1.2.1.2 Yu t chính tr 6
1.2.1.3 Các yu t xã hi 6
1.2.1.4 Các yu t t nhiên 6
1.2.1.5 Yu t công ngh và k thut 7
1.2.2 Môi trng vi mô 7
1.2.2.1 Các đi th cnh tranh trong ngành 8
1.2.2.2 S đe da ca sn phm thay th 9
1.2.2.3 Sc mnh đàm phán ca nhà cung cp 9
1.2.2.4 Sc mnh đàm phán ca khách hàng 9
1.2.2.5 Các đi th cnh tranh tim n 10
1.3 c đim ca marketing ngân hàng 11
1.3.1 Marketing ngân hàng là loi hình Marketing dch v tài chính 11
1.3.2 Marketing ngân hàng là loi hình Marketing hng ni 11
1.3.3 Marketing ngân hàng là loi hình Marketing quan h 12
1.4 Marketing hn hp (Marketing mix) ca ngân hàng 12
1.4.1 Sn phm dch v (Product Services) 13
1.4.2 Giá c (Price) 14
1.4.3 Mng li phân phi (Place) 15
1.4.4 Truyn thông, khuch trng (Promotion) 16
1.4.5 i ng nhân lc (People) 18
1.4.6 Quy trình tác nghip (Processes) 18
1.4.7 Dch v khách hàng (Provision for customer services) 19
CHNG II: THC TRNG HOT NG MARKETING MIX TRONG
CÔNG TÁC HUY NG VN TI NGÂN HÀNG TMCP NGOI THNG
VIT NAM 20
2.1 Gii thiu khái quát v Ngân hàng TMCP Ngoi Thng Vit Nam (VCB) 20
2.1.1 Lch s hình thành và phát trin VCB 20
2.1.2 C cu t chc 22
2.1.3 Kt qu hot đng kinh doanh ca VCB giai đon 2007- 2011 23
2.2 Tình hình huy đng vn ca các ngân hàng ti Vit Nam thi gian qua 24
2.2.1 Tình hình chung 24
2.2.2 Tình hình huy đng vn ca VCB 27
2.3 Nhng tác đng ca môi trng đn hot đng huy đng vn ca VCB 29
2.3.1 Môi trng v mô 29
2.3.1.1 Các yu t kinh t 29
2.3.1.2 Yu t chính tr 32
2.3.1.3 Các yu t xã hi 34
2.3.1.4 Yu t công ngh và k thut 35
2.3.2 Môi trng vi mô 36
2.3.2.1 Các đi th cnh tranh trong ngành 36
2.3.2.2 S đe da ca sn phm thay th 38
2.3.2.3 Sc mnh đàm phán ca nhà cung cp 38
2.3.2.4 Sc mnh đàm phán ca khách hàng 39
2.3.2.5 Các đi th cnh tranh tim n 39
2.4 Thc trng hot đng marketing mix trong công tác huy đng vn ti VCB . 40
2.4.1 Thc trng v sn phm dch v (Product Services) 41
2.4.1.1 i vi khách hàng cá nhân 41
2.4.1.2 i vi t chc kinh t 43
2.4.2 Thc trng v giá c (Price) 44
2.4.3 Thc trng v mng li phân phi (Place) 47
2.4.4 Thc trng v truyn thông, khuch trng (Promotion) 48
2.4.4.1 Hot đng qung cáo 48
2.4.4.2 Khuyn khích tiêu th 50
2.4.4.3 Giao tip 52
2.4.4.4 Hot đng PR 53
2.4.5 Thc trng v đi ng nhân lc (People) 54
2.4.5.1 Chính sách tuyn dng 55
2.4.5.2 Chính sách đào to 56
2.4.5.3 Chính sách đánh giá nhân s 57
2.4.5.4 Chính sách đng viên, khen thng 57
2.4.6 Thc trng v quy trình tác nghip (Processes) 58
2.4.7 Thc trng v dch v khách hàng (Provision for customer services) 60
2.5 Nhng thành công và hn ch ca hot đng marketing mix trong công tác
huy đng vn ti VCB 61
2.5.1 Thành công 61
2.5.1.1 V sn phm dch v 61
2.5.1.2 V giá c 62
2.5.1.3 V mng li phân phi 62
2.5.1.4 V truyn thông, khuch trng 63
2.5.1.5 V đi ng nhân lc 63
2.5.1.6 V quy trình tác nghip 64
2.5.1.7 V dch v khách hàng 64
2.5.2 Hn ch 64
2.5.2.1 V sn phm dch v 64
2.5.2.2 V giá c 65
2.5.2.3 V mng li phân phi 65
2.5.2.4 V truyn thông, khuch trng 65
2.5.2.5 V đi ng nhân lc 66
2.5.2.6 V quy trình tác nghip 67
2.5.2.7 V dch v khách hàng 68
CHNG III: GII PHÁP MARKETING MIX NHM HUY NG VN TI
NGÂN HÀNG TMCP NGOI THNG VIT NAM 69
3.1 nh hng phát trin ca VCB đn nm 2020 69
3.1.1 Tm nhìn 69
3.1.2 Chin lc 69
3.1.2.1 Chin lc phát trin 69
3.1.2.2 Mc tiêu chin lc c th 69
3.2 nh hng hot đng kinh doanh ca VCB trong nm 2012 70
3.3 Nhóm các gii pháp marketing mix nhm huy đng vn ti VCB 72
3.3.1 Gii pháp v sn phm dch v 72
3.3.2 Gii pháp v giá c 75
3.3.3 Gii pháp v mng li phân phi 77
3.3.4 Gii pháp v truyn thông, khuch trng 79
3.3.5 Gii pháp v đi ng nhân lc 83
3.3.6 Gii pháp v quy trình tác nghip 85
3.3.7 Gii pháp v dch v khách hàng 87
KT LUN 89
TÀI LIU THAM KHO
PH LC
DANH MC CÁC BNG
TRANG
Bng 2.1: Mt s ch tiêu hot đng ca VCB giai đon 2007 – 2011 23
Bng 2.2: C cu ngun vn huy đng ca VCB 29
Bng 2.3: So sánh ch tiêu hot đng ca mt s ngân hàng nm 2011 38
Bng 2.4: S d tin gi theo k hn ca VCB qua các nm 43
Bng 2.5: S d tin gi theo đi tng ca VCB qua các nm 44
Bng 2.6: Lãi sut huy đng ca mt s ngân hàng trong tháng 9/2012 45
Bng 2.7: H thng mng li ca VCB 46
Bng 2.8: S lng chi nhánh ca VCB giai đon 2007 – 2011 47
Bng 2.9: Th l quà tng chng trình gi tin và nhn kiu hi Xuân 2011 50
Bng 2.10: Mt s ni dung nghip v đào to dành cho giao dch viên 57
Bng 2.11: Tiêu chun cht lng phc v ca giao dch viên và tiêu chun cht
lng ca đim giao dch 60
Bng 3.1: Mt s ch tiêu kinh doanh ch yu ca VCB trong nm 2012 71
Bng 3.2: Thông tin sn phm tin gi trc tuyn dành cho khách hàng doanh
nghip 74
Bng 3.3: Chính sách lãi sut dành cho đi tng khách hàng chuyên bit 76
Bng 3.4: Lãi sut tin gi bc thang VND đi vi các k hn trên 12 tháng 77
DANH MC CÁC HÌNH V, TH
TRANG
Hình 1.1: Nhng yu t quyt đnh cnh tranh trong ngành 8
Hình 1.2: Bn đc đim c bn ca dch v 13
Hình 2.1: C cu huy đng vn theo nhóm ngân hàng nm 2011 25
Hình 2.2: S d huy đng vn ca mt s ngân hàng ti thi đim 31/12/2011 26
Hình 2.3: Th phn huy đng vn và tng vn huy đng ca mt s ngân hàng 26
Hình 2.4: Lãi sut huy đng bình quân ca các nhóm ngân hàng tháng 6/2012 27
Hình 2.5: S d huy đng vn ca VCB giai đon 2007 – 2011 28
Hình 2.6: Tc đ tng trng GDP Vit Nam giai đon 2007 – 2011 30
Hình 2.7: Kim ngch xut nhp khu Vit Nam giai đon 2007 – 2011 31
Hình 2.8: Tc đ tng ch s giá tiêu dùng giai đon 2007 – 2011 31
Hình 2.9: C cu sn phm huy đng vn ca VCB 41
Hình 2.10: S lng chi nhánh, phòng giao dch ca mt s ngân hàng ti thi
đim 31/12/2011 47
Hình 2.11: Hình nh qung cáo mt s chng trình huy đng ca VCB 49
Hình 2.12: Bí quyt v k nng giao tip ca VCB 53
Hình 2.13: S lng nhân s VCB giai đon 2007 – 2011 55
Hình 2.14: Quy trình m s tit kim dành cho khách hàng cá nhân 59
Hình 3.1: Tóm tt quy trình gi tin trc tuyn ca khách hàng doanh nghip 87
1
M U
1. S cn thit ca đ tài
Nn kinh t Vit Nam đang trong quá trình hi nhp ngày càng sâu và rng
vi th gii sau khi Vit Nam gia nhp t chc Thng mi Th gii – WTO vào
nm 2007, theo đó các doanh nghip Vit Nam nói chung và h thng ngân hàng
thng mi Vit Nam nói riêng đang đng trc tình th cnh tranh vô cùng gay
gt, đu tiên là cuc đua gia các ngân hàng thng mi (NHTM) trong nc vi
nhau và sau đó là cuc đua gia ngân hàng trong nc vi các ngân hàng nc
ngoài đang hot đng ti Vit Nam. Môi trng cnh tranh s ngày càng khc lit
hn khi các ngân hàng/chi nhánh ngân hàng nc ngoài đc tham gia cuc cnh
tranh trên th trng vi điu kin pháp lý ngày càng thông thoáng theo l trình gia
nhp WTO.
Trong hot đng kinh doanh ca các NHTM, huy đng vn đc xem là mt
trong nhng hot đng c bn nht, góp phn vào vic to dng thng hiu và
khng đnh kh nng cnh tranh ca ngân hàng trên th trng. Bên cnh đó, đi vi
các NHTM Vit Nam trong đó có ngân hàng Thng mi C phn Ngoi Thng
Vit Nam (VCB), ngun vn huy đng vn đc xem là ngun vn kinh doanh ch
yu, nh hng ln đn quy mô tín dng cung ng cho nn kinh t. Tuy nhiên, hin
nay vic huy đng vn ca VCB li đang đng trc nhng khó khn thách thc ln
khi Nhà nc thc hin chính sách tht cht tin t, nhiu ngân hàng ri vào tình
trng khan vn và buc phi thu hút ngun huy đng t các ngân hàng khác bng
nhiu hình thc, trong đó VCB là mc tiêu mà nhiu ngân hàng đang hng đn.
Tình hình càng tr nên cng thng hn khi kt qu huy đng nm 2011 ca VCB đã
không th hoàn thành ch tiêu k hoch mà Ngân hàng đã đ ra. Trc din bin
phc tp ca th trng, Ban lãnh đo VCB đã xác đnh công tác huy đng vn là
mt trong nhng nhim v trng tâm, u tiên hàng đu và xuyên sut trong nm
2012. Do vy, ngoài vic tng cng nghiên cu đ phát trin các sn phm mi thì
mt chính sách marketing hp lý nhm huy đng vn cng đang là vn đ mà VCB
đang chú trng.
2
Xut phát t thc tin trên, tác gi chn đ tài "Gii pháp marketing mix
nhm huy đng vn ti ngân hàng TMCP Ngoi Thng Vit Nam" đ nghiên
cu.
2. Mc tiêu nghiên cu
- Phân tích nhng yu t môi trng vi mô và v mô tác đng đn hot đng huy
đng vn ca VCB;
- Phân tích thc trng hot đng marketing mix trong công tác huy đng vn ca
VCB trong thi gian qua;
- xut mt s gii pháp marketing mix nhm huy đng vn ti VCB trong thi
gian ti.
3. i tng và phm vi nghiên cu
- i tng nghiên cu: Lun vn tp trung nghiên cu v gii pháp marketing
mix nhm huy đng vn trong h thng VCB.
- Phm vi nghiên cu:
V ni dung: Lun vn tp trung nghiên cu v hot đng huy đng vn trong
h thng VCB.
V không gian: Nhng vn đ nghiên cu đc gii hn ti h thng VCB.
V thi gian: Các s liu kinh doanh s dng phân tích và x lý trong bài
đc thu thp ch yu t báo cáo thng niên các nm 2007 - 2011, báo cáo kt
qu hot đng kinh doanh hàng tháng và kt qu huy đng vn thng kê theo
tng sn phm ca VCB trong nm 2011 và 6 tháng đu nm 2012.
4. Phng pháp nghiên cu
- Ngun d liu: D liu phân tích trong bài đc thu thp t nhiu ngun, bao
gm: s liu báo cáo ca VCB và mt s ngân hàng thng mi khác ti Vit
Nam, s liu thng kê ca Tng cc Thng kê Vit Nam và Ngân hàng Nhà
nc Vit Nam, thông tin t website ca VCB và mt s ngun khác.
- Phng pháp nghiên cu: Lun vn s dng phng pháp phân tích đnh tính
kt hp vi phng pháp thng kê và so sánh s liu hot đng kinh doanh ca
mt s ngân hàng ti Vit Nam, tng hp và phân tích s liu thc t trong hot
3
đng kinh doanh ca VCB nói chung và chi tit v hot đng huy đng vn nói
riêng làm c s cho vic đánh giá nhng thành công và hn ch ca hot đng
marketing mix ti Ngân hàng.
5. Kt cu lun vn
Lun vn bao gm 3 chng:
Li m đu
Chng I: C s lý lun v marketing và marketing mix trong ngân hàng
Chng II: Phân tích thc trng hot đng marketing mix trong công tác huy
đng vn ti Ngân hàng TMCP Ngoi thng Vit Nam
Chng III: Gii pháp marketing mix nhm huy đng vn ti Ngân hàng
TMCP Ngoi thng Vit Nam
Kt lun
Tài liu tham kho
Ph lc
4
CHNG I: C S LÝ LUN V MARKETING VÀ MARKETING
MIX TRONG NGÂN HÀNG
1.1 Khái nim v marketing
Thut ng marketing dch ra ting Vit có ngha là tip th hay tip cn th
trng. Tuy nhiên, thut ng bng ting Vit không th hin đy đ ý ngha nên vic
s dng nguyên t gc "marketing" tr nên tng đi ph bin. Hin nay, có rt
nhiu khái nim khác nhau v marketing tùy theo quan đim nghiên cu:
Theo tác gi Trn Minh o (2009, trang 10), "marketing là quá trình làm vic
vi th trng đ thc hin các cuc trao đi nhm tha mãn nhng nhu cu và mong
mun ca con ngi. Cng có th hiu, marketing là mt dng hot đng ca con
ngi (bao gm c t chc) nhm tha mãn các nhu cu và mong mun thông qua
trao đi".
Khái nim trên đây đc xây dng t mt s khái nim c bn sau:
Nhu cu t nhiên là cm giác thiu ht mt cái gì đó mà con ngi cm nhn
đc, nó đc hình thành do trng thái ý thc ca con ngi v vic thy thiu cái gì
đó đ phc v cho tiêu dùng.
Mong mun là nhu cu t nhiên có dng đc thù, đòi hi đc đáp li bng
mt hình thc đc thù phù hp vi trình đ vn hóa và tính cách cá nhân ca con
ngi. Da vào nhu cu t nhiên ca con ngi, nhà kinh doanh s xác đnh đc
mt chng loi sn phm đ đáp ng mt loi nhu cu. Nhng da vào mong mun
ca con ngi thì nhà kinh doanh mi có th xác đnh đc thông s và đc tính ca
sn phm, t đó quyt đnh sn xut mt hàng c th mà con ngi - th trng cn.
Nhu cu có kh nng thanh toán là nhu cu t nhiên và mong mun phù hp
vi kh nng mua sm.
Trao đi là hành đng tip nhn mt sn phm mong mun t mt ngi nào
đó bng cách đa cho h mt th khác. Trao đi là mt quá trình, không phi là mt
s vic và đ tin hành trao đi thì cn phi có các điu kin sau:
Ít nht phi có hai bên;
Mi bên cn phi có mt th gì đó có giá tr đi vi bên kia;
5
Mi bên đu có kh nng giao dch và chuyn giao th mình có;
Mi bên đu có quyn t do chp nhn hay t chi đ ngh ca bên kia;
Mi bên đu tin chc là mình nên hay mun giao dch vi bên kia.
Theo quan đim ca tác gi Lu Vn Nghiêm và cng s (2008, trang 16),
"marketing là phng pháp t chc qun lý bng quá trình thích nghi ni dung lý
thuyt h thng vi nhng quy lut thuc các lnh vc kinh t, xã hi, t nhiên
nhm tha mãn nhu cu và mong mun ca các thành viên tham gia đng thi thc
hin nhng mc tiêu đã xác đnh phù hp vi tin trình phát trin ca thc ti khách
quan trong phm vi ngun lc ca t chc".
T quan đim trên, tác gi đã m rng v khái nim marketing dch v. Theo
đó, marketing dch v là s thích nghi lý thuyt h thng vào th trng dch v, bao
gm quá trình thu nhn, tìm hiu, đánh giá và tha mãn nhu cu ca th trng mc
tiêu bng h thng các chính sách, các bin pháp tác đng vào toàn b quá trình t
chc sn xut cung ng và tiêu dùng dch v thông qua phi hp các ngun lc ca
t chc. S nng đng qua li gia sn phm dch v vi nhu cu ca ngi tiêu
dùng và nhng hot đng ca đi th cnh tranh s đc duy trì trên nn tng cân
bng li ích gia doanh nghip, ngi tiêu dùng và xã hi.
Nh vy, mc dù vn tn ti nhng quan đim khác nhau v marketing tùy
thuc vào phng din và mc đích khác nhau ca vic nghiên cu, tuy nhiên các
quan đim đu có mt đim chung thng nht là marketing mang sn phm dch v
đn vi khách hàng nhm tha mãn nhu cu và mong mun ca h.
1.2 Các yu t tác đng ca môi trng đn hot đng marketing ca doanh
nghip
1.2.1 Môi trng v mô
Vic phân tích môi trng v mô giúp doanh nghip tr li cho câu hi:
doanh nghip đang trc din vi nhng gì? Mi yu t ca môi trng v mô có th
nh hng đn doanh nghip mt cách đc lp hoc trong mi liên kt vi các yu
t khác. Các yu t thuc môi trng v mô bao gm: các yu t kinh t, yu t
6
chính tr, các yu t xã hi, các yu t t nhiên và yu t công ngh và k thut
(Nguyê
n Thi
Liên Diê
p và Pha
m Vn Nam, 2003).
1.2.1.1 Các yu t kinh t
Các yu t kinh t có nh hng vô cùng ln đn các đn v kinh doanh, ch
yu là: xu hng tng trng tng sn phm quc dân, lãi sut ngân hàng, giai đon
ca chu k kinh t, cán cân thanh toán, chính sách tài chính và tin t,… Trong nn
kinh t, nhu cu tiêu dùng ca th trng ph thuc rt ln vào s phát trin và tính
n đnh ca các yu t kinh t này.
1.2.1.2 Yu t chính tr
Các yu t này có nh hng ngày càng ln đn hot đng ca các doanh
nghip, chúng có th to ra các c hi hoc nguy c cho doanh nghip. Các yu t
này thng bao gm nhng quy đnh mà doanh nghip phi tuân theo nh: công
bng thng mi, cm đc quyn, chng trình thu, mc lng ti thiu, giá c
cng nh mt s quy đnh khác nhm bo v ngi lao đng, ngi tiêu dùng, công
chúng và môi trng.
1.2.1.3 Các yu t xã hi
Yu t xã hi đ cp đn nim tin, giá tr, thái đ, quan đim và li sng ca
ngi dân trong xã hi mà doanh nghip đang hot đng vì nó có nh hng đn
hành vi tiêu dùng ca khách hàng trên th trng mà doanh nghip đang mun
hng ti. Ngoài ra, thông tin v nhân khu, c cu dân s, ngh nghip, đ tui,
mt đ dân s, cng là nhng vn đ trng tâm mà doanh nghip cn phi đi sâu
vào phân tích đ có th có mt quyt đnh marketing đúng đng.
1.2.1.4 Các yu t t nhiên
iu kin t nhiên bao gm: v trí đa lý, đt đai, tài nguyên thiên nhiên,
ngun nc, khí hu, Mc dù t lâu doanh nghip đã nhn ra nh hng ca hoàn
cnh t nhiên đn các quyt đnh ca h, tuy nhiên khi các pháp lnh v môi trng
th hin nhng bt cp cùng vi s lõng lo trong vic qun lý thì vn đ môi trng
đã tng b các doanh nghip xem nh, thm chí là lãng quên. Tuy nhiên, ngày nay
các vn đ ô nhim, thiu nng lng, s dng lãng phí tài nguyên thiên nhiên đang
7
nhn đc ngày càng nhiu s quan tâm ca chính quyn và ngi dân khin các
nhà qun tr phi thay đi các quyt đnh và bin pháp thc hin quyt đnh kinh
doanh ca mình.
1.2.1.5 Yu t công ngh và k thut
Hu ht các doanh nghip đu có s ph thuc nht đnh vào c s công ngh
ngày càng hin đi. S thay đi nhanh chóng ca công ngh có th nh hng rt
ln đn ngành mà doanh nghip hot đng. Các công ngh có th đem đn kh nng
to ra các sn phm mi, ci tin sn phm hin hu. Riêng đi vi các công ngh
mang tính đt phá có th cho phép doanh nghip to ra mt th trng mi hoc rút
ngn vòng đi ca các thit b sn xut. Tuy nhiên, các doanh nghip cng phi cnh
giác đi vi các công ngh mi có th làm cho sn phm ca h b lc hu trc tip
hoc gián tip.
1.2.2 Môi trng vi mô
Michael E.Porter (Trng Kinh doanh Havard) đã nhn dng nm lc lng
cnh tranh mà doanh nghip cn phi phân tích đ có th đánh giá đc mc đ hp
dn dài hn ca mt th trng hoc mt đon th trng, bao gm: các đi th cnh
tranh trong ngành, các đi th cnh tranh tim n, s đe da ca các ngành thay th,
sc mnh đàm phán ca các nhà cung cp và sc mnh đàm phán ca khách hàng.
Do vy, vic phân tích s nh hng ca nhng yu t này đn doanh nghip chính
là c s cho vic la chn th trng mc tiêu và xây dng k hoch marketing ca
doanh nghip.
8
Ngun: Michael E.Porter, 2012, trang 37
Hình 1.1: Nhng yu t quyt đnh cnh tranh trong ngành
1.2.2.1 Các đi th cnh tranh trong ngành
Theo tác gi Trng ình Chin (2010), các nhà qun tr marketing cn phi
phân tích tng đi th cnh tranh, đc bit là các đi th cnh tranh trc tip đ hiu
rõ v sc mnh, li th cng nh kh nng phn ng ca tng đi th trc các hot
đng marketing ca mình.
Mc đ cnh tranh trong ngành s tr nên quyt lit khi:
- Các đi th cnh tranh có quy mô và sc cnh tranh cân bng nhau;
- Quy mô th trng nh và th trng tng trng thp. Cu th trng càng ln
thì áp lc cnh tranh càng thp và c hi m rng th trng ca các doanh
nghip càng ln;
- Rào cn rút lui khi ngành kinh doanh cao. Tn tht khi ri khi ngành càng ln
có ngha là hàng rào rút lui càng cao, cnh tranh trong ngành s có xu hng
ngày càng khc lit;
- S khác bit v các sn phm gia các doanh nghip trong ngành thp;
- Chi phí c đnh cao.
I TH TIM NNG
GIA NHP TH TRNG
KHÁCH HÀNG
CÁC I TH
TRONG NGÀNH
Nguy c có đi th
gia nhp mi
NHÀ
CUNG CP
SN PHM DCH V
THAY TH
Nguy c có đi
th gia nhp mi
Sc mnh
mc c ca
khách hàng
S đe da ca hàng hóa
và dch v thay th
Sc mnh
mc c ca
nhà cung cp
9
1.2.2.2 S đe da ca sn phm thay th
Doanh nghip s b đe da nghiêm trng bi các ngành kinh doanh khác cung
cp các sn phm có th thay th cho sn phm ca doanh nghip khi:
Th nht, xut hin nhng công ngh mi s làm cho nhng công ngh hin
ti b li thi.
Th hai, s thay đi sn phm nhanh chóng, liên tc xut hin nhng sn
phm mi da trên nhng đt bin công ngh có th làm bin mt nhiu ngành kinh
doanh truyn thng.
Do vy, mt chin lc marketing trong dài hn phi tính đn sn phm thay
th. Bin sn phm ca doanh nghip thành mt sn phm khó có kh nng thay th
là t tng mang tính chin lc giúp doanh nghip tn ti lâu hn và thành công
hn trên thng trng.
1.2.2.3 Sc mnh đàm phán ca các nhà cung cp
Nhng doanh nghip bao gi cng phi liên kt vi nhà cung cp đ đc
cung cp nhng tài nguyên khác nhau nh nguyên vt liu, thit b, nhân công, vn,
… Vì th, nhà cung cp có th gây áp lc mnh đn hot đng ca doanh nghip,
đn mt ngành c th bng vic tng giá hoc gim cht lng hàng hóa/dch v
cung cp làm gim li nhun ca doanh nghip và nh hng đn kh nng đáp ng
nhu cu ca khách hàng. Sc mnh ca nhà cung cp có th đt đc thông qua vic
đc quyn trong mt ngành, tính đc đáo ca sn phm hoc chi phí chuyn đi nhà
cung cp cao. Do vy vic nghiên cu đ hiu bit v nhng ngi cung cp các
ngun lc cho doanh nghip là không th b qua trong quá trình nghiên cu môi
trng đi vi hot đng marketing.
1.2.2.4 Sc mnh đàm phán ca khách hàng
Khách hàng là mt phn ca doanh nghip, khách hàng trung thành là mt li
th ln ca doanh nghip. S trung thành này đc to dng bi s tha mãn nhng
nhu cu ca khách hàng và mong mun làm tt hn.
Doanh nghip s gp khó khn trong vic bán hàng khi:
- Ngi mua có quy mô ln hn nhiu so vi ngi bán;
10
- S lng ngi mua ca doanh nghip ít nên mi khi lng mua vào ca
khách hàng đu ln;
- Ngun cung cp thay th rt sn có;
- Chi phí chuyn đi khách hàng ca doanh nghip cao hay chi phí chuyn đi
nhà cung cp ca doanh nghip thp;
- Các khách hàng có kh nng liên kt vi nhau.
Khi la chn chin lc marketing, các doanh nghip cn tránh vic quá ph
thuc vào s ít khách hàng ln, đng thi cn lp bng phân loi khách hàng trong
hin ti và tng lai đ thit lp marketing bn vng. Các thông tin thu thp đc t
bng phân loi này là c s đnh hng quan trng cho vic hoch đnh k hoch,
nht là các k hoch liên quan trc tip đn marketing.
1.2.2.5 Các đi th cnh tranh tim n
Mc đ cnh tranh trong tng lai b chi phi bi nguy c xâm nhp ca các
đi th cnh tranh tim n và doanh nghip s đi mt vi các đi th cnh tranh
tim n mc đ cao khi:
Th nht, chi phí gia nhp ngành kinh doanh thp. Khi mc đ trung thành
ca khách hàng vi sn phm dch v ca doanh nghip cao thì các doanh nghip
mi phi mt nhiu thi gian và chi phí cho hot đng marketing đ có th làm thay
đi lòng trung thành ca khách hàng.
Th hai, chi phí sn xut không gim theo quy mô và kinh nghim sn xut.
Nu mt doanh nghip có đc li th theo quy mô và kinh nghim sau thi gian dài
sn xut và kinh doanh mt sn phm thì s to khó khn cho các doanh nghip tim
n tham gia cnh tranh.
Th ba, các kênh phân phi hin ti và các kênh phân phi mi xây dng d
thâm nhp. Nu các kênh phân phi d thâm nhp vào th trng thì s to điu kin
cho các doanh nghip mi khi thc hin chin lc marketing thâm nhp th trng.
Th t, s khác bit hóa v các sn phm gia các doanh nghip thp. Nu
sn phm ca doanh nghip không to đc s khác bit vi các sn phm khác thì
s khó thu hút khách hàng và khó có đc s trung thành ca khách hàng.
11
Th nm, còn nhiu khong trng trên th trng cho các doanh nghip mi.
Nhìn chung, đ đa ra mt k hoch marketing hiu qu, doanh nghip cn
phân tích các lc lng cnh tranh trên cho tng sn phm hoc nhóm sn phm ca
mình đ la chn th trng mc tiêu hay thng hiu. ng thi, doanh nghip cn
phi phân tích tính vng chc ca các yu t ca môi trng cnh tranh và ch
nhng yu t có xác sut xy ra cao mi là c s vng chc cho vic la chn chin
lc marketing.
1.3 c đim ca Marketing ngân hàng
Marketing ngân hàng là mt loi hình marketing chuyên sâu đc hình thành
trên c s quan đim ca Marketing hin đi. Tuy nhiên, Marketing ngân hàng có
nhng đc đim khác bit so vi marketing thuc lnh vc khác.
1.3.1 Marketing ngân hàng là loi hình Marketing dch v
Theo Philip Kotler (2005), dch v là mt hot đng hay li ích cung ng
nhm đ trao đi, ch yu là vô hình và không dn đn chuyn quyn s hu. Do đó,
vic nghiên cu các đc đim ca dch v s là cn c đ t chc tt các quá trình
Marketing ngân hàng.
Tính vô hình ca sn phm dch v ngân hàng đã dn đn vic khách hàng
không th nhìn thy hoc nghe thy trc khi khách hàng mua chúng. gim bt
s không chc chn khi s dng sn phm dch v ngân hàng, khách hàng buc phi
tìm kim các du hiu chng t cht lng sn phm dch v nh đa đim giao
dch, đi ng lao đng, c s vt cht, mc đ trang b công ngh, giá dch v,
Tính không tách ri ca sn phm dch v ngân hàng đc th hin trong quá
trình cung ng sn phm ca ngân hàng. Thc t cho thy, quá trình cung ng sn
phm dch v ngân hàng thng din ra đng thi vi quá trình tiêu th. Lý do này
đòi hi ngân hàng phi có h thng, phng pháp phc v nhanh vi nhiu quy, đa
đim giao dch.
1.3.2 Marketing ngân hàng là loi hình Marketing hng ni
Thc t cho thy so vi marketing các lnh vc khác, Marketing ngân hàng
phc tp hn nhiu bi tính đa dng, nhy cm ca hot đng ngân hàng, đc bit là
12
quá trình cung ng sn phm dch v ngân hàng có s tham gia đng thi ca c c
s vt cht, khách hàng và nhân viên ngân hàng. Nu mt ngân hàng không th gi
chân đc nhng nhân viên gii, không khuyn khích và đng viên cng nh to
điu kin đ h cng hin cho mình thì ngân hàng khó có th tn ti trong dài hn.
Do vy, Marketing đi ni đc thc hin theo hng đu t phát trin ngun nhân
lc ca ngân hàng, tác đng vào nim tin, thái đ và hành vi ca ngi lao đng
thông qua chính sách tin lng và đãi ng hp dn, b trí công vic hp lý, khuyn
khích h phát huy nng lc, (Trnh Quc Trung và cng s, 2009).
1.3.3 Marketing ngân hàng là loi hình Marketing quan h
Theo Trnh Quc Trung và cng s (2009), Marketing quan h bao gm các
hot đng đ thu hút, duy trì và nâng cao mi quan h gia khách hàng và ngi
cung ng sn phm dch v. Theo đó, nó đòi hi b phn marketing cn tp trung
mi ngun lc vào vic hoàn thin mi quan h trao đi gia khách hàng và ngân
hàng, đc bit là duy trì khách hàng hin ti, đng thi có nhiu bin pháp đ thú hút
khách hàng tng lai thông qua vic to ra giá tr cho khách hàng. Kt qu ln nht
ca Marketing quan h là đm bo cho hot đng ca ngân hàng đc xây dng trên
c s ca các mi quan h kinh doanh tt. ó là s hiu bit, tin tng, s ph thuc
ln nhau và h tr nhau cùng phát trin bn vng.
1.4 Marketing hn hp (Marketing mix) ca ngân hàng
Marketing trong th k 21 không còn bó hp trong công thc 4P truyn thng
na mà đã m rng ra thêm 3P thành công thc 7P. Nhng n lc marketing s
đc tip thêm nhiu nng lc và đánh bi các đi th cnh tranh vi công thc mi
này. Theo tác gi Lu Vn Nghiêm (2008), marketing dch v bao gm 7 yu t c
bn, bao gm: sn phm dch v (Product Services), giá c (Price), truyn thông
khuch trng (Promotion), mng li phân phi (Place), con ngi (People), quá
trình dch v (Processes) và dch v khách hàng (Provision for customer services).
13
1.4.1 Sn phm dch v (Product Services)
Ngân hàng là mt t chc kinh doanh tin t - mt loi hình hàng hoá đc bit
và sn phm ca ngân hàng chính là nhng dch v liên quan đn tin t mà ngân
hàng cung cp cho khách hàng nhm đáp ng nhu cu ca h. Do vy, sn phm ca
ngân hàng mang đy đ tính cht ca sn phm dch v mà hàng hóa hin hu
không có. Sn phm dch v có bn đc đim ni bt là (Lu Vn Nghiêm, 2008):
Ngun: Lu Vn Nghiêm, 2008, trang 12
Hình 1.2: Bn đc đim c bn ca dch v
- Dch v không hin hu: ây là đc đim c bn ca dch v ngân hàng. Vì
các sn phm dch v ngân hàng là vô hình, không tn ti di dng vt th nên gây
nhiu khó khn cho ngân hàng trong vic qun lý hot đng cung cp dch v, khó
khn cho vic marketing dch v và nhn bit dch v. Sn phm dch v ngân hàng
đc thc hin theo mt quy trình bán hàng ch có th bán ra và xác đnh cht lng
sn phm dch v trong và sau khi s dng, do đó lòng tin là yu t vô cùng quan
trng. Trên c s đó, nhim v quan trng ca Marketing ngân hàng là phi to
dng, cng c nim tin ca khách hàng đi vi ngân hàng.
- Dch v không đng nht: Sn phm dch v ngân hàng không th đo lng
và tiêu chun hóa đc, do vy dch v ngân hàng thng không đng nht. Cu
thành nên sn phm dch v ngân hàng là các yu t: đi ng nhân viên, công ngh,
khách hàng… Trong quá trình cung ng, dch v ngân hàng chu s chi phi ca
Không hin hu
Không tn tr
Không đng nht
Không tách ri
Dch v
14
nhiu yu t khó kim soát đc do trong hot đng phc v khách hàng, các nhân
viên ngân hàng không th to ra đc nhng dch v nh nhau trong nhng thi
gian hoc không gian làm vic khác nhau nh: cách thc thc hin, thi gian hoàn
thành, thái đ phc v,
- Dch v không tách ri: Xut phát t đc đim dch v ca sn phm ngân
hàng là quá trình cung cp và tiêu dùng sn phm din ra đng thi và khách hàng
tham gia trc tip vào quá trình cung ng sn phm đòi hi marketing phi hp cht
ch vi các b phn cung ng sn phm dch v cng nh phi xác đnh nhu cu và
cách thc la chn s dng sn phm dch v ngân hàng ca khách hàng.
- Sn phm dch v không tn tr: Sn phm dch v ngân hàng không th
tn kho, không th ct tr và không th di chuyn t khu vc này đn khu vc khác
nên vic cung ng sn phm dch v ngân hàng và vic tiêu dùng ca khách hàng b
gii hn v thi gian. Do vy, quy trình thc hin cung ng dch v càng khoa hc,
th tc càng đn gin, tác nghip ca nhân viên nghip v càng nhanh gn là nhng
tiêu chí hàng đu nh hng đn vic la chn ca khách hàng.
1.4.2 Giá c (Price)
Giá có vai trò quan trng trong marketing hn hp dch v, quyt đnh li
nhun ca ngân hàng đng thi quyt đnh mc giá tr ca dch v s đng mà khách
hàng nhn đc, to dng hình nh ca ngân hàng và thc hin đnh v dch v. Nói
cách khách, giá dch v giúp ngân hàng giành li th cnh tranh trên th trng, tác
đng ti s nhn bit dch v ca khách hàng đi vi ngân hàng. Nh vy, vi giác
đ trên, giá c đã to thun li đ ngân hàng giành th phn ln nht trên th trng.
Sn phm dch v ca ngân hàng khá đa dng, trong đó giá thng đc đnh
ngha là lãi sut/phí, do vy tùy tng loi hình sn phm dch v mà ta có các cách
xác đnh giá c khác nhau, trong đó cách xác đnh ch yu là da vào vai trò ca
khách hàng trong quy trình cung ng:
o Khách hàng là ngi cung ng yu t đu vào cho ngân hàng: vn là mt trong
nhng yu t đu vào c bn nht ca ngân hàng và khách hàng cung cp yu t
đu vào ch yu cho ngân hàng chính là khách hàng t hot đng huy đng vn.
15
Trong trng hp này, giá chính là lãi sut huy đng mà ngân hàng tr cho
khách hàng và mc giá này càng cao thì kh nng cnh tranh ca ngân hàng
trong hot đng huy đng vn càng cao.
o Khách hàng là ngi s dng dch v đu ra ca ngân hàng: giá có th là lãi sut
cho vay, phí s dng dch v. Tuy nhiên, trong trng hp này mt mc lãi
sut/phí càng thp li làm tng kh nng cnh tranh ca ngân hàng.
Quá trình hình thành giá trong dch v đc xem xét t ba góc đ: chi phí
dch v ca ngi cung cp, tình trng cnh tranh trên th trng và giá tr dch v
tiêu dùng mà ngi tiêu dùng nhn đc.
o i vi nhà cung cp dch v: do yêu cu ca tái sn xut xã hi và li nhun
hot đng đòi hi giá c phi bù đp đc chi phí và có lãi.
o Trong điu kin cnh tranh ca dch v, giá c phi tuân theo giá tr th trng
và biu hin thc t là giá cnh tranh.
o Giá tr tiêu dùng ca dch v là giá tr đích thc ngi tiêu dùng nhn đc
trong quá trình tiêu dùng dch v. Nó đc quyt đnh bi s lng và cht
lng dch v. Hai ch tiêu này ph thuc vào nhiu yu t ca ba thành phn
trc tip là: nhân viên cung cp, nhân viên cung cp và khách hàng.
1.4.3 Mng li phân phi (Place)
Phân phi là vic tham gia tác đng trc tip vào vic đa khách hàng ti
tiêu dùng dch v hoc đa mt dch v trin khai nhng khu vc th trng khác
nhau ti ngi tiêu dùng. Theo đó, thành viên trong kênh phân phi gm: ngi
cung ng dch v, các trung gian và ngi tiêu dùng. Nh vy, kênh phân phi ca
ngân hàng là h thng các chi nhánh, phòng giao dch ca ngân hàng vi cùng mc
tiêu là khai thác ti đa các nhu cu ca khách hàng, qung bá thng hiu và nâng
cao hiu qu hot đng.
Kênh phân phi đòi hi cách thc phân phi sn phm ca ngân hàng phi
to s thun tin cho khách hàng. in hình ca khía cnh thun tin trong phân
phi có th k đn mng li máy rút tin t đng (ATM) ca các ngân hàng. Ngân
16
hàng nào có nhiu máy, b trí nhiu ni, máy ít b trc trc khi rút tin, ngân hàng
đó s có nhiu khách hàng m th.
Do sn phm ca ngân hàng là sn phm dch v nên cách thc phân phi các
sn phm này s luôn có s tham gia ca c khách hàng và quá trình to ra dch v.
Vì vy mà ngân hàng phi có nhng b phn chuyên trách, ph trách các sn phm
chuyên bit. Mt mng li cung ng sn phm phù hp vi khách hàng, đa đim
và thi gian cung ng dch v ca ngân hàng là thc s cn thit. Trc đây, hu ht
các các ngân hàng đu tp trung mi ngun lc vào vic phát trin mng li phòng
giao dch, chi nhánh rng khp trên c nc vi hàng ngàn nhân viên vì đây đc
xem là kênh bán hàng duy nht cho ngân hàng. Tuy nhiên, ngày nay nh có s phát
trin vt bc ca k thut đin t và công ngh thông tin mà mng li phân phi
ca ngân hàng đã và đang có s thay đi rõ rt. Thay vào đó ngi ta chú ý ti các
đim kinh doanh, ch dn bán hàng đin t, dch v ngân hàng ti nhà và tip th qua
đin thoi. S thay đi công ngh nhanh chóng cng nh hng ti mng li phi
sn phm, hin nay ngân hàng còn bán các sn phm dch v ca mình qua internet
nh: các dch v thanh toán online, cho vay online, gi tit kim online, …
1.4.4 Truyn thông, khuch trng (Promotion)
Giao tip trong dch v gi vai trò rt quan trng trong marketing hn hp vì
nó cung cp thông tin cho khách hàng và nhng gii pháp v nhng mi quan h ni
b cng nh mi quan h th trng. Giao tip dch v gm các hot đng: qung
cáo, giao tip cá nhân dch v, khuyn khích tiêu th, truyn ming, hot đng giao
t,
Qung cáo
Qung cáo trong lnh vc ngân hàng vi chc nng chính là xác đnh thông
tin v dch v, đnh v dch v, giúp khách hàng nhn thc tt hn v cht lng và
s lng dch v, hình thành mc đ mong đi và thuyt phc khách hàng s dng
dch v ngân hàng. Hin nay, các ngân hàng thng mi (NHTM) đã tin hành
qung cáo di rt nhiu hình thc nh: báo, tp chí, truyn hình, truyn thanh, bng
rôn, áp phích, gi th trc tip hoc qua email, Internet, hot đng tài tr, các bui