Nâng cao năng lực cạnh tranh của Ngân hàng thương mại cổ phần Xăng dầu Petrolimex đến năm 2020

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH




TRNG TH HOÀNG DIM




NÂNG CAO NNG LC CNH
TRANH CA NGÂN HÀNG TMCP XNG DU
PETROLIMEX N NM 2020






LUN VN THC S KINH T





TP. H CHÍ MINH – NM 2012

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH




TRNG TH HOÀNG DIM



NÂNG CAO NNG LC CNH
TRANH CA NGÂN HÀNG TMCP XNG DU
PETROLIMEX N NM 2020



Chuyên ngành : Qun tr kinh doanh
Mã s : 60.34.05



LUN VN THC S KINH T


Ngi hng dn khoa hc
PGS.TS H TIN DNG



TP. H CHÍ MINH – NM 2012
LI CM N

 thc hin đc đ tài này, đu tiên tôi xin chân thành cám n tt c quý

thy cô ging viên Trng i Hc Kinh t Thành ph H Chí Minh đã truyn
đt nhng kin thc ht sc quý báu cho tôi trong sut thi gian tôi theo hc
chng trình Sau i Hc ti trng.
Tôi cng xin gi li cm đn các đng nghip, bn bè đã nhit tình cung
cp thông tin v PG Bank và giúp tôi thu thp s liu kho sát .
c bit, xin chân thành cm n Thy H Tin Dng - Giáo viên hng dn
thc hin đ tài.
Cui cùng, xin cm n gia đình, ngi thân và tt c các bn lp Cao hc
Kinh t khoá 18 đã ng h và đng viên tôi trong sut quá trình hc tp và thc
hin lun vn.
Trong quá trình thc hin lun vn, mc dù đã c gng ht sc đ hoàn
thin tt đ tài thông qua nghiên cu, trao đi và tip thu ý kin đóng góp,
nhng chc chn s không th tránh khi nhng thiu sót do gii hn v ngun
lc. Rt mong nhn đc s góp ý ca Quý Thy, Cô và bn đc.

Trng Th Hoàng Dim
Hc viên lp cao hc kinh t K18- Khoa QTKD
Trng i Hc Kinh T Thành Ph H Chí Minh










LI CAM OAN

Tôi cam đoan đây là công trình nghiên cu ca bn thân. Các s liu là trung
thc, kt qu trình bày trong lun vn này cha tng ai công b trong bt k lun
vn nào trc đây.

Tác gi



Trng Th Hoàng Dim

MC LC
Trang bìa ph
Li cm n
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc t vit tt
Danh mc s đ - Biu đ - Bng s liu
LI M U…. …………………………………………………… Trang 01
CHNG I: C S LÝ LUN V NNG LC CNH TRANH CA
NGÂN HÀNG …………………………………………………………. Trang 04
1.1. Khái nim v nng lc cnh tranh ………………………………. Trang 04
1.1.1. Khái nim v cnh tranh.………………………………………… Trang 04
1.1.2. Li th cnh tranh……………………………………………… Trang 05
1.1.3. Nng lc cnh tranh…………………………………………… Trang 06
1.2. Mô hình 5 áp lc cnh tranh ca Michael Porter………………. Trang 08
1.2.1. Nguy c xâm nhp t các đi th tim nng…………………… Trang 09
1.2.2. Áp lc cnh tranh ca các đi th hin ti trong ngành………… Trang 10
1.2.3. Áp lc t các sn phm thay th…………………………………. Trang 10
1.2.4. Áp lc t phía khách hàng……………………………………… Trang 10
1.2.5. Áp lc ca nhà cung ng……………………………………… Trang 10
1.3. Các nhân t nh hng đn nng lc cnh tranh ca ngân hàng thng
mi…………………………………………………………………… Trang 11
1.3.1. Môi trng v mô……………………………………………… Trang 11
1.3.1.1. Các yu t thuc v kinh t…………………………………… Trang 11
1.3.1.2. Các yu t thuc v chính tr và pháp lut…………………… Trang 12
1.3.1.3. Các yu t thuc v môi trng vn hoá, xã hi và giáo dc.…. Trang 12
1.3.1.4. Các yu t thuc v công ngh………………………………… Trang 13
1.3.2. Môi trng vi mô……………………………………………… Trang 13
1.3.2.1. Yu t khách quan…………………………………………… Trang 13
1.3.2.2. Yu t ch quan……………………………………………… Trang 14

1.4. Các tiêu chí đánh giá nng lc cnh tranh ca ngân hàng thng mi
1.4.1. Cnh tranh và u th cnh tranh trong hot đng kinh doanh ca ngân hàng
thng mi…………………………………………………………… Trang 15
1.4.1.1. Cnh tranh trong hot đng kinh doanh ca ngân hàng thng mi…T15
1.4.1.2. Các u th cnh tranh trong hot đng ca ngân hàng thng mi… T16
1.4.2. Các tiêu chí đánh giá nng lc cnh tranh ca ngân hàng thng mi T17
1.4.2.1. Nng lc tài chính…………………………………………… Trang 17
1.4.2.2. Nng lc hot đng…………………………………………… Trang 18
1.4.2.3. Nng lc qun tr điu hành……………………………………. Trang 20
1.4.2.4. Nng lc công ngh thông tin………………………………… Trang 21
1.4.2.5. Mc đ hài lòng ca khách hàng đi vi sn phm - dch v do ngân
hàng cung cp………………………………………………………… Trang 22
KT LUN CHNG I …………………………………………… Trang 22
CHNG II…………………………… ……………………………. Trang 23
THC TRNG NNG LC CNH TRANH CA NGÂN HÀNG TMCP
XNG DU PETROLIMEX…………………………………………. Trang 23
2.1. Tng quan v Ngân Hàng Thng Mi C Phn Xng Du Petrolimex
(PG Bank)…………………………………………………………… Trang 23
2.1.1. Lch s hình thành……………………………………………… Trang 23
2.1.2. Nhng bc phát trin ca PG Bank…………………………… Trang 24
2.1.3. S lc v các c đông ln ca PG Bank……………………… Trang 25
2.2. Phân tích các tiêu chí đánh giá nng lc cnh tranh ca PG Bank
2.2.1. Nng lc tài chính………………………………… ……………. Trang 27
2.2.1.1. Vn điu l…………………………………………………… Trang 27
2.2.1.2. H s an toàn vn ti thiu
…………………………………… Trang 28
2.2.1.3.
Tài sn …………………………………………………………. Trang 29
2.2.1.4. Cht lng tín dng ………………………………………… Trang 30
2.2.1.5. H s sinh li ………………………………………………… Trang 31

2.2.2. Nng lc hot đng………………………………………………. Trang 35
2.2.2.1. Vn huy đng ………………………………………………… Trang 35
2.2.2.2. Cho vay khách hàng ………………………………………… Trang 38
2.2.2.3. Tin gi liên ngân hàng ……………………………………… Trang 39
2.2.2.4. Hot đng đu t……………………………………………… Trang 40
2.2.2.5. Hot đng bo lãnh ……………………………………………. Trang 41
2.2.2.6. Thanh toán quc t …………………………………………… Trang 42
2.2.2.7. Hot đng thanh toán ………………………………………… Trang 42
2.2.2.8. Dch v th…………………………………………………… Trang 42
2.2.3. Nng lc qun tr điu hành…………………………………… Trang 43
2.2.4. Nng lc công ngh thông tin……………………………………. Trang 46
2.2.5. Mc đ hài lòng ca khách hàng đi vi sn phm - dch v do PG Bank
cung cp……………………………………………………………… Trang 48
2.3. ánh giá chung v nng lc cnh tranh ca PG Bank…………. Trang 55
2.4.1. u đim………………………………………………………… Trang 55
2.4.2. Hn ch………………………………………………………… Trang 55
KT LUN CHNG II…………………………………………… Trang 57
CHNG III………………………………………………………… Trang 59
CÁC GII PHÁP NÂNG CAO NNG LC CNH TRANH CA NGÂN
HÀNG TMCP XNG DU PETROLIMEX N NM 2020…… Trang 59
3.1. Mc tiêu, đnh hng nâng cao nng lc cnh tranh ca PG Bank đn
nm 2020……………………………………………………………… Trang 59
3.1.1. Mc tiêu nâng cao nng lc cnh tranh ca h thng ngân hàng Vit Nam
nm đn nm 2020…………………………………………………… Trang 59
3.1.2. Mc tiêu, đnh hng nâng cao nng lc cnh tranh ca PG Bank
đn 2020……………………………………………………………… Trang 60
3.2. Các gii pháp nâng cao nng lc cnh tranh ca PG Bank……. Trang 61
3.2.1. Nâng cao nng lc tài chính…………………………………… Trang 61
3.2.2. Nâng cao nng lc hot đng……………………………………. Trang 64
3.2.2.1. Nghiên cu th trng………………………………………… Trang 64

3.2.2.2. Phân khúc th trng………………………………………… Trang 64
3.2.2.3. Xác đnh th trng mc tiêu………………………………… Trang 65
3.2.2.4. Thc hin Marketing Mix…………………………………… Trang 65
3.2.3. Nâng cao nng lc qun tr, điu hành………………….……… Trang 70
3.2.3.1. Hoàn thin mô hình t chc - hot đng……………………… Trang 70
3.2.3.2. Tng cng nng lc qun tr ri ro……………………………. Trang 71
3.2.3.3. Các gii pháp v nhân lc…………………………………… Trang 72
3.2.4. Các gii pháp v công ngh…………………………………… Trang 76
3.2.4.1. i vi h thng phn mm……………………………………. Trang 77
3.2.4.2. i vi h thng phn cng……………………………………. Trang 78
3.2.4.3. i vi vic s dng và khai thác công ngh………………… Trang 78
3.2.5. Nâng cao s hài lòng ca khách hàng đi vi các sn phm - dch v do
PG Bank cung cp………………………………………………………. Trang 79
3.2.5.1. Nâng cao phng tin vt cht hu hình……………………… Trang 79
3.2.5.2. Nâng cao đ tin cy vi khách hàng……….………………………….Trang 80
3.2.5.3. Nâng cao nng lc phc v…………………………………………….Trang 81
KT LUN CHNG III……………………………………….…….Trang 82
PHN KT LUN………………………………………………… Trang 83
Danh mc tài liu tham kho
Ph lc

DANH MC CH VIT TT


APEC Din đàn hp tác kinh t Châu Á – Thái Bình Dng
ASEAN Hip hi các quc gia ông Nam Á
ASEM Din đàn hp tác Á-Âu
CNTT Công ngh thông tin
CSTT Chính sách tin t
DNNN Doanh nghip nhà nc
GDP Tng sn phm trong nc
IAS Vin nghiên cu Châu Á
KCN, KCX Khu công nghip, Khu ch xut
NH Ngân hàng

NHNN Ngân hàng nhà nc
NHNNg Ngân hàng nc ngoài
NHTM Ngân hàng thng mi
OCED T chc hp tác và phát trin kinh t
PG Bank Ngân hàng TMCP Xng Du Petrolimex
ROA T l li nhun trên tng tài sn
ROE T l li nhun trên vn t có
TCKT T chc kinh t
TCTD T chc Tín dng
TMCP Thng mi c phn
TMNN Thng mi nhà nc
TMQD Thng mi quc doanh
TTQT Thanh toán quc t
TW Trung ng
USD n v tin t ca M
VN ng Vit Nam
WTO T chc Thng mi th gii
XNK Xut nhp khu








DANH MC S  - BIU  - BNG S LIU

S đ 1.1 - Mô hình 5 áp lc cnh tranh ca Michael Porter
S đ 2.1 - S đ t chc ca PG Bank

Bng 2.1 - Kt qu kinh doanh ca PG Bank qua các nm
Bng 2.2 - C cu vn góp ca các c đông
Bng 2.3 - Danh sách c đông trng yu s hu t 5% vn điu l ca PG Bank
Bng 2.4 - C cu ngun vn ch s hu ca PG Bank qua các nm
Bng 2.5 - C cu tài sn ca PG Bank qua các nm
Bng 2.6 - D n vay phân theo cht lng tín dng
Bng 2.7 - C cu thu nhp qua các nm
Bng 2.8 - D n vay và t l d phòng chung
Bng 2.9 - Góp vn, đu t dài hn ti 31/12/2010
Bng 2.10 - Doanh s mua bán ngoi t qua các nm
Bng 2.11 - Thông tin trin khai ng dng công ngh ca mt s NH TMCP
Bng 2.12 - Phn mm h thng các NHTM Vit Nam áp dng
Bng 2.13 - Kt qu hi quy các thành phn nh hng đn s hài lòng ca
khách hàng
Biu đ 2.1 - T l n xu ca PG Bank qua các nm
Biu đ 2.2 - T l n quá hn ca PG Bank qua các nm
Biu đ 2.3 - T l sinh li trên vn ch s hu (ROE) ca PG Bank qua các nm
Biu đ 2.4 - H s sinh li trên tài sn (ROA) ca PG Bank qua các nm
Biu đ 2.5 - Tng vn huy đng t t chc và cá nhân ca PG Bank qua các
nm
Biu đ 2.6 - D n cho vay qua các nm
Biu đ 2.7 - C cu n vay theo k hn ti ngày 30/09/2011
Biu đ 2.8 - D n tin gi ca PG Bank ti các t chc tín dng khác qua các
nm
LI M U
1. LÝ DO CHN  TÀI
Cnh tranh là mt hin tng luôn gn lin vi nn kinh t th trng và
ch xut hin trong điu kin ca kinh t th trng. Ngày nay, hu ht các quc
gia trên th gii đu tha nhn cnh tranh là môi trng to đng lc thúc đy
sn xut kinh doanh phát trin, tng nng sut lao đng, nâng cao hiu qu ca

các t chc, là nhân t quan trng làm lành mnh hóa các quan h xã hi. Kt
qu ca cnh tranh s xác đnh v th, quyt đnh s tn ti và phát trin bn
vng ca mi t chc. ó là lý do mà các t chc đu c gng tìm cho mình mt
chin lc phù hp đ chin thng trong quá trình cnh tranh.
Ging nh bt c loi hình đn v nào trong kinh t th trng, trong kinh
doanh, các NHTM luôn phi đi mt vi s cnh tranh gay gt t tt c các t
chc tín dng đang cùng hot đng kinh doanh trên thng trng vi mc tiêu
là giành ly khách hàng , tng th phn tín dng, tng huy đng vn, m rng
cung ng các sn phm dch v ngân hàng cho nn kinh t, nhm mc đích cui
cùng là ti đa hoá li nhun.
Chính vì vy, vic nghiên cu, tìm hiu và đánh giá li thc trng nng
lc cnh tranh ca Ngân hàng TMCP Xng Du Petrolimex (PG Bank) đ đa ra
nhng gii pháp phù hp, nhm nâng cao nng lc cnh tranh , nâng cao v th
và quy mô hot đng ca PG Bank trên phm vi c nc và quc t trong thi
k hi nhp nh hin nay là mt vn đ cp thit đang đc đt ra. Trên c s
đó, chúng tôi nhn thy rng đ tài nghiên cu : “Nâng cao nng lc cnh tranh
ca Ngân hàng Thng mi C phn Xng Du Petrolimex đn nm 2020” là rt
cn thit cho hot đng ca ngân hàng, nhm tranh th nhng điu kin và ngun
lc đ đón đu c hi, vt qua nguy c, thách thc, đm bo phát trin lâu dài
và n đnh.
2. MC TIÊU NGHIÊN CU CA  TÀI
- H thng hoá lý thuyt v lý lun cnh tranh, nng lc cnh tranh trong
hot đng ngân hàng, các nhân t nh hng đn nng lc cnh tranh và các tiêu
chí đánh giá nng lc cnh tranh ca mt NHTM.
- Phân tích, đánh giá thc trng nng lc cnh tranh ca Ngân Hàng
Thng Mi C Phn Xng Du Petrolimex.

2
-  xut các gii pháp đ nâng cao nng lc cnh tranh ca Ngân Hàng
Thng Mi C Phn Xng Du Petrolimex đn nm 2020.

3. PHM VI NGHIÊN CU CA  TÀI
Phm vi nghiên cu : Nng lc cnh tranh ca Ngân Hàng Thng Mi
C Phn Xng Du Petrolimex.
i tng nghiên cu: Thc tin hot đng và nng lc cnh tranh ca
Ngân Hàng Thng Mi C Phn Xng Du Petrolimex giai đon 2006 – 2010
và 09 tháng đu nm 2011.
4. PHNG PHÁP NGHIÊN CU
S dng bin pháp duy vt bin chng kt hp vi phng pháp thng
kê, so sánh, phân tích, tng hp… đ làm rõ vn đ cn nghiên cu là đánh giá
nng lc cnh tranh ca PG Bank, đng thi vn dng nhng c s khoa hc v
cnh tranh, kt hp vi thc tin đ đa ra các gii pháp phù hp.
Phng pháp thu thp, x lý d liu:
- S liu th cp đc thu thp t các báo cáo thng niên, bn công b
thông tin t tp chí, cc thng kê.
- S liu s cp đc tng hp thông qua kho sát 200 khách hàng s
dng dch v ca PG Bank. Phng pháp phân tích d liu ch yu đc s dng
trong nghiên cu điu chnh thang đo thông qua phân tích Cronbach’s Alpha,
phng pháp phân tích nhân t khám phá EFA và phân tích hi quy binary
logistic.
5. Ý NGHA THC TIN CA  TÀI
Trong điu kin hi nhp kinh t quc t, đ thc hin các cam kt quc
t, Vit Nam tng bc m ca dch v ngân hàng, nhm hng đn xây dng
h thng ngân hàng cnh tranh bình đng trên bình din quc t theo khuôn kh
pháp lý phù hp và thng nht. Do đó, s cnh tranh trong lnh vc ngân hàng
ngày càng tr nên gay gt và m ra nhiu thách thc đi vi các NHTM Vit
Nam, trong đó có PG Bank. Vì vy đánh giá chính xác nng lc và v th cnh
tranh, nhm nâng cao nng lc cnh tranh ca PG Bank trong điu kin hin nay
là yêu cu cn thit.

3
6. KT CU CA LUN VN
Ngoài phn Mc lc, Danh mc các ch vit tt, Danh mc s đ - Biu
đ - Bng s liu, Ph lc, Danh mc tài liu tham kho, lun vn bao gm 03
chng và đc trình bày nh sau :
Li m đu
Chng 1: C s lý lun v nng lc cnh tranh ca ngân hàng
Chng 2 : Thc trng nng lc cnh tranh ca Ngân hàng Thng Mi C Phn
Xng Du Petrolimex
Chng 3: Gii pháp nâng cao nng lc cnh tranh ca Ngân hàng Thng Mi
C Phn Xng Du Petrolimex đn nm 2020
Phn kt lun

4
CHNG I
C S LÝ LUN V NNG LC CNH TRANH
CA NGÂN HÀNG
1.1. Khái nim v nng lc cnh tranh
1.1.1. Khái nim v cnh tranh
Cnh tranh trong kinh t là mt khái nim có nhiu cách hiu khác nhau.
Khái nim cnh tranh đc s dng cho phm vi ca doanh nghip, phm vi
ngành, phm vi quc gia và khu vc liên quc gia.  các cp đ khác nhau thì
mc tiêu đc đt ra khác nhau. i vi quc gia, mc tiêu là nâng cao mc
sng và phúc li cho ngi dân, còn đi vi doanh nghip thì mc tiêu ch yu là
tn ti và kim li nhun trong môi trng cnh tranh quc gia hay quc t. Các
tác gi khác nhau vi các tip cn khác nhau đã đa ra nhng khái nim khác
nhau.
Theo T in Bách Khoa Vit Nam : “ Cnh tranh trong kinh doanh là
hot đng ganh đua gia nhng ngi sn xut hàng hóa, gia các thng nhân,
các nhà kinh doanh trong nn kinh t th trng, chi phi bi các quan h cung
cu nhm giành các điu kin sn xut, tiêu th và th trng có li nht ” ( T
in Bách Khoa (1995), NXB T in Bách Khoa, Hà Ni ).
Các tác gi trong cun “ Các Vn  Pháp Lý V Th Ch Và Chính Sách
Cnh Tranh Và Kim Soát c Quyn Kinh Doanh ” thuc D Án VIE/97/016
cho rng “ Cnh tranh có th đc hiu là s ganh đua gia các doanh nghip
trong vic giành mt s nhân t sn xut hoc khách hàng nhm nâng cao v th
ca mình trên th trng, đ đt mc tiêu kinh doanh c th ” ( Vin Nghiên Cu
Qun Lý Kinh T Trung ng (2002), Các Vn  Pháp Lý V Th Ch Và
Chính Sách Cnh Tranh Và Kim Soát c Quyn Kinh Doanh, NXB Giao
Thông Vn Ti, Hà Ni ).
Samuelson cho rng: “ cnh tranh là s kình đch gia các doanh nghip
cnh tranh vi nhau đ giành khách hàng, th trng ” ( P. Samuel (2000), Kinh

T Hc, NXB Giáo Dc, Hà Ni ).
Ti din đàn cao cp v cnh tranh công nghip ca T Chc Hp Tác Và
Phát Trin Kinh T (OCED) thì cho rng: “ Cnh tranh là khái nim ca doanh

5
nghip, quc gia và vùng trong vic to vic làm và thu nhp cao hn trong điu
kin cnh tranh quc t ” ( B K Hoch Và u T, Vin Chin Lc Phát
Trin – T Chc Phát Trin Công Nghip Liên Hip Quc (1999), Tng Quan
V Cnh Tranh Công Nghip, NXB Chính Tr Quc Gia, Hà Ni ).
Nhng quan đim ca các lý thuyt cnh tranh trên cho thy cnh tranh
không phi là s trit tiêu ln nhau ca các ch th tham gia, mà là đng lc cho
s phát trin ca doanh nghip, giúp các ch th tham gia bit quý trng hn
nhng c hi và li th mà mình có đc. Thông qua cnh tranh, các ch th
tham gia xác đnh cho mình nhng đim mnh, đim yu cùng vi nhng c hi
và thách thc trc mt và tng lai, t đó đ ra nhng gii pháp có li nht cho
mình khi tham gia vào quá trình cnh tranh.
Vi nhng đim rút ra nêu trên, khái nim cnh tranh có th hiu : Cnh
tranh là quan h kinh t mà  đó các ch th kinh t ganh đua nhau tìm mi bin
pháp chim lnh th trng, giành khách hàng và các điu kin sn xut có li
nht. Mc đích sau cùng ca các ch th kinh t trong quá trình cnh tranh là ti
đa hóa li ích. i vi các nhà sn xut kinh doanh là li nhun, đi vi nhng
ngi tiêu dùng là li ích tiêu dùng và s tin li…
Cnh tranh đc phân thành nhiu loi vi các tiêu thc khác nhau. Cn
c vào ch th tham gia th trng thì có cnh tranh gia nhng nhà sn xut,
gia nhng ngi mua và ngi bán, gia nhà sn xut và ngi tiêu dùng, gia
ngi mua vi nhau. Cn c theo tính cht ca phng thc cnh tranh thì có
cnh tranh lành mnh và cnh tranh không lành mnh. Cn c vào hình thái ca
cnh tranh thì có cnh tranh hoàn ho và cnh tranh không hoàn ho. Xét theo
mc tiêu kinh t ca các ch th trong cnh tranh thì có cnh tranh trong ni b
ngành và cnh tranh gia các ngành.

Trong điu kin nn kinh t th trng hin đi, cnh tranh không ch có
tranh giành ln nhau, mà cnh tranh luôn đi vi hp tác, cnh tranh trong s hp
tác và b sung, h tr cho nhau.
1.1.2. Li th cnh tranh
Theo tài liu ca Din àn Hp Tác Kinh T Châu Á - Thái Bình Dng
nm 2006 ( B K Hoch u T ( 2006 ),  Cng Tài Liu Hi Tho Khoa
Hc Tng Cng Sc Cnh Tranh Cho Doanh Nghip Va Và Nh Trong

6
Thng Mi u T ) thì “ Li th cnh tranh ca mt doanh nghip đc đo
lng bng cách so sánh mc tin b ca tính hiu lc và hiu qu trong công
vic s dng các ngun lc, tính ch đng và kh nng trin khai các hot đng
đu t, kh nng ci tin công ngh và b máy t chc trong tng quan vi các
đi th cnh tranh ca doanh nghip đó ”.
Theo tác gi Nguyn Hu Lam thì “ Li th cnh tranh là nhng nng lc
phân bit ca công ty mà nhng nng lc phân bit này đc khách hàng xem
trng, đánh giá cao vì nó to giá tr cao cho khách hàng ” ( Nguyn Hu Lam,
inh Thái Hoàng, Phm Xuân Lan (1998), Qun tr chin lc phát trin v th
cnh tranh, NXB Giáo Dc, TP.HCM )
Nh vy, li th cnh tranh đc hiu là nhng ngun lc, li th ca
ngành, quc gia mà nh có chúng các doanh nghip kinh doanh trên thng
trng quc t to ra mt s u th vt tri hn so vi các đi th cnh tranh
trc tip.
Trong Th k XX, nhiu lý thuyt cnh tranh hin đi ra đi nh lý thuyt
ca Micheal Porter, J.B.Barney, P.Krugman…v.v Trong đó, phi k đn lý
thuyt “li th cnh tranh” ca Micheal Porter, ông gii thích hin tng khi
doanh nghip tham gia cnh tranh thng mi quc t cn phi có “li th cnh
tranh” và “ li th so sánh”. Ông phân tích li th cnh tranh tc là sc mnh ni
sinh ca doanh nghip, ca quc gia, còn li th so sánh là điu kin tài nguyên
thiên nhiên, sc lao đng, môi trng to cho doanh nghip, quc gia thun li

trong sn xut cng nhng trong thng mi. Ông cho rng li th cnh tranh và
li th so sánh có quan h cht ch vi nhau, h tr nhau, li th cnh tranh phát
trin da trên li th so sánh, li th so sánh phát huy nh li th cnh tranh.
1.1.3. Nng lc cnh tranh
OCED đã đa ra mt đnh ngha v nng lc cnh tranh: “ Nng lc cnh
tranh là sc sn xut ra thu nhp tng đi cao trên c s s dng các yu t sn
xut có hiu qu làm cho các doanh nghip, các ngành, các đa phng, các quc
gia và khu vc phát trin bn vng trong điu kin cnh tranh quc t ” ( B K
Hoch Và u T, Vin Chin Lc Phát Trin – T Chc Phát Trin Công
Nghip Liên Hip Quc (1999 ), Tng Quan V Cnh Tranh Công Nghip, NXB
Chính Tr Quc Gia, Hà Ni ).

7
Nng lc cnh tranh đc xem xét di các cp đ khác nhau: nng lc
cnh tranh quc gia, nng lc cnh tranh ca doanh nghip, nng lc cnh tranh
ca sn phm dch v….
-  cp đ quc gia, các tác gi đã đa ra các khái nim v nng lc cnh
tranh nh sau:
Theo M.Potter thì “ Khái nim có ý ngha nht v nng lc cnh tranh 
cp quc gia là nng sut lao đng ” ( Michael . E. porter (1996), Chin Lc
Cnh Tranh, NXB Khoa Hc Xã Hi, Hà Ni ).
Theo đnh ngha ca Din đàn kinh t th gii “ Nng lc cnh tranh ca
mt quc gia là kh nng đt và duy trì đc mc tng trng cao trên c s các
chính sách, th ch vng bn tng đi và các đc trng kinh t khác ” ( Vin
Nghiên Cu khoa Hc Ngân Hàng (2003), Nhng Thách Thc Ca NHTM Vit
Nam Trong Cnh Tranh Và Hi Nhp Quc T, NXB Thng Kê, Hà Ni ).
Báo cáo v ánh Giá Nng Lc Cnh Tranh Toàn Cu nm 2002, đnh
ngha nng lc cnh tranh đi vi mt quc gia là “ Kh nng ca nc đó đt
đc nhng thành qu nhanh và bn vng v mc sng, ngha là đt các t l
tng trng kinh t cao đc xác đnh bng thay đi tng sn phm quc ni

(GDP) trên đu ngi theo thi gian ” ( Nguyn Vnh Thanh (2005), Nâng Cao
Sc Cnh Tranh ca Các Doanh Nghip Thng Mi Vit Nam, NXB Lao ng
Xã Hi, Hà Ni ).
T nhng khái nim trên ta có th hiu : Nng lc cnh tranh ca mt
quc gia là nng lc ca mt nn kinh t có th to ra tng trng bn vng
trong môi trng kinh t đy bin đng ca th trng th gii.
-  cp đ doanh nghip thì có mt s khái nim v nng lc cnh tranh
ca doanh nghip nh sau:
Theo Lý Thuyt T Chc Công Nghip thì:
“ Doanh nghip có nng lc cnh tranh là doanh nghip duy trì đc v th trên
th trng so vi nhà sn xut khác và
+ a ra sn phm thay th hoc cùng loi vi sn phm ca doanh
nghip khác nhng vi mc giá thp hn.
+ Hoc cung cp sn phm (dch v) tng t vi nhà cung cp khác
nhng có đc tính v cht lng ngang bng hoc cao hn ” ( Hà Th Ngc

8
Oanh (2005), Sc Cnh Tranh ca Hàng Hoá Trong iu kin Hi Nhp Kinh
T Quc T, Tp chí Phát Trin Kinh T ).
Theo quyn Nng Lc Cnh Tranh Ca Doanh Nghip Trong iu Kin
Toàn Cu Hóa thì “ Nng lc cnh tranh ca doanh nghip là kh nng doanh
nghip to ra li th cnh tranh, có kh nng to ra nng sut và cht lng cao
hn đi th cnh tranh, chim th phn ln, to ra thu nhp cao và phát trin bn
vng ” ( Trn Su (2006), Nng Lc Cnh Tranh ca Doanh Nghip Trong
iu Kin Toàn Cu Hoá, NXB Lao ng , Hà Ni ).
Mt đnh ngha khác v nng lc cnh tranh: “ Nng lc cnh tranh ca
doanh nghip là kh nng vt qua các đi th cnh tranh đ duy trì và phát trin
chính bn thân doanh nghip ” ( B K Hoch u T ( 2006 ),  Cng Tài
Liu Hi Tho Khoa Hc Tng Cng Sc Cnh Tranh Cho Doanh Nghip Va
Và Nh Trong Thng Mi u T ).

T nhng đnh ngha trên ta có th hiu: Nng lc cnh tranh ca doanh
nghip là nhng yu t th hin thc lc và li th cnh tranh ca doanh nghip
so vi đi th cnh tranh trong vic tha mãn tt nht các đòi hi ca khách
hàng đ thu li ngày càng cao hn.
Nng lc cnh tranh ca doanh nghip nu hiu tng quát nó s là kh
nng ca doanh nghip chng li các lc lng cnh tranh trên th trng.
Theo mô hình 5 áp lc ca M.Porter thì có 5 lc lng điu khin cuc
cnh tranh trong ngành, đó là: các đi th cnh tranh trong ngành, các đi th
tim nng, nhà cung ng, khách hàng, sn phm thay th.
1.2. Mô hình 5 áp lc cnh tranh ca Michael Porter
Mt doanh nghip mun cnh tranh thành công trong ngành, nht thit
phi tr li đc hai câu hi quan trng, đó là phi nhn ra khách hàng cn gì 
mình và làm th nào doanh nghip có th chng đ s cnh tranh?
Mun vy, trc ht doanh nghip phi tp trung vào phân tích môi
trng ngành da trên mô hình nm áp lc cnh tranh ca Michael Porter. Vic
phân tích này giúp công ty nhn ra nhng c hi và thách thc, qua đó doanh
nghip bit mình nên đng  v trí nào đ đi phó mt cách hiu qu vi nm lc
lng cnh tranh trong ngành. Nm áp lc này không phi là yu t tnh, mà
ngc li nó vn đng liên lc cùng vi các giai đon phát trin ca ngành. T

9
đó s xác đnh nhng yu t thành công then cht đc xem nh là ngun gc
bên ngoài ca li th cnh tranh.
Michael Porter đã đa ra mô hình nm áp lc cnh tranh gm (1) Áp lc
cnh tranh ca các đi th hin ti trong ngành, (2) Nguy c xâm nhp t các đi
th tim nng, (3) Áp lc t các sn phm thay th, (4) Áp lc t phía khách
hàng, và (5) Áp lc ca nhà cung ng.


S đ 1.1 – Mô hình 5 áp lc cnh tranh ca Michael Porter

( Ngun: Michael Porter, “Competitive Strategy”, 1980 )
1.2.1. Nguy c xâm nhp t các đi th tim nng
Nguy c xâm nhp vào mt ngành ph thuc vào các rào cn xâm nhp
th hin qua các phn ng ca các đi th cnh tranh hin thi mà các đi th
mi có th d đoán. Nu các rào cn hay có s tr đa quyt lit ca các nhà
cnh tranh hin hu đang quyt tâm phòng th thì kh nng xâm nhp ca các
đi th mi rt thp.
Theo Michael Porter, có 6 ngun rào cn xâm nhp ch yu, đó là li th
kinh t theo quy mô, s khác bit ca sn phm, các đòi hi v vn, chi phí

10
chuyn đi, kh nng tip cn vi kênh phân phi và nhng bt li v chi phí
không liên quan đn quy mô.
1.2.2. Áp lc cnh tranh ca các đi th hin ti trong ngành
Tính cht và cng đ ca cuc cnh tranh gia các công ty hin ti trong
ngành ph thuc vào các yu t nh: s lng các đi th cnh tranh đông đúc,
tc đ tng trng ca ngành, chi phí c đnh và chi phí lu kho cao,s nghèo
nàn v tính khác bit ca sn phm và các chi phí chuyn đi, ngành có nng lc
d tha, tính đa dng ca ngành, s tham gia vào ngành cao và các rào cn rút
lui.
1.2.3. Áp lc t các sn phm thay th
Các sn phm thay th hn ch mc li nhun tim nng ca mt ngành
bng cách đt mt ngng ti đa cho mc giá mà các công ty trong ngành có th
kinh doanh có lãi. Do các loi sn phm có tính thay th cho nhau nên s dn đn
s canh tranh trên th trng. Khi giá ca sn phm chính tng thì s khuyn
khích xu hng s dng sn phm thay th và ngc li. Do đó, vic phân bit
sn phm là chính hay là sn phm thay th ch mang tính tng đi.
1.2.4. Áp lc t phía khách hàng
Áp lc t phía khách hàng ch yu có hai dng là đòi hi gim giá hay
mc c đ có cht lng phc v tt hn. Chính điu này làm cho các đi th

chng li nhau, dn ti làm tn hao mc li nhun ca ngành. Áp lc t khách
hàng xut phát t các điu kin nh: khi s lng ngi mua là nh, khi ngi
mua mua mt lng ln sn phm và tp trung, khi ngi mua chim mt t
trng ln trong sn lng ca ngi bán, các sn phm không có tính khác bit
và là các sn phm c bn, khách hàng đe da hi nhp v phía sau, sn phm
ngành là không quan trng đi vi cht lng sn phm ca ngi mua, khách
hàng có đy đ thông tin…
1.2.5. Áp lc ca nhà cung ng
Nhà cung ng có th khng đnh quyn lc ca h bng cách đe da tng
giá hay gim cht lng sn phm, dch v cung ng. Do đó, nhà cung ng có
th chèn ép li nhun ca mt ngành khi ngành đó không có kh nng bù đp chi
phí tng lên trong giá thành sn xut.

11
Nhng điu kin làm tng áp lc t nhà cung ng có xu hng ngc vi
các điu kin làm tng quyn lc ca ngi mua. Áp lc t nhà cung ng s tng
lên nu: ch có mt s ít các nhà cung ng, khi sn phm thay th không có sn,
khi sn phm ca nhà cung ng là yu t đu vào quan trng đi vi hot đng
ca khách hàng, khi sn phm ca nhà cung ng có tính khác bit và đc đánh
giá cao bi các đi th ca ngi mua, khi các nhà cung ng đe da hi nhp v
phía trc, khi ngi mua phi gánh chu mt chi phí cao do thay đi nhà cung
ng.
1.3. Các nhân t nh hng đn nng lc cnh tranh ca ngân hàng thng
mi
Nng lc cnh tranh ca ngân hàng thng mi chu nh hng bi s tác
đng ca môi trng v mô và môi trng vi mô.
1.3.1. Môi trng v mô
Môi trng v mô là môi trng rng ln bao gm nhiu yu t trc tip
hoc gián tip nh hng và tác đng đn kh nng cnh tranh ca các ngân
hàng thng mi. Thng thì các ngân hàng thng mi s không th kim soát

đc các yu t này nhng có th d báo đ bin các khó khn, thun li do
chúng gây ra thành các c hi kinh doanh. Các yu t quan trng trong môi
trng v mô nh hng đn nng lc cnh tranh ca ngân hàng bao gm m
ôi
trng kinh t, môi trng chính tr và pháp lut, môi trng giáo dc, vn hóa
và xã hi.
1.3.1.1. Các yu t thuc v kinh t
Là nhóm yu t nh hng đn hot đng kinh doanh ca ngành. ó là
tc đ tng trng kinh t, lãi sut, t giá, ngun vn FDI, vn đu t phát trin,
lm phát , d tr ngoi hi, cán cân thanh toán quc t … Trong đó tc đ tng
trng kinh t, vn vay u đãi, vn tài tr t các t chc tài chính ln trên th
gii và vn đu t nc ngoài là nhng nhân t tác đng mnh m đn ngành
ngân hàng.
Tc đ tng trng kinh t : Tng trng kinh t s đm bo cho chi tiêu
ca chính ph đc duy trì và phát trin, các ngun lc trong và ngoài nc đc
huy đng đn mc ti đa cho mc tiêu phát trin kinh t, là điu kin thun li
đ ngành ngân hàng phát trin.

12
Vn vay u đãi, vn tài tr ca các t chc tài chính ln trên th gii:
Bao gm các khon vn u đãi ca các t chc tài chính li nhun và phi li
nhun, h tr các doanh nghip tip cn đc ngun vn r đ đu t , m rng
hot đng sn xut kinh doanh. Tip cn đc các ngun vn này s to điu
kin cho các ngân hàng cung ng vn mnh hn cho các doanh nghip , thu hút
thêm nhiu khách hàng đn giao dch, nâng cao sc cnh tranh trong hot đng.
Vn đu t nc ngoài: ây là ngun lc đ phát trin kinh t nói chung
và cng là c hi cho ngành ngân hàng phát trin. Các ngân hàng ngày càng phát
trin c cht và lng, to đc th đng vng chc, là tr ct trong quá trình
phát trin kinh t ca c nc.
1.3.1.2. Các yu t thuc v chính tr và pháp lut

ây là yu t quan trng nh hng trc tip đn s tn ti và phát trin
ca ngành ngân hàng. Hot đng ngân hàng chu s chi phi và nh hng ca
rt nhiu h thng pháp lut khác nhau : Lut các t chc tín dng, Lut ngân
hàng nhà nc, Lut dân s, Lut xây dng, Lut cnh tranh, Lut đt đai, Lut
hôn nhân và gia đình…
Bên cnh đó, NHTM còn chu s qun lý cht ch t NHNN và đc xem
là trung gian tài chính đ NHNN thc hin chính sách tin t ca mình. Do đó
sc mnh cnh tranh ca NHTM ph thuc rt nhiu vào chính sách tin t,
chính sách tài chính ca chính ph , ca NHNN, cng nh nhng quy đnh và
chun mc chung ca t chc thng mi th gii (WTO).
Các chính sách đu t, h tr ca chính ph cng nh mt th ch chính
tr , pháp lut rõ ràng và n đnh s to điu kin cho các doanh nghip và cá
nhân yên tâm đu t sn xut kinh doanh, thu hút đu t nc ngoài , to tin đ
vng chc đ ngành ngân hàng ngày càng phát trin.
Do vy, bt k s thay đi nào trong h thng chính tr, pháp lut, chun
mc quc t cng nh chính sách tin t ca NHNN đu nh hng đn nng lc
cnh tranh ca NHTM.
1.3.1.3. Các yu t thuc v môi trng vn hoá, xã hi và giáo dc
ây là nhóm yu t quan trng to lp nên trình đ và phong cách làm
vic ca đi ng lãnh đo và nhân viên ngân hàng, đng thi cng tác đng đn

13
nhu cu và ý thc s dng các dch v ngân hàng trong cng đng, t đó góp
phn nâng cao nng lc cnh tranh ca ngân hàng.
1.3.1.4. Các yu t thuc v công ngh
Hin đi hóa công ngh ngân hàng đc xác đnh là mt trong nhng yu
t quan trng trong quá trình nâng cao nng lc cnh tranh ca các ngân hàng.
Nu nh khoa hc công ngh ngân hàng lc hu, nng lc qun tr yu kém thì
cho dù có nhiu vn cng không gii quyt đc gì. Nu công ngh lc hu thì
ngun nhân lc s nghèo nàn, không có kh nng phát trin và đa dng hoá các

dch v hin đi, dn đn thiu kh nng cnh tranh.

Nh vy, tin hc hóa h thng thông tin qun tr, nâng cp và phát trin
công ngh và m rng dch v ngân hàng hin đi, nht là dch v thanh toán,
bo mt d liu và tng hiu qu quy trình qun tr ngân hàng là xu hng phát
trin mnh v công ngh ca các ngân hàng trong nhng nm ti.
Bên cnh đó, trình đ qun lý ngun nhân lc và đi ng cán b qun lý
cp cao cng là yu t công ngh quan trng trong quá trình nâng cao nng lc
cnh tranh ca các ngân hàng.
1.3.2. Môi trng vi mô
Nng lc cnh tranh ca ngân hàng thng mi không nhng chu nh
hng bi s tác đng ca môi trng v mô mà còn b nh hng rt ln t môi
trng vi mô ca doanh nghip, bao gm c yu t khách quan và ch quan.
1.3.2.1. Yu t khách quan
Yu t khách quan bao gm các tác nhân sau :
Th nht, các NHTM mi tham gia th trng .Các NHTM mi tham gia
th trng vi nhng li th quan trng nh m ra nhng tim nng mi, có đng
c và c vng giành đc th phn, đã tham kho kinh nghim t nhng NHTM
đang hot đng, có đc nhng thng kê đy đ và d báo v th trng…
Nh vy, bt k thc lc ca NHTM mi là th nào, thì các NHTM hin
ti đã thy mt mi đe da v kh nng th phn b chia s. Ngoài ra, các NHTM
mi có nhng k sách và sc mnh mà các NHTM hin ti cha th có thông tin
và chin lc ng phó.
Th hai, các đi th NHTM hin ti. ây là nhng mi lo thng trc
ca các NHTM trong kinh doanh. i th cnh tranh nh hng đn chin lc

14
hot đng kinh doanh ca NHTM trong tng lai. S có mt ca các đi th cnh
tranh thúc đy ngân hàng phi thng xuyên quan tâm đi mi công ngh, nâng
cao cht lng các dch v cung ng đ chin thng trong cnh tranh.

Th ba, sc ép t phía khách hàng. Mt trong nhng đc đim quan trng
ca ngành NH là tt c các cá nhân, t chc sn xut kinh doanh hay tiêu dùng,
thm chí là các NH khác cng đu có th va là ngi mua va là ngi bán sn
phm dch v cho NH. Nhng ngi bán sn phm thông qua các hình thc gi
tin, lp tài khon giao dch hay cho vay đu có mong mun là nhn đc mt lãi
sut cao hn. Trong khi đó, nhng ngi mua sn phm li mun mình ch phi
tr mt chi phí vay vn nh hn thc t. Nh vy, NH s phi đi mt vi s
mâu thun gia hot đng to li nhun có hiu qu và gi chân đc khách
hàng, cng nh có đc ngun vn thu hút r nht có th. iu này đt ra cho
NH nhiu khó khn trong đnh hng cng nh phng thc hot đng trong
tng lai.
Th t, s xut hin các dch v mi. S ra đi  t ca các t chc tài
chính trung gian đe da li th ca các NHTM khi cung cp các dch v tài
chính mi cng nh các dch v truyn thng vn vn do các NHTM đm
nhim. Các trung gian này cung cp cho khách hàng nhng sn phm mang tính
khác bit và to cho ngi mua sn phm có c hi chn la đa dng hn, th
trng NH m rng hn. iu này tt yu s tác đng làm gim đi tc đ phát
trin ca các NHTM, suy gim th phn. Ngày nay, ngi ta cho rng, khi các
NHTM mnh lên nh s rèn luyn trong cnh tranh, thì h thng NHTM s mnh
hn và có sc đàn hi tt hn sau các cú sc ca nn kinh t.
1.3.2.2. Yu t ch quan
Yu t ch quan ca ngân hàng đc đánh giá qua các tiêu chí nh nng
lc tài chính, nng lc hot đng, nng lc qun tr - điu hành, nng lc công
ngh thông tin và mc đ hài lòng ca khách hàng đi vi các sn phm và dch
v do ngân hàng cung cp.
Các yu t ch quan thuc môi trng vi mô có nh hng rt ln đn
nng lc cnh tranh ca ngân hàng thng mi, góp phn to sc mnh ni lc
cho NHTM. Nu mt NH có th phát huy ti đa sc mnh ca các yu t trên,
kt hp vi vic nm bt thông tin v các đi th mi gia nhp, thn trng vi

15
các đi th hin ti, đáp ng nhu cu ngày càng cao ca khách hàng thì cnh
tranh không phi là điu đáng lo ngi.
1.4. Các tiêu chí đánh giá nng lc cnh tranh ca ngân hàng thng mi
1.4.1. Cnh tranh và u th cnh tranh trong hot đng kinh doanh ca
ngân hàng thng mi
1.4.1.1. Cnh tranh trong hot đng kinh doanh ca ngân hàng thng mi
Nng lc cnh tranh ca NHTM là kh nng do chính ngân hàng to ra
trên c s duy trì và phát trin nhng li th vn có, nhm cng c và m rng
th phn, gia tng li nhun, có kh nng chng đ và vt qua nhng bin đng
bt li ca môi trng kinh doanh.
Nng lc cnh tranh ca NHTM đc đánh giá qua các yu t: nng lc
tài chính, nng lc công ngh, ngun nhân lc, nng lc qun tr điu hành, mng
li hot đng, mc đ đa dng hóa sn phm kinh doanh …Trong đó, nng lc
tài chính và nng lc công ngh đc xem là nhng yu t quan trng hàng đu
quyt đnh nng lc cnh tranh ca NHTM.
Trên th gii, đc bit là  các nc phát trin, lut cnh tranh đc ra đi
t rt lâu : M (1890), c (1909), Anh (1948) …  Vit Nam, vn đ cnh
tranh trong kinh doanh đc Quc hi ban hành thành Lut s 27/2004/QH11
v cnh tranh ( ngày 03/12/2004, có hiu lc t ngày 01/07/2005). Vi 6
chng ( 123 điu), Lut cnh tranh đã góp phn lành mnh hóa th trng, to
hành lang pháp lý đy đ, to lp môi trng kinh doanh và cnh tranh t do,
bình đng.
Trong lnh vc ngân hàng , Lut các t chc tín dng nm 2010 ( Lut s
47/2010/QH12 ) có đ cp đn vn đ cnh tranh ti iu 09 ( Hp tác và cnh
tranh trong hot đng ngân hàng ), c th nh sau:
- T chc tín dng, chi nhánh ngân hàng nc ngoài đc hp tác và cnh
tranh trong hot đng ngân hàng và hot đng kinh doanh khác theo quy đnh ca
pháp lut.
- Nghiêm cm hành vi hn ch cnh tranh hoc hành vi cnh tranh không

lành mnh có nguy c gây tn hi hoc gây tn hi đn vic thc hin chính sách
tin t quc gia, an toàn ca h thng các t chc tín dng, li ích ca Nhà nc,
quyn và li ích hp pháp ca t chc, cá nhân.