GIÁM SÁT VÀ ĐÁNH GIÁ CHƯƠNG TRÌNH MỤC TIÊU QUỐC GIA XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI - NGHIÊN CỨU TRƯỜNG HỢP TẠI HUYỆN CỦ CHI, TP HỒ CHÍ MINH

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH





NGUYN MINH TRÍ





GIÁM SÁT VÀ ÁNH GIÁ CHNG TRÌNH MC TIÊU QUC
GIA “XÂY DNG NÔNG THÔN MI” - NGHIÊN CU
TRNG HP TI HUYN C CHI, TP.HCM





LUN VN THC S KINH T





TP. H Chí Minh, nm 2013

ii


B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH




NGUYN MINH TRÍ




GIÁM SÁT VÀ ÁNH GIÁ CHNG TRÌNH MC TIÊU QUC
GIA “XÂY DNG NÔNG THÔN MI” - NGHIÊN CU TRNG
HP TI HUYN C CHI, TP.HCM


Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng
Mã s: 6
0 3 4 0 2 0 1




LUN VN THC S KINH T


NGI HNG DN KHOA HC:

TS. NGUYN TH HUYN



TP. H Chí Minh, nm 2013
iii

L
L


I
I


C
C
A
A
M
M




O
O
A
A
N

N






T
T
ô
ô
i
i
:
:


N
N
g
g
u
u
y
y


n
n

M
M
i
i
n
n
h
h


T
T
r
r
í
í




Xin cam đoan rng:


ây là công trình do chính cá nhân tôi nghiên cu và trình bày. Các d liu,
s liu thu thp (đu có ghi ngun trích dn và xut x), kt qu nghiên cu trình
bày nêu trong đ tài này là trung thc và cha tng đc ai công b trong bt k
công trình nào khác, đng thi đc s góp ý hng dn ca Tin s Nguyn Th
Huyn đ hoàn tt lun vn.
Tôi hoàn toàn chu trách nhim v ni dung ca đ tài nghiên cu.

iv

L
L


I
I


C
C


M
M




N
N





Sau quá trình hc tp và nghiên cu, tôi đã hoàn thành lun vn tt nghip ca

mình. Kt qu hôm nay không ch do quá trình n lc ca bn thân, mà còn nh rt nhiu
s h tr, đng viên ca mi ngi. Vì vy, tôi xin chân thành gi li cm n đn:
+ Quý Thy, Cô trng i hc Kinh t Thành ph H Chí Minh đã ht lòng
truyn đt nhng kin thc quý báu trong sut thi gian tôi hc ti trng, đc b
it là s
hng dn tn tình ca Tin s Nguyn Th Huyn - ging viên Khoa Tài chính nhà nc
- Trng i hc Kinh t Thành ph H Chí Minh.
+ Lãnh đo UBND huyn C Chi, các Phòng chuyên môn ca UBND huyn,
UBND các xã trên đa bàn huyn C Chi, các thành viên Ban ch đo Chng trình mc
tiêu quc gia Xây dng nông thôn mi huyn C Chi và các đng nghip đã to điu kin
thun li, cung cp các tài liu quý báu đ tôi hoàn thành lun vn.
+
Gia đình, bn bè, nhng ngi đã đng viên, h tr, chia s khó khn trong quá
trình tôi thc hin lun vn này.
Trong quá trình hoàn tt đ tài, mc dù đã c gng tham kho nhiu tài liu, tranh
th nhiu ý kin đóng góp, nghiên cu và hc hi, song lun vn không tránh khi khim
khuyt. Kính mong nhn đc s góp ý ca quý Thy, Cô, đng nghip và nhng đc gi
quan tâm đn đ tài này. Mi ý kin xin gi v hp th đin t:

.
Xin chân thành cám n!

Tác gi: Nguyn Minh Trí
v

M
M


C

C


L
L


C
C


Trang
Li cam đoan
Li cm n
Mc lc
Danh mc các ch vit tt
Danh mc hình v và bng biu
LI M U 1
CHNG 1: C S LÝ LUN V H THNG GIÁM
SÁT VÀ ÁNH GIÁ DA
TRÊN KT QU 5
1.1 Nhng xu hng ci cách trong ngân s
ách 5
1.1.1 S ci cách trong tin trình lp ngân s
ách 5
1.1.2 Mc t
iêu qun lý chi tiêu công (PEM) 8
1.1.3 Thông tin v kt qu hot đng: 10
1.2 S liên kt gia chí
nh sách, chng trình và phân b ngun lc NSNN 11

1.3 Mô hình giám sát và đánh
giá da trên kt qu trong hot đng khu vc công 12
1.3.1 Lch s hình thành và mc đích ca GSG da trên kt qu 12
1.3.2 nh ngha GSG da trên kt qu 13
1.3.3 Mô hình 10 bc ca H thng giám s
át và đánh giá da trên kt qu 14
KT LUÂN CHNG 1
25
CHN
G 2: GII THIU CHNG TRÌNH MC TIÊU QUC GIA “XÂY
DNG NÔNG THÔN MI”  VIT NAM 26
2.1 Khái quát v Chng trình mc tiêu quc gia ca Vit Nam
26
2.1.1 Khái nim v C
TMTQG 26
2.1.2 S cn thit ca vic ra đi và tn ti các CTMTQG
27
2.2 Chng trình mc tiêu quc gi
a “xây dng nông thôn mi” 27
2.2.1 Khái nim nông t
hôn, phát trin nông thôn và xây dng nông thôn mi 27
2.2.2 Tính tt yu và quá trình hình thành CTMTQG XDNTM
29
2.2.2.1 Bc ngoc ca Ngh quyt “Tam nông” - Tin đ cho s ra đi ca
CTMTQG XDNTM  Vit Nam
29
vi

2.2.2.2 Tác đng ca các chính sách phát trin nông thôn giai đon 2000-2009 30
2.2.3 S ra đi và các bc thc hin CTMTQG XDNTM 2010-2020

30
2.2.4 Ngun vn đu t cho CTM
TQG XDNTM 31
2.2.5 Nguyên tc, c ch qun lý t
hc hin ca CTMTQG XDNTM 33
2.2.5.1 Phê duyt đ án XDNTM ca xã
33
2.2.5.2 B má
y GSG CTMTQG XDNTM 33
2.2.6 T chc đánh giá, xét duyt đt chun NTM
36
2.3 Nghiên cu mô hình NTM  mt s quc g
ia trên th gii 36
2.3.1 Mô hình NTM  mt s quc gia
36
2.3.1.1 Hàn Quc 36
2.3.1.2 Nht Bn 38
2.3.1.3 Thái Lan 39
2.3.2 Bài hc kinh nghim
rút ra cho vic thc hin CTMTQG XDNTM ti Vit
Nam 39
CHN
G 3: THC TRNG GIÁM SÁT VÀ ÁNH GIÁ CHNG TRÌNH
MC TIÊU QUC GIA “XÂY DNG NÔNG THÔN MI” - NGHIÊN CU
TRNG HP TI HUYN C CHI, TP.HCM 41
3.1 Gii thiu chung v huyn C Chi
41
3.1.1 V trí đa lý t nhi
ên và dân s 41
3.1.2 Tng trng và phát trin kinh t - xã hi

42
3.1.3 Thu - chi ngân sách nhà nc 43
3.1.4 Quá trình trin khai CTMTQG XDNTM
44
3.2 Tin t
rình thc hin XDNTM ti huyn C Chi 45
3.2.1 Xác đnh các kt cc, mc tiêu
45
3.2.2 Chn các ch s kt cc đ gi
ám sát 46
3.2.3 Thu thp các s liu k gc v điu kin hin ti, đt ra các ch tiêu c th và
thi gian phi đt đc 46
3.2.4 Thu thp thông tin mt cách
thng xuyên đ đánh giá xem liu các ch tiêu
này có đt đc hay không 46
3.2.5 Phân tích và báo cáo kt qu 47
3.3 Thc t
rng đánh giá CTMTQG XDNTM ti C Chi 47
vii

3.3.1  giai đon chun b thc hin  án 47
3.3.1.1 V th
un li: 48
3.3.1.2 Nhng khó khn trong ci thin GSG (theo mô hì
nh 10 bc): 48
3.3.2  gi
ai đon trin khai thc hin  án ( án sau khi đc phê duyt) 52
3.3.2.1 V th
un li, các mt làm đc: 53
3.3.2.2 Nhng hn ch khi thc hin GSG da trên kt qu (

theo mô hình 10
bc): 56
KT LUN CHNG 3
60
CHN
G 4: VN DNG MÔ HÌNH GIÁM SÁT VÀ ÁNH GIÁ DA TRÊN
KT QU TRONG ÁNH GIÁ CHNG TRÌNH MC TIÊU QUC GIA “XÂY
DNG NÔNG THÔN MI” 61
4.1 iu kin cn thit đ áp dng mô hình giám s
át và đánh giá da trên kt qu 61
4.2 Ý ngha ca ng dng ca h thng giám s
át và đánh giá da trên kt qu 62
4.2.1 ng dng cho d án, chng trình và chính sách
62
4.2.2 Các ng dng bên trong và bên ngoài
62
4.2.3 Vn tri thc 63
4.2.4 Tính minh bch và tính trách nhim 63
4.3 Các thách thc và t
ác đng trong vic xây dng H thng giám sát và đánh giá da
trên kt qu 63
4.3.1 Phng din chí
nh tr ca GSG 64
4.3.2 Phng din k thut ca GSG – xây dng nng lc th ch 64
4.4 Vn dng H thng giám sát và đánh giá da trên
kt qu trong đánh giá giá
CTMTQG XDNTM 64
4.4.1  gi
ai đon chun b thc hin  án XDNTM 64
4.4.1.1 V đánh gi

á mc đ sn sàng 65
4.4.1.2 V thng nht các kt cc cn gi
ám sát và đánh giá 66
4.4.1.3 V la chn các ch s then cht đ gi
ám sát kt cc 68
4.4.1.4 V xác đnh d liu tình trng ban đu v các ch s 68
4.4.1.5 V lp k hoch đ ci tin -
la chn các ch tiêu phn ánh kt qu 69
4.4.2  gi
ai đon thc hin  án XDNTM 70
4.4.2.1 V giám sát kt q
u 70
viii

4.4.2.2 V s dng thông tin đánh giá đ h tr cho h thng qun lý 71
4.4.2.3 V báo cáo v nhng phát hin 71
4.4.2.4 V s dng các phát hin 72
4.4.2.5 V duy trì h thng giám s
át và đánh giá 73
4.5 Nhng đim cn lu ý khi trin khai áp dng 74
4.5.1 Xác đnh các loi chi phí và phng pháp thc hin 74
4.5.2 Các bc lp k hoch GSG DTKQ
75
KT LUN 77


DANH MC TÀI LIU THAM KHO 79
PH LC 1: NI DUNG CTMTQG V XDNTM 81
PH LC 2: B TIÊU CHÍ QUC GIA XDNTM 83
PH LC 3: PHNG PHÁP XÁC NH CÁC TIÊU CHÍ V XDNTM 85

PH LC 4: KHUNG GSG KT QU HOT NG CA CTMTQG XDNTM 88
PH LC 5:  CNG PHC V GSG CTMTQG XDNTM  A PHNG 90
PH LC 6: CÂU HI XÁC NH TÍNH THC TIN CA CH S THEO CÔNG C SMART 93
PH LC 7: BN  TH HIN CÁC XÃ TI HUYN C CHI 94
PH LC 8: CÁC THUT NG TRONG GSG DA TRÊN KT QU 95


ix



D
D
A
A
N
N
H
H


M
M


C
C


C

C
Á
Á
C
C


C
C
H
H




V
V
I
I


T
T


T
T


T

T





CNH-HH : Công nghip hoá - Hin đi hoá
CTMTQG : Chng trình mc tiêu quc gia
GSG : Giám sát và đánh giá (Monitoring and Evaluation)
HND : Hi đng nhân dân
IFAD : Qu phát trin nông nghip quc t

(International Fund for Agricultural Development)
MTEF : Khuôn kh chi tiêu trung hn (Medium-Term Expenditure Framework)
NSP : Ngân sách nhà nc đa phng
NSNN : Ngân sách nhà nc
NSTW : Ngân sách nhà nc Trung ng
NTM : Nông thôn mi
ODA : Ngun vn h tr phát trin chính thc
(Official Development Aid)
OECD : T chc hp tác và phát trin kinh t

(Organisation for Economic Co-operation and Development)
TP.HCM : Thành ph H Chí Minh
TW : Trung ng
UBND : y ban nhân dân
USD : n v tin t ca M (United States Dollar)
WB : Ngân hàng th gii (World Bank)
XDNTM : Xây dng nông thôn mi
XHCN : Xã hi ch ngha

x

D
D
A
A
N
N
H
H


M
M


C
C


H
H
Ì
Ì
N
N
H

H


V
V




V
V
À
À


B
B


N
N
G
G


B
B
I
I



U
U




1/ Các hình v (hình, s đ và biu đ)
Hình 0.1:
S đ các bc thc hin quy trình nghiên cu ca Lun vn
Hình 1.1: S đ các yu t c bn ca lp NSNN theo kt qu đu ra
Hình 1.2: S đ qun lý ngun lc ca lp NSNN theo kt qu đu ra
Hình 1.3: Mc tiêu ca qun lý chi tiêu công và qun lý ngân sách
Hình 1.4: S đ qun lý thc hin các chng trình, chính sách
Hình 1.5: Mô hình logic cho mc tiêu phát trin quc gia
Hình 1.6: 10 bc thit k, xây dng và duy trì h thng GSG da trên kt qu
Hình 1.7: S đ xây dng ma trn kt qu hot đng
Hình 1.8:
Khung theo dõi kt qu hot đng ca chng trì
nh, d án,chính sách
Hình 1.9: Công thc đ xác đnh ch tiêu kt qu hot đng
Hình 1.10: Các tiêu chí chính đ thu thp các s liu có cht lng v kt qu hot đng
Hình 2.1: Khung phát trin nông thôn
Hình 2.2: Các bc thc hin CTMTQG XDNTM
Hình 2.3: S đ theo dõi và đánh giá CTMTQG XDNTM
Hình 3.1: Biu đ so sánh ngun thu NSP đc hng theo phân cp ca các x
ã và
nhim v chi thng xuyên t 2002-2012
Hình 3.2: S đ  án XDNTM
Hình 3.3: Công thc đánh giá kt qu hot đng theo ch s k gc

Hình 3.4: Quy trình t chc thc hin  án XDNTM
Hình 3.5: 5 nhóm tiêu chí XDNTM
Hình 3.6: S đ quy trình thc hin nhóm tiêu chí h tng kinh t-xã hi  án XDNTM
Hình 3.7: S đ quy trình thc hin các nhóm tiêu chí còn li (3,4,5) ca  án XDNTM
Hình 3.8: Biu đ nhu cu ngun lc tài chính cho hot đng nhóm tiêu chí h tng kinh
t - xã hi 9 xã thc hin giai đon 2012-2015

Hình 4.1: Biu đ GANT s dng trong theo dõi công vic thc hin theo thi gian
Hình 4.2: Công thc xác đnh tng chi phí.



xi


2/ Các bng biu

Bng 1.1: Phân bit ba loi lp ngân sách theo kt qu thc hin
Bng 1.2: Vai trò b khuyt ln nhau ca GSG da trên kt qu
Bng 1.3: Mt s đim khác bit c bn gia H thng GSG truyn thng tp trung vào
công tác thc hin và H thng GSG mi da trên kt qu
Bng 1.4: Thu thp thông tin tình trng ban đu
Bng 1.5: Mu báo cáo các kt qu: Kt qu thc t so vi ch tiêu
Bng 2.1: Kt qu xp hng theo ba nhóm làng ti Hàn
Quc
Bng 3.1: Ngun lc tài chính phân b cho hot đng các nhóm tiêu chí đi vi 9 xã
XDNTM 2012-2015
Bng 3.2: D kin ngun lc tài chính đi vi 9 xã XDNTM 2014-2017
Bng 3.3: Các kt cc và mc tiêu thc hin XDNTM
Bng 3.4: Bng d liu v b ch s kt cc đ thc hin, GSG kt qu XDNTM

Bng 3.6: Các tiêu chí XDNTM đt đc đn tháng 07/2013
Bng 3.7: Ngun lc tài chính cn đc tài tr đ XDNTM đi vi 9 xã 2012-2015
Bng 3.8: S liu v thu nhp và h nghèo so sánh v ch s k gc 2012 vi kt qu hot
đng theo ch tiêu 2015
Bng 3.9: Bng phân công công tác thm đnh các d án công trình XDNTM
Bng 3.10: Minh ha s liu điu t
ra v tiêu chí 13 – CTMTQG XDNTM
Bng 3.11: Ngun nhân lc trong XDNTM ti các xã đu nm 2013
Bng 4.1: Câu hi xác đnh cu trúc hin ti ca vic đánh giá kt qu hot đng
Bng 4.2: Mu kho sát thông tin ngun nhân lc hin có ti các đn v
Bng 4.3: Cách thc xác đnh các ch s
Bng 4.4: Các câu hi đ xác đnh và thu thp thông tin ch s
Bng 4.5: Mu công c SWOT
Bng 4.6: 1
0 cách s dng các phát hin v kt qu
Bng 4.7: Nhng khó khn có th phát sinh trong vic duy trì h thng GSG.

1

L
L


I
I


M
M









U
U




1. Lý do chn đ tài
T khi giành đc lp dân tc, thng nht đt nc (30/04/1975), Vit Nam đã tin
hành nhiu chin lc và k hoch phát trin kinh t - xã hi theo tng giai đon c th.
Sau hn 35 nm, Vit Nam đã có s phát trin vt bc, đt đc nhng thành tu quan
trng, đa nn kinh t tng bc thoát khi tình trng nghèo đói, lc hu. “Chin lc 10

nm (2011-2020) và K hoch 5 nm (2011-2015) phát trin kinh t - xã hi  Vit Nam
đánh du mt ct mc quan trng trên con đng phát trin ca Vit Nam cho tng lai.
Chin lc và K hoch phát trin này vch ra con đng tng trng cho Vit Nam,
đng thi cng nhn mnh yêu cu phát trin xã hi, phát trin con ngi và phát trin
bn vng cho tt c mi ngi dân. Hai vn kin này đánh du mt bc chu
yn bin
quan trng t vic đt trng tâm vào tng trng kinh t sang chú trng ‘cht lng tng
trng’ khi Vit Nam đã tr thành mt quc gia có thu nhp trung bình” (Setsuko
Yamazaki, 2010, tr.1).
 khng đnh mc tiêu phát trin và đt đc s chuyn bin này, t nm 2011,

Chính ph đã trin khai thc hin đng thi các Chng trình mc ti
êu quc gia trên các
lnh vc. Chng trình mc tiêu quc gia “Xây dng nông thôn mi” giai đon 2010-
2020, là 01 trong 14 Chng trình trng tâm, đc trin khai trên phm vi toàn quc (hn
9.121 xã), vi tng kinh phí và ngun lc đu t cho Chng trình là rt đáng đc quan
tâm (khong gn 3.000.000 t đng, bng tng s thu ngân sách nhà nc ca Vit Nam
trong vòng 5 nm, gp 5 ln s thu ngân sách này nm 2010, bng 152% GDP nm 2011).
Thc t cho thy t trc đn nay, (Phùng Giang Hi, 2010, trang 1), trong các k
hoch hay chin lc phát trin, ngi ta ch chú trng đn hiu qu kinh t mà ít quan
tâm
đn hiu qu và tác đng ca quá trình phát trin. Nu không quan tâm đn tác đng
ca quá trình phát trin thì chúng ta s phi tr giá đt, xét đn cùng thì hiu qu kinh t
cng không cao, mà lãng phí cho xã hi ngày càng ln. Bi vy, đ phát trin bn vng,
mang li hiu qu kinh t cao thì buc phi quan tâm
đn thành qu đt đc ca quá
trình vn đng và phát trin.
ng thi, mt chính sách, chng trình, hay d án ca Chính ph đc trin khai
thc hin đu cn mt ngun lc tài chính đ tài tr cho nó. Di tác lc bên trong và bên
bên ngoài buc Chính ph phi có trách nhim hn vi các đi tng hu quan và Chính
ph ngày càng b đòi hi phi đa ra đc các kt qu thc t. Nu ngun vn này đc
đu t mà không có s giám sát và đánh giá đúng tm qu
an trng ca nó đ xác đnh hiu
sut, hiu qu, tác đng, mc đ phù hp và tính bn vng thì chính sách, chng trình,
2

hay d án này s không có ý ngha thc tin và không chng minh đc cho các nhà tài
tr thy đc: Liu các chính sách, chng trình, hay d án có đem li kt qu mong đi
hay không và ngun vn tài chính đc đu t có lãng phí không? Làm sao có th nhn
bit đc các vn đ trong quá trình thc hin và vic thc hin đi đúng hng? Chính
ph có th đo lng mc đ tin trin ra sao và sa cha các khim khuyt đó nh th

nào? Và làm sao Chính ph có
th phân bit đc thành công hay tht bi?
T nhng lý do trên, Chính ph và các c quan nhà nc đang tng bc chuyn
sang vic giám sát và đánh giá da trên kt qu trong đo lng thành qu hot đng vi
hy vng công c qun lý công này có th giúp các nhà qun tr đa ra đc các chính sách
phù hp, qun lý tài chính và các ngun lc khác và hoàn thành đc s mnh và li ha
ca mình trc các b
ên hu quan.
Vì vy, đây là thi đim rt thích hp cho vic đa vào các công c thc hin, các
mô hình giám sát và đánh giá cht lng, hiu qu, hiu sut, tác đng, mc đ phù hp,
tính bn vng và bài hc kinh nghim ca thành qu hot đng đt đc liu có đáp ng
vi k vng đt ra hay không.  tìm hiu, đánh giá thành qu hot đng ca Chng
trình mc tiêu quc gia “Xây dng nông thôn mi
” giai đon 2010-2020 và đa mô hình
giám sát và đánh giá da trên kt qu vào thc tin đ vn dng, tôi đã la chn đ tài:
“Giám sát và đánh giá Chng trình mc tiêu quc gia “Xây dng nông thôn
mi” - Nghiên cu trng hp ti huyn C Chi”.
2. Mc tiêu nghiên cu:
Lun vn đc thc hin nhm mc tiêu: vn dng mô hình giám sát và đánh giá
da trên
kt qu đ đánh giá Chng trình mc tiêu quc gia “xây dng nông thôn mi”.
3. Phng pháp nghiên cu:
 tài đc thit k nghiên cu theo các bc và quy trình nh sau:
- Bc 1: Nghiên cu c s lý thuyt (t xu hng ci cách tài chính công đn
qun tr công, trc đây, son lp ngân sách da trên kt qu, là không phi ch tiêu tin
=> tp trung vào s tin phi chi => ngày càng hin đi, phi ly kt q
u đ đo lng =>
c th hóa vic đo lng bng các bc quy trình => đo lng kt qu hot đng).
- Bc 2: T c s lý thuyt, đa ra mô hình vn dng vào vn đ nghiên cu (Mô
hình 10 bc là phng pháp áp dng đ đo lng kt qu hot đng ca chng trình).

- Bc 3: Trên c s lý thuyt và mô hình, chn đi tng nghiên cu phù hp,
tin hành thu thp, tng hp và phân tích d liu ca đi tng đ chng m
inh, đa ra kt
qu và kt lun.
3


- Bc 4: Vi kt qu nghiên cu t đi tng, đa mô hình nghiên cu vào đi
tng đã nghiên cu đ vn dng gii quyt vn đ.
Hình 0.1: S đ các bc thc hin quy trình nghiên cu ca Lun vn











Vic thu thp, phân tích d liu là da vào khung lý thuyt ca mô hình – thc
hin nghiên cu khám phá vi vic thu thp d liu đ chng minh, lý gii trong quá trình
nghiên cu. Phng pháp đc s dng trong đ tài này ch yu là bng phng pháp
din dch tru tng đ trình bày các lý thuyt (v mô hình giám sát và đánh giá da trên
kt qu và chng trình mc tiêu quc gia), phng pháp nghiên cu tình hung (đ thc
hin quan sát, tng hp, so sách), phng pháp phân tí
ch thng kê, phng pháp phân tích
quy np đ trình bày thc trng (v giám sát và đánh giá chng trình mc tiêu quc gia
“xây dng nông thôn mi” ti huyn C Chi) nhm đa ra kt lun vn đ nghiên cu:

liu vic giám sát và đánh giá hin ti ca chng trình có đáp ng đc mc tiêu đ ra
hay cha?

4. i tng và phm vi nghiên cu:
- i tng nghiên cu: Hot đng giám sát và đánh giá chng trình, mc tiêu
d án đu t công.
- Phm vi nghiên cu:
+ Chng trình mc tiêu quc gia “xây dng nông thôn mi” – Nghiên cu
trng hp ti huyn C Chi, thành ph H Chí Minh.
+ Giám sát và đánh giá chng trình, d án đu t (không giám sát, đánh giá
tng th đu t). Trong đó, tác gi ch thc hin “đánh giá ban đu” (không đánh
giá gia
k, đánh giá kt thúc, đánh giá tác đng và đánh giá đt xut).
K

t
q
u và k

t lu

n
C s l
ý
thu
y
t
i tng
nghiên cu
Thu th

p
d liu
Mô hình 10 bc
ca H thng
GSG
DTKQ
Tài chính côn
g

Q
un tr

côn
g

4

+ Giám sát và đánh giá tính “tuân th hay chp hành” (không đánh giá tính kinh
t và tính hiu qu).
+ Ch th giám sát và đánh giá: c quan qun lý nhà nc và ngi dân (nu
quan tâm).
5. Ý ngha thc tin ca đ tài:
- V mt lý thuyt:
+ Góp phn khng đnh H thng giám sát và đánh giá da trên kt qu trong đo
lng thành qu hot đng ca khu vc công là rt cn thit đi vi yêu cu đt ra là phi
tích cc áp dng các thông tin thu đc qua gi
ám sát và đánh giá đ ci thin các chin
lc, chng trình, d án và hot đng khác.
+ Vic vn dng này có tính tham kho cho các nghiên cu tip theo và chuyên
sâu hn v giám sát và đánh giá đ ci thin các chin lc, chng trình, d án và hot

đng khác trong khu vc công nhm nâng cao hiu qu, hiu sut đu t, tránh lãng phí
ngun lc.
- V mt thc tin: Lun vn này gii thiu và đa ra cách vn dng m
ô hình mi
đ theo dõi và đánh giá Chng trình mc tiêu quc gia xây dng nông thôn mi giai
đon 2010-2020 theo phng pháp tip cn - mô hình 10 bc ca h thng giám sát và
đánh giá da trên kt qu trong đo lng thành qu hot đng vi ngun d liu đáng tin
cy và khoa hc giúp cho các c quan chc nng, các nhà lãnh đo đa ra chin lc,
chng trình hot đng phù hp hn, thc hin qun lý và điu hành đt hiu qu hn đ
nâng cao cht lng phc v ca chng trình mc tiêu này.
7. Kt cu đ tài:
 tài đ
c kt cu thành 4 chng, bao gm:
Chng 1: C s lý lun v H thng giám sát và đánh giá da trên kt qu.
Chng 2: Gii thiu Chng trình mc tiêu quc gia “xây dng nông thôn mi” 
Vit Nam.
Chng 3: Thc trng đánh gi
á Chng trình mc tiêu quc gia “xây dng nông
thôn mi” - Nghiên cu trng hp ti huyn C Chi, Tp. HCM.
Chng 4: Vn dng Mô hình giám sát và đánh giá da trên kt qu trong đánh giá
Chng trình mc tiêu quc gia “xây dng nông thôn mi”.
5

C
C
h
h





n
n
g
g


1
1
:
:




C
C




S
S




L
L
Ý

Ý


L
L
U
U


N
N


V
V




H
H




T
T
H
H



N
N
G
G


G
G
I
I
Á
Á
M
M


S
S
Á
Á
T
T


V
V
À
À



Á
Á
N
N
H
H


G
G
I
I
Á
Á


D
D


A
A


T
T
R

R
Ê
Ê
N
N


K
K


T
T


Q
Q
U
U






Do đòi hi ngày càng cao và đi kèm vi vic phi chng t thành qu hot đng
tt, các nc hin nay đang chuyn sang vic giám sát và đánh giá da trên kt qu vi
hy vng rng công c qun lý công này có th giúp đa ra đc nhng chính sách phù
hp, góp phn qun lý tài chính và các ngun lc khác, hoàn thành đc x mnh và li
ha ca mình trc các bên hu quan trong nc và quc t. Dù xut phát đim cho s

thay đi ca cá
c quc gia là khác nhau, nhng mc tiêu mong mun là góp phn vào phát
trin bn vng, tng trng kinh t và phúc li cho nhân dân.
iu c bn và tiên quyt trong n lc ci cách đó, các chính ph, nht là  các
nc đang phát trin, phi đa thông tin v kt qu hot đng vào ngân sách ca h. Tuy
nhiên, vn còn rt nhiu điu cn phi làm, nh vic kt ni gia các ch tiêu v kt qu
hot đng vi chi tiêu công và vic s dng t
hông tin v kt qu hot đng đ xác đnh
mc phân b ngân sách
1
1
.
.
1
1




N
N
h
h


n
n
g
g

x
x
u
u


h
h




n
n
g
g


c
c


i
i


c
c
á

á
c
c
h
h


t
t
r
r
o
o
n
n
g
g


n
n
g
g
â
â
n
n


s

s
á
á
c
c
h
h


Bt ngun t nhng cuc khng hong t
ài chính kéo theo vic bi chi ngân sách
nhà nc (NSNN) ln đã đt áp lc lên các t chc công phi tr nên hiu qu và trách
nhim hn trong vic thc hin chính sách và chng trình ca mình. C th, nhng cuc
khng hong tài chính ti các nc ca T chc hp tác và phát trin kinh t (OECD)
trong nhng nm 1980 và 1990 là đng c ch yu đã làm ny sinh mnh m cho nhng
ci cách khu vc công sau này (Tony Bovaird & Elke Lõffler, 2003, p.13).
1
1
.
.
1
1
.
.
1
1

S
S




c
c


i
i


c
c
á
á
c
c
h
h


t
t
r
r
o
o

n
n
g
g


t
t
i
i


n
n


t
t
r
r
ì
ì
n
n
h
h


l
l



p
p


n
n
g
g
â
â
n
n


s
s
á
á
c
c
h
h


Hn th k qua, s khi ngun quan trng ca ci cách khu vc công là n lc
trong ci cách qun lý chi tiêu công, đc bit là phng thc lp ngân sách. Trong đó,
chính ph ca các nc m
un thc hin tt vic kim soát, phân b và s dng ngun lc

tài chính công ca nhà nc, qua đó nhm thc hin tt vai trò qun lý kinh t - xã hi ca
mình (S ình Thành & Bùi Th Mai Hoài, 2009, tr.262).
Cho đn nay, th gii tri qua tin trình ci cách son lp ngân sách nhà nc
trong qun l
ý chi tiêu công t vic chú trng đn yu t đu vào sang quan tâm kim soát
đu ra và hng đn kt qu thc hin, và t cách thc son lp và qun lý NSNN thng
niên sang trung hn bng vic xây dng khuôn kh chi tiêu trung hn (MTEF) chú ý đn
tính hiu sut, hiu qu, tính phù hp và tính bn vng (S ình Thành & cng s, 2005,
tr.22-28). C th:
6

Trc cui th k XIX, vic lp NSNN  hu ht các quc gia gn lin vi quyn
lc ca b máy hành pháp yu kém, ít có s kim soát ca TW và nhng quy trình lp
NSNN có đc thù riêng. Lp NSNN theo khon mc truyn thng, mt ci cách bt
ngun t quan đim cho rng vic thiu đi s kim soát đy đ chi tiêu công là góp phn
to ra môi trng làm gia tng đáng k nn t
ham nhng (S ình Thành, Bùi Th Mai
Hoài, 2009, tr.262-263).
Vì l đó, vào cui th k XIX và đu XX, các nhà ci cách NSNN đã ng h h
thng lp ngân sách theo khon mc đ tng cng trách nhim gii trình ca ngi
thc hin qua vic s dng chi tit hoá các ngun lc và s tuân th các khon mc chi
tiêu. Tuy vy, phng thc son lp này có nhng nhc đim đáng k nh: S phân b
ngun lc không tr li đc câu
hi ti sao tin phi chi tiêu; Ngân sách ch đc lp
trong ngn hn (thng là mt nm); Không chú trng đúng mc đn hiu qu phân b
ngun lc và hiu qu hot đng trong cung ng hàng hoá công.
Vi nhc đim trên, các nhà ci cách tp trung đi mi bng phng thc lp
ngân sách theo công vic thc h
in cn c vào đo lng khi lng công vic ca mt
đn v. Nó nhn mnh s tng hoà nhng thông tin hot đng vào trong quá trình lp

ngân sách. Th nhng, mô hình này không chú trng đn nhng tác đng hay nh hng
dài hn ca chính sách, và đc thit k hng vào thc hin tt c các mc tiêu, trong
khi ngun lc còn gii hn. Cho nên, nó không quan t
âm đúng mc đn tính hiu lc ca
chi tiêu NSNN.
im quan trng ca phng pháp lp ngân sách là cn chú trng đn tính hiu lc
và tác đng ca chi tiêu. S quan tâm này dn đn hình thành phng thc son lp ngân
sách
theo chng trình vào nhng nm đu 1960 (bt đu bi vic nghiên cu ci thin
các chng trình xã hi ti các nc OECD (Kusek & Rist, 2004, p.15), vi n lc nhm
thit lp mt h thng lp ngân s
ách gn kt cht ch vi lp chng trình và lp k
hoch. Mu cht ca lp NSNN theo chng trình là chng trình mc tiêu ca chính
sách công đ đo lng đu ra và tác đng đn mc tiêu. Tuy nhiên, phng thc son lp
NSNN theo chng trình có hn ch nht đnh: không th to ra chng trình cho các t
chc đ thc hin; không đm bo gn kt cht ch gia p
hân b ngành và mc tiêu chin
lc u tiên; không gn kt gia vic thit lp chng trình vi k hoch chi tiêu thng
xuyên đ s dng ngun lc tài chính công hiu qu.
Bc vào nhng nm 1980 và 1990, hu ht các nc phát trin đã thc hin ci
cách qun lý ngân sách hng vào lp ngân sách theo kt qu đu ra.
im ni bc ca
ci cách n
ày, là c s cho vic xây dng b khung chung ca h thng GSG bng mt
chin lc tng th nhm đt đc nhng thay đi quan trng trong qun lý và đo lng
công vic thc hin ca các c quan nhà nc so vi mc tiêu, làm cho chi tiêu công hiu
7

qu, hiu lc và thích hp hn vi vic thc hin mc tiêu gim nghèo, tng trng bn
vng, giúp cho các nhà tài tr tin tng vào h thng qun lý tài chính ca chính ph, qua

đó khuyn khích h ngày càng s dng kênh NSNN đ h tr các chng trình phát trin
kinh t - xã hi ca đt nc.
Lp ngân sách theo kt qu đu ra bao gm nhiu công đon: thit lp mc tiêu,
la chn cá
c ch s và kt qu hng ti, giám sát công vic thc hin, phân tích và báo
cáo nhng kt qu này so vi mc tiêu đ ra bng vic thit lp h thng thông tin qun lý
liên quan đn phân b và s dng ngun lc tài chính nh: các đu vào, đu ra, chi phí tài
tr và mi quan h gia đu ra vi đu vào và nhng tác đng ca các yu t này đn kt
qu mong mun ca chính ph và phù hp vi mc tiêu chính sách.
Hình 1.1: S đ các yu t c bn ca lp NSNN theo kt qu đu ra












Hình 1.2: S đ qun lý ngun lc ca lp NSNN theo kt qu đu ra

Kt qu
mong
đ

i
Khách hàng
+ nh hng đn cng đng.
+ ánh giá hiu qu.
+ Phn hi các đu ra.
Mc tiêu chính sách ca chính ph
Lp k hoch chin lc
(
tron
g

g
ii h

n n
g
un l

c cho
p

hé
p)
Lp ngân sách đu ra
ca các c quan nhà nc
Các đu ra (chi tit hoá, c th hoá, đo
lng chi phívà s lng); và liên kt
đu ra vi các kt qu mong mun.
Nhng hot đng công vic
ca các c quan, đn v
+ Sn xut ra đu ra
Qun lý chng trình
Miêu t mc tiêu chng trình, tiu
chng trình; và báo cáo các ch tiêu
thc hin then cht ca chng trình.
Ngun: S ình Thành (2005), Vn dng phng thc lp ngân sách theo kt
qu đu ra trong qun lý chi tiêu công ca Vit Nam, NXB Tài chính (tr.38).
Kt qu
theo k
ho

ch


u ra

u

v
à
o

Chi phí
Các mc tiêu
chin lc kinh t -
xã hi
Kt qu
th

c t
CHI PHÍ THC T
HIU QU
HIU LC
S THÍCH HP
8

T cách lp ngân sách theo kt qu đu ra tng nm mt, NSNN đc s dng ch
yu đ kim soát c quan qun lý ch không đ bo đm thc thi chính sách mt cách
hiu qu. Cách làm này không khuyn khích xác lp u tiên chi tiêu mt cách chin lc
cho mt giai đon, các chính sách mi có ít c hi đc đa vào thc hin.
Nhn thy nhc đim trên, hin nay, nhiu nc chuyn s
ang lp ngân sách theo
khuôn kh chi tiêu trung hn (MTEF) nhm kt ni chính sách, lp k hoch và lp
ngân sách phù hp vi nng lc ca quc gia bng vic lp các Chin lc ngành trong
trung hn và xác đnh rõ nhim v, mc tiêu, kt qu hot đng. T đó, xây dng ngân
sách ca ngành nhm phn ánh nhng chi phí cn thit ca các chính sách cho các hot
đng đc quyt đnh, la chn u tiên đ đt các sn phm đu ra. Vi MT
EF, càng
thy rõ, các nc đang phát trin cng nh nhng nc nghèo s có nhiu c hi hn (đ
nhn đc tài tr ngun lc) cho vic thc hin gim nghèo và thu hp chênh lch thu
nhp gia các tng lp dân c bng vic c th hoá u tiên chính sách thành các Chin

lc, D án và Chng trình mc t
iêu quc gia.
Tin trình ci cách này là xu th tt yu đ các nc n lc hn trong đánh giá
thành qu hot đng. Có chng, s tip cn này đn sm hay tr là do quyt tâm chính tr
ca quc gia ni áp dng và mc tiêu hng đn trong qun lý chi tiêu công.
1
1
.
.
1
1
.
.
2
2




M
M


c
c


t
t
i

i
ê
ê
u
u


q
q
u
u


n
n


l
l
ý
ý


c
c
h
h
i
i

t
t
i
i
ê
ê
u
u


c
c
ô
ô
n
n
g
g


(
(
P
P
E
E
M
M
)

)






Nhu
cu ci cách qun tr khu vc công đt sc ép ln cho các quc gia trong
chính sách PEM nhm to ra mt h thng ngân sách hot đng có hiu qu. ó là tuân
th k lut tài khóa tng th, phân b và s dng hiu qu ngun lc da trên chin lc
u tiên, tính hiu qu và hiu lc ca các chng trình. Ba cp đ này là vic tái lp ba
chc nng (kim so
át nhng ngun lc công, lp k hoch cho s phân b ngun lc, và
qun lý ngun lc) mà vn đã đ
c đnh hng trong ci cách PEM thi gian qua.
Hình 1.3: Mc tiêu ca qun lý chi tiêu công và qun lý ngân sách

Ngun: Richard Allen & Daniel Tommasi
(2001), Managing Public Expenditure - A
Reference Book for Transition Countries,
Paris: OECD [p.20].
K lut tài
khoá tng
th
Hiu qu
phân b
Hiu qu
hot đng
Phân phi các hot đng dch v
Chính sách, chng trình, d án
S kim soát chi tiêu toàn din
Vai trò điu phi ca B tài chính
Nhng lnh vc chin lc
(s liên kt lnh vc)
Các c ch kt hp liên b
u tiên chin lc cho nhng
chng trình hot đng
Các b chuyên ngành, đn v chi tiêu
Các mc t
i
êu c bn Các mc ca
q
un l
ý
n
g

ân sách
Các mc tiêu
kinh t v mô
Các mc tiêu
chính sách
Kt qu thc
hin hot đng
Tp hp các quy
tc ng x, đo
đc, đo lý
Phân b ngun lc
H thng qun lý
ngun nhân lc
9

Tuân th k lut tài chính tng th:
Vi hu ht các quc gia, ngun lc tài chính cung ng đ tha mãn nhu cu là có
gii hn, nu đ chi tiêu ngân sách gia tng s dn đn nhng hu qu (gia tng gánh nng
n ca nn kinh t trong tng lai; gia tng gánh nng v thu; phá v cân bng kinh t),
t đó nh hng xu đn tng trng kinh t.

Vì lý do trên, cn thit phi gi k lut tài chính tng th đ n đnh kinh t v mô.
iu này yêu cu gii hn tng chi tiêu phi đc thit lp da vào các ch tiêu tng th
v mô. Ràng buc này phi đc tng cng trong sut quá trình thc hin ngân sách và
đc duy trì, gi vng n đnh trong dài hn. Thêm vào đó, nhng sp xp th ch đi vi
k lut tài chính tng th còn đ
c ràng buc cht ch bi hin pháp, các đo lut, th
trng tài chính, nhng cam kt ca chính ph trc công dân.
Phân b ngun lc theo nhng u tiên chin lc:
Sau khi đã xác đnh tính k lut tài khóa tng th, vic phân b ngun lc cn phi

u tiên hoá các mc tiêu chin lc đã xác lp, “không nên phân b ngun lc theo kiu
dàn tri” (Nguyn Th Huyn & Nguyn Hng Thng, 2
011, tr.13). Tuy nhiên, các chin
lc này còn tu thuc vào vic chính ph có đa ra đc các lun c khoa hc cho các
quyt đnh ca mình và đánh giá ngun tài chính trong sut thi gian thc hin chính sách
đó hay không. iu quan trng  đây là chính ph phi xây dng các th ch đ h tr
cho vic hoch đnh chính sách chin lc hp lý.
Trong phân b ngun lc tài chính, đ h tr nhng sp xp th ch thì cn có
thông tin v: chi phí; đu ra và đu vào; chi phí
, đu ra và đu vào ca các đ xut chính
sách mi. Và, vic công khai ca c quan thc hin, vic kim tra, giám sát và đánh giá
ca c quan qun lý phi hot đng hu hiu, kp thi và đáng tin cy.
Kt qu hot đng - tính hiu qu và hiu lc:
Nhng quy đnh truyn thng v lp ngân sách vi các hn c
h ca nó đã làm gim
đi hiu qu phân b ngun lc tài chính và gây ra s kém hiu qu trong hot đng, bi
nó không khuyn khích tit kim, không to ra mi gn kt gia khi lng chi tiêu vi
khi lng đu ra. Cng thêm, nhng hot đng ca ngi qun lý ch yu đc GSG
da vào s tuân th và chp hành nhng lut l quy đnh m
ang tính th tc hành chính,
ch không đánh giá DTKQ đu ra mà h thc hin.
 nâng cao tính hiu qu, hiu lc trong PEM đòi hi ngi qun lý phi đc
trao quyn t ch trong vic điu hành hot đng và nâng cao tính t chu trách nhim v
kt qu. Các th ch cn thit đó là: cn gii hn chi phí hot đng; thit lp h thng
thông tin minh bch; chuyn dn t kim soát
chi phí đu vào sang kim soát các yu t
đu ra (đo lng kt qu); tng cng kim soát vic s dng ngun lc.
10

1

1
.
.
1
1
.
.
3
3




T
T
h
h
ô
ô
n
n
g
g


t
t
i
i
n

n


v
v




k
k


t
t


q
q
u
u




h
h
o
o



t
t


đ
đ


n
n
g
g
:
:




Ngày càng nhiu hn nhu cu ca công dân v trách nhim gii trình ca b máy
hành chính công và kt qu hot đng t chính ph. C th, trong gn ba thp k qua, các
quc gia ca OEC
D đã chu tác đng bi áp lc gia tng t nhng nhu cu công và các
ràng buc tài khoá cho nhng dch v cht lng tt hn đ tng cng trách nhim và
ci tin kt qu hot đng.
Sut hn 20 nm qua, các chính ph ca OECD đã tìm cách đ thay đi tm quan
trng ca v
ic lp và qun lý ngân sách theo cách kim soát đu vào hng đn s tp
trung vào kt qu, và đo lng các đu ra, kt cc. Trong khi ni dung, tin đ và phng
pháp ca s b sung ca ci cách này thay đi theo tin trình thi gian  các quc gia,

chúng to ra s đi mi trong các kt qu mang tính đo lng.
Gn 75% báo cáo ca các quc gia ca OECD không có d liu v kt qu thc
hin tài chí
nh trong tài liu ngân sách ca h (Teresa Curristine, 2005, p.87). n nhng
nm đu 1990, đa s các nc OECD đã phát trin thông tin kt qu thc hin. Tuy nhiên,
lp ngân sách theo kt qu thc hin liên quan nhiu hn đn s phát trin ca thông tin
kt qu thc hin: nó liên quan đn vic s dng thông tin này trong phân b ngun lc.
Tài liu Lp ngân sách theo kt qu hot đng ti các quc gia ca OECD (2007),
các nhà nghiên cu cho rng: “Mc dù s tht
là ý tng liên quan kt qu thc hin đn
ngun lc vào đu th k 20, nhng không có đnh ngha va đt tiêu chun va đn gin
đc chp nhn v lp ngân sách theo kt qu thc hin. Mt lot thut ng và đnh ngha
đc kt hp di tên ca lp ngân sách theo kt qu thc hin: lp ngân s
ách cho kt
qu, lp ngân sách da trên kt qu thc hin, tài tr theo kt qu thc hin”.
T chc OECD (2005) đã đnh ngha lp ngân sách theo kt qu thc hin là mt
dng ca lp ngân sách mà có liên quan ngun lc đc phân b đn kt qu đo lng, và
tìm cách phân bit vic lp ngân sách theo kt qu thc hin da vào s dng nhng
thông tin kt qu thc h
in chính thc đã đ xut trong tin trình ngân sách. Nhng thông
tin này đc đa ra ng ý c vic đo lng kt qu thc hin và nhng đánh giá ca nó.

Bng 1.1:
Phân bit ba loi lp ngân sách theo kt qu thc hin

Loi
S gn kt gia thông
tin kt qu thc hin và
ngun tài tr
Kt qu thc hin thc t hoc

đã lên k hoch
Mc đích chính trong
tin trình ngân sách
Lp NSNN kt qu
thc hin theo kiu
trình din
Không gn kt.
Nhng mc tiêu kt qu thc
hin /hoc nhng kt qu ca
công vic thc hin
Trách nhim gii trình
Lp NSNN da trên
thông báo kt qu
thc hin
Gn kt lng lo, gián
tip.
Nhng mc tiêu kt qu thc
hin /hoc nhng kt qu ca
công vic thc hin
Lp k hoch và/ Trách
nhim gii trình
Lp NSNN kt qu
thc hin trc tip
Gn kt cht, trc tip
Nhng kt qu ca công vic
thc hin
Phân b ngun lc và
trách nhim gii trình
Ngun: Nguyn Th Huyn & Nguyn Hng Thng, 2011, tr.60
11

1
1
.
.
2
2




S
S




l
l
i
i
ê
ê
n
n


k
k



t
t


g
g
i
i


a
a


c
c
h
h
í
í
n
n
h
h


s
s
á

á
c
c
h
h
,
,


c
c
h
h




n
n
g
g


t
t
r
r
ì
ì
n

n
h
h


v
v
à
à


p
p
h
h
â
â
n
n


b
b




n
n
g

g
u
u


n
n


l
l


c
c


N
N
S
S
N
N
N
N




Cùng vi nhng n lc trong tin trình ci cách son lp ngân sách ca

mình,
chính ni ti Chính ph cng đã t điu chnh và hoàn thin công tác qun tr công theo
hng minh bch và có trách nhim hn. K t khi phng thc son lp NS
NN theo
chng trình (nhng nm 1960), vic vn hành vi nó là các chng trình quc gia theo
các mc tiêu chính sách (hình 1.4 và 1.5) đc d liu theo hng tích cc hn. Ngoài
phn chi thng xuyên, ngân sách còn dành phn khá ln đ thc hin các chng trình,
chính sách ca quc gia cho phát trin kinh t - xã hi trong tng nm c th và c giai
đon. S phân b này ph thuc vào u tiên chin lc ca chính ph và kh nng ca
ngun lc (NSTW, NSP, cng đng, tài tr, vay…).
Hình 1.4: S đ qun lý thc hin các chng trình, chính sách




Ngun: Nguyn Th Huyn & Nguyn Hng Thng, 2011, tr.75
Qua s đ, ngun lc và phân b ngun lc đóng vai trò rt quan trng trong vic
thc hin mc tiêu chính sách quc gia, nó là công c chính đ đa các chính sách,
chng trình thành các hot đng c th đ nhm đt đc mc tiêu đ ra. Và cng chính
t kt qu ca vic s dng ngun lc này, nó s tác đng tr li đn mc tiêu ca chính
sách, chng trình.  bit đc vic ph
ân b ngun lc cho chính sách, chng trình có
đúng và đt mc đích hay không, ch có phng cách duy nht là ly kt qu hot đng
ca chng trình đ đo lng.
Hình 1.5: Mô hình logic cho mc tiêu phát trin quc gia



Ngun: Kusek & Rist, 2004, p.18
 thc hin s liên kt có hiu qu và hiu lc, chính ph ngày càng cn thit

phi có c ch GSG tích cc hn đ đo lng thành qu hot đng t các chính sách,
chng trình ca mình. Qua đó, chính ph có th kim soát tt ngun lc công đ ra quyt
đnh chính sách phù hp, đng thi minh chng cho hot đng ca mình là minh bch và
trách nhim cao đ tranh th s ng h t phía đi tác, nhà tài tr và công dân.
Thêm v
ào đó, trong bi cnh GSG DTKQ, chính ph luôn tìm cách b trí khuôn
kh chi tiêu t ngun lc tài chính công cho phù hp vi các kt cc chính sách và
Mc tiêu u ra Hot đn
g
u vào
K
t cc
Kt qu
Th

c hi

n
Chính
sách ca
quc gia
Các u
tiên chin
lc
Các
chng
trình mc
tiêu
Ngun
lc và

phân b
ngun

Kt
qu
K hoch,
chin lc
phát trin
12

chng trình, vic đo lng kt qu hot đng ca t chc đ tr giúp cho vic đt ti các
kt cc có tm quan trng đc bit. Chính t mi quan h mt thit và tt yu (ca vic đo
lng thành qu hot đng) ca các chng trình, chính sách và phân b ngun lc s
minh chng cho hiu qu và hiu lc hot đng ca chính ph.
Nhìn chung, c các nc ph
át trin và đang phát trin đu đang c gng gn kt kt
qu hot đng vi chin lc hay khuôn kh chi tiêu công. Nu mi liên h này không
đc thit lp thì không cách nào đ xác đnh xem liu vic phân b ngân sách cho các
chng trình thc ra là đang h tr cho (mt chng trình) thành công hay tht bi. Hn
th na, điu đó cng có ngha là không có bt c cách n
ào cung cp đc thông tin phn
hi trong giai đon trung gian đ xác đnh xem liu có th điu chnh ngân sách đ thay
đi d án, chng trình và do đó làm tng xác sut đt đc kt qu mong mun (Kusek
& Rist, 2004, p.34). Ví d: trong nhng nm 1990, Indonesia đã bt đu gn đánh giá vi
tin trình phân b ngân sách hàng nm. “ánh giá đc coi là mt công c điu chnh
chính sách và các chng trình chi tiêu công thông qua các mi liên h trc tip hn ti
K hoch p
hát trin quc gia và tin trình phân b ngân sách” (Guerrero, 1999, p.5).
1
1

.
.
3
3




M
M
ô
ô


h
h
ì
ì
n
n
h
h


g
g
i
i
á
á

m
m


s
s
á
á
t
t


v
v
à
à


đ
đ
á
á
n
n
h
h


g
g

i
i
á
á


d
d


a
a


t
t
r
r
ê
ê
n
n


k
k


t
t

q
q
u
u




t
t
r
r
o
o
n
n
g
g


h
h
o
o


t
t

đ
đ


n
n
g
g


k
k
h
h
u
u


v
v


c
c


c
c

ô
ô
n
n
g
g


1
1
.
.
3
3
.
.
1
1




L
L


c
c
h
h

s
s




h
h
ì
ì
n
n
h
h


t
t
h
h
à
à
n
n
h
h

v
v
à
à


m
m


c
c


đ
đ
í
í
c
c
h
h


c
c


a
a

G
G
S
S


G
G


d
d


a
a


t
t
r
r
ê
ê
n
n

k
k


t
t


q
q
u
u






Vic đo lng kt qu hot đng có mt sc mnh ln và xuyên sut mi thi đi.
Hn 5.000 nm v trc, ngi Ai-cp c đi đã thng xuyên theo dõi sn lng lng
thc và thc phm t
rên đt nc ca h. Theo ngha này, GSG chn c
hn không phi là
hin tng mi. Các quc gia và chính ph hin đi cng vy, h đã tìm cách theo dõi chi
tiêu, thu nhp, quy mô t chc cán b, ngun lc các chng trình và d án, các hàng hoá
và dch v đc cung cp…. bng phng thc GSG. (Kusek & Rist, 2004, p.11-12)
Nh khng đnh, GSG xut hin rt sm, thích ng vi nhu cu GSG cho tng
giai đon phát trin. Trong đó, h thng GSG truyn thng tp tr
ung vào công tác thc
hin đc thit k đ gii quyt vn đ tuân th - “h đã thc hin điu đó cha; đã huy

đng đu vào cn thit cha; đã cung cp đu ra nh đã đnh cha?). Cách tip cn này
tp trung vào vic GSG xem d án, chng trình, chính sách đc thc hin tt ti mc
nào. Nó thng gn vic thc thi vi mt đu mi chc nng c th. Tuy nhiên, cách tip
cn này khô
ng giúp cho các nhà hoch đnh chính sách, nhà qun lý và bên hu quan hiu
đc s thành công và tht bi ca d án, chng trình, chính sách c th.
Chính vì th, H thng GSG da trên kt qu ra đi, đc thit k đ tr li cho
câu hi “ri sao na” - mà H thng G
SG truyn thng cha gii đáp đc. Nó là mt
quá trình liên tc thu thp và phân tích s liu đ so sánh vi các kt qu d đnh đ xem
d án, chng trình hay chính sách đc thc hin tt đn mc nào, và giúp tr li cho
13

các câu hi: “nhng mc tiêu ca t chc là gì và có đt đc không; kt qu thc hin có
th đc minh chng bng cách nào?”
Trong nhng nm 1960-1970, ti các nc ca OECD, GSG da trên kt qu
đc dùng đ nghiên cu cách ci thin các chng trình xã hi. Sau đó, vào nhng nm
1980-1990, nó đc s dng trong qun lý ngân sách. T nhu cu và n lc phát trin, nó
ngày càng lan rng đn các nc đang phát t
rin - nhiu nc tham gia vào các n lc này
đ nhm đáp ng đc các yêu cu c th ca nhà tài tr, hoc các mc tiêu phát trin
quc t, hoc trong mt s trng hp đ phn ng li trc các áp lc kinh t - xã hi.
Ngày nay, có nhiu áp lc buc chính ph phi chu trách nhim nhiu hn v
công vic ca mình cng nh phi th hin các kt qu đã đt đc. Cng thêm,
các báo
cáo Chin lc gim nghèo quc gia, nhng công c phát trin quan trng  các nc
nghèo đòi hi phi có h thng GSG nhng tin b đt đc và mt cam kt v gii
trình và minh bch đi vi các kt qu có th đánh giá đo lng đc.
Ngoài ra, hin nay, trong hu ht các t chc tài tr, t chc phi chính ph, qun lý
da trên kt qu cng là mt xu hng và ngi ta ngày càng kêu gi các đi tác áp dng

mnh m hn na cách tip cn này trong GSG (A Background Paper, 2007,
p.2-3).
Chính yêu cu mà các bên hu quan đt ra s cung cp cho các nhà qun lý khu vc công
thông tin v nhng tin b trong vic đt ti mc tiêu và ch tiêu đt ra, và cung cp bng
chng quan trng làm c s cho điu chnh chính sách, chng trì
nh, d án trong quá
trình thc hin.
Xây dng h thng GSG da trên kt qu v cn bn to thêm chic chân th t
cho chic gh qun tr quc gia. Cái thng thiu trong h thng ca chính ph là hp
phn phn hi v kt cc và kt qu các hành đng ca chính ph. y là lý do vì sao vic
xây dng h thng GSG cung cp cho ngi
ra quyt đnh mt công c na đ qun lý
khu vc công.
Mc đích ca GSG da trên kt qu giúp ci thin hiu sut và đt đc kt qu.
Chính xác hn, GSG da trên kt qu là đ đo lng và đánh giá hiu qu nhm qun lý
tt hn các kt qu phát trin. Ngày nay, GSG da trên kt qu, trng tâm là đánh gi
á s
đóng góp ca các yu t khác nhau cho mt kt qu đu ra nht đnh bng vic tích cc áp
dng các thông tin thu đc qua GSG da trên kt qu đ ci thin các chin lc,
chng trình và hot đng khác.
1
1
.
.
3
3
.
.
2
2





n
n
h
h


n
n
g
g
h
h


a
a


G
G
S
S



G
G


d
d


a
a


t
t
r
r
ê
ê
n
n


k
k


t
t

q
q
u
u






T chc OECD đnh ngha GSG nh sau:

14

+ Giám sát (theo dõi) là mt chc nng liên tc đc s dng đ thu thp có h
thng d liu v mt s ch s nht đnh nhm cung cp cho nhà qun lý và các bên hu
quan ch yu ca mt phng thc can thip nào đó vào tin trình phát trin đang din ra
các ch báo v mc đ tin b, mc đ đt đc các mc tiêu và tin đ trong s dng
ngun lc đc phân b.
+ ánh gi
á là vic xem xét mt cách có h thng và khách quan v mt d án đang
tin hành hoc đã hoàn thành. Mc đích là nhm xác đnh tính hp lý và tính hin thc
ca các mc tiêu, hiu qu phát trin, tác đng và tính bn vng ca nó. Quá trình đánh
giá phi cung cp các thông tin đáng tin cy, hu ích, cho phép áp dng các bài hc rút ra
vào tin trình ra quyt đnh ca c nhà tài tr và quc gi
a nhn tài tr.
Bng 1.2: Vai trò b khuyt ln nhau ca GSG da trên kt qu

1
1
.
.
3
3
.
.
3
3




M
M
ô
ô

h
h
ì
ì
n
n
h
h


1
1
0
0


b
b




c
c


c
c



a
a


H
H




t
t
h
h


n
n
g
g


g
g
i
i
á
á
m
m

s
s
á
á
t
t


v
v
à
à


đ
đ
á
á
n
n
h
h


g
g
i
i

á
á


d
d


a
a


t
t
r
r
ê
ê
n
n


k
k


t
t

q
q
u
u




Trong quá trình xây dng h thng GSG da trên kt qu, tuy có nhiu quan
đim
khác nhau v th t ca các bc, nhng các chuyên gia đu nht trí vi ý đ tng
th. Mt s chuyên gia đa ra Mô hình 4 bc hay 7 bc. Cho dù có nhiu bc khác
nhau, các hot đng ch yu ca h thng GSG vn là:
Xác đnh các kt cc và mc
tiêu; Chn các ch s kt cc đ giám sát; Thu thp các s liu k gc v điu kin hin
ti; t ra các ch tiêu c th và thi gian phi đt đc; Thu thp thông tin mt cách
thng xuyên đ đánh giá xem liu các ch tiêu này có đt đc hay không; Phân tích và
báo cáo kt qu.
Khi đã thng nht rng mt h thng tt phi bao gm n
hng cái gì, thì ti sao các
h thng này li không tr thành mt phn trong hot đng bình thng ca các c quan
chính ph, các bên hu quan, ngi cho vay và ngi đi vay? Mt lý do hin nhiên là
nhng ngi thit k h thng GSG thng b qua tính phc tp và nhiu tình tit trong
bi cnh ca quc gia, chính ph hay mt ngành. Thêm vào đó, nhu cu ca ngi dùng

. Phân tích vì sao các kt qu mong mun
đt đc hay không;
. ánh giá s đóng góp mang tính nhân qu
c th ca các hot đng vào kt qu;
. Kho sát quá trình thc hin;

. Phát hin các kt qu mà không th lng
trc đc;
. Cung cp bài hc kinh nghim, nhn mnh
các thành qu quan trng hoc tim nng ca
chng trình, đa ra các đ xut ci tin.
. Làm rõ mc tiêu ca chng trình;

. Gn kt các hot đng và ngun lc vi
mc tiêu;
. Chuyn các mc tiêu thành các ch s
phn ánh kt qu hot đng, đng thi
xác đnh các mc tiêu;
. Thng xuyên thu thp s liu v các ch
s, so sánh s liu tht vi ch tiêu đ ra;
. Báo cáo tin đ cho các nhà qun lý và
cnh báo h v các vn đ phát sinh.
Giám sát ánh
g
iá