Mối quan hệ giữa tỷ giá hối đoái thực và tăng trưởng kinh tế ở Việt Nam

LIăCMăN
 hoƠn thƠnh chng trình cao hc vƠ lun vn nƠy, tôi đƣ nhn đc rt nhiu s
hng dn, giúp đ vƠ góp ý nhit tình ca quý thy cô trng i hc kinh t
TP.HCM nói chung vƠ quý thy cô khoa TƠi chính doanh nghip nói riêng, các bn bè
cùng lp TCDN-êm 3, gia đình vƠ đng nghip.
Trc ht, tôi xin gi li cm n chơn thƠnh nht đn Thy lƠ GS. TS.Trn Ngc Th,
ngi đƣ trc tip hng dn tn tình cho tôi trong sut quá trình thc hin lun vn.
Sau đó, tôi xin cm n các bn trong lp TCDN đƣ ht lòng h tr, trao đi; xin cm
n gia đình vƠ bn bè đƣ nhit tình giúp đ, to điu kin thun li cho tôi hoƠn thƠnh
lun vn nƠy.
TP. H Chí Minh, tháng 12/2011
Hc viên

NguynăThăThúy








LIăCAMăOAN
Tôi xin cam đoan đơy lƠ công trình nghiên cu ca tôi vi s giúp đ ca Thy hng
dn vƠ các thy cô trong khoa tƠi chính doanh nghip; s liu thng kê lƠ trung thc;
ni dung vƠ kt qu nghiên cu ca lun vn nƠy cha tng đc công b trong bt k
công trình nƠo cho ti thi đim nƠy.
TP. H Chí Minh, ngƠy 20 tháng 12/2011
Hc viên

NguynăThăThúy











MCăLC

Tómălc 1
Dnănhp 2
Chngă1:ăTNGăQUANăVÀăCÁCăNGHIểNăCUăTHCăNGHIMăVăMIă
QUANăHăTăGIÁăHIăOÁIăVÀăTNGăTRNGăKINHăT 4
1.1. Tip cn t giá thc thc hiu lc: 4
1.2. Mi quan h t giá hi đoái vƠ tng trng kinh t: 5
1.2.1 S cn thit ca vic nghiên cu mi quan h t giá hi đoái vƠ tng trng
kinh t: 5
1.2.3 Gii thích mi quan h t giá hi đoái vƠ tng trng kinh t: 7
1.3. Nhng nghiên cu trên th gii v mi quan h t giá hi đoái vƠ tng trng
kinh t: 8
KT LUN CHNG 1 18
Chungă2:ăMÔăHỊNHăNGHIểNăCU 19
2.1 Phng pháp phơn tích s dng trong mô hình nghiên cu: 19
2.2 Mô hình nghiên cu: 20

KT LUN CHNG 2 27
Chngă3:ăKIMăNHăMIăQUANăHăTăGIÁăậ TNGăTRNGăăVITă
NAMăGIAIăONă2001-Q2.2011 28


3.1 T giá hiu lc vƠ chính sách điu hƠnh t giá ca Vit Nam giai đon 2001-
Q2.2011 28
3.1.1. Mt s nhn đnh v chính sách t giá ca Vit Nam t thi k bt đu th
ni t giá đn hin nay: 28
3.1.2 Thc trng t giá hi đoái ca Vit Nam giai đon 2001 ậ Q2-2011: 30
3.2 Tng trng ca Vit Nam giai đon 2001-Q2 2011: 37
3.2.1 Giai đon 2001-2007: 39
3.2.2 Giai đon 2008 đn hin nay: 39
3.3 Kim đnh mi quan h t giá hiu lc vƠ tng trng  Vit Nam giai đon
2001-Q2.2011: 41
3.3.1 Kt qu hi quy t giá hiu lc vƠ tính toán ch s INDEXVAL: 41
3.3.2 Kt qu hi quy tng trng kinh t: 46
KT LUN CHNG 3 50
Chngă4:ăMTăSăKHUYNăNGHăCHệNHăSÁCHăQUNăLụăTăGIÁăPHCă
VăMCăTIểUăTNGăTRNGăăVITăNAM 51
4.1 S dng khái nim r tin t trong nn kinh t: 51
4.2 S dng t giá hiu lc đ đánh giá, t đó xác đnh t giá mc tiêu vi biên đ
rng hn: 53
4.3 Kt hp các chính sách tƠi chính, tin t vƠ các bin pháp kim soát vn nhm
kt hp hƠi hòa các yu t ca b ba bt kh thi trong điu hƠnh nn kinh t đ va
đm bo linh hot t giá, va đm bo n đnh kinh t v mô: 55


4.4 Phát trin th trng tƠi chính cng nh phát trin th trng ngoi hi nhm h
tr cho các bin pháp can thip ca chính ph, tin đn vic linh hot ti đa t giá: 57

4.5 Các bin pháp hƠnh chính khác: 59
KT LUN CHNG 4 60
Ktălun chung…………………………………………………………………….61
HnăchăvƠăhngămărngănghiênăcu………………………………………….62
TƠiăliuăthamăkho…………………………………………………………………63
Phălc…………………………………………………………………………… 65
DANHăMC HÌNH V
Hình 1.1: Mi quan h gia t giá vƠ tng trng kinh t 7
Hình 1.2: Mc đ bin đng t giá thc hiu lc ca các quc gia 11
Hình 1.3: Mc đ đnh giá đng ni t vƠ tng trng kinh t ca Trung Quc 14
Hình 1.4: Mc đ đnh giá đng ni t vƠ tng trng kinh t ca n  15
Hình 1.5: Mc đ đnh giá đng ni t vƠ tng trng kinh t ca HƠn Quc 15
Hình 3.1: T giá hiu lc ca Vit Nam giai đon 2001-Q2 2011 30
Hình 3.2: Cán cơn thng mi ca Vit Nam vƠ th gii giai đon 2001-Q2 2011 33
Hình 3.3: Din bin tc đ tng trng ca Vit Nam giai đon 2001-Q2 2011 38
Hình 3.4 Mi quan h gia t giá thc hiu lc vƠ thu nhp bình quơn đu ngi ca
Vit nam giai đon 2001-Q2 2011 4
4


Hình 3.5: Phơn phi ca ch s lnINDEXVAL 45
Hình 3.6: Mi quan h gia tc đ tng trng GDP vƠ thu nhp bình quơn đu ngi
ca Vit nam giai đon 2001-Q2 2011 4
7
Hình 3.7: Mi quan h gia tc đ tng trng GDP vƠ t giá ca Vit nam giai đon
2001-2010 4
8
DANHăMCăBNG
Bng 1.1: Kt qu hi quy t giá hiu lc ……………………………………………9
Bng 1.2: Kt qu hi huy tc đ tng trng………………………………………17

Bng 2.1: Bng tính toán ch s lnGDPC ca Vit Nam…………………………….21
Bng 2.2: Bng t giá thc hiu lc ca Vit Nam………………………………….23
Bng 3.1: Bng tính toán t giá hiu lc ca Vit Nam 2001-Q2.2011 31
Bng 3.2: Kim ngch xut nhp khu ca Vit Nam giai đon 2000-2010 (làm tròn
s)……………………………………………………………………………………33
Bng 3.3: T l tng trng GDP ca Vit Nam 2001-Q2 2011 38
Bng 4.1: T trng ngoi thng ca mt s đi tác ngoi thng vi Vit Nam nm
2009………………………………………………………………………………….52





DANHăMCăCÁCăTăVITăTT
Tă
vită
tt
TingăAnh
TingăVit
CPI
Consumer Price Index
Ch s giá tiêu dùng
EUR
EURO
ng tin chung Chơu Âu
GDP
Gross Domestic Product
Tng sn phm quc ni
GNP
Gross National Product

Tng sn phm quc gia
GSO
General Statistics Office
Tng cc thng kê
IMF
International Monetary Fund
Qu tin t th gii
IS-LM
Ivestment/Saving-Liquidity/Money
supply
Mô hình IS-LM
JPY
Japan Yen
ng yên Nht
LDC
Least Developed countries
Nhng nc kém phát trin nht th
gii
NHNN

Ngơn hƠng nhƠ nc
NHTM

Ngơn hƠng thng mi
REER
Real Effective Exchange Rate
T giá thc có hiu lc
USD
United State Dollar
ng đôla M

VND
Vietnam Dong
ng Vit Nam
XNK

Xut nhp khu

1

TịMăLC
Tác gi thc hin phơn tích, đánh giá tác đng ca t giá hi đoái thc hiu lc đn tc
đ tng trng ca Vit Nam giai đon 2001ậ Q2.2011 bng lý lun vƠ bng mô hình
đc k tha t Giáo s Dani Rodrik (2008). Mô hình nƠy nhn đnh tc đ tng
trng b nh hng bi t giá hi đoái thc vƠ thu nhp ca mt quc gia. Kt hp
c lng t mô hình vi vic phơn tích thc trng tng trng kinh t ca Vit Nam,
tác gi đa ra mt s nhn xét cng nh nhng khuyn ngh chính sách t giá mang
tính đnh hng trong thi gian ti.
Tăkhóa: t giá, thu nhp bình quơn đu ngi, tng trng kinh t, lý thuyt Balassa
Samuelson, mô hình hi quy.

2

DNăNHP
Tínhăcpăthităcaăđătài:
T giá hi đoái vƠ tng trng kinh t lƠ hai khái nim đc nhiu chuyên gia vƠ các
nhƠ kinh t nghiên cu. Tuy nhiên, vic qun lý t giá nh th nƠo đ giúp nn kinh t
tng trng lƠ mt vic không h đn gin. Mt s quc gia la chn chính sách gim
giá đng ni t đ kích thích xut khu vƠ t đó đt đc tc đ tng trng nh ý
mun, đin hình lƠ các quc gia Trung Quc, HƠn Quc, n …. Th nhng, bên
cnh nhng thƠnh tu đt đc ca nn kinh t, các nc nƠy cng phi đi mt vi
nhng khó khn nht đnh.
Nói v mi quan h gia t giá hiu lc vƠ tng trng kinh t thì có rt nhiu nhng
nghiên cu đƣ ch ra có mt mi tng quan gia chúng. Ni bt lƠ các nghiên cu ca
các tác gi Ofair Razin vƠ Susan M.Collins (1997), Barry Eichengreen (2008), Dani
Rodrik (2008),…. Các nghiên cu nƠy đu khng đnh rng vic đnh giá cao hay thp
đng ni t s nh hng đn tc đ tng trng ca nn kinh t.
Trong đó, nghiên cu ca Dani Rodrik (2008) đƣ tìm thy mi liên h gia t giá hiu
lc vƠ tng trng kinh t có ý ngha hn khi áp dng đi vi nhng quc gia đang
phát trin. Vi s liu vƠ nhng kin thc tìm hiu đc kt hp vi phng pháp
phơn tích thc nghim, tác gi đƣ chng minh đc mi quan h nƠy cng có ý ngha 
Vit Nam trong giai đon 2001-Q2.2011. ng thi, ch ra mt s nhng vng mc
trong các bin pháp điu hƠnh t giá hin ti cng nh nhng chính sách t giá nên áp
dng  Vit Nam trong thi gian sp ti nhm tin ti mc tiêu tng trng vƠ n đnh
kinh t.
Kt cu bƠi lun vn gm có 4 chng nh sau:

3

Chng 1: Tng quan lý thuyt vƠ các nghiên cu thc nghim v mi quan h gia t
giá hi đoái vƠ tng trng kinh t
Chng 2: Mô hình nghiên cu
Chng 3: Kim đnh mi quan h gia t giá hiu lc vƠ tng trng  Vit Nam giai
đon 2001-Q2.2011
Chng 4: Mt s khuyn ngh chính sách
McătiêuăcaăđătƠi:
Hin nay có rt nhiu nghiên cu cng nh quan đim v các chính sách t giá khác
nhau  Vit Nam. Tuy nhiên, chính sách nƠo lƠ đúng đn vƠ phù hp vi hoƠn cnh
nc ta thì vn cha rõ rƠng, vƠ mc tiêu cui cùng ca vic áp dng chính sách t giá
có nhm phc v cho tng trng kinh t hay không.
Vì vy, mc tiêu ca đ tƠi lƠ gii quyt vn đ : T giá có nh hng đn tc đ tng
trng hay không? VƠ nu có thì mc đ nh hng lƠ nh th nƠo?
Phngăphápănghiênăcu:
 tƠi s dng phng pháp thng kê, so sánh nhm nêu lên thc trng chính sách t
giá hin nay vƠ tc đ tng trng kinh t qua các k nghiên cu.
ng thi, đ tƠi s dng các s liu thng kê đc công b trong khong thi gian t
2001 đn quý 2.2011 ca các ngun IMF, Tng cc thng kê, NHNN,… đ thc hin
phng pháp hi quy tuyn tính da theo mô hình ca Giáo s Dani Rodrik, t đó
phơn tích đnh lng các yu t trong mô hình cn nghiên cu nh: tính toán t giá
thc có hiu lc, kim đnh mi quan h gia t giá vƠ thu nhp, gia t giá vƠ tc đ
tng trng kinh t,…
4

Chngă1:ăTNGăQUANăVÀăCÁCăNGHIểNăCUăTHC
NGHIMăVăMIăQUANăHăTăGIÁăHIăOÁI VÀăTNGă
TRNGăKINHăT
1.1.ăTipăcnătăgiáăthc hiuălc:

T giá hi đoái đo lng giá tr ca mt đng tin trên mt đn v đng tin khác.
Theo đó, mt đng tin s đóng vai trò lƠ đng tin yt giá vƠ đng tin còn li đóng
vai trò lƠ đng tin đnh giá, trong đó đng tin yt giá có giá tr lƠ 1 đn v.
nh giá thp đng ni t: khi t giá gia đng ni t vƠ ngoi t cƠng tng lên thì
đng ni t đang đc đnh giá thp vƠ ngc li lƠ đnh giá cao đng ni t.
T giá hiu lc: lƠ t giá danh ngha đc điu chnh theo lm phát trong nc vƠ lm
phát nc ngoƠi.
- T giá hiu lc song phng: lƠ t giá đ so sánh gia hai nc, chúng so sánh giá c
ca mt r hƠng hóa tiêu dùng hay sn xut đi din ca nc ch nhƠ vƠ giá c ca
mt r hƠng hóa lƠm đi din  nc ngoƠi đc c tính bng mt loi tin, có th lƠ
ni t hoc ngoi t, vƠ ch ra giá tr tng đi ca ni t vƠ ngoi t.
REER = EP
f
/ P
h
E: t giá danh ngha
P
f
và P
h
lƠ ch s giá chung  nc ngoƠi vƠ trong nc
- T giá hiu lc đa phng: đc s dng khi xem xét nhiu đi tác thng mi vƠ
đc tính trên c s bình quơn có trng s.
REER = ∑w
i
E
i
P
i
/ P

5

w
i
: lƠ tng s mu dch vi các đi tác th i mƠ quc gia có quan h thng mi.
1.2.ăMiăquanăhătăgiáăhiăđoáiăvƠătngătrng kinhăt:
1.2.1 SăcnăthităcaăvicănghiênăcuămiăquanăhătăgiáăhiăđoáiăvƠătngătrngă
kinhăt:
Mi quan h gia t giá hi đoái vƠ tng trng kinh t không đc nhc đn nhiu
trong nn kinh t hc c đin. n nm 1957, mi xut hin nhng nghiên cu đu
tiên, đin hình lƠ nghiên cu ca Solow hay ca Rostow 1960, nhng nhng nghiên
cu nƠy cng ch tp trung vƠo phơn tích các nhơn t lƠ tit kim vƠ đu t trong nn
kinh t. Tip sau đó lƠ mt s bƠi nghiên cu khác, tp trung vƠo vic phơn tích v các
th ch vƠ chính sách ca chính ph tác đng nh th nƠo đn t giá hi đoái vƠ qua đó
tác đng đn các yu t khác ca nn kinh t, trong đó có tc đ tng trng kinh t,
nh Abramovitz 1986, Romer 1994. n nm 2004, nghiên cu Duttagupta,
Fernandez, Karasadag 2004 đƣ ch ra rng nhng quc gia có chính sách t giá linh
hot thì th trng ngoi hi thng có đ thanh khon ln hn do các t chc tƠi
chính vƠ các doanh nghip có nim tin đ tham gia th trng nhiu hn. Còn mt s
nhng nghiên cu đi sơu phơn tích v mi quan h t giá hi đoái vƠ tng trng kinh
t tác gi s gii thiu  phn 1.3.
Nh vy, trên th gii có rt nhiu nhng bƠi nghiên cu v tác đng ca t giá hi
đoái đn nn kinh t nói chung vƠ tc đ tng trng kinh t nói riêng. Bi vì chúng ta
không th ph nhn rng đơy lƠ hai yu t luôn đc các nhƠ hoch đnh chính sách
quan tơm hƠng đu trong thu hút đu t, khuyn khích xut khu, vƠ nơng cao mc
sng ngi dơn.
 Vit Nam, hƠng nm chính ph đu phi cơn nhc gia mc tiêu kim ch lm phát
và mc tiêu tng trng kinh t. T giá hi đoái chính lƠ mt trong nhng công c đ
6

thc hin các chính sách nƠy. Vì th nghiên cu mi quan h gia t giá hi đoái vƠ
tng trng kinh t lƠ thc s cp bách vƠ cn thit trong hin ti vƠ tng lai.
1.2.2 CácăyuătăcóămiăquanăhăvƠătácăđngăquaăliăđiăviătăgiá hiăđoái:
T giá đc xem lƠ mt trong nhng công c đ điu hƠnh nn kinh t v mô. Th
nhng trong mi giai đon phát trin, chính sách t giá cng không ngng thay đi.
Mt chính ph mun điu hƠnh nn kinh t phi s dng đng thi rt nhiu nhng
công c khác nhau, có th kt hp chúng li hoc cng có th u tiên công c nƠo hn
hoc phi hy sinh mt công c nƠo đó. VƠ vì vy chính sách t giá c đnh, linh hot
hay th ni có qun lý lƠ tùy thuc vƠo mc tiêu phát trin kinh t ca mi quc gia
trong tng giai đon nht đnh. Trong nhng nm gn đơy, các nhƠ kinh t hc s dng
khá nhiu khái nim “b ba bt kh thi” đ nói v mc tiêu ca s la chn chính sách
ca các quc gia. Theo đó, mt quc gia không th đng thi cùng mt lúc đt đc ba
mc tiêu n đnh t giá, hi nhp tƠi chính vƠ đc lp tin t. T lý lun nƠy, nu
chúng ta mun xơy dng chính sách t giá phù hp thì cn phi nghiên cu các yu t
có mi quan h vƠ tác đng qua li vi nó, bao gm: Chính sách tin t; các bin pháp
kim soát vn ca chính ph vƠ th trng ngoi hi.
- Th trng tin t: Mt quc gia có xu hng tin đn mt chính sách tin t
đc lp nhm kim ch lm phát trong khi vn phi m ca hi nhp tƠi chính, đón các
lung vn chy vƠo t do thì quc gia đó không th đi theo mt ch đ t giá c đnh.
Vì vy, t giá vƠ các chính sách tin t lƠ hai mt ca mt vn đ n đnh kinh t, NhƠ
nc đôi khi dùng các công c trên th trng tin t đ qun lý t giá.
- Các bin pháp kim soát vn: Kim soát vn  mc đ va phi, phù hp vi
tng thi k, tng khu vc ca nn kinh t s giúp NhƠ nc đt đc nhng mc tiêu
v qun lý dòng vn vƠ t đó qun lý t giá hi đoái.
7

- Th trng ngoi hi: Th trng ngoi hi lƠ m b phn không th tách ri
ca mt nn kinh t phát trin, s mnh yu ca th trng nƠy s quyt đnh tính kh
thi cng nh hiu qu ca các bin pháp can thip ca NhƠ nc vƠo t giá.
1.2.3 GiiăthíchămiăquanăhătăgiáăhiăđoáiăvƠătngătrngăkinhăt:

Tng trng kinh t có th đc đo lng bng GDP hoc GNP vƠ theo đó tc đ tng
trng kinh t lƠ tc đ tng trng GDP hay GNP.
Hình 1.1: MiăquanăhăgiaătăgiáăvƠătngătrngăkinhăt

Ngun: Theo mô hình tng cu ca John Hicks và Alvin Hansen
8

Trong hình v trên, GDP đc xem lƠ tng cu ca nn kinh t (tham chiu xung
hình bên di). Ta có th thy vi mt s tng lên ca t giá hi đoái (t E
1
lên E
2
),
tc lƠ đng ni t tr nên r hn thì s lƠm đng sn lng (GDP) tng lên mt lng
t Y
1
lên Y
2
.
Nh vy, tng trng kinh t chu tác đng ca rt nhiu các yu t, trong đó yu t t
giá s nh hng đn tng trng kinh t thông qua yu t ngoi thng lƠ xuyên sut
vƠ ch yu nht. VƠ đơy cng lƠ khía cnh đc đ cp trong bƠi nghiên cu ca Giáo
s Dani Rodrik s đc tác gi trình bƠy tóm tt  phn 1.3.
1.3.ăNhngănghiênăcuătrênăthăgiiăvămiăquanăhătăgiáăhiăđoáiăvƠ tngătrngă
kinhăt:
Nghiên cu ca Ofair Razin và Susan M.Collins v t giá hi đoái thc và tng
trng ("Real exchange rate Misalignment and Growth", 1997).
Nghiên cu nhm xơy dng mt ch s đ đo lng mc đ đnh giá sai lch ca t giá
hiu lc. Tác gi s dng phng pháp hi quy đ đa ra kt qu v vic đánh giá cao
hoc thp đng ni t da vƠo mô hình IS-LM. ng thi xem xét mi tng quan

gia t giá vƠ tng trng  nhng quc gia đƣ vƠ đang phát trin. Nghiên cu đƣ ch
ra đc mt mi liên h phi tuyn tính gia t giá hiu lc vƠ tc đ tng trng ca
mt quc gia.
T giá hiu lc ca mt quc gia có th đc đnh giá cao hn hay thp hn mt t giá
lý tng nƠo đó. T giá hiu lc đc coi lƠ b đnh giá sai lch khi nó lch khi t giá
cơn bng. T giá cơn bng đc hiu lƠ t giá mƠ  đó nn kinh t đng thi đt đc
trng trái cơn bng v sn xut trong nc cng nh ngoi thng vƠ n nc ngoƠi.
VƠ vic đo lng mc đ sai lch nƠy s giúp gii thích cho tc đ tng trng ca
9

nn kinh t. Vic đnh giá cao đng ni t đc xem lƠ rƠo cn trong khi vic phá giá
ni t li đc xem lƠ mt chính sách nhm kích thích nn kinh t tng trng.
Trc ht, t giá có th nh hng đn đu t trong nc vƠ nc ngoƠi, đy mnh
quá trình tích ly vn cho nn kinh t vƠ qua đó nh hng đn tng trng. Th hai,
t giá tác đng đn ngoi thng, nơng cao sc cnh tranh ca quc gia trên th gii
vƠ do đó cng giúp nn kinh t tng trng.
Nghiên cu nƠy da trên nn tng lý thuyt lƠ mô hình IS-LM. Tác gi đƣ tin hƠnh đo
lng mc đ đnh giá đng ni t ca mt s nc LDC vƠ nhng nc công nghip
trên th gii vƠ so sánh qua hai thi k 1975-77 đn 1983 (k 1); 1984 đn 1990-92
(k 2).
Bngă1.1:ăKtăquăhiăquyătăgiáăhiuălc

10

Kt qu cho thy t giá thc hiu lc ca hu ht các nc đu đc đnh giá cao 
thi k đu vƠ đnh giá thp  thi k sau.
Nghiên cu cng ch ra mi quan h gia t giá hiu lc vƠ tng trng kinh t. Bng
phng pháp hi quy, tác gi thy rng gia vic đnh giá cao đng ni t vƠ tng
trng kinh t có ý ngha thng kê vƠ có mi quan h ngc chiu nhau. C th lƠ t
giá đnh giá cao 10% s lƠm gim tc đ tng trng kinh t 0.6%. VƠ ngc li vic

đnh giá thp t giá  mt mc đ phù hp s giúp thúc đy nn kinh t tng trng.
Nghiên cu ca Barry Eichengreen v T giá hi đoái thc và tng trng kinh t
(" The real exchange rate and Economic Growth", 2008).
Nghiên cu ch ra vai trò quan trng ca t giá đi vi tng trng kinh t cng nh s
cn thit phi qun lý t giá. Tác gi bƠi nghiên cu cho rng s dng công c t giá
hiu lc s thúc đy ngun lc chy vƠo khu vc sn xut, t đó lƠm gia tng thu nhp
quc gia vƠ to điu kin cho các ngƠnh khác phát trin theo. Kinh nghim ca mt s
nc nh Nht Bn, Hng Kông, Singapore, HƠn Quc, Ơi Loan vƠ bơy gi lƠ Trung
Quc đƣ cho thy rõ điu đó.
Tuy nhiên, công c t giá cng có hai mt ca nó, bên cnh nhng li ích đt đc thì
cng có mt s nhng tác đng tiêu cc khác. c bit lƠ nu mt quc gia theo đui
ch đ đnh giá thp ni t mt cách quá đáng vƠ trong mt thi gian dƠi nó s kéo
theo nhiu h qu xu bên cnh nhng li ích v ngoi thng mƠ quc gia đó đt
đc. in hình lƠ vic đnh giá thp ni t s gơy nên tình trng cng thng trong
quan h ca quc gia đó vi các nc trên th gii có quan h ngoi thng. ng
thi dn đn d tr ngoi t tng đáng k, lm phát cng gia tng. Vì vy, vn đ  đơy
lƠ chính ph cn xơy dng mt ch đ t giá mang tính n đnh vƠ cnh tranh nht
nhm giúp nn kinh t tng trng. Nghiên cu cng ch ra tác đng ca vic bin
đng t giá, s nh hng xu đn ngoi thng vƠ đu t ậ là nhng kênh cn thit
11

cho s tng trng. c bit, nhng cuc khng hong tin t s tác đng mnh m
đn t giá vƠ qua đó nh hng đn tng trng kinh t.
Nghiên cu đa ra dn chng v vic điu hƠnh t giá nh hng đn tng trng kinh
t ca mt s quc gia trên th gii. Mt yu t đc tác gi nhn mnh trong bƠi
nghiên cu lƠ vn đ bin đng t giá hi đoái thc, nhng tác đng vƠ các chính sách
nhm ti thiu hóa đ bin đng nƠy.
Các nc chơu Á đnh giá cao t giá trong sut thi k khng hong tin t 1997-
1998. Ni bt lƠ Trung Quc, bt đu t 1995, nc nƠy luôn đa ra chính sách gim
giá đng ni t vƠ kt qu lƠ xut khu ca h không ngng tng trng, vn đ lao

đng cng đc ci thin mt cách đáng k.
Bài vit đƣ tính toán mi quan h gia bin đng t giá vƠ tng trng GDP ca mt
s quc gia phát trin, đang phát trin vƠ các nc mi ni trên th gii, d liu đc
ly là t l tng trng và bin đng t giá t 1991-2005. Kt qu ch ra đc mi
quan h ngc chiu gia đ bin đng t giá và t l tng trng GDP, đúng nh lý
lun ban đu. iu nƠy đc th hin  các h s ca bin đc lp x (mang du âm).
Tác gi đa ra ba phng pháp đo lng đ bin đng t giá hiu lc: đ lch chun
ca t giá hiu lc so vi nm đu tiên, ly log ( bin đng 1); đ lch chun ca
giá tr tuyt đi ca t giá hiu lc so vi nm đu tiên, ly log (Phng pháp 2); giá
tr tuyt đi ca phn trm thay đi ca t giá hiu lc so vi nm đng trc (Phng
pháp 3).
Vi s liu đc ly t nm 1991-2005, tác gi đƣ ch ra đc mi quan h nghch
bin gia tc đ tng trng (trc tung y) vƠ đ bin đng t giá hiu lc (trc hoƠnh
x) (xem hình 1.2). Trong c ba trng hp trên, ta đu thy rng đ bin đng cƠng ln
(cƠng v bên phi trc x) thì đng tng trng cƠng có xu hng dc xung. VƠ
12

nhng nc cƠng kém phát trin thì đ bin đng t giá hiu lc cƠng ln hn so vi
các nc khác.
Hình 1.2:ăMcăđăbinăđngătăgiáăthc hiuălcăcaăcácăqucă
gia

 bin đng 1

13

 bin đng 2

 bin đng 3
Nghiên cu ca Dani Rodrik v t giá thc và tng trng kinh t ("Real exchange

rate and Economic Growth", 2008).
Nghiên cu đa ra bng chng thc nghim v mi quan h gia t giá hiu lc và
tng trng kinh t  mt s quc gia đin hình: Trung Quc, n , HƠn Quc, Ơi
Loan, Uganda, Tanzania, và Mexico.
Trung Quc có tc đ tng trng không ngng tng t nhng nm 1970, đn khi đt
đnh tng trng vƠo nhng nm 1990. Tuy nhiên điu nƠy cng gơy nên nhiu tranh
cƣi vƠ cng thng trong mi quan h gia Trung Quc vƠ M do đng Nhơn dơn t
đang đc đnh giá quá thp, vƠ đng nhiên thng d tƠi khon ca Trung Quc cng
cƠng ngƠy cƠng gia tng. Vi mc thi gian nh trên (trc hoƠnh), tc đ tng trng
(trc tung bên phi) vƠ mc đ đnh giá thp đng ni t (trc tung bên trái) đc th
14

hin trong hình 1.3. Mi quan h gia tc đ tng trng vƠ mc đ phá giá đng ni
t gn nh lƠ đng bin.
Hình 1.3:ăMcăđăđnhăgiáăđngăniătăvƠătngătrngăkinhătăcaăTrungăQuc

Tng t, n  có tc đ tng trng n tng t 1% nhng nm 1950 lên đn 4%
vƠo nhng nm 2000, tng ng vi vic đnh giá cao chuyn sang đnh giá thp vƠo
khong 60% đng ni t. (xem hình 1.4).



15

Hình 1.4:ăMcăđăđnhăgiáăđngăniătăvƠătngătrngăkinhătăcaănă

Hình 1.5:ăMcăđăđnhăgiáăđngăniătăvƠătngătrngăkinhătăcaăHƠnăQuc

16

Ngc li, hai quc gia đc mnh danh lƠ con h chơu Á lƠ HƠn Quc vƠ Ơi Loan
li có t l tng trng có xu hng gim vƠo nhng nm gn đơy, tng ng vi ch
s đnh giá đng ni t cng cao hn. Hai quc gia nƠy tng đc bit đn vi mt tc
đ tng trng thn k  nhng thp niên trc. C hai đng biu din mc đ phá
giá đng ni t vƠ tc đ tng trng th hin trong hình 1.5 đu có dáng lƠ hình ch
U ngc qua các mc thi gian nghiên cu.
Tác gi bƠi nghiên cu đƣ đa ra cách tính toán t giá hiu lc. Tuy nhiên trong dài
hn, nhng hƠng hóa phi ngoi thng  nhng nc nghèo hn thì luôn r hn nên t
giá hiu lc cn điu chnh theo hiu ng Balassa-Samuelson. Theo đó, t giá hiu lc
s đc hi quy theo GDP bình quơn đu ngi. VƠ t đó tác gi tính toán ch s đnh
giá theo thi gian.
Kt qu mƠ Dani Rodrik tìm đc lƠ h s phn ánh mi quan h gia t giá vƠ thu
nhp bình quơn đu ngi mang du ơm (-0.24). Tc lƠ khi thu nhp tng lên 10% thì
t giá s b đnh giá cao 2.4%, điu nƠy lƠ đúng theo lý thuyt Balassa Samuelson mƠ
ông đƣ trình bƠy.
ng thi, tác gi s dng phng pháp hi quy đ tìm ra mi quan h gia t giá
hiu lc vƠ tng trng kinh t.
Kt qu ca hi quy cng đƣ ch ra đc mi quan h thun gia ch s đnh giá theo
thi gian vƠ tng trng kinh t, đc bit  nhng nc đang phát trin. VƠ bng
chng thc t v quá trình tng trng ngoi thng cng nh tng trng kinh t ca
các quc gia Chơu Á đƣ hoƠn toƠn ng h kt qu nƠy.
Kt qu hi quy nh bng sau:


17

Bngă1.2:ăKtăquăhiăhuyătcăđătngătrng

Khi hi quy trên tng th mu, kt qu phn ánh mi quan h gia tng trng kinh t
vƠ mc đ đnh giá t giá hiu lc là 0.017, trong đó  nhng quc gia giƠu hn thì giá

tr nƠy tng đi nh hn so vi các nc đang phát trin (0.004 so vi 0.027).
Tác gi gii thích cho quá tình tng trng thn k  nhng nc đang phát trin lƠ
da vƠo ngoi thng. Hai lý do đc đa ra cho s phát trin không cơn đi gia
nhóm ngƠnh ngoi thng vƠ phi ngoi thng  nhng nc nƠy bt ngun t s
qun lý yu kém ca chính ph, vƠ t nhng tht bi ca th trng không hoƠn ho.
Cui cùng, bƠi nghiên cu trình bƠy mt mô hình đn gin v mi quan h gia t giá
hiu lc vƠ tng trng kinh t.
18

KTăLUNăCHNGă1
Chng 1 đƣ trình bƠy khái quát v nhng lý lun liên quan đn t giá thc hiu lc và
tng trng kinh t, các nhơn t nh hng đn hai khái nim nƠy cng nh mi quan
h gia chúng. Qua đó ta thy t giá có th nh hng đn tng trng kinh t thông
qua ngoi thng, đu t, vƠ tiêu dùng. ng thi, tác gi cng gii thiu mt s bƠi
nghiên cu trên th gii nhm b tr cho c s lý thuyt vƠ ng dng trong phn thc
t thuc chng 3 đ tƠi nƠy.