Một số giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của Công ty cổ phần Vinacafe Biên Hòa giai đoạn 2011-2015

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.H CHÍ MINH




NGUYN MINH TUYN



MT S GII PHÁP NÂNG CAO NNG LC CNH TRANH
CA CÔNG TY C PHN VINACAFE BIÊN HÒA
GIAI ON 2011-2015






LUN VN THC S KINH T

TP. H Chí Minh – Nm 2011

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.H CHÍ MINH




NGUYN MINH TUYN



MT S GII PHÁP NÂNG CAO NNG LC CNH TRANH
CA CÔNG TY C PHN VINACAFE BIÊN HÒA
GIAI ON 2011-2015


Chuyên ngành : Qun tr kinh doanh
Mã s : 60.34.05


LUN VN THC S KINH T


Ngi hng dn khoa hc: TS. Nguyn Hu Quyn

TP. H Chí Minh – Nm 2011







LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan rng đây là nghiên cu ca tôi, có s hng dn ca TS.
Nguyn Hu Quyn và s h tr giúp đ ca các Cán b, Công nhân viên Công ty
C phn Vinacafe Biên Hòa. Các ni dung và kt qu trong nghiên cu này là trung
thc và cha tng đc ai công b trong bt c công trình nghiên cu nào.
TP.H Chí Minh, ngày 15 tháng 10 nm 2011


Nguyn Minh Tuyn





MC LC
Trang
PHN M U 1
1. Tính cp thit ca đ tài 1

2. Mc tiêu đ tài 2
3. i tng và phm vi nghiên cu 2
4. Phng pháp nghiên cu 2
5. im mi ca đ tài 3
6. Ni dung nghiên cu. 3
CHNG 1: C S LÝ THUYT V CNH TRANH 4
1.1 KHÁI NIM V CNH TRANH, NNG LC CNH TRANH VÀ LI
TH CNH TRANH CA DOANH NGHIP 4
1.1.1 Khái nim cnh tranh 4
1.1.2 Các quan đim v cnh tranh 4
1.1.3 Li th cnh tranh 5
1.1.4 Khái nim nng lc cnh tranh 6
1.1.5 Tm quan trng ca vic nâng cao nng lc cnh tranh 7
1.2 TIÊU CHÍ ÁNH GIÁ NNG LC CNH TRANH CA DOANH
NGHIP 7
1.3 NHNG YU T TÁC NG N NNG LC CNH TRANH CA
DOANH NGHIP 8
1.3.1 Môi trng v mô 8

1.3.1.1 Yu t kinh t 9
1.3.1.2 Yu t Chính ph và chính tr 9
1.3.1.3 Yu t xã hi 9
1.3.1.4 Yu t t nhiên 10
1.3.1.5 Yu t công ngh và k thut 10
1.3.2 Môi trng vi mô 10
1.3.3 Môi trng ni b (môi trng bên trong) 16

1.3.3.1 Các yu t môi trng ni b 17
1.3.3.2 Chui giá tr và nng lc lõi ca doanh nghip 18
CHNG 2: ÁNH GIÁ NNG LC CNH TRANH CA CÔNG TY C PHN
VINACAFÉ BIÊN HÒA 23
2.1 TNG QUAN V NGÀNH CÀ PHÊ 23
2.1.1 Vai trò ca ngành cà phê 23
2.1.2 Xu th phát trin ca ngành cà phê 23
2.2 GII THIU CÔNG TY C PHN VINACAFE BIÊN HÒA 24
2.2.1 Quá trình hình thành và phát trin 24
2.2.2 S mng và nhim v
25
2.3 PHÂN TÍCH NHNG YU T TÁC NG N NNG LC CNH
TRANH CA VINACAFÉ BH 25
2.3.1 Phân tích môi trng v mô 25
2.3.1.1 S nh hng ca yu t kinh t 25
2.3.1.2 S nh hng ca yu t Chính ph - chính tr 27
2.3.1.3 S nh hng ca yu t xã hi 27
2.3.1.4 S nh hng ca yu t t nhiên 27
2.3.1.5 S nh hng ca yu t công ngh 28
2.3.2 Phân tích môi trng vi mô 28
2.3.2.1 S nh hng ca nhà cung ng 28
2.3.2.2 S nh hng ca khách hàng 29
2.3.2.3 S nh hng ca đi th cnh tranh 29
2.3.2.4 S nh hng ca đi th tim n 32
2.3.2.5 S nh hng ca sn phm mi thay th 32
2.3.3 Phân tích môi trng ni b (môi trng bên trong) 35
2.3.3.1 Phân tích các ngun lc 35
2.3.3.2 Phân tích chui giá tr và nng lc lõi ca Vinacafé BH 42
2.4 ÁNH GIÁ THC TRNG NNG LC CNH TRANH CA
VINACAFÉ BH 54

2.4.1 Tài chính 54
2.4.2 Ngun nhân lc 54
2.4.3 Mc đ tip cn và ng dng công ngh hin đi trong sn xut 55




2.4.4 Nghiên cu phát trin 56
2.4.5 Hot đng Marketing 56
3.1 Nhng c s đ ra gii pháp: 60
3.1.1 Xu hng phát trin ca th trng 60
3.1.2 Xu hng phát trin ca ngành cà phê và thc phm dinh dng 61
3.1.3 Mc tiêu phát trin Vinacafé BH đn nm 2015 62
3.2 Các gii pháp nâng cao nng lc cnh tranh giai đon 2011-2015 63
3.2.1 Các gii pháp nâng cao nng lc qun tr kinh doanh và tài chính 63
3.2.2 Các gii pháp v xây dng, cng c và phát trin ngun nhân lc 65
3.2.2.1 Xây dng vn hoá Công ty Vinacafé BH có bn sc riêng, đc đáo 66
3.2.2.2 Xây dng hình tng cp lãnh đo Công ty Vinacafé BH 67
3.2.2.3 Xây dng ch đ lng, khen thng, phúc li tha đáng 67
3.2.2.4 Xây dng con đng phát trin ngh nghip cho ngi lao đng 68
3.2.2.5 Cung cp các c hi hc tp cho lãnh đo và nhân viên Công ty 69
3.2.2.6 T chc có hiu qu h thng thông tin qun tr doanh nghip 69
3.2.3 Gii pháp duy trì và phát trin thng hiu mnh thông qua chin lc
Marketing toàn din 71
3.2.3.1 Truyn thông và qung cáo thng hiu 71
3.2.3.2 Nghiên cu và phát trin th trng 72
3.2.3.3 Nâng cao tính hiu qu ca các kênh phân phi 74
3.2.3.4 Xây dng chính sách giá 75
3.2.3.5 y mnh công tác nghiên cu nâng cao cht lng s
n phm và phát trin sn

phm mi 76
3.2.4 Mt s gii pháp h tr 78
3.3 Kin ngh 79
3.3.1 Kin ngh vi Nhà nc 79
3.3.2 Kin ngh vi ngành thc phm 80






DANH MC CÁC BNG
Trang
Bng 1.1
Mu bng ma trn hình nh cnh tranh 16
Bng 1.2
Mu bng Ma trn đánh giá các yu t bên ngoài 17
Bng 1.3
Mu bng Ma trn đánh giá các yu t bên trong 23
Bng 2.1
Ma trn hình nh cnh tranh 38
Bng 2.2 Ma trn đánh giá các yu t bên ngoài 39
Bng 2.3 Mt s ch tiêu tài chính 2009 – 2010 41
Bng 2.4 M
t s ch s tài chính 2009 – 2010 42
Bng 2.5 C cu lao đng 2008 – 2010 44
Bng 2.6 Ma trn đánh giá các yu t bên trong 64
Bng 2.7 Mt s ch s hàng tn kho và n phi thu 2008-2010 67

DANH MC CÁC HÌNH

Trang
Hình 1.1 Các li th cnh tranh ca Michael Porter 5
Hình 1.2 Xây dng các khi tng th ca li th cnh tranh 6
Hình 1.3 Các yu t môi trng v mô tác đng đn doanh nghi
p 9
Hình 1.4 Mô hình nm áp lc cnh tranh ca Michael Porter 12
Hình 1.5 Quy trình thc hin Phng pháp chuyên gia và xây dng ma trn
hình nh cnh
tranh
15
Hình 1.6 Chui giá tr ca doanh nghip 21
Hình 2.1 S đ b máy t chc ca Vinacafé BH 28
Hình 2.2 Th phn cà phê hòa tan Vit Nam nm 2010 35
Hình 2.3 C cu tài sn c đnh ca Vinacafé BH nm 2010 40
Hình 2.4 C cu lao đng 2008 – 2010 . 44
Hình 2.5
Quy trình sn xut Cà phê 53
Hình 2.6 Quy trình sn xut Bt ng cc dinh dng 54
Hình 2.7 Doanh thu và t trng doanh thu ca các sn phm 57
Hình 3.1: Sn lng và tiêu th cà phê ti Vit Nam 75





DANH MC CÁC KÝ HIU, CH VIT TT
Ting Vit
Agrofa : B Nông nghip và Phát trin nông thôn Vit Nam
CP : C phn
KCS : Kim tra cht lng xut xng

NXB : Nhà xut bn
TCVN : Tiêu chun Vit Nam
TNHH : Trách nhim hu hn
Vicofa : Hip hi Cà phê Ca cao Vit Nam
Vinacafé BH : Công ty C phn Vinacafe Biên Hòa

Ting Anh
ASTM : American Society for Testing and Materials
BMI : Business Monitor International (Công ty Kho sát Th trng Quc t)
HACCP : Hazard Analysis and Critical Control Point System
ISO : Infrared Space Observatory (T chc chun quc t).
USDA : U.S. Department of Agriculture (B Nông nghip Hoa K)
1



PHN M U
1. Tính cp thit ca đ tài
Hin nay, cà phê là mt mt hàng sn xut kinh doanh quan trng. Ngành cà phê
Vit Nam ngày càng khng đnh v trí ca mình trên th trng cà phê th gii. Hàng nm,
ngành cà phê đã đa v cho đt nc mt khi lng kim ngch đáng k và gii quyt
công n vic làm, n đnh đi sng cho hàng trm ngàn h gia đình  các khu vc min núi
đc bit là Tây Nguyên. Nhng thành tu đó đã khng đnh đc v trí, vai trò ca ngành
cà phê trong nn kinh t quc dân, góp phn vào s nghip công nghip hóa, hin đi hóa
đt nc.
Trong ngành cà phê Vit Nam thì Vinacafé BH là mt thng hiu rt gn gi, quen
thuc. Vinacafé BH có th nói là nim t hào ca nc ta v mt thng hiu có uy tín
không ch khng đnh ti th trng trong nc mà còn phát tri
n mnh trên th trng
quc t, vi sn phm đc xut khu trong sut hn 30 nm qua. Vinacafé BH t hào là

nhà sn xut cà phê hòa tan đu tiên ti Vit Nam. Tuy nhiên, hin nay trong th trng cà
phê ch bin đang din ra cuc chin cnh tranh gay gt gia các đi th mnh ca c quc
t và trong nc mà ni tri hn c phi k đn sn phm Nescafé ca tp đoàn thc phm
ni ting th gii Nestlé và G7 ca tp đoàn Trung Nguyên. T ch thng lnh trong th
trng cà phê hòa tan, cà phê sa vi 50-60% th phn cách đây 10-15 nm, đn nay các
đi th trên đã giành li th phn gn nh ngang bng thm chí có xu hng vt qua
Vinacafé BH trong thi gian ti. Vi chin lc cnh tranh kt hp ngun lc mnh m t
tp đoàn quc t, Nestlé đang cho thy u th cnh tranh ca mình trên th trng Vit
Nam. Bên cnh đó, Trung Nguyên cng cho thy mt công ty vi sc tr và chin lc
kinh doanh đúng đn đang tng bc khng đnh v th ca mình.
Trc tình hình cnh tranh nêu trên, vic nghiên cu nng lc cnh tranh ca
Vinacafé BH tr nên cp thit hn bao gi ht và điu này là vn
đ trn tr đi vi toàn
b ban lãnh đo Vinacafé BH trong nhng nm qua.
Vi mong mun đóng góp công sc ca mình cho s phát trin ln mnh hn ca
Vinacafé BH, tác gi chn đ tài “Mt s gii pháp nhm nâng cao nng lc cnh tranh ca
công ty c phn Vinacafé Biên Hòa đn nm 2015”. T nghiên cu thc trng cnh tranh
ca Vinacafé BH đ tn dng nhng c hi và phát huy đim mnh, đng thi gim thiu
nguy c và khc phc đim yu nhm đa ra các gii pháp nâng cao nng lc cnh tranh
ca công ty trong thi gian ti.
2



2. Mc tiêu đ tài
Mc tiêu nghiên cu ca đ tài là dùng lý thuyt cnh tranh đ phân tích và xác đnh
nng lc cnh tranh ca Vinacafé BH da trên vic xác đnh và đánh giá các ngun lc ct
lõi đng thi đánh giá tng hp các đim mnh, đim yu trong ngun lc này. T đó, đ
xut các nhóm gii pháp nhm hoàn thin và nâng cao nng lc cnh tranh cho Vinacafé
BH giai đon 2011 - 2015.

3. i tng và phm vi nghiên cu
- i tng nghiên cu ca đ tài là thc trng v nng lc cnh tranh ca
Công ty C phn Vinacafe Biên Hòa thi gian qua. Phm vi nghiên cu là
Nng lc cnh tranh ca Vinacafé BH  cp đ th trng Vit Nam nhìn t
phía doanh nghip. D liu nghiên cu đc thu thp, kho sát qua ý kin
mt s chuyên gia am hiu sâu trong lnh vc kinh doanh cà phê ch bin vi
gii hn 30 ngi.
- Thi gian nghiên cu: T nm 2008-2010.
- Thi gian đ xut gii pháp: Giai đon 2011-2015.

4. Phng pháp nghiên cu
Lun vn này đc thc hin ch yu da trên phng pháp chuyên gia, phng
pháp h thng và phng pháp thng kê mô t.
- Phn lý thuyt: Tác gi tham kho các tài liu liên quan đn đ tài nh:
Nguyn Th Liên Dip - Phm Vn Nam (2006), Chin lc và chính sách kinh doanh,
NXB Lao ng – Xã Hi (2008). Michael E.Porter (1980), dch gi: Nguyn Ngc
Toàn, Chin lc cnh tranh, NXB Tr, 2009. Michael E.Porter (1985), dch gi:
Nguyn Phúc Hoàng, Li th cnh tranh, NXB Tr, 2009 , t đó chn lc và h thng
hóa đ làm c s lý lun cho đ tài.
- Phn đánh giá nng lc cnh tranh: S dng các phng pháp phân tích, tng
hp t ngun thông tin th cp và s cp.
+Thông tin th cp gm các thông tin t các báo cáo ca Vinacafé BH, các
ngun t Tng cc thng kê, Vicofa, Agrofa, internet…
+ Ngun thông tin s cp thu thp bng cách lp bng câu hi, phát phiu điu
tra trc tip vi s lng 30 phiu, s dng phn mm Exel đ tng hp s liu thu
thp.
3

+Tham kho ý kin chuyên gia bng cách trao đi vi b phn Marketing, các
đi lý ca Vinacafé BH, mt s chuyên gia trong ngành cà phê ca cao Vit Nam…, làm
c s xác đnh các yu t xây dng ma trn hình nh cnh tranh, ma trn đánh giá các
yu t bên ngoài, ma trn đánh giá các yu t bên trong ca Vinacafé BH.
Phn gii pháp đc thc hin da vào kt qu phân tích thc trng, các mc
tiêu, chin lc và tham kho ý kin mt s phòng ban ca Vinacafé BH.
5. im mi ca đ tài
- Lun vn này là công trình nghiên cu đu tiên mt cách toàn din v nng
lc cnh tranh ca Vinacafé BH đn nm 2015, trên c s phân tích các yu t liên
quan nh môi trng bên ngoài và bên trong, xác đnh các ngun lc ct lõi, đim
mnh và đim yu so vi đi th cnh tranh ca Vinacafé BH t đó làm c s đa ra
các ki
n ngh và gii pháp phù hp.
- Nhng kin ngh và gii pháp đa ra trên c s rút ra t kt qu nghiên cu
khoa hc trong lun vn này có th vn dng trong thc tin hot đng kinh doanh ca
Vinacafé BH trong thi gian ti nhm khai thác tt các nng lc vn có ca Công ty.
6. Ni dung nghiên cu.
Chng 1: C s lý thuyt v nng lc cnh tranh.
Chng 2: Phân tích thc trng v nng lc cnh tranh ca Công ty C phn
Vinacafe Biên Hòa (Vinacafé BH).
Chng 3: Mt s gii pháp nâng cao nng lc cnh tranh ca Công ty C phn
Vinacafe Biên Hòa (Vinacafé BH) giai đon 2011- 2015.
4



CHNG 1: C S LÝ THUYT V CNH TRANH
Phn m đu tác gi đã gii thiu tng quan v nghiên cu gm: mc tiêu, đi
tng và phm vi nghiên cu, phng pháp nghiên cu, ni dung nghiên cu. Chng 1
này s gii thiu lý thuyt c bn v cnh tranh; các mô hình phân tích, đánh giá nng lc

cnh tranh ca doanh nghip.
1.1 KHÁI NIM V CNH TRANH, NNG LC CNH TRANH VÀ LI TH
CNH TRANH CA DOANH NGHIP
1.1.1 Khái nim cnh tranh
Hin nay có nhiu khái nim khác nhau v cnh tranh:
Theo Karl Marx “Cnh tranh ch ngha t bn là s ganh đua, đu tranh gay gt
gia các nhà t bn nhm giành git nhng điu kin thun li trong sn xut và tiêu th
hàng hoá đ thu đc li nhun siêu ngch”.
Theo lý thuyt t chc doanh nghip công nghip thì “Cnh tranh là mt phng
thc vn đ
ng ca th trng và quy lut cnh tranh là mt trong nhng quy lut quan
trng nht chi phi s hot đng ca th trng”. S d nh vy vì đi tng tham gia vào
th trng là bên mua và bên bán; i vi bên mua mc đích là ti đa hoá li ích ca
nhng hàng hoá mà h mua đc còn vi bên bán thì ngc li phi làm sao đ ti đa hoá
li nhun trong nhng tình hung c th ca th trng.
Theo Michael E.Porter thì cnh tranh là giành ly th phn trong kinh doanh. Bn
cht ca cnh tranh là đ tìm kim li nhun, là khon li nhun cao hn mc li nhun
trung bình mà doanh nghip đang có. Kt qu quá trình cnh tranh là s bình quân hóa li
nhun trong ngành theo chiu hng ci thin sâu dn đn h qu giá c có th gim đi.
1.1.2 Các quan đim v cnh tranh
Cnh tranh có vai trò rt quan trng và là mt trong nhng đng lc mnh m thúc
đy sn xut phát trin. Nó buc ngi sn xut phi nng đng, nhy bén, tích cc nâng
cao tay ngh, ci tin k thut, áp dng khoa hc công ngh, hoàn thin t chc qun lý đ
nâng cao nng sut lao đng, hiu qu kinh t.  đâu thiu cnh tranh hoc có biu hin
đ
c quyn thì thng trì tr và kém phát trin.
Bên cnh mt tích cc, cnh tranh cng có nhng tác đng tiêu cc th hin  cnh
tranh không lành mnh nh nhng hành đng vi phm đo đc hay vi phm pháp lut
(buôn lu, trn thu, tung tin phá hoi…) hoc nhng hành vi cnh tranh làm phân hóa
giàu nghèo, tn hi môi trng sinh thái.

5



1.1.3 Li th cnh tranh
Li th cnh tranh là s hu ca nhng giá tr đc thù, có th s dng đc đ “nm
bt c hi”, đ kinh doanh có lãi. Khi nói đn li th cnh tranh, là nói đn li th mà mt
doanh nghip, mt quc gia đang có và có th có, so vi các đi th cnh tranh ca h. Li
th cnh tranh là mt khái nim va có tính vi mô (cho doanh nghip), va có tính v mô
( cp quc gia). Theo quan đim ca Michael Porter, doanh nghip ch tp trung vào hai
mc tiêu tng trng và đa dng hóa sn phm, chin lc đó không đm bo s thành
công lâu dài cho doanh nghip. iu quan trng đi vi bt k mt t chc kinh doanh nào
là xây dng cho mình mt li th cnh tranh bn vng. Theo Michael Porter li th cnh
tranh bn vng có ngha là doanh nghip phi liên tc cung cp cho th trng mt giá tr
đc bit mà không có đi th cnh tranh nào có th cung cp đc.



PHM VI
CNH TRANH
LI TH CNH TRANH
Chi phí thp Khác bit hóa
Mc tiêu rng 1. DN U CHI PHÍ 2. KHÁC BIT HÓA
Mc tiêu hp
3A. TP TRUNG VÀO
CHI PHÍ
3B. TP TRUNG VÀO
KHÁC BIT HÓA
Hình 1.1 Các li th cnh tranh ca Michael Porter
(Ngun: Micheal Porter, “Competitive Advantage”, 1985)[7]

Theo Micheal Porter, các doanh nghip có th thc hin nhng hành đng sau đây
đ to nên li th cnh tranh bn vng, đó là: nâng cao hiu qu các hot đng, nâng cao
cht lng, đi mi và nâng cao s tha mãn khách hàng.
Tng th đc xây dng nh sau:







]

Hình 1.2 Xây dng các khi tng th ca li th c
nh tranh
(Ngun: Micheal Porter, “Competitive Advantage”, 1985)[7]
LI TH
CNH TRANH:
Chi phí thp
S

khác bi

t
Nâng cao
cht lng
Nâng cao hiu qu
các hot đng
i mi
Nâng cao

s tha mãn
6



 duy trì li th cnh tranh, theo Micheal Porter, phi đáp ng đc ba điu
kin nh sau:
- Th nht, h thng cp bc ca ngun gc (tính bn vng và tính bt chc),
nhng li th cp thp hn nh chi phí lao đng thp thì rt d dàng b các đi th bt
chc trong khi nhng li th cao hn nh đc quyn v công ngh, danh ting
thng hiu, hay đu t tích ly và duy trì các mi quan h vi khách hàng thì các đi
th khó có th bt chc đc.
- Th hai, s lng ca nhng ngun gc khác bit, càng nhiu thì các đi th
càng khó bt chc.
- Th ba, không ngng ci tin và nâng cp, luôn to ra nhng li th cnh
tranh mi ít nht là nhanh hn đ
i th đ thay th nhng cái c.
1.1.4 Khái nim nng lc cnh tranh
Hin nay, có nhiu quan đim khác nhau v nng lc cnh tranh trên các cp đ:
quc gia, doanh nghip và sn phm. Và hin cha có mt lý thuyt nào hoàn toàn có tính
thuyt phc v vn đ này, do đó không có lý thuyt “chun” v nng lc cnh tranh. Các
quan đim v nng lc cnh tranh có th tóm l
c nh sau:
Nng lc cnh tranh là kh nng tn ti trong kinh doanh và đt đc mt s kt
qu mong mun di dng li nhun, giá c, li tc hoc cht lng các sn phm cng
nh nng lc ca nó đ khai thác các c hi th trng hin ti và làm ny sinh th trng
mi.
Nng lc cnh tranh ca doanh nghi
p là th hin thc lc và li th ca doanh
nghip so vi đi th cnh tranh trong vic thõa mãn tt nht các đòi hi ca khách hàng

đ thu li nhun ngày càng cao. Nh vy, nng lc canh tranh ca doanh nghip trc ht
phi đc to ra t thc lc ca doanh nghip. y là các yu t ni hàm ca mi doanh
nghip, không ch đc tính bng các tiêu chí v công ngh, tài chính, nhân lc, t chc
qun tr doanh nghip,… mt cách riêng bit mà đánh giá, so sánh vi các đi th cnh
tranh hot đng trên cùng lnh vc, cùng mt th trng.
Nh vy: “Nng lc cnh tranh ca doanh nghip là vic khai thác, s dng thc
lc và li th bên trong, bên ngoài nhm to ra nhng sn phm – dch v hp dn ngi
tiêu dùng đ tn ti và phát trin, thu đc li nhun ngày càng cao và ci tin v trí so vi
các đi th cnh tranh trên th trng ”.

7



1.1.5 Tm quan trng ca vic nâng cao nng lc cnh tranh
Trong xu th toàn cu hóa nn kinh t th gii, vic nâng cao nng lc cnh tranh 
các doanh nghip có ý ngha ht sc quan trng và quyt đnh đn s sng còn ca doanh
nghip. Bi suy cho cùng, mc đích cui cùng trong hot đng kinh doanh ca doanh
nghip là mang li càng nhiu li nhun, khi đó vic nâng cao nng lc cnh tranh ti
doanh nghip đc xem nh là mt hot đng không th thiu trong đnh hng phát trin
và nó góp phn vào vic hoàn thành mc tiêu ca doanh nghip.
Nâng cao nng lc cnh tranh không ch nhm đem li li ích riêng cho doanh
nghip mình. mà còn góp phn tng trng ca ngành, phc v tt nhu cu khách hàng và
nn kinh t ca đt nc.
1.2 TIÊU CHÍ ÁNH GIÁ NNG LC CNH TRANH CA DOANH NGHIP
N
ng lc cnh tranh ca doanh nghip là th hin thc lc và li th ca doanh
nghip so vi đi th cnh tranh trong vic tho mãn tt nht các đòi hi ca khách hàng
đ thu li ngày càng cao hn. ây là các yu t ni hàm ca mi doanh nghip bao gm:
Hot đng tài chính - k toán doanh nghip, nêu lên c cu vn, li nhun, các t s

kh nng thanh toán, t s li nhun …
Qun lý ngun nhân lc, gm các hot đng nh tuyn dng, đào to, duy trì và
phát trin nhân viên.
Mc đ tip cn và ng dng công ngh hin đi trong sn xut, là kh nng áp
dng thành tu khoa hc vào sn xut to ra sn phm dch v tt hn.
Nghiên cu phát trin là tìm ra nhng nguyên liu, công ngh, công thc mi nhm
hoàn thin hoc thay th quy trình c.
Hot đng Marketing, là quá trình nghiên cu th trng, d báo nhu cu, đa dng
hóa sn phm, chính sách giá, hot đng phân phi, qung cáo khuyn mi nhm đáp ng
nhu cu ca ngi tiêu dùng. [8]
Trong quá trình hot đng ca doanh nghip, các tiêu chí trên luôn b sung cho
nhau và thay đi di tác đng ca môi trng. Vic phân tích, đánh giá chúng đc tin
hành đng b và thng xuyên đ có các gii pháp khc phc kp thi nhm góp phn
nâng cao nng lc cnh tranh cho doanh nghip.

8



1.3 NHNG YU T TÁC NG N NNG LC CNH TRANH CA
DOANH NGHIP
Mi doanh nghip hot đng sn xut kinh doanh đu b chí phi bi các yu t môi
trng. Môi trng ca t chc có th chia thành hai loi: môi trng bên ngoài và môi
trng bên trong doanh nghip. Do vy kh phân tích các nh hng môi trng đn hot
đng kinh doanh ca doanh nghip đu phi xác đnh và phân tích các yu t
tác đng, tính
phc tp và nng đng ca nó.
1.3.1 Môi trng v mô
Vic phân tích môi trng v mô giúp doanh nghip bit đc hin ti doanh nghip
đang trc din vi nhng vn đ gì?

Tác đng ca các yu t môi trng v mô đn doanh nghip đc trình bày tóm tt
nh sau:


















Hình 1.3 Các yu t môi trng v mô tác đng đ
n doanh nghip
Khi nghiên cu tác đng ca môi trng v mô ti hot đng ca doanh nghip,
Yu t xã hi :
- Dân s.
- C cu dân c.
- Tôn giáo.
- Phong tc tp quán.
- Chun mc đo đc.
- Giá tr vn hóa.

-
…
Yu t kinh t:
- Tc đ tng trng
kinh t.
-Lãi sut, lm phát,
chính sách tài khóa,
tin t.
- Chu k kinh t.
- Cán cân thanh tóan.
- Tht nghip, thu nhp
quc dân…
Yu t t nhiên :
-V trí đa lý.
-Khí hu, môi trng
sinh thái.
-t đai.
-Sông, bin
-Chu k kinh t.
-Tài nguyên, khoáng
sn
…
Yu t chính tr,
pháp lý :
-Mc đ n đnh
chính tr.
- Các chính sách, quy
ch, đnh ch, th tc
hành chính, ch đ lao
đng, xã hi….do nhà

nc ban hành.
Yu t công ngh:
-Tin b khoa hc, k
thut
-ng dng công ngh mi
-ng dng vt liu mi.
-….

DOANH
NGHIP
9



các nhà qun lý đã đúc kt ra ba kt lun quan trng di đây :
Th nht, mt xu th ca môi trng có th tác đng khác nhau ti các ngành
công nghip.
Th hai, nh hng ca nhng thay đi trong môi trng có th hoàn toàn khác
nhau đi vi tng doanh nghip. Các tác đng ph thuc rt nhiu vào vai trò, kh nng
ca doanh nghip.
Th ba, không phi mi thay đi ca môi tr
ng đu nh hng ti hot đng ca
doanh nghip.
Ni dung các yu t ca môi trng v mô gm:
1.3.1.1 Yu t kinh t
Các yu t kinh t bao gm: tng trng kinh t, biu hin qua tng sn phm quc
ni, tc đ tng thu nhp bình quân đu ngi, lãi sut, t giá hi đoái. Hot đng khuyn
khích đu t ca Chính ph nhm thu hút vn đu t, to công n vic làm, tng thu nhp
và chi tiêu ca ngi dân tng lên.
Nhn xét, các yu t kinh t tác đng gián tip đn doanh nghip và khi xác lp mc

tiêu, nghiên cu th trng, d báo nhu cu các nhà qun tr đu tham kho các yu t
kinh t này.
1.3.1.2 Yu t Chính ph và chính tr
Các yu t Chính ph và chính tr ngày càng có nh h
ng to ln đn các hot đng
ca doanh nghip. S n đnh chính tr, h thng pháp lut rõ ràng, to môi trng thun
li cho hot đng lâu dài ca doanh nghip. Vic thi hành lut pháp nghiêm minh hay cha
trit đê có th to ra c hi hoc nguy c cho môi trng kinh doanh.
Nhn xét, các yêu tô Chính ph và chính tr tác đng gián tip nhng nh hng rt
ln đn doanh nghip, các doanh nghip đu phi quan tâm đn yu t này khi đu t lâu
dài.
1.3.1.3 Yu t xã hi
Bao gm các yu t nh hành vi xã hi, tôn giáo, trình đ nhn thc, dân s, tui
tác, phân b đa lý, nh hng phm cht đi sng và thái đ mua sm ca khách hàng.
Nhng yu t trên thay đi đu nh hng đn hot đng ca doanh nghip.
Nhn xét, mt trong nhng yu t xã hi này thay đi hoc tin trin chm khó nhn
ra nên doanh nghip phi phân tích d đoán đ có chin lc phù hp.

10



1.3.1.4 Yu t t nhiên
Là nhng yu t liên quan đn v trí đa lý, môi trng thiên nhiên, điu kin khí
hu, tài nguyên, khoáng sn, th nhng Nhiu doanh nghip nhn thc tác đng ca môi
trng thiên nhiên tác đng đn điu kin kinh doanh ca doanh nghip nh ô nhim thiu
nng lng và s dng lãng phí các tài nguyên cng nh gia tng các nhu cu v ngun tài
nguyên.
Nhn xét, yu t
 t nhiên tác đng rt ln đn hot đng sn xut kinh doanh, khi

đu t các nhà qun tr phi xét yu t này đ tn dng li th và tránh nhng thit hi do
tác đng ca yu t này nh thi tit, khí hu gây ra.
1.3.1.5 Yu t công ngh và k thut
Các doanh nghip ph thuc nhiu vào s phát trin ca công ngh và k thut.
Trong tng lai, nhiu công ngh tiên tin ra đi, to ra các c hi cng nh nguy c đi
vi các doanh nghip. Công ngh mi có th làm cho sn phm ca doanh nghip b lc
hu mt cách trc tip hoc gián tip. Các doanh nghip ln d áp dng thành tu công
ngh mi hn so vi doanh nghip  giai đon ban đu do li th v vn, kinh nghim.
Nhn xét chung, môi trng v mô bao gm các nhóm yu t kinh t, Chính ph,
chính tr, xã hi, t nhiên, công ngh và k thut. Trng hp hai hay nhiu yu t môi
trng v mô tác đng nhau có th to ra nh hng tng lc khác vi tác đng ca tng
yu t riêng l. Vic nghiên cu k và thng xuyên đ đánh giá s tác đng ca nó là
nhim v quan trng ca mi doanh nghip.
1.3.2 Môi trng vi mô
Môi trng vi mô bao gm các yu t bên ngoài tác đng trc din đn doanh
nghip, quyt đnh tính cht và mc đ cnh tranh trong ngành sn xut kinh doanh đó.
Theo Michael E. Porter, ngành kinh doanh nào cng phi chu tác đng ca nm lc cnh
tranh: (1) Nguy c nhp cuc ca các đi th cnh tranh tim tàng, (2) Mc đ cnh tranh
ca các công ty trong cùng ngành, (3) Sc mnh ca khách hàng, (4) Sc mnh ca nhà
cung cp, (5) S đe da ca các sn phm thay th.
Mi quan h gia các yu t này đc th hin trên hình 1.4.




11

Hình 1.4 Mô hình nm lc cnh tranh ca Michael E. Porter
(Ngun: Michael Porter, “Competitive Strategy”,1980) [6]
- i th cnh tranh
Mc đ cnh tranh trên th trng ph thuc vào s lng các doanh nghip hot
đng trong ngành, tc đ tng trng ca ngành, c cu chi phí c đnh và mc đ đa dng
hóa sn phm.  đ ra chin lc cnh tranh hp lý, doanh nghi
p cn phân tích tng đi
th cnh tranh đ hiu đc thc lc, kh nng phn kháng, cng nh d đoán chin lc
kinh doanh ca các đi th.
- Khách hàng
S tn ti và phát trin ca doanh nghip ph thuc vào khách hàng, do đó doanh
nghip cn phi đáp ng ngày mt tt hn nhu cu ca khách hàng, đáp ng chui giá tr
giành cho khách hàng. Tuy nhiên khách hàng có th to áp lc lên doanh nghip bng cách
ép giá hoc đòi hi cht lng phc v cao hn. Nu doanh nghip nào không đáp ng
đc các đòi hi quá cao ca khách hàng thì doanh nghip đó cn phi thng lng vi
khách hàng hoc tìm nhng khách hàng mi có ít u th hn.
- Nhà cung ng

Không ch khách hàng, doanh nghip luôn phi chu áp lc t phía các t chc cung
ng thit b, nguyên vt li
u, vn, lc lng lao đng
S cnh
tranh ca
các công ty
hin có
Khách hàng
Nhà cung cp
S đe da ca
SP thay th

S đe da ca
di th tim n
12



• i vi nhà cung cp vt t thit b: Doanh nghip cn phi liên h cho mình
nhiu nhà cung ng đ tránh tình trng ph thuc quá nhiu vào mt nhà
cung ng, nu l thuc quá nhiu vào mt nhà cung ng doanh nghip có kh
nng b các t chc này gây khó khn bng cách tng giá, gim cht lng
hàng hóa hoc dch v đi kèm.
• i vi nhà cung cp vn: hu ht các doanh nghip đu phi vay vn đ tin
hành các hot đng kinh doanh.  tránh tình trng l thuc quá nhiu vào
mt loi hình huy đng vn nghip cn nghiên cu mt c cu vn hp lý.
• Ngun lao đng: Ngun nhân lc là yu t quan trng đ doanh nghip phát
trin bn vng, chính vì vy doanh nghip cn có chính sách tuyn dng và
đào to hp lý đ thu hút, ch đng ngun lao đng nht là đi ng lao đng
có trình đ.

- i th tim n
Trong lnh vc kinh doanh, đi th tim n đc hiu là nhng đi th chun b
tham gia vào ngành hoc ai đó mua li mt công ty hot đng không hiu qu trong ngành
đ thâm nhp vào môi trng kinh doanh ngành. Mi đe da xâm nhp s thp nu rào cn
xâm nhp cao và các đi th tim n này gp phi s tr đa quyt lit ca các doanh
nghip đang hot đng trong ngành.
- Sn phm thay th
Phn ln các sn phm thay th là kt qu ca cuc bùng n công ngh. V c bn
sn phm thay th thng có u th hn bi nhng đc trng riêng bit. S xut hin các
sn phm thay th rt đa dng và phc tp to thành nguy c cnh tranh v giá rt mnh
đi vi sn phm hin có ca doanh nghip, làm gim li nhun ca doanh nghip.
Trong mt ngành kinh doanh, các doanh nghip hot đng trong ngành đu b áp
lc bi nm yu t cnh tranh nh trên, tuy nhiên có mt s công ty luôn đt li nhun cao
hn so vi các nhng công ty khác, điu này chng t các công ty đt li nhun cao có
nng lc cnh tranh cao hn các đn v trong ngành khác.
Nhn xét chung, các yu t vi mô tác đng trc tip đn hot đng kinh doanh ca
doanh nghip. Nghiên cu s tác đng riêng l và tng tác qua li ca chúng đ doanh
nghip nhn ra đim mnh và đim yu ca mình, qua đó doanh nghip có c s xây dng
ma trn đánh giá các yu t bên trong.

13



* Ma trn hình nh cnh tranh
Bên cnh đánh giá v th cnh tranh ca doanh nghip so vi đi th bng đnh tính,
ngi ta s dng ma trn hình nh cnh tranh.
Phng pháp này cho phép so sánh trc tip
gia doanh nghip đc nghiên cu vi các đi th cnh tranh.

Quy trình đánh giá
Bc 1: Lp danh mc các yu t có vai trò quyt đnh đn nng lc cnh tranh ca
doanh nghi
p trong mt ngành kinh doanh (thông thng là khong t 10 đn 20 yu t).
Bc 2: n đnh tm quan trng bng cách phân loi t 0,0 (không quan trng) đn
1,0 (quan trng nht) cho mi yu t. Cn lu ý, tm quan trng đc n đnh cho các yu
t cho thy tm quan trng tng đi ca yu t đó vi thành công ca các doanh nghip
trong ngành kinh doanh. Nh th, đi vi các doanh nghip trong ngành thì tm quan trng
ca các yu t đc lit kê trong bc 1 là ging nhau.
Bc 3: Phân loi t 1 đn 5 cho mi yu t đi din (thc t có th đnh khong
đim rng hn). Cho đim yu ln nht khi phân loi bng 1, đim yu nh nht khi phân
loi bng 2, đim trung bình khi phân loi bng 3, đim mnh nh nht khi phân loi bng
4 và đim mnh ln nht khi phân loi bng 5. Nh vy, đây là đim s phn ánh nng lc
cnh tranh tng yu t ca doanh nghip so vi các đi th trong ngành kinh doanh.
Bc 4: Tính đim cho tng yu t bng cách nhân mc đ quan trng ca yu t
đó vi đim s phân loi tng ng.
Bc 5: Tính tng đim cho toàn b các yu t đc đa ra trong ma trn bng
cách cng đim s các yu t thành phn tng ng ca mi doanh nghip. Tng s đim
này cho thy, đây là nng lc cnh tranh ca doanh nghip.
Theo đó, nu tng s đim ca toàn b danh mc các yu t đc đa vào ma trn
t 3,0 tr lên, thì doanh nghip có nng lc cnh tranh trên mc trung bình. Ngc li,
tng s đim trong ma trn nh hn 3,0 thì nng lc cnh tranh ca doanh nghip thp hn
mc trung bình.

14



Lu đ quá trình đánh giá nh sau:

Hình 1.5. Quy trình thc hin Phng pháp chuyên gia
và xây dng ma trn
hình nh cnh tranh

T VN 
(
Xác đ


nh đi t

n
g,
m

c tiêu đánh
g
iá
)
GI CÂU HI CHO CÁC
CHUYÊN GIA
XÁC NH THANG IM, TRNG S
XÂY DNG CÁC YU T ÁNH GIÁ
(Thông thng t 10 đn 20 yu t)
LA CHN
CHUYÊN GIA
THU THP, PHÂN TÍCH KT QU ÁNH
GIÁ CA CHUYÊN GIA
CÁC CHUYÊN GIA
TR LI CAU HI
TNG KT
15




Bng 1.1: Mu bng ma trn hình nh cnh tranh [8]
STT Các yu t
Mc đ

quan
trng
Doanh nghip A Doanh nghip B Doanh nghip C
im
im
quan
trng
im
im
quan
trng
im
im
quan
trng
1 Yu t 1
2 Yu t 1
3 ……………
N Yu t n
Tng cng 1.00 XX YY ZZ
Nhn xét, công c đánh giá bng ma trn hình nh cnh tranh doanh nghip giúp
các doanh nghip đánh giá đc nng lc cnh tranh ca mình trong mi tng quan so
sánh vi các đi th cnh tranh trên th trng mc tiêu, t đó tìm ra đc nhng li th c
bn nhm nâng cao nng lc cnh tranh ca doanh nghip trên th trng.
Sau khi xác đnh li th ca doanh nghip so vi các đi th cnh tranh chính trong
ngành qua ma trn hình nh cnh tranh, ngi ta s dng ma trân đánh giá các yu t bên
ngoài đ đnh lng các c hi và nguy c ca doanh nghip.
* Ma trn đánh giá các yu t bên ngoài
Cách thành lp ma trn đánh giá các yu t bên ngoài gm 5 bc (xem bng 1.2),
trong đó:

Bc 1, lp danh mc t 10 đn 20 yu t c hi và nguy c ch yu. Bc 2, xác
lp mc đ quan trng cho mi yu t tính t 0.00 (không quan trng) ti 1.00 (quan trng
nht), tng cng các mc đ quan trng bng 1.00. Mc phân loi này da vào kt qu
tham kho ý kin chuyên gia trong ngành. Bc 3, xác đnh h s phân loi mc phn ng
t 1 đn 5 cho mi yu t đ thy cách thc mà các chin lc ca doanh nghip phn ng
vi chúng, t mc 5 là phn ng tt đn 1 là phán ng kém.
Mc phân loi này da vào ng phó ca doanh nghip đi vi s thay đi ca môi
trng bên ngoài. Bc 4, nhân đim mc đ quan trng ca tng yu t vi h s phân
loi đ xác đnh s đim quan trng.
16



Tng s đim quan trng ca mt doanh nghip cao nht là 4.0, phn ng tt vi
môi trng bên ngoài, trung bình 2.5 và thp nht là 1.0 cho thy phn ng tác đng môi
trng bên ngoài yu.
Bng 1.2: Mu bng đánh giá các yu t bên ngoài [8]
STT Các yu t bên ngoài
Mc đ
quan trng
Phân loi
S đim quan
trng
1 Yu t 1
2 Yu t 2
3
N Yu t n
Tng đim 1.00 XX
Nhn xét, ma trn đánh giá các yu t bên ngoài cho phép các nhà chin lc tóm
tt và đnh lng các yu t t bên ngoài tác đng đn doanh nghip qua đó phân tích đ

tn dng c hi và ng phó vi các nguy c.
1.3.3 Môi trng ni b (môi trng bên trong)
Môi trng bên trong ca doanh nghip bao gm các hot đng: qun tr, tài chính,
k toán, sn xut/kinh doanh/tác nghip, nghiên cu và phát trin (R&D), marketing, h
thng thông tin doanh nghip…
 tn ti và phát trin, các doanh nghip cn phi phân tích k lng môi trng
bên trong ca doanh nghip nhm xác đnh rõ nhng đim mnh, đim yu ca doanh
nghip mình, t đó doanh nghip cn có bin pháp đ ci t, thay đi nhng yu t tác
đng xu đn doanh nghip, phát huy nhng đim mnh đ đt đc u th cnh tranh ti
đa.
Trong hoch đnh chin lc ca doanh nghip, phân tích môi trng bên trong rt
quan trng đ nhn din nhng đim mnh, đim yu đ t đó thit lp mt chin lc
hoàn ho.
Vic nghiên cu môi trng ca doanh nghip bao gm các công vic sau:
- Thu thp các thông tin cn thit tác đng đn hot đng doanh nghip.
- Chn l
c và x lý thông tin.
- a ra nhng d báo din bin các yu t môi trng có kh nng tác
đng đn doanh nghip.
17



- Lp bng tng hp thông tin v môi trng bên ngoài, bên trong.
- Phân tích đnh tính: s dng phng pháp chuyên gia đ nhn đnh các
yu t tác đng đn hot đng doanh nghip.
- Phân tích đnh lng: phng pháp đnh lng s dng phng pháp lp
ma trn đánh giá các yu t bên ngoài (EFE Maxtrix- External Factor
Evaluation Matrix), phng pháp lp ma trn hình nh cnh tranh và lp
ma trn đánh giá các yu t bên trong (IFE Maxtrix- Internal Factor

Evaluation Matrix)
1.3.3.1 Các yu t môi trng ni b
Gm các ngun tài chính, vt cht, k thut, nhân s sáng kin, danh ting và vn
hóa doanh nghip.
Các ngun tài chính: liên quan đn tim lc tài chính ca doanh nghip, các hot
đng s dng và phân b ngun vn, là yu t quan trng đánh giá v th cnh tranh.
Doanh nghip cn đánh giá đim mnh đim yu thông qua mt s ch
 tiêu v b trí c cu
tài sn và ngun vôn, t s thanh toán, t s hot đng, t s sinh li
Các ngun vt cht: gm c s vt cht ca doanh nghip, tài sn c đnh cho hot
đng sn xut kinh doanh nh nhà ca, xng sn xut, thit b máy móc . . .Ngun vt
cht càng ln to li th cnh tranh cho doanh nghip và phi dc xem xét phân b hp
lý.
Các ngun k thut: gm các bn quyn sáng ch; phát minh, bí mt kinh doanh và
d b đi th cnh tranh bt chc, sn xut hàng gi gây mt nim tin ni khách hàng. Do
vy, doanh nghip phi luôn đu t ngun lc nhm đi mi và phát trin ngun lc này
đê to li th cnh tranh.
Ngun nhân s: đóng vai trò quan trng trong hot đng ca doanh nghip, giúp
doanh nghip thc thi các chin lc sn xut kinh doanh. Ngun nhân lc gm đi ng
nhân viên gián tip và trc tip sn xut. Nhm nâng cao ngun nhân lc này, doanh
nghip phi có chin lc tuyn dng và thu hút nhân tài, đng thi có chính sách đào to
v chuyên môn, k nng qun lý, vn hóa doanh nghip, ch đng, sáng to ây là giá tr
vô hình quan trng mang li li th cnh tranh cho doanh nghip.
Các ngun sáng kin: gm các ý tng mi, sáng kin ci tin, áp dng thành tu
khoa hc k thut vào sn xut kinh doanh. Ngun này giúp doanh nghip ci thin cht
lng, nng sut, phát huy kin thc ca ngi lao đng