Lý thuyết trọng tâm về ancol - phenol (Phần 1) - Tài liệu Hóa học 12

Khóa hc LTH KIT-1: Môn Hóa hc (Thy V Khc Ngc)
Lý thuyt trng tâm v ancol, phenol

Hocmai.vn – Ngôi trng chung ca hc trò Vit
Tng đài t vn: 1900 58-58-12
- Trang | 1 -





I. ANCOL
1, Khái nim chung
a, nh ngha: Ancol là nhng hp cht hu c mà phân t có nhóm hiđroxyl (-OH) liên kt trc tip vi
nguyên t C no.
Chú ý: S chuyn hóa ca ru không bn
b, Phân loi: Có 3 cách phân loi ancol: - Theo cu to gc hiđrocacbon: Ancol no, không no, thm
CH
3
CH
2
CH
2
OH CH
2
=CH-CH
2
OH C
6
H
5

-CH
2
OH
ancol n-prolylic ancol alylic ancol benzylic
- Theo bc ca nguyên t C liên kt trc tip vi nhóm –OH: bc I, II, III.
Chú ý: Khái nim bc ca ru và phân bit vi bc ca amin.
- Theo s lng nhóm hiđroxyl: Ancol đn chc, ancol đa chc…
VD: ru etylic (đn chc), etylenglicol (2 chc), glixerol (3 chc)
c, ng phân và danh pháp
- ng phân:
+ Các ancol có t 2C tr lên có thêm đng phân nhóm chc ete .
+ Các ancol t 3C tr lên có thêm đng phân v trí nhóm chc –OH.
+ Các ancol t 4C tr lên có thêm đng phân v mch C.
- Danh pháp: có 2 cách gi tên
+ Tên thông thng: Tên ancol = Ancol + tên gc hiđrocacbon + ic .
VD: Ancol metylic, etylic, isopropylic, isobutylic, sec-butylic .
+ Tên thay th: Tên ancol = Tên hiđrocacbon tng ng theo mch chính + s ch v trí + ol .
Trong đó, mch chính là mch C dài nht có cha nhóm –OH, còn s ch v trí đc bt đu t phía gn
nhóm –OH hn .
VD: 2-metylpropan-1-ol (isobutylic), butan-2-ol (sec-butylic) .
d, Dãy đng đng
Tùy theo cu to ca ru (mch C, s nhóm chc –OH, ) mà ta có các dãy đng đng khác nhau, trong
chng trình ph thông, ta ch yu xét dãy đng đng ru no, đn chc, mch h, có các đc đim sau:
- Công thc dãy đng đng: C
n
H
2n+2
O .
- Khi đt cháy: nCO
2

<nH
2
O và nancol= nH
2
O – nCO
2
.
- Khi tác dng vi kim loi kim: nancol=2nH
2
.
2, Tính cht vt lý và liên kt hiđro
Các phân t ru to đc 2 loi liên kt hiđro là:
- Liên kt H liên phân t vi nhau  làm tng nhit đ sôi so vi các hiđrocacbon, dn xut halogen, ete,
anđehit,xeton, có khi lng tng đng (các ancol t C
1
đn C
13
là cht lng) .
- Liên kt H vi nc  làm tng đ tan trong nc (các ancol t C
1
đn C
3
tan vô hn).
3, Tính cht hóa hc:
a, Phn ng th H linh đng
- Phn ng th bi kim loi kim:
Tng quát: R(OH)
n
+ nNa 
2

n
H
2
+ R(ONa)
n

- Phn ng riêng ca ru đa chc có nhiu nhóm –OH k nhau:
LÝ THUYT TRNG TÂM V ANCOL, PHENOL
(TÀI LIU BÀI GING)
Giáo viên: V KHC NGC
ây là tài liu tóm lc các kin thc đi kèm vi bài ging “Lý thuyt trng tâm v ancol, phenol (Phn 1)” thuc
Khóa hc LTH KIT-1: Môn Hóa hc (Thy V Khc Ngc
) ti website Hocmai.vn.  có th nm vng kin
thc phn “Lý thuyt trng tâm v ancol, phenol”, Bn cn kt hp xem tài liu cùng vi bài ging này.
Khóa hc LTH KIT-1: Môn Hóa hc (Thy V Khc Ngc)
Lý thuyt trng tâm v ancol, phenol

Hocmai.vn – Ngôi trng chung ca hc trò Vit
Tng đài t vn: 1900 58-58-12
- Trang | 2 -




Tng t vi etylenglicol hoc propan – 1,2 – điol.
Các yêu cu gii toán có liên quan:
+ Nhn bit, Bin lun công thc cu to.
+ Ngoài ra, chú ý t l phn ng ancol : Cu(OH)
2
= 2 : 1 khi gii toán.

b. Phn ng vi axit vô c
Tng quát:
R(OH)
n
+ nHA  RA
n
+ nH
2
O.
VD:
CH
3
OH + HBr  CH
3
Br + H
2
O.
(CH
3
)
2
CHCH
2
CH
2
OH + H
2
SO
4
 (CH

3
)
2
CHCH
2
CH
2
O
4
SH + H
2
O.
Chú ý: Ancol isoamylic không tan trong nc và axit loãng, lnh nhng tan trong H
2
SO
4
đc.
C
3
H
5
(OH)
3
+ 3 HONO
2
 C
3
H
5
(ONO

2
)
3
+ 3 H
2
O.
Chú ý: Glixeryl trinitrat cng là 1 loi thuc n
c, Phn ng tách nc
- iu kin:
+ Vi ancol no, đn chc, mch h: H
2
SO
4
đc, 170-180
o
C
Tng quát:
C
n
H
2n
+O
2

24
0
170
H SO
C
C

n
H
2n
+ H
2
O.
Ancol  Anken + H
2
O.
VD:
C
2
H
5
OH  C
2
H
4
+ H
2
O.
+ Vi glixerin
0
4
,80
3 5 3 2 2
( ) 2
KHSO C
C H OH CH CH CHO H O

- Quy tc tách Zaixep (tng t phn ng tách HX ca dn xut Halogen): “Nhóm –OH đc tách cùng
vi nguyên t H  C

có bc cao hn (to ra anken có nhiu nhánh hn).
- Phn ng tách nc theo kiu th nhóm –OH to ete

Tng quát


Khóa hc LTH KIT-1: Môn Hóa hc (Thy V Khc Ngc)
Lý thuyt trng tâm v ancol, phenol

Hocmai.vn – Ngôi trng chung ca hc trò Vit
Tng đài t vn: 1900 58-58-12
- Trang | 3 -





II. PHENOL
1, nh ngha
Phenol là nhng hp cht hu c mà phân t có cha nhóm hiđroxyl (-OH) liên kt trc tip vi nguyên
t C cavòng benzen.
Chú ý: phân bit ru thm và phenol.
VD: ancol benzylic và các crezol .
2, Tính cht vt lý: Là cht rn, không màu, ít tan trong nc lnh, tan vô hn trong nc nóng. Có liên
kt H liên phân t tng t ancol nên nhit đ sôi và nóng chy cao.
3, Tính cht Hóa hc
a, Cu to và nh hng qua li gia gc và nhóm chc trong phenol

- Nhóm gc phenyl (C
6
H
5
-) hút electron vào nhân thm làm H trong nhóm –OH linh đng hn và có tính
axit
- Nhóm –OH còn 2 đôi electron cha liên kt đy vào nhân thm làm hot hóa nhân thm, các phn ng
th trên nhân xy ra d dàng hn và đnh hng vào các v trí o- và p-
b, Tính cht ca nhóm –OH – tính axit
C
6
H
5
OH + NaOH  C
6
H
5
ONa + H
2
O.
Rn, không tan tan, trong sut
 không ch tác dng vi kim loi kim (nh ru) mà còn tác dng vi dung dch kim, th hin tính axit
(axit“phenic”)
c, Phn ng th ca nhân thm
Khóa hc LTH KIT-1: Môn Hóa hc (Thy V Khc Ngc)
Lý thuyt trng tâm v ancol, phenol

Hocmai.vn – Ngôi trng chung ca hc trò Vit
Tng đài t vn: 1900 58-58-12
- Trang | 4 -

Giáo viên: V Khc Ngc
Ngun:
Hocmai.vn