Định hướng chính sách tỷ giá nhằm nâng cao sức cạnh tranh thương mại quốc tế ở Việt Nam

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH
õõõõõ



N
N
G
G
U
U
Y
Y


N
N


M
M
I
I
N
N
H
H

Q
Q
U
U
A
A
N
N
G
G





NH HNG CHÍNH SÁCH T GIÁ NHM
NÂNG CAO SC CNH TRNAH THNG
MI QUC T  VIT NAM


LUN VN THC S KINH T


CHUYÊN NGÀNH: KINH T TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG
MÃ S: 60.31.12


NGI HNG DN: TS NGUYN VN LNG

TP.H CHÍ MINH – NM 2011




1
CHNG I: C S LÝ LUN V CHÍNH SÁCH T GIÁ HI OÁI VÀ
SC CNH TRANH THNG MI QUC T.
1.1 Khái nim v t giá hi đoái.
1.1.1 T giá danh ngha (Nominal exchange rate).
T giá danh ngha là t giá mà chúng ta quan sát đc hàng ngày trên các
phng tin thông tin đi chúng, đng thi đc các NHTM niêm yt công khai
trong hot đng kinh doanh ngoi hi. Nh vy, v thc cht, t giá danh ngha là
giá c ca đng tin này đc biu th thông qua đng tin khác. Ký hiu là E
(exchange).
Ví d: Theo báo SGGP ngày 26/01/2011 thì 1USD = 18.932VND,  đây
1USD có giá là 18.932VND. T giá này đc gi là t giá danh ngha bi vì nó
cha đ cp đn tng quan sc mua (yu t thc) gia USD và VND, c th là
chúng ta cha bit rõ là 1USD mua đc bao nhiêu hàng hoá  M và 18.932 đng
mua đc bao nhiêu hàng hoá  VN. Có th 1USD mua đc hàng hoá  M là
bng, ít hn hay nhiu hn so vi 18.932VND mua  Vit Nam.
Trên th trng hàng hoá, giá ca hàng hoá này có th tng, còn giá ca hàng
hoá kia li gim, vy làm th nào đ bit đc mt bng giá ca tt c các hàng hoá

là tng hay gim?
i vi hàng hoá, ngi ta dùng phng pháp tính ch s giá tiêu dùng
(CPI), còn đi vi t giá ngi ta dùng phng pháp tính t giá danh ngha trung
bình (NEER – Nominal Effective Exchange Rate).
Nh vy, v ý ngha và phng pháp tính NEER và CPI là ging nhau. V
mt thut ng, NEER còn đc gi khác nh t giá danh ngha đa phng hay đa
biên.
 hiu ni dung ca NEER ta so sánh cách tính NEER vi cách tính CPI
qua ví d mô phng sau đây:

2
Bng 1.1: So sánh cách tính NEER và cách tính CPI.
Hàng hóa thông thng Hàng hóa đc bit (Ngai t)
Mt
hàng
Mc giá
ti t
0

Mc giá
ti t
1

T trng
hàng
hóa
Ngai t
(hàng
hóa)
T giá

ti t
0

T giá
ti t
1

T trng
ngai t
h1 p1 p’1 w1 c1 e1 e’1 u1
h2 p2 p’2 w2 c2 e2 e’2 u2
h3 p3 p’3 w3 c3 e3 e’3 u3
h4 p4 p’4 w4 c4 e4 e’4 u4
0
1
'1. 1 '2. 2 '3. 3 '4. 4
1. 1 2. 2 3. 3 4. 4
p w p w p w p w
CPI
p w p w p w p w
  

  

0
1
'1.u1 '2.u2 '3.u3 '4.u4
e1.u1 e2.u2 e3.u3 e4.u4
e e e e
NEER

  

  

i vi NEER, t trng ngoi t đc xác đnh trên c s t trng thng
mi gia VN vi các nc bn hàng. Cng tng t nh CPI, trên thc t có rt
nhiu ngoi t, cho nên ta không đa tt c ngoi t vào đ tính NEER mà ch chn
nhng ngoi t nào mà VN có t trng thng mi ý ngha.
Thc cht NEER không phi là t giá mà ch là dng ch s. Nu NEER tng
thì VND đc coi là gim giá so vi các đng tin còn li; ngc li nu NEER
gim thì VND đc coi là lên giá so vi các đng tin còn li.
Cho dù NEER có ý ngha hn rt nhiu so vi t giá song phng, nhng v
bn cht NEER vn là t giá danh ngha, cho nên khi NEER thay đi ta vn cha
bit đc chính xác tác đng ca nó đn nn kinh t (c th là hot đng XNK) là
nh th nào. Chính vì vy, trong phân tích tác đng ca t giá đn hot đng XNK,
ngi ta phi dùng đn khái nim t giá thc.
1.1.2 T giá thc song phng (Real exchange rate).
T giá thc song phng dng đn gin đc biu din:
*
.
r
E P
E
P


Trong đó, E
r
là t giá thc; E là t giá danh ngha bng s đn v ni t trên
mt đn v ngoi t; P

*
là giá c hàng hoá  nc ngoài tính bng ngoi t; P là giá
c hàng hoá trong nc tính bng ni t.
3
Vi các đnh ngha này, cho thy t giá thc không phi là t giá đích thc
mà là dng ch s. Do t s ca công thc trên biu din giá hàng hoá  nc ngoài
quy thành ni t, nên v bn cht t giá thc th hin s so sánh mc giá hàng hoá 
trong nc và  nc ngoài khi c hai đu tính bng ni t.
Nu E
r
>1 tc là E.P
*
>P thì ni t đc xem là đnh giá thc thp s to nên
v th cnh tranh thng mi tt hn so vi nc bn hàng, ngha là xut khu đc
nhiu hn, còn nhp nhp thì ít hn.
Nu E
r
<1 tc là E.P
*
<P thì ni t đc xem là đnh giá thc cao s to nên v
th cnh tranh thng mi kém hn so vi nc bn hàng, ngha là xut khu thì ít,
còn nhp khu thì nhiu.
Nu E
r
=1 tc là E.P
*
=P thì ta nói rng hai đng tin là ngang giá sc mua,
ngha là khi chuyn đi mi ni t ra ngoi t ta mua đc s hàng hoá là nh nhau
 trong nc và  nc ngoài.
 quan sát đc s bin đng ca t giá thc ngi ta phi s dng công

thc dng tng đi nh sau:
*
r
CPI
e e
CPI


Trong đó, e
r
là ch s t giá thc; e là ch s t giá danh ngha; CPI
*
là ch s
giá tiêu dùng  nc ngoài; CPI là ch s giá trong nc.
Nu t thi đim này sang thi đim khác, ch s t giá thc (e
r
) tng, ta nói
rng ni t là gim giá thc, ngha là bây gi chuyn đi mi ni t ra ngoi t ta
ch mua đc ít hàng hoá hn  nc ngoài. Ngc li, ta nói rng ni t lên giá
thc, ngha là bây gi chuyn đi mi ni t ra ngoi t s mua đc nhiu hàng
hoá hn  nc ngoài.
ng tin lên giá thc s làm gim sc cnh tranh thng mi quc t ca
quc gia này; ngc li, đng tin gim giá thc s giúp ci thin sc cnh tranh
thng mi quc t.
1.1.3 T giá thc hiu lc đa phng (Real effective exchange rate – REER).
Vì t giá thc song phng mi ch phn ánh tng quan cnh tranh thng
mi gia hai nc. Mt câu hi đt ra là, làm th nào đ bit đc v th cnh tranh
4
thng mi quc t ca mt nc vi tt c các nc còn li là nh th nào. Trong
thc t ngi ta dùng đn khái nim t giá thc hiu lc đa phng (REER).

Công thc nh sau:
* *
i
i
t
t i
VN
t
CPI
REER W E
CPI



* 1 0 0 %
i
t
i
i
b a s e
e
E
e


Trong đó:
i
base
e
: T giá VND và đng tin nc i nm c s (1 ngoi t = bao nhiêu đng VN)

i
t
e
: T giá VND và đng tin nc i nm t (1 ngoi t = bao nhiêu đng VN)
*: Phép tính nhân
i
t
CPI
: ch s giá c ca đi tác thng mi i nm t.
VN
t
CPI
: ch s giá ca VN nm t.
i
t
W
: t trng thng mi ca đi tác thng mi i nm t.
Ta thy REER là mc đ bin thiên giá tr thc ca đng ni t so vi nm
c s, đng thi là t giá mc tiêu cho nm (t) nhm đm bo kh nng cnh tranh
nh là nm gc, ch s này đc tính da theo:
- Mt nm c s.
- Ch s t giá danh ngha.
- Ch s giá c theo CPI.
- T trng thng mi ca các đi tác thng mi.
V ý ngha ca REER là tng t nh E
r
. Tuy nhiên, REER có ý ngha hn
 ch nó là thc đo tng hp v th cnh tranh thng mi ca mt nc so vi tt
c các nc bn hàng nói chung. Do có ý ngha nh vy nên hin nay hu ht các
nc phát trin đu tính toán và công b ch tiêu này.

Nu REER>1, thì ni t đc xem là đnh giá thc thp và ngai t đc coi
là đnh giá thc quá cao và nó s giúp ci thin sc cnh tranh thng mi quc t,
vì nu chuyn mt đng ngai t sang ni t s mua đc nhiu hàng hóa trong
nc hn so vi nc ngòai. Chính điu này s kích thích xut khu gia tng.
5
Nu REER<1, thì ni t đc xem là đnh giá thc quá cao và ngai t đc
coi là đnh giá thc quá thp, s có tác đng xu đn cán cân xut nhp khu.
Nu REER=1, thì sc mua đi ni và sc mua đi ngoi ca đng tin là nh
nhau, tc là ngang giá sc mua. Do đó, tác đng làm cho cán cân xut nhp khu
cân bng.
1.2 Khái nim và các nhân t nh hng đn chính sách t giá hi đoái.
1.2.1 Khái nim chính sách t giá hi đoái.
Chính sách t giá là nhng hot đng ca chính ph (mà đi din là NHTW)
thông qua mt ch đ t giá nht đnh (hay c ch điu hành t giá) và h thng các
công c can thip nhm duy trì mt mc t giá c đnh hay tác đng đ t giá bin
đng đn mt mc cn thit phù hp vi mc tiêu chính sách tin t quc gia.
Nh vy, đ duy trì mt mc t giá c đnh hay tác đng đ t giá bin đng
đn mt mc cn thit, thì cn phi có mt ch đ t giá và mt h thng các công
c can thip thích hp.
1.2.2 Mc tiêu ca chính sách t giá hi đoái.
Vì là mt b phn ca chính sách tin t, nên mc tiêu ca chính sách t giá
theo ngha rng cng phi phù hp vi mc tiêu ca chính sách tin t. Tu theo
mi quc gia, mà mc tiêu chính sách tin t có th khác nhau, c th là:
- n đnh giá c.
- Thúc đy tng trng kinh t và công n vic làm đy đ.
- Cân bng cán cân vãng lai.
1.2.2.1 V mc tiêu n đnh giá c: Vi các yu t khác không đi, khi phá giá ni
t (tc t giá tng), làm cho giá hàng hoá nhp khu (bao gm hàng tiêu dùng và
nguyên vt liu, máy móc, thit b cho sn xut trong nc) tính bng ni t tng.
Giá hàng hoá nhp khu tng làm cho mt bng giá c chung ca nn kinh t tng,

tc gây lm phát. T giá tng càng mnh và t trng nhp khu càng ln thì t l
lm phát càng cao. iu này đc th hin qua công thc:
P
1
= a.P + (1-a).E.P
*

Trong đó:
6
a – là t trng hàng hóa sn xut trong nc.
(1-a) – là t trng hàng hóa nhp khu.
P – là mc giá c hàng hóa sn xut trong nc tính bng ni t.
P
*
- là mc giá c hàng hóa nhp khu tính bng ngoi t.
E – là t giá (s đn v ni t trên mt đn v ngoi t)
P
1
– là mc giá c hàng hóa chung ca nn kinh t.
Ngc li, khi nâng giá ni t (tc t giá gim) làm cho giá hàng hoá nhp
khu tính bng ni t gim, to áp lc gim phát.
1.2.2.2 V mc tiêu thúc đy tng trng kinh t và công n vic làm đy đ: Vi
các yu t khác không đi, khi phá giá ni t, làm cho kích thích tng xut khu và
hn ch nhp khu, trc tip làm tng thu nhp quc dân và tng công n vic làm.
iu này đc th hin qua công thc tính thu nhp quc dân:
Y = C + I + G + X – M
Phá giá ni t làm cho nhng ngành sn xut không s dng (hoc s dng
ít) đu vào là hàng nhp khu s tng đc li th cnh tranh v giá so vi hàng
nhp khu, t đó m rng đc sn xut, tng thu nhp và to thêm công n vic
làm mi.

Tuy nhiên, đ có đc mt cuc phá giá thành công, thì trong nn kinh t
phi có sn các điu kin cn thit nh nng lc sn xut và th trng cho hàng hoá
xut khu, nng lc sn xut hàng hoá thay th nhp khu; đng thi đ tránh vòng
xoáy ca “phá giá - lm phát và lm phát – phá giá”, thì phi áp dng mt chính
sách tht cht tin t và mt qu d tr ngoi t đ mnh đ can thip trong thi
gian đu. Có nh vy, phá giá ni t mi làm cho các bin s thc trong nn kinh t
thay đi theo chiu hng có li cho nn kinh t.
Ngc li, khi nâng giá ni t, s tác đng làm gim tng trng kinh t và
gia tng tht nghip.
1.2.2.3 V mc tiêu cân bng cán cân vãng lai: Chính sách t giá tác đng trc
tip đn hot đng xut nhp khu hàng hoá và dch v, là hai b phn ch yu cu
7
thành cán cân vãng lai. Do đó, có th nói chính sách t giá nh hng trc tip đn
cán cân vãng lai.
Vi chính sách t giá đnh giá thp ni t s có tác dng thúc đy xut khu
và hn ch nhp khu, giúp ci thin đc cán cân vãng lai t trng thái thâm ht
tr v trng thái cân bng hay thng d.
Vi chính sách t giá đnh giá cao ni t s có tác dng kìm hãm xut khu
và kích thích nhp khu, giúp điu chnh cán cân vãng lai t trng thái thng d v
trng thái cân bng hay thâm ht.
Vi chính sách t gía cân bng s có tác dng làm cân bng xut nhp khu,
giúp cán cân vãng lai t đng cân bng.
 T nhng kt qu phân tích  trên thy rng, t giá là mt bin s kinh t,
tác đng đn hu ht các mt hot đng ca nn kinh t, nhng hiu qu nh hng
ca t giá lên các hot đng khác nhau là rt khác nhau. Trong đó, hiu qu tác
đng ca t giá đn hot đng xut nhp khu là rõ ràng và nhanh chóng, chính vì
vy, trong điu kin m ca, hp tác, hi nhp và t do hoá thng mi, các quc
gia luôn s dng t giá trc ht nh là công c hu hiu đ điu chnh hot đng
xut nhp khu hàng hoá và dch v ca mình.
1.2.3 Các nhân t nh hng đn chính sách t giá hi đoái.

1.2.3.1 Cán cân thng mi: Cán cân thng mi ca mt nc là chênh lch gia
kim ngch xut khu và kim ngch nhp khu. Mt nn kinh t khi xut khu hàng
hoá và dch v s thu đc ngoi t. Trên th trng cung ngoi t s tng, làm t
giá hi đoái gim. Ngc li, khi nhp khu hàng hoá dch v, các nhà nhp khu
cn ngoi t đ thanh toán cho đi tác và đi mua ngoi t trên th trng. Hành đng
này làm cu ngoi t tng, t giá hi đoái tng. Vi chính sách t giá đnh giá thp
ni t s có tác dng thúc đy xut khu và hn ch nhp khu giúp ci thin cán
cân thng mi và ngc li. Vi chính sách t giá cân bng s có tác dng làm cân
bng xut nhp khu, giúp cán cân thng mi t cân bng.
1.2.3.2 Tng trng kinh t: Vi các yu t khác không đi, mun thúc đy tng
trng kinh t cn áp dng chính sách phá giá ni t. Vì khi phá giá ni t s làm
8
cho kích thích tng xut khu và hn ch nhp khu, trc tip làm tng thu nhp
quc dân và tng công n vic làm góp phn làm cho kinh t tng trng. Ngc li
mun kim ch và gim tc đ tng trng kinh t thì áp dng chính sách nâng giá
ni t. Vì vy, chính sách t giá có th đc s dng nh mt công c nhm đt
đc mc tiêu tng trng kinh t và tng công n vic làm.
1.2.3.3 Lm phát: Vi các yu t khác không đi, mun kích thích lm phát gia
tng, NHTW có th s dng chính sách phá giá ni t (tc tác đng làm cho t giá
tng) làm cho giá hàng hoá nhp khu (bao gm hàng tiêu dùng và nguyên vt liu,
máy móc, thit b cho sn xut trong nc) tính bng ni t tng. Giá hàng hoá nhp
khu tng làm cho mt bng giá c chung ca nn kinh t tng, tc gây lm phát. T
giá tng càng mnh và t trng nhp khu càng ln thì t l lm phát càng cao và
ngc li. Do đó, mun kim ch lm phát gia tng NHTW có th s dng chính
sách nâng giá ni t (tc tác đng làm cho t giá gim). Mun duy trì giá c n
đnh, NHTW phi s dng chính sách t giá n đnh và cân bng. Vì vy, chính
sách t giá có th đc s dng nh mt công c hu hiu nhm đt đc mc tiêu
n đnh giá c.
1.2.3.4 Tâm lý s đông: Ngi dân, các nhà đu c, các ngân hàng và các t chc
kinh doanh ngoi t là các tác nhân trc tip giao dch trên th trng ngoi hi.

Hot đng mua bán ca h to nên cung cu ngoi t trên th trng. Các hot đng
đó li b chi phi bi yu t tâm lý, các tin đn cng nh các k vng vào tng lai.
iu này gii thích ti sao, giá ngoi t hin ti li phn ánh các k vng ca dân
chúng trong tng lai. Nu mi ngi k vng rng t giá hi đoái s tng trong
tng lai, mi ngi đ xô đi mua ngoi t thì t giá s tng ngay trong hin ti.
Mt khác, giá ngoi t rt nhy cm vi thông tin cng nh các chính sách ca
chính ph. Nu có tin đn rng Chính ph s h tr xut khu, hn ch nhp khu
đ gim thâm ht thng mi, mi ngi s đng lot bán ngoi t và t giá hi
đoái s gim nhanh chóng.
1.2.3.5 Chính sách kinh t v mô ca chính ph: Khi chính ph thc hin thay đi
các chính sách kinh t v mô và làm nh hng đn các ch s v tc đ tng trng
9
kinh t, lm phát, bi chi ngân sách… tt c đu gây nh hng đn s thay đi t
giá hi đoái. Trong thc t, chính sách t giá hi đoái b chi phi đng thi bi tt
c các yu t trên vi mc đ mnh yu khác nhau ca tng nhân t, tu vào thi
gian và hoàn cnh nht đnh. Các nhân t trên không tách ri mà tác đng tng hp,
có th tng cng hay át ch ln nhau, đn t giá hi đoái làm cho t giá hi đoái
luôn bin đng không ngng.
1.3 Lý lun cân bng bên trong - cân bng bên ngoài theo mô hình Swan
Diagram.
Mc tiêu ca chính sách kinh t v mô là rt đa dng, song có hai mc tiêu
quan trng nht là:
Th nht, công n vic làm đy đ và giá c n đnh. ây đc gi là mc
tiêu cân bng bên trong (Internal Balance – IB)
Th hai, cán cân thanh toán chính thc cân bng. ây đc gi là mc tiêu
cân bng bên ngoài (External Balance – EB). t đc cân bng bên ngoài hàm ý
d tr ngoi hi quc gia là không thay đi. Trong ch đ t giá c đnh, các chính
ph đt đc cân bng bên ngoài thông qua các chính sách kinh t (ch yu là tin
t và tài khoá) mà không đc phá giá hay nâng giá (tr trng hp mt cân đi c
bn). Do đó, chính sách t giá tr nên không linh hot. Trong ch đ t giá th ni

hoàn toàn, do t giá đc t do thay đi và NHTW không can thip, nên cân bng
bên ngoài có th đt đc mt cách t đng và nhanh chóng.
t đc đng thi hai mc tiêu này trong các ch đ t giá khác nhau đòi
hi phi có nhng chính sách kinh t phù hp và thng là mâu thun nhau. Ví d,
trong ch đ t giá c đnh, chính ph cam kt đt đc công n vic làm đy đ,
nhng công n vic làm đy đ làm cho thu nhp quc dân tng, thu nhp quc dân
tng làm tng chi tiêu cho nhp khu, chi tiêu cho nhp khu tng dn đn cán cân
vãng lai tr nên thâm ht. Nu tình trng thâm ht này kéo dài, buc chính ph phi
la chn: hoc là phá giá ni t, hoc là gim d tr ngoi hi quc gia, ngha là
trng thái cân bng bên ngoài ca nn kinh t b phá v. Vy làm th nào đ chính
10
ph có th đt đc đng thi c hai mc tiêu là cân bng bên trong và cân bng
bên ngoài mà không phi phá giá ni t hay gim d tr ngoi hi.
Các khái nim v cân bng bên trong và bên ngoài đã đc Trevor Swan
(1955) mô t bng đ th và đc bit đn là “Swan Diagram”. Do không đ cp
đn các lung chu chuyn vn quc t, nên mô hình Swan Diagram coi điu kin
cân bng bên ngoài chính là trng thái cân bng cán cân vãng lai.
Biu đ 1.1:  th Swan Diagram.

Trc tung ca đ th biu din t giá (là s đn v ni t trên 1 đn v ngoi
t), t giá tng th hin phá giá ni t, tc làm tng sc cnh tranh thng mi quc
t ca nc phá giá. Trc hoành biu din chi tiêu trong nc bao gm: tiêu dùng
(C), đu t (I) và chi tiêu ca chính ph (G).
ng cân bng bên trong IB biu din các s phi hp gia t giá và chi
tiêu trong nc, mà ti đó nn kinh t đt đc cân bng bên trong, ngha là đt
đc công n vic làm đy đ và giá c n đnh. ng IB có đ nghiêng đi xung
t trái qua phi là vì: khi t giá gim dn đn xut khu gim và nhp khu tng, do
EB

IB

T giá
REER

0

Phá
giá
Nâng
giá
1

1

Chi tiêu trong n
c

2

4

3

Lm phát – Thng
d cán cân vãng lai
Tht nghip – Thâm
ht cán cân vãng lai
Tht nghip – Thng
d cán cân vãng lai
A

Lm phát –
Thâm ht cán
cân vãng lai

B

D

C

11
đó, đ duy trì công n vic làm đy đ thì cn thit phi tng chi tiêu trong nc.
iu này gii thích nh sau:
Khi nn kinh t có công n vic làm đy đ, thì thu nhp quc dân đt giá tr
ti đa là Y:
Y = (C + I + G) + (X – M)
 Chi tiêu trong nc: (C + I + G) = Y + (M – X)

Vì Y không đi, nên khi (M – X) tng, thì (C + I + G) cng phi tng đ
trng thái luôn đc cân bng. Tt c nhng đim nm bên phi đng IB, bao gm
vùng (1) và (4), đu thuc vùng áp lc lm phát lên nn kinh t; bi vì ng vi mi
mc t giá nht đnh, nhu cu chi tiêu trong nc là ln hn so vi mc chi tiêu 
trng thái công n vic làm đy đ. Trong khi đó, bên trái đng IB là vùng áp lc
gim phát; bi vì ti đó nhu cu chi tiêu nh hn so vi mc chi tiêu đ duy trì công
n vic làm đy đ.
ng cân bng bên ngoài EB biu din các phi hp gia t giá và chi tiêu
trong nc mà ti đó nn kinh t đt đc cân bng bên ngoài; ngha là đt đc
cân bng cán cân vãng lai. ng EB có đ nghiêng đi lên t trái sang phi là vì:
khi t giá tng dn đn xut khu tng và nhp khu gim, do đó, đ cán cân vãng
lai không tr nên thng d, thì chi tiêu trong nc phi tng đ kích thích tng nhp
khu đ đ hp th phn xut khu tng thêm. Bên phi đng EB th hin chi
trong nc ln hn mc chi tiêu mà ti đó cán cân vãng lai cân bng, cho nên cán
cân vãng lai tr nên thâm ht. Trong khi đó, bên trái đng EB là vùng cán cân
vãng lai thng d.
Nh vy, Swan Diagram đc chia thành 4 vùng, chúng mô t nhng trng
thái khác nhau có th ca nn kinh t là:
Vùng (1): Trng thái lm phát và thâm ht CA.
Vùng (2): Trng thái gim phát (tht nghip) và thâm ht CA
Vùng (3): Trng thái gim phát (tht nghip) và thng d CA.
Vùng (4) Trng thái lm phát và thng d CA.
12
Ch đim A, ti đó đng IB ct đng EB, nn kinh t đt đc đng thi
cân bng bên trong và bên ngoài. Gi s, do nguyên nhân nào đó, nn kinh t 
đim B thuc vùng (1), tc nn kinh t đng thi va có lm phát va có thâm ht
cán cân vãng lai. Nu chính ph mun duy trì đng thi t giá c đnh và gim thâm
ht cán cân vãng lai bng cách ct gim chi tiêu trong nc, thì nn kinh t s di
chuyn v đim C. Ti đim C cân bng bên ngoài đc thit lp thông qua các
chính sách ct gim chi tiêu, điu này s đa nn kinh t đn tình trng đình tr và

tht nghip.
Phng án 2, đ đt đc cân bng bên ngoài thông qua phá giá ni t nhm
kích thích tng xut khu và hn ch nhp khu, tc là đa nn kinh t hng v
đim D. Nhng ti đim D thì nn kinh t li phi đi mt vi áp lc lm phát ln
hn. iu này đc th hin ti đim D nm cách xa đng IB hn đim B.
Bài hc chính t mô hình gin đn nêu trên là vic s dng ch mt công c
duy nht, hoc là m rng tài khoá hoc là phá giá tin t nhm đt đc đng thi
hai mc tiêu là cân bng bên trong và cân bng bên ngoài là không th. Do đó, đ
đt đc đng thi hai mc tiêu là cân bng bên trong và cân bng bên ngoài, chính
ph cn đn đng thi ít nht là hai công c.
T bài hc này, Jan Tinbergen (1952) đã nghiên cu và đa ra kt lun: mt
quc gia có bao nhiêu mc tiêu cn đt đc, thì phi s dng ít nht by nhiêu
công c. Kt lun này đc bit đn mt cách rng rãi vi tên gi là: “quy tc bao
nhiêu mc tiêu – by nhiêu công c” (instruments – target rule).
1.4 Lý thuyt “B ba bt kh thi” và d tr ngoi hi.
Lý thuyt b ba bt kh thi - The Impossible Trinity (hay Inconsistent Trinity
hoc Triangle of Impossibility) là mt chính sách kinh t quc t. Lý thuyt phát
biu rng: mt quc gia không th đng thi thc hin cùng mt lúc 3 mc tiêu
chính sách v mô: n đnh t giá, t do hóa dòng vn và chính sách tin t đc lp.
13
Biu đ 1.2: B ba bt kh thi.

ây là mô hình lý thuyt rt ph bin, gi là mô hình Mundell- Fleming
đc Robert Mundell và Marcus Fleming phát trin trong nhng nm 1960. Và vào
nhng nm 1980 khi vn đ kim soát vn b tht bi  nhiu quc gia cùng vi
mâu thun gia vic neo gi t giá và chính sách tin t đc lp ngày càng rõ ràng
thì Lý thuyt b ba bt kh thi đã tr thành nn tng cho kinh t hc v mô ca nn
kinh t m.
Song song vi s phát trin thng mi và dch v trong th gii hin đi,
kim soát vn rt d b lãng quên. Thêm na, vn đ kim soát vn còn th hin

nhng thay đi ca quc gia không đúng thc t. Do vy rt khó đ mt quc gia có
đc mt h thng kim soát vn tht s hiu qu. Lý thuyt b ba bt kh thi
khng đnh rng: trong điu kin ngày nay, mt quc gia phi la chn gia vic
gim thiu s thay đi t giá hoc điu hành mt chính sách tin t đc lp n đnh.
Nó không th có đng thi c hai.
Tuy nhiên, mt s nghiên cu gn đây li cho thy phiên bn mi ca b ba
bt kh thi có tng quan vi d tr ngoi hi, nht là ti các nn kinh t mi ni.
D tr ngoi hi va là hu qu ca vic điu chnh b ba bt kh thi cho phù hp
vi cu trúc mi ca h thng tài chính quc t va là mc tiêu ca các nn kinh t
mi ni. Vì th mi gi đây là phiên bn mi ca b ba bt kh thi.
T do hóa dòng vn
Chính sách tin t đc lp
n đnh t giá
14
Trong khi t l d tr ngoi hi (tính trên GDP) ti các nc công nghip ch
n đnh xp x 4% thì ti các nc đang phát trin tng t khong 5-27%. Gn đây
các nc đang phát trin nm gi đn ba phn t d tr ngoi hi toàn cu, phn
ln tp trung  Châu Á. Trung Quc là quc gia có d tr ngoi hi gia tng n
tng nht, t khong 1% vào nm 1980 lên hn 50% vào đu nm 2010.
So vi trc đây, d tr ngoi hi tng lên ch yu nh vào yu t thng
mi, tc thng d trong xut khu, thì gi đây yu t tài chính ngày càng đóng vai
trò ln hn. iu này cho thy chính ph các nn kinh t mi ni có trit lý khá rõ
ràng trong vic la chn các mc tiêu chính sách ca b ba bt kh thi: tng bc
m ca tài chính nhng không quên kim soát vn, linh hot thay vì c đnh t giá
và s dng công c chính sách tin t bm tht nhp nhàng làm đy kho d tr
ngoi hi ca mình.
1.5  co giãn thng mi và tuyn J.
Cán cân thng mi tr nên xu đi sau khi đng tin gim giá có th ch là
tm thi. Nh vy, tính không n đnh ca t giá cng ch là vn đ tm thi ngn
hn. Kt qu phân tích s đa chúng ta đn tuyn J.

Thông thng, dân chúng cn phi mt mt thi gian nht đnh đ điu chnh
u tiên hàng hóa thay th. Do đó, có th nói rng cu trong ngn hn có đ co giãn
thp hn so vi cu trong dài hn. iu này có ngha là, sau khi đng tin gim giá,
tuy giá hàng hóa nhp khu tng, nhng ngi tiêu dùng trong nc vn tip tc
mua hàng nhp khu, bi hai lý do: (i) ngi tiêu dùng vn cha điu chnh ngay
vic u tiên mua hàng ni thay th, (ii) các nhà sn xut trong nc cn phi có mt
thi gian nht đnh mi sn xut đc hàng thay th nhp khu. Nh vy, ch sau
khi nhng nhà sn xut trong nc thc s cung ng hàng thay th nhp khu và
ngi tiêu dùng quyt đnh u tiên dùng hàng sn xut trong nc thay th hàng
nhp, thì cu v nhp khu mi thc s gim. Tng t, sau khi đng tin gim giá,
vic m rng sn xut xut khu ch tr thành hin thc khi các nhà sn xut đã sn
xut đc nhiu hàng hóa hn đ xut khu và ngi tiêu dùng nc ngoài đã thc
15
s chuyn hng u tiên mua các hàng hóa xut khu ca nc có đng tin gim
giá.
Biu đ 1.3: Tuyn J.






Biu đ 1.3 nói lên, đng tin gim giá ti thi đim 0, ngay lp tc làm cho
giá tr nhp khu tng, trong khi đó giá tr xut khu tng không đ bù đp cho tng
nhp khu, do đó cán cân thng mi tr nên xu hn ngay sau khi đng tin gim
giá. Sau mt thi gian nht đnh, khi nhp khu và xut khu đu co giãn làm cho
cán cân thng mi dn đc ci thin và cui cùng là tng lên, nh đc mô t
bng tuyn J. Hin tng cán cân thng mi tr nên xu hn sau khi đng tin
gim giá đc gi là: “Hiu ng tuyn J”.
1.6 Sc cnh tranh TMQT và nh hng ca chính sách t giá đn sc cnh

tranh TMQT ca mi quc gia.
1.6.1 nh ngha sc cnh tranh TMQT:
Khái nim sc cnh tranh thng mi quc t là rt rng, bao gm tt c các
nhân t liên quan và tác đng đn hot đng xut nhp khu hàng hóa và dch v
ca mt quc gia. Tuy nhiên, khi phân tích nh hng ca t giá đn sc cnh tranh
thng mi quc t, thì khái nim sc cnh tranh thng mi quc t đc hiu mt
cách hp hn, c th là:
Ti mt thi đim, đi vi mt quc gia, nu:
- Khi lng xut khu nhiu hn và/hoc khi lng nhp khu ít hn so
vi nc bn hàng, thì ta nói rng quc gia có v th cnh tranh thng mi quc t
cao hn.
+

0
-

Thi gian
Thay đi trong CCTM
16
- Khi lng xut khu ít hn và/hoc khi lng nhp khu nhiu hn so
vi nc bn hàng, thì ta nói rng quc gia có v th cnh tranh thng mi quc t
thp hn.
T thi đim này sang thi đim khác, đi vi mt quc gia, nu:
- Khi khi lng xut khu tng và/hoc khi lng nhp khu gim, thì ta
nói rng sc cnh tranh thng mi quc t đc ci thin.
- Khi khi lng xut khu gim và/hoc khi lng nhp khu tng, thì ta
nói rng sc cnh tranh thng mi quc t b xói mòn.
1.6.2 nh hng ca chính sách t giá đn sc cnh tranh TMQT.
1.6.2.1 Các nhân t nh hng đn sc cnh tranh TMQT.
- Chính sách t giá hi đoái: Nh đã đ cp  phn trên, vi chính sách t giá

đnh giá thp ni t s có tác dng kích thích xut khu và hn ch nhp khu giúp
ci thin cán cân thng mi và ngc li. Bên cnh đó, s tng giá th gii ca
hàng hoá xut khu hoc s gim giá th gii ca hàng hoá nhp khu đu có tác
dng ci thin cán cân thng mi. Giá th gii ca hàng hóa xut khu tng s
khuyn khích các doanh nghip tng sn xut hàng hóa trong nc đ tn dng li
th v giá. Vô hình chung, điu này làm cho khi lng xut khu tng góp phn
ci thin sc cnh tranh thng mi quc t.
- Thu nhp thc ca ngi c trú và không c trú: Trong trng hp thu
nhp thc ca ngi c trú tng tng đi so vi thu nhp thc ca ngi không c
trú s kích thích tng nhp khu ròng khin cho sc cnh tranh thng mi quc t
b xói mòn và ngc li.
- Thu quan và hn ngch: Khi thu quan trong nc tng hoc áp đt hn
ngch đi vi hàng nhp khu s làm gim cu v hàng hóa nhp khu. Ngc li,
khi phía nc ngoài tng mc thu quan hoc áp dng hn ngch đi vi hàng nhp
khu s làm gim cung hàng hóa xut khu, có tác dng tiêu cc đn sc cnh tranh
ca hàng hóa ni đa.
- S thích tiêu dùng ca ngi dân: Tâm lý a thích hàng ngoi hn hàng ni
s kích thích nhp khu, khin cho sc cnh tranh thng mi b xói mòn.
17
Trong gii hn phm vi nghiên cu ca đ tài, tác gi tp trung phân tích nh
hng ca chính sách t giá đn sc cnh tranh thng mi quc t, t đó tìm ra
đc nhng nguyên nhân cng nh đ ra gii pháp nhm ci thin sc cnh tranh
thng mi quc t ca Vit Nam trong thi gian ti.
1.6.2.2 nh hng ca chính sách t giá đn sc cnh tranh TMQT.
Xét trong mi liên h vi cân bng ni ti ca nn kinh t: Vi các nhân t
khác tng đi n đnh; do t giá là nhân t có tác đng trc tip đn hot đng
xut nhp khu hàng hoá và dch v nên khi t giá danh ngha tng, kéo theo t giá
thc tng, ni t gim giá tng đi so vi ngoi t s khuyn khích m rng sn
xut kinh doanh phc v xut khu và làm hn ch nhu cu nhp khu. Vic gia
tng khi lng và giá tr xut khu s trc tip làm tng thu nhp quc dân và giúp

nâng cao sc cnh tranh thng mi quc t ca hàng hóa Vit Nam. Tuy nhiên, do
giá hàng hoá nhp khu tính bng ni t cng tng tng đi so vi giá hàng hoá
trong nc nên kéo theo s gia tng mt bng giá c trong nc và gây ra lm phát.
Mc lm phát này tu thuc vào t trng hàng hoá nhp khu, t trng này càng
tng thì mc lm phát càng cao.
Ngc li, khi t giá danh ngha gim kéo theo t giá thc gim, ni t li
tng giá tng đi so vi ngoi t s khuyn khích nhu cu nhp khu, hn ch m
rng sn xut kinh doanh phc v xut khu, t đó làm gim thu nhp quc dân và
gây ra tình trng tht nghip cng nh to áp lc làm gim lm phát (do giá hàng
hoá nhp khu tính bng ni t gim tng đi so vi giá hàng hoá trong nc), nu
mc gim này kéo dài vi t l cao s gây ra tình trng gim phát, sn xut trong
nc s b đình đn.
V tác đng ca t giá đn cân bng bên ngoài: Chính sách t giá tác đng
trc tip đn hot đng xut nhp khu hàng hoá và dch v, là hai b phn ch yu
cu thành cán cân vãng lai. Vì vy, cán cân vãng lai s b tác đng ca nhân t lãi
sut ni t, ngoi t, giá c ni đa, giá c nc ngoài và t giá. Vi các nhân t
khác tng đi n đnh, khi t giá danh ngha tng, ni t gim giá tng đi so vi
ngoi t s khuyn khích hot đng xut khu, hn ch nhu cu nhp khu và làm
18
gia tng dòng vn đu t chy ra bên ngoài (do vic nm gi ngoi t có li hn so
vi nm gi ni t).
Ngc li, khi t giá danh ngha gim, ni t li tr nên có giá hn so vi
ngoi t s khuyn khích nhu cu nhp khu, hn ch xut khu và làm gia tng
dòng vn đu t chy vào ni đa. Khi xut khu ròng ln hn dòng vn ra, cán cân
vãng lai tr nên thng d. Khi xut khu ròng nh hn dòng vn ra, cán cân vãng
lai b thâm ht. Trong trng hp nu xut khu ròng dng (ln hn 0) thì quc
gia s có v th cnh tranh thng mi quc t cao. Nu điu này đc duy trì trong
mt thi gian tng đi dài, sc cnh tranh thng mi quc t cng s đc ci
thin.
1.7 Mô hình hoch đnh chính sách t giá ph bin hin nay.

Mc tiêu ca chính sách t giá hi đoái không ch đc đt ra trong ngn
hn, mà còn phi đc đt ra trong dài hn. Thng nht quan nim rng, t giá hi
đoái là mt công c ca chính sách tin t, nên mc tiêu ca chính sách t giá hi
đoái cng chính là vic hng ti các tiêu ca chính sách tin t. Vì vy, mc tiêu
ca chính sách t giá hi đoái là vì n đnh sc mua đi ni và đi ngoi ca đng
tin quc gia, và vì s n đnh giá c hàng hoá - dch v trên th trng.
Vi điu kin hin ti v kinh t - xã hi ca Vit Nam thì vic thc hin mt
c ch t giá linh hot có s kim soát ca Nhà nc là phù hp. C ch này có th
còn kéo dài trong mt thi gian na khi Vit Nam thc s có mt tim lc kinh t
mnh, có mt lc lng d tr ngoi hi đ ln đ có th can thip vào th trng
khi cn thit nhm n đnh sc mua ca đng tin quc gia, n đnh đc giá c
hàng hoá - dch v trên th trng. Nh vy, mt c ch t giá hi đoái phù hp
phi là mt c ch phn nh đc các mi quan h đc bit gia t giá hi đoái vi
lãi sut, tc đ tng trng kinh t, t l lm phát tin t trong tng thi k khác
nhau. Trong đó, chính sách lãi sut đc xem nh là c s quan trng nht đ hoch
đnh chính sách t giá.
Trong nhng trng hp tht cn thit, nhà nc có th thc hin các bin
pháp hành chính nh chính sách kt hi ngoi t bt buc. Theo đó, các ngun thu
19
ngoi t ca các doanh nghip, t chc xã hi (tr các doanh nghip có vn đu t
nc ngoài) phi kp thi chuyn v nc và bán ht cho các ngân hàng đc y
quyn và khi có nhu cu s dng các doanh nghip và t chc xã hi đc mua
ngoi t ca các ngân hàng y quyn.
Bên cnh đó, tình trng đô la hóa, hot đng kinh t ngm và đu c buôn
lu vàng, ngoi t trên th trng ch đen cng là mt yu t tiêu cc tác đng đn
cung cu ngoi t, cn phi đc phân tích nhn din nguyên nhân đ có gii pháp
khc phc.
1.8 Kinh nghim quc t v đnh hng chính sách t giá và bài hc cho Vit
Nam.
1.8.1 Kinh nghim ca Hàn Quc.

Hàn Quc tng đc bit đn nh mt trong nhng nc nông nghip nghèo
nht th gii. Cho đn nm 1962, khi bt đu bc vào thc hin k hoch phát
trin kinh t 5 nm ln th nht (1962 -1966), GDP bình quân đu ngi trên nm
là 87 USD đã phn ánh rng Hàn Quc vn cha th thoát khi cnh nghèo nàn, lc
hu sau gn thp k n lc khôi phc li nn kinh t đã b tàn phá nng n bi cuc
Chin tranh th gii ln th hai và tip đó là cuc chin Nam – Bc Triu Tiên.
Th nhng ch hn 25 nm sau, vào cui thp k 80, Hàn Quc đã đt đc
nhng thành tu kinh t đc c th gii bit đn nh “K tích trên sông Hàn”. ó
là mt quá trình phi thng đã nhanh chóng giúp ci to nn kinh t Hàn Quc,
đánh du mt bc ngot trong lch s ca đt nc.  có đc mt Hàn Quc
nh ngày nay, Chính ph Hàn Quc đã áp dng hàng lot các bin pháp nhm qun
lý, điu tit nn kinh t, trong đó đt trng tâm là hng v xut khu.
Chính sách hng v xut khu: Trong nhng nm 60, nn kinh t Hàn Quc
đang phi đi mt vi nhng khó khn ln; không có th trng trong nc cho các
loi hàng hóa sn xut, tài nguyên thiên nhiên nghèo nàn.  đi phó vi vn đ
này, Chính ph Hàn Quc đã thc hin chính sách hng v xut khu vi 2 bc
đi quan trng đó là khuyn khích và tng cng tit kim thông qua vic tng lãi
sut, ci thin thâm ht thng mi bng vic phá giá đng ni t. Bên cnh đó,
20
Chính ph Hàn Quc đã thc hin hàng lot bin pháp nhm h tr xut khu nh
gim thu nhp khu, h tr tài chính cho các doanh nghip xut khu mt cách hp
lý, u đãi v tài chính cho các ngành công nghip mi nhn, điu chnh ch đ t
giá linh hot, mc tiêu xut khu đc c th hóa bi Chính ph và khen thng,
đng viên t Tng thng Hàn Quc.
Sau hàng lot nhng chính sách ca Chính ph, kt qu đt đc là ht sc
kh quan. Hàn Quc tr thành mt trong nhng quc gia có tc đ phát trin kinh t
nhanh nht th gii vi kim ngch xut khu tng t 41 triu USD nm 1960 lên
1.048 triu USD vào nm 1970.
Thành công t chính sách t giá:  có đc nhng kt qu trên, Hàn Quc
đã khá thành công trong vic s dng công c t giá hi đoái đ thc hin công

nghip hóa, hin đi hóa đt nc thông qua chin lc hng vào xut khu, ci
thin cán cân thanh toán quc t, đy mnh tng trng kinh t và nâng cao sc
cnh tranh thng mi quc t. T thc tin thành công ca Hàn Quc, mt s kinh
nghim đc rút ra nh sau:
Mt là, Hàn Quc là tm gng kiên nhn theo đui chính sách phá giá tin
t đ tng trng xut khu. i vi mt quc gia ph thuc nhiu vào nhp khu
các mt hàng máy móc, nguyên liu, thit b và công ngh cng nh vay n nc
ngoài đ đu t thì vic phá giá tin t có th làm gim tng trng do tác đng làm
cn tr đu t ln hn khuyn khích xut khu. Tuy nhiên, s khôn ngoan ca Hàn
Quc chính là vic m rng xut khu  quy mô ln kt hp vi các nhân t khác
làm gim chi phí nhp khu và gánh nng n. Thc t cho thy, sau khi phá giá
mnh đng Won, Hàn Quc đã tng cng nng lc sn xut và đy mnh xúc tin
thng mi nên đã đt tc đ tng trng xut khu cao.
Hai là, t giá KRW/USD đc điu chnh theo hng gim giá tr đng ni
t trong mt thi gian dài song song vi quá trình Hàn Quc chuyn t ch đ t giá
c đnh sang th ni. Ngh thut phá giá tin t  Hàn Quc chính là nh s dng
linh hot các yu t th trng và ch điu chnh khi cn thit. Chính ph Hàn Quc
đã rt ch đng to ra các điu kin thun li đ đm bo t giá KRW/USD không
21
cn tr ti hot đng xut khu: khi USD lên giá, chính ph đ th trng t điu
tit, còn khi USD gim giá, Chính ph đã tng cung đng KRW nhm có li cho
xut khu.
Ba là, sau vic phá giá tin t, Hàn Quc đã có bin pháp thích hp đ loi
b kh nng gim giá kéo dài ca ni t và sau đó cng c các nhân t th trng
khác giúp cho t giá duy trì  mc đ n đnh. S n đnh ca t giá KRW/USD đt
đc là do Chính ph Hàn Quc đã duy trì đc mt biên đ dao đng n đnh sut
trong thi gian dài. iu này thc s có li cho nhà đu t trong nc và thu hút
vn đu t ca nc ngoài. Vì vy, Hàn Quc là mt trong s ít nc vc dy sau
khng hong tài chính tin t ông Nam Á nhanh nht và thc hin chin lc phát
trin kinh t, ng dng công ngh hin đi nâng cao cht lng sn phm phc v

mc tiêu hng v xut khu.
Bn là, không nên neo gi đng bn t vi mt ngoi t mnh. Kinh nghim
t cuc khng hong tài chính – tin t châu Á cho thy, mt trong nhng nguyên
nhân quan trng gây ra khng hong trong giai đon đó là các nc trong khu vc
neo gi t giá đng bn t vi ngoi t duy nht là USD. S n đnh này ch mang
tính nht thi và có nh hng tích cc ti tâm lý nhà đu t. Nhà đu t tin tng
vào s n đnh tin t và nn kinh t khi đng USD mt giá. Tuy nhiên, khi USD
lên giá mnh đã làm yu đi kh nng cnh tranh ca các nc có đng tin gn cht
vi USD.
1.8.2 Kinh nghim ca Trung Quc.
Theo nhn đnh ca nhiu chuyên gia kinh t, Vit Nam và Trung Quc đu
là nc kinh t đang phát trin  trong quá trình chuyn đi t nn kinh t k hoch
hóa sang nn kinh t th trng có s qun lý ca Nhà nc theo đnh hng xã hi
ch ngha. Gia hai nn kinh t có nhng nét tng đng mc dù thi đim chuyn
đi và mc đ chuyn đi có th khác nhau. Do đó, kinh nghim ca Trung Quc
trong vic hoch đnh chính sách là nhng bài hc quý giá cho Vit Nam, đc bit
là kinh nghim v điu hành chính sách t giá ca Trung Quc trong nhng nm
gn đây.
22
Trc nm 1979, Trung Quc thc hin chính sách t giá c đnh và đa t
giá. C ch này đã làm cho các doanh nghip mt đi quyn ch đng trong kinh
doanh, không gn kt li ích kinh t vi hot đng kinh doanh ca doanh nghip,
làm cho các doanh nghip không chú ý đn hiu qu ca hot đng sn xut kinh
doanh, tng tính  li vào s bao cp ca nhà nc, chính điu này đã làm cho
Trung Quc ri vào suy thoái, khng hong kinh t sâu sc.
Trung Quc đã nhn ra s yu kém ca c ch qun lý kinh t theo k hoch,
t nm 1979 đã thc hin ci cách kinh t, thc hin chuyn đi nn kinh t. Chính
sách t giá cng đc ci cách cho phù hp vi nhng chuyn đi ca nn kinh t.
Ngay t đu nhng nm 80, Trung Quc đã cho phép thc hin c ch điu chnh t
giá gim dn đ phn nh đúng sc mua ca đng NDT. Nm 1980, t giá đng

NDT so vi USD là 1,53 NDT/USD, đn nm 1990 là 5,22 NDT/USD. Chính sách
t giá này đã giúp Trung Quc ci thin đc cán cân thng mi (CCTM), gim
thâm ht thng mi và cán cân thanh toán (CCTT), đa đt nc thoát ra khi
cuc khng hong kinh t. Tuy nhiên, vic thc hin c ch t giá theo hng
tng đi n đnh làm cho lm phát tip tc gia tng, hn ch xut khu và nh
hng đn mc tiêu phát trin kinh t.
Ngày 1/1/1994, Trung Quc chính thc công b điu chnh mnh t giá đng
NDT t 5,8 NDT/USD xung 8,7 NDT/USD, t l điu chnh (thc cht là phá giá
đng NDT) lên ti 50%.  chính sách điu chnh t giá gi đc n đnh, không b
gii đu c thao túng, Trung Quc đã thc hin chính sách tht cht qun lý ngoi
hi, nhm mc đích tp trung ngoi t v Nhà nc, đm bo cung cu ngoi t
thông sut.
T nm 1994 đn nm 1996, Trung Quc thc hin chính sách kt hi ngoi
t bt buc theo quy đnh ti Sc lnh s 91 ngày 25/12/1993 ca Chính ph và quy
đnh v ci cách c ch qun lý ngoi hi ngày 28/12/1993 ca Ngân hàng nhân dân
Trung Quc. Theo đó, các ngun thu ngoi t ca các doanh nghip, t chc xã hi
(tr các doanh nghip FDI) phi kp thi chuyn v nc và bán ht cho các ngân
23
hàng đc y quyn. Khi có nhu cu s dng các doanh nghip và t chc xã hi
đc mua ngoi t ca các ngân hàng y quyn.
Cho đn cui nm 1997, khi d tr ngoi hi ca Trung Quc tng lên
139,89 t USD, Trung Quc mi ni lng chính sách kt hi ngoi t. Ngày
15/10/1997, Ngân hàng nhân dân Trung Quc ban hành Ch th s 402 cho phép
mt s doanh nghip (Công ty xut nhp khu và doanh nghip sn xut có giy
phép kinh doanh xut nhp khu) đc gi li mt phn ngoi t trên tài khon vi
mc ti đa không quá 15% tng kim ngch xut nhp khu hàng nm.
Bng 1.2: Din bin t giá, cán cân XNK và d tr ngoi t ca Trung Quc
2002-2008
Nm E(CNY/USD) CCXNK (triu
USD)

D tr ngoi t
(triu USD)
2002 8,2770 44.167 286.407
2003 8,2770 44.652 403.251
2004 8,2768 58.982 609.932
2005 8,1943 134.189 818.872
2006 7,9734 217.746 1,066.340
2007 7,6075 315.381 1,528.250
2008 7,4812 482.532 2,124.27
(Ngun: Indicators/2008/pdf/Prc.pdf )
Nm 2002, d tr ngoi hi ca Trung Quc tng lên 286,4 t USD, chính
sách kt hi ngoi t tip tc đc ni lng. Ti Ch th s 87 ca Cc Qun lý
ngoi hi Trung Quc ban hành ngày 9/9/2002 quy đnh các công ty và doanh
nghip đc gi ngoi t trên tài khon, mc ti đa không quá 20% tng ngun thu
ngoi t t giao dch vãng lai. T nm 2003 đn nm 2006, Cc Qun lý ngoi hi
yêu cu các ngân hàng thng mi thc hin chính sách kt hi ngoi t theo Ch th
s 87 nói trên.
n nm 2007, D tr ngoi hi Trung Quc đã tng lên ti 1.528,249 t
USD. Ngày 13/8/2007 Cc Qun lý ngoi hi ban hành Ch th s 48 cho phép các
t chc kinh t cn c nhu cu s dng ngoi t phc v cho sn xut kinh doanh
24
đc quyn gi li s ngoi t t giao dch vãng lai trên tài khon. Nh vy, sau 13
nm Trung Quc mi xóa b chính sách kt hi ngoi t, chính sách này đc xóa
b khi nn kinh t nhiu nm tng trng mnh, t l lm phát thp, CCTT, CCTM
d tha ln, d tr ngoi hi cao.
Chính sách tht cht qun lý ngoi hi còn th hin  các quy đnh v hn
ch cho vay ngoi t trong nc. T nm 1994 đn nm 2002, các ngân hàng
thng mi Trung Quc không đc phép cho các doanh nghip trong nc vay
ngoi t. n ngày 6/12/2002 Cc Qun lý ngoi hi mi có vn bn (Ch th s 125
v ci cách c ch cho vay ngoi t trong nc) cho phép các ngân hàng thng mi

cho các t chc kinh t trong nc vay ngoi t. Khi vay vn ngoi t các t chc
kinh t phi làm th tc m tài khon vay ngoi t ti các ngân hàng đc y quyn.
Các ngân hàng thng mi có trách nhim đng ký khon cho vay vi c quan qun
lý ngoi hi.
Gn đây, khi nn kinh t Trung Quc đã ln mnh, d tr ngoi hi ti
2.847,3 t USD, chính sách t giá ca Trung Quc làm cho các nc M, phng
Tây đau đu. Ngày 5/8/2008, Th tng Trung Quc Ôn Gia Bo mi ký Sc lnh
sa đi iu l qun lý ngoi hi cho phép t do hóa các giao dch vãng lai và ni
lng qun lý vi giao dch vn vi ni dung gn tng t vi pháp lnh ngoi hi
ca Vit Nam. Nh thc hin mt lot các bin pháp qun lý cht ch v ngoi hi,
Trung Quc đã thành công trong vic điu hành c ch t giá, đm bo đáp ng
đc đy đ nhu cu ngoi t cho nn kinh t phát trin vng chc.
1.8.3 Bài hc cho Vit Nam.
Qua nghiên cu các bài hc kinh nghim ca Trung Quc, Hàn Quc, mt s
bài hc kinh nghim đc rút ra cho Vit Nam nh sau:
- Cn có s phi hp đng b các chính sách kinh t v mô trong ci cách
chính sách t giá hi đoái, vic điu chnh t giá có nh hng đn giá c trong
nc và quc t, thay đi t giá cng là điu kin tiên quyt trong thay đi chính
sách thng mi, đc bit trong điu kin m ca. Tuy nhiên, không có thay đi
trong chính sách thng mi thì vic thay đi t giá s vn hành không có hiu qu.