B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH
…………………………………
NGUYN CHÍ BO
GII PHÁP NHM NÂNG CAO
S THA MÃN VÀ LÒNG TRUNG THÀNH
CA NHÂN VIÊN VN PHÒNG TI
CÔNG TY TNHH YUJIN VINA
LUN VN THC S KINH T
TP. H CHÍ MINH- NM 2011
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH
…………………………………
NGUYN CHÍ BO
GII PHÁP NHM NÂNG CAO
S THA MÃN VÀ LÒNG TRUNG THÀNH
CA NHÂN VIÊN VN PHÒNG TI
CÔNG TY TNHH YUJIN VINA
Chuyên ngành : QUN TR KINH DOANH
Mã s : 60.34.05
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC:
TS. NGUYN THNG
TP. H CHÍ MINH - NM 2011
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan lun vn này đc hình thành và phát trin da trên
quan đim ca cá nhân tôi và di s hng dn ca khoa hc ca TS. Nguyn
Thng. Các s liu và kt qu đc s dng trong lun vn là hoàn toàn xác thc.
Tác gi lun vn
Nguyn Chí Bo
LI CM N
Trong quá trình thc hin lun vn này, tôi đã nhn đc s quan tâm,
giúp đ ca Qúy Thy Cô, bn bè, Ban Giám c và đng nghip Công ty
TNHH YUJIN VINA.
Xin trân trng cm n TS. Nguyn Thng- ngi hng dn khoa hc- đã
tn tình hng dn cho tôi thc hin tt lun vn này.
Xin trân trng cm n Qúy Thy Cô trong hi đng chm lun vn đã có
nhng góp ý v nhng thiu sót ca lun vn đ lun vn ngày càng hoàn thin
hn.
Xin trân trng cm n Ban Giám c và đng nghip Công ty TNHH
YUJIN VINA đã to điu kin thun li cho tôi thu thp đc nhng s liu đáng
quý đ tôi phân tích và đánh giá thc trng nhân s ti công ty.
Cui cùng, xin gi li cm n sâu sc đn Qúy Thy Cô Trng i Hc
Kinh T TP. H Chí Minh trong thi gian qua đã truyn đt cho tôi nhng kin
thc vô cùng qúy báu.
MC LC
Danh mc các t vit tt
Danh mc các bng
Danh mc các hình
Danh mc ph lc
Li m đu
CHNG 1 5
TNG QUAN LÝ THUYT V NHU CU, S THA MÃN
VÀ LÒNG TRUNG
THÀNH CA NHÂN VIÊN VI T CHC 5
1.1 KHÁI QUÁT V NHÂN LC, NGUN NHÂN LC, QUN TR NGUN
NHÂN LC 5
1.1.1 Nhân lc 5
1.1.2 Ngun nhân lc 5
1.1.3 Qun tr ngun nhân lc 7
1.2 NHU CU 7
1.2.1 Nhu cu 7
1.2.2 Các hc thuyt v nhu cu 7
1.3 S THA MÃN CA NHÂN VIÊN 11
1.3.1 S hài lòng (tha mãn) ca nhân viên 11
1.3.2 o lng s tha mãn đi vi công vic 11
1.4 LÒNG TRUNG THÀNH 13
1.4.1 Khái nim v lòng trung thành ca nhân viên vi t chc 13
1.4.2 Nhng yu t to nên lòng trung thành ca nhân viên 14
1.4.3 Cách thc đ to nên lòng trung thành ca nhân viên 14
1.4.4 Nhng yu t tng thêm lòng trung thành ca nhân viên 15
1.4.5 Mi quan h gia s tha mãn trong công vic và lòng trung thành vi t
chc 16
1.4.6 Các yu t khác nh hng ti lòng trung thành ca nhân viên vi t chc 17
TÓM TT CHNG 1 19
CHNG 2 19
KHO SÁT CÁC YU T NH HNG TI S THA MÃN VÀ LÒNG TRUNG
THÀNH CA NHÂN VIÊN VN PHÒNG TI CÔNG TY TNHH YUJIN VINA 20
2.1 GII THIU V CÔNG TY TNHH YUJIN VINA 20
2.1.1 Lch s hình thành và phát trin 20
2.1.2 Khách hàng chính 21
2.1.3 Th phn 21
2.1.4 H thng hot đng 22
2.1.5 Khách hàng thanh tra nhà máy 23
2.1.6 Phúc li 23
2.1.7 im mnh và tính cnh tranh 23
2.1.8 C cu t chc: 23
2.1.9 Tình hình doanh thu ca công ty t nm 2006-2010 24
2.2 C IM C CU NHÂN VIÊN VN PHÒNG 25
2.3 THC TRNG NHÂN VIÊN VN PHÒNG TRONG 03 NM QUA (T
2008 - 2010) VÀ CÁC YU T LÀM GIM S THA MÃN CA NHÂN VIÊN .
26
2.3.1 Thc trng nhân s 26
2.3.2Nhng nguyên nhân làm gim s tha mãn ca nhân viên trong công vic
và lòng trung thành ca h vi công ty 28
2.4 THIT K KHO SÁT 32
2.4.1 Tìm kim thang đo 32
2.4.2 Thit k thang đo 33
2.4.3Ngun thông tin 34
2.4.4Xây dng bng câu hi 35
2.4.5Thit k mu 38
2.5 TRÌNH BÀY KT QU KHO SÁT 38
2.5.1 Tin hành phng vn thu thp d liu 38
2.5.2Kt qu thng kê mô t 39
2.5.3 ánh giá đ tin cy ca thang đo thông qua h s Cronbach alpha 41
2.5.4Phân tích nhân t (EFA) 45
2.5.5Phân tích hi quy 48
2.5.6 ánh giá lòng trung thành ca nhân viên vn phòng làm vic ti Công ty
TNHH YUJIN VINA 55
2.5.7 Phân tích s khác bit theo đc đim cá nhân 59
TÓM TT CHNG 2 61
CHNG 3 62
GII PHÁP NHM NÂNG CAO S THA MÃN VÀ LÒNG TRUNG THÀNH
CA NHÂN VIÊN VN PHÒNG TI CÔNG TY TNHH YUJIN VINA 62
3.1 GII PHÁP CHO YU T “ÀO TO PHÁT TRIN” 63
3.1.1 nh k thc hin luân phiên thay đi công vic to nên s đi mi 63
3.1.2 Bi dng nâng cao nghip v cho nhân viên 67
3.1.3 To c hi thng tin cho nhân viên 69
3.1.4 Cung cp cho nhân viên các c hi đào to, giao lu vi công ty, tham gia
vào các hot đng ca công ty đ h thy đc h có mt giá tr nào đó 70
3.1.5 Tng cng tính minh bch trong công tác đào to 70
3.1.6 Giao cho nhân viên quyn t ch theo kh nng ca h 71
3.1.7 To s linh đng trong đào to 72
3.1.8 Chia s thông tin trong công vic 72
3.2 GII PHÁP CHO YU T “BN CHT CÔNG VIC” 73
3.2.1Mô t công vic ca tng nhân viên 73
3.2.2Thách thc s t duy ca nhân viên đ to s hng thú trong công vic 77
3.3 GII PHÁP CHO YU T “IU KIN LÀM VIC” 78
3.3.1m bo an toàn sc khe cho nhân viên đ làm vic tt hn 78
3.3.2 Nâng cp máy móc, trang thit b 79
3.4 GII PHÁP CHO YU T “ÁNH GIÁ THÀNH TÍCH” 81
3.4.1Xây dng tiêu chí đánh giá nhân viên, thc hin ch trng thng pht
công minh 81
3.4.2Thc hin chính sách công nhn và thng nhân viên kp thi 84
3.4.3Ci cách v chính sách tin lng, tin thng công bng và cnh tranh 84
3.4.4Xây dng h thng thang lng hp lý 86
KIN NGH 90
TÓM TT CHNG 3 95
KT LUN 96
TÀI LIU THAM KHO
PH LC
DANH MC CÁC T VIT TT
B/L: Vn đn
C/O: Giy chng nhn xut x hàng hóa
KCN: khu công nghip
KCX: khu ch xut
TNHH: trách nhim hu hn
XNK: xut nhp khu
DANH MC CÁC BNG
Bng 2.1: Các nhà máy sn xut ca công ty
Bng 2.2: Doanh thu qua các nm
Bng 2.3: T l bin đng nhân s nhân viên vn phòng qua các nm
Bng 2.4: Bng mô t các bin trong mô hình
Bng 2.5: Bng phân phi chn mu d kin thu đc
Bng 2.6: S lng mu thu đc theo gii tính
Bng 2.7: S lng mu thu đc theo đ tui
Bng 2.8: S lng mu thu đc theo hôn nhân
Bng 2.9: S lng mu thu đc theo thu nhp
Bng 2.10: S lng mu thu đc theo thâm niên
Bng 2.11: S lng mu thu đc theo trình đ
Bng 2.12: S lng mu thu đc theo chc v
Bng 2.13: H s tin cy ca các yu t
Bng 2.14: Kt qu phân tích nhân t - bin đc lp-theo tng nhóm bin
Bng 2.15: Kt qu phân tích nhân t - bin đc lp-tt c các nhóm bin
Bng 2.16: Kt qu phân tích nhân t - bin ph thuc
Bng 2.17: Ma trn tng quan gia các bin đc lp vi bin ph thuc
Bng 2.18: S lc mô hình
Bng 2.19: Phân tích ANOVA
Bng 2.20: Tham s c lng cho các bin trong mô hình
Bng 2.21: c lng các tham s sau khi loi tham s PLTC
Bng 2.22: c lng các tham s sau khi loi tham s QHDNCT
Bng 2.23: ánh giá R2 đ kim đnh gi thuyt H0
Bng 2.24: ánh giá mc đ hài lòng chung ca nhân viên
Bng 2.25: ánh giá mc đ hài lòng chung ca nhân viên v công tác đào to và
phát trin
Bng 2.26: ánh giá mc đ hài lòng chung ca nhân viên v bn cht công vic
Bng 2.27: ánh giá mc đ hài lòng chung ca nhân viên v điu kin làm vic
Bng 2.28: ánh giá mc đ hài lòng chung ca nhân viên v đánh giá thành tích
Bng 3.1: Thi gian luân chuyn các v trí
Bng 3.2: Ma trn phi hp công vic gia các b phn
Bng 3.3: K hoch bi dng nâng cao nghip v hng nm cho nhân viên
trong vòng 05 nm ti (t 2011 đn 2016)
Bng 3.4: Bn mô t công vic chuyên viên marketing
Bng 3.5: Bn tiêu chun công vic chuyên viên marketing
Bng 3.6: nh mc s dng thit b
vn phòng cho 01 nhân viên
Bng 3.7: nh mc s dng vn phòng phm hng tháng cho 01 nhân viên
Bng 3.8: Tiêu chí đánh giá nng lc nhân viên
Bng 3.9: Thang đim đánh giá xp loi và thng nhân viên hng tháng
Bng 3.10: Mc tng lng đnh k cho các cp bc
Bng 3.11: Mc ph cp hng tháng cho các cp bc
DANH MC CÁC HÌNH
Hình 1: Quy trình thc hin nghiên cu đ tài
Hình 2: Mô hình nghiên cu tng quát v các yu t nh hng đn s tha mãn
và lòng trung thành ca nhân viên
DANH MC PH LC
PL1: S đ c cu b máy t chc Công ty TNHH YUJINVINA
PL2: Kt qu kim đnh Cronbach Alpha ln th 1
PL3: Kt qu kim đnh Cronbach Alpha ln th 2
PL4: Kt qu phân tích nhân t cho tng nhóm bin đc lp
PL5: Kt qu phân tích nhân t nhóm bin ph thuc (lòng trung thành)
PL6: Kt qu phân tích nhân t tt c các nhóm bin đc lp
PL7: Anova.Gii tính
PL8: Anova.Tui
PL9: Anova.Hôn nhân
PL10: Anova.Thu nhp
PL11: Anova.Thâm niên
PL12: Anova.Trình đ
PL13: Anova.Chc v
PL14: Bng câu hi kho sát
-1-
LI M U
1. Lý do hình thành đ tài
Ngun nhân lc là tài sn to ln và có giá tr ca doanh nghip, đc bit là
nhng ngi tài, vì thiu h thì doanh nghip không th tn ti và phát trin đc.
Mt doanh nghip mun phát trin thì cn phi có các ngun lc ca s phát trin
kinh t nh: vn, khoa hc - công ngh, con ngi … , trong đó ngun lc con
ngi là quan trng nht, có tính cht quyt đnh đn s tng trng và phát trin
kinh t ca doanh nghip t trc đn nay. Hin nay, các doanh nghip đang phi
đi đu vi mt bài toán nan gii v hin tng “chy máu cht xám”. Tình trng
ngi lao đng b vic nhy t công ty này sang công ty khác ngày càng có xu
hng gia tng khin nhng nhà qun lý càng thêm đau đu. Vy đâu là nguyên
nhân ct lõi ca vn đ? Theo con s báo cáo ca các cuc nghiên cu gn đây cho
thy nguyên nhân b vic ca nhân viên th hin nh sau: 45% là vì không có c
hi thng tin, gn 30% là do lng thng không xng đáng vi nng lc và
cng đ làm vic, 16% là do bt đng vi ý kin ca Sp, và 9% còn li là do
đng nghip ghen ghét nói xu. [6]
Công ty trách nhim hu hn (TNHH) YUJIN VINA ti khu ch xut (KCX)
Linh Trung 1, Th c, TP.H Chí Minh sau gn mi lm nm thành lp, đn nay
đã mang li hiu qu to ln ca tng hecta đt v kim nghch xut khu, gii quyt
vic làm, np ngân sách…c bit ni này quy t mt lc lng lao đng có trình
đ cao khá di dào. Tuy nhiên, vài nm tr li đây tình hình thiu ht lao đng lc
lng này khá cng thng gây khó khn cho doanh nghip trong vic tìm kim và
đào to li ngi lao đng khi tuyn dng lao đng mi. Khi đng trc vn nn
này, nhà qun lý doanh nghip thng hay đ li rng s d nhân viên b công ty
mà ra đi đ tìm mt công vic khác tt hn có th là do h tr lng cho nhân viên
ca mình thp, li ích ca nhân viên hn ch, quy mô công ty nh…Song h đâu có
bit rng đó ch là mt vài trong nhiu yu t nh hng ti vic quyt đnh ra đi
ca nhân viên, mà h đâu ngh ra rng nguyên nhân sâu xa ca s ra đi đó li nm
-2-
trong các yu t bên trong ch không phi bên ngoài nh đã nêu trên. Trong rt
nhiu trng hp thì phong cách qun lý ca ch doanh nghip mi là nguyên nhân
ct lõi ca hin tng “chy máu cht xám”. Là doanh nghip có 100% vn đu t
nc ngoài vi phong cách qun tr khác vi vn hóa Vit Nam nên phn nào cng
nh hng đn thái đ làm vic và s gn bó ca nhân viên đi vi doanh nghip.
Ngi lao đng b doanh nghip ra đi ngày càng nhiu làm cho doanh nghip càng
thêm lao đao.
Trc tình hình bin đng lao đng nh vy, chính sách thu hút và duy trì
ngun nhân lc ca Công ty TNHH YUJIN VINA phi đc coi là chin lc sng
còn. Nhn thy tm quan trng ca vn đ, chúng tôi quyt đnh chn đ tài: “Gii
pháp nhm nâng cao s tha mãn và lòng trung thành ca nhân viên vn phòng ti
Công ty TNHH YUJIN VINA” đ nghiên cu, vi hy vng rng kt qu nghiên cu
s giúp cho ch doanh nghip thu hút và gi chân đc đi ng nhân viên tài gii
cho doanh nghip ca mình.
2. Mc tiêu ca đ tài
Xây dng c s khoa hc đánh giá mc đ tha mãn và lòng trung thành ca
nhân viên vn phòng ti Công ty TNHH YUJIN VINA; t đó đ ra nhng gii pháp
đ nâng cao mc đ tha mãn nhm tng thêm lòng trung thành ca nhân viên vn
phòng đang làm vic ti đây.
3. Ý ngha thc tin ca đ tài
Giúp cho nhà qun lý doanh nghip phát hin và tìm ra nguyên nhân ct lõi
v s ra đi ca nhân viên làm vic ti công ty. Trên c s đó, có nhng chính sách
hoàn chnh đ thu hút và gi chân nhân viên.
ây cng đc xem nh là mt c hi đ nhân viên làm vic ti công ty bày
t đc chính kin ca mình, giúp cho lãnh đo công ty đi sâu sát vi tình hình thc
t nhm đa ra chính sách nhân s phù hp.
4. i tng và phm vi nghiên cu
-i tng kho sát: nhân viên vn phòng đang làm viêc ti 3 nhà máy ca công ty.
-i tng nghiên cu: s tha mãn và lòng trung thành ca nhân viên.
-3-
-Phm vi nghiên cu:
+ tài đc thc hin trong phm vi ti ni làm vic ca nhân viên các
phòng ban ti 3 nhà máy ca công ty.
+Các s liu v kt qu hot đng kinh doanh và tình hình nhân s ca công
ty t nm 2006 đn 2010.
5. Phng pháp và quy trình nghiên cu:
*Phng pháp nghiên cu
-Phng pháp đnh tính:
+ Thu thp thông tin v tình hình bin đng nhân s ti Công ty TNHH
YUJIN VINA trong 5 nm qua-t nm 2006 đn 2010 thông qua các báo cáo tng
hp hng nm ca phòng nhân s.
+ánh giá s lc v tình hình s dng nhân s ca công ty trong thi gian qua.
+Phng vn và tho lun nhóm nhm hiu chnh bng câu hi kho sát v
các yu t nh hng đn s tha mãn và lòng trung thành ca nhân viên công ty.
Sau đó hoàn thin bng câu hi kho sát.
-Phng pháp đnh lng:
+Phng vn chính thc bng bng câu hi đã hoàn thin theo cách ly mu
thun tin.
+S dng phn mm SPSS đ x lý s liu và trình bày kt qu.
*Quy trình nghiên cu: đ tài đc thc hin tóm tt thông qua s đ sau:
-4-
Hình 1: S đ quy trình nghiên cu ca đ tài
Kt cu lun vn
Kt cu ca lun vn gm có nhng phn nh sau:
Li m đu
Chng 1: Tng quan lý thuyt v nhu cu, s tha mãn và lòng trung thành ca
nhân viên vi t chc
Chng 2: Kho sát các yu t nh hng ti s tha mãn và lòng trung thành ca
nhân viên vn phòng ti Công ty TNHH YUJIN VINA
Chng 3: Gii pháp nhm nâng cao s tha mãn và lòng trung thành ca nhân
viên vn phòng ti Công ty TNHH YUJINVINA
Kin ngh
Kt lun
H thng hóa lý thuyt v nhu cu, s tha mãn và
lòng trung thành ca nhân viên đi vi t chc
Phân tích thc trng nhân s ti
Công ty TNHH YUJIN VINA
Kho sát đnh lng các yu t nh hng ti s tha
mãn và lòng trung thành ca nhân viên vn phòng ti
Công ty TNHH YUJIN VINA thông qua x lý d liu
bng phn mm SPSS:
-Kim đnh thang đo (Cronbach Alpha)
-Phân tích nhân t (EFA)
-Hi
q
u
y
xut các gii pháp và kin ngh
-5-
CHNG 1
TNG QUAN LÝ THUYT V NHU CU, S THA MÃN
VÀ LÒNG TRUNG THÀNH CA NHÂN VIÊN VI T CHC
1.1 KHÁI QUÁT V NHÂN LC, NGUN NHÂN LC, QUN TR
NGUN NHÂN LC
1.1.1 Nhân lc
Nhân lc có th đc hiu là toàn b th lc và trí lc ca con ngi đc
th hin trong quá trình lao đng sn xut. Nhân lc ca mt doanh nghip bao gm
tt c nhng ngi lao đng đang làm vic trong doanh nghip đó.
“Nhân lc là sc lc con ngi, nm trong mi ngi làm cho con ngi
hot đng. Sc lc đó ngày càng phát trin cùng vi s phát trin ca c th và đn
mt mc đ nào đó, con ngi có đ kh nng tham gia vào quá trình lao đng-con
ngi có sc lao đng”. [1]
1.1.2 Ngun nhân lc
Trong thi đi ngày nay, con ngi đc coi là mt '' tài nguyên đc bit '',
mt ngun lc ca s phát trin kinh t. Chính vì l đó, vic phát trin con ngi,
phát trin ngun nhân lc tr thành vn đ ct lõi trong h thng phát trin các
ngun lc. Chm lo đy đ đn con ngi là yu t bo đm chc chn nht cho s
phn vinh, thnh vng ca mi quc gia nói chung và t chc nói riêng. Mt đt
nc cho dù có tài nguyên thiên nhiên phong phú, máy móc k thut hin đi nhng
không có nhng con ngi có trình đ, có đ kh nng khai thác các ngun lc đó
thì khó có kh nng có th đt đc s phát trin nh mong mun. u t và phát
trin cho con ngi là đu t mang tính chin lc, là c s chc chn nht cho s
phát trin bn vng. Cho đn nay, do xut phát t các cách tip cn khác nhau, nên
vn có nhiu cách hiu khác nhau khi bàn v phát trin ngun nhân lc.
-Theo Liên Hp Quc thì “Ngun nhân lc là tt c nhng kin thc, k
nng, kinh nghim, nng lc và tính sáng to ca con ngi có quan h ti s phát
trin ca mi cá nhân và ca đt nc”.
-6-
-Ngân hàng th gii cho rng: ngun nhân lc là toàn b vn con ngi
bao gm th lc, trí lc, k nng ngh nghip… ca mi cá nhân. Nh vy, đây
ngun lc con ngi đc coi nh mt ngun vn bên cnh các loi vn vt cht
khác: vn tin t, công ngh, tài nguyên thiên nhiên.
-Theo t chc lao đng quc t thì: ngun nhân lc ca mt quc gia là
toàn b nhng ngi trong đ tui có kh nng tham gia lao đng. Ngun nhân lc
đc hiu theo hai ngha:
+Theo ngha rng: ngun nhân lc là ngun cung cp sc lao đng cho sn
xut xã hi, cung cp ngun lc con ngi cho s phát trin. Do đó, ngun nhân lc
bao gm toàn b dân c có th phát trin bình thng.
+Theo ngha hp: ngun nhân lc là kh nng lao đng ca xã hi, là ngun
lc cho s phát trin kinh t xã hi, bao gm các nhóm dân c trong đ tui lao
đng, có kh nng tham gia vào lao đng, sn xut xã hi, tc là toàn b các cá
nhân c th tham gia vào quá trình lao đng, là tng th các yu t v th lc, trí lc
ca h đc huy đng vào quá trình lao đng.
-Kinh t phát trin li cho rng: ngun nhân lc là mt b phn dân s
trong đ tui quy đnh có kh nng tham gia lao đng. Ngun nhân lc đc biu
hin trên hai mt: v s lng đó là tng s nhng ngi trong đ tui lao đng làm
vic theo quy đnh ca Nhà nc và thi gian lao đng có th huy đng đc t h;
v cht lng, đó là sc khe và trình đ chuyên môn, kin thc và trình đ lành
ngh ca ngi lao đng.
Ngun nhân lc ca mt t chc đc hình thành trên c s ca các cá nhân
có vai trò khác nhau và đc liên kt vi nhau theo nhng mc tiêu nht đnh.
Ngun nhân lc khác vi các ngun lc khác ca doanh nghip do chính bn cht
ca con ngi. Nhân viên có các nng lc, đc đim khác nhau, có tim nng phát
trin, có kh nng hình thành các nhóm hi, các t chc công đoàn đ bo v quyn
li ca h, có th đánh giá và đt câu hi đi vi hot đng ca các qun tr gia,
hành vi ca h có th thay đi ph thuc vào chính bn thân h hoc s tác đng
ca môi trng xung quanh.
-7-
1.1.3 Qun tr ngun nhân lc
“Qun tr ngun nhân lc là h thng các trit lý, chính sách và hot đng
chc nng v thu hút, s dng, đào to-phát trin và duy trì con ngi ca mt t
chc nhm đt đc kt qu ti u cho c t chc ln nhân viên”. [3]
Qun tr ngun nhân lc đc phát trin trên c s các nguyên tc ch yu sau: [3]
Nhân viên cn đc đu t tha đáng đ phát trin các nng lc riêng nhm
tha mãn các nhu cu cá nhân, đng thi to ra nng sut lao đng, hiu qu
làm vic cao và đóng góp tt nht cho t chc.
Các chính sách, chng trình và thc tin qun tr cn đc thit l
p và thc
hin sao cho có th tha mãn c nhu cu vt cht ln tinh thn ca nhân viên.
Môi trng làm vic cn đc thit lp sao cho có th kích thích nhân viên
phát trin và s dng ti đa các k nng ca mình.
Các chc nng nhân s cn đc thc hin phi hp và là mt phn quan
trng trong chin lc kinh doanh ca doanh nghip.
1.2 NHU CU
1.2.1
Nhu cu
Mi ngi trong chúng ta ai cng đu có nhu cu thit yu trong cuc sng
thng ngày nh: nhu cu v n , n mc, n ung; nhu cu yêu thng, hc tp,
làm vic, gii trí…Vy nhu cu là gì? Có th hiu rng nhu cu là nhng cái cn
thit, nhng mong mun, nhng c mun mà con ngi ta cn có, cn đt đc đ
tha mãn v mt vt cht ln tinh thn. ”Mi ngi đu có mt nhu cu ch đo chi
phi, quyt đnh hành vi ca ngi đó. Nhà qun lý phi bit quan tâm và hiu rõ
đn nhu cu ca h thì mi mong gi chân đc h”. [6]
1.2.2 Các hc thuyt v nhu cu
Có rt nhiu hc thuyt v nhu cu, tùy theo quan đim và cách tip cn ca
tng tác gi.
1.2.2.1 Thuyt E.R.G [5]
Theo Clayton Alderfer-giáo s đi hc Yale (M), thì nhiu nhu cu có th
xut hin cùng mt lúc và nu vic tha mãn nhu cu bc cao hn tr nên khó
-8-
khn thì mong mun tha mãn các nhu cu bc thp hn li tng lên. Theo ông,
con ngi cùng mt lúc theo đui vic tha mãn ba nhu cu c bn:
Nhu cu tn ti: bao gm nhng đòi hi vt cht ti cn thit cho s tn ti
ca con ngi, nhóm nhu cu này có ni dung ging nh nhu cu sinh lý và
nhu cu an toàn ca Maslow.
Nhu cu quan h: là nh
ng đòi hi v nhng quan h và tng tác qua li
gia các cá nhân, bao gm nhu cu xã hi và mt phn nhu cu t trng, tc
là phn nhu cu t trng đc tha mãn t bên ngoài (đc tôn trng).
Nhu cu phát trin: là đòi hi bên trong mi con ngi có s phát trin cá
nhân, bao gm nhu cu t th hin và mt phn nhu cu t trng, tc là phn
nhu cu t trng đc tha mãn t ni ti (t trng và tôn trng ngi khác).
1.2.2.2 Thuyt ca David Mc.Clelland [6]
Clelland cho rng con ngi có 3 nhu cu c bn là:
Nhu cu thành tu-thành đt: là nhu cu vn ti các thành tu và thng li.
Nó thúc đy con ngi làm vic tt hn vi chi phí ít hn hoc là thi gian
ngn hn. Ngi có nhu cu thành đt s hng ti nhng mc tiêu cao hn
và các kt qu c th hn.
Nhu cu liên kt-liên minh: là nhu cu đc mi ngi yêu quý và chp
nhn. Nó khuyn khích con ngi làm vic sao cho mi ngi đu cm thy
thoi mái và yêu mn mình.
Nhu cu quyn lc: nhng ngi có nhu cu quyn lc s có xu hng tác
đng ti ngi khác, tr nên tri hn ngi khác, tác đng ti hoàn cnh,
ki
m soát và chi phi hoàn cnh.
1.2.2.3 Thuyt 2 nhân t đng c thúc đy ca Herzberg [8]
Theo Herzberg nhng nhu cu con ngi đc chia làm hai nhóm yu t:
Nhóm yu t đng viên: liên quan đn tính cht công vic hoc ni dung
công vic và nhng tng thng do hoàn thành công vic đc gi là
nhng yu t làm hài lòng hoc có tác dng đng viên, làm cho con ngi
làm vic hng hái hn.
-9-
Nhóm yu t duy trì: liên quan đn vn đ quan h gia cá nhân vi t chc,
vi môi trng làm vic, phm vi công vic, cuc sng riêng t, vt cht c bn.
Nu nhng yu t đng viên không đc gii quyt tt s làm cho ngi ta
không tha mãn nhng cha chc đã gây ra bt mãn. Còn đi vi nhng yu t duy
trì nu gii quyt không tt thì ngi ta s gây ra s bt mãn, còn nu đc gii
quyt s làm cho ngi ta không bt mãn nhng cha chc to đc s tha mãn.
1.2.2.4 Thuyt phân cp nhu cu ca Abraham Maslow [8]
Thuyt nhu cu ca Maslow là thuyt đt ti đnh cao trong vic nhn dng
các nhu cu t nhiên ca con ngi nói chung, đc bit là nhn dng mc đ tha
mãn nhu cu ca nhân viên trong mt t chc nói riêng. Cho đn nay, cha có
thuyt nào có th thay th đc thuyt này. Theo thuyt nhu cu ca Maslow, nhu
cu t nhiên ca con ngi đc chia thành các thang bc khác nhau t “đáy” lên
ti “đnh”. Theo Maslow thì con ngi có 5 nhu cu c bn đc sp xp theo th
bc tng dn, bao gm: nhu cu th lý, nhu cu an toàn, nhu cu xã hi, nhu cu
đc tôn trng và nhu cu t th hin.
Nhu cu sinh lý-th lý: là nhu cu đm bo cho con ngi sinh vt tn ti
và phát trin, duy trì nòi ging nh là: thc n, không khí, nc, qun áo,
ch trú ng và đây là bc thp nht trong mô hình bc nhu cu ca
Maslow. Trong mt t chc nó th hin qua lng c bn, nhng vt dng
c bn đ đm bo sng còn.
Nhu cu an toàn-an ninh: bao gm an toàn thân th, an toàn đi sng và
nhng đm bo khác cho sc khe, tui già. Nhng nhu cu này không ch
đ cp v an toàn v th cht mà còn đ cp đn an toàn tinh thn, tránh
nhng tn thng do tình cm gây ra. Trong mt t chc, nó có th là điu
kin làm vic, hp đng làm vic, chính sách v bo him xã hi, chính sách
an toàn ti ni làm vic, ch đ hu, chính sách y t cng nh nhng chính
sách an toàn khác.
Nhu cu xã hi: là nhng nhu cu có mi quan h tt vi nhng ngi xung
quanh, đc là thành viên đy đ trong mt nhóm, đc tin yêu Trong t
-10-
chc, nhng nhu cu này đc th hin qua mong đi có mi quan h tt đi
vi đng nghip, đc tham gia công vic trong nhóm, có mi quan h tích
cc vi cp trên
Nhu cu đc tôn trng: là nhng mong đi đc coi trng t mình và t
nhng ngi xung quanh. Nó bao gm nhng nhu cu nh s khen thng
đc bit, nhng phn thng trong công vic hay xã hi, s thng tin, quyn
lc, nhng thành qu đt đc. Mt dng th hin nhu cu này là tham vng
hay hoài bão. Nhng nhu cu nh vy s đng viên kích thích cá nhân tìm
kim nhng c hi đ đc th hin kh nng ca mình. Nhu cu này thì
thng không th tha mãn đc nu cá nhân đó cha tha mãn đc nhu
cu xã hi và cm giác đc chp nhn bi vài nhóm nào đó trong xã hi.
Không ging nh nhng nhu cu trc đó, nhu cu đc tôn trng không ch
là s hài lòng bên trong, mà nó còn ph thuc vào nhng thông tin phn hi
t bên ngoài. Nhng nhu cu này khó đc tha mãn vì nó ph thuc nhiu
vào không ch ý kin ca nhng ngi xung quanh mà còn vào kh nng
truyn đt nhng ý kin đó đi vi nhng n lc ca cá nhân khi thc hin
tt mt công vic nào đy.
Nhu cu t th hin-đc hoàn thin: đây là nhu cu cao nht và khó tha
mãn nht trong thang bc nhu cu ca Maslow, nó bao gm c nhu cu đc
phát trin cá nhân và t hoàn thin. Mt cá nhân khi tha mãn nhu cu đc
tôn trng s cm thy mong mun đc th hin s sáng to ca mình trong
công vic, s phát trin ca bn thân và đc đi phó vi nhng thách thc.
Cá nhân luôn c gng mình tr nên tt hn, đc hoàn thin hn. Nó bao
gm bit chp nhn nhng công vic có ri ro thách thc, mong mun đc
t ch, đc t do trong hành đng đ đt đc mc đích. Trong t chc, đ
tha mãn nhng nhu cu này cn to c hi cho mi ngi phát trin, đc
sáng to, cung cp nhng khóa hun luyn đ h đ nng lc và t tin đi
phó vi nhng yêu cu công vic và nhng thách thc mi.
-11-
Trong mô hình Maslow hàm cha mt s gi đnh. Mt là nhng nhu cu
bc thp hn cn phi đc tha mãn (không nht thit là hoàn toàn) trc khi nhu
cu bc cao hn phát sinh. Nhng nhu cu đ tha mãn s ni tip nhau, nhu cu
th lý đn trc nhu cu an toàn, nhu cu an toàn đn trc nhu cu xã hi và v.v.
Mt cá nhân đang mong đi đc tha mãn nhu cu th lý s không quan tâm nhiu
đn nhu cu đc tôn trng hay đc hoàn thin. Hai là mt khi mt nhu cu nào
đó đc tha mãn thì nó không còn có đng lc đ đng viên kích thích h. Ba là
vi nhu cu bc cao thì có nhiu cách đ tha mãn hn nhu cu bc thp.
1.3 S THA MÃN CA NHÂN VIÊN
1.3.1 S hài lòng (tha mãn) ca nhân viên
“S hài lòng là phn ng ca nhân viên đi vi vic đáp ng nhng mong
mun”. [2]
Theo Victor Vroom, s hài lòng đi vi công vic là mc đ mà nhân viên
có cm nhn, đnh hng tích cc đi vi vic làm trong t chc. [2]
1.3.2 o lng s tha mãn đi vi công vic
Theo Levy và William, Ellickson “S tha mãn đi vi công vic là thái đ
chung ca mt cá nhân đi vi công vic ca cá nhân đó”. [5] Mt ngi có mc đ
tha mãn cao đi vi công vic s có mt thái đ tích cc đi vi công vic ca anh
ta và ngc li. Khi ta đ cp ti thái đ ca ngi lao đng điu đó thng là s
tha mãn đi vi công vic. Công vic ca mt ngi không ch đn gin là chuyn
các công vn, giy t, lái xe, ch đi khách hàng…mà nó luôn luôn đòi hi có s
tng tác vi nhng ngi khác; s tuân th các lut l, quy đnh, và các chính sách
ca t chc; đt đn các tiêu chun thc hin; sng trong môi trng công vic
không nh mong mun. iu này có ngha là đánh giá s tha mãn hoc bt mãn
đi vi công vic ca mt ngi là s tng hp phc tp ca nhiu yu t riêng bit.
Vy làm th nào đ có th đo đc mc đ tha mãn đi vi công vic ca mt
ngi? Có hai cách tip cn ph bin là: đo lng chung bng mt câu hi và tng hp
mc đ ca khía cnh công vic.
-12-
1.3.2.1 o lng chung bng mt câu hi
Theo cách tip cn này thì đo lng chung bng mt câu hi là đ ngh cá
nhân tr li mt câu hi nh: “Quan tâm ti tt c mi th, bn tha mãn th nào
vi công vic ca mình?”. Ngi tr li s tr li bng vic khoanh tròn các s t 1
ti 5 theo các mc đ t “Rt bt mãn” đn “Rt tha mãn”. [5]
1.3.2.2 Tng hp mc đ ca khía cnh công vic
ây là cách tip cn phc tp hn. Nó xác đnh các yu t ch yu ca công
vic và hi ngi lao đng v cm giác ca h v tng yu t. Tt c s đc đánh
giá theo thang đim t 1 ti 5. Theo cách tip cn này thì công vic gm có nm
khía cnh chính nh sau: [5]
Bn cht công vic: liên quan đn nhng công vic mang tính thách thc s
thông minh to cho ngi lao đng có c hi s dng nhng k nng và
nng lc ca h và to ra nhiu nhim v, t do và s phn hi v công vic.
Nhng công vic có tính thách thc thp thng hay to ra s nhàm chán
cho h.
C hi đào to, thng tin: liên quan đn nhn thc ca nhân viên v các c
hi đc đào to, phát trin các nng lc cá nhân và c hi đc thng tin
trong t chc.
Lãnh đo: liên quan đn các mi quan h gia nhân viên và cp lãnh đo
trc tip, s h tr ca cp trên, phong cách lãnh đo và kh nng lãnh đo
khi cp trên thc hin các chc nng qun tr trong t chc.
ng nghip: liên quan đn các hành vi, quan h đng nghip ti ni làm vic.
Tin lng: liên quan đn cm nhn ca nhân viên và tính công bng trong
vic tr lng.
Tuy nhiên đ cho phù hp vi tình hình Vit Nam hin nay thì còn có hai
yu t na đc b sung, đó là:
Phúc li: liên quan đn s quan tâm ca doanh nghip đn đi sng ngi
lao đng, có tác dng kích thích nhân viên trung thành, gn bó vi doanh
-13-
nghip. Phúc li ca doanh nghip gm có: bo him (y t, xã hi), tin hu
trí, tr cp, ngh phép, ngh l…
iu kin làm vic thun li: môi trng làm vic luôn đc ngi lao
đng quan tâm vì nó liên quan đn s thun tin cá nhân, đng thi nó cng
giúp cho nhân viên hoàn thành tt nhim v. Không ngi lao đng nào li
thích làm vic nhng môi trng nguy him, bt li, ri ro. H thích làm
vic ti nhng ni mà đm bo v ánh sáng, nhit đ; sch s, không có ting
n và các yu t môi trng khác phù hp. Mt khác, h cng rt thích làm
vic vi trang thit b hin đi và đc bit là thun tin trong vic đi li.
1.4 LÒNG TRUNG THÀNH
1.4.1 Khái nim v lòng trung thành ca nhân viên vi t chc
Trong môi trng cnh tranh nh hin nay thì hin tng ngi lao đng có
trình đ, tay ngh cao di chuyn t ni này sang ni khác din ra ngày càng khc
lit mà nguyên nhân chính là bt ngun t s không tha mãn đi vi các yu t
thành phn công vic hin ti. Chính điu này đã gây ra nhiu khó khn cho các
doanh nghip vì h va phi tp trung phát trin sn phm li va phi lo gi chân
đi ng nhân tài cho mình. Tuy nhiên, đây li là mt du hiu đáng mng vì nu
không có s di chuyn đó thì th trng lao đng s không nng đng làm cho nn
kinh t kém hiu qu. Vy làm th nào đ nhân viên trung thành vi công ty, n lc
cng hin ht mình đ tng v th cnh tranh trên thng trng?.
Trên th gii đã có nhiu công trình nghiên cu v lòng trung thành ca nhân
viên vi t chc nhng có s bt đng v đnh ngha cng nh cách đo lng yu t
này (Meyer and Herscovitch 2001). Nghiên cu gn kt t chc @Work ca Vin
Aon Consulting đc ph bin rng rãi trong các nghiên cu ng dng cp đ
quc gia (M, Canada, Anh, Úc) nhm đo lng lòng trung thành ca nhân viên.
Theo đó, lòng trung thành vi t chc th hin: [2]
Nng sut: Nhân viên trong t chc n lc ht mình nâng cao k nng đ có
th cng hin nhiu hn cho công vic; sn sàng hi sinh quyn li cá nhân
khi cn thit đ giúp đ nhóm, t chc làm vic thành công.
-14-
Nim t hào: Nhân viên s gii thiu v sn phm, dch v ca t chc,
doanh nghip là th tt nht mà khách hàng có th mua; là ni tt nht đ
làm vic trong cng đng ni nhân viên sng.
Duy trì: nhân viên có ý đnh li dài lâu cùng t chc/ doanh nghip; s li
mc dù có ni khác đ ngh lng bng tng đi hp dn hn (Stum, 2001).
Các yu t này có vai trò, ý ngha khác nhau và nhn đc s quan tâm khác
nhau ca các t chc, doanh nghip Vit Nam. Và v c bn, phn ln các doanh
nghip Vit Nam đã nhn thc đc tm quan trng ca vn đ tng lòng trung
thành ca nhân viên vi t chc.
1.4.2 Nhng yu t to nên lòng trung thành ca nhân viên
có lòng trung thành ca nhân viên đi vi t chc thì tùy thuc vào các yu
t. Các yu t đó nh:
Ch đ tin lng, tin thng.
C hi thng tin.
Môi trng làm vic ti t chc đó.
Phong cách qun tr ca các nhà lãnh đo trong t chc.
Mi quan h gia nhân viên vi nhân viên, gia nhân viên vi các nhà lãnh
đo, vi t chc hay gia các nhà lãnh đo vi các nhà lãnh đo.
1.4.3 Cách thc đ to nên lòng trung thành ca nhân viên
giành đc lòng trung thành ca nhân viên mt cách đy đ hn và lâu dài
hn, các nhà lãnh đo thng tp trung vào vic s hu và duy trì nhân viên thông
qua vic đa cho h s công bng trong t chc, vì làm nh vy h s đc đng
viên đ có lòng trung thành đy đ và lâu dài hn vi công ty. Mt khác, nên to
cho nhân viên quyn kim soát. Nu có mt d án, các nhà lãnh đo s cho h s
gn kt vi thành công ca d án đó, lúc đó h s trung thành ngay.
Các nhà lãnh đo tin tng rng, nhng điu dn ti lòng trung thành ca nhân
viên, đó là: