Giải pháp xây dựng tập đoàn tài chính đối với các NHTMCP Việt Nam

B GIÁO DC VÀ ÀO
T

O

TRNG I HC KINH T TP H CHÍ
MINH








NGUYN THÁI HOÀNG ANH




GII PHÁP XÂY DNG TP OÀN TÀI CHÍNH
I VI CÁC NHTMCP VIT NAM




Chuyên ngành: Kinh t - Tài chính - Ngân
hàng

Mã s:

60.31.12






LUN VN THC S KINH T



NGI HNG DN KHOA HC
PGS.TS. BÙI KIM YN













TP. H CHÍ MINH – NM 2011
1

Nguyn Thái Hoàng Anh

MC
L
C

LI CAM OAN

DANH MC CÁC CH VIT TT
DANH MC CÁC BNG BIU
DANH MC CÁC 
TH

LI M U


CHNG 1: TNG QUAN V TP OÀN TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG 1
1.1: Tng quan v tp đoàn kinh t 1
1.1.1: Khái nim v tp đoàn kinh t 1
1.1.2: Các hình thc liên kt tp đoàn kinh t 3
1.2: C cu t chc và các mô hình c bn ca các nc trên th gii 7
1.3: Khái nim, vai trò, các đc trng ca ca tp đoàn tài chính ngân hàng 11
1.3.1:Khái nim v tp đoàn tài chính 11
1.3.2: Vai trò và li ích ca vic hình thành tp đoàn- tài chính 13
1.4: Các phng thc hình thành tp đoàn tài chính ngân hàng 15
1.5: iu kin hình thành tp đoàn tài chính ngân hàng 18
1.6: Kinh nghim ca th gii v hình thành tp đoàn tài chính ngân hàng và bài
hc đi vi các ngân hàng TMCP Vit Nam 20
1.6.1: Kinh nghim ca th gii v hình thành tp đoàn tài chính ngân hàng 20
1.6.2: Bài hc đi vi các ngân hàng TMCP Vit Nam 23
1.7. S cn thit phi xây dng tp đoàn tài chính  Vit Nam trong bi cnh hin

nay 25
KT LUN CHNG 1 28
CHNG 2: THC TRNG HOT NG CA CÁC NHTMCP VIT NAM
VÀ KH NNG (HAY XU HNG) HÌNH THÀNH TP OÀN TÀI CHÍNH 29
2

Nguyn Thái Hoàng Anh

2.1: Thctrnghotđngcamts ngân hàng thngmicphn tiêu biu
Vit Nam 29
2.1.1: Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thng Tín 30
2.1.2: Ngân hàng TMCP Á Châu 40
2.1.3: Ngân hàng TMCP ông Á 44
2.2: Xu hng hình thành TTC  Vit Nam hin nay 48
2.3: ánh giá thun li, khó khn trong quá trình hình thành tp đoàn tài chính
ngân hàng  Vit Nam 57

2.3.1: Thun li trong quá trình hình thành tp đoàn tài chính ngân hàng  Vit
Nam 57

2.3.2: Khó khn trong quá trình hình thành tp đoàn tài chính ngân hàng  Vit
Nam 59
KT LUN CHNG 2 61
CHNG 3: GII PHÁP XÂY DNG TP OÀN TÀI CHÍNH I VI CÁC
NHTMCP VIT NAM 63
3.1: Gii pháp v mô dành cho NHNN, Chính Ph đ xây dng tp đoàn tài chính
ngân hàng  Vit Nam 63
3.2: Gii pháp dành cho các NHTMCP đ xây dng tp đoàn tài chính ngân hàng
 Vit Nam 64
3.2.1: Chn mô hình xây dng tp đoàn thích hp 65

3.2.2: Thc hin các bin pháp tng quy mô vn điu l và vn t có 78
3.2.3: Nâng cao hiu qu kinh doanh ca ngân hàng m 81
3.2.4: Tng dn t trng thu t dch v trong hot đng ca ngân hàng m 82
3.2.5: Chú trng nâng cao trình đ công ngh, hin đi hóa công ngh ngân
hang. 84
3.2.6: V nhân lc, đi ng lãnh đo 84
3.2.7: Tng cng s hp tác hiu qu, cht ch trong tp đoàn 85
KT LUN CHNG 3 86
LI CAM OAN

Tôi xin cam đoan lun vn này do chính tôi thc
hi
n.

Tt c các thông tin, s liu trích dn có ngun gc đáng tin
c
y







Tác g
i

Nguyn Thái Hoàng Anh
DANH MC CÁC CH VIT TT
NH: Ngân hàng
NHLD: Ngân hàng liên doanh
NHTM: Ngân hàng thng mi
NHTMCP: Ngân hàng thng mi c phn
NHTMNN: Ngân hàng thng mi Nhà Nc
SPDV: Sn phm dch v
TKT: Tp đoàn kinh t
TTC: Tp đoàn tài chính
TTC-NH: Tp đoàn tài chính- ngân hàng
TMCP: Thng mi c phn
NHNN: Ngân hàng Nhà Nc

DANH MC CÁC BNG BIU
Bng 2.1: Các công ty con ca tp đoàn Sacombank ……………… ….33
Bng 2.2: Tình hình hot đng ca ngân hàng Sài Gòn Thng Tín
qua các nm 36
Bng 2.3: Các công ty con ca ngân hàng Á Châu……………………… 41
Bng 2.4: Tình hình hot đng ca ngân hàng Á Châu qua các nm 42
Bng 2.5: Vn điu l qua các nm ca ngân hàng ông Á 46
Bng 2.6: Bng thu dch v ca ba NHTMCP ln nht
Vit Nam nm 2010 48
Bng 2.7: S lng các ngân hàng Vi

t Nam t nm 1991-2010 51
Bng 2.8: Th phn cho vay giai đon 2000-2010 52
Bng 2.9: Th phn huy đng vn giai đon 2000-2010 52










DANH MC CÁC HÌNH,  TH
Hình 2.1: T trng vn điu l ca các NHTM Vit Nam
(tính đn tháng 06/2011) 47
Hình 2.2: Biu đ th phn cho vay nm 2010 53
Hình 2.3: Biu đ th phn huy đng vn nm 2010 53




LI M U

1. Tính cp thit ca đ tài:

Tp đoàn tài chính ngân hàng là mt hình thc liên kt gia ngân
hàng và mt s doanh nghip kinh doanh trong lnh vc tài chính ln
phi tài chính. V mt pháp lý, tp đoàn tài chính ngân hàng là mt liên
hp các pháp nhân gn kt vi nhau bng các mi quan h kinh t.

Trong đó, có ba quan h ni bt là: (i) s hu vn ca công ty m đi
vi công ty con, gia các công ty con vi nhau theo các mc đ khác
nhau; (ii) qun tr ca công ty m đi vi các công ty con thông qua
vic c đi din góp vn và xây dng h qun tr chung ca c tp
đoàn; (iii) quan h v thng hiu th hin rõ khi các công ty con trong
tp đoàn s dng thng hiu ca công ty m, thng hiu tp đoàn.
Hình thành và phát trin thành các tp đoàn tài chính ngân hàng là
xu hng phát trin rt mnh m t nhiu thp k qua trên th gii.
Trong nhng nm qua, ngành tài chính ngân hàng Vit Nam c
ng đã
tng bc phát trin và hi nhp sâu rng vào nn kinh t th gii nên
các ngân hàng, đnh ch tài chính Vit Nam cng không nm ngoài xu
th đó.
Hin nay, các ngân hàng thng mi trong nc đang n lc đ
hoàn thin và xây dng mt c s vng chc đ sn sàng hi nhp.
Mt trong các hng đ các ngân hàng hoàn thin là tin hành thành
lp tp đoàn.
Trong nh
ng nm gn đây ti Vit Nam, hot đng ni bt lên gia
các loi hình ngân hàng là nhóm các ngân hàng thng mi c phn
khi t nhân. ây là nhóm có nhng tng trng phát trin vt bc v
s lng, th phn cho vay, th phn huy đng và có nhiu đóng góp
cho nn kinh t. Và đã có xu hng các ngân hàng thng mi c phn
hình thành hàng lot các công ty con kinh doanh trong lnh vc tài
chính, phi tài chính trc thuc m
c dù vn cha chính thc tuyên b là
tp đoàn. Chính vì th, tôi quyt đnh chn đ tài: “ Gii pháp xây
dng các tp đoàn tài chính đi vi các ngân hàng thng mi c phn
Vit Nam ”
2. Mc tiêu nghiên cu:

Nghiên cu s ra đi, vai trò, điu kin hình thành các tp đoàn tài
chính ngân hàng.
Nghiên cu thc trng các ngân hàng thng mi c phn Vit Nam
và xu hng hình thành tp đoàn và mt s đ xut, gii pháp xây
dng các tp đoàn tài chính cho các ngân hàng thng mi c phn
Vit Nam”
3. i tng, phm vi nghiên cu:

i tng nghiên cu là các ngân hàng thng mi c phn Vit
Nam.
Phm vi nghiên cu tp trung vào xu hng hình thành tp đoàn tài
chính ngân hàng trong khi các ngân hàng thng mi c phn Vit
Nam, mô hình qun lý tp đoàn
4. Phng pháp nghiên cu:

Phng pháp đc s dng trong quá trình nghiên cu gm phng
pháp so sánh, phân tích kt hp vi h thng hóa. Bên cnh đó, đ tài
cng vn dng kt qu nghiên cu ca các công trình khoa hc liên
quan đ làm phong phú hn các c s khoa hc và thc tin ca đ tài.
5. B cc ca đ tài:

Chng 1: Tng quan v tp đoàn tài chính ngân hàng
Chng 2: Thc trng hot đng ca các ngân hàng thng mi c
phn Vit Nam và kh nng (hay xu hng) hình thành tp đoàn tài
chính
Chng 3: Gii pháp xây dng tp đoàn tài chính đi vi các ngân
hàng thng mi c phn Vit Nam

1

Nguyn Thái Hoàng Anh

CHNG 1: TNG QUAN V TP OÀN TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG
1.1:
Tng quan v tp đoàn kinh t
1.1.1: Khái nim v tp đoàn kinh t
Quan đim v tp đoàn kinh t xut hin ti nhiu nc trên th gii nh:
các nc phng Tây, Nht Bn, Malaysia, Thái Lan và ti Vit Nam.
Khái nim TKT đã xut hin t rt sm cùng vi quá trình tích t và tp
trung t
 bn t na cui th k 19 khi nn sn xut hàng hóa th gii phát
trin mnh m nh s tác đng trc tip ca cuc cách mng công nghip ca
các nc Tây Âu và Bc M. Nhiu công ty, doanh nghip trc sc ép cnh
tranh khc lit v vn, nng lc sn xut, nng sut lao đng nên th phn đã
b chèn ép, thôn tính hoc t nguyn tìm cách “chung sng hòa bình” vi các
công ty doanh nghip khác trên c s liên minh hay t hp đ phân chia th
trng và khai thác nhng tim nng, li th tng đi ca tng công ty,
doanh nghip trong mt v bc vng chc hn bi mt liên minh rng.
Khái nim ca TKT ti mt s ni trên th gii:
+  các nc phng Tây, “Tp đoàn kinh t” đc hi
u nh là mt t hp
các công ty hay chi nhánh góp c phn chu kim soát ca công ty m hoc
“ Tp đoàn kinh t” gm mt công ty m và các công ty khác mà công ty m
kim soát hay tham gia góp vn, mi công ty con cng có th kim soát các
công ty khác hay tham gia các t hp.
+ Ti Nht Bn, “Tp đoàn kinh t (Keiretsu) là mt nhóm doanh nghip đc
lp v mt pháp lý nm gi c phn ca nhau và thit lp mt thi
t v ngun

vn, ngun nhân lc, công ngh, cung ng nguyên vt liu, tiêu th sn phm
2

Nguyn Thái Hoàng Anh

hay tp đoàn bao gm các công ty có s liên kt không cht ch đc t chc
quanh mt ngân hàng đ phc v li ích các bên.
+Ti Malaysia và Thái Lan, ‘‘Tp đoàn kinh t ’’ đc xác đnh là t hp kinh
doanh vi các mi quan h đu t, liên doanh, liên kt và hp đng. Nòng ct
ca tp đoàn là c cu công ty m - công ty con to thành mt h thng liên
kt cht ch trong t chc và trong ho
t đng. Các thành viên trong tp đoàn
đu có t cách pháp nhân đc lp và thng hot đng trên cùng mt mt
bng pháp lý và là đu mi liên kt các công ty con vi nhau là công ty m,
các doanh nghip thành viên tham gia liên kt tp đoàn phi có đy đ các
quyn và ngha v ca mt pháp nhân đc lp. Bn thân tp đoàn không có t
cách pháp nhân.
+ Ti Vit Nam: Theo Lut doanh nghip 2005, điu 149 thì “TKT là nhóm
công ty có quy mô ln. Chính ph quy đnh hng d
n tiêu chí, t chc qun
lý và hot đng ca TKT’’. Và theo điu 146 ca lut này cng ch rõ:
“Nhóm công ty là tp hp các công ty có mi quan h gn bó lâu dài v li
ích kinh t, công ngh, th trng và các dch v kinh doanh khác.
Nhóm công ty bao gm các hình thc sau đây:
 Công ty m - công ty con
 TKT
 Các hình thc khác”
Mc dù còn có nhiu cách hiu khác nhau, nhng “TKT” có th đc
hiu: “là t h
p các doanh nghip hot đng trong mt hay nhiu lnh vc

khác nhau,  phm vi mt hay nhiu nc; trong đó có mt doanh nghip
(công ty m) nm quyn lãnh đo, chi phi hot đng ca các doanh nghip
khác (công ty con) v mt tài chính và chin lc phát trin. TKT là c cu
3

Nguyn Thái Hoàng Anh

t chc va có chc nng kinh doanh, va có chc nng liên kt kinh t nhm
tng cng tích t, tp trung, nâng cao kh nng cnh tranh và ti đa hóa li
nhun trong hot đng sn xut kinh doanh ”. “TKT” không phi là mt
hình thc pháp lý c th (không có t cách pháp nhân) mà ch là t hp các
doanh nghip có t cách pháp nhân.
1.1.2: Các hình thc liên kt tp đoàn kinh t

 V ph
m vi liên kt:
Liên kt ngang: là liên kt các doanh nghip trong cùng mt ngành ngh
kinh doanh. Hình thc này hin nay không còn ph bin do các doanh nghip
phi đáp ng nhu cu ca th trng ngày càng phong phú, đa dng và bin
đi nhanh chóng. Nu áp dng hình thc này khó đem li hiu qu cao. Các
chính ph thng hn ch hình thc này vì nó d to xu hng đc quyn, đi
ngc nguyên tc c bn ca kinh t th tr
ng.
Liên kt dc: là liên kt các doanh nghip trong cùng mt dây chuyn công
ngh. Hình thc này hin nay vn còn ph bin trên th gii vì chúng hot
đng có hiu qu và có th m rng hot đng kinh doanh sang nhiu quc
gia khác. Tuy nhiên, đ có th phát trin theo hình thc này cn có mt công
ty có tim lc v tài chính, có uy tín đ qun lý, kim soát và đm bo tín
dng cho c tp đoàn.
Liên kt hn hp: là liên kt các doanh nghi

p trong nhiu ngành ngh,
lnh vc kinh doanh k c nhng ngành, lnh vc không có liên quan. Hình
thc này đang đc u chung trên th gii và tr thành xu hng các tp
đoàn hin nay. C cu tp đoàn bao gm mt ngân hàng hoc mt công ty tài
chính ln và các doanh nghip sn xut, thng mi, trong đó hot đng tài
4

Nguyn Thái Hoàng Anh

chính, ngân hàng xuyên sut, bao trùm mi hot đng kinh doanh ca tp
đoàn.
+ V trình đ liên kt:
Liên kt mm: xut phát t Châu Âu, đc bit là  c. ây là hình thc
tp đoàn ca các doanh nghip đc lp, cùng sn xut, kinh doanh mt loi
sn phm hoc dch v. Các doanh nghip liên kt li đ tn dng đc các
u th ca tp đoàn. H h
p tác sn xut- kinh doanh vi nhau thông qua mt
hip đnh chung nhm hn ch cnh tranh bng vic thng nht v giá c,
dch v, hoc tha thun v lng sn phm tiêu th chung, giá c cung ng.
Nguyên nhân thúc đy s liên kt và liên minh gia các doanh nghip là do
nhng thay đi ca nn kinh t trong nc và trên th gii, môi trng cnh
tranh ngày càng gay gt, các hot đng kinh doanh ngày càng m r
ng, đòi
hi quy mô vn ln và trình đ công ngh cao hn.Vì vy, các doanh nghip
liên kt li đ tn dng đc u th ca quy mô tp đoàn.

Liên kt cng: các doanh nghip thành viên kt hp trong t chc thng
nht và mt tính đc lp v tài chính, sn xut và thng mi. Các doanh
nghip thành viên hot đng trong cùng mt ngành ngh hoc có liên quan vi
nhau v chu k công ngh

 sn xut, b sung cho nhau trong quá trình sn
xut, kinh doanh liên tc, thng nht theo chin lc chung ca tp đoàn.
Trong đó, công ty m có li th nm gi c phn chi phi các công ty đ gi
quyn lãnh đo.



5

Nguyn Thái Hoàng Anh

Liên kt hn hp: là s liên kt ca c hai loi liên kt trên.
ây là hình thc phát trin cao nht ca TKT. Tp đoàn đc hình thành
trên c s xác lp và kim soát thng nht v tài chính. Các doanh nghip
thành viên chu s chi phi v tài chính ca mt công ty là công ty m
(Holding Company) thông qua quyn s hu c phiu. Hot đng ca c tp
đoàn và các công ty con đc m rng ra rt nhi
u lnh vc t tài chính đn
hot đng sn xut, thng mi, dch v khác nhau và gia các công ty con
trong tp đoàn không nht thit phi có mi liên h v sn phm, công ngh
hay k thut. Hình thc liên kt này đang tr nên ph bin.
+ V hình thc biu hin:
Cartel là mt nhóm các nhà sn xut đc lp v sn xut và tiêu th sn
ph
m nhng có chung mc đích là tng li nhun bng cách tho thun thng
nht v giá c, phân chia th trng tiêu th, nguyên liu và các hn ch khác
nhm hn ch s cnh tranh. ây là hình thc liên kt theo chiu ngang.
Cartel thng có mt ti nhng th trng b chi phi mnh bi mt s loi
hàng hoá nht đnh, ni có ít ngi bán và thng đòi hi nh
ng sn phm có

tính đng nht cao. Nhc đim ca hình thc này là d b tan v do sn xut
và tiêu th vn tin hành đc lp nên mt s thành viên có th phá b hp
đng.
Syndicate là t chc liên minh gia các nhà t bn đc lp v pháp lý
nhng không đc lp v thng mi mà có mt ban qun tr chung qun lý
vic tiêu th sn phm.
ây là loi liên minh đc quyn cao hn, n đnh hn
so vi Cartel.
Trust có quy mô ln hn Cartel và Syndicate. Các thành viên tham gia
hoàn toàn mt tính đc lp, h ch là nhng công ty c phn.
6

Nguyn Thái Hoàng Anh

Consortium là liên minh gia các nhà t bn đc quyn đa ngành. Các
thành viên tham gia có mi liên h vi nhau v mt kinh t, k thut. Công ty
m đu t vào các công ty khác thành công ty con nhm to th lc tài chính
mnh đ kinh doanh. Hình thc này gm c liên kt dc và liên kt ngang
gia các doanh nghip sn xut cùng loi sn phm.
Conglomerate là tp đoàn kinh doanh đa ngành, các công ty thành viên có
ít mi quan h hoc không có mi quan h v công ngh nh
ng có quan h
cht ch v tài chính. Tp đoàn này thc cht là mt t chc tài chính đu t
vào các công ty kinh doanh đ to ra mt t hp doanh nghip tài chính - công
nghip đ h tr vn đu t cho các công ty thành viên hot đng có hiu qu.
Concern là mt t chc TKT tn ti di hình thc công ty m đu t
vào các công ty con và điu hành hot đng ca tp
đoàn. Mc tiêu hình thành
tp đoàn là to sc mnh tài chính đ phát trin kinh doanh, hn ch ri ro, h
tr mnh m nghiên cu khoa hc, ng dng công ngh mi, áp dng phng

pháp qun lý hin đi. Các công ty con hot đng trong nhiu lnh vc nh
sn xut, thng mi, ngoi thng, dch v có liên quan; chu trách nhim
hu hn trong phm vi hot đng nh
m thc hin li ích chung ca tp đoàn
thông qua các hp đng kinh t, các khon vay tín dng hoc đu t. Mô hình
này đc áp dng ph bin hin nay do nó có nhiu tác dng tích cc trong
vic thúc đy s phát trin và liên kt gia các thành viên.
Tp đoàn đa quc gia là s liên kt gia các đn v sn xut khác nhau
trên quy mô quc t, theo chiu dc thay theo chiu ngang, di hình thc
tr
c tip trong sn xut hay gián tip qua lnh vc lu thông. ó là biu hin
ca quá trình phân công lao đng và xã hi hoá nn sn xut trên quy mô quc
t. V hình thc, chúng có mt công ty m đt tr s  mt quc gia t bn
7

Nguyn Thái Hoàng Anh

phát trin và thng mang quc tch ca nc đó và có nhiu công ty chi
nhánh ph thuc vào công ty m  nc ngoài.
Tp đoàn xuyên quc gia: Trong nhng thp k gn đây, vic hp nht
hay liên kt các doanh nghip đã vt ra khi biên gii mt quc gia dn đn
vic hình thành tp đoàn xuyên quc gia. C cu t chc ca tp đoàn này
gm có công ty m thu
c s hu ca các nhà t bn nc ch nhà và h thng
các công ty con  nc ngoài và quan h ph thuc ln nhau ch yu v tài
chính, công ngh, k thut. Các công ty con  nc ngoài có th mang hình
thc công ty 100% vn nc ngoài, cng có th mang hình thc công ty hn
hp, công ty liên doanh vi hình thc công ty c phn. Tuy nhiên, dù di
hình thc nào thì các công ty con đó thc cht cng là nhng b phn ca mt
t hp, quyn kim soát ch yu v đu t, sn xut kinh doanh vn thuc v

nhng nhà t bn nc m.
1.2: C cu t chc và các mô hình c bn ca các nc trên th gii
 Nguyên tc to lp TKT :
Phù hp vi các chính sách và chin lc phát trin ca Nhà nc. Vic
hình thành TKT phi có tác đng tích cc ti điu chnh c cu sn xut và
c cu sn phm. Trc ht cn hình thành tp đoàn trng đim có kh nng
thúc đy các ngành sn xut phát trin, tác đng tích cc đn vic nghiên cu
và sn xut các sn phm cht lng cao đáp ng nhu cu th trng.
Khuyn khích cnh tranh, hn ch đc quyn, đm bo cnh tranh lành
mnh.
Phân đnh rõ chc nng qun lý kinh doanh vi các chc nng qun lý
hành chính. Công ty m ca tp đoàn không th thc hin hai chc nng qun
8

Nguyn Thái Hoàng Anh

lý kinh doanh và qun lý hành chính. Tp đoàn cn xác đnh bn thân tp đoàn
không phi là c quan qun lý nhà nc cng không phi là hip hi ngành
ngh mà là mt t chc kinh t. Mi quan h gia công ty m và các doanh
nghip thành viên đc thit lp trên c s gi c phn hoc quan h k thut
sn xut, không phi là quan h hành chánh.
Thc hin nguyên tc đu t t
nguyn. Vic hình thành TKT phi tuân
th theo các quy lut kinh t, phi tuân theo s t nguyn đóng góp c phn
ca ngi đu t, vi si dây liên kt gia các doanh nghip ch yu là vn.
Nh vy mi đm bo các mi quan h rõ ràng trong ni b tp đoàn và n
đnh c cu t chc ca tp đoàn.
Tóm li, nguyên tc hình thành t
p đoàn TKT là cùng có li, t do tham
gia và rút khi tp đoàn, chng đc quyn trong hot đng.

 Mt s mô hình TKT ca các nc trên th gii
Mô hình Keiretsu ca Nht Bn:
Trc Chin tranh th gii th II, nn công nghip Nht Bn b kim soát
bi các tp đoàn ln gi là Zaibatsu. n nhng nm 40 ca th k XX, các
liên minh đã phá b
các các Zaibatsu, nhng các các công ty đc thành lp
đã phá b các Zaibatsu li liên kt vi nhau thông qua vic mua c phn đ
hình thành nên các liên minh liên kt theo chiu ngang gia nhiu ngành ngh
khác nhau. T đây, Keiretsu ra đi. Do s hu c phn ln nhau và chu nh
hng ca mt ngân hàng và công ty thng mi chung, nên các doanh
nghip trong Keiretsu thng có chin lc kinh doanh ging nhau, phát huy
kh nng hp tác, tng tr, đc bit khi gp khó khn v tài chính. Bên c
nh
đó các công ty thành viên còn chia s vi nhau kinh nghim qun lý, bí quyt
kinh doanh, và cách thc tip th, thâm nhp th trng.
9

Nguyn Thái Hoàng Anh

Mi Keiretsu ln thng ly mt ngân hàng làm trung tâm. Ngân hàng này
cung cp tín dng cho các công ty thành viên ca Keiretsu và nm gi v th
v vn trong các công ty. Mi mt ngân hàng trung tâm có vai trò kim soát
rt ln đi vi các công ty trong Keiretsu và hành đng vi t cách là mt t
chc giám sát và h tr tài chính trong các trng hp khn cp.
Sau chin tranh, Nht bn có 6 Keiretsu khng l trong ngành công nghip
gm: Mitsibishi, Mitsu, Sumitomo, Dia- Ichi Kangyo, Fuyo và Sanwa. Thi
k suy thoái ca Nht Bn vào nh
ng nm 1990 đã có nh hng sâu sc đn
các Keiretsu. Nhiu ngân hàng ln đã chu s tác đng ca các khon n xu
và buc phi sáp nhp hoc đi đn phá sn. T đó mà có s ra đi ca

Sumitomo Mitsui Banking Corporation vào nm 2000 là s kt hp ca ngân
hàng Sumitomo và ngân hàng Mitsui. Trong khi đó, ngân hàng Sanwa tr
thành mt phn ca ngân hàng Tokyo - Mitsubishi.
Các Keiretsu rt chú ý đn vic chn la đi ng các nhà qun tr
. Các
TKT thng thích b nhim các nhà qun tr là ngi ngay ti đa phng
bi nhà qun tr đa phng thông hiu nhng điu kin hot đng và môi
trng kinh doanh ti đa phng. Hn na, ngi đa phng có th tp
trung vào các hot đng nhm phc v cho mc tiêu dài hn ca tp đoàn
mình sao cho phù hp vi đa phng.
Mô hình Cheabol  Hàn Quc:
Vào nhng nm 80 ca th k XX, nn kinh t Hàn Quc đã có bc phát
trin vt bc. Mt trong nhng nhân t làm nên nhng k tích v kinh t ca
Hàn Quc chính là các doanh nghip nói chung và các Cheabol nói riêng vi
nhng chin lc kinh doanh táo bo và đy tham vng. Các Cheabol bt đu
10

Nguyn Thái Hoàng Anh

phát trin t nhng nm 1950-1960 theo mô hình công ty m là công ty s
hu thng hiu và thc hin chc nng đu t tài chính. Các công ty có mi
quan h liên kt v tài chính, chin lc kinh doanh và s điu phi chung
trong hot đng công ty m, ví d nh Samsung, Daewoo hay LG.
c trng ca Cheabol là toàn b các công ty thành viên thng do mt
hoc mt s ít gia đình sáng lp và nm gi c phn chi phi. Vì vy vi
c
qun lý điu hành trong các Cheabol mang đm sc màu gia tc. ó cng là
điu khác bit c bn ca tp đoàn Hàn Quc so vi các nc công nghip
khác. Ch tch hi đng qun tr là ngi có quyn lãnh đo ti cao và thng
là c đông ln nht tp đoàn. Các tp đoàn  Hàn Quc và Nht Bn đu xut

phát t lnh vc s
n xut công nghip và m rng dn ra các lnh vc khác t
sn xut đin t, ô tô đn các sn phm công nghip nng nh khai thác m,
tàu bin, hot đng thng mi, dch v, các sn phm tiêu dùng và cui cùng
là lnh vc ngân hàng, bo him.
Mô hình Jituan Gongsi  Trung Quc
Trung Quc có k hoch chun b thành lp TKT t nm 80 ca th k
XX vi hai đt thí đim thành lp 120 tp đoàn doanh nghip vào các nm
1991 và 1997. Nhà Nc Trung Quc đã to ra khung pháp lý cho tp đoàn
doanh nghip ra đi và phát trin. Quá trình này bt đu bng vic sáp nhp
các doanh nghip nhà nc thành nhng tng công ty ln. Cho đn khi đt
đn mt quy mô nht đnh nào đó, tng công ty s phân quyn kinh doanh cho
các doanh nghip thành viên thông qua vic c phn hóa và gim t l c phn
ca Nhà nc. Và cui cùng là thc hin các bin pháp thu hút đu t vn và
11

Nguyn Thái Hoàng Anh

chuyn giao công ngh t các đi tác nc ngoài nhm nâng cao kh nng
cnh tranh.
Chin lc hot đng tác nghip ca các tp đoàn doanh nghip Trung
Quc là đa dng hóa, sn xut kinh doanh theo chiu sâu và tin ti quc t
hóa. Các tp đoàn doanh nghip không ch là tp đoàn xuyên vùng, xuyên
ngành gm nhiu hình thc s hu mà còn nhiu hình thc, nhiu chc nng
sn xut, th
ng mi, nghiên cu khoa hc, vn ti, tài chính, dch v…
Nhng nm gn đây, vi nh hng mnh m ca xu hng m ca hi nhp,
các tp đoàn doanh nghip Trung Quc nhanh chóng vn ra th trng th
gii. Ví d, công ty ty gang thép Bc Kinh đã mua 70% c phn ca công ty
công trình Macta (M)- mt xí nghip luyn kim ni ting th gii, to nên

mt
u th mi trong cnh tranh quc t.
Cùng vi chính sách m ca, ci cách rt thông thoáng nh hin nay, đng
thi vi vic Trung Quc gia nhp T chc thng mi th gii, chc chn
các tp đoàn doanh nghip Trung Quc s còn tin nhanh, tin mnh và vng
chc trên con đng hi nhp quc t ca mình.
1.3: Khái nim, vai trò, các đc trng ca ca t
p đoàn tài chính ngân
hàng
1.3.1:Khái nim v tp đoàn tài chính

Các khái nim và các quy đnh liên quan đn cách thc t chc qun lý tp
đoàn kinh t đã đc đ cp trong mt s vn bn pháp lut. Lut Doanh
nghip 2005 đ cp đn mô hình tp đoàn nh là mt hình thc ca nhóm
công ty. Nhóm công ty là tp hp các công ty có mi quan h gn bó lâu dài
12

Nguyn Thái Hoàng Anh

vi nhau v li ích kinh t, công ngh, th trng và các dch v kinh doanh
khác. Nhóm công ty bao gm: công ty m - công ty con, tp đoàn kinh t và
các hình thc khác. Còn theo Ngh nh 139/2007/N-CP ngày 05/09/2007
hng dn chi tit thi hành mt s điu ca Lut doanh nghip đã có quy đnh
khá c th v loi hình doanh nghip này (điu 26): “ Tp đoàn kinh t bao
gm nhóm các công ty có t cách pháp nhân đc lp, đc hình thành trên c
s t
p hp, liên kt thông qua đu t, góp vn, sáp nhp, mua li, t chc li
hoc các hình thc liên kt khác, gn bó lâu dài vi nhau v li ích kinh t,
công ngh, th trng và các dch v kinh doanh khác to thành t hp kinh
doanh có t hai cp doanh nghip tr lên di hình thc công ty m - công ty

con”.
Nh vy, vi mô hình công ty m - công ty con, công ty m và công ty con
là nhng công ty có tính đc lp v mt pháp lý. Công ty m thng là công
ty c
phn, có th là có vn góp ca chính ph vi t l trên 51% hoc 100%.
Tp đoàn tài chính – ngân hàng là mt thc th kinh t gm mt s doanh
nghip kinh doanh trong lnh vc tài chính- ngân hàng và các hot đng có
liên quan đn hot đng tài chính – ngân hàng, trong đó có mt doanh nghip
làm nòng ct. Gia các doanh nghip đó có mt mi liên kt nht đnh đ
cùng nhau thc hin mt mi liên kt kinh t có quy mô ln nh
m phân tán ri
ro, tng quy mô li nhun, đáp ng trn gói, đy đ các dch v tài chính cho
mt khách hàng, đt đc hiu qu hot đng ti đa.
Nh vy, tp đoàn tài chính- ngân hàng, v mt pháp lý là mt liên hp các
pháp nhân, vi nguyên tc t nguyn và cùng có li. Các thành viên trong tp
đoàn phi to điu kin h tr, giúp đ ln nhau, cnh tranh lành mnh, cùng
13

Nguyn Thái Hoàng Anh

chia s ngun lc nhm gim các chi phí trong hot đng, tng cng sc
mnh và tn dng tng lc ca tp đoàn đ ngn nga và hn ch ri ro trong
lnh vc hot đng tài chính.
1.3.2: Vai trò và li ích ca vic hình thành tp đoàn- tài chính

Xu hng hình thành TTC là xu th tt yu ca quá trình đa nng hóa
trong phát trin nn kinh t th trng và hi nhp. ng thi đó là kt qu
ca quá trình tích t, tp trung t bn và to ra th trng tài chính hoàn ho
hn, cnh tranh hn. Vì vy, TTC có vai trò ht sc to ln đi vi nn kinh
t các quc gia trong quá trình toàn cu hóa nn kinh t .

Th nht, thành l
p TTC cho phép các doanh nghip huy đng ngun
lc vt cht, lao đng vn trong xã hi vào quá trình kinh doanh. Mô hình tp
đoàn có li cho vic huy đng tài sn, thu hút ngày càng đông khách hàng
thông qua vic đa dng hóa nhiu lnh vc kinh doanh vi chi phí thp hn.
Th hai, tp đoàn vi tim lc kinh t mnh có kh nng t chc nghiên
cu các đ tài khoa hc- công ngh và cn s phi hp ca nhiu nhà khoa
hc, thit b nghiên cu mà tng đn v doanh nghip riêng l không th thc
hin đc. Nh vy, tp đoàn có tác dng ln trong vic cung cp, trao đi
thông tin và nhng kinh nghim tt trong hot đng kinh doanh, nghiên cu,
trin khai kt qu nghiên cu vào thc tin gia các doanh nghip thành viên.
Th ba, đi vi các nc phát trin s thng nht trong tp đoàn s góp
ph
n thúc đy vic chuyn giao công ngh ra nc ngoài mt cách có hiu
qu nht. Vi các nc đang phát trin, các TTC mnh là cu ni đ tip thu
nhanh chóng thành tu khoa hc công ngh trên th gii, làm thu hp khong
14

Nguyn Thái Hoàng Anh

cách v trình đ vi các nc phát trin, thúc đy công nghip hóa hin đi
hóa nn kinh t. ng thi, TTC là công c hu hiu đ chng li s thâm
nhp mt cách  t ca các công ty khng l trên th gii, giúp cho sn xut
trong nc đng vng và tng bc tin ra th trng th gii.
Cui cùng, hiu qu hot đng t các TTC góp phn thay đi c cu
kinh t xã hi ca đt nc. Vic hình thành các TTC làm thay đi b mt
xã hi ca tng đa phng hay trong mt quc gia, gii quyt vic làm cho
mt phn dân c ti các khu vc, làm chuyn dch c cu kinh t và chuyên
môn hóa các ngành ngh. Hot đng sôi đng ca các TTC làm chuyn dch
t sn xut hàng hóa s dng nhi

u lao đng sang hàng hóa cn nhiu vn và
công ngh. Khu vc dch v ngày càng chim v trí quan trng trong nn kinh
t.
Nh vy, đi vi th trng th gii, các tp đoàn có vai trò chi phi ngày
càng ln không ch đi vi quc gia mà còn đi vi c nn kinh t th gii.
Trên đây là nhng li ích ca vic xây dng TTC đi vi đa phng, qu
c
gia. i vi bn thân doanh nghip vic tp đoàn hóa s đem li nhiu li ích.
Th nht, vic hình thành tp đoàn tài chính- ngân hàng s giúp đa dng
hóa ngành ngh kinh doanh trong lnh vc tài chính- ngân hàng, đa dng hóa
các sn phm tài chính đ gim thiu ri ro các hot đng kinh doanh. Ngoài
hot đng kinh doanh, tp đoàn tài chính- ngân hàng còn cung cp dch v tài
chính phi ngân hàng (do các công ty con thc hin), nhng dch v này liên
quan ch
t ch vi hot đng ngân hàng và mang li li ích chung cho tp đoàn.
Th hai, mt khi đã đa dng hóa đc ngành ngh, sn phm thì s giúp tp
đoàn ch đng trong vic cung ng sn phm dch v- tài chính ngân hàng.
Vic các đn v liên kt s to nên mt sn phm tt có tính cnh tranh cao s
15

Nguyn Thái Hoàng Anh

giúp cho tp đoàn có th ch đng trong vic đáp ng nhu cu ca khách hàng
vi hiu qu cao nht.
Th ba, đ tp đoàn vn hành mt cách n đnh, to đc s liên kt bn
vng, nht là đi vi lnh vc tài chính- ngân hàng thì vic to lp mi liên kt
cht ch v công ngh, th trng là điu không th thiu, đây là điu kin cho
vic hình thành tp đoàn và cng là li ích ca vic hình thành tp đoàn mang
li. Vi đòi hi mt h thng công ngh liên kt cao và tim lc ngun vn
di dào, tp đoàn có th ng dng nhng công ngh mi nht vào các hot

đng ca các đn v trong tp đoàn.
Th t, vic hình thành tp đoàn s
giúp nâng cao cht lng ngun nhân
lc.Vic hình thành các tp đoàn tài chính- ngân hàng cng s mang đn
nhng li ích kinh t đi vi nn kinh t, trong đó bao gm c các đi tng
là các bên liên quan vi tp đoàn và c Nhà nc.
1.4: Các phng thc hình thành tp đoàn tài chính ngân hàng
Tùy theo nhng yu t nh môi trng pháp lý, yu t lch s khác nhau,
mc tiêu, quan đim,… mà tp đoàn đc hình thành theo nhiu ph
ng thc
khác nhau. Nhìn chung, các tp đoàn kinh doanh đc hình thành theo nguyên
tc t nguyn thông qua đàm phán đ mua, bán, liên doanh, sáp nhp, liên
kt…Trong đó, mt công ty khi xng đóng vai trò sáng lp ra tp đoàn
thông qua hình thc tp trung t bn t nhiu công ty thành viên, hoc t mt
công ty ln tách ra thành nhiu công ty con đc lp thông qua hình thc tích
t t bn, trong đó công ty m vn đóng vai trò chi phi. Nh vy, s hình
thành các tp đ
oàn là xut phát t nhu cu ca th trng và vn đ sng còn
ca doanh nghip theo nguyên tc t nguyn.
16

Nguyn Thái Hoàng Anh

Vi tp đoàn tài chính ngân hàng, có nhng hng đi nh sau:
Cách thc th nht, mt ngân hàng thng mi có th phát trin thành
mt tp đoàn tài chính-ngân hàng. in hình ca cách thành lp này là tp
đoàn HSBC. Nm 1991, HSBC Holdings đc thành lp đ làm công ty m
ca The Hong Kong and Shang Hai Banking Corporation. Tp đoàn này đt
tên theo thành viên sáng lp và thành viên góp vn nhiu nht The Hong
Kong and Shang Hai Banking Corporation, mt ngân hàng đc Thomas

Sutherland thành lp  Hong Kong nm 1865 đ cung cp dch v
tài chính
cho mu dch gia Trung Quc và Châu Âu.
Cách th hai, hp nht hoc sáp nhp, mua li mt s ngân hàng thng
mi làm thay đi c cu s hu, tng quy mô hot đng trong và ngoài nc
đ tr thành tp đoàn tài chính- ngân hàng. Tp đoàn tài chính hàng đu ca
Pháp, BNP-Paribas, mt trong nhng tp đoàn đc hình thành theo cách này.
Nm 2000, ngân hàng thng mi BNP đã trúng thu mua li toàn b c phn
ca ngân hàng Paribas đ
hình thành nên tp đoàn BNP- Paribas, m rng quy
mô vi 117,000 nhân viên, lp nhiu chi nhánh và công ty con trên khp nc
Pháp và 90 chi nhánh ti nhiu quc gia trên th gii. Cùng cách thc thành
lp trên còn có tp đoàn tài chính Mizuho ca Nht Bn vi s hp nht ba
thành viên là The Global Corporation Group chuyên v ngân hàng bán buôn
toàn cu; The Global Retail Group chuyên v ngân hàng bán l toàn cu và
The Global Asset and Wealth Management Group chuyên v qun lý tài sn
và bt đng sn.
Cách th ba, c phn hóa nhng ngân hàng thng mi quc doanh và
phát trin lên thành t
p đoàn. ây là cách thc đc áp dng  mt s tp
đoàn tài chính – ngân hàng ca Trung Quc và cng đang là xu th ph bin