B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
NGUYN TH HI ÂU
LUN VN THC S KINH T
TP. H Chí Minh – Nm 2011
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
NGUYN TH HI ÂU
Chuyên ngành: Kinh t tài chính – Ngân hàng
Mã s: 60.31.12
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC:
PGS.TS. TRNG TH HNG
TP. H Chí Minh – Nm 2011
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan lun vn “Gii pháp tng ngun vn huy đng ti các
chi nhánh Ngân hàng thng mi c phn Công Thng Vit Nam trên đa
bàn Thành ph H Chí Minh” là kt qu ca quá trình hc tp, làm vic và
nghiên cu khoa hc ca bn thân.
TP. HCM, ngày 06 tháng 02 nm 2012
Ngi cam đoan
NGUYN TH HI ÂU
MC LC
Trang
TRANG PH BÌA
LI CAM OAN
MC LC
DANH MC CÁC T VIT TT
DANH MC CÁC HÌNH V, TH, S
M U
1. TÍNH CP THIT CA TÀI
2. I TNG, PHM VI NGHIÊN CU CA TÀI
3. MC ÍCH NGHIÊN CU CA TÀI
4. PHNG PHÁP NGHIÊN CU
5. KT CU CA LUN VN
Chng 1. LÝ LUN CHUNG V NGUN VN HUY NG CA
NHTM 1
1.1. TNG QUAN V NHTM 1
1.1.1. Khái nim ngân hàng thng mi 1
1.1.2. Vai trò ca ngân hàng thng mi 2
1.1.3. Chc nng ca ngân hàng thng mi 3
1.1.3.1. Chc nng trung gian thanh toán 3
1.1.3.2. Chc nng làm trung gian tín dng 4
1.1.3.3. Chc nng to tin 5
1.1.3.4. Nhng chc nng khác 6
1.1.4. C cu ngun vn ca ngân hàng thng mi 8
1.1.4.1. Ngun vn t có 8
1.1.4.2. Ngun vn điu hòa trong h thng 9
1.1.4.3. Ngun vn huy đng 9
1.1.4.4. Ngun vn đi vay 10
1.2. NGUN VN HUY NG CA NHTM 10
1.2.1. Khái nim vn huy đng 10
1.2.2. Vai trò ca ngun vn huy đng ca NHTM 11
1.2.2.1. i vi nn kinh t 11
1.2.2.2. i vi hot đng kinh doanh ca NHTM 11
1.2.2.3. i vi khách hàng 12
1.3. CÁC HÌNH THC HUY NG VN CA NHTM 12
1.3.1. Tin gi thanh toán 12
1.3.2. Tin gi tit kim 15
1.3.3. Phát hành giy t có giá 17
1.3.3.1. Phân loi giy t có giá 17
1.3.3.2. Các trng hp phát hành giy t có giá 17
1.4. CÁC NHÂN T NH HNG N VIC TNG NGUN VN
HUY NG CA NHTM 18
1.4.1. Các nhân t thuc v ngân hàng 18
1.4.1.1. Lãi sut, phí giao dch 18
1.4.1.2. C s vt cht, uy tín ca ngân hàng và đi ng nhân s 19
1.4.1.3. a đim hot đng và mng li giao dch 20
1.4.1.4. Hiu qu ca chin dch truyn thông và chm sóc khách hàng 20
1.4.1.5. a dng hóa các sn phm dch v 21
1.4.1.6. Nhng tin ích ca các sn phm dch v ngân hàng 22
1.4.2. Nhân t ngoài ngân hàng 22
1.4.2.1. Lm phát 22
1.4.2.2. Thu nhp, thói quen tích ly và tiêu dùng ca dân chúng 22
1.4.2.3. S cnh tranh gia các ngân hàng và các đnh ch tài chính khác 23
1.4.2.4. S hp dn ca các kênh đu t khác 24
1.5. Ý NGHA CA VIC TNG NGUN VN HUY NG CA CÁC
NHTM. 24
* KT LUN CHNG 1 26
Chng 2. THC TRNG HUY NG VN TI NHTMCPCT TRÊN
A BÀN TP. HCM 27
2.1. C IM KINH T - XÃ HI CA TP. HCM NH HNG N
HUY NG VN CA CÁC NHTM 27
2.2. TÌNH HÌNH HOT NG CA NHTMCPCT TRÊN A BÀN TP.
HCM 30
2.2.1. H thng t chc và mng li hot đng 30
2.2.2. Hot đng kinh doanh 32
2.2.2.1. Ngun vn huy đng ti ch 32
2.2.2.2. Hot đng tín dng 33
2.2.2.3. Các hot đng dch v khác 31
2.3. THC TRNG HUY NG VN TI NHTMCPCT TRÊN A BÀN
TP. HCM 34
2.3.1. Các hình thc huy đng vn đang đc áp dng ti NHTMCPCT trên
đa bàn TP. H Chí Minh 34
2.3.1.1. Tin gi thanh toán 34
2.3.1.2. Tin gi tit kim 35
2.3.1.3. Phát hành giy t có giá 37
2.3.2. Thc trng huy đng vn ti NHTMCPCT trên đa bàn TP. HCM 37
2.3.2.1. Tình hình chung ca ngun vn huy đng 37
2.3.2.2. Phân tích c cu ngun vn huy đng 39
2.3.2.3. Tình hình s dng vn ti NHTMCPCT trên đa bàn TP. HCM 47
2.3.3. So sánh v hot đng huy đng vn ca ngân hàng TMCPCT vi mt
s ngân hàng trên đa bàn 49
2.3.3.1. Lãi sut huy đng vn ca NHTMCPCT 49
2.3.3.2. So sánh lãi sut huy đng ca NHTMCPCT vi mt s NHTM khác trên
đa bàn 50
2.3.3.3. So sánh v ngun huy đng vn ca NHTMCPCT vi mt s NHTM
khác trên đa bàn 52
2.4. CÁC NHÂN T NH HNG N CÔNG TÁC HUY NG VN
TI NHTMCPCT TRÊN A BÀN TP. HCM 53
2.4.1. Nhân t bên trong thuc v ngân hàng 53
2.4.2. Nhân t bên ngoài 54
2.5. ÁNH GIÁ CÔNG TÁC HUY NG VN TI NHTMCPCT TRÊN
A BÀN TP. HCM 55
2.5.1. Nhng kt qu đt đc trong công tác huy đng vn 55
2.5.2. Nhng tn ti và nguyên nhân làm hn ch công tác huy đng vn ca
NHTMCPCT trên đa bàn TP. HCM 57
2.5.2.1. Nhng tn ti 57
2.5.2.2. Nhng nguyên nhân dn đn tn ti 59
* KT LUN CHNG 2 64
Chng 3. GII PHÁP TNG NGUN VN HUY NG TI
NHTMCPCT TRÊN A BÀN TP. HCM 65
3.1. NH HNG PHÁT TRIN KINH T VÀ HOT NG CA
NHTMCPCT TRÊN A BÀN TP.HCM 65
3.1.1. nh hng phát trin kinh t 65
3.1.2. nh hng hot đng ca NHTMCPCT trên đa bàn TP. HCM 68
3.2. GII PHÁP TNG NGUN HUY NG VN TI NHTMCPCT
TRÊN A BÀN TP. HCM 69
3.2.1. Xây dng chin lc huy đng vn phù hp 70
3.2.2. iu chnh mc lãi sut huy đng cho phù hp vi t l lm phát 71
3.2.3. a dng hóa sn phm tin gi 72
3.2.4. Nâng cao cht lng ngun nhân lc 76
3.2.5. M rng các dch v ngân hàng da trên s ng dng công ngh
thông tin 77
3.2.6. Thành lp phòng marketting 79
3.2.7. Nâng cao hiu qu ca nghip v Marketing 80
3.2.7.1. Xây dng hình nh ngân hàng 81
3.2.7.2. T chc b phn tip tân chm sóc khách hàng 81
3.2.7.3. Tìm hiu khách hàng và nhng nhu cu mà khách hàng mun đc đáp
ng 82
3.2.7.4. Cn tin hành phân khúc th trng và khách hàng 82
3.2.7.5. y mnh công tác tuyên truyn, qung cáo 84
3.2.7.6.To đc phong cách riêng ca nhân viên ngân hàng 86
3.2.8. Hoàn thin mng li hot đng 86
3.2.9. Nâng cao cht lng tín dng nhm đm bo cho vic s dng vn
hiu qu 87
3.3. MT S KIN NGH 89
3.3.1. i vi Chính ph và NHNN Vit Nam 89
3.3.1.1. Hoàn thin và ci cách các qui đnh v bo him tin gi 89
3.3.1.2. y mnh hot đng thanh toán không dùng tin mt 90
3.3.1.3. Hoàn thin môi trng pháp lý cho hot đng ngân hàng 90
3.3.1.4. n đnh nn kinh t 91
3.3.1.5. i mi điu hành chính sách tin t 91
3.3.2. i vi y ban nhân dân TP. HCM 92
3.3.3. i vi ngân hàng Nhà nc TP. HCM 93
3.3.4. i vi NHTMCPCT Vit Nam 93
* KT LUN CHNG 3 95
KT LUN 96
DANH MC CH VIT TT
TING VIT
Ch vit tt c là
BSCL ng Bng Sông Cu Long
VT n v tính
NH Ngân hàng
NNo&PTNT Nông nghip và phát trin nông thôn
NV Ngun vn
PGD Phòng giao dch
NHTMCPCT Ngân hàng thng mi c phn Công Thng
NHTMCPCT VN
Ngân hàng thng mi c phn Công Thng Vit Nam
NHNN Ngân hàng nhà nc
NHTM Ngân hàng thng mi
NHTMCP Ngân hàng thng mi c phn
NHT Ngân hàng trung ng
TCTD T chc tín dng
TCKT T chc kinh t
TD Tín dng
TP. HCM Thành ph H Chí Minh
UBND y ban nhân dân
VPD Vn phòng đi din
TING NC NGOÀI
Ch vit tt Ting Anh Ngha Ting Vit
ATM Automatic Teller Machine Máy rút tin t đng
GDP Gross Domestic Product Tng sn phm quc ni
USD United States Dollar n v tin t ca Hoa K
VND Vietnam Dong ng Vit Nam
DANH MC CÁC BNG
Bng
Tên bng Trang
2.1 Ngun vn huy đng ca chi nhánh NHTMCPCT trên đa bàn TP.
HCM
37
2.2 Tình hình huy đng vn theo hình thái giá tr ca chi nhánh
NHTMCPCT trên đa bàn TP. HCM
39
2.3 C cu ngun vn huy đng theo tính cht tin gi ca chi nhánh
NHTMCPCT trên đa bàn TP. HCM
42
2.4 C cu ngun vn huy đng theo thi gian 46
2.5 Tình hình s dng ngun vn ca chi nhánh NHTMCPCT trên đa
bàn TP. HCM
47
2.6 Lãi sut huy đng vn ca chi nhánh NHTMCPCT trên đa bàn TP.
HCM nm 2010
49
2.7 So sánh lãi sut huy đng bng đng Vit Nam gia NHTMCPCT
vi các NHTM trên đa bàn TP. HCM trong nm 2010
51
2.8 So sánh lãi sut huy đng bng đng Vit Nam gia NHTMCPCT
vi các NHTM trên đa bàn TP. HCM trong 6 tháng đu nm 2011
51
2.9 So sánh v huy đng vn ca NHTMCPCT vi các NHTM khác
trên đa bàn
52
DANH MC CÁC BIU
Biu đ Tên biu đ Trang
2.1 Biu đ tng trng ngun vn huy đng 38
2.2 Tình hình huy đng vn theo hình thái giá tr 40
2.3
Biu đ huy đng vn ca chi nhánh NHTMCPCT trên đa
bàn TP. HCM qua các nm
43
2.4 Biu đ c cu ngun vn huy đng theo thi gian 46
DANH MC CÁC S
S đ Tên s đ Trang
1 H thng t chc ca NHTMCPCT 30
2 Mng li hot đng ca NHTMCPCT trên đa bàn TP. HCM 31
M U
1. TÍNH CP THIT CA TÀI:
Ngun vn huy đng có ý ngha rt quan trng đi vi mi t chc kinh t
có hot đng kinh doanh, không có ngun vn n đnh thì không th m rng
đc kinh doanh. Trong xu th hi nhp v kinh t quc t nh hin nay, nht là
hi nhp trong lnh vc tài chính ngân hàng, các ngân hàng thng mi Vit
Nam không nhng cnh tranh vi nhng ngân hàng trong nc mà còn phi
cnh tranh vi nhng ngân hàng nc ngoài có tim lc rt ln v vn. Trong
khi đó vn t có ca các ngân hàng thng mi Vit Nam rt thp, chim t l
nh trong tng ngun vn hot đng ca ngân hàng. Tng trng ngun vn có
ý ngha quyt đnh đn kt qu hot đng kinh doanh ca mt ngân hàng. Do đó
các ngân hàng hot đng ch yu da trên ngun vn huy đng tin gi ca các
cá nhân và các t chc kinh t. Nhng gi đây khách hàng có nhiu kênh đu t
và la chn cho đng vn nhàn ri ca mình làm cho vic huy đng vn càng
khó khn hn.
Vy làm sao thu hút đc ngun vn nhàn ri cho ngân hàng mình đ
ngân hàng có th tn ti và phát trin, đng thi đóng góp cho s phát trin kinh
t ca đt nc, đó là vn đ cn đc quan tâm.
Xut phát t tình hình thc t đó, tôi chn đ tài: “Gii pháp tng ngun
vn huy đng ti các chi nhánh Ngân hàng thng mi c phn Công Thng
Vit Nam trên đa bàn Thành ph H Chí Minh” làm lun án tt nghip ca
mình.
2. I TNG, PHM VI NGHIÊN CU CA TÀI:
* i tng nghiên cu:
Hot đng huy đng vn ca các chi nhánh NHTMCPCT VN
(VietinBank) trên đa bàn Thành ph H Chí Minh.
* Phm vi nghiên cu:
tài ch nghiên cu v ngun vn huy đng ti các chi nhánh
NHTMCPCT VN trên đa bàn Thành ph H Chí Minh.
3. MC ÍCH NGHIÊN CU CA TÀI:
- Làm rõ các vn đ lý lun v huy đng vn, vai trò ngun vn huy đng
và các nhân t nh hng đn ngun vn huy đng.
- Phân tích thc trng huy đng vn ti các chi nhánh ngân hàng TMCP
Công Thng VN (NHTMCPCT) trên đa bàn Thành ph H Chí Minh trong
thi gian qua, trên c s đó tìm ra nhng nguyên nhân còn tn ti, t đó đ xut
các gii pháp nhm giúp ngân hàng TMCP Công thng trên đa bàn khi tng
ngun vn huy đng.
4. PHNG PHÁP NGHIÊN CU:
Lun vn s dng đng b nhiu phng pháp, trong đó rng rãi nht là
các phng pháp duy vt bin chng và duy vt lch s ca ch ngha Mác-
Lênin, phng pháp phân tích kinh t, so sánh đi chiu…Trên c s đó đi vào
bn cht ca các hin tng và các quá trình kinh t trong hot đng huy đng
vn, hot đng tín dng ca các ngân hàng thng mi đ thc hin mc tiêu
nghiên cu ca đ tài.
5. KT CU CA LUN VN.
Ngoài phn m đu và kt lun, lun vn gm có 3 chng:
Chng 1: Lý lun chung v ngun vn huy đng ca ngân hàng
thng mi.
Chng 2: Thc trng huy đng vn ti các chi nhánh ngân hàng
TMCP Công Thng VN trên đa bàn Thành ph H Chí Minh.
Chng 3: Gii pháp tng ngun vn huy đng ti các chi nhánh
Ngân hàng TMCP Công Thng VN trên đa bàn Thành ph H Chí Minh.
1
Chng 1
LÝ LUN CHUNG V NGUN VN HUY NG CA
NGÂN HÀNG THNG MI
1.1. TNG QUAN V NGÂN HÀNG THNG MI.
1.1.1. Khái nim ngân hàng thng mi.
Ngân hàng đã xut hin t xa xa và ngày càng th hin vai trò quan trng
ca mình trong nn kinh t. Lúc đu hot đng ngân hàng còn s khai, đn gin
ch là nhn gi h tin, vàng ca các ch tim vàng, nhà buôn… vì mc đích an
toàn. Cùng vi s phát trin kinh t và vi s ra đi ca cuc cách mng khoa
hc k thut vào cui th k XIX làm cho hot đng ngân hàng ngày càng đc
m rng và phát trin mnh m c v s lng và cht lng: xut hin nhiu
loi hình ngân hàng, sn phm dch v cng ngày càng đa dng và phong phú
vi công ngh hin đi. Do đó, khái nim v ngân hàng cng tn ti nhiu khái
nim khác nhau.
- Theo đo lut ngân hàng ca Pháp (1941) đnh ngha: “Ngân hàng
thng mi là nhng xí nghip hay c s mà nghip v thng xuyên là nhn
tin bc ca công chúng di hình thc ký thác, hoc di các hình thc khác và
s dng tài nguyên đó cho chính h trong các nghip v v chit khu, tín dng
và tài chính”.
Nhng vi s phát trin ca các NHTM nh hin nay, hot đng ngân
hàng không ch là nhn tin gi và cho vay.
- Theo Lut các t chc tín dng Vit Nam:
Ngân hàng là loi hình t chc tín dng đc thc hin mi hot đng
ngân hàng và các hot đng kinh doanh khác có liên quan. Theo tính cht và
mc tiêu hot đng, các loi hình ngân hàng gm: ngân hàng thng mi, ngân
2
hàng phát trin, ngân hàng đu t, ngân hàng chính sách, ngân hàng hp tác và
các loi hình ngân hàng khác.
Ngân hàng thng mi là mt loi hình t chc tín dng đc thc hin
toàn b hot đng ngân hàng và các hot đng khác có liên quan. Lut này cng
đnh ngha: T chc tín dng là loi hình doanh nghip đc thành lp theo quy
đnh ca Lut này và các quy đnh khác ca pháp lut đ hot đng kinh doanh
tin t và dch v ngân hàng vi ni dung nhn tin gi và s dng tin gi đ
cp tín dng và cung ng các dch v thanh toán.
1.1.2. Vai trò ca ngân hàng thng mi.
- m bo tính an toàn cho tài sn ca khách hàng đng thi đm bo cho
tính sinh li ca đng tin tm thi nhàn ri trong xã hi.
- To điu kin cho quá trình thanh toán trong nn kinh t din ra mt
cách nhanh chóng, an toàn và hiu qu, t đó thúc đy nhanh quá trình lu thông
hàng hóa.
- Tha mãn nhu cu vn tm thi thiu trong quá trình sn xut kinh
doanh và tiêu dùng ca các ch th trong nn kinh t.
- Thúc đy tng trng, phát trin kinh t vì đáp ng đc nhu cu vn đ
duy trì liên tc quá trình sn xut hàng hóa. Nâng cao hiu qu s dng vn nh
tn dng đc ngun vn tm thi tha vào quá trình cho vay và đu t sinh li.
Nh vy, NHTM có vai trò quan trng trong vic thúc đy tng trng
kinh t vì nó đáp ng nhu cu vn đ đm bo quá trình tái sn xut đc thc
hin liên tc và đ m rng qui mô sn xut, thông qua đó góp phn thc hin
ch trng, đng li, chính sách ca ng và Nhà nc.
3
1.1.3. Chc nng ca ngân hàng thng mi.
1.1.3.1. Chc nng trung gian thanh toán.
Các ngân hàng duy trì nhng tài khon tin gi di dng tài khon tin
gi thanh toán hay nhng tài khon tin gi phc v giao dch khác cng là mt
chc nng quan trng giúp cho các ngân hàng phân bit đc vi các đnh ch
tài chính phi ngân hàng trong các h thng tài chính hin đi.
Theo qui đnh lut pháp hu ht các nc thng ch các ngân hàng mi
đc phép m tài khon tin gi thanh toán hay các tài khon giao dch cho
khách hàng mà không mt đnh ch nào đc phép làm điu này. Hot đng chi
tr h, nhn tin h cho khách hàng hoc đôi khi c vic cho vay ng trc cng
đc thc hin trên chính tài khon này.
Vic ngân hàng thng mi thc hin chc nng trung gian thanh toán có
ý ngha rt to ln đi vi toàn b nn kinh t. Vi chc nng này, các ngân hàng
thng mi cung cp cho khách hàng nhiu phng tin thanh toán tin li nh
séc, y nhim chi, y nhim thu, th rút tin, th thanh toán, th tín dng,…Tùy
theo nhu cu, khách hàng có th chn cho mình phng thc thanh toán phù
hp. Do vy, các ch th kinh t s tit kim đc rt nhiu chi phí, thi gian, li
đm bo thanh toán an toàn. Hot đng thanh toán ca ngân hàng to ra mt s
tin li cho mi ngi. Qua dch v này, khách hàng có th thc hin vic chi tr
cho ch n ca mình mt cách nhanh chóng, an toàn, đy nhanh tc đ quay
vòng ca vn tin t, phc v lu thông hàng hóa đc thun li, nht là các
thng v ln, cn phi chi tr mt khon tin ln.
Khi cung cp các dch v thanh toán cho khách hàng, các ngân hàng cng
s thu đc li ích di hình thc nhng khon thù lao gi là phí thanh toán.
Bên cnh khon thu nhp truyn thng t hot đng cp tín dng thì nhng
khon thu t phí dch v rt đc các ngân hàng quan tâm vì có ít ri ro. Thêm
na, nó li làm tng ngun vn cho vay ca ngân hàng th hin trên s d có tm
4
thi cha s dng trong tài khon tin gi ca khách hàng. Vi s lng ln tài
khon tin gi thanh toán s mang li cho ngân hàng mt lng vn đáng k.
Trong phm vi quc gia, s phát trin ca h thng thanh toán là mt
đim rõ ràng nht th hin trình đ phát trin ca h thng tài chính ca quc gia
đó. Theo đà phát trin, nhng công c thanh toán không dùng tin mt đc s
dng ngày càng tr nên ph bin hn thanh toán bng tin mt, nh vy gim
đc lng tin mt trong lu thông, tit kim đc chi phí lu thông tin mt
nh chi phí in n, kim đm, giao nhn, bo qun,…
1.1.3.2. Chc nng làm trung gian tín dng.
NHTM là ngân hàng làm nhng nhim v mt mt trc tip vi công
chúng, mt mt trc tip vi ngân hàng Trung ng. NHTM nhn tin gi hay
vay tin ca công chúng đ ri cho công chúng vay tin. Chc nng làm trung
gian tín dng là chc nng quan trng ca các NHTM và có ý ngha cc k quan
trng trong vic thúc đy nn kinh t. Các NHTM ngày nay luôn coi vic cp tín
dng cho khách hàng là hot đng truyn thng, là hot đng sinh li ch yu và
là th mnh ca h. Tín dng do các ngân hàng cp bao gm nhiu chng loi
di nhiu hình thc: các khon cho vay ng trc trên tài khon, cho vay ngn,
trung dài hn bng tin, cho vay chit khu, cho vay theo d án, tín dng thuê
mua…
Các ngân hàng huy đng nhng ngun vn nhàn ri trong nn kinh t qua
vic nhn tin gi hay đi vay và nhng đng vn đó đc ngân hàng đem cho
vay phc v các nhu cu chi tiêu hay nhu cu vn sn xut kinh doanh. Thông
qua nghip v huy đng vn mà h thng ngân hàng tp trung các ngun tin
tm thi nhàn ri ca xã hi, bin tin nhàn ri t ch là phng tin tích ly tr
thành ngun vn ln ca nn kinh t. Vn tín dng ca các ngân hàng đã to
thun li cho vic thc hin trôi chy tt c các khâu ca quá trình tái sn xut
trong các ngành nông nghip, công nghip, thng mi và làm tng nhp đ ca
5
quá trình tái sn xut. Chính t hot đng cp tín dng mà các ngân hàng đã góp
phn đy mnh đu t, thúc đy phát trin kinh t cng nh góp phn ci thin
đi sng dân c.
Mc dù các ngân hàng đu t vn vào các chng khoán thng đc gi
là đu t chng khoán và cng thng đc xem xét tách bit vi hot đng cp
tín dng thông thng. Tuy nhiên v mt bn cht, tín dng ngân hàng đc cp
ra di dng nhng khon ng trc hay nhng khon cho vay ngn và dài hn
hoc di dng chit khu hóa đn hay nhng chng t thng mi khác cho
các khu vc khách hàng doanh nghip và cá nhân rõ ràng không khác bit gì
nhiu so vi nhng khon vn mà các ngân hàng đu t vào các chng khoán
n.
Khi các ngân hàng nm gi chng khoán n do Chính ph hoc các doanh
nghip phát hành thì thc ra nó đã to ra hay cp cho Chính ph hoc các doanh
nghip mt ngun tín dng. i vi Chính ph thì ngun vn nhn đc khi bán
chng khoán n cho các ngân hàng s đc dùng đ tài tr cho các hot đng
xây dng c s h tng, bo đm quc phòng và an ninh cng nh tài tr cho các
lnh vc cung cp các dch v y t và giáo dc. Vic phát hành chng khoán n
ca Chính ph cho phép tránh đc vic tài tr cho thâm ht ngân sách bng con
đng phát hành tin. Rõ ràng dù theo kiu nào thì vn do các ngân hàng tài tr
cho nn kinh t luôn mang li li ích hin nhiên.
1.1.3.3. Chc nng to tin.
Chc nng to tin ca các ngân hàng không đc lp mà nó có liên quan
mt thit vi chc nng huy đng tin gi, vay mn và cho vay ca các ngân
hàng khi đc xem xét trong mô hình to tin và vai trò ca nó đi vi nn kinh
t.
Trong các nn kinh t hin đi khái nim tin hay lng tin cung ng
theo ngha rng bao gm c tin giy đang lu hành, tin gi không k hn và
6
các tài sn lu hot cao khác. Lng cung tin này luôn cn phi đc duy trì
mc va đ và không quá thiu ht hoc quá tha vì khi điu đó xy ra phm
vi đ rng hoc s gây nên s đình tr trong trao đi và sn xut hoc gây ra tình
trng lm phát và hn lon trong nn kinh t.
Thông thng vic kim soát lng cung tin nhm đt ti các mc tiêu
kinh t v mô s do ngân hàng Trung ng đm nhn. Ngân hàng Trung ng
thc hin điu đó bng chính sách tin t. C trong xây dng và thc hin các
chính sách này các ngân hàng luôn đóng mt vai trò quan trng then cht, vi t
cách là mt kênh dn thit yu mà qua đó tin cung ng s đc bm thêm hoc
rút ra khi quá trình lu thông.
1.1.3.4. Nhng chc nng khác.
Ngoài các chc nng c bn nêu trên các ngân hàng còn đm nhn nhiu
chc nng khác, có th xem nh là nhng s phát trin ca các chc nng c bn
cho phù hp vi các điu kin kinh doanh thay đi.
Nhng chc nng đó là: cung cp dch v y thác, bo qun an toàn vt có
giá tr và các chc nng khác nh môi gii, t vn…
- Nhng dch v u thác, t vn, môi gii và các dch v tài chính khác
thng không đc xem là chc nng c bn ca các ngân hàng, cng đc các
ngân hàng hin đi cung cp cho khách hàng ca h. Các dch v thuc nhóm
này do các ngân hàng cung cp thng rt đa dng, chúng bao gm t vic qun
lý các tài sn u thác, qun lý tài sn theo di chúc, qun lý qu hu trí ca các
doanh nghip, qun lý vn u thác theo các chng trình cho vay, qun lý vn
đu t chng khoán, bo lãnh và t vn đu t chng khoán, đi lý phát hành
hay đi lý thanh toán…Tt nhiên, thng có s khác bit đáng k v phm vi
tham gia các hot đng này gia các NHTM hay gia các ngân hàng nh, ngân
hàng bán l so vi các ngân hàng ln, ngân hàng bán buôn.
7
Mc dù nhìn chung nhng loi hình kinh doanh này không đc xem nh
là hot đng truyn thng ca các ngân hàng theo mô hình chuyên môn hóa
trong nhiu thp k trc đây, nhng ngày nay chúng đã tr thành mãng hot
đng rt quan trng và đy tim nng đi vi các ngân hàng. im khác bit ch
yu khi các ngân hàng tham gia các hot đng tài chính là thông thng ngân
hàng phi thành lp công ty con đ trin khai cung cp dch v. iu này xut
phát ch yu bi nhu cu qun lý tách bit gia hot đng chng khoán và hot
đng ngân hàng truyn thng nhm đm bo an toàn cho khách hàng gi tin,
các ch n ca ngân hàng và vì li ích ca chính sách tin t cng nh vì các li
ích ca th trng và h thng tài chính nói chung.
- Vic các ngân hàng cung cp dch v bo qun an toàn nhng th có giá
tr v mt lch s li mang tính trái ngc vi vic chúng cung cp các dch v
tài chính bi đây luôn đc coi là mãng hot đng truyn thng, lâu đi nht ca
các ngân hàng.
Thông thng có s khác bit đáng k gia mãng hot đng bo qun an
toàn đi vi các vt có giá tr mà ngân hàng nhn gi so vi mãng hot đng bo
qun an toàn đi vi các giy t có giá.
Trong hot đng thuc nhóm th nht, ngân hàng đn thun là ngi cho
khách hàng thuê kho, két đ ct gi nhng tài sn ca h (không nht thit là th
có giá tr th trng mà có th ch là th có giá tr đi vi cá nhân nào đó) và
cam kt bo qun an toàn cho các tài sn này vi yêu cu khách hàng tr mt
khon phí nht đnh.
Trong hot đng thuc nhóm th hai ngân hàng tp trung vào vic bo
qun an toàn các loi giy t có giá, đc mua bán thông thng trên th trng.
Trong đó ch yu bao gm các c phiu, trái phiu, các chng khoán và giy t
có giá khác mà ngân hàng nm gi nh các tài sn th chp cho các khon vay
8
mà ngân hàng đã cp ra hoc hình thành trong nghip v y thác và mt s
nghip v tài chính khác.
Mc dù ngày nay hot đng bo qun không còn gi đc vai trò quan
trng đi vi nhiu ngân hàng trên phng din qui mô nghip v và đem li thu
nhp, nht là các ngân hàng nh nhng rõ ràng không th loi tr chúng khi
danh mc chc nng ca các ngân hàng.
1.1.4. C cu ngun vn ca ngân hàng thng mi.
1.1.4.1. Ngun vn t có.
Vn t có là điu kin ban đu cho s nghip kinh doanh ca mi ngân
hàng. Theo Lut các t chc tín dng qui đnh: “Vn t có gm giá tr thc có
ca vn điu l, các qu d tr, mt s tài sn “n” khác ca t chc tín dng
theo qui đnh ca Ngân hàng Nhà nc. Vn t có là cn c đ tính các t l
đm bo an toàn trong hot đng ngân hàng”. Do đó vn t có ca NHTM bao
gm:
* Vn điu l:
Vn điu l là vn đã đc cp hoc đã góp ca các ch s hu. Tu loi
hình ngân hàng mà vn điu l đc hình thành t các ngun khác nhau. i vi
ngân hàng quc doanh vn điu l do ngân sách cp di hình thc bng tin và
trái phiu Chính ph. i vi ngân hàng c phn, vn này do c đông đóng góp
di hình thc c phiu. i vi ngân hàng t nhân thì vn này do cá nhân t b
vn ra. Các NHTM phi có trách nhim bo toàn và phát trin ngun vn này đ
tng qui mô hot đng và kh nng cnh tranh trên th trng.
* Các qu d tr:
Hàng nm trong quá trình hot đng ca mình, các ngân hàng thành lp
các qu nh: qu b sung vn điu l, qu d phòng tài chính và trích li nhun
9
cha chia đ b sung vn t có cho ngân hàng mình. Tuy nhiên, t l này tu
thuc vào qui đnh ca tng nc cng nh điu l, ngh quyt ca ngân hàng.
mt s nc các c quan qun lý ngân hàng cho phép ngân hàng đc
huy đng vn thông qua vic phát hành các chng khoán n đc chuyn đi
chng hn nh trái phiu đc chuyn đi thành c phiu ph thông hoc Chính
ph có th cho vay dài hn đ tng vn cho các ngân hàng. Các khon đó cng
đc xem là vn t có ca ngân hàng.
1.1.4.2. Ngun vn điu hòa trong h thng.
Ngân hàng thng mi thng có mng li rng, hot đng trên các đa
bàn khác nhau nên thng xut hin tình trng ngân hàng trên đa bàn này thì
tha vn nhng ngân hàng trên đa bàn kia li thiu vn. Lúc đó Hi s chính s
thc hin vic điu phi chuyn vn t ni tha sang ni thiu trên c s hai bên
cùng có li.
Chính vì th, có th coi đây là mt ngun vn khá quan trng nhm giúp
ngân hàng có th m rng đc th trng đu ra trong điu kin th trng đu
vào vn còn b hn ch, qua đó làm tng li nhun cho ngân hàng mình đng
thi cng tng li nhun cho c h thng.
1.1.4.3. Ngun vn huy đng.
ây là ngun vn ch yu và quan trng ca NHTM đ ngân hàng thc
hin các hot đng kinh doanh nh cp tín dng, đu t…Các ngân hàng có th
huy đng di các hình thc sau:
- Nhn tin gi không k hn (tin gi thanh toán), tin gi có k hn,
tin gi tit kim không k hn và có k hn ca các cá nhân và t chc kinh t.
- Phát hành các giy t có giá.
- Vn huy đng khác nh vn nhn đc t vic làm dch v, đi lý hay
t hot đng tài tr.
10
1.1.4.4. Ngun vn đi vay.
Ngân hàng ch s dng ngun vn này khi gp khó khn v thanh khon
vì ngun vn này thng có chi phí cao. Các NHTM có th vay vn ti:
- Ngân hàng Trung ng: Vn vay đc NHTW cp di hình thc tái
cp vn, tái chit khu các giy t có giá, cho vay li theo h s tín dng vi
điu kin nht đnh. NHTW có vai trò cu cánh và là ngi cho vay cui cùng
ca NHTM.
- Các NHTM và các t chc tài chính khác: Vn vay đc thc hin
thông qua th trng liên ngân hàng. Thng các ngân hàng có uy tín thì mi
vay đc vn d dàng nhng chi phí cho vn vay thng cao và ngn hn.
- Các t chc tín dng quc t:
ây là loi vn vay chim t trng không ln nhng nc đang phát
trin bi vì nhng nc này ngân hàng mun có đc vn ngun này phi
đc phép ca NHNN và thng di hình thc theo hip đnh.
Ngun vn này tuy quan trng nhng không nên l thuc nhiu vào ngun
vn này mà v lâu dài phi da vào ngun vn trong nc là chính.
1.2. NGUN VN HUY NG CA NHTM.
1.2.1. Khái nim vn huy đng.
Vn huy đng là mt b phn tài sn n ca NHTM đc hình thành t
nhng ngun vn thng d ca các ch th trong nn kinh t , nó bao gm ngun
vn tin gi và ngun vn phi tin gi (ngun vn đi vay).
Tài sn n ca NHTM bao gm vn t có và vn huy đng, trong đó vn
huy đng chim t l ln (khong 90% trong tng ngun vn) và là ngun vn
gi vai trò ch lc cho các hot đng kinh doanh ca NHTM.