B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH
H C QUANG
NG DNG PHNG PHÁP LI NHUN GI LI
TRONG NH GIÁ THNG V MUA BÁN SÁP NHP
CHUYÊN NGÀNH: KINH T TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG
MÃ S: 603112
LUAÄN VAÊN THAÏC SÓ KINH TEÁ
NGI HNG DN KHOA HC
TS NGUYN TH UYÊN UYÊN
Thành ph H Chí Minh - Nm 2011
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan rng đây là công trình nghiên cu ca tôi, có s
h tr t Cô hng dn là TS Nguyn Th Uyên Uyên. Các ni dung
nghiên cu và kt qu trong đ tài này là trung thc và cha tng
đc ai công b trong bt c công trình nào. Nhng s liu trong
các bng biu phc v cho vic phân tích, nhn xét, đánh giá đc
chính tác gi thu thp t các ngun khác nhau có ghi trong phn tài
liu tham kho. Ngoài ra, trong lun vn còn s dng mt s nhn xét,
đánh giá cng nh s liu ca các tác gi khác, c quan t chc khác,
và đu có chú thích ngun gc sau mi trích dn đ d tra cu, kim
chng.
Nu phát hin có bt k s gian ln nào tôi xin hoàn toàn chu
trách nhim trc Hi đng, cng nh kt qu lun vn ca mình.
TP.HCM, ngày tháng nm 2011
Tác gi
H c Quang
MC LC TÓM LC
DANH MC CÁC BNG BIU
DANH MC CÁC TH
DANH MC KÝ HIU VIT TT
PHN M U
CHNG 1 KHUNG LÝ THUYT V NH GIÁ THNG V MUA
BÁN SÁP NHP.
KT LUN CHNG 1
CHNG 2 THC TRNG NH GIÁ CÁC THNG V MUA BÁN
SÁP NHP TI VIT NAM.
KT LUN CHNG 2
CHNG 3 NG DNG PHNG PHÁP LI NHUN GI LI
TRONG NH GIÁ THNG V MUA BÁN SÁP NHP
KT LUN CHNG 3
KT LUN
MC LC CHI TIT
DANH MC CÁC TH
DANH MC KÝ HIU VIT TT
PHN M U
U
CHNG 1 KHUNG LÝ THUYT V NH GIÁ THNG V MUA BÁN
SÁP NHP 4
1.1 c đim ca các thng v mua bán sáp nhp tác đng đn đnh giá 4
1.1.1 nh giá nguyên trng 8
1.1.2 Xác đnh giá tr ca kim soát 8
1.1.3 Xác đnh giá tr cng hng t M&A 9
1.1.3.1 nh giá giá tr cng hng trong hot đng 9
1.1.3.2 nh giá sc mnh cng hng trong tài chính 9
1.2 Phng pháp li nhun gi li trong đnh giá thng v mua bán sáp nhp 10
1.2.1 nh giá doanh nghip – Các phng pháp đnh giá ph bin 10
1.2.1.1 Phng pháp FCFF 11
1.2.1.2 Phng pháp P/E 13
1.2.1.3 Phng pháp APV 14
1.2.1.4 Phng pháp PBV 16
1.2.2 Phng pháp li nhun gi li trong đnh giá thng v mua bán sáp
nhp 17
1.2.2.1 S cn thit s dng phng pháp li nhun gi li trong đnh
giá thng v mua bán sáp nhp 17
1.2.2.2 Ni dung phng pháp li nhun gi li 19
1.2.2.3 u nhc đim ca phng pháp li nhun gi li so vi các
phng pháp đnh giá khác 21
Kt
lun
chng
1 27
CHNG 2 THC TRNG NH GIÁ CÁC THNG V MUA BÁN
SÁP NHP TI VIT NAM 29
2.1 Thc trng hot đng mua bán sáp nhp ti Vit Nam trong bc tranh
chung ca th gii 29
2.2 Nhng bt cp và hn ch trong đnh giá các thng v M&A ti Vit Nam 33
2.2.1 Nhng bt cp và hn ch nh hng đn hot đng M&A ti Vit Nam 33
2.2.2 Nhng
bt
cp và hn ch
trong
vic
đnh
giá
các thng v M&A ti Vit
Nam 38
Kt
lun
chng
2 49
CHNG 3 NG DNG PHNG PHÁP LI NHUN GI LI TRONG
NH GIÁ DOANH NGHIP THC HIN THNG V MUA BÁN SÁP
NHP 50
3.1
Gii
pháp ng dng phng pháp li nhun gi li
trong
đnh
giá thng v
M&A
50
3.2 Các gii pháp h tr thêm cho vic ng dng phng pháp li nhun gi li
trong đnh giá doanh nghip đ thc hin thng v mua bán sáp nhp 60
3.2.1 Gii
pháp
xây
dng,
hoàn
thin
khung
pháp
lý
v
M&A 60
3.2.2 Giám
sát
hot
đng
thâu
tóm
thông
qua
th
trng
chng
khoán 67
3.2.3 Giám
sát
chng
nguy
c
lng
đon
th
trng 68
3.2.4
Quc
t
hoá
các
chun
mc
k
toán 69
Kt
lun
chng
3 69
KT LUN 71
DANH MC CÁC TH
Hình 2.1: Hot đng M&A th gii giai đon t 2007-2010
Hình 2.2 Hot đng M&A Vit Nam giai đon t 2001-2010
DANH MC KÝ HIU VIT TT
M&A: Mua bán sáp nhp
- 1 -
1
PHN M U
1. S CN THIT CA TÀI
Bc
vào
th
k
XXI,
nn
kinh
t
th
gii
đã
chng
kin
nhng
làn
sóng mua
bán
và
sáp
nhp
doanh
nghip
ào
t
di
nhiu
hình
thc
đa
dng
và
quy
mô ln
cha
tng
có.
Nhng
đt
sóng
này
không
ch
bó
hp
trong
phm
vi
các
quc
gia
có
nn
kinh
t
phát
trin
mà
còn
lan
ta
sang
các
nn
kinh
t
mi
ni
và
đang
phát
trin
nh
Hàn
Quc,
Singapore,
Nga,
n
,
Trung
Quc,
Trung
ông…Nm
2010 có hn 14500 giao dch mua bán sáp nhp din ra trên
toàn th gii vi giá tr giao dch lên đn hn 874 t USD. Hot đng M&A nhìn
chung có giá tr giao dch khá thp.Ti khu vc châu Á đã din ra hn 5000 giao
dch vi tng giá tr lên ti 250 t USD, nhìn chung, nm nay giá tr giao dch ca
hot đng M&A tng nh nhng s lng giao dch mc thp.
Ti
Vit
Nam,
thi
gian
qua,
th
trng
M&A
cng
din
ra
sôi
đng
vi
khá nhiu
thng
v
ln.
Nm
2009,
đã
có
230
thng
v
đc
thc
hin,
nhiu
hn
57,5%
so
vi
nm
2008
vi
nhiu
hình
thc
khác
nhau,
không
đn
thun
ch
là
vic góp
vn
đu
t
vn
thng
thy
trong
thi
gian
trc.
Th
trng
M&A
ca
Vit Nam
nm
qua
cng
đã
chng
kin
s chim lnh ca
ngành tài chính ngân hàng và ngành công nghip khi hai ngành này chim t trng
ln trong tng s thng v M&A
.
M&A
doanh
nghip
đi
vi
Th
gii
không
còn
là
hot
đng
mi,
nhng
đi vi
Vit
Nam,
đây
là
mt
hng
đi
mi
.
c
bit,
sau
khi
gia
nhp
WTO,
Vit
Nam đang
đng
trc
c
hi
ln
v
thu
hút
vn
đu
t
nc
ngoài
phc
v
công
nghip hóa,
hin
đi
hóa.
Tuy
nhiên,
nu
ch
thu
hút
vn
đu
t
nc
ngoài
theo
các
hình thc
truyn
thng
thì
không
đón
bt
đc
xu
hng
đu
t
nc
ngoài,
đc
bit
là đu
t
ca
các
tp
đoàn
xuyên
quc
gia
t
các
nc
phát
trin.
Vì
vy,
Lut
u
t
2005
đã
b
sung
thêm
hình
thc
đu
t
mi
là
M&A.
ây
là
nn
tng
pháp
lý
quan trng
thúc
đy
hot
đng
đu
t,
mua
bán
doanh
nghip
và
- 2 -
2
các
dch
v
kèm
theo. Tuy
nhiên,
đ
hot
đng
M&A
phát
trin
và
là
công
c
hu
hiu
đ
các
doanh nghip
nâng
cao
nng
lc,
hiu
qu
hot
đng
thì
cn
phi
có
nhng
bc
đi
đúng hng
và
hp
lý
đ
tng
bc
xây
dng
nên
mt
th
trng
M&A
hiêu
qu
ti Vit
Nam.
Trong mt thng v M&A, xác đnh giá tr mt doanh nghip là mt khâu
quan trng góp phn quyt đnh đn s thành công ca mt thng v.
Vi
mong
mun
đem
li
mt
cái
nhìn
khái
quát
và
đúng
đn
v
bn
cht
ca vic đnh giá
mt thng v
M&A
và xem xét mt phng pháp đnh giá hp lý nhm
nâng
cao
hiu
qu
cho
vic
phát
trin
th
trng M&A Vit Nam, đ tài
“ng dng
phng pháp li nhun gi li trong đnh giá thng v mua bán sáp nhp ”
ra
đi.
2. MC TIÊU NGHIÊN CU
Mc tiêu nghiên cu chính ca lun vn là đ xut ng dng phng pháp
đnh giá đ thc hin thng v mua bán sáp nhp là phng pháp li nhun gi
li, ng dng phng pháp này trong đnh giá doanh nghip đ thc hin thng
v mua bán sáp nhp. gii quyt mc tiêu trên:
Lun vn nghiên cu đc đim ca các thng v mua bán sáp nhp nh
hng đn các phng pháp đnh giá doanh nghip.
Tính phù hp ca phng pháp li nhun gi li trong đnh giá doanh
nghip đ thc hin các thng v mua bán sáp nhp.
Trên c s nghiên cu hai mc tiêu trên, lun vn s đa ra u gii pháp đ
ng dng phng pháp li nhun gi li trong đnh giá các thng v mua
bán sáp nhp.
3. I TNG, PHM VI NGHIÊN CU
i tng nghiên cu ca lun vn là vic đnh giá các thng v M&A ti Vit
Nam và mt s nc trên th gii, đc bit giai đon t đu nm 2009 đn nay.
Nghiên cu phng pháp xác đnh giá tr doanh nghip đc s dng thc t ti
Vit Nam và áp dng mô hình mu là công ty c phn thép Thép Vit, trong thng
v công ty c phn Thép Pomina mua li công ty c phn thép Thép Vit và đnh
- 3 -
3
giá li công ty c phn thép Thép Vit bng phng pháp li nhun gi li, cng
nh tính giá tr cng hng ca công ty c phn thép Pomina sau khi sáp nhp
thành công.
Xem xét vic ng dng phng pháp này ti Vit Nam có phù hp hay không?
4. PHNG PHÁP NGHIÊN CU
Phng pháp nghiên cu ch yu là phng pháp phân tích – thng kê,
phng pháp so sánh, phng pháp mô hình hóa – đ th, đ rút ra nhng lun c
logic nht t đó lun gii đi tng đc nghiên cu. Bên cnh đó, tác gi thu thp
đc thông tin thc t t các thng v M&A ti Vit Nam trong vic đnh giá
thng v đó.
5. NHNG IM MI CA TÀI
Tuy còn nhiu hn ch nhng đ tài cng có nhng đim mi sau:
Mc dù phng pháp li nhun gi li trong đnh giá doanh nghip đ thc
hin các thng v M&A đã đc ng dng và gii thiu đn cng đng nghiên
cu hc thut Vit Nam nhng rt him đ tài liên quan đn đnh giá doanh
nghip đc trình bày theo phng pháp này. Lun vn vi mong mun phng
pháp li nhun gi li trong đnh giá doanh nghip đ thc hin các thng v
M&A ti Vit Nam có th đc dùng nh là mt phng pháp tham kho cùng vi
các phng pháp khác trong vic đnh giá các thng v M&A trong thc tin.
a ra mt s lu ý v ng dng phng pháp li nhun gi li trong
đnh giá doanh nghip đ thc hin các thng v M&A ti Vit Nam mà trc
kia trong các đ tài khác không đ cp.
6. KT CU TÀI
Lun vn đc trình bày thành ba phn:
Chng 1: Khung lý thuyt v đnh giá thng v mua bán sáp nhp.
Chng 2: Thc trng đnh giá các thng v mua bán sáp nhp ti Vit Nam.
Chng 3: ng dng phng pháp li nhun gi li trong đnh thng v mua
bán sáp nhp.
- 4 -
4
CHNG 1 KHUNG LÝ THUYT V NH GIÁ THNG
V MUA BÁN SÁP NHP
1.1 c đim ca các thng v mua bán sáp nhp tác đng đn đnh
giá:
Nhng đc đim ca các thng v mua bán sáp nhp tác đng đn vic đnh
giá trong hot đng M&A là do các nhân t bên trong, bên ngoài ca chính doanh
nghip trong thng v mua bán sáp nhp.
Các nhân t bên ngoài doanh nghip: Các nhân t này không thuc phm
vi kim soát ca chính doanh nghip và chu tác đng bi bi cnh kinh t xã hi
ca quc gia và nhng quy đnh ca Nhà nc, bao gm: tc đ tng trng kinh t,
tình hình lm phát, lãi sut tín dng, hot đng ca th trng chng khoán, …tt c
các nhân t này đu tác đng đn t l hoàn vn, thu nhp d kin, t sut ri ro,…
và do đó nh hng đn giá tr doanh nghip.
Các nhân t bên trong doanh nghip: ây là các nhân t nm trong kh
nng kim soát ca chính doanh nghip, bao gm:
Hin trng tài sn dài hn:Tài sn trong mt doanh nghip bao gm tài
sn ngn hn và tài sn dài hn. Tùy thuc vào loi hình doanh nghip là sn xut,
kinh doanh hay thng mi, dch v mà c cu và t trng tài sn trong các doanh
nghip khác nhau s khác nhau. Chng hn đi các doanh nghip sn xut do đc
đim phi s dng nhiu máy móc thit b, phng tin làm vic đ to ra sn phm
nên c cu tài sn c đnh s chim t trng ln, do vy, tài sn c đnh là mt trong
nhng yu t quyt đnh kt qu sn xut kinh doanh. Nh vy, hin trng tài sn c
đnh nh hng rt ln đn kt qu hot đng sn xut kinh doanh ca doanh
nghip t đó nh hng đn giá tr doanh nghip. Còn đi vi các doanh nghip
thng mi do s dng máy móc thit b, phng tin làm vic không nhiu nên c
cu tài sn c đnh chim t trng thp, tài sn lu đng chim t trng cao, do vy
tài sn lu đng mi là yu t quyt đnh kt qu sn xut kinh doanh.
Giá tr thng hiu ca doanh nghip: Thng hiu là mt tài sn vô hình
đc bit, đc xem là tài sn quan trng nht do nhng hiu qu kinh t mà thng
- 5 -
5
hiu mang li. Thng hiu nh hng đn s la chn ca ngi tiêu dùng, nhà
đu t góp phn to ra giá tr cho c đông. Giá tr thng hiu là nhng li ích mà
doanh nghip có đc khi s hu thng hiu này, nhng li ích này bao gm:
Có thêm khách hàng mi: nh có li th v thng hiu mà ngi tiêu dùng
tin tng vào cht lng và uy tín ca sn phm, qua đó công ty có th phát trin và
thu hút thêm lng khách hàng mi thông qua chng trình tip th.
Duy trì khách hàng trung thành: s trung thành v thng hiu s giúp công
ty duy trì lng khách hàng trung thành ca mình, do h quen thuc vi thng
hiu mà h đã tng s dng, nên s không có thói quen thay đi s la chn khác.
S trung thành s đc to ra bi bn nhân t trong tài sn thng hiu là:
- S nhn bit thng hiu,
- Cht lng cm nhn,
- Thuc tính thng hiu,
- Và các yu t khác.
Cht lng cm nhn và thuc tính thng hiu cng thêm s ni ting ca thng
hiu s to thêm nim tin và lý do đ khách hàng mua sn phm.
Thit lp mt chính sách giá cao hp lý: tài sn thng hiu s giúp cho
công ty thit lp mt chính sách giá cao và ít l thuc hn đn các chng trình
khuyn mãi. Trong khi vi nhng thng hiu có v th không tt thì thng phi
s dng chính sách khuyn mãi nhiu đ h tr bán hàng.
M rng kênh phân phi, phát trin thng hiu: tài sn thng hiu s to
mt nn tng cho s phát trin thông qua vic m rng thng hiu. Mt thng
hiu mnh s làm gim chi phí truyn thông rt nhiu khi m rng thng hiu, tn
dng ti đa kênh phân phi.
To rào cn vi đi th cnh tranh: tài sn thng hiu còn mang li li th
cnh tranh và c th là s to ra rào cn đ hn ch s thâm nhp th trng ca các
đi th cnh tranh mi.
Trình đ qun lý: Chính là b máy qun lý ca doanh nghip, mt doanh
nghip vi mt đi ng cán b qun lý gii, đc s h tr tích cc ca b máy
- 6 -
6
điu hành nng đng chc chn s mang li hiu qu kinh t cao cho doanh nghip
và ngc li.
Loi hình kinh doanh:Trong nn kinh t th trng, loi hình kinh doanh có nh
hng quan trng đn giá tr doanh nghip. Mt loi hình kinh doanh có t sut sinh
li cao, n đnh và đang có xu hng phát trin, m rng thì các doanh nghip này
s đc quan tâm hn và s có c hi nâng cao giá tr ln hn. Ngc li, các
doanh nghip nhng ngành ngh kinh doanh đang có xu hng co li, t sut li
nhun thp và ri ro cao thì giá tr cng b gim đi.
V trí đa lý: Mt v trí đa lý thun li, phù hp vi ngành ngh kinh
doanh, gn các trung tâm buôn bán, gn mt đng ln, thun tin trong vn chuyn
thì doanh nghip s có rt nhiu thun li khi quan h giao dch vi khách hàng,
nm bt nhanh nhy nhu cu, th hiu ca khách hàng, đ điu chnh k hoch sn
xut, kinh doanh ca mình…V trí đa lý tt s là mt li th ca doanh nghip và
chc chn s làm cho giá tr ca doanh nghip cao hn giá tr s sách rt nhiu.
Các báo cáo tài chính ca doanh nghip: bao gm
Báo cáo lu chuyn tin t (Cash Flow report):
Bng cân đi k toán - (Balance Sheet):
Bng kt qu hot đng kinh doanh – (Income report):
Các báo cáo này phn ánh tình hình “sc khe” ca doanh nghip vào thi
đim cn đnh giá. Vi các báo cáo tài chính này, ngi ta có th đánh giá đc kh
nng to ra tin, s bin đng tài sn thun ca doanh nghip, kh nng d đoán
dòng tin, c cu tài sn, ngun vn ca doanh nghip, phân tích kt qu hot đng
kinh doanh ca doanh nghip.
Ngoài ra, chúng ta có th k đn đc đim khác ca thng v mua bán sáp
nhp tác đng đn vic đnh giá, đó là các đng c chin lc khác nhau đã đa
- 7 -
7
các công ty đn vic sáp nhp và mua li. ng c chính đng sau nhng v sáp
nhp bao gm :
Sáp nhp nhm tn dng li th cnh tranh hoc đ đt đc li nhun đc
quyn.
Sáp nhp nhm tn dng sc mnh th trng cha đc khai thác ht.
Sáp nhp nhm phn ng li nhng c hi tng trng và li nhun đang b
thu hp trong mt ngành công nghip do nhu cu gim hoc cnh tranh quá
mc.
Sáp nhp nhm đa dng hoá đ gim thiu ri ro trong kinh doanh.
Sáp nhp nhm đt đc quy mô đ ln nhm tn dng yu t kinh t theo
quy mô .
Sáp nhp nhm vt qua nhng hn ch trong mt công ty bng cách mua li
nhng ngun lc b sung cn thit, các sáng ch hoc các nhân t sn xut
khác.
Sáp nhp nhm đt đc quy mô đ ln đ tip cn có hiu qu hn th
trng vn.
Sáp nhp đ s dng mt cách toàn din hn na nhng ngun nhân lc
hoc ngun nhân lc c th do công ty đang kim soát, đc bit là nng lc
qun lý.
Sáp nhp nhm loi b quan ban qun tr và sa thi đi ng nhân viên hin
ti.
Sáp nhâp nhm s dng các li ích v thu mà nu không sáp nhp s không
có đc.
Sáp nhp đ tn dng c hi mua li nhng tài sn có giá thp hn giá th
trng.
Sáp nhp nhm rút ngn thi gian thâm nhp th trng và thi gian phi qua
các giai đon tng trng.
- 8 -
8
nh giá trong M&A cng chính là xác đnh giá tr ca công ty mc tiêu,
nguyên tc đnh giá không có nhiu khác bit so vi khi thc hin đnh giá nhng
công ty theo các mc tiêu khác nhau tn ti nhng phn bù cho vic kim soát và
li ích cng hng đa ra mt vài điu phc tp trong quá trình đnh giá .
1.1.1 nh giá nguyên trng:
nh giá nguyên trng là vic là đnh giá công ty mc tiêu bng cách c
lng giá tr ca công ty vi nhng chính sách hin ti trong đu t, tài chính và c
tc. Chúng ta cn chú ý rng giá tr ca công ty là mt hàm s theo dòng tin t tài
sn hin ti, tc đ tng trng k vng trong dòng tin này trong sut thi k đnh
giá, chiu dài ca thi k đnh giá và chi phí s dng vn ca công ty.
Sau khi đnh giá nguyên trng doanh nghip mc tiêu, chúng ta cn xác đnh
giá tr ca kim soát khi tin hành mua bán sáp nhp hai hay nhiu doanh nghip
thành mt ch th kinh doanh.
1.1.2 Xác đnh giá tr ca kim soát:
Giá tr ca kim soát có th đn t nhng thay đi trong chính sách qun tr
hin ti : Thay đi chính sách tài tr hn hp, chính sách c tc, tái cu trúc doanh
nghip …dn đn có th làm gia tng giá tr công ty. Nu chúng ta có th nhn din
đc nhng thay đi đó chúng ta có th tìm đc công ty mc tiêu, giá tr kim
soát. Giá tr kim soát có th đc tính toán theo công thc nh sau:
Giá tr kim soát = giá tr công ty đc qun tr tt nht – giá tr công ty
đc qun tr hin ti.
Giá tr ca kim soát là không đáng k trong nhng công ty đã hoc gn đt
ti giá tr trong trng hp đc qun lý tt nht, vì khi tái cu trúc công ty thì giá
tr tng thêm s rt ít và ngc li .
Cui cùng đ gia tng giá tr cho doanh nghip mi đc thành lp sau
thng v mua bán sáp nhp chúng ta cn xác đnh giá tr cng hng t chính
thng v đó cho doanh nghip này.
- 9 -
9
1.1.3 Xác đnh giá tr cng hng t M&A
1.2.3.1nh giá giá tr cng hng trong hot đng:
Tác đng ca giá tr cng hng trong hot đng : Li ích cng hng có
nh hng lên giá tr thông qua nh hng lên mt trong bn nhân t đu vào trong
quá trình đnh giá: dòng tin t nhng tài sn hin ti, tc đ tng trng cao, kéo
dài thi k có tc đ tng trng cao, gim chi phí s dng vn.
Thi gian xut hin giá tr cng hng : Li ích cng hng có th hin th
ngay lp tc, nhng chúng hu nh hin th sau, hay phi mt mt thi gian nht
đnh đ có th to ra li ích cng hng. Khi đó giá tr ca li ích cng hng chính
là hin giá ca dòng tin đc to ra bi li ích đó, càng v sau thì giá tr càng gim
đi.
Quy trình xác đnh li ích giá tr cng hng : u tiên chúng ta xác đnh
giá tr ca công ty có liên quan đn v sáp nhp khi hot đng đc lp.
Th hai xác đnh giá tr ca công ty kt hp mà không có li ích cng hng,
bng cách tính tng giá tr ca mi công ty có đc trong bc đu tiên.
Th ba chúng ta thit lp s nh hng ca li ích cng hng vào trong tc
đ tng trng và dòng tin k vng ri đnh giá công ty kt hp vi li ích cng
hng.
S khác bit trong giá tr ca công ty kt hp có li ích cng hng và công
ty kt hp không có li ích cng hng chính là giá tr ca li ích cng hng.
1.2.3.2 nh giá sc mnh cng hng trong tài chính:
Gim tin mt: ây là s kt hp hiu qu gia nhng công ty d tha tin
mt nhng không có nhng d án tt đ đu t vi nhng công ty có tin mt hn
ch nhng có nhng d án đu t tt. Gía tr gia tng trong vic kt hp hai công ty
này chính là hin giá ca nhng d án mà s không đc thc hin nu nh chúng
hot đng riêng l .
Li ích thu: Mt vài li ích thu có th gia tng t hot đng tip qun, nu
mt trong nhng công ty có mc thu thp nhng không s dng đc vì b l trong
hot đng, ngc li công ty khác có thu nhp cao dn đn chi tr thu cao, s kt
- 10 -
10
hp trong hai công ty có th làm cho li ích thu chia s trong c hai công ty. Giá tr
ca khon li ích cng hng này chính là hin giá ca khon tit kim thu có
đc t s sáp nhp ca hai công ty. Hn na tài sn ca công ty tip qun có th
đc trình bày gia tng lên đ phn ánh giá tr th trng mi trong mt vài hình
thc sáp nhp dn ti mc tit kim thu cao hn t khon khu hao trong tng
lai.
Kh nng vay n: Nu dòng tin ca công ty thâu tóm và công ty mc tiêu có
mi tng quan không hoàn ho, thì dòng tin ca công ty kt hp s dao đng ít
hn mc dao đng ca tng công ty riêng l. S st gim trong mc bin đng này
có th dn đn kt qu gia tng trong kh nng vay n và trong giá tr ca công ty.
Tuy nhiên mt phn s gia tng trong giá tr này s chuyn đi s giàu có ngay lp
tc ti trái ch trong hai công ty t nhng c đông ca c hai công ty nu không có
s tho thun và thng lng li lãi sut Coupon mà các trái ch nhn đc sau
khi sáp nhp thành công .
1.2 Phng pháp li nhun gi li trong đnh giá thng v mua bán sáp
nhp
1.2.1 nh giá doanh nghip – Các phng pháp đnh giá ph bin
nh giá doanh nghip có nhiu k thut khác nhau, có th đc phân loi
thành ba nhóm chính là đnh giá da trên thu nhp, đnh giá da trên c s th
trng hay theo th giá và đnh giá da trên c s tài sn . Và trong tng nhóm
chính, nu da trên c s tài sn li có nhiu phng pháp đnh giá khác nhau,
tng t đnh giá da trên th giá và đnh giá da trên c s tài sn. Ta đi vào c th
tng nhóm chính nh sau:
nh giá da trên thu nhp:Phng pháp này gi s rng giá tr ca thng v là
tr giá ca nhng khon li nhun ròng trong tng lai đc chit khu v hin ti,
sau khi phn ánh ri ro đu t. Dòng tin ròng hay còn gi là dòng tin t do là
dòng tin sau thu bao gm c tc và các qu s dng cho vn luân chuyn và chi
tiêu vn.
Có ba mô hình thng đc s dng :
- 11 -
11
Chit khu dòng tin
Phng pháp chi phí
Vn hóa thu nhp
Và đây cng là k thut đnh giá đc s dng ph bin nht trong vic đnh giá
doanh nghip cng nh đnh giá cho hot đng M&A, vì s đy đ và tính linh hot
trong phng pháp này.
nh giá da trên th giá : Phng pháp này yêu cu tìm kim mt công ty tng
t vi công ty mc tiêu đ làm c s xem xét giá c s tr cho nhng tài sn ca
công ty mc tiêu trong cùng mt th trng.
Có 2 mô hình :
Mô hình vn hóa th trng đi vi các công ty niêm yt.
Mô hình th giá so sánh đi vi các công ty cha niêm yt.
nh giá da trên c s tài sn: Phng pháp này gi s rng ngi mua
s không tr nhiu hn cho nhng tài sn mà vi mc giá đó h có th mua đc tài
sn tng t. Phng pháp này tính toán giá tr tài sn hin ti ca công ty tr đi giá
tr hin ti ca các khon n và các khon phi tr, giá tr còn li là giá tr hin ti
ca vn ch s hu ca công ty.
Có 3 mô hình ch yu :
Mô hình giá tr tài sn ròng hay giá tr s sách
Mô hình đnh giá tài sn vô hình
Mô hình xác đnh giá tr thanh lý
hiu thêm v các phng pháp đnh giá, ta đi vào tìm hiu các phng
pháp đnh giá ph bin sau:
1.2.1.1 Phng pháp FCFF :
Công thc :
FCFF = Free Cashflow to Equity + Interest Expense (1- tax rate) + Principal
Repayments – New Debt Issues + Preferred Dividends (1.1)
hoc :
- 12 -
12
FCFF = EBIT (1- tax rate) + Depreciation – Capital Expenditure – ∆ Working
Capital (1.2)
- Return on equity : ROE = ROC + D/E x ( ROC – after tax cost of debt ) (1.3)
- FCFF model :
(1.4)
ng dng cho các công ty tri qua 2 giai đon phát trin :
(1.5)
- Bc 1 : Tính giá tr th trng ca N / Tng ngun vn :
Market debt to capital = Debt / ( Debt + market value of equity ) (1.6)
- Bc 2 : iu chnh thu nhp hot đng :
Adjusted Operating Income = ( Operating Income /Debt value of operating
leases ) x Pretax cost of debt (1.7)
- Bc 3 : iu chnh thu nhp hot đng theo thu :
Adjusted aftertax operating income = Adjusted operating Income x ( 1 –
tax rate ) (1.8)
- Bc 5 : Tính ROC :ROC = EBIT (1-T) /(BV of debt + BV of Equity)(1.9)
Trong đó : EBIT (1-t) : Thu nhp hot đng trc thu và lãi vay sau thu .
Các bc thc hin :
- Bc 1 : c lng các chi phí s dng N và Vn c phn cho giai đon tng
trng và giai đon n đnh. T đó c tính chi phí WACC cho tng giai đon.
- Bc 2 : c lng tc đ tng trng k vng :
Expected Growth rate = Reinvestment rate x Return on capital (1.10)
- Bc 3 : Xác đnh FCFF cho tng nm.
- Bc 4 : Tính gía tr ti hn :
Gi s tc đ tng trng trong giai đon tng trng n đnh.
Tính t l tái đu t trong giai đon n đnh :
- 13 -
13
T l tái đu t trong giai đon n đnh = g / Stable period ROC (1.11)
Tính FCFF cho nm đu tiên ca giai đon tng trng n đnh :
FCFF
6
= EBIT
5
x (1-t) x ( 1+ g
Stable period
) x ( 1 – Reinvestment rate ) (1.12)
Tính giá tr ti hn :
TV = FCFF
6
/ ( Cost of capital in stable growth – Growth rate )(1.13)
Sau đó chit khu giá tr ti hn này v hin ti.
Cui cùng là cng vào hin giá dòng tin ca giai đon tng trng nhanh
Value of operating assets = PV of cashs during high growth + PV of Terminal
value (1.14)
Giá tr ca vn ch s hu :
Value of the equity = Value of the operating assets + Cash and marketable
securities – Net debt (1.15)
1.2.1.2 Phng pháp P/E :
i vi công ty tri qua 2 giai đon tng trng : Phát trin nhanh trong giai
đon đu và tng trng n đnh trong giai đon còn li .
- Bc 1 : Tính hin giá CP :
(1.16)
Trong đó :
+ EPSo : Thu nhp trên mi c phn nm hin ti.
+ g : Tc đ tng trng trong giai đon tng trng nhanh.
+ k
e,hg
: Chi phí s dng vn c phn trong giai đon tng trng nhanh.
+ k
e, st
: Chi phí s dng vn c phn trong giai đon phát trin n đnh .
+Payout : T l chi tr trong giai đon tng trng nhanh.
+ g
n
: Tc đ tng trng trong giai đon phát trin n đnh .
+Payout ratio : T l chi tr trong giai đon tng trng đu .
- Bc 2 : Tính t l P/E
- 14 -
14
(1.17)
Trong đó :
(1.18)
Vy P/E :
(1.19)
- Bc 3 : Giá tr DN = P
0
/EPS
0
x EPS
0
+ Giá tr th trng ca N (1.20)
1.2.1.3 Phng pháp APV :
Giá tr ca DN đc xác đnh theo phng pháp APV đc xác đnh nh sau :
(1.21)
Quy trình xác đnh giá tr DN theo phng pháp APV, gm 3 bc sau :
- Bc 1 : c lng gía tr ca công ty trong điu kin không s dng N.
- Bc 2 : Xem xét hin giá ca li ích tm chn thu đc to ra t vic s
dng N.
- Bc 3 : ánh giá li gía tr ca DN khi t l vay N nh hng đn nguy c
phá sn ca công ty .
- Bc 1 : Value of Unlevered Firm – c lng giá tr DN không s dng N :
(1.22)
Trong đó :
+ FCFF
0
là dòng tin hot đng sau thu ca DN thi đim hin ti
+
U
là chi phí s dng vn c phn không s dng đòn by .
+ g là tc đ tng trng k vng .
- 15 -
15
(1.23)
Trong đó :
+
current
: h s Beta hin ti ca doanh nghip (Beta có đòn by )
+ t : thu sut
+ D/E : t l N / Vn ch s hu
- Bc 2 : Li ích k vng t tm chn thu - Expected Tax benefit from borowing
:
(1.24)
Gi s khon N dài hn đc duy trì n đnh ti vnh vin thì :
Value of tax benefit = tax rate x Debt = t
c
x D (1.25)
- Bc 3 : c lng chi phí phá sn k vng và hiu ng ròng – Estimating
expected bankruptcy cost and Net Effect :
(1.26)
Trong đó :
+
a
: Xác sut xy ra tình trng phá sn
+ BC : Hin giá ca chi phí phá sn
Có 2 cách đ c lng xác sut phá sn ca DN :
+ c lng xp hng trái phiu doanh nghip
+ S dng phng pháp thng kê các d liu lch s ca DN ( phng
pháp này khó s dng Vit Nam bi s liu thng kê không đy đ và hiu qu ).
- Bc 4 : c lng giá tr tài sn hot đng :
Giá tr các tài sn hot đng ca DN đc tính nh sau :
= Unlevered firm value + PV of tax benefits - Expected bankruptcy costs (1.27)
- Bc 5 : c lng giá tr Doanh nghip
- 16 -
16
Sau đó chúng ta cng thêm giá tr ca tin mt và chng khoán th trng ca DN,
chúng ta s đt đc giá tr ca DN :
Giá tr DN = Giá tr các tài sn hot đng + Giá tr ca tin mt và chng
khoán th trng (1.28)
1.2.1.4 Phng pháp PBV :
S dng t l PBV ratio trong đnh giá DN trong giai đon tng trng nhanh :
Công thc:
Giá tr doanh nghip = Giá tr ca vn ch s hu + Giá tr ca N (1.29)
Trong đó : Giá tr th trng ca vn ch s hu :
Bc 1 :
c lng giá c phiu
(1.30)
Trong đó :
+ g : tc đ tng trng trong giai đon tng trng nhanh .
+ Payout : T l chi tr c tc trong giai đon tng trng nhanh.
+ g
n
: Tc đ tng trng trong giai đon tng trng n đnh .
+ Payout
n
: T l chi tr trong giai đon tng trng n đnh.
+ k
ehg
: Chi phí s dng vn c phn trong giai đon tng trng nhanh.
+ k
est
: Chi phí s dng vn c phn trong giai đon tng trng n đnh .
+ EPSo = BVo x ROE.
Bc 2 :
Chia 2 v cho BVo
(1.31)
Bc 3 :
Xác đnh giá tr DN
- Tính toán giá tr vn ch s hu t bng Cân đi k toán
- 17 -
17
- Giá tr th trng ca vn ch s hu = giá tr s sách ca vn ch s hu x
T s P
0
/BV
0
va tính toán trên .
- Sau cùng cng vi giá tr th trng ca N , ta s đc giá tr ca DN .
1.2.2 Phng pháp li nhun gi li trong đnh giá thng v mua bán sáp
nhp
1.2.2.1 S cn thit s dng phng pháp li nhun gi li trong đnh giá
thng v mua bán sáp nhp
Thu nhp còn li th hin thu nhp tng thêm bng tin hn là mt t s. i
vi thu nhp mi k t, chúng ta có th to dng thu nhp còn li nh sau:
Thu nhp còn li = (ROCE – T sut sinh li đòi hi)x Giá tr s sách vn c
phn thng (1.32)
Earn
t
- (
E
-1)B
1t
= [ROCE
t
- (
E
-1)]B
1t
(1.33)
Trong đó ROCE
t
= Earn
t
/ B
1t
là t sut sinh li trên vn c phn. Hp 1.3 s cho
bn cách tính toán ROCE. Do thu nhp còn li so sánh ROCE vi t sut sinh li
đòi hi (
E
-1), và th hin s khác bit nh là mt khon tin bng cách nhân nó
vi giá tr s sách đu k. ROCE ca Dell nm 2002 là 21,74%(hp 5.3). Nu t
sut sinh li trên vn c phn là 12% thì thu nhp còn li là (21,74%-
12%)x5622=547,6 triu $, bng vi con s mà chúng ta có trc đó. Nu ROCE
bng vi t sut sinh li đòi hi, RE bng 0. Nu chúng ta d báo rng công ty s có
ROCE bng vi chi phí s dng vn vnh vin trong tng lai thì giá tr s bng giá
tr s sách. Nu chúng ta d báo rng ROCE s ln hn chi phí s dng vn , vn
c phn nên đc bán ti mc có phn bù. Nu chúng ta d báo ROCE s ln hn
chi phí s dng vn, vn c phn s đc bán thp hn giá tr s sách.
- 18 -
18
Tính hiu qu ca phng pháp li nhun gi li th hin trên bng di đây:
Tp trung vào các nhân
t to giá tr
Tp trung vào kh nng sinh li ca đu t và tng
trng ca đu t, hng chin lc đn các nhân t
này.
Kt hp cht ch các
báo cáo tài chính
Kt hp cht ch giá tr đã đc ghi nhn trong bng
cân đi k toán (giá tr s sách), d báo báo cáo thu
nhp và bng cân đi k toán hn là báo cáo dòng tin.
S dng k toán phát
sinh
S dng các đc tính ca k toán phát sinh – các đc
đim này ghi nhn giá tr tng thêm trc so vi dòng
tin, làm giá tr tng thêm phù hp vi giá tr khai báo,
và xem đu t là mt tài sn hn là mt s st gim giá
tr.
Tính linh hot Có th đc s dng vi các dng khác nhau ca các
chun mc k toán
Gn lin vi nhng d
báo
Nhà phân tích d báo thu nhp (t đó có th d báo thu
nhp còn li).
Tính hiu lc D báo thu nhp còn li có th đc thông qua trong
các báo cáo tài chính đc kim toán.
Giá tr s sách bao gm giá tr và thu nhp còn li thì bao gm giá tr cng
thêm vào giá tr s sách.
Cách tip cn thu nhp còn li tn dng các đc tính ca k toán phát sinh,
đó là ghi nhn giá tr sm hn. Nhiu giá tr đc ghi nhn sm hn trong mt thi
k d báo, và ít giá tr đc ghi nhn trong giá tr thng xuyên mà chúng ta
thng không chc chn lm.
nh giá thu nhp còn li ghi nhn giá tr mà k toán đã tính toán trong giá tr s
sách hin hành bng cân đi k toán, thêm vào đó, giá tr thng đc ghi nhn
trong d báo RE sm hn d báo dòng tin t do. Bn có th thy điu này bng
cách so sánh giá tr tính toán trong các d báo mt và hai nm ti vi hai phng
- 19 -
19
pháp trong ví d chin lc trên: dòng tin t do âm trong nm 1 và 2 nhng RE
d báo dng.
Tuy nhiên, phng pháp li nhun gi li bc l mt s nhc đim:
- Mt là, s phc tp ca k toán. thc hin phng pháp này đòi hi phi am
hiu k toán phát sinh hot đng nh th nào.
- Hai là, tính không trung thc ca k toán. Da trên các s liu k toán nên d
báo có th b nghi ng.
- Cui cùng là k d báo.K d báo có th ngn hn phng pháp chit khu
dòng tin và nhiu giá tr đc ghi nhn trong tng lai gn. Các d báo vào cui
k d báo cung cp mt ch báo v kh nng sinh li và tng trng đi vi tính
toán giá tr thng xuyên; tuy nhiên, k d báo ph thuc vào cht lng ca k
toán phát sinh.
1.2.2.2 Ni dung phng pháp li nhun gi li:
Các mu tính toán cho thy chúng ta có th đnh giá tài sn bng cách gn
vic đnh giá vào giá tr s sách, và sau đó cng thêm phn bù vào giá tr bng cách
d báo thu nhp còn li tng lai. Các mu tính toán dn chúng ta trc tip đn mt
mô hình đnh giá đi vi đi vi vn c phn gn vào giá tr s sách. Mt hot đng
đu t vn c phn là mt hot đng liên tc kéo dài đn vnh vin.Vì vy giá tr
ca vn c phn là
Giá tr vn c phn thng (V
E
0
) =
3
3
2
21
0
EEE
RERERE
B
(1.34)
Trong đó RE là thu nhp còn li đi vi vn c phn:
Thu nhp còn li = Thu nhp tng hp – (T sut sinh li vn c phn x Giá tr s
sách đu k) (1.35)
RE
t
= Earn
t
- (
E
-1)B
1t
(1.36)
Bo là giá tr s sách hin ti ca vn c phn trên bng cân đi k toán, và
thu nhp còn li mi k trong tng lai là thu nhp tng hp dành cho c phn
thng trong k tr cho mt giá tr thu nhp đi vi giá tr s sách ca vn c phn
ti đu t, B
1t
, thu nhp ti mc sinh li đòi hi,
E
-1.