Quản trị rủi ro lãi suất tại các ngân hàng thương mại Việt Nam

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH



INH TH THU HIN

QUN TR RI RO LÃI SUT TI CÁC
NGÂN HÀNG THNG MI VIT NAM


Chuyên ngành: Kinh T Tài Chính – Ngân Hàng
Mã s: 60.31.12


LUN VN THC S KINH T



Ngi hng dn khoa hc: PGS. TS. LÊ TH LANH



TP.HCM, NM 2011
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH




INH TH THU HIN

QUN TR RI RO LÃI SUT TI CÁC
NGÂN HÀNG THNG MI VIT NAM




LUN VN THC S KINH T






TP.HCM, NM 2011
M U
1. Lý do chn đ tài
Trong nhng nm va qua, cùng vi nhng thành tu đi mi ca đt nc, h thng
Ngân hàng Vit Nam đã có nhng đi mi sâu sc, đóng góp vào vic n đnh tin t,
thúc đy tng trng kinh t theo hng toàn cu hoá, m rng quan h kinh t vi các
nc trong khu vc và trên th gii. Tuy nhiên, bên cnh đó, hot đng ngân hàng
trong n
n kinh t th trng cng phi đi mt vi rt nhiu loi ri ro, nh ri ro tín
dng, ri ro lãi sut, ri ro thanh khon, ri ro t giá, ri ro đo đc Vi chc nng
trung gian tài chính, đi vay đ cho vay, vic lãi sut th trng có bin đng ln nh
thi gian va qua đã gây ri ro lãi sut, thm chí trong nhiu trng hp đã gây thua l
cho không ít ngân hàng thng mi.
Ngày nay trên th gii, khoa hc và công ngh v qun tr ri ro trong kinh doanh ngân
hàng đã đt đn trình đ tiên tin, hin đi. ó là vic áp dng phng pháp lng hoá

các ri ro nh: ri ro lãi sut, ri ro tín dng, ri ro t giá, ri ro thanh khon, …, đng
thi s dng các công c hin đi vào vic phòng chng các ri ro nh hp đng k
hn, hp đng hoán đi, hp đng tng lai và hp đng quyn chn. Do lãi sut bin
đng tht thng và khó d đoán nên qun tr ri ro lãi sut tr thành vn đ trng
đim đi vi các nhà qun lý ngân hàng.
 Vit Nam hin nay, c ch điu hành lãi sut đang trong tin trình t do hóa. ây là
điu kin tin đ đ các ngân hàng nâng cao tính t ch trong đnh giá các sn phm -
dch v, góp phn nâng cao hiu qu hot đng kinh doanh. Tuy nhiên, c ch này
cng làm gia tng nguy c tim n ri ro lãi sut cho các ngân hàng do s bin đng
thng xuyên ca lãi sut th trng.
Hin nay công tác nghiên cu và qun tr ri ro đã bt đu đc các ngân hàng thng
mi quan tâm, tuy nhiên trình đ cng nh nghip v phòng chng ri ro lãi sut ca
các ngân hàng vn còn có nhiu hn ch. Chính vì vy tôi đã quyt đnh chn đ tài:
“Qun tr ri ro lãi sut ti các Ngân hàng thng mi Vit Nam”. ây là đ tài
mang tính thc tin cao khi Vit Nam đã là thành viên th 150 t chc thng mi th
gii WTO.
2. Mc tiêu nghiên cu
Xut phát t nhu cu bc thit ca công tác qun tr ri ro lãi sut ti các NHTM và
thc tin nghiên cu trong thi gian qua, lun vn xác đnh các mc tiêu cn thc hin:
- H thng hóa và khái quát nhng vn đ lý lun c bn v QTRRLS ca ngân
hàng thng mi.
- Nghiên cu nhng kinh nghim thc tin v QTRRLS ca các ngân hàng trên th
gii, t đó rút ra các bài hc thc tin đi vi các NHTMVN.
- Phân tích, đánh giá tình hình RRLS và QTRRLS ca các NHTMVN trong giai
đon nghiên cu, t đó rút ra các thành t
u và hn ch trong công tác QTRRLS.
- Xây dng nhng gii pháp có tính kh thi đ hoàn thin công tác QTRRLS ti các
NHTMVN, nhm nâng cao hiu qu kinh doanh ca ngân hàng.
3. i tng và phm vi nghiên cu
i tng nghiên cu: Nghiên cu RRLS và QTRRLS, các yu t tác đng ti

RRLS, QTRRLS ti các NHTMVN – trng hp đin hình ti Ngân hàng TMCP Quân
đi (MB).
Phm vi nghiên cu ca lun vn: Qun tr ri ro lãi sut ti Ngân hàng TMCP Quân
đi trong giai đo
n t nm 2008 đn nm 2010.
4. Phng pháp nghiên cu
Là mt đ tài thuc lnh vc khoa hc ng dng, lun vn s dng phi hp các
phng pháp nghiên cu khoa hc truyn thng và hin đi sau:
- Phng pháp duy vt bin chng và duy vt lch s: Nghiên cu quá trình xây
dng và phát trin phng pháp QTRRLS ti các NHTM Vit Nam trong trng
thái đng, do tác đng ca các nhân t khách quan.
- Phng pháp logic: Nghiên cu nhng din bin trong s tác đng ca các yu
t ni ti vi nhau, trong đó có các tác nhân ch yu, quyt đnh.
- Phng pháp thng kê và tng hp: Lun vn s dng các t
liu trong nhng
nm gn đây ca Ngân hàng Nhà nc Vit Nam, ca các NHTM, báo cáo
thng niên các nm ca MB, các kho sát quc t… đc phân b theo các
tiêu thc khác nhau tu theo mc đích nghiên cu ca tng ch đ.
- Các phng pháp nghiên cu khác: so sánh, quy np và din dch…
5. Kt cu ca lun vn
Lun vn đc chia làm 3 chng:
Chng 1: Tng quan v RRLS và QTRRLS ca NHTM
Ch
ng 2: Thc trng QTRRLS ti các NHTMVN trong thi gian qua
Chng 3: Gii pháp nhm hoàn thin QTRRLS ti các NHTMVN

i

LI CAM OAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cu ca riêng tôi. Nhng thông tin và ni
dung trong đ tài là da trên nghiên cu ca tác gi và hoàn toàn đúng vi ngun
trích dn.
Tác gi đ tài

inh Th Thu Hin
Hc viên Cao hc khóa 18 – i Hc Kinh T TP.HCM
ii

LI CM N

Sau mt thi gian n lc, tôi đã hoàn thành đ tài “Qun tr ri ro lãi sut ti các
Ngân hàng thng mi Vit Nam”. Trong sut quá trình thc hin, tôi đã nhn
đc s hng dn và h tr thông tin nhit tình t Quý thy cô, bn bè. Vì vy, tôi
xin phép đc gi li cm n sâu sc đn:
- PGS.TS. Lê Th Lanh, ngi đã tn tình hng dn cho tôi trong sut quá trình
thc hin đ cng, tìm kim tài liu đn khi hoàn tt lun vn.
- Cm n các bn bè, đng nghip đã nhit tình giúp đ tôi trong quá trình thu thp
d liu phân tích.
- Cm n nhng kin thc quý báu v phng pháp nghiên cu và lãnh đo mà các
thy cô đã truyn đt trong chng trình cao hc.
- Và đc bit, cm n gia đình đã đng viên, ng h tinh thn và to mi điu kin
tt nht cho tôi hoàn thành lun vn.
TP.H Chí Minh, ngày 15 tháng12 nm 2011
Hc viên

inh Th Thu Hin







iii

MC LC
M U
CHNG 1: TNG QUAN V RI RO LÃI SUT VÀ QUN TR RI RO
LÃI SUT CA NGÂN HÀNG THNG MI 1
1.1 Ri ro lãi sut 1
1.1.1 Lý thuyt v ri ro lãi sut 1
1.1.2 o lng ri ro lãi sut 2
1.1.2.1 o lng ri ro lãi sut bng khe h nhy cm lãi sut 2
1.1.2.2 o lng ri ro lãi sut bng phng pháp phân tích đ nhy cm ca lãi
sut 5
1.1.2.3 o lng ri ro lãi sut bng giá tr có th tn tht (VaR) 9
1.2 Qun tr ri ro lãi sut 12
1.2.1 Lý thuyt v qun tr ri ro lãi sut 12
1.2.2 Các nhân t nh hng ti qun tr ri ro lãi sut 13
1.2.2.1 Trình đ công ngh 13
1.2.2.2 Nng lc cán b chuyên môn 13
1.2.2.3 Môi trng pháp lý và s phát trin ca th trng tài chính 14
1.2.2.4 H thng thông tin d báo v bin đng lãi sut 14
1.2.3 Mc tiêu ca qun tr ri ro lãi sut 14
1.2.3.1 Gim thiu mt mát cho ngân hàng 14

1.2.3.2 Tng li nhun cho ngân
h
à
n
g
15
1.2.4 Quy trình QTRRLS 17
1.2.4.1 Nhn din và phân loi ri ro 17
1.2.4.2 Tính toán và cân nhc các mc đ ri ro và mc đ chu đng tn tht khi
ri ro xy ra 17
1.2.4.3 Giám sát ri ro 18
1.2.4.4 Kim soát ri ro 19
1.2.5 Các phng thc qun tr ri ro lãi sut ti các NHTM trên th gii 20
iv

1.2.5.1 Thành lp y ban qun tr Tài sn N - Có 21
1.2.5.2 Qui đnh v vic duy trì vn ch s
hu
21
1.2.5.3 Qun tr hn mc khe h nhy cm lãi sut 21
1.2.5.4 Qun tr hn mc đ nhy cm 22
1.2.5.5 Qun tr hn mc giá tr có th tn tht (VaR) 23
1.2.5.6 S dng các công c phái sinh 24
1.3 Kinh nghim qun tr ri ro lãi sut ti mt s Ngân hàng 29
1.3.1 Thc tin qun tr ri ro lãi sut ti mt s Ngân hàng 29
1.3.1.1 Thc tin qun tr ri ro lãi sut ti ngân hàng HSBC Vit Nam 29
1.3.1.2 Thc tin qun tr ri ro lãi sut ti Ngân hàng Calyon Vit Nam 30
1.3.2 Nhn xét v vic qun tr ri ro lãi sut ti hai chi nhánh ngân hàng trên 32
KT LUN CHNG 1 33
CHNG 2: THC TRNG QUN TR RI RO LÃI SUT TI CÁC

NGÂN HÀNG THNG MI VIT NAM TRONG THI GIAN QUA 34
2.1 Thc trng ri ro lãi sut ti các NHTMVN trong thi gian qua 34
2.1.1 Tác đng ca khng hong tài chính th gii đn Vit Nam 34
2.1.1.1 Din bin cuc khng hong tài chính th gii nm 2008 34
2.1.1.2 Tác đng đn Vit Nam 35
2.1.2 Din bin ri ro lãi sut  Vit Nam thi gian qua 36
2.2 Thc trng công tác qun tr ri ro lãi sut ti các NHTM Vit Nam –
Trng hp đin hình ti Ngân hàng TMCP Quân đi (MB) 38
2.2.1 S bin đng ca ngun vn nhy cm vi lãi sut và tài sn nhy cm lãi sut
ca MB giai đon 2008 – 2010 39
2.2.1.1 S bin đng ca ngun vn nhy cm vi lãi sut ca MB giai đon 2008 –
2010 39
2.2.1.2 S bin đng ca tài sn nhy cm vi lãi sut ca MB giai đon 2008 -
2010 43
2.2.2 Thc trng công tác qun tr ri ro lãi sut ti MB 45
2.2.2.1 Chính sách qun tr ri ro lãi sut ti MB 45
v

2.2.2.2 Công c qun tr ri ro lãi sut ti MB 47
2.3 Thành tu và hn ch trong qun tr ri ro lãi sut ti các NHTMVN 54
2.3.1 Thành tu 54
2.3.1.1 Các NHTMVN đã nhn thc đc ri ro lãi sut 54
2.3.1.2 Các NHTMVN đã thành lp b phn qun tr ri ro lãi sut và y ban
ALCO, có b phn nghiên cu th trng và d đoán v lãi sut 55
2.3.1.3 ã thc hin bo him ri ro lãi sut 55
2.3.1.4 Tuân th các quy đnh ca NHNN v t l an toàn vn ti thiu 55
2.3.2 Hn ch và nguyên nhân ca qun tr ri ro lãi sut ti các NHTMVN 56
2.3.2.1 Hn ch v chính sách qun tr ri ro lãi sut 56
2.3.2.2 Hn ch v trình đ cán b nhân viên 57
2.3.2.3 Hn ch v phng pháp đo lng ri ro lãi sut 57

2.3.2.4 Hn ch v công ngh trong h thng NHTMVN: 58
2.3.2.5 Hn ch trong vic s dng các công c phái sinh 58
2.3.2.6 Các nguyên nhân khách quan tác đng ti qun tr ri ro lãi sut ti
NHTMVN 59
KT LUN CHNG 2 61
CHNG 3: MT S GII PHÁP NHM HOÀN THIN QUN TR RI
RO LÃI SUT TI CÁC NHTM VIT NAM 62
3.1 nh hng qun tr ri ro lãi sut ti các NHTMVN 62
3.2 Mt s gii pháp hoàn thin công tác qun tr ri ro lãi sut ti các
NHTMVN 63
3.2.1 Xây dng, hoàn thin chính sách qun tr ri ro lãi sut 63
3.2.2 Hoàn thin quy trình qun tr ri ro lãi sut 65
3.2.3 Nâng cao trình đ nhn thc nhà qun lý, cán b ngân hàng v ri ro lãi sut 67
3.2.4 Hin đi hoá công ngh ngân hàng 68
3.2.5 Gii pháp kim soát mc chênh lch ca bng cân đi 70
3.2.6 Nâng cao kh nng d báo bin đng lãi sut 71
3.2.7 Áp dng các mô hình đnh lng, đánh giá ri ro lãi sut mt cách phù hp 71
vi

3.2.8 S dng hiu qu các công c phái sinh 76
3.3 Các kin ngh đi vi NHNN 80
3.3.1 Lành mnh hóa th trng tài chính Vit Nam, vn hành theo c ch th trng . 80
3.3.2 To hành lang pháp lý đ phát trin các công c phái sinh ti th trng tài
chính Vit Nam 81
3.3.3 Hoàn thin các điu kin cn thit đ có mt c ch kim soát lãi sut có hiu
qu 82
3.3.4 Hoàn thin khung pháp lý và các qui đnh v đo lng và qun tr ri ro lãi
sut ca
c
á

c
NHTMVM 82
3.3.5 Cung cp cho các NHTM các thông l chun mc qun tr ri ro lãi sut,
h tr các NHTM trong vic đào to cán b nghip v 83
KT LUN CHNG 3 83
KT LUN 85
DANH MC TÀI LIU THAM KHO
PH LC








vii

DANH MC T VIT TT


ALCO : y ban qun tr tài sn N -Có
BTKTS : Bng tng kt tài sn
CDO : Giy n đm bo bng tài sn
GAP : Khe h nhy cm
HQT : Hi đng qun tr
MB : Ngân hàng Thng mi c phn Quân đi
MBS : Chng khoán đm bo bng tài sn th chp
MVE : Giá tr th trng ca vn ch s hu
NHNN : Ngân hàng nhà nc

NHTM : Ngân hàng thng mi
RRLS : Ri ro lãi sut
QTRR LS : Qun tr ri ro lãi sut
TCTD : T chc tín dng
TMCP : Thng mi c phn
TSC : Tài sn Có
TSN : Tài sn N








viii

DANH MC CÁC BNG

Bng 1.1: nh hng ca thay đi lãi sut đn thu nhp ròng ca ngân hàng
Bng 1.2: Bng tng kt Tài sn/Ngun vn ca ngân hàng đc sp xp theo
đ nhy cm lãi
s
u

t
gim
d

n

Bng 1.3: Báo cáo
V
a
R

Bng 1.4: Qun lý khe h nhy cm lãi sut nng đng
Bng 1.5: Tác đng ca quyn chn mua và quyn chn bán
Bng 1.6: Chính sách thc hin Hp đng tng lai ca Ngân hàng
Bng 2.1: Các mc thay đi LSCB, LS tái cp và LS tái chit khu theo Q ca
NHNNVN
Bng 2.2:Tình hình ngun vn nhy cm lãi sut ca MB giai đon 2008 -2010
Bng 2.3: Tình hình tài sn nhy cm lãi sut ca MB giai đo
n 2008 – 2010
Bng 2.4: Khe h nhy cm ly k trên tng tài sn MB thi đim 31/12/2010
Bng 2.5: Trng thái nhy cm lãi sut ca MB t nm 2008 đn 2010
Bng 2.6: Thu nhp lãi thun ca MB trong giai đon 2008 - 2010







ix

DANH SÁCH BIU 

Biu đ 2.1: Tình hình phá sn 2007 – 2008 ti M
Biu đ 2.2: Bin đng lãi sut VND liên ngân hàng 2008 - 2010

Biu đ 2.3: Ngun vn nhy cm lãi sut ca MB giai đon 2008 – 2010
Biu đ 2.4: Tài sn nhy cm lãi sut ca MB giai đon 2008 – 2010
Biu đ 2.5: Khe h nhy cm lãi sut ca MB giai đon 2008 – 2010
Biu đ 2.6: Tình hình chênh lch GAP qua 3 nm 2008 – 2010


1

CHNG 1: TNG QUAN V RI RO LÃI SUT VÀ QUN
TR RI RO LÃI SUT CA NGÂN HÀNG THNG MI
1.1 Ri ro lãi sut
Trong hot đng kinh doanh, các ngân hàng thng mi (NHTM) luôn phi đi mt
vi rt nhiu loi ri ro, nh ri ro tín dng, ri ro lãi sut, ri ro thanh khon, ri ro
t giá, ri ro đo đc Vi chc nng trung gian tài chính, đi vay đ cho vay, vic
lãi sut th trng có bin đng ln nh thi gian va qua đã gây ri ro lãi sut,
thm chí trong nhiu trng hp đã gây thua l cho không ít NHTM.
1.1.1 Lý thuyt v RRLS
Theo Timothi W.Koch, ri ro lãi sut (RRLS) là s thay đi tim tàng v thu nhp
lãi ròng và giá tr th trng ca vn ngân hàng xut phát t s thay đi ca lãi sut.
Theo Thomas P.Fitch (1997) thì ri ro lãi sut là ri ro khi thay đi lãi sut th
trng s dn đn tài sn sinh li gim giá tr.
Tuy có nhiu khái nim khác nhau, nhng các khái nim có cùng ni hàm nh nhau:
Ri ro lãi sut là lo
i ri ro xut hin khi có s thay đi ca lãi sut th trng hoc
ca nhng yu t có liên quan đn lãi sut dn đn nguy c bin đng thu nhp và
giá tr ròng ca ngân hàng.
Theo P.Rose (2001), khi lãi sut thay đi ngân hàng phi đng đu vi ít nht mt
trong hai loi ri ro lãi sut: “ri ro v giá” và “ri ro tái đu t”.
- Ri ro v giá: Giá tr th trng c
a tài sn Có, tài sn N da trên khái nim

giá tr hin ti ca tin t. Do đó, ri ro s phát sinh nu lãi sut th trng tng
lên, dn đn mc chit khu giá tr tài sn cng tng theo và giá tr hin ti ca
tài sn Có hoc tài sn N gim xung.
- Ri ro tái đu t: Ri ro này xut hin khi có s không cân xng v k hn gia
tài sn Có, tài sn N hoc khi các ngân hàng áp dng các loi lãi sut khác
nhau trong quá trình huy đng vn và cho vay.
2

RRLS xut hin khi có s thay đi lãi sut th trng hoc nhng yu có liên quan
đn lãi sut, dn đn tn tht v tài sn hoc làm gim thu nhp ca ngân hàng.
RRLS xut hin khi có s không cân xng v k hn gia TSC và TSN. NHTM áp
dng các loi lãi sut khác nhau trong quá trình huy đng vn và cho vay. Mt khác,
RRLS cng phát sinh do có s không phù hp v khi lng, thi hn gia ngun
vn huy đng vi vic s dng ngun vn đó đ cho vay. Bên cnh đó, t l lm
phát d kin không phù hp vi t l lm phát thc t làm cho vn ca ngân hàng
không đc bo toàn sau khi cho vay cng là mt ngun phát sinh RRLS. Ngoài ra,
khi lãi sut th trng thay đi, ngân hàng còn có th gp ri ro gim giá tr tài sn.
Khi RRLS xut hin s làm tng chi phí ngun vn ca ngân hàng; gim thu nhp
t tài sn ca ngân hàng, làm gim giá th trng ca TSC và vn ch s hu ca
ngân hàng.
Trong hot đng ngân hàng, vic chp nhn RRLS là điu bình thng và RRLS
cng nh hng ti kh nng sinh li và giá tr c đông. Tuy nhiên RRLS cao s đe
do đn li nhun và vn ch s hu ca ngân hàng. Bin đng lãi sut trên th
trng s làm thay đi li nhun hin ti ca ngân hàng thông qua vic thay đi thu
nhp ròng, thu nhp nhy cm lãi sut và các chi phí hot đng ngân hàng. Thay
đi ca lãi sut cng làm thay đi giá tr đnh giá li tài sn, ngun vn và các công
c ngoi bng khác vì giá tr hin ti ca các dòng tin trong tng lai thay đi khi
lãi sut thay đi. S thay đi này có th không tác đng ngay ti Bng báo cáo thu
nhp ca ngân hàng nhng ngày càng tr nên quan trng.
Nh vy, quá trình qun tr ri ro hp lý đm bo RRLS  mt mc đ hp lý là rt

cn thit cho s an toàn cng nh hot đng lành mnh ca các ngân hàng.
1.1.2 o lng RRLS
1.1.2.1 o lng RRLS bng khe h nhy cm lãi sut
Khe h nhy cm lãi sut (Repricing Gap) là khe h gia giá tr tài sn (TSC) nhy
cm vi lãi sut và giá tr ngun v
n (TSN) nhy cm vi lãi sut đc đnh giá
li ti mt ngày xác đnh. ây là công c đn gin nht dùng đ đo lng tn
3

tht khi lãi sut thay đi.  đo lng đc khe h nhy cm lãi sut ngân hàng
cn phi phân loi mt cách chính xác các TSC, TSN da trên đ nhy cm lãi
sut.
Nhng tài sn nhy cm vi lãi sut có th đnh ngha là nhng tài sn có th
đnh giá li khi lãi sut thay đi, ví d nh nhng khon cho vay sp đáo hn
hoc sp đc tái gia hn. Ngun vn nhy cm vi lãi sut là nhng khon vn
mà lãi sut đc điu chnh theo điu kin th trng. Ví d nh các món huy
đng vn thi gian nh hn 12 tháng, nhng khon tin gi ca khách hàng có lãi
sut th ni theo lãi sut th trng.
Chúng ta cn nhóm li tt c các TSC nhy cm vi lãi sut (RSA) và các TSN
nhy cm vi lãi sut (RSL) vào mt “r” thi gian ph thuc vào khi nào các tài
sn này đc đnh giá li.
Khe h nhy cm lãi sut = Giá tr tài sn (TSC) nhy cm vi lãi sut (có th
đc đnh giá li) – Giá tr ngun vn (TSN) nhy cm vi lãi sut (có th
đc đnh giá li)
Mc thay đi li nhun = Khe h nhy cm lãi sut * Mc thay đi lãi sut
Trong mi giai đon k ho
ch (ngày, tun, tháng,…), nu giá tr tài sn nhy cm
lãi sut ln hn giá tr ngun vn nhy cm lãi sut, ta có khe h nhy cm lãi sut
dng hay khe h nhy cm tài sn. Và ngc li, nu giá tr tài sn nhy cm lãi
sut nh hn giá tr ngun vn nhy cm lãi sut, ta có khe h nhy cm lãi sut âm

hay khe h nhy cm n.
- Khi khe h bng 0: tc tng giá tr tài sn nhy cm lãi sut bng tng giá tr
ngun vn nhy cm lãi sut thì ngân hàng có RRLS là thp nht. iu này có
ngha là ti bt c thi đim nào ngân hàng cng có th t bo v mình trc
nhng s thay đi ca lãi sut nu ngân hàng duy trì khe h nhy cm bng 0.
RRLS không xut hin.
4

- Khi khe h dng: RRLS xut hin khi lãi sut th trng gim vì NIM – t l
thu nhp lãi cn biên gim. Lúc đó, ngân hàng có th không làm gì vì ngh lãi
sut s tng li hoc n đnh; hoc kéo dài k hn ca TSC hoc thu hp k hn
ca TSN; hoc tng TSN nhy cm lãi sut hoc gim TSC nhy cm lãi sut.
- Khi khe h âm: RRLS xut hin khi lãi sut th trng tng vì NIM gim. Lúc
đó, ngân hàng có th không làm gì vì ngh lãi sut s gim hoc n đnh; hoc
thu hp k hn ca TSC hoc kéo dài k hn ca TSN; hoc gim TSN nhy
cm lãi sut hoc tng TSC nhy cm lãi sut.
Trên thc t, các ngân hàng thng duy trì mt khe h nhy cm lãi sut hp lý đ
to ra li nhun khi lãi sut chy theo đúng chiu d báo. nh hng ca thay đi
lãi sut đn thu nhp ròng ca ngân hàng đc tóm tt nh sau:
Bng 1.1: nh hng ca thay đi lãi sut đn thu nhp ròng ca ngân hàng
GAP Cu trúc Gap S thay đi lãi sut S thay đi thu nhp ròng
>0 RSA > RSL Tng Tng
>0 RSA > RSL Gim Gim
<0 RSA < RSL Tng Gim
<0 RSA < RSL Gim Tng
0 RSA = RSL Tng Không đi
0 RSA = RSL Gim Không đi
Trên thc t, các ngân hàng thng tính khe h nhy cm lãi sut tích lu theo
bng sau:

5


TSC nhy cm
vi lãi sut
TSN nhy cm
vi lãi sut
Gap Gap tích
lu
Trong vòng 24 gi 40 30 +10 +10
Sau 7 ngày 120 160 -40 -30
Sau 30 ngày 80 60 +20 -10
Sau 90 ngày 280 250 +30 +20
Sau 120 ngày 460 400 +60 +80
Các ngân hàng ln ngày nay thng s dng máy vi tính đ xác đnh giá tr TSC
nhy cm lãi sut và giá tr TSN nhy cm lãi sut trong nhng khong thi gian
khác nhau và qun lý mc đ nhy cm lãi sut da trên quan đim qun lý ri ro và
da trên s nhy cm v ri ro ca nhng ngi qun lý ngân hàng. Tuy nhiên, k
thut qun lý khe h nhy cm lãi sut còn có nhiu hn ch. S la chn thi gian
đ phân tích hoàn toàn tu theo tng ngân hàng. ng thi, lãi sut trong hot đng
ngân hàng và lãi sut th trng thay đi vi nhng tc đ khác nhau. Và cui cùng,
vic qun lý khe h nhy cm lãi sut không nhm mc đích bo v giá tr TSC và
đc bit là không bo v đc giá tr ròng ca ngân hàng. Chính vì vy, hu ht các
ngân hàng trên th gii thc hin phân tích đ nhy cm ca lãi sut.
1.1.2.2 o lng RRLS bng phng pháp phân tích đ nhy cm ca lãi sut
Phng pháp này đo lng tn tht hay li nhun ca ngân hàng theo tiêu chí
khi lãi sut thay đi thì s có tác đng nh th nào. Nó có th đc đo lng
da trên 3 phng pháp sau:
a. o lng đ nhy cm bng PVBP
Nhng tài sn khác nhau có đ nhy cm v lãi sut khác nhau. ây là m

t trong
nhng nhân t quan trng đ đánh giá nh hng ca RRLS. Trong BTKTS
ca ngân hàng ta có th sp xp đ nhy cm ca Tài sn và Ngun vn theo mc
6

đ gim dn nh sau:
Bng 1.2: Bng tng kt Tài sn/Ngun vn ca ngân hàng đc sp
xp theo đ nhy cm lãi
s
u

t
gim
d

n

Tài sn Ngun vn
1. Cho vay ngn hn 1. Tin gi vi lãi sut th ni
2. Các chng khoán ngn hn 2. Tin vay trên th trng tin t
3. Tin d tr 3. Các qu
4. Cho vay dài hn 4. Tin gi tit kim
5. Chng khoán dài hn 5. Chng ch tin gi dài hn
6. Các tài sn Có khác 6. Vn ch s hu
Tính nhy cm ca tài sn ph thuc vào k hn ca tài sn, k hn càng ngn
thì tài sn có đ nhy cm càng cao. Các tài sn trong ngân hàng có k hn
không ging nhau nên ngân hàng cn phân loi tài sn theo mc đ nhy cm
vi th trng.
Tn tht/li nhun đc tính bng PVBP*Vn gc*Thi gian. Trong đó PVBP
(Present Value Basis Point) đc gi là đ nhy cm lãi sut.

PVBP
(Present
Value Basis Point) đo lng s thay đi giá tr hin ti
(Present Value) ca mt dòng lu chuyn tiu trong tng lai do bin đng
ca mt đim (0.01%) lãi sut liên quan.
b. o lng đ nhy cm bng phng pháp quy tng đng
Phng pháp này qui tt c các TSC và TSN có k hn tái đnh giá khác
nhau thành các TSC và TSN tng đng có cùng mt k hn đnh trc
.
PVBP
ca các TSC và TSN qui tng đng (v k hn chun) đc gi nguyên nh
7

ban
đ

u
.

c. o đ nhy cm bng khe h k
hn-Duration
G
a
p

 đo lng đ nhy cm ca giá tr kinh t ca tài sn đi vi lãi sut, ngi ta
dùng khe h k hn (Duration Gap). Phng pháp này cng da trên báo cáo thu
nhp ca ngân hàng. Tuy nhiên, thay vì vic quan tâm đn thu nhp ca ngân hàng
nm nay, phng pháp này quan tâm đn giá tr hin ti ca tt c các dòng tin
trong tng lai tác đng vào vn ch s hu.

Mt ngân hàng có th có thu nhp dng, tuy nhiên vn không thanh toán đc các
khon n ca mình và ngc li.
Phng pháp này da trên ý tng là đo lng đ nhy cm lãi sut ca giá tr
th trng ca TSC và TSN, tính toán đ nhy cm lãi sut ca giá tr hin ti
ca các dòng tin trong tng lai có tác đng ti vn ch s hu ca ngân hàng,
chính là đ nhy cm lãi sut ca giá tr vn ch
s hu ca ngân hàng.
Giá tr th trng ca TSC = NPV ca lãi và gc ca các món vay đc chit
khu ti mt chi phí vn thích hp
Giá tr th trng ca TSN = NPV ca lãi và gc bên TSN đc chit khu ti
mc lãi sut thích hp
Giá tr th trng ca vn ch s hu = Giá tr th trng ca TSC – Giá tr
th trng ca TSN
Khi mà giá tr th trng ca vn ch s hu tin ti 0, điu này có ngha là
ngân hàng không bao gi có th tr đc các TSN ca mình ti lãi sut hin ti.
Vic tái k hoch ca các món n cng không th giúp đc gì. Tuy nhiên vn đ
là  ch giá tr th trng thay đi cùng vi thay đi ca lãi sut.
Ngi ta có th tính toán k hn ca mt các dòng tin theo công
thc sau:
Duration =
1



1xC
+
2xC
+
3xC
+…+

Nx(C+F)


P 1+y (1+y)
2
(1+y)
3
(1+y)
n

8

Trong đó C
t
là dòng tin thi đim t, y là lãi sut
K hn kinh t ca mt danh mc đu t (đnh giá li) là k hn “trung
bình khi lng” ca các giá tr hin ti các dòng tin.
K hn (duration) đc dùng đ đo lng đ nhy cm ca các TSC và
TSN đi vi s thay đi ca lãi sut. Khi k hn càng ln thì đ nhy cm
càng ln.
K hn kinh t có th đc dùng đ đo lng RRLS ca các trái phiu, vì
nó có liên quan trc tip đn đ nhy cm.  nhy cm đc đnh ngha là %
thay đi ca giá tr do s thay đi 1% ca lãi sut.
 nhy cm = - (
P/I)/P(%)
K hn kinh t ca mt danh mc đu t (bên TSC)=K hn (có điu chnh v
 giá
tr) ca các TSC trong danh mc đu t đó.
K hn kinh t ca mt danh mc đu t vi các TSN=K hn (có điu chnh v
giá tr) ca các TSN trong danh mc đu t đó (giá tr âm).

Nh vy khi coi ngân hàng nh mt danh mc các TSC và TSN ta có th tính toán
đc k hn kinh t ca TSC (D
A
) và k hn kinh t ca TSN (D
L
). Khi đó khe h
k hn kinh t ca ngân hàng (Duration Gap) có th đc tính toán theo công
thc:
Khe h k hn = K hn ca các TSC – D/(D+E) x K hn kinh t ca các món n
Duration Gap = D
A
- (D/D+E)x D
L
Trong đó: D: Tng tt các các món n bên TSN
E : Vn ch s hu
Khe h k
h

n

(Duration
Gap) cho chúng ta bit đ nhy cm ca vn ch s
hu ca ngân hàng đi vi lãi
sut.
S thay đi giá tr ca vn ch s hu đc tính bng

công thc:
9



E = (Duration Gap/1+y)* i* Asset Value
 Khe h k hn kinh t dng, ngha là TSC nhìn chung là nhy cm giá
hn so vi TSN, do vy khi lãi sut tng (gim), các TSC

s gim vi t l nhiu
hn (ít hn) v giá tr so vi TSN

và do vy giá tr th trng ca vn ch s
hu (MVE=Market Value of Equity) s gim (tng) mt cách tng ng.
 Khe h k hn kinh t âm, ngha là TSN nhìn chung là nhy cm
g
i
á
hn
so vi TSC
,
do vy khi lãi sut tng (gim), các TSC

s gim vi t l ít hn
(nhiu hn) v giá tr so vi TSN

và do vy giá tr th trng ca vn ch s
hu (MVE=Market Value of Equity) s tng (gim) mt cách tng ng.
Ta thy các ngân hàng mun có ∆E = 0 ngha là không có s thay đi v giá tr th
trng ca vn ch s hu khi lãi sut thay đi thì phài đm bo:
D
L
= D
A
* Assets/Debts

Hn na khi t l Vn ch s hu/Tng tài sn là không đi, ta có D
L
= D
A.

Vic đm bo D
L
= D
A
mt rt nhiu chi phí, tuy nhiên vic QTRRLS ti các
ngân hàng là mt nhim v rt c bn. Hn na vic đm bo t l trên gia D
L
và D
A
là mt vn đ nng đng cn s cân bng n đnh.
Mt nhc đim na ca phng pháp này là vic khp k hn kinh t ca TSN và
TSC thì không x lý trit đ RRLS do lãi sut bin đng không tuyn tính. Lãi
sut vi các k hn khác nhau bin đng không ging nhau.
1.1.2.3 o lng RRLS bng giá tr có th tn tht (VaR)
Value at Risk (VaR) đc phát trin d
a trên nhng k tha t nhng phng pháp
đo lng ri ro trc đó. VaR là s tin ti thiu b l trong mt danh mc vi mt
xác sut cho sn trong mt thi k c th nào đó. VaR thông thng đc tính cho
tng ngày trong khong thi gian nm gi tài sn, và thng đc tính vi đ tin
cy 95% hoc 99%.
Mc đích ca VaR:
10

- o lng mc đ tn tht tim nng ca mt danh mc đu t.
- Da trên mc bin đng ca giá tng đi ln nhng đc bit loi tr nhng

bin đng giá quá ln.
- Da trên “giá tr” tc là tính toán theo giá tr th trng.
- ây là phn phân tích m rng ca đ nhy cm ca lãi su
t.
Các phng pháp tính VaR:
a. Da vào d liu quá kh
(
H
i
s
t
o
r
i
c
a
l
)
Phng pháp này da vào s quan sát lãi sut th trng trong giai đon quan sát,
sau đó tính toán ra % bin đi ca lãi sut hàng ngày, sp xp mc đ bin đi
hàng ngày theo trt t t ln đn nh.
 có đ tin cy 99% ta hãy loi b ra 1% lãi sut có biên đ ln nht. Sau đó ta
đánh giá li trng thái ri ro ca ngày hôm nay, tính ra VaR theo bin đng thc
ca th trng vi đ tin c
y 99%.
b. Phng pháp thng kê (VCV
)

 tính đc VaR theo phng pháp thng kê, cn làm theo các bc sau:
- Xác đnh hàm s phân b cn thit - là hàm phân b chun.

- Tính toán đ lch chun ca lãi sut trong quá kh.
- Tính toán h s tng quan ca các lãi sut trong quá kh.
- Tính toán hàm s chung phân b lãi-l ca danh mc đu t tng hp.
- Xác đnh mc tn tht vi đ tin cy 99%.
Cách tính đ l
ch chun= Mc đ bin đng= S đo mc đ bin đng ca lãi sut,
giá c th trng. Nó đc th hin bng đ lch chun ca bin đng lãi sut hay
giá c.
H s tng quan là s đo th hin mc đ ph thuc ln nhau gia hai ch s giá
c th trng khi bin đng. H s tng quan bao gm:
11

- Tng quan dng: Các ch s giá c s bin đi cùng hng so vi ch s giá
c kia.
- Tng quan âm: Ch s giá c này s bin đi ngc hng so vi ch s giá c
kia.
- Không tng quan: Các ch s giá c bin đi hoàn toàn đc lp vi nhau.
Công thc tính VaR:
VaR=  lch chun * H s tng quan * H s
thi gian duy trì trng thái
Các báo cáo VaR có dng:

Bng 1.3: Báo cáo
V
a
R


Thi gian duy
trì trng

thái v
n

 tin c
y
1
n
g
à
y
10
n
g
à
y
20
n
g
à
y
99% 96,587 305,436 431,951
95% 68,399 216,296 305,588
c. Da vào phng pháp mô phng
Trong phng pháp mô phng VaR, bin s da vào các d liu quá kh, phi xây
dng các yu t ngu nhiên-xây dng mt qui trình ngu nhiên mô t đc tính ca
bin s th trng (lãi sut), thc hin th nhiu kch bn ca lãi sut tng lai da
trên qui trình ngu nhiên, sau đó chúng ta s phân tích kt qu ng vi đ tin cy
cho trc.
 Các u đim ca VaR:
- Cung cp cho chúng ta mt mu s chung đ đo lng ri ro

- Là mt công c qun lý hiu qu đ đo lng ri ro  cp đ qun lý cao.
 Nhc đim ca VaR:
- VaR gi đnh các yu t ca th trng không thay đi nhiu trong thi gian xác
đnh VaR.