Tác động của cấu trúc tài chính đến hiệu quả tài chính của doanh nghiệp trên thị trường chứng khoán TPHCM - Trường hợp ngành công nghiệp chế biến thực phẩm

B GIÁO D
O
I H C KINH T TP.HCM
------------------------

NGUY N TH TR N NHÂN ÁI

NG C A C U TRÚC TÀI CHÍNH

N HI U QU

TÀI CHÍNH C A DOANH NGHI P TRÊN TH
CH NG KHỐN TP.HCM –

NG H P NGÀNH CƠNG

NGHI P CH BI N TH C PH M

Chuyên ngành: Kinh t tài chính – Ngân hàng
Mã s : 60.31.12

LU

CS

NG D N KHOA H C:
TS. LÊ TH KHOA NGUYÊN

Thành ph

NG

ii

L

s
và k
trong b

ình nghiên c
Lê Th

. Các n

nào.

Tác gi

Nguy


iii

M
Tính c p thi t c

tài ........................................................................................ 1

Câu h i nghiên c u................................................................................................ 1

hiên c u....................................................................................... 2
C

tài ....................................................................................................... 2
LÝ LU N .......................................................................... 4

1.1. C u trúc tài chính c a doanh nghi p và các ch

........................ 4

1.1.1. Khái ni m c u trúc tài chính c a doanh nghi p ....................................... 4
1.1.2. Các chi tiêu ph n ánh c u trúc tài chính c a doanh nghi p ..................... 4
1.2. Hi u qu tài chính c a doanh nghi p .............................................................. 5
1.3. Các lý thuy t v c u trúc tài chính và hi u qu doanh nghi p ....................... 7
1.3.1. Thuy

uv nt

.......................................................................... 7

1.3.2. Lý thuy t MM .......................................................................................... 8
1.3.2.1.

ng h p khơng có thu : ........................................................ 8

1.3.2.2.

ng h p có thu : ................................................................... 9

1.3.2.3. H n ch c a lý thuy t này .................................................................. 11

1.3.3. Thuy

i c u trúc v n ................................................................. 11

1.3.4. Thuy t thông tin b t cân x ng ................................................................ 12
1.3.4.1. Lý thuy t tín hi u ............................................................................... 12
1.3.4.2. Thuy t tr t t phân h ng .................................................................... 13
1.4. Các nghiên c u th c nghi m v

ng c a c

n hi u

qu doanh nghi p. ................................................................................................ 14
1.4.1. Nghiên c u th c nghi
công ty

ng c a c

n hi u qu

Anh ......................................................................................... 14


iv

1.4.2. Nghiên c u th c nghi
công ty

ng c a c

n hi u qu

Jordan ..................................................................................... 17

1.4.3. Nghiên c u th c nghi
doanh nghi p

ng c a c

....................................................................... 19

1.4.4. Các nghiên c u th c nghi m
1.5. K t lu

n hi u qu

c khác ....................................... 20

......................................................................................... 20
TH C TR NG HO

NG C A CÁC DOANH NGHI P

NGÀNH CH BI N TH C PH M NIÊM Y T TRÊN TH
CH NG KHOÁN TP.HCM TRONG 3

NG

-2010 ................................ 22

2.1. T ng quan ngành ch bi n th c ph m .......................................................... 22
2.1.1.

..................................................................................... 22

2.1.2. V trí, vai trị c a ngành ch bi n th c ph m ......................................... 23
2.2. Th c tr ng ho

ng c a ngành ch bi n th c ph m .................................. 24

2.2.1. Th c tr ng doanh thu, l i nhu n, t

phát tri n c a ngành ............... 24

2.2.2. Th c tr ng tài s n c a doanh nghi p ngành ch bi n th c ph m .......... 27
2.3. Th c tr ng c u trúc tài chính c a doanh nghi p ngành ch bi n th c ph m
niêm y t trên HOSE............................................................................................. 31
2.4. K t lu

......................................................................................... 35
MƠ HÌNH TÁC

NG C A C

N

HI U QU TÀI CHÍNH C A CÁC DOANH NGHI P TRÊN TH
NG CH NG KHOÁN TP.HCM –

NG H P NGÀNH CH

BI N TH C PH M ......................................................................................... 37
3.1. Ngu n s li u nghiên c u, m u s d ng....................................................... 37
3.2.
3.3. Các bi

u .............................................................................. 38
ng trong mơ hình .................................................................. 38


v

3.4. Gi thuy t ...................................................................................................... 42
3.5. Mơ hình s d ng ........................................................................................... 44
3.6. Th ng kê mô t các bi n ............................................................................... 44
3.7. M

a các bi

3.8. Mơ hình tác

c l p .......................................................... 45

ng c a c

3.9. K t lu

n hi u qu doanh nghi p .................. 46

......................................................................................... 50
GI I PHÁP NÂNG CAO HI U QU TÀI CHÍNH CHO

CÁC DOANH NGHI P NIÊM Y T TRÊN TH
KHOÁN TP.HCM –

NG CH NG

NG H P NGÀNH CÔNG NGHI P CH

BI N TH C PH M ........................................................................................ 52
4.1. Gi

n c u trúc tài chính c a doanh nghi p ....................... 52

4.1.1. T

u trúc tài chính hi n t i c a doanh nghi p ........................ 52

4.1.2. S d ng các cơng c tài chính linh ho t ................................................. 54
4.1.3. Nâng cao trình
4.2. Gi

qu n tr c u trúc tài chính ......................................... 54
n hi u qu ho

4.2.1.

c, s d ng v n hi u qu .......................................... 55

4.2.2. Phát tri n th

ng kinh doanh ............................................................. 55

4.2.3. Xây d ng ngu n nguyên li u
ng và giá c
4.2.4.

4.3.2.

m b o ch

ng, s

u vào .......................................................................... 56

i m i công ngh s n xu t ................................................................... 56

4.3. Gi i pháp phát tri n th
4.3.1.

ng kinh doanh ............................... 55

ng b hoá vi

ng v n trung dài h n ........................................ 56
u hành th

ng tài chính ................................... 56

ng hố ngu n cung c p v n cho doanh nghi p ............................. 57

4.3.2.1. Phát tri n th

ng trái phi u doanh nghi p .................................... 57


vi

4.3.2.2. Phát tri n th
4.4. K t lu

ng cho thuê tài chính .............................................. 60

......................................................................................... 63

TÀI LI U THAM KH O.................................................................................. 65
PH L C 1 ...................................................................................................... 67
PH L C 2 ...................................................................................................... 69


vii

T

VI T T T

MBVR: Th giá v n c ph n trên giá tr s sách v n ch s h u
MBVE:

T ng th giá c ph n v i giá tr s sách kho n ph i tr trên
giá tr s sách v n ch s h u

NETPRO: L i nhu n biên t
ROA:

T su t sinh l i trên tài s n

ROE:

T su t sinh l i trên v n ch s h u

PROF:

T su t sinh l

TDPT:

T

TDTA:

T ng n trên t ng tài s n

SIZE:

Quy mô doanh nghi p

c thu , lãi vay và kh u hao/t ng tài s n

phát tri n

STDVCF: R i ro ho

ng


viii

DANH SÁCH B NG BI U
B NG 2.1: TH NG KÊ DOANH THU & L I NHU N BÌNH QUÂN C A
38 DOANH NGHI P NGÀNH CH BI N TH C PH M .......................... 25
B NG 2.2: K T QU TH
B NG 2.3:

.............................. 26

TH NG KÊ TÀI S N BÌNH QUÂN C A 38 DOANH

NGHI P NGÀNH CH BI N TH C PH M ............................................... 28
B NG 2.4:

S

LI U TH NG KÊ C U TRÚC TÀI S N VÀ VÒNG

QUAY HÀNG T N KHO, VÒNG QUAY PH I THU ................................ 30
B NG 2.5: S

LI U TH NG KÊ T NG TÀI S N, N , V N CH

S

H U BÌNH QUÂN CÁC DOANH NGHI P QUAN SÁT ........................... 31
B NG 3.1: K T QU TH NG KÊ MÔ T CÁC BI N ............................. 44
B NG 3.2: H S

A CÁC BI

B NG 3.3: K T QU

H

C L P ............. 45

NG C A C U TRÚC TÀI

N HI U QU TÀI CHÍNH DOANH NGHI P .......................... 47
B NG 3.4: MƠ HÌNH TÁC

NG C A C

N

HI U QU TÀI CHÍNH SAU KHI LO I B BI N .................................... 49

DANH SÁCH BI
HÌNH 2.1: BI

DOANH THU VÀ L I NHU N BÌNH QUÂN CÁC

DOANH NGHI P NGÀNH CH BI N TH C PH M .......................... 25
HÌNH 2.2: BI

C U TRÚC TÀI S N C A DOANH NGHI P

NGÀNH CH BI N TH C PH M .......................................................... 29
HÌNH 2.3: C U TRÚC V N HÌNH THÀNH T NG TÀI S N ............. 32


1

L

U

Tính c
Trong q trình ho

ng s n xu t kinh doanh, doanh nghi p luôn

c nhu c u
doanh

ng v

tài tr cho ho

ng s n xu t kinh

r ng. Doanh nghi p có th l a ch n các ngu n

v

ng

n v n ch s h u (c phi u), qu

n,

l i nhu n gi l i, v n vay ngân hàng, trái phi u doanh nghi p…Vi c s
d ng các ngu n tài tr khác

ng v

chính c a doanh nghi

ã t o nên c u trúc tài

n các doanh nghi p trong c u trúc v n c a

mình ln có s d ng n . T i sao doanh nghi p l i s d ng n trong c u
trúc v n? Vi c s d ng n có nâng cao hi u qu tài chính c a doanh
nghi p? Xu t phát t nh ng câu h i trên,
c u trúc tài chính

tài nghiên c

ng c a

n hi u qu tài chính c a doanh nghi p

c l p ra. Do

h n ch v th i gian, s li u nên tôi ch ch
c u trúc tài chính

Câu h

ng

n hi u qu tài chính c a các doanh nghi p trên th

ng ch ng khoán TP.HCM –
th c ph m

giá th c tr

ng h p ngành công nghi p ch bi n

n 2010.

nghiên c

M c tiêu c a bài vi t này là giúp gi i quy t các v
- Các lý thuy

ã

c

sau:

ng c a c u trúc tài chính

n

hi u qu tài chính c a doanh nghi p?
- C u trúc tài chính c a ngành ch bi n th c ph m hi
nào?
- C u trúc tài chính

ng

n hi u qu tài chính doanh nghi p ra

sao?
-

ình h i quy thích h
n hi u qu tài chính doanh nghi p.

lý

ng c a c u trúc tài


2

c s d ng trong quá trình th c hi n lu

-

c ti n hành nghiên c u b

pháp th ng kê mô t

c tr ng ho

ng c a các

doanh nghi p ngành ch bi n th c ph m
-

c th c hi n b ng cách thu

th p nh

i di n cho các bi

ng c a c u trúc v

ng tác

n hi u qu tài chính c a doanh nghi p thơng qua

mơ hình H i quy b i ch y trên ph n m m Eview.
Gi i h n c

tài

Do h n ch v th i gian và s phát tri n c a th

ng ch ng khoán

tài ch nghiên c u hi u qu tài chính c a doanh
nghi p thông qua các ch
c

n hi u qu

- 2010
n th

ng c a doanh nghi p.

C
c vi t theo c u trúc 4
lý lu n
Trình bày nh ng khái ni m, lý thuy
và hi u qu ho
th c t

n c u trúc tài chính

ng c a doanh nghi p c

ng c a c u trúc tài chính

n hi u qu ho

ng c a doanh

nghi p.
c tr ng ho

ng c a các doanh nghi p ngành công

nghi p ch bi n th c ph m trên th

ng ch

2008-2010
Ph

c v tình hình ho

ng

m tài s n, và th c

tr ng c u trúc v n c a các doanh nghi p ngành ch bi n th c ph m.


3

ình tác

ng c a c u trúc tài chính

chính c a doanh nghi p niêm y t trên th

n hi u qu tài

ng ch ng khoán TP.HCM –

ng h p ngành ch bi n th c ph m .
trình bày c th

u, ngu n s li u

ti p c n và tính h p pháp c a s li u s d
bi

c s d ng trong mơ hình

xây d

c mơ hình tác

th c hi n bài vi t. Các
c trình bày c th

ng. Mơ hình

c ki

t

nh thơng qua s

li u th ng kê thu th p t các doanh nghi p ngành ch bi n th c ph m niêm
y t trên sàn ch ng khoán TP.HCM, t

th

ng c a c u trúc

n hi u qu tài chính c a doanh nghi p.
4: Gi i pháp nâng cao hi u qu tài chính cho doanh nghi p
niêm y t trên th

ng ch ng khoán TP.HCM -

ng h p ngành ch

bi n th c ph m.
T

th c tr ng c u trúc tài chính doanh nghi
ng c a các y u t

c trình bày

n hi u qu doanh nghi p

i pháp nh m nâng cao hi u qu tài chính
doanh nghi
nh t.

u ch nh các y u t

ng v m c có l i


4

1.1. C

tài chính c
Khái ni

1.1.1.
C

c

tài chính c

tài chính là thu
ình thành nên ngu

s

,c

h

ph
C

tài chính xu

Trong B

B

,c

bên ph

.

tài chính th
tài chính ch

s

,t l

gi

và t

Các chi tiêu ph

1.1.2.

tài chính c

Có 3 chi tiêu ph

nghi
v

t
c

ph

n trên tài s , t s

tài chính c
ịn b

ch

. Chúng ta d

n

trên s

b
a) T s n = t

ph

/t

.

-

T

-

T ng tài s n là toàn b tài s n c a công ty t i th

Ch
các kho

m báo cáo


5

doanh nghi
kh

vào ch

ti

thanh tốn k

vay n

b) T s
Ch

.

=t

v

ịn b

tài tr

v

. ịn b

Doanh nghi
thành ngh

n

và ki
c) Ch

t

n

v

=t

Ch

v
ch

. Ch

này nh
v

ch
T

n

quy

tài chính ph
n

có r
ch

” hi

kho

, trong khi c

nhu

1.2. Hi
Khái ni

tài chính c
tài chính c

trên nhi

tài chính

nghiên c

c. Vi

iá hi
vào s

hát tri

tài chính c

doanh nghi


6

Khi th

giá m

trên thu nh

ic

th
(MBVR), và ch
khi th
ph

l

ROE) hay l

(ROI) thích h

qu

cho vi

. Các ch

ROI d
Do th
nên bài vi
doanh nghi
ROE =

l

x 100%
v

Ch
h
T
c

gi

c

trong q

trình huy
ROE có m
Pont:
ROE = ROA x

T

bình qn

V
Hay

gi

ROE = ROA x (1+ DE)

7

thơng qua vi
h

1.3. Các lý thuy

tài chính và hi

Ph

tài chính và nh

c

:

1.3.1. Thuy
Lý thuy
gia
h

doanh nghi
th

thu
Tuy nhiên khi t

ki

khi

i

Khi ti

tóan n
làm cho chi phí s

tr

, khơng có m


8

t

cho m

1.3.2. Lý thuy
Lý thuy
t M&M v

t

hi
v
cơng ty, chi phí s

và

khơng có thu .

1.3.2.1.

sau nh
-

Khơng có thu thu nh

-

Khơng có chi phí giao d

-

Khơng có chi phí phá s

-

thu nh

u có th

n

Th
M

giá tr

Giá tr
giá tr
. Vì v
v
b
M

s


9

M

s

có quan h

l
uv

V m

chính hay t

.

M&M s

th

rE = l
r D = lãi su
r U = chi phí s
D = giá tr

u cơng ty s d
uc

E = giá tr
Ngồi ra m
phí s
c

u này cho th

chính làm cho v

1.3.2.2.
N

ph
và Miller ti

hi phí s

M
M

M&M s

nào khi


10

s

t M&M xem xét giá tr

không vay n
công ty khi có vay n
v

thu nh

su

phát hành trái phi u cơng ty s

u có vay n
u khơng vay n

hay tài tr
d
V m

M&M s

di
Và m

M&M s

thu

nh
c

hay vi

ịn b

s

ph
m

T
giá tr
giá tr
cho chi phí ki
M
M

M&M s

cho r

d
L
cùng chi u v
h

di


11

1.3.2.3. H
Lý thuy
n

ý thuy

v
phát tri
doanh nghi

r

tiên quy
cơng c
hành, th

i

thanh tốn c

l
này l

c

doanh nghi

1.3.3.

Thuy

Thuy
c
thu

ki

tài chính và chi phí

, song v

gi
t

ki
khi s
Thuy

ch
Mơ hình MM gi

nghi

tài chính và chi


12

d

Vi

ph

nghi
c
thi
Tuy nhiên, có m
chính. R

phí ki

g qua chi phí ki

ki
ta có th
s

ân viên trong q trình phá s

th

chi phí ki

qu
gi
l

1.3.4.

Thuy

M

x
thuy
thuy

1.3.4.1. Lý thuy


13

Thuy

thuy

này cho r
tr

doanh nghi

lai. Khi mà doanh nghi

mình. Ng

ro, nhà qu

là c
.

1.3.4.2. Thuy
Lý thuy
nghi
nghi

, không chia c

tr

ã quy

qu
Nguyên nhân là do m
Thông tin b
tr
giá c
k
t

N

Thuy

doanh nghi
qu
quy

tin ho

,k


14

d
cho vi

nghi

nh
nhà qu
hành doanh nghi
nh

ên s

1.4. Các nghiên c

tài chính
.

Trong nh

t nhi u nghiên c u th c nghi m v tác

ng c a c u trúc tài chính

n hi u qu doanh nghi p

cho th y c u trúc tài chính
có k t qu cho th

ng tích c

ng tiêu c c v

c. K t qu

n hi u doanh nghi p, c

ng tiêu c c và c

trúc tài chính v

nhi

ng k t qu cho th y c u
ng tích c

n hi u qu doanh

nghi p.

1.4.1. Nghiên c

tài chính

hi
Lý thuy t M&M cho th y doanh nghi p có th
qua vay n . Tuy nhiên, th c th môi
nhi u khác bi t so v i gi

ng ho

thông

ng c a doanh nghi p có

nh c a lý thuy

u

ìm ki m k t qu th c nghi m m i quan h gi a c u trúc tài chính và
giá tr doanh nghi p.
ã khơng n m ngồi xu th
ng c a c u trúc tài chính

ã nghiên c u tác

n hi u qu doanh nghi p phi tài chính

Anh

qu
th c hi n nghiên c u c a mình, Stanford Itua ã s d ng báo cáo tài
chính c

ãs

d ng 1146 m u báo cáo tài chính c a 191 cơng ty phi tài


15

c

c niêm y t trên th

ng Ch ng khoán Anh FTSE 350 trong vòng
c ch n l y

d li u là các cơng ty ph
khơng có b t k ho

ng c

u ki n. M t là, các công ty này

ng kinh doa

o hi m,

n quy n. Hai

u có các báo cáo
s li u

s d ng cho nghiên c u.
Mơ hình h i quy tuy

cs d n

miêu t m i quan h gi a

hi u qu doanh nghi p v i c u trúc tài chính c a doanh nghi p c

c

phát tri n, quy mô, ngành ngh …c a doanh nghi p.
c tiên, bi n ph thu c “Hi u qu doanh nghi
b

giá hi u qu theo s sách k toán và hi u

qu theo th

ng. V m t k tốn, hi u qu doanh nghi

thơng qua các ch s l y ra t

ng

l i nhu n biên t

(NETPRO), và t su t l i nhu

c thu , lãi vay c ng kh u hao trên t ng

tài s n (PROF). Còn xét v hi u qu th

ng, chúng ta dùng ch s Tobin’s

t ch s th hi n hi u qu doanh nghi p. Ch s
tính b ng t l giá tr th

c

ng/giá tr s sách c a t ng tài s n.

gi i thích cho s bi n
Itua s d ng các bi n gi

ng c a hi u qu doanh nghi p, Stanford
ịn b y tài chính (Leverage), t

phát

tri n doanh thu (Growth), kích c doanh nghi p (Size), thu su t (Tax), t l
tài s n c
òn b

nh trên t ng tài s n (Tang) và ngành ngh (Indust).

n

c tách ra thành các bi n: t ng n / t ng tài s n, n dài

h n / t ng tài s n, n ng n h n / t ng tài s n. Mơ hình gi i thích s bi
c a hi u qu doanh nghi

c tác gi

ng

xu

yit = 0 + 1xLeverageit + 2xGrowthit + 3xSizeit + 4xTaxit +
5xTANGit + 6xIndustit +


16

Sau khi ch y mơ hình h i quy tuy

phân tích m i quan h

gi a hi u qu doanh nghi p (NETPRO, PROF, và Tobin) v i các ch s

ịn

b y tài chính, k t qu
- L i nhu n biên t (NETPRO) có m i quan h tiêu c c v i m c

t ng n trên t ng tài s n và m c n dài h n trên t ng tài s n.
m i quan h không rõ ràng v i t l n ng n h n / t ng tài s n.
- T su t l i nhu

c thu , lãi vay c ng kh u hao trên t ng tài

s n (PROF) thì có m i quan h tích c c v i m c n dài h n / t ng tài s n
và n ng n h n / t ng tài s

i quan h gi a t su t sinh l i

trên tài s n v i t ng n trên t ng tài s n là không rõ ràng.
-

hi u qu doanh nghi p b ng các ch tiêu th

ng

thì Tobin có m i quan h tiêu c c v i t ng n / t ng tài s n và n dài
h n / t ng tài s

s Tobin l i có m i quan h tích c c v i n

ng n h n / t ng tài s n.
K t qu th ng kê cho th y c u trúc v n c a doanh nghi p hay t ng n /
t ng tài s n hay n dài h n / t ng tài s n thì có tác

ng tiêu c

n hi u qu

doanh nghi p. Còn n ng n h n / t ng tài s n thì có quan h tích c

n hi u

qu doanh nghi p. Nguyên nhân là do khi s d ng n ng n h n tài tr cho các
ho

ng c a công t

quy n l i gi
Nghiên c u c
- T

ã góp ph n gi m thi
ã gia t

u qu doanh nghi p.

t lu n:
phát tri

nghi p. Khi doanh nghi p có nhi
nhàn r i ít. Doanh nghi p s d ng n
b

i di n, và mâu thu n

u qu doanh nghi p.

u qu doanh
i u qu , dòng ti n
i di

c gi m


17

- Quy mơ doanh nghi p có quan h

c chi u v i hi u qu

doanh nghi

n nghiên c

2007-2008, n n kinh t th gi
doanh nghi p vay, th

n ch cho

ng ch ng khốn r

nghi p có quy mơ càng l n thì b

ng n

i doanh

nghi p nh .
- T

ng c a c u trúc tài chính

nhau gi a các ngành ngh . S d
ch t ngành ngh

m ho

n hi u qu doanh nghi p khác
y là do có s khác bi t trong tính

ng

m tài s n và vịng

ic a

i v i ngành ch bi n th c ph m, t ng n / t ng tài
s n

ng tiêu c

n hi u qu doanh nghi p.

T k t qu nghiên c u trên, tác gi khuy n khích s d ng v
tài tr cho các ho
v im

ng c a doanh nghi p

i h n vay v n ph

d ng tài s n. Nhà qu n tr ph

giám sát ho

ng xuyên theo dõi và

ng s d ng ngu n v n sao cho hi u qu

hi u qu , doanh nghi p nên có các chuyên gia v
ra quy

qu n tr v n
c khi

nh tài tr .

1.4.2. Nghiên c

tài chính

hi
Nghiên c u v
c

ng c a c u trúc v

n hi u qu doanh nghi p

c Zeitun và Titan th c hi n t i các doanh nghi p

Jordan. Bài

nghiên c u s d ng báo cáo tài chính c a 167 cơng ty t
2003.
Mơ hình mơ t m i quan h gi a hi u qu doanh nghi p và c u trúc tài
chính c
yit = 0

ut

xu

1 Leverageit + 2Growthit + 3 Sizeit + 4 STDVCFit
+ 5TAX it + 6Tangibilityit + i + uit