Phân tích nguồn gốc tăng trưởng kinh tế tỉnh An Giang giai đoạn 1990 - 2009

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH


TRN TH HI GIANG



PHỂNăTệCHăNGUNăGCăTNGăTRNGă
KINHăTăTNHăANăGIANGă
GIAIăONă1990-2009


LUNăVNăTHCăSăKINHăT









TP. H Chí Minh – Nm β011

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH
ChngătrìnhăGingădyăKinhătăFulbright


TRN TH HI GIANG

PHỂNăTệCHăNGUNăGCăTNGă
TRNGăKINHăTăTNHăANăGIANGă
GIAIăONă1990-2009

Chuyên ngành: Chính sách công
Mư s: 60γ114

LUNăVNăTHCăSăKINHăT
NGI HNG DN KHOA HC
TS.ăăNguynăHuăDng
ThS.ăChơuăVnăThƠnh








TP. H Chí Minh – Nm β011

LIăCAMăÐOAN

Tôi xin cam đoan lun vn này hoàn toàn do tôi thc hin. Các đon trích dn và
s liu s dng trong lun vn đu đc dn ngun và có đ chính xác cao nht trong
phm vi hiu bit ca tôi. Lun vn này không nht thit phn ánh quan đim ca
Trng i hc Kinh t thành ph H Chí Minh hay Chng trình ging dy kinh t
Fulbright.

TP. H Chí Minh, ngày …. tháng …. nm 2011
Tác gi



Trn Th Hi Giang

LIăCMăN


u tiên, tôi xin gi li cm n sâu sc đn thy V Thành T Anh, thy Châu
Vn Thành và thy Nguyn Hu Dng đư tn tình h tr và hng dn tôi trong quá
trình hoàn thành lun vn.
Ngoài ra tôi cng xin chân thành cm n các thy, cô ca Chng trình Ging
dy Kinh t Fulbright thuc trng i hc Kinh t TP. H Chí Minh đư tn tình ging
dy cng nh trao truyn lng kin thc vô giá cho tôi trong thi gian nghiên cu, hc
tp ti chng trình.
Tôi cng vô cùng bit n gia đình tôi khi h đư  bên cnh, đng viên, to điu
kin và là ch da tinh thn cho tôi trong sut quá trình hc tp. ng thi tôi cng
chân thành cm n đn tt c bn lp MPP1 đư nhit tình h tr thông tin và có nhng
góp ý hu ích cho bài lun vn.
Trân trng cm n.

TP. H Chí Minh, ngày tháng nm 2011
Ngi thc hin lun vn

Trn Th Hi Giang



MCăLC

CHNGă1:ăDNăNHP 1
1.1. Bi cnh chính sách: 1
1.2. Vn đ chính sách: 2
1.3. Mc đích và câu hi nghiên cu: 2
1.4. Phm vi nghiên cu 3
1.5. S liu và phng pháp nghiên cu: 3
1.6. im mi và hn ch ca lun vn: 3
1.7. Kt cu ca lun vn: 4
CHNGă2:ăCăSăLÝăLUN 6
2.1. Tng quan c s lý thuyt: 5
2.1.1. Tng trng kinh t và ngun gc tng trng kinh t 5
2.1.2. Phng pháp xác đnh ngun gc tng trng: 6
2.1.3. Mt s nghiên cu v ngun gc tng trng: 11
2.2 Các phng pháp phân tích tng trng áp dng cho tnh An Giang: 12
2.2.1. Phng pháp dch chuyn - cu phn: 12
2.2.2. Hoch toán tng trng 14
CHNGă3:ăKTăQUăPHỂNăTệCH 17
3.1. Tng quan v tnh An Giang 17
3.2. Phân tích v chuyn dch – cu phn 18
3.2.1. Hiu ng tnh trong tng khu vc 21

3.2.2. Hiu ng đng trong tng khu vc 23
3.2.3. Hiu ng tng trng nng sut trong ni ngành 25
3.3. óngăgópăcaăcácăyuătăsnăxutăvƠoătngătrngăkinhăt 28

3.3.1. óng góp ca vn 29


3.3.2. óng góp ca lao đng 32
3.3.3. óng góp ca din tích 34
3.3.3. óng góp ca TFP 38
CHNGă4:ăKTăLUN VÀ GIăÝăCHệNHăSÁCH 41
TĨIăLIUăTHAMăKHO 46
PHăLC 48



DANHăMCăCÁCăKÝăHIU,ăCHăVITăTT

AG: An Giang
CIEM: Vin Nghiên cu và Qun lý kinh t Trung ng, B K hoch u t
BSCL: ng bng sông Cu Long
GDP: Tng sn phm quc ni (Gross Domestic Product)
GNP: Tng sn lng quc gia (Gross National Product)
HDI: Ch s phát trin con ngi (Human Development Index)
ICOR: H s s dng vn (Incremental Capital - Output Ratio)
KV1: Khu vc I
KV2: Khu vc II
KV3: Khu vc III
NI: Thu nhp quc dân (National Income)
NNP: Tng sn phm ròng quc gia (Net National Product)
OECD: T chc Hp tác và Phát trin Kinh t (Organization for Economic
Cooperation and Development)
TFP: Nng sut các nhân t tng hp (Total Factor Productivity)
USD: ng đôla M

DANHăMCăBNGăBIU

Bng 3-1: Din bin c cu kinh t ca tnh An Giang giai đon 1990-2009 Ph lc
Bng 3-2: Các hiu ng làm tng nng sut trong quá trình dch chuyn
c cu kinh t giai đon 1990-2009 19
Bng 3-3: Hiu ng do chuyn dch c cu kinh t giai đon 1990-2009 20
Bng γ-4: Nng sut và t trng lao đng thay đi trong
giai đon 1991-2009 Ph lc
Bng 3-5: Hiu ng tnh trong γ khu vc giai đon 1990-2009 21
Bng 3-6: Hiu ng đng trong γ khu vc giai đon 1990-2009 23
Bng 3-7: Hiu ng tng trng ni ngành ca γ khu vc giai đon 1990-2009 25
Bng 3-8: Thng kê mô t s liu Ph lc
Bng 3-9: Kt qu phng pháp hoch toán tng trng 29
Bng 3-10: óng góp ca vn vào tng trng giai đon 1991-2009 Ph lc
Bng γ-11: T trng ngun vn trong tng vn đu t phát trin
giai đon 1991-2009 Ph lc
Bng 3-12: T trng và th hng các lnh vc đu t do nhà nc
đu t β000-2008 Ph lc
Bng 3-13: óng góp ca lao đng vào tng trng giai đon 1991-2009 32
Bng γ-14: Tc đ tng lao đng trung bình trong giai đon β000-2009 Ph lc
Bng 3-15: óng góp ca din tích vào tng trng giai đon 1991-2009 35
Bng 3-16: óng góp ca TFP vào tng trng giai đon 1991-2009 39



DANHăMCăHÌNHăV

Hình 3-1: Các hiu ng trong quá trình dch chuyn c cu kinh t giai đon
1990-2009 19
Hình 3-β: Hiu ng do chuyn dch c cu kinh t trong tng khu vc kinh t
giai đon 1990-2009 21
Hình 3-3: S thay đi t trng ca γ khu vc 22
Hình 3-4: Nng sut ca γ khu vc trong giai đon 1990-2009 24
Hình 3-5: Nng sut ca γ khu vc trong giai đon 1990-2009 26
Hình 3-6: Tc đ tng ca GDP khu vc I và đóng góp ca lao đng vào tng
trng kinh t 33
Hình 3-7: Tc đ tng din tích sn xut và tng trng sn lng khu vc I 38



TÓMăTT

Kt qu nghiên cu đóng góp mt góc nhìn rng hn v ngun gc tng trng
kinh t tnh An Giang da trên c s phân tích mt cách khoa hc. Trong đó, phng
pháp phân tích ngun gc tng trng kinh t kt hp hai phng pháp phân tích dch
chuyn - cu phn và phng pháp hch toán tng trng là đim khác bit so vi các
đánh giá v tng trng kinh t ti tnh An Giang. Nó giúp cho nhà hoch đnh chính
sách hiu sâu hn v ngun gc ca tng trng phc v cho vic xây dng đnh hng
chin lc phát trin kinh t bn vng cho đa phng trong thi gian ti.
Nghiên cu tìm ra rng: (i) Chuyn dch c cu kinh t đa phng trong giai đon
1990-β009 t khu vc I sang khu vc III là đáng k nhng còn chm, riêng khu vc II
không có bin đng nhiu; (ii) Tng trng ni ngành ca khu vc II và III là thp
không nh k vng ca đa phng nguyên nhân do t trng lao đng còn quá thp; khu
vc I có đóng góp vào tng trng cao nht nhng không bn vng do đóng góp này
ph thuc vào tng din tích đt sn xut nông nghip và tng lc lng lao đng gin
đn; (iii) óng góp vào tng trng kinh t ca TFP là không đáng k nhng có xu

hng tng. óng góp ca vn thp, th hin vai trò ca vn trong quá trình tng trng
ca tnh An Giang thp. iu này hoàn toàn khác vi kt qu nghiên cu v đóng góp
ca vn trên phm vi c nc. c bit, đóng góp ca din tích sn xut nông nghip và
lc lng lao đng là đáng k vào tng trng kinh t ca tnh, th hin trình đ phát
trin kinh t ca tnh An Giang vn còn thp.
Tóm li tng trng kinh t tnh An Giang giai đon 1990-β009 là cao so vi bình
quân c nc nhng cht lng tng trng thp, không n đnh, ph thuc nhiu vào
lc lng lao đng ph thông và tng din tích đt nông nghip. Nh vy trong thi
gian ti, đ đt đc mc tiêu tng trng kinh t bn vng tnh An Giang cn có
nhng điu chnh phù hp.
- 1 -


CHNGă1:ăDNăNHP


1.1. Bi cnh chính sách:
Tng trng kinh t cao và bn vng là mc tiêu ca tt c các nhà lưnh đo
trên bt k quc gia nào. Trong dài hn, mt s chênh lch nh v tc đ tng
trng gia các quc gia có th dn đn s khác bit rt ln trong thành qu phát
trin ca các nc. Tng trng kinh t là yu t quan trng nht, quyt đnh phúc
li kinh t ca mi quc gia và vic tìm hiu yu t nào to nên tng trng t lâu
đư tr thành mt trong nhng câu hi trung tâm ca kinh t hc (Trn Th t,
2004). Do vy, gii thích nguyên nhân ca tng trng kinh t, đc bit là ngun
gc ca tng trng đ đánh giá s tng trng nhanh hay chm ca mt quc gia
mi quan tâm ln ca các nhà qun lý.
Cng nh mc tiêu phát trin bn vng ca quc gia, tnh An Giang cng đt
mc tiêu tng trng bn vng làm chin lc hàng đu. Tnh An Giang có li th
v phát trin nông nghip mt cách toàn din (đc bit đn vi sn lng lúa và cá
ln nht c nc), có điu kin thun li đ phát trin công nghip ch bin, công

nghip xây dng, thng mi và du lch. Tc đ tng trng GDP trong hai thp k
qua cao hn trung bình c nc (An Giang 9,0%; c nc 7,4%). Dân s hn β,1
triu ngi (β009) trong đó t l lao đng là trên 50%, đây đc xem là thi k dân
s “vàng” rt thun li cho phát trin kinh t. Bt li ln nht ca tnh An Giang là
h thng giao thông không thun li và xa thành ph H Chí Minh – khu vc kinh
t nng đng nht ca c nc.
2
Nhng bù li, tnh An Giang nm trong khu vc
trung tâm ca BSCL và có đng biên gii tip giáp vi vng quc Campuchia
khong 100 km, to điu kin cho tnh An Giang tr thành mt th trng ln hp
dn, rt thun li cho vic giao thng trong khu vc và d dàng tip cn vi các


2
H thng sông ngòi chng cht thun li cho vic ti tiêu đư gây bt li ln cho h thng giao thông đng
b ca tnh, làm con đng đn tnh tr nên ngon ngèo, tn nhiu thi gian do đng nh, qua nhiu cu và
phà.
- 2 -


nc bn nh Campuchia và Lào.
1.2. Vn đ chính sách
Nhm mc tiêu tr thành đa phng có tc đ tng trng cao và bn vng,
tnh An Giang thc hin nhiu bin pháp nh đu t xây dng c s h tng, đu t
giáo dc và chuyn dch c cu kinh t theo hng gim t trng ca nông nghip,
tng t trng ca công nghip và dch v. Kt qu là GDP tng trng cao trong
thp k qua nhng đóng góp vào GDP quc gia là rt khiêm tn (khong β,β% nm
2009), hn na theo xp hng nng lc cnh tranh quc gia hàng nm tnh An
Giang luôn đng trong nhóm 10 tnh thành dn du c nc, nhng hàng nm phi
nhn thêm tr cp t chính ph khong γ0-40% trong tng thu ngân sách. Vì vy

vn đ đt ra xung quanh cht lng tng trng GDP trong thi gian qua là quá
trình chuyn dch c cu kinh t đóng góp vào tng trng nng sut ra sao và
phân tích yu t nào đóng góp chính vào tng trng này? ây là bài toán nan gii
mà hin nay tnh An Giang cha có nghiên cu nào gii đáp tha đáng. Vì th,
trong nghiên cu này tác gi s phân tích ngun gc tng trng kinh t ca tnh An
Giang trong giai đon 1990-β009 nhm gii quyt vn đ trên bng phng pháp
phân tích dch chuyn - cu phn và hch toán tng trng.
1.3. Mc đích và câu hi nghiên cu
Mc đích ca nghiên cu này là làm rõ vn đ ngun gc tng trng kinh t
ca tnh An Giang da trên c s khoa hc. Các mc tiêu c th là đnh lng các
yu t quyt đnh tng trng kinh t ca tnh An Giang, đ t đó đ xut các gii
pháp tp trung và phù hp vi vai trò ca chúng trong tng trng kinh t.
 gii quyt các mc tiêu trên, các câu hi cn đc làm sáng t nh sau:
(1) Quá trình dch chuyn kinh t đóng góp nh th nào vào tng trng kinh
t ca tnh An Giang giai đon 1990-2009?
(2) Trong s các yu t: vn, lao đng, din tích đt sn xut nông nghip và
TFP ca tnh An Giang giai đon 1990-2009, yu t nào đóng góp chính?
(3) Vi mc tiêu tng trng kinh t cao và n đnh, tnh An Giang cn tp
- 3 -


trung phát trin yu t nào trong tng lai?
1.4. Phm vi nghiên cu
Phm vi nghiên cu trên đa bàn tnh An Giang t nm 1990-2009.
Tác gi phân tích tng trng kinh t thông qua phân tích nng sut tng do
hiu ng ca quá trình chuyn dch c cu kinh t và ngun gc tng trng sn
lng - hàm sn xut - vi các yu t: vn, lao đng, din tích đt sn xut nông
nghip và TFP; không phân tích đn yu t khác ngoài các vn đ kinh t, nh môi
trng, xư hi.
1.5. S liu và phng pháp nghiên cu

Các s liu v GDP, vn đu t phát trin, lao đng, din tích đt sn xut
nông nghip ly t Niên giám thng kê. S liu v vn đu t toàn xư hi ly t S
K hoch và u t. Các s liu v GDP, vn đu đc quy v mt mc giá chung
nm 1994.
Hai phng pháp nghiên cu s dng là: (i) phng pháp dch chuyn – cu
phn: phân tích tng trng nng sut tng thêm do ba hiu ng: tnh, đng và ni
ngành; (ii) phng pháp hch toán tng trng t kt qu hi qui hi qui hàm sn
xut đ đnh lng đóng góp ca các yu t vn, lao đng, din tích đt sn xut
nông nghip và TFP vào tng trng kinh t.
1.6. im mi và hn ch ca lun vn
im mi ca lun vn là tác gi phân tích tng trng kinh t ca tnh kt hp
hai phng pháp: hch toán tng trng t kt qu hi qui hàm sn xut và phng
pháp dch chuyn - cu phn đ đnh lng đóng góp ca các yu t và phn tng
nng sut lao đng c th trong tng khu vc kinh t. Mt đim mi na là tác gi
b sung yu t din tích đt sn xut nông nghip vào mô hình hàm sn xut, do đc
đim ca An Giang là tnh nông nghip. Tính đn thi đim hin ti, đây cng là
lun vn phân tích tng trng kinh t ca tnh An Giang duy nht s dng cùng lúc
hai phng pháp nghiên cu trên.
- 4 -


Hduy nht s dng cùng lúc hai phng pháp nghiên cu trên. tcác ynht s
dng c theo các ti dng cùng lúc hai phng pháp nghiên cu trên. tng trng kinh
t ca tng khu vc kinh ththeo c dheo các ti dng cùng lúc hai phng pháp
nghihông đ theo yêu cu, nhng s tm chp nhn đc nu mc đ gii thích ca
mô hình cao và các h s hdheo c có ý ngha thng cùn
1.7. Kt cu ca lun vn
Bài vit đc chia thành 4 chng nh sau: Chng 1 s gii thiu bi cnh
chính sách, vn đ chính sách, phm vi nghiên cu, mc đích nghiên cu, phng
pháp nghiên cu, đim mi và hn ch ca lun vn. Chng β gii thiu tng quan

v c s lý thuyt và phng pháp nghiên cu v dch chuyn - cu phn và ngun
gc tng trng và cách áp dng cách tính này đ phân tích tng trng ca An
Giang. Chng γ trình bày kt qu phân tích, đu tiên là phân tích hiu ng ca quá
trình dch chuyn c cu kinh t vi tng trng nng sut. Sau đó phân tích tng
yu t riêng l tác đng đn tng trng, gm: vn, lao đng và TFP. Xen k tng
phn là liên h tng trng kinh t, TFP vi tng trng nng sut lao đng trong
ni ngành và do tác đng ca vic dch chuyn c cu kinh t. Chng 4 gi ý
chính sách da trên các kt qu phân tích  các chng trc và kt lun.


- 5 -


CHNGă2:ăCăSăLÝăLUN

2.1. Tng quan c s lý thuyt
2.1.1. Tng trng kinh t và ngun gc tng trng kinh t
Tng trng kinh t là s gia tng v quy mô sn lng quc gia hay quy mô
sn lng quc gia tính trên bình quân đu ngi trong mt khong thi gian xác
đnh - thng là mt nm. Các ch tiêu đc s dng đ đo lng tng trng kinh
t nh: GDP (tng sn phm quc ni/ trong nc), GNP (tng sn phm quc
dân), NNP (sn phm quc dân ròng), NI (thu nhp quc dân)… Trong đó, ch tiêu
GDP đc s dng ph bin hn vì nó phn ánh đc tng thu nhp ca mi ngi
trong nn kinh t và tng chi tiêu đ mua sn lng hàng hóa, dch v ca nn kinh
t.Tng trng kinh t biu hin qua giá tr tuyt đi thông qua xem xét quy mô ca
GDP (∆Y = Y
t
- Y
t-1
) hay qua giá tr tng đi thông qua mc tng trng GDP (g

Y
= ∆Y/Y
t-1
x 100%).
Tng trng kinh t là yu t quan trng nht quyt đnh phúc li kinh t ca
mt quc gia, do vy, vic nghiên cu các yu t quyt đnh nên tng trng kinh t
là thc s cn thit.
 có đc tng trng kinh t, nn kinh t đó phi tri qua hai quá trình c
bn: tích ly các yu t sn xut và tng trng nng sut. Tích ly các yu t sn
xut là s gia tng v quy mô ca các yu t sn xut, nh tng quy mô tr lng
vn, tng s lng lao đng… Tng trng nng sut là s gia tng sn lng đc
to ra bi mt c máy hay mt lao đng, đc to ra bi ci thin hiu qu s dng
các yu t sn xut hay thay đi công ngh. Nng sut có th đc xác đnh theo 2
cách c bn: nng sut lao đng và nng sut các nhân t tng hp. Nng sut lao
đng đc đo lng da trên s sn phm trên mt lao đng hay mt gi lao đng.
Còn nng sut các nhân t tng hp - còn đc gi là TFP (Total Factor
Productivity) - đo lng gián tip s kt hp có hiu qu các yu t sn xut và
đóng góp ca tin b công ngh, vai trò ca th ch và nh hng ca các yu t
- 6 -


khác ngoài các yu t sn xut đc s dng phân tích.
3

Các nhà kinh t hc xây dng hàm sn xut tng quát vi các yu t sn xut
chính (vn, lao đng, tài nguyên và công ngh) đ gii thích s gia tng sn lng
đu ra t các yu t đu vào. Trong nghiên cu v ngun gc tng trng thì hàm
sn xut theo dng Cobb-Douglass (do hai nhà toán hc và kinh t hc ngi M
sáng lp) đc s dng ph bin. Cobb-Douglass là dng hàm s phi tuyn tính,
vic s dng hàm dng này đ phân tích mi quan h đu ra – đu vào phù hp vi

thc t là sn lng đu ra không tng tuyn tính theo quy mô đu vào.
Mô hình đu tiên nghiên cu v ngun gc tng trng là mô hình Solow ca
nhà kinh t hc Robert Solow. Hàm sn xut ca Solow gm ba yu t đu vào:
vn, lao đng và tin b k thut. Theo đó, sn lng (tc đu ra) s ph thuc vào
s lng vn và lao đng (tc đu vào); mà vn thì có li tc biên gim dn theo
quy mô, nên tin b k thut s làm dch chuyn hàm sn xut theo thi gian. Kt
lun ca mô hình này là nn kinh t s đt trng thái tng trng cân bng trong dài
hn vi tc đ tng trng kinh t bng vi tc đ ca tin b k thut cng vi tc
đ tng trng ca lao đng.
Hàm sn xut đc xây dng theo dng phng trình toán hc Cobb-Douglass
vi γ yu t đu vào: vn (K), lao đng (L) và tin b công ngh (A).


LAKALKFY  ),,(
(a.1)
“”, “ß” là ly tha phn ánh đ co giưn ca sn lng ln lt theo lao đng,
vn. Tng ( + ß) phn ánh sc sinh li theo quy mô, cho bit nn kinh t đang 
trng thái tng hay gim hoc không đi theo quy mô. iu này có ý ngha quan
trng trong phân tích tng trng, vì khi đư xác đnh trng thái ca nn kinh t, các
nhà phân tích s đ ra nhng chính sách phù hp vi bi cnh kinh t.
2.1.2. Phng pháp xác đnh ngun gc tng trng
2.1.2.1. Dch chuyn – cu phn (shift – share analysis)


3
Trong mô hình ca Solow, TFP còn đc gi là “phn d” hoc “s d Solow”, tính t phn tng trng
loi tr ht các yu t sn xut có trong mô hình.
- 7 -

Phng pháp dch chuyn – cu phn là mt phng pháp toán hc, dùng đ
phân tách s thay đi các cu phn trong cu trúc tng th, phn ánh s thay đi v
trí ca các cu phn và s thay đi trong ni b ca các phn c th to nên cu
phn. ng dng mô hình phân tích ca Jan Fagerberg (2000), ni dung phân tích s
là tìm ra con s c th trong tng trng nng sut, bao nhiêu phn trm là do tng
nng sut trong ni ngành và bao nhiêu phn trm là do tng nng sut do quá trình
chuyn dch và tìm đóng góp ca tng b phn cu phn trong tng th
Gi P là nng sut lao đng; Y là giá tr tng thêm; L là lc lng lao đng
tham gia nn kinh t; i = (1,β,γ), đi din cho khu vc I, khu vc II, khu vc III.
Ta có:












i
i
i
i
i
i
i
i

i
L
L
L
Y
L
Y
L
Y
P
(b.1)
Nng sut và t trng ca tng khu vc nh sau:
i
i
i
L
Y
P 
và
L
L
S
i
i

(b.2)
Thay (b.β) vào (b.1), ta đc:
 



i
ii
SPP .
(b.3)
t P là phn thay đi nng sut, S là phn thay đi t trng. Ta đc:
o
PPP 
1
,
o
SSS 
1

Thay vào phng trình (b.β), ta đc:
 


i
ioiiiiio
SPSPSPP .

[1] [2] [3]

[1] Hiu ng tnh (static effect): đc xem là giai đon đu ca quá trình
chuyn dch. u tiên, s lao đng s dch chuyn (S≠0), nng sut lao đng lúc
này cha thay đi (P
o
). Hiu ng tnh s có tác đng tích cc (>0) nu lao đng dch
chuyn t khu vc có nng sut thp sang nng sut cao; có tác đng tiêu cc (<0)
nu lao đng dch chuyn t khu vc nng sut cao sang nng sut thp.

- 8 -


[2] Hiu ng đng (dynamic effect): đc xem là giai đon th hai ca quá
trình chuyn dch. Mt khi s lng lao đng thay đi (S≠0), sau mt thi gian
lng sn phm đc to ra ca ngành cng s thay đi; hoc nói cách khác, nng
sut lao đng đư thay đi (P≠0). Hiu ng trong giai đon này phc tp hn trong
giai đon 1. Hiu ng tích cc (>0) xy ra trong β trng hp: (i) khu vc đó va có
nng sut tng (P>0) va có s lao đng tng (thu hút đc nhiu lao đng); (ii)
khu vc có nng sut gim (P<0) và lao đng trong khu vc đó gim (lao đng ri
b công vic trong khu vc này). Hiu ng tiêu cc cho các trng hp còn li: (i)
có nng sut tng (P>0) và lao đng gim (S<0); (ii) nng sut gim (P<0) và
lao đng tng (S>0).
[3] Hiu ng trong ni ngành (within effect): đo lng s thay đi nng sut
(P) trong ni ngành ng vi trng s lao đng trong khu vc phân tích ban đu
(S
o
). Hiu ng tích cc khi nng sut trong khu vc tng (P>0). Ngc li, có tác
đng tiêu cc khi nng sut gim (P<0).
Tóm li, mi s thay đi trong nng sut và lao đng ca mi khu vc đu có
ý ngha và nh hng đn nng sut ca tng th nn kinh t. S thay đi lao đng
có tác đng tiêu cc khi lao đng dch chuyn t khu vc có nng sut cao sang
nng sut thp. S thay đi ca nng sut, nu P>0, hu ht đu có li cho nn
kinh t. Tuy nhiên, thc t có nhng ngành có nng sut cao, tác đng ngay đn
GDP trong hin ti nhng v lâu dài s không tt cho tng trng hoc tác đng bt
li đn s phát trin đn các ngành khác. Ngoài ra, vic s dng ch tiêu nng sut
lao đng có hn ch là không phn ánh đc đóng góp ca các yu t khác nh,
vn, ng dng khoa hc k thut, hiu qu qun lý…
Nh mt bài toán đ ti u li nhun, c cu ngành kinh t gm các ngành
kinh t, đc ví nh danh mc đu t đc la chn vi t trng khác nhau. Tuy

nhiên, bài toán này đc gii quyt bi rt nhiu ngi và nhà nc là mt-nhng-
rt-quan-trng trong s đó. Nhà nc tác đng vào c cu ngành bng cách thông
báo xu hng c cu ngành d kin, tp trung đu t và có các chính sách u đưi
đu t vào các ngành đc u tiên đ phát trin.
- 9 -


C cu ngành kinh t cho bit trình đ phát trin ca nn kinh t, do đó, nó
luôn dch chuyn theo mt xu hng th hin trình đ phát trin ca nn kinh t.
Thông thng  các nc phát trin, t trng ca ngành dch v rt ln, ngc li,
t trng này  các nc đang phát trin chim t trng khong GDP khong β0 –
30%
4
.
C cu ngành thng đc chia thành γ khu vc: nông nghip, công nghip
và dch v (còn đc gi là khu vc I, khu vc II, khu vc III). Vic phân chia c
cu ngành kinh t ch có ý ngha tng đi, mc đích đ phân loi ngành có nng
sut thp và nng sut cao. Nng sut lao đng ca khu vc nông nghip là thp
nht, do tính cht công vic ca nhng ngành trong khu vc này khá đn gin, tp
trung nhiu lao đng gin đn. Theo lý thuyt v thay đi c cu ca nhà kinh t
hc Hollis Chenery,
5
t trng ca ngành nông nghip trong GDP có xu hng gim
và t trng ca ngành công nghip trong GDP có xu hng tng gn lin vi
GNP/ngi tng và có đim gia cho quá trình phát trin nông nghip và công
nghip. Các quc gia đang phát trin nu “nôn nóng công nghip hóa”, xem nh
đóng góp ca nông nghip s ri vào “cái by”.
6
 không vng vào cái by này
các nc phi có chin lc phát trin nông nghip và công nghip thích hp.

Vic xây dng c cu ngành kinh t là mt vic làm khó khn. Mt c cu
ngành hp lý phi có các b phn kt hp mt cách hài hòa, cho phép khai thác ti
đa các ngun lc ca đt nc, ca đa phng mt cách hiu qu, đm bo nn
kinh t tng trng vi tc đ cao và cht lng tng trng n đnh, bn vng.
Nu c cu kinh t không hp lý s dn đn vic tp trung các ngun lc, to ra tác


4
 Mai Thành, 2007.
5
inh Phi H, β009.
6
Nu chuyn sang công nghip mà không da vào nn tng nng sut lao đng, khu vc nông nghip s
gim. S có mt lng ngoi t hy sinh đ nhp khu lng thc thay vì nhp khu máy móc, nguyên vt liu
phc v cho mc tiêu phát trin kinh t. Bên cnh đó, nông nghip kt hp vi vic nhp khu s làm giá
lng thc tng, làm thu nhp thc ca công nhân gim, đòi hi phi tng lng công nhân. Khi lng tng
mà nng sut lao đng không tng tng ng s làm tích ly t bn và đu t tái sn xut công nghip gim,
t đó làm cho tc đ tng trng công nghip gim. Nh vy, nn kinh t mà tng trng c khu vc nông
nghip và công nghip đu gim thì tng trng chung ca nn kinh t s gim.
- 10 -


đng “chèn ép” các khu vc khác, bt li đn tng trng.
2.1.2.2. Hch toán tng trng
Theo gi đnh ca trng phái tân c đin, sc sinh li không đi theo quy
mô, tc tng ( + ß)=1. Nh vy, phng trình hàm sn xut (a.1) bin đi li theo
gi đnh ca Solow nh sau:
   




1

tttt
LKAY

(a.3)
T hàm sn xut, Solow đư xây dng khung hch toán ngun gc tng trng
bng cách ly vi phân β v.
 
L
dL
K
dK
A
dA
Y
dY

 1


 
LKY
ggag

 1.
(a.4)
Phng trình (a.4) đc gi là phng trình “hch toán tng trng”, vi ý
ngha phân tích đóng góp ca tng yu t cu thành nên tng trng sn lng:

Tng trng
ca sn lng
Y
g

=
Tng nng sut
các yu t
A
+
óng góp
ca vn
K
g.


+
óng góp ca
lao đng
 
L
g

1


Vi g
Y
, g
K

, g
L
là tc đ tng ca sn lng và các yu t đu vào;

,
 

1

là t trng thu nhp ca vn và lao đng trong tng thu nhp quc dân Y; a là TFP
hay s d Solow, đc tính nh sau:

 
LKY
ggga

 1.
(a.5)
Ngày nay, TFP đc đánh giá cao trong vic phân tích tng trng kinh t vì
TFP lý gii đc nhiu hn h s ICOR hay nng sut lao đng.
7
TFP có đc t
nhiu yu t: tin b công ngh, trình đ hc vn và tay ngh ca lao đng, c cu
kinh t, cht lng và tính minh bch ca b máy nhà nc, c cu đu t (theo


7
Ch tiêu ICOR do Harrod-Domar tính toán (
YIICOR  /
) da trên β gi đnh: (i) các nhân t khác

không thay đi; (ii) ch có gia tng vn mi dn đn tng sn lng. Hn ch ca ICOR là không tính đn các
yu t khác ngoài vn và đ tr đu t.
Nng sut lao đng (P = Y/L) là s sn phm làm ra t mt lao đng hoc mt gi lao đng. Hn ch ca ch
tiêu nng sut lao đng cng ging nh hn ch ca ICOR, tc không phn ánh ht thc t. ôi khi nng sut
lao đng tng do đu t tng, thay đi công ngh
- 11 -


hng tp trung vào nhng ngành có sut sinh li nhanh và cao)…
Qua nhng c s lý thuyt đư đ cp  trên, ta thy tng trng kinh t ph
thuc vào quá trình tng trng nng sut và tích ly các yu t sn xut. Mt nn
kinh t tng trng có cht lng th hin qua t trng đóng góp ca TFP cao,
không b nh hng bi cú sc bên ngoài. Mt c cu ngành kinh t hp lý s thúc
đy quá trình tng trng kinh t din ra nhanh và bn vng.
2.1.3. Mt s nghiên cu v ngun gc tng trng
Có rt nhiu nghiên cu v ngun gc tng trng kinh t ca quc gia nhng
bài nghiên cu tng trng kinh t ca đa phng thì không có nhiu. Bài nghiên
cu tng trng kinh t di góc đ ca đa phng mà tác gi tìm đc là bài vit
ca các tác gi ng Hoàng Thng, Võ Thành Danh (2010) phân tích tng trng
kinh t ca thành ph Cn Th. Bài nghiên cu đa ra mt s kt qu thú v: trc
khi chia tách tnh (1994), tc đ tng GDP ph thuc vào s đóng góp ca vn, gp
16 ln đóng góp ca lao đng, đóng góp ca TFP rt thp; nhng sau khi tách tnh,
đóng góp ca vn đư gim, ch gp 6 ln đóng góp ca lao đng, đóng góp ca TFP
ln áp đóng góp ca vn. Tuy nhiên, các tác gi tính toán t trng đóng góp ca vn
t s liu trung bình ca c nc và gi đnh sc sinh li không đi theo quy mô.
Qua so sánh các bài nghiên cu v ngun gc tng trng ca Vit Nam cng
nh mt s nc khác, tác gi nhn thy các kt qu nghiên cu khác nhau dù cùng
phân tích chung mt khong thi gian. Nguyên nhân có s khác bit là do có s
khác nhau trong vic la chn s liu và phng pháp đc s dng đ phân tích.
C th, s khác bit trong vic chn la s liu v yu t vn và con s khu hao,

s liu v lao đng: đang tham gia vào nn kinh t hay là ngun lao đng… Nh
Trn Th t (β004) s dng ch tiêu tài sn tích ly vi t l khu hao là 5%, loi
tr yu t chu k kinh doanh khi tính toán tng trng bng cách tính toán c
lng GDP tim nng ca nn kinh t và tìm ra đóng góp ca TFP cao. Nguyn Th
Cành (β009) xác đnh t phn thu nhp ca vn và lao đng thông qua c lng h
s m ca hàm sn xut Cobb-Douglas; gi đnh ca mô hình là sc sinh li không
đi theo quy mô…
- 12 -


Trong các bài nghiên cu v ngun gc tng trng, phn ln các yu t sn
xut đc phân tích là vn và lao đng (và trình đ lao đng), không có yu t tài
nguyên hay din tích đt sn xut nông nghip do gi đnh phn giá tr ca tài
nguyên hoc đt đư đc tính vào yu t vn. Trong các bài phân tích v tng
trng nông nghip ca mt s nc khác, yu t din tích sn xut nông nghip
(cùng vi các yu t khác) đc đa vào, tách bch vi yu t vn. C th nh bài
nghiên cu: Determinants of Agricultural Growth in Indonesia, the Philippines, and
Thailand ca các tác gi Yair Mundlak, Donald F. Larson and Rita Butzer (2002) và
Agricultural Growth Accounting and Total Factor Productivity in South Asia: A
Review and Policy Implications ca các tác gi Praduman Kumar, Surabhi Mittal
and Mahabub Hossain (2008)…
Hin  Vit Nam, tác gi cha tìm đc phân tích tng trng nng sut theo
phng pháp dch chuyn - cu phn.  các nc khác, phng pháp này đc s
dng đ phân tích quá trình chuyn dch c cu kinh t trong các bài vit ca Jan
Fagerberg (2000) và bài phân tích ca Economic Divison thuc Ministry of Trade
and Industry Singapore.
2.2. Các phng pháp phân tích tng trng áp dng cho tnh An Giang
Trong lun vn này tác gi s dng β phng pháp đ phân tích ngun gc
tng trng kinh t ca tnh An Giang, bao gm phân tích dch chuyn – cu phn
và phng pháp hch toán tng trng.

2.2.1. Phng pháp dch chuyn – cu phn
Phng pháp dch chuyn - cu phn là phng pháp “bóc tách” các phn nh
hng ca quá trình dch chuyn lao đng vào tng trng nng sut trong γ khu
vc ca nn kinh t. Bao gm: (i) khu vc I (nông nghip): các ngành nông nghip,
lâm nghip và thy sn: (ii) khu vc II (công nghip hay công nghip – xây dng):
các ngành khai thác m, ch bin, sn xut và phân phi đin nc, xây dng; và
(iii) khu vc III – thng mi - dch v: buôn bán, sa cha, tín dng, bt đng sn,
qun lý nhà nc…
- 13 -


Phng pháp dch chuyn - cu phn đc s dng đ phân tích quá trình tng
trng nng sut ca tnh An Giang là phù hp. Ni dung phân tích ca phng
pháp này phù hp vi mc tiêu tác gi mun nhm đn khi phân tích quá trình
chuyn dch c cu ngành kinh t ca tnh An Giang.
S liu đc s dng: (i) GDP ca tnh An Giang và GDP ca γ khu vc ca
tnh An Giang tính theo giá so sánh nm 1994, đn v tính là triu đng; (ii) lao
đng tham gia vào nn kinh t và lao đng đang làm vic trong γ khu vc trong đ
tui lao đng theo quy đnh ca nhà nc, đn v tính là ngi. (Xem cách tính
trong mc β.2.1.1)
Phng pháp dch chuyn - cu phn phân tích s thay đi ca tng b phn
trong tng th. B phn đc chn là khu vc I, II, III, tng th là GDP ca tnh An
Giang. S thay đi tng b phn do các hiu ng: tnh, đng và trong ni b ngành.
Săđă2.1ăKhungăphơnătíchănngăsutătngăth

Có nhng cách tính khác nhau trong phng pháp này do la chn mc thi
gian phân tích khác nhau: nm đu tiên, nm cui cùng hoc trung bình các nm.
Trong bài nghiên cu này, tác gi ly nm 1990 (nm đu tiên ca giai đon 1990-
2011) làm nm gc. Tt c các phn: tng nng sut tng thêm, t trng lao đng
tng thêm khi đc đ cp đu so vi nm gc.

- 14 -


Ví d:  phn γ.γ. Phân tích dch chuyn – cu phn, khi tác gi vit: “Trong
quá trình dch chuyn kinh t, các hiu ng tnh, đng, ni ngành đã làm nng
sut… tng thêm ln lt là 0,605, 0,514, 2,474 triu đng/ngi/nm” có ngha là
nng sut tng thêm trung bình là 0,605, 0,514, β,474 triu đng/ngi/nm so vi
nm 1990.
2.2.2. Hch toán tng trng
Phân tích ngun gc tng trng trong phn này bng phng trình hch toán
tng trng, s dng s liu GDP, s liu vn đu t toàn xư hi và s lao đng
đang tham gia nn kinh t. An Giang là tnh nông nghip vi trên 70% lao đng
sng bng ngh nông, GDP ca nông nghip chim t trng cao nht trong tng
GDP ca tnh trung bình β0 nm qua (nông nghip 44%, dch v 4β%, công nghip
14%). Do đó, tác gi b sung bin din tích đt sn xut nông nghip (S) vào mô
hình phân tích. Dng hàm đc s dng là hàm sn xut dng Cobb-Douglass (a.1)
có b sung thêm bin S:

SLAKY 
(a’.1)
Trong đó:
- Tng ( + ß + ) ≠ 1, không ràng buc gi đnh sc sinh li không đi theo
quy mô.
- Y là GDP ca tnh An Giang theo giá c đnh nm 1994, ly t ngun Cc
Thng kê tnh An Giang. n v tính: triu đng.
- A là nhân t tng hp (TFP).
- K là s vn đu t toàn xư hi tnh An Giang ly t ngun S K hoch và
u t tnh An Giang, đư có kh lm phát (s dng ch s kh lm phát
tính theo GDP). S liu K có tr đi khu hao vn 5%. S vn K đc cu
thành t khu vc nhà nc, khu vc ngoài nhà nc và khu vc có vn đu

t nc ngoài. Phn vn này không bao gm din tích đt sn xut nông
nghip. n v tính: triu đng.
- L là s lao đng tham gia sn xut kinh t tnh An Giang, ly t ngun Cc
- 15 -


Thng kê tnh An Giang. Bao gm lao đng tham gia vào các hot đng
kinh t trên đa bàn tnh. n v tính: ngi.
- S là din tích đt sn xut nông nghip, ly t ngun Cc Thng kê tnh An
Giang. Bao gm din tích sn xut lúa và din tích nuôi trng thy sn.
n v tính: hecta.
Vic b sung bin S vào hàm sn xut là phù hp vi thc t ca An Giang.
Th nht, do S cng là mt yu t sn xut và s bin đng ca S có nh hng đn
tng trng kinh t thông qua vic tng hoc gim sn lng nông sn. Th hai,
trong s liu K (vn) ca tnh An Giang không bao gm yu t S, tc không gm
giá tr bng tin ca din tích đt sn xut nông nghip. Th ba, An Giang là tnh
nông nghip, phát trin da vào nông nghip nên vai trò ca yu t din tích đt sn
xut nông nghip là rt quan trng đi vi quá trình tng trng ca tnh. Theo quan
đim ca David Ricardo, đt đai là ngun gc ca tng trng và cng là gii hn
ca tng trng.
9
Và trong hàm sn xut dng truyn thng cng bao gm yu t
đt đai hoc theo mt ngha rng hn: tài nguyên thiên nhiên, Do đó, vic đa bin
S vào mô hình phân tích là hp lý.
Tác gi tính toán h s đóng góp ca vn, lao đng bng cách hi qui hàm
sn xut (a’.1).
Mô hình hi qui có dng nh sau:
ln(Y) = ln(A) +  ln(K) + ln(L) + ln(S) (a’.2)

ụ ngha ca mô hình (a’.2) là: phn trm thay đi ca GDP cu thành t phn

trm thay đi ca các yu t sn xut gn vi trng s ca các yu t sn xut và
TFP. Sau khi có h s đóng góp ca các yu t sn xut t kt qu hi qui hàm sn
xut Cobb-Douglass, tác gi s dng phng trình hch toán tng trng đ đo


9
t đai vi din tích gii hn và cht lng đt gim dn s làm tng chi phí sn xut nông nghip, làm
gim li nhun ca nhà sn xut nông nghip và làm giá hàng lng thc tng, t đó làm tng tin lng
danh ngha, làm tng chi phí sn xut ca các lnh vc khác dn đn li nhun ca các nhà sn xut đu gim.
Tuy nhiên, thc t không nh d báo ca D. Ricardo, ông đư b qua yu t quan trng là tin b công ngh.
Ngày nay, nh s tin b ca k thut canh tác nên nng sut sn xut nông nghip đư tng cao hn, đóng
góp nhiu hn cho tng trng.