Giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của các NHTM Việt Nam

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T Tp.HCM


NGUYN TH HNG NGÂN

GII PHÁP NÂNG CAO NNG LC CNH TRANH
CA CÁC NHTM VIT NAM

Chuyên ngành: Kinh t tài chính – Ngân hàng
Mã s: 60.31.12
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC:
PGS.TS PHM VN NNG
TP.H Chí Minh – Nm 2011
MC LC
Trang ph bìa
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc các ký hiu, ch vit tt
Danh mc các bng biu, hình v, đ th
Trang
M đu 1
Chng 1: Tng quan v nng lc cnh tranh ca các NHTM 4
1.1 Khái nim v cnh tranh, li th cnh tranh và nng lc cnh tranh 4
1.1.1 Khái nim v cnh tranh 4
1.1.2 Li th cnh tranh 4
1.1.3 Nng lc cnh tranh 4
1.2 Các ch tiêu đánh giá nng lc cnh tranh ca NHTM 4
1.2.1 Th phn 5
1.2.2 V th tài chính 5

1.2.3 Qun lí và lãnh đo 5
1.2.4 Kh
 nng nm bt thông tin 5
1.2.5 S đa dng và giá c sn phm dch v 5
1.2.6 Kênh phân phi 6
1.2.7 Truy
n tin và xúc tin 6
1.2.8 Trình đ lao đng 6
1.2.9 V th và danh ting 7
1.3 Các nhân t nh hng đn nng lc cnh tranh ca các NHTM 7
1.3.1 Các nhân t quc t 7
1.3.1.1 Các nhân t
 thuc v chính tr 7
1.3.1.2 i th cnh tranh quc t 8
1.3.2 Các nhân t
 trong nc 8
1.3.2.1 Các nhân t kinh t 8
1.3.2.2 Các nhân t v chính tr - pháp lut 9
1.3.2.3 Nhân t v trình đ khoa hc công ngh 9
1.3.2.4 Các nhân t v vn hóa, tâm lý xã hi 10
1.3.2.5 Các nhân t thuc môi trng ngành 10
1.4 Tính đc thù trong cnh tranh ca ngân hàng thng mi 12
1.5 Các công c cnh tranh ca NHTM 14
1.5.1 C
nh tranh bng cht lng 14
1.5.2 Cnh tranh bng giá c 15
1.5.3 Cnh tranh bng h thng phân phi 16
1.6 Kinh nghim nâng cao nng lc cnh tranh ca NHTM các nc trên th
gii và rút ra bài hc kinh nghim cho NHTMVN 16
CHNG 2: Thc trng v nng lc cnh tranh ca các NHTM Vit Nam hin

nay 25
2.1 Khái quát thc trng kinh doanh ngân hàng ti Vit Nam trong nhng
nm qua 25
2.2 Thc trng nng lc cnh tranh ca các NHTMVN 27
2.2.1 Nng lc th phn 27
2.2
.2 Nng lc tài chính 31
2.2.3 Nng lc qun lý và c cu t chc 35
2.2.4 Nng lc cnh tranh v công ngh 30
2.2.5 Nng lc cnh tranh v m rng và phát trin dch v 37
2.2.6 Nng lc cnh tranh v h thng kênh phân phi, mng li 38
2.2
.7 Nng lc cnh tranh v thng hiu 40
2.2.8 Nng lc v ngun nhân lc 42
2.2.9 Nng lc v tng trng tín dng 44
2.3 Vn dng mô hình SWOT đ xác đnh u th cnh tranh ca NHTMVN49
2.3.1 Nhng li th 49
2.3.1.1 Mng li 49
2.3.1.2 Mi quan h khách hàng truyn thng 50
2.3.1.3 Ngun nhân lc mi 50
2.3.1.4 Môi trng kinh t v mô n đnh 50
2.3.2 Nhng khó khn 51
2.3.2.1 Nng lc tài chính 51
2.3.2.2 V
n đ công ngh 51
2.3.2.3 Kh nng đa dng hóa dch v 51
2.3.2.4 Tâm lý hng ngoi ca khách hàng 52
2.3.3 Nhng c hi 52
2.3.4 Nhng thách thc 55
2.3.4.1 i vi Ngân hàng Nhà nc 55

2.3.4.2 i vi các ngân hàng thng mi 55
CHNG 3: Gii pháp nâng cao nng lc cnh tranh các NHTM Vit Nam 59
3.1 nh hng phát trin ngành ngân hàng Vit Nam 59
3.1.1 Quy mô tài sn 59
3.1.2 Tng trng tín dng 59
3.1.3 S
 tng trng mnh ca khi ngân hàng nc ngoài 60
3.1.4 S chuyên bit hóa ngày càng sâu sc, chn li đi riêng trên nhng phân khúc
th trng nht đnh 63

3.1.5. Tip tc đu t hin đi hóa và đa dng hóa sn phm, hot đng dch v
tng nhanh 64
3.1.6 C
ng c, gia tng mng li và cnh tranh ngun nhân lc cht lng cao .64
3.1.7 Tng nhanh tin trình quc t hóa và nhanh chóng gia nhp làn sóng toàn cu
hóa, thu hút ngoi lc và vn ra các nc trong khu vc 65
3.2 Gii pháp đi vi các NHTM 65

3.2.1 Tng cng nng lc tài chính 65
3.2.2 Nâng cao cht lng đi ng nhân viên ngân hàng. 66
3.2.3 a dng hóa các sn phm dch v, phát trin mng li hot đng bn vng

3.2.4 Hin đi hoá công ngh ngân hàng và h thng thanh toán, chú trng hot
đng Marketing, đa dng hoá và nâng cao tin ích các sn phm, dch v ngân hàng
hin đi da trên công ngh hin đi 67

3.2.5 C cu li khu vc ngân hàng Vit Nam 69
3.2.6 Nâng cao ch
t lng tín dng 70
3.2.7 Liên doanh liên kt vi các ngân hàng nc ngoài 71

3.3 Kin ngh vi Chính ph và Ngân hàng nhà nc 72
3.3.1 V phía Chính ph 72
3.3.2 V ci cách h thng NHNN 72
3.3.2.1 Hoàn thin h thng pháp lut ngân hàng 72
3.3.2.2 Nâng cao nng lc ca NHNN v điu hành chính sách tin t 73
3.3.2.3 Nâng cao nng lc ca NHNN v thanh tra, giám sát ngân hàng 75
3.3.3.4 C
n xác đnh rõ ràng ranh gii ca cnh tranh 76
Kt lun 78

DANH MC CÁC KÝ HIU, CH VIT TT
I. Ting vit
CN
Chi nhánh
CSTT Chính sách tin t
DNNN Doanh nghip Nhà nc
DV Dch v
EIB Ngân hàng xut nhp khu
FCB NH  Nht
KH Khách hàng
MHB Ngân hàng ng bng Sông Cu Long
NH Ngân hàng
NAB Ngân hàng Nam Á
NHNN Ngân hàng
Nhà nc
NHTM Ngân hàng Thng mi
NHTMCP Ngân hàng Thng mi C phn
NHTMNN Ngân hàng Thng mi Nhà nc
NHTW Ngân hàng Trung ng
NHNNg Ngân hàng Nc ngoài

NVB Ngân hàng Nam Vit
SEAB NH ông Nam Á
STB Ngân hàng Sài Gòn Thng Tín
PGD Phòng giao dch
TCB Ngân hàng K Thng
TCTD T chc Tín dng
WEB Ngân hàng Phng Tây
VBARD Ngân hàng Nông nghip
II. Ting Anh
ATM
Máy rút tin t đng
CAR H s an toàn vn ti thiu
IAS Phân loi n theo chun quc t
GATS Hip đnh chung v thng mi dch v
M&As sáp nhp và mua li
VAS Phân loi n theo chun Vit Nam
VAFI Hip hi các nhà đu t Tài chính Vit Nam
WB Ngân hàng Th gii
WTO T chc thng mi th gii
DANH MC CÁC BNG BIU, HÌNH V,  TH
I. HÌNH V
Hình 1: Các lc lng điu khin cuc cnh tranh trong ngành 12
II. BNG BIU
Bng 1: T l nm gi ca mt s ngân hàng nc ngoài ti các ngân hàng TM trong
nc 31
Bng 2: Tình hình tng vn ca 10 NH cha đáp ng vào cui nm 2010 34
B
ng 3: Phn mm h thng các NHTM Vit Nam đang áp dng 37
Bng 4: C cu lao đng theo trình đ chuyên môn ca mt s NHTM nm 2010 43
Bng 5: So sánh trung bình mt s ch s ca các NH Vit Nam vi các nctrong khu

vc 61
Bng 6: Mt s ch tiêu ca các NH trong 2010 62
III. BIU 
Biu đ 1: So sánh t l cho vay/huy đng, cho vay/tài sn, cho vay/GDP ca mt s
nc ti 2010
28
Biu đ 2: Th phn huy đng vn; Biu đ 3: Th phn cho vay 29
Biu đ 4: Th phn Tín dng nm 2005-2010 29
Biu đ 5: S lng Ngân hàng giai đon 2006-2010 và 11 Ngân hàng có VL 2010
trên 5.000 t đng 32
Biu đ 6: Qui mô ngành NH ca mt s quc gia; Biu đ 7: H s CAR 2010 ca
mt s NH 35
Biu đ 8: Xp hng ca 5 loi dch v ti mt s NHTM tiêu biu 38
Bi
u đ 9: S lng chi nhánh, phòng giao dch và ATM ca 12 NH ln trong nm
2010 39
Biu đ 10: Top 10 tng trng tài sn ngành NH; Biu đ 11: ATM, POS và th

phát hành 39
Biu đ 12: Thi phn doanh s th; Biu đ 13: Th phn s lng ATM 2010 40
Biu đ 14: Tng trng tín dng 2000-2010; Biu đ 15: Tng trng huy đng 2000-
2010 45
Biu đ 16: Tng trng Tín dng, huy đng và GDP 2000-2010 45
Biu đ 17: C cu thu nhp 2010 ca 10 NH 46
Biu đ 18: Tng trng li nhun sau thuê ca mt s NH 47
Biu đ 19: T l n xu h thng ngân hàng; Biu đ 20: T l n xu mt s NH
nm 2010
30
Biu đ 21: D báo t trng tài sn ngành NH tài so vi toàn th gii trong 2050; Biu
đ 22: D báo tc đ tng sn trung bình hàng nm giai đon 2010-2050 59

LI NÓI U
1. t vn đ
Trong khong 20 nm tr li đây, hi nhp kinh t th gii tr thành mt xu th
tt yu ca thi đi và din ra mnh m trên nhiu lnh vc. Trong xu th đó, Vit Nam
đã ch đng tham gia vào quá trình hi nhp quc t nh gia nhp khi ASEAN; tham
gia vào khu vc mu dch t do ASEAN (AFTA); ký kt hip đnh thng mi song
phng Vit Nam
- Hoa K; tham gia vào các t chc kinh t quan trng khác cng
nh các hip đnh thúc đy thng mi song phng. V phng din v mô, vic m
ca nn kinh t có th đem li nhng thi c và thách thc.
Trong tin trình chung đó ca ca nn kinh t, các ngân hàng thng mi Vit
Nam s có nhiu c hi hn v ngun lc, công ngh, th trng , mt khác phi đi
mt vi nhng ri ro và thách thc khi mc vn hin nay ca các ngân hàng thng
mi (NHTM) Vit Nam thp; trình đ qun lý còn hn ch; các tiêu chun v kim
toán, k toán cha phù hp vi thông l quc t; trình đ công ngh lc hu, dch v
ngân hàng còn yu kém…. iu này đòi hi các ngân hàng thng mi Vit Nam phi
ch đng trong nhn thc, chun b chin lc riêng cho mình và sn sàng tham gia
vào quá trình cnh tranh trong xu th toàn cu hóa.
Nhm nâng cao nng lc cnh tranh và phát trin ca h thng ngân hàng
thng mi Vit Nam trong xu th mi. Do đó, tôi chn đ tài “ Gii pháp nâng cao
nng lc cnh tranh ca các NHTM Vit Nam”.
2. Mc tiêu nghiên cu
- H thng hóa nhng vn đ c bn v cnh tranh và nng lc cnh tranh ca
NHTM, các nhân t nh hng đn nng lc cnh tranh và các tiêu chí đánh giá nng
lc cnh tranh ca mt NHTM.
- Phân tích đc đim và đánh giá kh nng cnh tranh ca ca NHTM; kh nng
phát trin ca NHTM và nhng tác đng ca hi nhp kinh t đn lnh vc ngân hàng.
- Phân tích và đánh giá nhng đim mnh, đim yu, c hi và thách thc ca

các NHTM Vit Nam.
-  ra các gii pháp, kin ngh nhm nâng cao nng lc cnh tranh ca các
NHTM Vit Nam trong thi k hi nhp.
3. i tng nghiên cu
- Nhng lý lun c bn v cnh tranh và nng lc cnh tranh ca ngân hàng
thng mi.
- Xu th cnh tranh ca các NHTM và thc trng nng lc cnh tranh ca các
NHTM Vit Nam hin nay
- Gii pháp và nhng kin ngh nhm nâng cao nng lc cnh tranh ca các
NHTM trong bi cnh hi nhp.
4. Phm vi nghiên cu: hot đng ca các NHTM Vit Nam hin nay
5. Phng pháp nghiên cu
Lun vn s dng hai phng pháp nghiên cu chính là
- Phng pháp thng kê
- Phng pháp phân tích - so sánh, tng hp
6. Tính thc tin ca đ tài
H thng hóa đc nhng vn đ c bn v hi nhp kinh t Vit Nam, hi nhp
trong lnh vc ngân hàng, nhng nét đc thù, quá trình phát trin, kh nng cnh tranh
ca h thng NHTM Vit Nam.
Nhng kt qu nghiên cu ca lun vn s góp phn b sung và h thng hóa
các vn đ lý lun v cnh tranh và nng lc cnh tranh, khái quát xu th cnh tranh
ca các NHTM trong thi gian sp ti, đánh giá đc nhng đim mnh, đim yu,
nhng thi c và thách thc ca các NHTM, đa ra nhng gii pháp góp phn nâng
cao nng lc cnh tranh ca các NHTM, làm tài liu tham kho cho công tác nghiên
c
u, hc tp v chuyên ngành.
7. Kt cu ca lun vn
Xut phát t phm vi nghiên cu nh đã đ cp  phn trên, toàn b ni dung
ca đ tài s đc trình bày qua 3 chng, c th nh sau:
- Chng 1: Tng quan v nng lc cnh tranh ca các NHTM Vit Nam

- Chng 2: Thc trng nng lc cnh tranh ca các NHTM Vit Nam hin nay
- Chng 3: Gii pháp nâng cao nng lc cnh tranh ca các NHTM Vit Nam.
CHNG 1: TNG QUAN V NNG LC CNH TRANH CA CÁC NHTM
1.1 Khái nim v cnh tranh, li th cnh tranh và nng lc cnh tranh
1.1.1 Khái nim v cnh tranh
Cnh tranh là quan h kinh t mà  đó các ch th kinh t ganh đua nhau tìm
mi bin pháp, c ngh thut ln th đon đ đt mc tiêu kinh t ca mình, thông
thng là chim lnh th trng, giành ly khách hàng cng nh các điu kin sn xut,
th trng có li nht. Mc đích cui cùng là ti đa hóa li ích. i vi ngi sn xut
kinh doanh là li nhun, đi vi ngi tiêu dùng là li ích tiêu dùng và s tin li.
1.1.2 Li th cnh tranh
Li th cnh tranh là cái làm cho doanh nghip khác bit hn so vi đi th
cnh tranh hoc làm nhng cái mình có mà đi th không có, nh đó doanh nghip đt
đc mc tiêu nht đnh ca mình.
1.1.3 Nng lc cnh tranh
Nng lc cnh tranh là nng lc khai thác, huy đng, qun lý và s dng các
ngun lc có gii hn nh nhân lc, vt lc, tài lc v.v…và các điu kin khách quan
khác.
i vi NHTM thì do các sn phm ca Ngân hàng mang tính đc thù (kinh
doanh l
ai hàng hóa đc bit là tin t) nên nng lc cnh tranh cng mang tính đc
thù. Tuy nhiên, NHTM cng là mt doanh nghip, cng phi xem xét đn kh nng ti
đa hóa li nhun. Do đó có th đnh ngha: Nng lc cnh tranh ca NHTM là kh
nng, huy đng, qun lý v
à s dng các ngun lc có gii hn nhm mc đích đa dng
và nâng cao cht lng, tin ích các dch v tài chính Ngân hàng, t đó đm bo cho
vic duy trì li nhun và th phn.
1.2 Các ch tiêu đánh giá nng lc cnh tranh ca NHTM
Vic đánh giá nng lc cnh tranh ca mt NHTM nu ch dng li  đnh tính
thì không tránh khi các yu t cm tính, vì th cn phi có ch tiêu đnh lng. Tuy

nhiên, khó có đc mt ch tiêu tng hp đo lng sc cnh tranh ca NHTM, do vy
cn phi s dng mt h thng ch tiêu:
1.2.1 Th phn
Là phn th trng mà NHTM đã chim đc. Th phn càng ln càng th hin
nng lc cnh tranh ca Ngân hàng càng mnh.  tn ti và có sc cnh tranh, Ngân
hàng phi chim gi đc mt phn th trng bt k nhiu hay ít, dù nó là đa
phng, quc gia hay th gii.
1.2.2 V th tài chính
V th tài chính ca mt Ngân hàng có tm quan trng ti cao trong vic nâng
cao v th cnh tranh ca NHTM. Kh nng ngun tài chính mnh cn đc cân nhc
khi đánh giá nng lc cnh tranh các tham s: kh nng đáp ng vn cho nn kinh t,
kh nng thanh toán, kt qu hot đng, t l n xu…
1.2.3 Qun lí và lãnh đo
Theo JP. Kotter, qun tr là s đng đu vi tính phc hp. Nhm gii quyt
tính phc hp, các nhà qun tr tin hành vic hoch đnh (xác đnh mc tiêu chung cho
tng lai, thit lp các bc chi tit đt mc tiêu đó).
1.2.4 Kh nng nm bt thông tin
Ngày nay, s bùng n ca cuc cách mng thông tin đã khng đnh vai trò to ln
ca thông tin. Thông tin v kh nng cnh tranh ca sn phm dch v cùng loi; thông
tin v tâm lý và th yu khách hàng, thông tin v công ngh mi; thông tin v giá c sn
phm dch v, v đi th cnh tranh…có ý ngha quan trng đn vic ra quyt đnh
kinh doanh ca NHTM.  thông tin và x lý đúng thông tin, mt mt giúp cho Ngân
hàng hn ch đc ri ro trong kinh doanh, mt mt qua thông tin có th giúp Ngân
hàng tìm và to ra li th trên thng trng, chun b đa ra đúng thi đim nhng
sn phm dch v mi nhm tng cng sc cnh tranh ca các sn phm dch v tài
chính.
1.2.5 S đa dng và giá c sn phm dch v
i vi hàng hóa thông thng, ngi tiêu dùng khi mua hàng trc ht ngh
ti kh nng hàng hóa đáp ng nhu cu ca h, ti cht lng mà nó có. Trong khi đó,
vi vai trò là mt loi hàng hoá đc bit, thì điu quan trng là các sn phm dch v

ca Ngân hàng trc ht phi đa dng đ đáp ng đc nhu cu ca khách hàng. Tip
theo, giá c ca sn phm dch v phi đ sc cnh tranh đc vi sn phm dch v
cùng loi trên th trng.
1.2.6 Kênh phân phi
Kênh phân phi đc coi là mt trong nhng ch tiêu quan trng dùng đ đánh
giá nng lc cnh tranh ca NHTM. Bi l: sn phm và giá c đem đn cho khách
hàng nhng giá tr c bn, phù hp vi nhu cu ca h; còn kênh phân phi h tr đa
sn phm dch v đó đn tn tay khách hàng và quyt đnh s hài lòng ca h. Khi mc
đ hài lòng ca khách hàng cao hn so vi đi th cnh tranh thì điu đó s quyt đnh
cui cùng kh nng chim lnh th trng ca chính Ngân hàng đó, tc là quyt đnh s
thng li trong cnh tranh.
1.2.7 Truyn tin và xúc tin
Tùy theo tng Ngân hàng cng nh mc tiêu ca k hoch sn phm dch v
khác nhau mà chi phí marketing cao hay thp. Khi xem xét t l chi phí marketing so
vi tng doanh thu, nu ch tiêu này cao mà duy trì và m rng đc th phn so vi
mc tiêu đ ra thì có ngha là vic đu t cho khâu marketing là hiu qu. Còn nu nh
không đt đc mc tiêu thì Ngân hàng cn phi xem xét li c cu chi tiêu. Có th
thay vì qung cáo rm r, Ngân hàng có th đu t chiu sâu đ tng li ích lâu dài nh
đu t cho chi phí nghiên cu và phát trin.
1.2.8 Trình đ lao đng
Vic phân tích ch tiêu này bao gm nhng xem xét v trình đ lc lng lao
đng, nng sut công vic, nhng yêu cu k nng, đào to, các k hoch tuyn dng,
điu kin làm vic trong Ngân hàng, k c đánh giá v vn hoá Ngân hàng. im hn
ch đin hình v nng lc cnh tranh trong lnh vc này ca các NHTM là s thiu
chuyên nghip v k nng ngh nghip. Ngoài ra, vì sc mnh ca mt doanh nghip
không phi ch tn ti trong mt s cá nhân hay mt nhóm mà trong s đoàn kt, nht
trí ht mình vì s sng còn ca doanh nghip nên mt môi trng làm vic tt, mt tinh
thn làm vic vì tp th s to đng lc mnh m cho s phát trin ca doanh nghip.
1.2.9 V th và danh ting
Khi các NHTM phát trin tt h thng các ch tiêu nêu trên thì đng thi cng

s to đc v th và hình nh ca riêng mình. n lt nó, v th, hình nh, danh ting
ca Ngân hàng li to nên sc mnh, tài sn vô hình đ giành thng li trong cnh
tranh trên th trng.
Tóm li, cnh tranh trong thng trng không phi là dit tr đi th ca
mình, mà chính là phi mang li cho khách hàng nhng giá tr cao hn hoc mi l hn
đ khách hàng la chn mình ch không la chn các đi th cnh tranh, và điu này
li tùy thuc vào nng lc cnh tranh ca chính bn thân mi Ngân hàng. Cnh tranh
không phi ch là nhng hành đng mang tính thi đim mà là c mt quá trình tip
din không ngng.
1.3 Các nhân t nh hng đn nng lc cnh tranh ca các NHTM
Nh đã đ cp  trên, nng lc cnh tranh ca NHTM là kh nng vt qua các
đi th cnh tranh đ duy tr
ì và phát trin bn thân chính Ngân hàng. Thông thng
ngi ta đánh giá kh nng này thông qua các yu t ni ti ca Ngân hàng nh: quy
mô vn, sn phm dch v, nng lc qun lý, trình đ công ngh và lao đng…nh đã
nêu trên. Tuy nhiên, nh
ng kh nng này li b tác đng đng thi bi nhiu yu t bên
ngoài, c trong nc ln quc t. Vì vy, cn phi phân tích thêm các nhân t bên
ngoài có nh hng đn nng lc cnh tranh ca các NHTM, gm các nhân t sau :
1.3.1 Các nhân t quc t
1.3.1.1 Các nhân t thuc v chính tr
Ngi ta cho rng t chc chính tr quan trng nht là Nhà nc ch quyn, do
nó có kh nng phát hành tin t, đánh thu và đnh ra các lut l trong mt quc gia.
Tuy nhiên trên thc t vn có mt s khía cnh chính tr quan trng vt ra khi biên
gi
i quc gia và tác đng không nh đn môi trng kinh doanh và kh nng cnh
tranh ca NHTM, nh :
- Mi quan h gia các Chính ph: Khi mi quan h tr nên thù đch, thì s mâu
thun gia hai chính ph có th phá hy các mi quan h kinh doanh gia hai nc.
Nu mi quan h song phng đc ci thin s thúc đy thng mi phát trin và to

điu kin thun li cho kinh doanh phát trin, trong đó bao gm c lnh vc tài chính
Ngân hàng.
-
Các t chc quc t cng đóng vai trò quan trng trong s phát trin và vn
dng các chính sách biu l nguyn vng chính tr ca các quc gia thành viên. Nh
chính sách ca Qu tin t quc t và Ngân hàng Th gii chu tác đng bi quan đim
ca các nc công nghip phát trin, nhng nc có vai trò tài tr chính cho các t
chc này.
- H thng lut pháp quc t, nhng hip đnh và tha thun đc mt lot các
quc gia tuân th có nh hng sâu rng đn hot đng kinh doanh quc t. Mc dù, có
th nhng h thng lut pháp quc t, nhng hip đnh và tha thun này không nh
hng trc tip nhng có nh hng gián tip thông qua vic to ra môi trng kinh
doanh quc t n đnh và thun li
1.3.1.2 i th cnh tranh quc t
Ngày nay s bành trng ca các đnh ch tài chính ln ca th gii đang tr
thành mi đe da đi vi các NHTM Vit Nam vi tim lc nh bé. Các đnh ch tài
chính này không ch có li th v vn, công ngh mà còn vi b dày lch s phát trin
vi kinh nghim, chuyên môn hoá và s đa dng v sn phm dch v, s có nhiu u
th trong cnh tranh.
1.3.2 Các nhân t trong nc
1.3.2.1 Các nhân t kinh t
Bao gm nhóm các nhân t có nh hng quan trng đng thi cng là ngun
khai thác c hi hp dn đi vi các NHTM. Các nhân t bao gm :
- Tc đ tng trng kinh t: nu tc đ tng trng ca nn kinh t cao làm
cho thu nhp ca dân c tng và nhu cu s dng các tin ích t sn phm dch v
Ngân hàng cng tng lên, đây là c hi cho nhng NMTM nm bt và đáp ng đc
nhu cu này; mt khác vi ngun thu nhp di dào, nhu cu đu t ca đi b phn dân
c cng tng, và mt phn ln ngun vn này s đc đ vào Ngân hàng nu bit cách
khai thác hiu qu.
- Lãi sut: lãi sut Ngân hàng nh hng rt ln đn quyt đnh đu t ca

khách hàng. Khi lãi sut vay Ngân hàng cao, chi phí đu t ca khách hàng gia tng do
phi tr lãi tin vay nhiu và ngc li. Do đó, yu t này cn đc các NHTM cân
nhc k trong quá trình hoch đnh chin lc kinh doanh ca mình.
- Lm phát: lm phát làm gim t l tng trng kinh t và gây nhiu bin đng
trong nc. Do lm phát, các khách hàng ca Ngân hàng do không d đoán trc đc
điu gì s xy ra thng có tâm lý hn ch đu t vì th cng tác đng dây chuyn đn
hot đng ca NHTM.
1.3.2.2 Các nhân t v chính tr - pháp lut
Mt th ch chính tr, lut pháp rõ ràng, rng m và n đnh là c s đm bo
cho s thun li và bình đng cho các doanh nghip hot đng sn xut kinh doanh nói
chung và hot đng ca các NHTM nói riêng tham gia cnh tranh và cnh tranh có hiu
qu.
1.3.2.3 Nhân t v trình đ khoa hc công ngh
Nhóm các nhân t này có ý ngha quyt đnh đn hai yu t c bn nht to nên
sc cnh tranh ca sn phm dch v trên th trng, đó là cht lng và giá bán. Khoa
hc công ngh tác đng đn chi phí cá bit ca Ngân hàng, qua đó to nên sc cnh
tranh ca NHTM nói chung. Tuy nhiên trên th gii hin nay, đã chuyn t cnh tranh
v giá sang cnh tranh v cht lng, cnh tranh gia các sn phm dch v có hàm
lng công ngh cao. ây là tin đ đ các NHTM nâng cao nng lc cnh tranh ca
mình.
1.3.2.4 Các nhân t v vn hóa, tâm lý xã hi
ây là nhóm yu t quan trng to lp nên li sng ca ngi tiêu dùng, đng
thi cng là c s đ cho các NHTM la chn và điu chnh các quyt đnh kinh doanh
cng nh đa ra các sn phm dch v phù hp.
1.3.2.5 Các nhân t thuc môi trng ngành
Các nhân t này tác đng đn môi trng hot đng ca Ngân hàng, vì vy nh
hng đn nng lc cnh tranh ca NHTM. Ngành kinh doanh là ngành hot đng
trong đó bao gm các Ngân h
àng cùng to ra các sn phm và dch v có th thay th
ln nhau nhm đáp ng cùng mt nhu cu cn bn nào đó ca ngi tiêu dùng.

Theo Michael Poter, trong tác phm “Li th cnh tranh” (1985) và “Chin lc
cnh tranh” (1980) (Trng qun tr kinh doanh Harvard) đã đa ra mô hình 5 lc
lng cnh tranh trong ngành kinh doanh bao gm :
+ Nguy c do các đi th mi có tim nng gia nhp ngành kinh doanh;
+ Mc đ cnh tranh gia các đi th cùng hot đng trong ngành;
+ Kh nng mc c ca ngi mua hàng (Quyn lc ca Ngi mua)
+ Kh nng mc c ca ngi cung cp (Quyn lc ca Nhà cung ng)
+ Mc đ thay th các sn phm trong ngành
(1) i th cnh tranh tim n : là các đn v, t chc hin nay cha xut hin
trên th trng nhng có kh nng cnh tranh trong tng lai. Kh nng cnh tranh ca
đi th này đc đánh giá qua vic rào cn ngn chn vic gia nhp vào ngành, có
ngha là doanh nghip phi tn kém nhiu hay ít đ tham gia vào ngành kinh doanh.
Nu phí tn gia nhp ngành càng cao, rào cn ngn chn gia nhp s càng cao và
ngc li. Các rào cn ch yu đ ngn chn s gia nhp ngành hot đng là:
− Tính kinh t nh quy mô
− S khác bit hoá sn phm
− Nhu cu vn đu t ti thiu
− Các li th đc bit ca các đi th hin có
− Chính sách ca Nhà nc
(2) Sc ép ca các đi th cnh tranh hin ti trong ngành: là các đnh ch tài
chính đã có v th chc chn trên th trng cùng ngành kinh doanh, nu mc cnh
tranh gia h càng cao, giá bán s càng gim, đa đn mc li nhun gim. Do đó,
cnh tranh v giá bán sn phm dch v là nguy c đi vi các Ngân hàng. Thông
thng cng đ cnh tranh gia các đi th hin ti đc quyt đnh bi các yu t
sau :
− S lng và kt cu các đi th cnh tranh
− Tc đ tng trng ca ngành
− S đa dng ca các đi th cnh tranh
− Hàng rào cn tr rút lui
(3) Sc ép ca nhà cung ng : Nhà cung ng trong lnh vc Ngân hàng chính là

nhng khách hàng có ngun vn di dào có nhu cu đu t. Các nhà cung ng có th
lc mnh khi h có nhng điu kin sau : ngun vn trong xã hi b gim bi nhng
hành vi khác nh đu t chng khoán, đu t bt đng sn; khi có nhiu đnh ch tài
chính v
i các mc giá hp dn khác nhau đem li nhiu kh nng la chn đi vi nhà
cung ng.
(4) Sc ép ca khách hàng : khách hàng là t ch chung cá nhân hay t chc
chp nhn các sn phm dch v ca Ngân hàng. Khi khách hàng không b ràng buc
và có nhiu quyn chn la gia sn phm dch v ca các Ngân hàng khác nhau thì
sc ép ca khách hàng càng ln, dn đn s cnh tranh gia các Ngân hàng càng cao.
(5) S xut hin ca các sn phm dch v thay th: nhng sn phm dch v
thay th cng là mt trong nhng lc lng to nên sc ép cnh tranh ln đi vi các
doanh nghip trong cùng ngành. S sn có ca các sn phm dch v thay th trên th
trng là mi đe da trc tip đn kh nng phát trin, kh nng cnh tranh và mc li
nhun ca các Ngân hàng.
Tóm li tích hp nhng ch tiêu và nhân t trên chính là xác đnh tng ni lc
ca mt NHTM trên nhng mc tiêu xác đnh vi nhng đi th cnh tranh xác đnh,
t đó giúp chúng ta nhn dng và đánh giá đc đúng thc cht nng lc cnh tranh
ca mt Ngân hàng c th; đng thi qua đó xác đnh nhng nhân t quyt đnh thành
công đ tp trung n lc nhm duy trì, nâng cao hay phát hin nhng yu kém cn phi
khc phc đ đt đn đc nng lc cnh tranh bn vng.
1.4 Tính đc thù trong cnh tranh ca ngân hàng thng mi
Cnh tranh là mt hin tng gn lin vi kinh t th trng, nó xut hin nhanh
chóng và tr nên gay gt trong nn kinh t th trng, đi vi các ngân hàng thng
mi đã nhn thc đc rng cnh tranh là mt môi trng to đng lc thúc đy phát
trin và tng hiu qu kinh doanh. Kt qu ca cnh tranh s xác đnh v th, quyt
đnh s tn ti và phát trin bn vng ca mi ngân hàng. Vì vy mi ngân hàng đu c
gng chn cho mình mt chin lc phù hp đ chin thng trong cnh tranh.
Các ngân hàng thng mi không ch b áp lc cnh tranh t các ngân hàng
thng mi mà còn t tt c các t chc tín dng khác đang hot đng kinh doanh trên

thng trng, vi mc tiêu là đ dành khách hàng, nhm tng th phn tín dng cng
nh m rng cung ng các sn phm dch v ngân hàng cho nn kinh t. Tuy vy, so
vi s cnh tranh ca các t chc tín dng khác cnh tranh gia các ngân hàng thng
mi có nhng đc thù nh sau:
Kinh doanh tin t là lnh vc ht sc nhy cm, chu tác đng bi rt nhiu
nhân t v kinh t, chính tr, xã hi, tâm lý, truyn thng, vn hóa … mi mt nhân t
này có s thay đi dù là nh nht cng có tác đng rt nhanh chóng và mnh m đn
môi trng kinh doanh chung. Ví d ch l
à mt tin đn thi dù là tht thit cng có th
gây ra cn chn đng rt ln v tâm lý, thm chí đe da s tn vong ca h thng các
t chc tín dng. Mt ngân hàng hot đng kém thanh khon cng có th tr thành
gánh nng có các ngân hàng khác và dân chúng trên đa bàn. Vì vy trong kinh doanh
vic cnh tranh là đ tng bc m rng khách hàng, m rng th phn, nhng cng
không th cnh tranh bng mi giá, s dng mi th đon, bt chp pháp lut đ thôn
tính đi th ca mình, bi vì đi th là các ngân hàng thng mi khác b suy yu dn
đn sp đ, thì nhng hu qu mang li thng là rt ln, thm chí dn đn đ v luôn
chính ngân hàng mình do tác đng dây chuyn.
Hot đng kinh doanh ca ngân hàng có liên quan đn tt c các t chc kinh t,
chính tr, xã hi, đn tng cá nhân thông qua các hot đng huy đng tin gi tit kim,
cho vay cng nh các loi hình dch v tài chính khác, đng thi trong hot đng kinh
doanh ca mình các ngân hàng cng đu m tài khon cho nhau đ cùng phc v các
khách hàng chung. Chính vì th nu nh mt ngân hàng khó khn trong thanh khon,
có nguy c đ v thì tt yu s tác đng dây chuyn đn gn nh tt c các ngân hàng
thng mi khác. Không nhng th các t chc tài chính phi ngân hàng cng s b nh
hng lây lan. ây là điu mà các ngân hàng thng mi không bao gi mong
mun.
Trong hot đng kinh doanh các ngân hàng luôn phi cnh tranh ln nhau đ dành li
th phn, nhng luôn phi hp tác vi nhau, nhm hng ti mt môi trng cnh
tranh lành mnh đ tránh ri ro h thng.
Do hot đng ca các ngân hàng có liên quan đn tt c các ch th, đn mi

mt hot đng kinh t xã hi, cho nên đ tránh s hot đng các ngân hàng thng mi
mo him có nguy c đ v h thng. Vì vy ngân hàng Nhà nc đu giám sát cht
ch th trng này và đa ra h thng cnh báo sm đ phòng nga ri ro. Thc tin s
cnh tranh ca các ngân hàng không ging các loi hình kinh doanh khác.
Hot đng ca các ngân hàng thng mi liên quan đn lu chuyn tin t,
không ch trong phm vi mt nc, mà có liên quan đn nhiu nc đ h tr cho các
hot đng kinh t đi ngoi, do vy kinh doanh trong h thng ngân hàng phi chu
nhiu yu t trong nc và quc t nh: Môi trng pháp lut, tp quán kinh doanh
trong nc, các thông l quc t… c bit là s chi phi mnh m ca c s tài chính,
trong đó công ngh thông tin đóng vai trò cc k quan trng, có tính cht quyt đnh
đi vi hot đng kinh doanh ca các ngân hàng này. iu đó cng có ngha là s cnh
tranh trong h thng ngân hàng thng mi trc ht phi chu s điu chnh rt nhiu
thông l, tp quán ca đa phng. S cnh tranh trc ht phi da trên nn tng k
thut công ngh thông tin đáp ng đc các yêu cu ca hot đng kinh doanh ti
thiu, bi vì mt ngân hàng m ra mt loi hình dch v cung ng cho khách hàng là
phi chp nhn cnh tranh vi các ngân hàng thng mi khác đang hot đng trong
cùng lnh vc
1.5 Các công c cnh tranh ca NHTM
1.5.1 Cnh tranh bng cht lng
Trong nn kinh t hin đi ngày nay, khi mà khoa hc công ngh phát trin nh
v bão, sn phm ra đi ngày càng phong phú đa dng, to thun li cho s la chn
ca ngi tiêu dùng và đt nhà sn xut trc các áp lc cnh tranh ngày càng gay gt
và đ chin thng trong cnh tranh th
ì buc các nhà sn xut phi nghiên cu vn dng
nhiu phng thc và công c cnh tranh khác nhau. Mt công c quan trng hay đc
vn dng hin nay là nâng cao cht lng sn phm dch v cung cp. Nhng đi vi
mt s ngành, thì “cht lng” li có tính cht đnh tính hn là đnh lng và nó đc
xác đnh ch yu thông qua s kim đnh đánh giá ca chính khách hàng s dng sn
phm dch v đó. Vì th, vic nâng cao cht lng sn phm hàm ý phi tng bc
tha mãn cao nht nhng yêu cu, đòi hi t phía khách hàng.

i vi các NHTM, đ cnh tranh bng cht lng phi xây dng tht tt chin
lc bng công ngh và chin lc ngun nhân lc bên cnh vi vic kt hp chin
lc th trng, chin lc kinh doanh phù hp. Ch có nh vy, các sn phm dch v
mà NHTM cung ng mi đáp ng đúng và đy đ, kp thi nhu cu t phía khách
hàng.
1.5.2 Cnh tranh bng giá c
Giá c phn ánh giá tr ca sn phm, giá c có vai trò quan trng đi vi quyt
đnh ca khách hàng. i vi các NHTM, giá c chính là lãi sut và mc phí áp dng
cho các dch v cung ng cho các khách hàng ca mình. Trong vic xác đnh mc lãi
sut và phí, các NHTM luôn phi đi mt vi nhng mâu thun: Nu nh NHTM quan
tâm ti kh nng cnh tranh đ m rng th phn, thì cn phi đa ra các mc lãi sut
và phí u đãi cho các khách hàng ca mình, tuy nhiên, điu này s làm gim thu nhp
ca NHTM, thm chí có th khin ngân hàng b l. Nhng nu NHTM ch chú trng
đn thu nhp thì phi đa ra mc lãi sut và phí sao cho đáp ng đc mc tiêu tng
thu nhp, tuy nhiên, điu này có th dn đn ngân hàng s b mt dn khách hàng, gim
th phn trong kinh doanh, bi suy cho cùng thì khách hàng luôn quan tâm ti mc tiêu
ti thng trong kinh doanh trên thng trng làm ti đa hoá li nhun, mà đ đt
đc điu đó thì cn tit gim các chi phí đu vào.
iu này có ngha là cnh tranh bng giá c đang tr thành mt bin pháp nghèo
nàn nht, vì nó làm gim bt li nhun tiêu thu đc ca các NHTM. Xut phát t mâu
thun trên, vic đnh giá theo đúng ngang giá tr th trng s cho phép các NHTM gi
đc khách hàng, duy trì và phát trin th trng. Trên thc t, vic vn dng nhân t
giá đ cnh tranh ch phù hp khi xâm nhp th trng mi và đ vn dng tt công c
này, các NHTM thng đa ra mc l
ãi sut thp hn mc lãi sut ca các đi th nhm
lôi kéo khách hàng và chim lnh th trng. Lãi sut và phí là tín hiu phn ánh tình
hình bin đng ca th trng, là thông s qua đó các NHTM có th nm bt đc kh
nng thanh toán ca khách hàng cng nh kh nng cnh tranh ca các đi th trên
thng trng.
Do vy, vic xác đnh lãi sut trên th trng là quan trng, song theo dõi thông

tin phn hi t khách hàng là rt cn thit đ NHTM đa ra mc lãi sut và phí có tính
cnh tranh. ôi khi lãi sut và phí mà các NHTM xác đnh ch thu đc li nhun nh,
hoà vn thm chí chu thua l tm thi. Khi thc s chim lnh th trng, cng là lúc
NHTM ly li nhng gì đã chi phí trong cnh tranh.
1.5.3 Cnh tranh bng h thng phân phi
T chc hot đng tiêu th sn phm là khâu cui cùng ca quá trình kinh
doanh. T chc tiêu th sn phm chính là hình thc cnh tranh phi giá c và gây ra s
chú ý và thu hút khách hàng. Sn phm dch v ca ngân hàng có mt trong nhng đc
tính là nhanh tàn li, không th lu tr, nên vic xây dng các kênh phân phi (mng
li bán hàng) tr thành mt vn đ ht sc trng yu trong kinh doanh  các ngân
hàng. Kênh phân phi là phng tin trc tip đa sn phm dch v ca ngân hàng
đn KH, đng thi giúp NH nm bt chính xác và kp thi nhu cu ca KH, qua đó,
NH ch đng trong vic ci tin, hoàn thin sn phm DV, to điu kin thun li
trong vic cung cp sn phm dch v cho khách hàng.
1.6 Kinh nghim nâng cao nng lc cnh tranh ca NHTM các nc trên th gii
và rút ra bài hc kinh nghim cho NHTMVN
Cùng vi xu hng toàn cu hóa, hi nhp quc t, làn sóng ci cách h thng
ngân hàng dâng lên mnh m vào nhng thp niên 80, 90 hình thành nên nhng tp
đoàn t bn ngân h
àng vng mnh.