B GIÁO DCăVĨăĨOăTO
TRNGăI HC KINH T TP. H CHÍ MINH
PHM XUÂN TH THANH QUANG
TÀI:
MUA LI VÀ SÁP NHP ậ GII PHÁP NÂNG CAO
NNGăLC CNH TRANH CA CÁC CÔNG TY
CHNG KHOÁN TI VIT NAM HIN NAY
Chuyên ngành: Tài chính ậ Ngân hàng
Mã s: 60 31 12
LUNăVNăTHC S KINH T
NGIăHNG DN KHOA HC
TS. TRN TH MNG TUYT
TP. H Chí Minh ậ Nmă2011
LIăCAMăOAN
Tôi xinăcamăđoan lun vn thc s kinh t này là do chính tôi nghiên cu và thc hin,
có s h tr và giúp đ ca ngi hng dn khoa hc TS. Trn Th Mng Tuyt. Các
thông tin, s liu đc s dng trong lun vn là trung thc và chính xác.
Tp. H Chí Minh,ăngƠy…ătháng…ănmă2011
Tác gi
Phm Xuân Th Thanh Quang
DANH MC CÁC KÝ HIU, CH VIT TT
1. CTCK: Công ty chng khoán
2. M&A: Merger & Acquisition: Mua li & Sáp nhp
3. HOSE: S giao dch chng khoán Tp. H Chí Minh
4. HNX: S giao dch chng khoán Hà Ni
5. NH TMCP: NgơnăhƠngăthngămi c phn
6. PwC: PricewaterhouseCoopers
7. TSC: Tài sn c đnh
8. TNHH: Trách nhim hu hn
9. TTCK: Th trng chng khoán
10. TPCP: Trái phiu chính ph
11. TTLK: Trungătơmăluăkăý
12. UBCK: y ban chng khoán
13. UPCoM: Th trng giao dch c phiu caăCTCăchaăniêmăyt
14. WTO: T chc thng mi th gii
DANH MC BNG, BIU
DANH MC CÁC BNG
Bng 2.1: Giá tr vn hóa th trng 25
Bng 2.2: S lng tài khon caănhƠăđuătătínhăđnă31/12ă(hƠngănm) 30
Bng 2.3: Vnăđiu l mt s công ty chng khoán tiêu biuăgiaiăđon 2009-2010 32
Bng 2.4: Doanh thu môi gii mt s CTCKăgiaiăđon 2010- 2011 35
Bng 2.5: Th phnătăvn phát hành và niêm yt chng khoán ca mt s công ty chng
khoán tiêu biu 2009-2011 37
Bng 2.6: S lng chi nhánh và phòng giao dch ca mt s công ty chngăkhoánănmă2010
38
Bng 2.7: S lng CTCK ti mt s qucăgiaănmă2010 42
Bng 2.8: Các nhân t to nên s thành công và rào cn vi hotăđng M&A 53
Bng 2.9: S lng và giá tr giao dch ca hotăđng M&A ti Vit Nam t 2005ăđn 2010: 54
Bng 2.10: Giá tr M&A theo các ngành ngh chính trên th gii t nmă2000-2010 55
Bng 2.11: Hotăđng M&A ti Vit Nam và các quc gia khác trên th gii t nmă2009-
2010 56
Bng 2.12:ăCácăthngăv M&A gia CTCK niăvƠănhƠăđuătănc ngoài t nmă2008ăđn
nay 57
Bng 2.13: Mt s thngăv mua li, sáp nhp giaăcácăCTCKătrongănc t nmă2008ăđn
nay 58
DANH MC CÁC BIUă
Biuăđ 2.1: T l vn hóa th trng/Tng snălng quc ni (GDP) 24
Biuăđ 2.2: S lng công ty niêm yt 27
Biuăđ 2.3: S lng các công ty chng khoán và công ty qun lý qu 29
Biuăđ 2.4: Th phn giá tr giao dch môi gii c phiu Quý I/2011 caă10ăCTCKăhƠngăđu
tiăHOSEăvƠăHNX……………. 34
Biuăđ 2.5 : Các thách thc liên quanăđn nhân s 53
Biuăđ 2.6: T l phnătrmăcácăgiáătr mua li theo các ngành ngh - mc tiêu M&A ti Vit
Namănmă2010…………… 55
Biuăđ 2.7: Chng loi chtălng sn phm hin nay nhăth nào? 65
Biuăđ 2.8:ăánhăgiáămcăđ hài lòng chung ca bnăđi vi chtălng dch v ca các
CTCK hin nay? 66
Biuăđ 2.9:ăTrìnhăđ công ngh ca các CTCK hinănayăđƣăđápăngăđc nhu cu ca khách
hàng và s phát trin ca th trngăcha? 67
Biuăđ 2.10:ăTrìnhăđ qun lý ă caăbanăđiu hành các CTCK hinănayănhăth nào? 68
Biuăđ 2.11:ăNngălc chuyên môn và mcăđ chuyên nghip ca nhân viên CTCK hin nay
nhăth nào? 68
Biuăđ 2.12: Quy mô vn caăcácăCTCKănhăth nƠoăđ có th đápăngăđc tình hình hot
đng kinh doanh? 69
Biuăđ 2.13: Bnănghăth trng chng khoán Vit Nam s tip tc gim trong thi gian ti
và hotăđng kinh doanh ca các CTCK s gpăkhóăkhnă mcăđ nhăth nào? 70
Biuăđ 2.14:ă tn ti và phát trin bn vng,ăcácăCTCKătrongănc có nên mua li và sáp
nhp li viănhauăđ to thành mt công ty ln mnhăvƠăđ sc cnh tranh viăcácăCTCKănc
ngoài? 71
Biuăđ 2.15: Vic tn ti quá nhiuăCTCKănhăhin nay là cn thit hay không? 71
Biuăđ 2.16: Kh nngăcnh tranh caăcácăCTCKătrongănc hin nay vi các tpăđoƠnătƠiă
chínhăncăngoƠiăđc bnăđánhăgiáănhăth nào? 72
MC LC
CHNGă1ă:ăCăS LÝ LUN V MUA LI VÀ SÁP NHP DOANH NGHIP
(M&A)
1.1 Tng quan v mua li và sáp nhp doanh nghip (M&A) 1
1.1.1 Khái nim v mua li và sáp nhp doanh nghip 1
1.1.2 Phân bit hp nht, mua li và sáp nhp doanh nghip 1
1.2 Phân loi M&A 2
1.2.1 Da trên mi quan h gia các doanh nghip mua li và sáp nhp 2
1.2.2 Daătrênăcăcu tài chính 3
1.3 Cácăphngăthc M&A 4
1.3.1 Thngălng vi Hiăđng qun tr vƠăBanăđiu hành 4
1.3.2 Mua c phiu trên th trng chng khoán 4
1.3.3 Chào mua công khai 5
1.3.4 Mua tài sn 6
1.3.5 Lôi kéo c đôngăbt mãn 6
1.4 Nhng li ích và hn ch ca vic mua li và sáp nhp công ty 6
1.4.1 Li ích 6
1.4.2 Hn ch 8
1.5 ngăcăthc hin M&A 10
1.5.1 ng lcăđ mua li 10
1.5.2 ng lcăđ sáp nhp 11
1.6 Các ni dung ca quá trình M&A 12
1.6.1 Lp k hoch chinălcăvƠăxácăđnh mc tiêu ca M&A 12
1.6.2 Xácăđnh công ty mc tiêu 12
1.6.3 nh giá giao dch 13
1.6.4 ƠmăphánăvƠăgiaoăkt hpăđng giao dch M&A 19
1.7 S cn thit tin hành mua li và sáp nhp các Công ty chng khoán hin nay 20
Kt lunăchngă1 20
CHNGă2:ăTHC TRNGăNNGăLC CNH TRANH CA CÁC CÔNG TY
CHNG KHOÁN VIT NAM HIN NAY
2.1. Tng quan th trng chng khoán Vit Nam 22
2.1.1 V khung pháp lý và chính sách 22
2.1.2 V th ch 23
2.1.3 V quy mô và hàng hóa (ngun cung) ca th trng 24
2.1.4 V niêm yt và giao dch chng khoán 26
2.1.5 V h thng trung gian th trng 28
2.2. Thc trng v nngălc cnh tranh ca các Công ty chng khoán VN hin nay 31
2.2.1 Quy mô vn kinh doanh 32
2.2.2 i tác chinălcănc ngoài 33
2.2.3 Hotăđng môi gii và th phn môi gii 34
2.2.4 Hotăđngătăvn và th phnătăvn 36
2.2.5 Mngăli hotăđng 38
2.2.6 Thc trng v sn phm dch v ca các Công ty Chng khoán 39
2.2.7 Thc trng v h thng công ngh thông tin 40
2.3. Nhng thách thc và thiăcăđi vi các công ty chngăkhoánătrongănc t s
phát trin và m ca th trng 41
2.3.1 Thách thc 41
2.3.1.1 iu kin th trngătrongănc 41
2.3.1.2 Phát trin do sc ép bên ngoài: T do hóa tài chính theo WTO 43
2.3.1.3 Liên doanh vi công ty chngăkhoánănc ngoài 43
2.3.1.4 Nhngăđiătng có timănngăgiaănhp vào th trng chng khoán Vit Nam 44
2.3.2 Thiăc 45
2.4. MôiătrngăkinhădoanhăvƠămôiătrng pháp lý nhăhngăđn hotăđng mua li
và sáp nhp Công ty Vit Nam 47
2.4.1 Môiătrng kinh doanh 47
2.4.2 Môiătrng pháp lý 47
2.4.3 Tính minh bch 51
2.4.4 Yu t conăngi và ngun nhân lc 52
2.5. Tình hình mua li và sáp nhp công ty chng khoán VN 54
2.5.1 ánhăgiáăv hotăđng M&A Vit Nam 54
2.5.2 Thc trng v tình hình hotăđng mua li, sáp nhp công ty chng khoán ti Vit
Nam 56
2.5.3 Hn ch trong hotăđng mua li sáp nhp công ty chng khoán ca Vit Nam 59
2.6. Các yu t nhăhngăđn quytăđnh M&A CTCK ti Vit Nam 63
2.7. ngăcăca hotăđng M&A công ty chng khoán ti Vit Nam 73
2.7.1 Các công ty chng khoán phát trin v s lngănhngăchtălngăchaăcao 73
2.7.2 KhóăkhnăvƠătháchăthc ca Công ty chng khoán nh trc xu th hi nhp 74
2.7.3 Hn ch v th tc pháp lý 75
2.7.4 Ch đo và s hng dn h tr ca Chính ph và y ban chngăkhoánănhƠănc76
2.7.5 Tm nhìn chinălc ca các tpăđoƠnătƠiăchínhănc ngoài 77
2.7.6 nhăhng ca khng hong tài chính th gii vi hotăđng M&A ti Vit Nam78
Kt lunăchngă2 79
CHNGă3:ăGII PHÁP MUA LI VÀ SÁP NHP CÔNG TY CHNG KHOÁN
NHMăTNGăCNGăNNGăLC CNH TRANH THI K HI NHP KINH
T QUC T
3.1 Các giiăphápăđi vi y ban chngăkhoánănhƠăncăvƠăcăquanăqun lý 81
3.1.1 Kin toàn h thng lutăđiu chnh hotăđng M&A 81
3.1.2 Gii pháp v vai trò ca t chcătăvn trong vic mua li và sáp nhp các Công ty
chng khoán 87
3.1.3 Gii pháp phát trin ngun nhân lc cho th trng M&A 89
3.2 Các giiăphápăđi vi các Công ty chng khoán thành viên 89
3.2.1 Giaiăđonătrc và trong quá trình thc hin M&A 89
3.2.1.1 i vi CTCK bên mua 90
3.2.1.2 i vi CTCK bên bán 98
3.2.2 Giaiăđon sau khi kt thúc quá trình M&A 99
Kt lunăchngă3 106
KT LUN CHUNG 108
PH LC 1 112
CÁC CAM KT CA VIT NAM KHI GIA NHP WTO V LNHăVC CHNG
KHOÁN
PH LC 2: 115
BNG CÂU HIăIU TRA NGHIÊN CU NHNG YU T NHăHNGăN
QUYTăNH MUA LI SÁP NHP CÔNG TY CHNGăKHOÁNă NÂNG CAO
NNGăLC CNH TRANH TRONG THI K HIN NAY
PH LC 3: 120
VIT NAM VÀ XU TH M&AăTRONGăTNGăLAI
PHN M U
1. Tính thit thc ca lunăvn
Triăquaăhnă10ănmăhìnhăthƠnhăvƠăphátătrin, th trng chng khoán VităNamăđƣă
có nhngăbcăthngătrm, vƠăngƠyăcƠngăđc hoàn thinăhnăđ hi nhp vi xu
th chung ca th gii.
Các công ty chng khoán là mt nhân t không th thiuă đ to thành mt th
trng chng khoán. Theo s liu thng kê ca U Ban ChngăKhoánăNhƠăNc thì
tínhăđn htănmă2010ăthìăcóă105ăcôngătyăchngăkhoánăđƣăđc thành lpăvƠăđiăvƠoă
hotă đng ti TTCK Vit Nam. Vi s lng các công tyă nhă trênă lƠă quáă nhiu
trong mt th trng quy mô nh nhăVit Nam,ăđiu này đƣăto nên s cnh tranh
gay gt gia các công ty chngăkhoánăđ tn ti và phát trin.
Chính s hotăđng ca các công ty chng khoán là mt trong nhng yu t nh
hngăđn s phát trin chung ca th trng chng khoán. Và chiu ngc li, s
binăđng trên th trng chng khoán cngăs nhăhngăđn hiu qu hotăđng
ca các công ty chngăkhoánăthƠnhăviên.ăTrongăhaiănmăgnăđơy, th trng chng
khoán Vit Nam nhìn chung mang bc tranh măđm do s suy sp kéo dài. Trong
bi cnhăđó,ăthìăvic các công ty chng khoán không có lãi hoc l lƠăđiu không
th tránh khi khi thu nhp t các dch v môi gii, t doanh hay bo lãnh phát
hành hu nhăkhôngăđ cho chi phí duy trì b máy hotăđng, trongăkhiăđó,ăs tin
phi chi cho d phòng gim giá chngăkhoánătngămnh. Nmă2010,ătheoăbáoăcáoă
kim toán ca y ban ChngăkhoánăNhƠănc, khong 70 công ty chng khoán làm
nă cóă lƣiă vƠă khong 30 công ty thua l. Nu t đơyă đn cuiă nmă tình hình th
trngăkhôngăđc ci thin, thì tngăquan lãi/l trongănmă2011 s đoăngc so
viănmă2010. S st gim ca th trng khin nhiuănhƠăđuătăgnănhăkhôngă
còn lòng tin vi chng khoán thm chí nhiuănhƠăđuătăđƣări b th trng.ăiu
này khin s cnh tranh v th phn môi gii tr nên ngày càng gay gt hn. Bên
cnhăđó, theo cam kt gia nhp WTO, sp ti Vit Nam s cho phép thành lp các
CTCK 100% vnănc ngoài, vi s xut hin caăcácăcôngătyănƠyăđc d báo là
thách thc không nh đi vi các công ty chngăkhoánătrongănc. Doăđóăcácăcôngă
ty chng khoán trongă ncă đc bit là các công ty va hoc nh vi vn ít, sn
phm dch v chaătt…ăli càng gp bt liăhnătrongăvic cnh tranh đ tn ti và
phát trin.ăNhămtăxuăhng tt yu, các công ty này phi tìm cho mình mtăhng
điămi đ giaătngăkh nngăcnh tranh nu nhăkhông mun phá sn hoc kéo dài
tình trng thua l.
Mt trong nhng giiă phápă đ tngă cng kh nngă cnh tranh là sáp nhp các
CTCK đc bit là đi vi các công ty nh, vn ít thành nhng CTCK có tim lc tài
chính mnh, h thng công ngh hinăđi, ngun nhân lcăcóătrìnhăđ Doăđó,ăhot
đngăM&Aătrongălnhăvc này chc chn s sôiăđng trongătngălai. Thc t ti
Vit Nam hinănayăđƣăcóănhiuăthngăv M&A xy ra, tuy nhiên mt s thngăv
cho thy, sau M&A, các công ty chngăkhoánăđcăđuăt,ăđc cng c vn khá
imăhiălng ting. Chc chn phía sau s im lngăđóălƠănhng chuynăđng ngm,
cácăcôngătyănƠyăđangăchun b k lng,ăđyăđ hnăv miăphngădin cho s
phát trin mnh m hnă nhiuănmăsau.
Xut phát t nhng yêu cuăkháchăquanăđó,ăvic nghiên cu v hotăđng ca các
công ty chng khoán, th trng mua li và sáp nhp Vit Nam và th gii,ăcngă
nhăvic áp dng các kin thc taì chính doanh nghip vào vicăphơnătíchănngălc
cnh tranh ca các công ty chng khoán nhmăđ xut gii pháp mua li và sáp nhp
đ nơngăcaoănngălc cnh tranh trong thi k hinănayălƠăđiu cn thit.
2. Mcăđíchăca lunăvn
tài tp trung làm rõ mt s vnăđ nhăsau:
Th nht, làm rõ các khái nim hc thutăliênăquanăđn vnăđ mua li và sáp nhp
công ty, các hình thc vƠă phngă thc thc hin M&A, ni dung ca quá trình
M&A, nhng li ích và hn ch ca vic mua li và sáp nhp,ăcáchăđnh giá công ty
khi tin hành M&A.
Th hai, làm rõ thc trngăkinhădoanhăvƠănngălc cnh tranh ca các CTCK hin
nay, kho sát các yu t nhăhngă đn quytă đnh mua li và sáp nhp công ty
chng khoán ti Vit Nam, phân tích tình hình th trng chng khoán và tt yu
khách quan phi sáp nhpăđ các Công ty chng khoán có th tn ti và phát trin
bn vng, có th cnh tranh vi các CTCK có yu t nc ngoài trong bi cnh hi
nhp hin nay.
Th ba, trênăcăs đóăđaăraămt s gii pháp nhm giúp các CTCK thành công trong các
thngăv mua li và sáp nhpăđ các CTCK hin nay tr thành các t chc tài chính
trung gian hocăngơnăhƠngăđuătăhotăđng viănngălc cnh tranh và hiu qu hn.
3. iătng và phm vi nghiên cu
iătng nghiên cu caăđ tài là các vn đ mua li và sáp nhp doanh nghip
trên th gii và VităNam,ănngălc cnh tranh ca các CTCK trong thi kì hi nhp
hin nay.
4. Phngăphápănghiênăcu
Phng pháp nghiên cu ca lun vn đi t c s lý thuyt và thc tin ti Vit
Nam trong nhng nm qua và t đó đa ra nhng nhn xét, đánh giá, phân tích
và cui cùng là đa ra nhng gi ý nhm giúp các CTCK có đc s thành
côngătrongăcácăthngăv mua li, sáp nhp nhmănơngăcaoănngălc cnh tranh
trong thi kì hi nhp.
Cácăphngăphápănhăsau:
- Phng pháp thng kê lch s vƠăphngăphápătng hp:ăsoăsánhăđánhăgiáă
v nngălc cnh tranh ca các CTCK.
- Phngăphápăphơnătích,ăsoăsánh:ăliênăh kinh nghimăcácăncălƠmăcăs đ
xut gii pháp, các bin pháp thc hin thành công và hiu qu vic mua li,
sáp nhp các CTCK nhm phát trinăthƠnhăcácăngơnăhƠngăđuătăhoc các
CTCKăcóănngălc cnh tranh mnhăhn.
- Phngăphápăkho sát thc t cng c cho các nhnă xétă đánhăgiáă theoă lýă
thuyt.
5. Kt cuăđ tài
Lun vn gm ba phn chính:
- Chngă1:ăCăs lý lun v mua li và sáp nhp doanh nghip.
- Chngă2:ă Thc trngă nngă lc cnh tranh ca các Công ty chng khoán
hin nay.
- Chngă3:ăMua li và sáp nhp ậ gii pháp nhmătngăcngănngălc cnh
tranh ca các Công ty chng khoán Vit Nam hin nay.
Trang 1
CHNGă 1:ă Că S LÝ LUN V MUA LI VÀ SÁP NHP DOANH
NGHIP (M&A)
1.1 Tng quan v mua li và sáp nhp doanh nghip (M&A)
1.1.1 Khái nim v mua li và sáp nhp doanh nghip
M&Aăđc vit tt bi hai t ting Anh là Mergers (sáp nhp) và Acquisitions (mua li).
M&A là hotăđng dành quyn kim soát doanh nghip, b phn doanh nghip (gi chung là
doanh nghip) thông qua vic s hu mt phn hoc toàn b doanh nghipăđó.
M&Aădngănhătr thành mt cm t đcăphátăơmăcùngănhau,ăcùngănghaăvi
nhau, tuy nhiên trên thc t chúng có nhngăđim khác bit và cn hiu rõ gia mua
li và sáp nhp.
Sáp nhp (Mergers): là hình thc kt hpămƠăhaiăcôngătyăthng có cùng quy mô,
thng nht gp chung c phn. Công ty b sáp nhp chuyn toàn b tài sn, quyn,
nghaăv và li ích hp pháp sang công ty nhn sáp nhp,ăđng thi chm dt s tn
ti ca công ty b sáp nhpăđ tr thành mt công ty mi.
Mua li hay còn gi là thâu tóm (Accquisitions): là hình thc kt hp mà mt công
ty mua li hoc thôn tính mtăcôngătyăkhác,ăđt mình vào v trí ch s hu mi. Tuy
nhiênăthngăv nƠyăkhôngălƠmăraăđi mt pháp nhân mi.
Mcăđíchăca M&A là giành quyn kim soát doanh nghip mcăđ nhtăđnh ch
khôngăđnăthun ch là s hu mt phn vn góp hay c phn ca doanh nghipănhă
cácănhƠăđuătănh l. Vì vy khi mtănhƠăđuătăđtăđc mc s hu phn vn
góp, c phn ca doanh nghip đ đ tham gia, quytăđnh các vnăđ quan trng
ca doanh nghipăthìăkhiăđóămi có th coiăđơyălƠăhotăđngăM&A.ăNgc li, khi
nhƠăđuătăs hu phn vn góp, c phnăkhôngăđ đ quytăđnh các vnăđ quan
trng ca doanh nghipăthìăđơyăđc coi là hotăđngăđuătăbìnhăthng.
1.1.2 Phân bit hp nht, mua li và sáp nhp doanh nghip
STT
Loi hình
Mô t
01
Sáp nhp doanh nghip
Hình thc kt hp mt hoc mt s công ty
cùng loi (công ty b sáp nhp) vào mt
Trang 2
công ty khác (công ty nhn sáp nhp) trên
că s chuyn toàn b tài sn, quyn và
nghaăv ca công ty b sáp nhp vào công
ty nhn sáp nhp. Công ty b sáp nhp chm
dt tn ti, công ty nhn sáp nhp vn tn
ti và k tha toàn b tài sn, quyn và
nghaăv ca công ty b sáp nhp.
02
Mua li doanh nghip
Mt doanh nghip mua toàn b hoc mt
phn vn/tài sn ca doanh nghipăkhác,ăđ
đ chi phi và kim soát doanh nghipăđó.ă
Công ty b mua chm dt hotăđng tn ti
hoc tn tiădi dng công ty con.
03
Hp nht doanh nghip
Hai hay mt s công ty cùng loi (gi là
công ty b hp nht) có th hp nht thành
mt công ty mi (gi là công ty hp nht)
bng cách chuyn toàn b tài sn, quyn,
nghaăv và li ích hp pháp sang công ty
hp nht,ăđng thi chm dt s tn ti ca
các công ty b hp nht.
1.2 Phân loi M&A
1.2.1 Da trên mi quan h gia các doanh nghip mua li và sáp nhp
1.2.1.1 Sáp nhp ngang: là s sáp nhp gia hai công ty kinh doanh và cnh tranh
trên mt dòng sn phm, trong cùng mt th trng. Kt qu t nhngăthngăv
sáp nhp theo dng này s đemăli cho bên sáp nhpăcăhi m rng th trng, kt
hpăthngăhiu, gim chi phí c đnh,ătngăcng hiu qu ca h thng phân phi
và hu cn. Do vy,ăkhiăhaiăđi th cnhătranhătrênăthngătrng kt hp li vi
Trang 3
nhau thì h không nhng làm gim bt cho mình mtăđi th mà còn to nên mt
sc mnh lnăhn đ đngăđu viăcácăđi th còn li.
1.2.1.2 Sáp nhp dc: là s sáp nhp gia hai công ty nm trên cùng mt chui giá
tr, dn ti s m rng v phíaătrc hoc phía sau ca công ty sáp nhp trên chui
giá tr đó.ăCácăthngăv nƠyăđc phân thành hai nhóm chính:
Sáp nhp tin:ăthngăv này din ra khi mt công ty mua mt công
ty phân phi sn phm ca mình, hình thành nên mt công ty mi vi s
tham gia gnă nhă khépăkín.ăChng hnănhă côngă tyăsn xut khí gas mua
công ty phân phi gas, s hình thành nên mt công ty mi vi kh nngăsn
xut và cung cp gas tiăngi tiêu dùng.
Sáp nhpălùi:ăthngăv này din ra khi mt công ty cung cp nguyên
liuăđu vào cho mình. Chng hnănhămt công ty in sách mua li mt công
ty cung cp giyăinăchoămình,ăsauăthngăv sáp nhp s hình thành nên mt
công ty vi quy mô và mô hình kinh doanh hoàn thin và ch đngăhn.
1.2.1.3 Sáp nhp t hp: là vic sáp nhp gia các công ty không thuc ngành ngh
cnhătranhăcngăkhôngănm trong mi quan h mua li. Sáp nhp t hpăđc phân
thành ba nhóm:
Sáp nhp t hp thun túy: là hình thc mà hai bên sáp nhp không có
mi quan h nào vi nhau.
Sáp nhpăbƠnhătrng v đa lý: là hình thc sáp nhp gia hai công ty
sn xut cùng loi sn phmănhngătiêuăth hai th trng hoàn toàn cách
bit nhau v mtăđa lý.
Sáp nhpăđaădng hóa sn phm: là hình thc sáp nhp gia hai công
ty sn xut hai loi sn phmă khácă nhauă nhngă cùngă ng dng mt công
ngh sn xut hoc tip th gn ging nhau.
1.2.2 Daătrênăcăcu tài chính
1.2.2.1 Sáp nhp mua: loi hình sáp nhp này xy ra khi mt công ty mua li mt
công ty khác. Vicămuaăcôngătyăđc tin hành bng tin mt hoc thông qua mt
s công c tài chính.
Trang 4
1.2.2.2 Sáp nhp hp nht: Vi hình thc sáp nhp này, mtăthngăhiu công ty
miăđc hình thành và c haiăcôngătyăđc hp nhtădi mt pháp nhân mi. Tài
chính ca hai công ty s đc hp nht trong công ty mi.
1.2.3 Da trên chinălc mua li
1.2.3.1 M&A thân thin (Friendly takeover): là mt giao dch M&A mà c hai bên
đu mun thc hin vì h đu cm thy mình s có li t thngăv này.
1.2.3.2 M&A thù nghch (Hostile takeover): là mt giao dch M&A mà mt bên
bng mi cách phi mua li bên kia bt k bênăbánăcóăđng ý hay không. Trong
trng hp này bên mua s dùng tim lc tài chính caămìnhăđ mua liăcôngătyăđi
th nhm trit tiêu s cnh tranh caăđi th đó.
1.3 Cácăphngăthc M&A
Cách thc thc hin M&A doanh nghip rtăđaădng ph thucăvƠoăquanăđim qun
tr ca các bên, mcă tiêu,ă că cu s hu và các li th ca mi bên trong tng
trng hp c th.ăTuyănhiênătheoăcácăthngăv M&A trên th giiăthìăcácăphngă
thc thc hin mua li và sáp nhp doanh nghip gm:
1.3.1 Thngălng vi Hiăđng qun tr vƠăBanăđiu hành
ơyălƠăcáchăthc hin khá ch yuătrongăcácăthngăv M&A doanh nghip. Khi c
hai công ty nhn thy li ích chung tim tàng caăthngăv sáp nhp hoc h d
đoánăđc timănngăphátătrinăvt tri ca công ty sau sáp nhp,ăBanăđiu hành s
cùng nhau thngătho hpăđng sáp nhp. Các công ty chng khoán nh và yu
trong thi k khóăkhnăca nn kinh t đƣăt đng tìm đn các t chc tài chính ln
hnăđ sáp nhp.ăng thi các công ty chngăkhoánătrungăbìnhăcngătìmăkimăcă
hi sáp nhp li viănhauăđ to thành mt công ty chng khoán ln mnhăhnăđ
scăvt qua nhngăkhóăkhnăca thi k khng hong và nâng cao kh nngăcnh
tranh vi các công ty chngăkhoánănc ngoài.
1.3.2 Mua c phiu trên th trng chng khoán
Vic mua li bt ngun t công ty chng khoán lnăhnăhoc t đi th cnh tranh.
CôngătyăcóăỦăđnh mua li mua dn c phiu trên th trng chng khoán hoc nhn
chuynănhng caăcácănhƠăđuătăchinălc, các c đôngănh l. Khi vic thu gom
Trang 5
c phiu ca công ty mcătiêuăđ khiălng cn thităđ triu tp cuc hpăi hi
đng c đôngăbtăthngăthìăcôngătyăđiămua li yêu cu hpăvƠăđ ngh mua ht s
c phiu còn li ca các c đông.
Cách thcănƠyăđòiăhi thiăgianădƠi,ăhnăna nuăđ l Ủăđnh ra bên ngoài thì giá c
phiu ca công ty mc tiêu s có th tngăvt trên th trng.ăNgc li, nu cách
thcănƠyăđc din ra dn dn và trôi chy, công ty mua li có th đtăđc mc
tiêu ca mình mt cách êm thmămƠăkhôngăgơyăxáoăđng ln cho công ty mc tiêu,
trongăkhiăđóăch phi tr mt mc giá thpăhnăcáchăthc khác nhiu.
1.3.3 Chào mua công khai
Công ty hoc cá nhân hocănhómănhƠăđuătăcóăỦăđnh mua li toàn b công ty mc
tiêuăđ ngh c đôngăhin hu ca công ty này bán li c phiu ca h vi giá cao
hnăgiáăth trng rt nhiu.ăGiáăchƠoămuaăđóăphiăđ hp dnăđ đaăs c đôngătánă
thành vic t b quyn s huăcngănhăqun lý công ty mình.
Hình thc chào muaăcôngăkhaiăthng áp dng trong các v thôn tính mang tính thù
đchăđi th cnh tranh. Công ty b muaăthng là công ty yuăhn.ăTuyăvy, vn có
mt s trng hp công ty nh nutăđcăđi th nngăkỦăhn,ăđóălƠăkhiăh huy
đngăđc ngun tài chính khng l t bênăngoƠiăđ thc hinăđc v thôn tính.
Các công ty thôn tính theo hình thcănƠyăthngăhuyăđng ngun tin bng cách:
(a) s dng thngădăvn,ă(b)ăhuyăđng vn t c đôngăhin hu, thông qua phát
hành c phiu mi hoc tr c tc bng c phiu, phát hành trái phiu chuynăđi,
(c) vay t các t chc tín dng.ăimăđángăchúăỦătrongăthngăv chào mua công
khai là ban qun tr công ty mc tiêu b mt quynăđnhăđot.ăThôngăthng ban
qun tr, các v trí ch cht ca công ty mc tiêu s b thay th, mcădùăthngăhiu
vƠăcăcu t chc ca nó vn có th đc gi li mà không nht thit b sáp nhp
hoƠnătoƠnăvƠoăcôngătyăthônătính,ătrng hp này s phát sinh công ty m-công ty
con.ă chng li v sáp nhp bt li cho mình, ban qun tr công ty mc tiêu có th
chinăđu li bng cách tìm kim s tr giúp/bo lãnh tài chính mnhăhn,ăđ có th
đaăraămc giá chào mua c phnăcaoăhnăc phn ca các c đôngăhin huăđangă
ngã lòng.
Trang 6
1.3.4 Mua tài sn
PhngăthcănƠyăcngăgnătngăt nhăphngăthc chào mua công khai. Công ty
mua li có th đnăphngăhoc cùng công ty mcătiêuăđnh giá tài sn ca công ty
đóă(h thng tham kho giá caăcácăcôngătyătăvnăđnh giá chuyên nghip thc
hin).ăSauăđóăcácăbênăs thngăthoăđ đaăraămc giá phù hp.ăPhngăthc thanh
toán có th bng tin mt hoc n.ăim hn ch caăphngăthc này là các tài sn
vôăhìnhănhăthngăhiu, th phn, h thng khách hàng, nhân s,ăvnăhóaădoanhă
nghip rtăkhóăđcăđnhăgiáăvƠăđc các bên thng nht.ăDoăđó,ăphngăthc này
thng ch áp dngăđ tip qun các công ty nh, mà thc cht là nhmăđnăcácăđa
đim giao dch, danh mcăđuăt,ăđiăngănhơnăs, btăđng sn, h thng khách
hƠngăđangăthuc s hu ca côngătyăđó.
1.3.5 Lôi kéo c đôngăbt mãn
PhngăthcănƠyăcngăthngăđc s dng trongăcácăthngăv thôn tính mang
tínhăthùăđch. Khi lâm vào tình cnh kinh doanh yu kém và thua l, luôn có mt b
phn c đôngăbt mãn và mună thayăđi ban qun tr vƠă banăđiu hành công ty.
Công ty có li th cnh tranh có th li dng tình hình này đ lôi kéo b phn c
đôngăđó.ăTrc tiên, thông qua th trng, h s mua mt s lng c phnătngă
đi lnă(nhngăchaăđ chi phi) c phiu trên th trngăđ tr thành c đôngăca
công ty mc tiêu. Sau khi nhnăđc s ng h, h và các c đôngăbt mãn s triu
tp cuc hpăi hiăđng c đông,ăhiăđ s lng c phn chi phiăđ loi b ban
qun tr căvƠăbuăđi din công ty mua li vào hiăđng qun tr mi. Cnh giác vi
hình thc thôn tính này, ban qun tr có th spăđt các nhim k caăbanăđiu hành
và ban qun tr xen k nhau ngay t trongăđiu l công ty, bi vì mcăđíchăcui cùng
ca công ty thôn tính và c đôngăbtămƣnălƠăthayăđiăbanăđiu hành.
1.4 Nhng li ích và hn ch ca vic mua li và sáp nhp công ty
1.4.1 Li ích
Các công ty khi mun thc hinăM&AănghaălƠăh mong munăđtăđc nhng li
ích do hotăđng này mang li. Nhng gì h mongăđiălƠ:ănơngăcaoănngălc cnh
tranh, giá tr cho c đôngăsauăM&Aăs lnăhnătng giá tr hin ti ca hai bên khi
Trang 7
cònăđng riêng r ăng thi, hotăđng M&Aăcngăgiúpătit kim phn ln chi
phí và thiăgianăhnăsoăvi vic thành lp mt công ty mi.
Li ích đc bităcóăđc miăthngăv M&A chính là s cngăhng - đngăcă
quan trng và kì diu nht ca M&A, giúp cho hotăđng kinh doanh hiu qu và
giá tr công ty miă(sauăM&A)ăđc nâng cao nu giao dch M&A thành công. C
th, các giá tr cngăhng (liăích)ăđóălƠ:
Gimănhơnăviên:ăThôngăthng, khi hai hay nhiu doanh nghip sáp nhp
liăđu có nhu cu gim vic làm, nht là các công vic gián tip nh:ăcôngă
vică vnă phòng,ă tƠiă chínhă k toánă hayă marketing…ă Vic gim thiu v trí
công vicăcngăđng thi viăđòiăhiătngănngăsutălaoăđng.ăơyăcngălƠă
dp ttăđ các doanh nghip sa thi nhng v trí làm vic kém hiu qu.
tăđc hiu qu da vào quy mô: Mt doanh nghip ln s cóăuăth
hnăkhiătin hành giao dch hocăđƠmăphánăviăcácăđi tác. Mt khác, quy
mô lnăcngă giúpă doanhănghipă đóăgim thiuăđc các chi phí phát sinh
không cn thit.
Trang b công ngh mi:ă duy trì li th cnh tranh, bn thân các công
ty luôn cn s đuătăv k thut và công ngh đ vtăquaăcácăđi th khác.
Thông qua vic mua li và sáp nhp, các công ty có th chuyn giao k thut
và công ngh cho nhau, t đó,ăcôngătyămi có th tn dng công ngh đc
chuyn giao nhm to li th cnh tranh.
Tngăcng th phn và danh ting trong ngành: Mt trong nhng mc
tiêu ca M&A là nhm m rng th trng mi,ătngătrng doanh thu và li
nhun. Sáp nhp cho phép m rng các kênh marketing và h thng phân
phi. Bên cnhăđó, v th ca công ty mi sau khi sáp nhp s tngălênătrongă
mt cngăđngăđuăt:ăcôngătyălnăhnăcóăli th hnăvƠăcóăkh nngătngă
vn d dƠngăhnămt công ty nh.
Li ích thu: li ích thu timă nngă ca M&A có th do vic s dng
nhng tn tht thu t nhng khon l ca hotăđng sn xut ròng (công ty
sáp nhp s tr ít thu hnăhaiăcôngătyăriêngăl), vic s dngănngălc vay n
Trang 8
chaăđc s dng (kh nngătngăt s n-vn ch s hu sau khi M&A,
to nên li ích thu tngăthêmăvƠăgiáătr tngăthêm).
Chi phí vn: có th gimăđiăkhi hai công ty sáp nhp vì chi phí ca vic
phát hành (n và vn ch s hu) s thpăhnănhiu khi phát hành s lng
lnăhnăsoăvi phát hành s lng ít.
Trên thc t, s cngăhng s không t đn nu không có s mua li và sáp nhp.
Tuy nhiên, trong mtăvƠiătrng hp, khi hai công ty tin hành sáp nhp li có hiu
ngăngc li.ăóălƠătrng hp: mt cng mt li nh hnăhai.ăDoăđó,ăvic phân
tích chính xác mcăđ cngăhngătrc khi tin hành nhngăthngăv M&A rt
quan trng. Khá nhiu nhà qun lý doanh nghipăđƣăc tình v ra bc tranh cng
hngăđ tin hành các v M&A nhm trc li t vicăđnh giá doanh nghip.
1.4.2 Hn ch
Nhăđƣănóiătrên:ăgiáătr cngăhng t thngăv M&A không thành công có th
không có. Nguyên nhân là do có th haiăbênăkhôngăđƠmăphánăk trong quá trình
M&A dnă đn mâu thun sau này v nhiu mtă nh:ă chină lc kinh doanh, tài
chính, qun lý, nhân s ;ăvnăhóaăhaiăbênăkhôngătngăđng, nhtălƠăđi vi các
thngăv M&A xuyên biên gii, hoc là vic t chc và qun lý tr nênăkhóăkhnă
hn,ăchng chéo, dnăđn tình trng mt kim soát.
Ngoài ra, công ty thành viên có th mtăthngăhiu sau các v M&A.ăThngăhiu
là mt tài sn vô cùng quý giá, nó to nên mt phn rt ln giá tr trong tng giá tr
ca mt công ty. Tuy nhiên, do s thiu kinh nghim ca các công ty v yu t này
và hotăđng M&A nên h thng xem nh vicăđnhăgiáăthngăhiu hoc d dàng
chp nhn s mtăđiăthngăhiu ca mình vì nhng liăíchăkhácăkhôngătngăxng.
T đó,ădn dn có th h b mua li biăđiătác.ăóălƠănhng hu qu caăM&Aăđi
viăcôngătyăthƠnhăviênă thamăgia,ăcònăđi vi nn kinh t, M&A có th mang li
nhng kt qu tiêu ccănh:
Quyn li ca c đôngăthiu s b nhăhng
Quá trình M&A làm cho quyn li ca c đôngă thiu s b nhă hng rt ln.
Quyn li và ý kin ca c đôngăthiu s có th b b qua trong cuc hpăi hi
Trang 9
đng c đôngăđ thông qua vic sáp nhp. Nu khi các c đôngăthiu s không hài
lòng viăphngăánăsápănhp thì h có th bán c phiu ca mìnhăđi,ănhăth h s
b thit thòi do khi h bán c phiu là thiăđimăthngăv sáp nhp sp hoàn tt
nên giá c phiuălúcănƠyăkhôngăcaoănhăthiăđim mi có thông tin ca v M&A.
Hnăna, nu h tip tc nm gi thì t l biu quyt ca h trên tng s c phiu
có quyn biu quyt s nh hnătrc, t l quyn li s gim xung và h càng có
ítăcăhiăhnătrongăvic th hin ý kin ca mình trong các cuc hp caăi hi c
đông.
Xungăđt quyn li ca các c đôngăln
Sau khi sáp nhp, công ty nhn sáp nhp s hotăđng vi s vn c phn lnăhn,ă
nhng c đôngăln ca công ty b mua li có th s mt quyn kim soát công ty
nhătrcăđơyădoăt l quyn biu quyt trên tng s c phn có quyn biu quyt
đƣăgim hnătrc. Hiăđng qun tr s có s lng lnăhn,ănênăthƠnhăviênăhi
đng qun tr do các c đông ln bu vào s có quyn hn ch hnătrcăđơyăkhiă
chaăsápănhp. Vì th các c đôngăln s tìm cách liên kt viănhauăđ to nên th
lc ca mình lnăhnănhm tìm cách kim soát công ty sau sáp nhp, cucăđuaătranhă
s không bao gi chm dtăchoăđn khi tt c các bên cùng tha mãn quyn li ca
mình. Do cái “tôi”ăca các ông ch công ty quá ln nên rt có th h s điăngc li
li ích ca s đôngăcácăc đôngănhm làm li cho bn thân mình. Vy nên, trong
các tpăđoƠnătƠiăchínhăln, cuc chin gia các c đôngăln không khi nào chm
dt.
Vnăhóaădoanhănghip b pha trn
Vnăhóaădoanhănghip th hin nhngăđcătrngăriêngăcóăca mi doanh nghip, th
hin nhngăđcăđim khác bit so vi các doanh nghip khác. S khác bităđóăth
hin nhng tài snăvôăhìnhănh:ăs trung thành caănhơnăviên,ămôiătrng làm
vic,ăcáchăđi x ca nhân viên viălƣnhăđo, vi nhân viên, các hành vi ng x ca
nhân viên vi khách hàng, lòng tin caăđiăngănhơnăviênăđi vi cp qun lý và
ngc li…Doăvyăvnăhóaădoanhănghip to nên li th cnh tranh vô cùng quý giá
vi bt k doanh nghip nào. Thiu vn, doanh nghip có th huyăđng nhiu
Trang 10
ngun khác nhau, thiu nhân s có th tìmăđc nhiu hình thc tuyn dngănhngă
thiu vnăhóaădoanhănghip thì không th ngày mt ngày hai là doanh nghip có th
toăraăđc. Khi hai doanh nghip sáp nhp li viănhau,ăvnăhóaădoanhănghip b
pha trn.ăiăngănhơnăs s cm thy bi ri khi làm vicătrongămôiătrng vi
kiuăvnăhóaădoanh nghip b trn ln,ăđng thi phi tìm cách thích nghi vi nhng
thayăđi, va phiăduyătrìăvnăhóaădoanhănghipăcăva phi tip nhnăthêmăvnăhóaă
doanh nghip khác. Nuăbanălƣnhăđoăkhôngătìmăđcăphngăphápăkt hp hài hòa
mt cách tiăuănht thì s mt rt nhiu thi gian vic trn lnăcácăvnăhóaădoanhă
nghip mi có th thành mt thc th thng nht và vng chc. Nuăkhôngăđiăngă
nhân s s cm thy ri rc, mt nim tin, doanh nghip sau sáp nhp s là mt khi
lng lo d tách nh do có quá nhiu các phn t khác nhau trong mi liên kt
không chc chnălƠmăchoăvnăhóaădoanhănghip mi tr nên hnăđn d đ v.
Nhân s b chuyn dch
Hotăđng sáp nhp công ty s tt yu dnăđn vic tái cu trúc b máy hotăđng
làm cho mt s nhân viên b mt vic, mt s v trí qun lý s b thayăđi t đóăs
gây ra tâm lý c ch, không hài lòng v môiătrng mi ca mt s cán b qun lý
sp xp. Công ty sau sáp nhp s gpăkhóăkhnătrongăvicăđiu hành kinh doanh nu
xut hin vic mt mát các nhân s nòng ct ti công ty b mua li. Tuy nhiên, s
khó có th tránh khi s dch chuyn nhân s sau khi sáp nhp, banălƣnhăđo công
ty sau sáp nhp s phiăđánhăgiáăđcăđángăk nhng tn tht có th gp phi khi
thc hinăquáătrìnhătáiăcăcu b máy qun lý.
Nhng nhcăđim ca vic mua li và sáp nhp nêu trên là nhngăđim tt yu ca
quá trình mua li và sáp nhp doanh nghip. Vicălng hóa các tn thtăvƠăđ ra
các gii pháp rt quan trng nhm hn ch bt các thit hiăvƠăđm bo vic sáp
nhpăđt hiu qu cao nht.
1.5 ngăcăthc hin M&A
1.5.1 ng lcăđ mua li
i viăngiăbán,ăđng lc chính trong v mua liăthng gm mt hoc nhiu
yu t sau:
Trang 11
Tip cn nhng ngun lc lnăhnăca công ty mua.
Cn hoc mun ct gim chi phí nh tính kinh t ca quy mô.
Ch s hu sp ngh huăhoc sn sàng raăđi.
Không th cnhătranhăhnăkhiălƠămt t chcăđc lp.
i viăngiămua,ăđng lc chính trong mtăthngăv mua liăthng gm mt
hoc nhiu nhân t sau:
Tngădoanhăthu.
Gim chi phí.
Hip tr hotăđng theo chiu ngang hay chiu dc,ăđtăđc tính kinh t ca
quy mô.
Các ngun lcăkhôngăđc tn dng tiăđa.
Áp lcătngătrng t phíaăcácănhƠăđuăt.
Mong mun gim s đi th cnhătranhă(tngăth phn và gim cnh tranh
giá).
Nhu cuăgiƠnhăđc ch đng trong mt th trng mi v mtăđaălỦă(đc
bit là khi th trng hin tiăđƣăb bão hòa).
Mong munăđaădng hóa sn phm và dch v mi.
1.5.2 ng lcăđ sáp nhp
Mtăđiu quan trng cnăluăỦălƠăsápănhp khác vi mua li, và vì vy mt lot
nhng mcătiêuăkhácăđcăđt ra cho c hai bên:
Táiăcăcu li chui giá tr ngành.
ápătr li áp lc chi phí cnh tranh thông qua tính kinh t ca quy mô và phm
vi.
Ci thin quy trình k thut và công ngh.
M rng quy mô sn xut và nhng dây chuyn sn phm hin ti.
Tìm ra cách miăđ s dng nhngătƠiănngăqun lý hin ti.
B trí liălng vnădătha vào nhng mcăđíchăđemăli li nhunăcaoăhnă
hay có tác dng b sungăhn.
tăđc nhng li ích v thu.
Trang 12
1.6 Các ni dung ca quá trình M&A
Các khái nimăvƠăphngăthcăM&Aănhă đƣătrình bày cho thyăđơyălƠămt hot
đng khá phc tp. Mtăthngăv M&A phi tri qua rt nhiuăgiaiăđon tùy theo
nhu cu, mong mun ca các bên thc hinăvƠăthôngăthng có các ni dung sau:
1.6.1 Lp k hoch chinălcăvƠăxácăđnh mc tiêu ca M&A
Nhăđƣănóiătrên, M&A mang li rt nhiu liăích.ăNhngăkhôngăphi công ty nào
thamăgiaăM&Aăcngăđuăhngăđc tt c các liăíchăđó.ăVìăvy,ătrc khi tin
hành M&A, nhà qun tr s phi lp k hoch chinălc,ăxácăđnh nhng k vng
caă mình:ă tngă tim lc tài chính, m rng th trng, nâng cao kh nngă cnh
tranh,ăđaădng hóa sn phm dch v hay tái cu trúc công ty ăđ có th tp trung
vào mcăđíchăchínhăcaămình,ăđôiăkhiăcóăth phi hy sinh mt s liăíchăkhácăđ
hngăđn mc tiêu chung.
Vic lp k hoch này là ca các bên tham gia ch không riêng gì bên mua hay bên
bán. Bi vì nó giúp cho c haiăbênăcóăhngăđiăđúngăđn,ăcóăcăs đ lên lch các
công vic c th nhmăđm boăchoăthngăv M&A có kt qu ttăđp.
1.6.2 Xácăđnh công ty mc tiêu
Vicăxácăđnh công ty mc tiêu phù hp vi nhng mcătiêuăđƣăđtăraăcóăỦănghaărt
lnăđn s thành công caăthngăv M&A. Công ty mc tiêu phiăđápăngăđc
yêu cu là giúp b sung nhng ngun lcămƠăbênămua/bênăbánăđangăthiu.ăDoăđó,ă
công ty mc tiêu đơyăcóăth đc hiu là bên mua hoc/và bên bán ch không
phi ch lƠăbênăbán.ăHnăna, khi có nhiu công ty mc tiêu, các bên s có nhiu
phngăánăvƠăđiu kin thun li cho vicăđƠmăphánăgiaoădch M&A.
xácăđnhăđc công ty mc tiêu không phi là vic d dƠngăđi vi tt c các
trng hp, nhtălƠătrongătrng hp munăxácăđnh nhiu công ty mc tiêu. Bi vì
vicăxácăđnh công ty mc tiêu v bn cht là lyăđc các thông tin chính xác v
h. Có nhiuăcáchăđ tip cnăvƠăcóăđc thông tin. Trong s đó,ăhin nay vic hp
tác vi các t chcătƠiăchínhă(nhăcôngătyăchng khoán, qu đuăt…)ălƠămt trong
nhng cách thc hiu qu đ đtăđc mcăđích.