Hoàn thiện cơ chế quản lý vốn tập trung tại Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ Tp. HCM



ồn Trng Tín







HỒN THIN
C CH QUN LÝ VN TP TRUNG
TI NGÂN HÀNG U T VÀ PHÁT
TRIN VIT NAM








LUN VN THC S KINH T

TP. HCM – Nm 2011



BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ Tp. HCM



ồn Trng Tín



HỒN THIN
C CH QUN LÝ VN TP TRUNG
TI NGÂN HÀNG U T VÀ
PHÁT TRIN VIT NAM



Chun ngành: Kinh t tài chính – Ngân hàng
Mã số: 60.31.12



LUN VN THC S KINH T

NGI HNG DN KHOA HC:
PGS.TS. TRN HUY HỒNG




TP. HCM – Nm 2011




LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cu, phân tích và thc hin ca riêng
tôi. Các s liu, kt qu nghiên cu trong lun vn là trung thc và có ngun gc trích
dn rõ ràng.
Tp H Chí Minh, ngày 10 tháng 09 nm 2011
Hc viên



oàn Trng Tín

i
MC LC
Trang
Danh mc các t vit tt v
Danh mc các bng vi
Danh mc các biu đ, s đ, hình v vii
LI M U 1
CHNG 1 - C S LÝ LUN V C CH QUN LÝ VN CA NGÂN
HÀNG THNG MI 5
1.1. Vn huy đng và điu chuyn vn ni b 5
1.1.1. Vn huy đng ca ngân hàng thng mi 5
1.1.1.1. Khái ni
m 5
1.1.1.2. Tm quan trng ca vn huy đng 6
1.1.1.3. Các hình thc huy đng vn ca NHTM 7
1.1.2. iu chuyn vn ni b 10
1.1.2.1. nh ngha 10
1.1.2.2. S cn thit phi tin hành điu chuyn vn ni b 10
1.1.2.3. Các nhân t nh hng đn vn điu chuyn ni b 11
1.2. Các c ch qun lý vn ca NHTM 12
1.2.1. Khái nim c ch qun lý vn 12
1.2.2. C ch qun lý vn phân tán 12
1.2.2.1. Khái nim 12

1.2.2.2. Nhng tn ti ca C ch qun lý vn phân tán 13
1.2.3. C ch qun lý vn tp trung 13
1.2.3.1. Khái nim 13
1.2.3.2. Mc đích thc hin C ch qun lý vn tp trung 14
1.2.3.3. Các nguyên tc thc hin C ch qun lý vn tp trung 14
1.2.3.4. u và nhc đim ca C ch qun lý vn tp trung 15
1.3. Bài hc kinh nghim cho BIDV khi chuyn sang áp dng C ch qun lý vn
tp trung . 19
KT LUN CHNG 1 23

ii
CHNG 2 - TÌNH HÌNH THC HIN C CH QUN LÝ VN TP
TRUNG TI NGÂN HÀNG U T VÀ PHÁT TRIN VIT NAM 24
2.1. Gii thiu khái quát v Ngân hàng u t và Phát trin Vit nam 24
2.1.1. Quá trình hình thành và phát trin ca BIDV 24
2.1.2. C cu t chc, b máy qun lý ca BIDV 25
2.2. Ni dung C ch qun lý vn tp trung ti BIDV 27
2.2.1. Ni dung c ch qun lý vn phân tán đc áp dng trc đây ti BIDV 27
2.2.1.1. Nguyên tc thc hin ca C ch qun lý vn phân tán 27
2.2.1.2. Nhng tn ti ca C ch qun lý vn phân tán 28
2.2.2. Ni dung c bn ca C ch qun lý vn tp trung ti BIDV 29
2.2.2.1. Xây dng k hoch cân đi ngun vn và s dng vn 29
2.2.2.2. Qun lý ri ro 29
2.2.2.3. nh giá chuyn vn ni b 30
2.3. Tình hình thc hin C ch qun lý vn tp trung ti BIDV 31
2.3.1. Quá trình trin khai thc hin C ch qun lý vn tp trung ti BIDV 31
2.3.1.1. Ban hành vn bn trin khai thc hin 31
2.3.1.2. Trách nhim thc hin gia Hi s chính và chi nhánh 32
2.3.1.3. Xây dng Chng trình phn mm FTP 32
2.3.1.4. Tp trung ri ro v Hi s chính 35

2.3.2. nh giá chuyn vn ni b 37
2.3.2.1. Gii thiu v đnh giá chuyn vn ni b 37
2.3.2.2. Ni dung luân chuyn vn gia các chi nhánh 38
2.3.2.3. Công thc xác đnh giá chuyn vn 39
2.3.2.4. Các c ch h tr 40
2.3.2.5. nh giá cho các giao dch mua bán vn 41
2.3.2.6. iu chnh chi phí/thu nhp mua bán vn 45
2.3.2.7. Quy đi chi phí, thu nhp mua bán vn. 48
2.3.2.8. Kt qu chi phí/thu nhp mua bán vn 48
2.3.2.9. Hiu qu hot đng ca đn v kinh doanh 49
2.3.2.10. Công c điu hành ca Hi s chính 52

iii
2.4. ánh giá chung v nhng kt qu đt đc và nhng tn ti trong vic thc
hin C ch qun lý vn tp trung ti BIDV trong thi gian qua 52
2.4.1. Nhng kt qu đt đc khi trin khai thc hin C ch qun lý vn tp trung 53
2.4.1.1. Mt s kt qu đt đc 53
2.4.1.2. ánh giá chung v nhng kt qu đt đc 56
2.4.2. Nhng tn ti cn hoàn thin trong thi gian ti 63
2.4.2.1.Cân bng gia các mc đích trong đnh giá FTP 64
2.4.2.2. Mc tiêu c cu li bng tng kt tài sn gp khó khn do bin đng
ca th trng tài chính tin t 64
2.4.2.3. Vic quyt đnh lãi sut ti chi nhánh đ thc hin chính sách khách
hàng 65
2.4.2.4. Các c ch h tr ch khc phc tm thi nhc đim ca C ch
FTP trc bin đng th trng 65
2.4.2.5. Cha áp dng c ch giá linh hot cho tng đa bàn, đc bit là
nhng đa bàn có tính cnh tranh cao trong vic huy đng ngun vn 66
2.4.2.6. nh hng ca yu t chính sách 67
KT LUN CHNG 2 68

CHNG 3 - GII PHÁP HOÀN THIN C CH QUN LÝ VN TP
TRUNG TI NGÂN HÀNG U T VÀ PHÁT TRIN VIT NAM 69
3.1. nh hng phát trin ca Ngân hàng u t và Phát trin Vit nam 69
3.2. Gii pháp hoàn thin C ch qun lý vn tp trung ti BIDV 70
3.2.1. i vi Hi s chính 70
3.2.1.1. Xây dng đnh hng, c ch hot đng và t chc thc hin 70
3.2.1.2. Chu trách nhim t chc qun lý ri ro trong toàn h thng BIDV 71
3.2.1.3. Áp dng giá mua-bán vn FTP linh hot cho tng đa bàn, đm bo
chi nhánh va hot đng hiu qu song vn đm bo tính cnh tranh 71
3.2.1.4. Thc hin FTP lu tin đ phát huy th mnh ca tng chi nhánh 72
3.2.1.5. iu hành FTP theo hng khuyn khích huy đng vn 73

iv
3.2.1.6. Xây dng h thng ch tiêu phân tích hiu qu hot đng theo tng
b phn kinh doanh 73
3.2.1.7. Tip tc hoàn thin các c ch h tr 75
3.2.1.8. V mc tiêu qun lý 76
3.2.1.9. Trách nhim phi hp vi Trung tâm vn 76
3.2.2. i vi Chi nhánh/đn v trc thuc 79
3.2.2.1. ào to ngun nhân lc là cán b làm công tác ngun vn ti các chi
nhánh 79
3.2.2.2. T chc trin khai hot đng kinh doanh ti chi nhánh theo các ch
tiêu, gii hn đc giao 79
3.2.2.3. Nhn và x lý các thông tin phn hi t th trng; báo cáo đ xut
vi Hi s chính kp thi. 79
KT LUN CHNG 3 80
KT LUN 81
PH LC 01-C CH NG LC HUY NG VN NM 2010 82
PH LC 02-BNG K HN FTP 88
DANH MC TÀI LIU THAM KHO 89

*













v
DANH MC CÁC CH VIT TT
ALCO ( Asset/Liability Management Conmittee): Hi đng qun lý tài sn N - Có.
BIDV (Bank for Investment and Development of Vietnam): Ngân hàng u t và Phát
trin Vit Nam.
AGRI (Vietnam bank of Agriculture an Rual Development, Agribank): Ngân hàng Nông
nghip và Phát trin Nông thôn Vit nam.
ACB (Asia commercial Bank): Ngân hàng Thng mi C phn ÁChâu
CAR (Capital Adequacy Ratio): T l an toàn vn ti thiu
C ch FTP: C ch đnh giá chuyn vn ni b FTP (Fund Transfer Pricing)
IFRS: International Financial Reporting Standards-Chun mc báo cáo tài chính Quc t
FTP (Fund Transfer Pricing): Giá chuyn vn ni b
FTP mua/bán vn: là lãi sut do Trung tâm vn quy đnh áp dng đi vi vic "mua/bán”
vn gia Trung tâm vn vi chi nhánh (đn v kinh doanh).
GL (General Ledger): Phân h K toán tng hp
HSC: Hi s chính

NHNN: Ngân hàng Nhà nc
NHTM: Ngân hàng thng mi
NHTMCP: Ngân hàng thng mi c phn.
NIM (Net Interest Margin): H s thu nhp lãi ròng cn biên.
OLAP ( On line Analytical Processing): Báo cáo phân tích trc tuyn
STB (Sacombank): Ngân hàng Thng mi C phn Sài gòn Thng Tín
TCB (Techcombank): Ngân hàng Thng mi C phn k thng Vit nam
TSC: Tài sn c đnh.
TSC: Tài sn có.
TSN: Tài sn n.
TA2: D án Hin đi hoá ngân hàng trin khai ti BIDV –Giai đon 2007-2010.
VCB (Joint Stock commercial Bank for foreign Trade of Vietnam, Vietcombank): Ngân
hàng Thng mi C phn Ngoi thng Vit nam.
VTB (Vietnam Bank for Industry and Trade, Vietinbank): Ngân hàng Thng mi C
phn Công thng Vit nam.

vi
DANH MC CÁC BNG
Bng 1.1. Bng so sánh s khác bit gia 2 C ch qun lý vn.
Bng 1.2. Mt s ni dung ch yu ca C ch FTP đã đc áp dng ti hai ngân
hàng DBS và OCBC
Bng 2.1. Minh ha phn thu nhp ca chi nhánh do chênh lch lãi sut.
Bng 2.2. Tng hp chênh lch mua-bán vn ca chi nhánh.
Bng 2.3. Quy mô huy đng vn ca mt s NHTM Vit nam (2005-2010).
Bng 2.4. Kh nng thanh khon ca BIDV.
Bng 2.5. Ch tiêu v kh nng sinh li, thu nhp, kh nng bù đp ri ro ca
BIDV (2005-2010).
Bng 2.6. Bng s liu huy đng vn dân c ca BIDV giai đon (2007-2010).
Bng 2.7. Vai trò ca HSC trong vic điu hành C ch FTP trc bin đng ca
th trng tài chính – tin t (2007-2010).

Bng 2.8. Bng kt qu huy đng vn phân theo đa bàn ca BIDV giai đon
(2007-2010)
Bng 2.9. Bng thu nhp, chi phí huy đng vn ca BIDV giai đon (2007-2010).
Bng 2.10. C cu k hn huy đng vn ca BIDV (2007-2010).
Bng 2.11. So sánh lãi sut huy đng gia BIDV và mt s NHTM trên đa bàn
TP HCM thi đim 31/12/2010.
Bng 3.1. Gi ý bng giá FTP điu chnh cho các đa bàn có tính cnh tranh cao.
trong lnh vc huy đng vn.
Bng 3.2. Gi ý mc FTP lu tin (VND, USD).
Bng 3.3. Các ch tiêu đánh giá hiu qu hot đng.

*






vii
DANH MC CÁC BIU , S  VÀ HÌNH V

BIU :
Biu đ 2.1. Tng quan huy đng vn 2010 ca BIDV vi mt s NHTM

S 
S đ 2.1. Mô hình c cu t chc, b máy h thng BIDV.

HÌNH V
Hình 1.1. Minh ha c ch “mua – bán” vn
Hình 2.1. C ch qun lý vn c.

Hình 2.2. Giao din chng trình phn mm FTP ti BIDV
Hình 2.3. H thng báo cáo đnh giá FTP ca BIDV
Hình 2.4. Báo cáo FTP theo tun và tháng
Hình 2.5. Tp trung ri ro thanh khon v HSC
Hình 2.6. Tp trung ri ro lãi sut v HSC
Hình 2.7. Luân chuyn vn gia các chi nhánh
Hình 2.8. Các yu t quyt đnh trong vic xác đnh giá chuyn vn
Hình 2.9. Phân b li nhun gia chi nhánh và HSC










- Trang 1 -

LI M U
Ngân hàng u t và Phát trin Vit Nam (BIDV) là ngân hàng thng mi thuc s
hu nhà nc, đc thành lp t ngày 26/04/1957 vi tên gi ban đu là Ngân hàng Kin
thit Vit Nam.
K t khi thành lp cho đn nay, công tác điu hành vn ni b luôn đc Ban lãnh
đo BIDV đc bit quan tâm hàng đu. Giai đon trc nm 2007, vi vic áp dng C
ch qun lý vn phân tán, công tác điu hành vn ni b ca BIDV đã đt đc nhng kt
qu nht đnh. BIDV đã huy đng đc ngun vn tích lu trong toàn xã hi đ cho vay,
tài tr các d án, các công trình trng đim quc gia và đóng góp đáng k cho s phát trin
kinh t ca đt nc. Tuy nhiên, bên cnh nhng kt qu đt đc thì C ch qun lý vn

phân tán qua mt thi gian dài áp dng đã bc l nhng hn ch nht đnh, không còn phù
hp vi xu th phát trin ca hot đng ngân hàng hin đi. Cùng vi s m ca ca th
trng tài chính ngân hàng Vit Nam dn đn cnh tranh gay gt v vn và li nhun.
Thêm vào đó, áp lc ln v mc tiêu tng trng, hiu qu hot đng và hi nhp th
trng tài chính quc t đt ra yêu cu cho BIDV cn phi tính toán chính xác v giá thành
tt c các lung tin đi và đn ngân hàng. Trên c s đó, tính toán, đánh giá chính xác thu
nhp và chi phí ca tng đn v kinh doanh, tng mng nghip v, tng khách hàng. Bên
cnh đó, công tác qun lý ri ro thanh khon, ri ro lãi sut cn phi đc tng cng đ
đáp ng đc theo các chun mc, thông l quc t…
Thc hin ch trng tái c cu hot đng ngân hàng theo mô hình ngân hàng hin
đi, đáp ng yêu cu hi nhp phù hp vi thông l quc t, đng thi chun b tng bc
cho k hoch hình thành các tp đoàn tài chính quy mô ln trong tng lai, mt trong
nhng vn đ trng tâm ca BIDV là công tác điu hành vn ni b trong ngân hàng tr
thành vn đ cp thit. Nhn thc đc vn đ này, BIDV đã tin hành nghiên cu nhm
tìm ra c ch qun lý vn phù hp vi xu th phát trin ca mt ngân hàng hin đi
. Qua
nghiên cu, BIDV thy rng cn phi áp dng C ch qun lý vn tp trung theo thông l
quc t nhm mt mt to đng lc thúc đy các chi nhánh tng trng hot đng kinh
doanh mt cách an toàn, hiu qu, mt khác, trang b cho Hi s chính công c mnh đ
qun lý, điu hành v vn, đc bit là qun lý v ri ro lãi sut, ri ro thanh khon.

- Trang 2 -

n ngày 13/01/2007, BIDV đã chính thc trin khai C ch qun lý vn tp trung
trong toàn h thng. Vi C ch qun lý vn tp trung đã chuyn c ch qun lý vn ni
b ca BIDV t c ch “vay - gi” sang c ch “mua - bán” vn. Qua đó áp dng giá “mua
- bán” vn thng nht cho tt c các chi nhánh trong toàn h thng BIDV, làm c s xác
đnh thu nhp và chi phí chính xác cho tng chi nhánh và quan trng là qun lý đc các
ri ro trong công tác qun lý vn nh ri ro lãi sut, ri ro thanh khon.
Trong điu kin th trng n đnh, C ch qun lý vn tp trung phát huy rt tt th

mnh ca mình. Tuy nhiên, k t khi chính thc áp dng cho đn nay, trc nhng bin
ca th trng, C ch qun lý vn tp trung đã bc l nhng hn ch nht đnh, cn phi
có nhng gii pháp b sung, điu chnh đ hoàn thin.
Hin nay, không ch có BIDV là ngân hàng duy nht áp dng C ch qun lý vn tp
trung, nhng là NHTM Nhà nc đu tiên áp dng C ch này và có thc tin chuyn đi
sang c ch qun lý vn mi ti BIDV đã đt đc nhng kt qu song cng tn ti nhng
hn ch nht đnh, vì th, tôi quyt đnh chn đ tài nghiên cu là “Hoàn thin C ch
qun lý vn tp trung ti BIDV” làm đ tài nghiên cu này.

Mc tiêu nghiên cu:
H thng hoá c s lý lun v vn huy đng và điu chuyn vn ni b, các c ch
qun lý vn ca các ngân hàng thng mi, so sánh nhng u và nhc đim ca tng c
ch qun lý vn đ làm c s nghiên cu cho quá trình trin khai và ng dng C ch qun
lý vn tp trung ti Ngân hàng u t và Phát trin Vêt Nam. T đó, rút ra nhng thành
tu và tn ti qua thc tin ng dng C ch qun lý vn tp trung, đng thi, đ xut các
gii pháp nhm hoàn thin C ch này ti BIDV.

Phng pháp nghiên cu:
 Phng pháp mô t: Trình bày tình hình thc hin C ch qun lý vn tp trung
ti BIDV. Trên c s đó, so sánh hiu qu vn dng hai c ch qun lý vn c và mi.
 Phng pháp thng kê: S dng phng pháp toán hc xác đnh cách tính toán
thu nhp, chi phí và các tiêu chí khác khi áp dng C ch qun lý vn tp trung .
 Phng pháp so sánh:  đánh giá hiu qu ca công tác qun tr ngun vn ca
BIDV trc và sau khi áp dng C ch qun lý vn tp trung, trên c s s liu thu thp

- Trang 3 -

đc, tin hành so sánh kt qu BIDV đt đc trc và sau khi trin khai C ch qun lý
vn tp trung ; so sánh vi ngun vn ca các các ngân hàng thng mi khác đ đánh giá
hiu qu C ch qun lý vn tp trung ti BIDV.

 S liu trong lun vn đc thu thp và x lý t 2 ngun: d liu ni b trong h
thng BIDV và d liu thu thp đc t các báo cáo thng niên ca các NHTM.

i tng nghiên cu:
C ch qun lý vn tp trung ti BIDV (hay còn gi là c ch FTP)
 Phm vi nghiên cu:
 Trong thành phn ngun vn ca NHTM, vn huy đng gi vai trò rt quan trng.
Vic điu hành vn ni b ca Hi s chính thông qua trung tâm vn đ kp thi đáp ng
các nhu cu s dng vn đ cho vay,
đu t ca các chi nhánh là yêu cu cp bách hin
nay. Do đó, bài nghiên cu này ch gii hn trong phm vi vn huy đng ca các NHTM,
các c ch qun lý vn mà các NHTM đang áp dng, tình hình thc hin C ch qun lý
vn tp trung đ t đó đánh giá nhng kt qu đt đc cng nh nhng tn ti, hn ch
ca C ch qun lý vn tp trung ti BIDV.
 Giai đon nghiên cu: T 2005 đn 2010, trong đó, trng tâm phân tích giai đon
2007-2010 vì đây là giai đon BIDV chính thc áp dng C ch qun lý vn tp trung.

Ý ngha khoa hc và thc tin ca đ tài nghiên cu:
Mt là, h thng hoá lý lun v vn huy đng và điu chuyn vn ni b ca các
NHTM; phân tích, so sánh các c ch qun lý vn ca các NHTM đang áp dng đ t đó
thy đc tính u vit, vt tri nht ca C ch qun lý vn tp trung .
Hai là, phân tích tình hình thc hin C ch Qun lý tp trung ti BIDV, qua đó,
đánh giá nhng kt qu đt đc và nhng tn ti đ t đó, đ xut nhng gii pháp hoàn
thin C ch qun lý vn tp trung ti BIDV.

Ni dung, kt cu ca Lun vn: gm có 3 chng:
 Chng 1: C s lý lun v vn huy đng và điu chuyn vn ni b ca các
NHTM, các c ch qun lý vn và C ch qun lý vn tp trung ti NHTM. Chng này
đc trình bày trên c s lý thuyt có liên h thc tin ng dng, trin khai ti các NHTM
 Vit Nam.

- Trang 4 -

 Chng 2: Phân tích tình hình thc hin C ch qun lý vn tp trung ti BIDV,
t đó, đánh giá chung v nhng kt qua đt đc và nhng tn ti trong vic thc hin C
ch qun lý vn này ti BIDV.
 Chng 3: Trên c s đnh hng phát trin ca BIDV và quan đim hoàn thin
C ch qun lý vn tp trung, ni dung chng 3 đ xut các gii pháp hoàn thin C ch
qun lý vn tp trung ti Ngân hàng u t và Phát trin Vit Nam.

*

- Trang 5 -

CHNG 1 - C S LÝ LUN V C CH QUN LÝ VN
CA NGÂN HÀNG THNG MI
1.1. Vn huy đng và điu chuyn vn ni b:
1.1.1. Vn huy đng ca ngân hàng thng mi:
i vi bt k doanh nghip nào, đ tin hành hot đng sn xut kinh doanh đu
phi có vn. NHTM đc coi là mt loi hình doanh nghip đc bit, kinh doanh trên lnh
vc ti
n t, do vy, vic tin hành các bin pháp nghip v nhm to lp ngun vn đ t
chc hot đng kinh doanh là vn đ vô cùng quan trng đi vi mi NHTM. Thông qua
các nghip v đa dng và phong phú trong lnh vc ngun vn, mi NHTM đã hình thành
cho mình mt khi lng vn cn thit, đáp ng nhu cu hot đng kinh doanh. Thành
phn ngun vn ca NHTM bao gm: Vn điu l và các qu; Vn huy đng; Vn đi vay;
Vn khác. Trong thành phn ngun vn nói trên, vn huy đng gi vai trò rt quan trng
trong hot đng kinh doanh ca NHTM.
1.1.1.1. Khái nim:
Vn huy đng là vn thuc s hu ca các ch th trong nn kinh t, đc ngân hàng
tm thi qun lý và s dng đ kinh doanh trong mt thi gian xác đnh sau đó s hoàn tr
li cho ch s hu.
- Vn huy đng chim t trng ln nht trong ngun vn ca NHTM, là ngun vn
ch yu cho hot đng kinh doanh ca NHTM. Tuy nhiên, khi đn hn ngân hàng phi
hoàn tr cho ch s hu c vn gc và lãi nên vn huy đng luôn bin đng. Khi s dng
ngun vn này NHTM phi thit lp d tr đ đáp ng kp thi nhu cu thanh khon.
- NHTM huy đng vn trong nn kinh t bng các nghip v: nhn tin gi không k
hn, tin gi có k hn; nhn tin gi tit kim; phát hành k phiu, trái phiu, chng ch

tin gi và các loi công c n khác.
Ngun vn huy đng đóng vai trò quan trng nhng cng không kém phn ri ro cho
NHTM. Nu NHTM không có chin lc qun tr thanh khon tt s dn đn tình trng
tha và thiu ht thanh khon vt mc gii hn cho phép, hoc nu nh khách hàng rút
vn hàng lot ti cùng mt thi đim, dn đn nguy c gây ra spo đ và phá sn ca h
thng ngân hàng.

- Trang 6 -

1.1.1.2. Tm quan trng ca vn huy đng:

i vi nn kinh t:
- NHTM là kênh cung ng vn quan trng hàng đu cho ca nn kinh t. Thông qua
huy đng vn ca ngân hàng, các khon tin nhàn ri, l t ca đi tng trong nn kinh t
tp trung thành mt khi lng ln, s dng vn cho vay đu t sinh li đáp ng cho các
yêu cu ca nn kinh t - xã hi. Hu ht các nc trên th gii ngun vn huy đng ca
các ngân hàng luôn chim t trng ln trong tng ngun vn NHTM đã góp phn đáng k
trong vic thúc đy kinh t phát trin.
- Vi nghip v huy đng vn, NHTM có điu kin tip cn và thu hút mt khi
lng khách hàng rt ln vi NHTM, có tác dng kích thích khi dy các tim nng v
vn huy đng đn mc cao nht các ngun vn trong nn kinh t. Bên cnh đó vic qun lý
thu chi tin cho khách hàng, NHTM góp phn kim soát lm phát và các hot đng ca nn
kinh t cng nh din bin xu hng bin đng trong nn kinh t đ Nhà nc kp thi đa
ra gii pháp hp lý.
- Thông qua huy đng vn, NHTM phát hành chng ch tin gi, k phiu, trái phiu
góp phn to nên hàng hoá trên th trng tài chính.

i vi NHTM:
-Vn huy đng chim t trng đáng k trong tài sn n ca NHTM, to nên ngun
vn quan trng ca NHTM. Vn huy đng là nn tng, quyt đnh s tn ti, phát trin

ca NHTM. Thông qua nghip v huy đng vn, NHTM hình thành ngun vn đáp ng
nhu cu kinh doanh, thc hin cho các nghip v cho vay, tài tr, đu t, kinh doanh ngoi
t, thanh toán… To ra ngun li nhun đm bo cho s phát trin vng mnh cho NHTM.
- Vn huy đng là tài sn bng tin ca các ch s hu (bao gm ca pháp nhân và
th nhân) gi vào ngân hàng, mà ngân hàng đang tm thi qun lý và s dng. Quy mô huy
đng vn càng ln thì kh nng cho vay càng cao.
- Huy đng vn là c s đ ngân hàng thu hút khách hàng đn giao dch đ góp phn
nâng cao uy tín và thng hiu ca ngân hàng.




- Trang 7 -

 i vi khách hàng:
- Vi nghip v huy đng vn giúp cho khách hàng thun li thc hin tích lu đ
dành các khon thu nhp nhàn ri cha s dng cho mc tiêu hay nhu cu tài chính đã d
đnh trong tng lai.
- Vi nhng hình thc huy đng vn phong phú ca ngân hàng, khách hàng d dàng
la ch mt hình thc huy đng phù hp theo yêu cu v lãi sut, thi hn, cách tính lãi và
thanh toán lãi, mc đích ca mình… Bên cnh đó, t nhng hình thc này đng nhiên
quy đnh mt hp đng kinh t đc ký kt hay tho c gia ngân hàng và khách hàng,
nhm bo v quyn li chính đáng cho khách hàng đc hng lãi, và đm bo an toàn v
tài sn. Có th nói đây là hình thc đu t an toàn, không th thiu đc trong doanh mc
đu t ca bt k nhà đu t trên th trung tài chính. Lãi sut ngân hàng đc coi là thu
nhp ca các hình thc đu t khác trên th trng trc khi nhà đu t quyt đnh la
chn hình thc đu t hp lý.
- i vi khách hàng, vic nm gi quyn s hu các chng ch tin gi, s tit kim,
k phiu, trái phiu, cng nh nhng cng t có giá khác… Ngoài vic đc quyn hng
lãi, h còn có th d dàng mua bán chuyn nhng các chng t có giá trên th trng, to

nên tính thanh khon cao cho ngi ch s hu nó. Nh vy khách hàng có th d dàng
chuy đi các tài sn này thành tin mt bt c lúc nào, bng cách cm c, chit khu cho
NHTM hoc bán li trên th trng tin t.
- Nghip v huy đng vn ca NHTM to điu kin thun li cho khách hàng có th
tip cn nhng tin ích ca các dch v ngân hàng, bo đn đáp ng ngày càng phong phú,
đa dng nhu cu ca khách hàng khi đn giao dch vi NHTM.
1.1.1.3. Các hình thc huy đng vn ca NHTM:
Vn huy đng tn ti dui nhiu hình thc, hay nói cách khác là ngân hàng huy đng
vn t nhiu ngun khác nhau, ph bin nht là các ngun sau đây:

Tin gi không k hn:
Tin gi không k hn còn đc gi là tin gi giao dch, tin gi thanh toán. Hình
thc tin gi này, xut hin rt lâu và gn lin vi s xut hin ca NHTM thi s khai,
xut phát t nhu cu thanh toán, chuyn tin và phát trin cho đn ngày nay. ây là ngun
vn tim nng có quy mô ln mà chi phí huy đng thp nht, gn lin và liên quan đn mi

- Trang 8 -

hot đng giao dch ca ngân hàng.  s dng các dch v thanh toán không dùng tin
mt qua ngân hàng, các khách hàng phi m tài khon tin gi thanh toán ti ngân hàng và
có s d nht đnh đ sn sàng đáp ng nhu cu chi tiêu ca mình. Nh vy, xét v bn
cht, khi m và gi tin vào tài khon này, mc tiêu ca khách hàng không phi là tìm
kim các khon lãi t s d tài khon.
Do ch tài khon có quyn chi tiêu bt k khi nào trong thi gian làm vic ca ngân
hàng trong phm vi s d có trên tài khon ca mình nên vic “tn dng” s d tài khon
tin gi thanh toán ca khách hàng làm ngun vn cho ngân hàng là rt hn ch. Ngân
hàng ch có th s dng mt t l thp trên s d tài khon ca khách hàng làm ngun vn
kinh doanh ca mình. Do vy, lãi sut tin gi áp dng đi vi loi tài khon rt thp, hay
nói cách khác, chi phí cho ngun vn huy đng theo hình thc này là rt r (thm chí 
nhiu nuc trên th gii, s d tài khon loi này ngân hàng không tr lãi cho khách hàng).

Ngoài ra, vic thanh toán qua tài khon tin gi không k hn còn giúp tng ngun thu phí
dch v cho các NHTM, gim thiu ri ro trong hot đng thanh toán ca nn kinh t.

Tin gi có k hn:
Tin gi có k hn là hình thc tin gi huy đng các khon tin đ dành tm thi
cha s dng mà khi gi vào khách hàng ch đc rút ra ra sau mt khon thi gian nht
đnh. Tin gi có k hn có đc đim nh sau:
- Vi hình thc gi tin này, khách hàng ch đc rút tin ra sau mt k hn nht
đnh. ây là ngun vn tng đi n đnh, xác đnh k hn c th nên có th đc s dng
không ch đ cp tín dng ngn hn mà còn đc s dng đ cp tín dng trung, dài hn.
- Tin gi có k hn có th đuc phân thành nhiu loi theo k hn ngày, tun, tháng.
- Tin gi có k hn thng có quy mô s d trung bình ln hn so vi các khon
tin gi tit kim, to ngun vn tng đi ln cho hot đng ngân hàng. Tuy nhiên,
ngun vn này s to sc ép cho ngân hàng nu khách hàng mun rút vi s lng ln.
 Tin gi tit kim:
Tin gi tit kim là khon tin ca cá nhân đc gi vào tài khon tin gi tit kim,
đc xác nhn trên th tit kim, đc hng lãi theo quy đnh ca t chc nhn tin gi
tit kim và đc bo him theo quy đnh ca pháp lut v bo him tin gi. Tài khon
tin gi tit kim không đc s dng đ phát hành séc và thc hin các giao dch thanh

- Trang 9 -

toán, tr trng hp chuyn khon sang tài khon tin vay hoc tài khon khác ca chính
ch s hu tin gi tit kim ti t chc nhn tin gi tit kim đó.
Nhìn chung, tin gi tit kim là ngun vn tng đi n đnh, cho phép ngân hàng
ch đng trong vic s dng vn đ cp tín dng, đu t. Tuy nhiên, lãi sut áp dng cho
các khon tin gi tit kim thng cao hn và quy mô s d trung bình ca nhng khon
tin gi này thng có giá tr không ln. Thông qua các hình thc tin gi tit kim khác
nhau, ngân hàng có th đáp ng nhu cu đa dng ca khách hàng. Thông thng có 2 loi
c bn:

 Tin gi tit kim không k hn: là hình thc tin gi tit kim mà ngi gi tin
có th rút ra c lúc nào
- Loi tin gi tit kim không k hn lãi sut thp nguyên nhân ging nh tin gi
không k hn. Khi khách hàng có nhu cu chi tiêu có th rút mt phn trên s tin tit
kim, sau khi xut trình các giy t hp l.
 Tin gi tit kim có k hn: là hình thc tin gi tit kim mà ngi gi tin ch
đc rút ra sau mt k hn nht đnh.
- Tin gi tit kim có k hn có th đc phân thành nhiu loi theo k hn ngày,
tun, tháng.
- Khách hàng đc rút tin tit kim trc hn nu có tha thun vi t chc nhn
tin gi tit kim khi gi tin và đc hng lãi theo quy đnh ca t chc nhn tin gi
tit kim.
 Phát hành chng t có giá:
Chng t có giá là giy chng nhn do ngân hàng phát hành đ huy đng vn, xác
nhn ngha v tr n mt khon tin trong mt khong thi hn nht đnh, điu kin tr lãi
và các điu khon cam kt khác gia ngân hàng và khách hàng. Cn c vào thi hn, giy
t có giá đc chia thành hai loi:
- Chng t có giá ngn hn là giy t có giá có thi hn di mt nm bao gm k
phiu, chng ch tin gi ngn hn, tín phiu và các giy t có giá ngn hn khác.
- Chng t có giá dài hn là giy t có giá có thi hn t mt nm tr lên, bao gm
trái phiu, chng ch tin gi dài hn và các giy t có giá dài hn khác.

- Trang 10 -

Huy đng vn qua phát hành chng t có giá có thi hn ca NHTM đc thc hin
tp trung theo tng đt, phc v nhu cu vn theo mc tiêu ca ngân hàng, n đnh hn so
vi ngun vn huy đng di các hình thc tin gi. Tuy nhiên, hình thc huy đng vn
này thng có lãi sut và chi phí phát hành cao.
 Tin gi thanh toán khác:
Ngoài nhng hình thc tin gi nêu trên hin nay các NHTM cón có tin tin gi ký

qu L/C, tin gi đt cc, tin gi séc bo chi… ây là hình thc tin gi theo yêu cu ca
khách hàng gn lin vi các nghip v khác ca NHTM.
1.1.2. iu chuyn vn ni b:
1.1.2.1. nh ngha:
- “Vn điu chuyn ni b” là vn huy đng ca tng chi nhánh đc điu hoà trong
toàn h thng thông qua hot đng ca trung tâm vn nhm đ bo đm ngun vn có c
cu vn n đnh, hp lý, có hiu qu.
- “iu chuyn vn ni b” là công vic điu hoà (phân b) ngun vn t chi nhánh
tha vn nhng cha có nhu cu s dng sang chi nhánh thiu vn nhm đáp ng nhu cu
s dng vn đ cho vay, đu t ca các chi nhánh.
1.1.2.2. S cn thit phi tin hành điu chuyn vn ni b:
Trong hot đng kinh doanh ca mi h thng NHTM, ti mi thi đim đu đng
thi có các chi nhánh tha vn và thiu vn trong mt thi gian nht đnh. Khi đó, trung
tâm vn ca hi s chính đng ra dàn xp, phân b vn cho cho các chi nhánh, t chi
nhánh tha vn nhng cha có nhu cu s dng sang chi nhánh thiu vn và ngc li.
Công tác điu hòa vn rt quan trng vì có nhng li ích sau: ch đng, qun lý đc
ngun vn trong toàn h thng; không gây lãng phí ngun vn do chi nhánh tha vn,
thiu vn; li ích v k hn điu hoà vn; li ích v tính thun tin; li ích v chi phí vay,
v thi gian x lý…
Nh vy các trung tâm vn đã gii bài toán điu hòa vn toàn din và có hiu qu
hn. Vi các hot đng đa dng ca mình, các trung tâm vn giúp cho mi h thng
NHTM khai thác nhiu ngun vn phc v cho hot đng ca toàn h thng và phát huy
trit đ sc mnh ca các ngun vn đó thông qua vic qun lý tp trung thng nht các

- Trang 11 -

ngun vn, điu hòa linh hot, có hiu qu; phát huy đc ti đa th mnh v các ngun
lc vt cht cng nh ngun lc con ngi ca tng chi nhánh trong toàn h thng…
Tóm li, công tác điu chuyn vn ni b tht s cn thit trong hot đng ca mi h
thng NHTM.

1.1.2.3. Các nhân t nh hng đn vn điu chuyn ni b:
 Các nhân t thuc môi trng v mô:
Có rt nhiu nhân t nh hng đn vn điu chuyn ni b trong các h thng
NHTM. Trc tiên phi k đn là chính sách tài chính - tin t ca Nhà nc trong tng
thi k đu nh hng đn hot đng điu hoà vn ca mi h thng NHTM. Nu là chính
sách ni lng tin l, điu hành linh hot thì công tác điu hòa vn đc thc hin d dàng,
thun li và có hiu qu và ngc li.
- Thc trng nn kinh t nh hng ln đn hot đng điu hòa vn ca ca mi h
thng NHTM. Khi nn kinh t  tình trng suy gim, nhiu doanh nghip thu hp quy mô
đu t, tích lu thp nên ngun vn huy đng ca tng chi nhánh b gim sút và hot đng
điu vn ca mi h thng NHTM gp rt nhiu khó khn. Ngc li khi nn kinh t có
chiu hng tng trng tt thì nhu cu m rng đu t ca doanh nghip tng lên, tích lu
ln, ngun vn huy đng ca tng chi nhánh tng lên nên vic điu hòa vn d dàng hn.
- Trình đ phát trin kinh t cng nh hng rt ln đn hot đng điu hòa vn ca
mi h thng NHTM. Nn kinh t cao vi hành lang pháp lý cht ch, đy đ, vic điu
hòa vn s cho kt qu tt hn, toàn din hn.
 Các nhân t thuc môi trng vi mô:
- Tình hình tài chính ca mi h thng NHTM - đây là mt trong nhng yu t quyt
đnh đn thành công hay tht bi ca vic điu hòa vn.
- Hiu qu s dng vn có tác đng rt ln đn hot đng điu hòa vn, vi vai trò
thúc đy hoc kìm hãm vic huy đng vn ca mi h thng NHTM.
- Lãi sut điu chuyn vn ni b là nhân t tác đng mnh m đn vic điu hòa
vn ca mi h thng NHTM. Vn điu chuyn đc tng chi nhánh huy đng t nhiu
ngun khác nhau và phi tr bng nhng chi phí khác nhau. iu đó giúp các nhà qun tr
ngun vn có th gii các bài toán v điu hòa vn mt cách d dàng.

- Trang 12 -

- nh hng phát trin ca mi h thng NHTM. Nu d kin trong tng lai toàn
h thng NHTM s tp trung tng trng tín dng, m rng đu t d án thì vic điu hòa

vn s khn trng hn đ tìm kim ngun vn cho đu t phát trin và ngc li…
1.2. Các c ch qun lý vn ca NHTM:
1.2.1. Khái nim c ch
qun lý vn:
- “C ch” là cách thc, theo đó mt quá trình thc hin. Hiu mt cách cô đng, “c
ch” là mun đt kt qu ca mt quá trình, mt công vic nào đó, ngi ta lp ra mt
hình thc t chc phù hp, đnh ra phng cách thc hin, vn hành quá trình, công vic
đó. Trên thc t, khái nim “c ch” bao hàm ngha rng hn. ó là mt hình thc t chc,
kèm theo đó là chc nng, nhim v, quyn hn, trách nhim ca c b máy, ca tng b
phn và tng cá nhân trong b máy đó, đ vn hành. Tt nhiên, trong đó có c vai trò điu
hành, qun lý, thc hin, tin ti đt bng đc mc đích đ ra cho b máy đó.
- “C ch qun lý vn” ca NHTM có th đc hiu là h thng c ch k toán - qun
lý vn điu chuyn ni b ca h thng NHTM, thông qua công tác điu chuyn vn ni
b, nhm bo đm ngun vn ca NHTM có c cu vn n đnh, hp lý, có hiu qu.
Hin nay, các ngân hàng thng mi áp dng ch yu hai c ch qun lý vn: C ch
qun lý vn phân tán và C ch qun lý vn tp trung.
1.2.2. C ch qun lý vn phân tán:
1.2.2.1. Khái nim:
- Trong C ch qun lý vn phân tán, các chi nhánh thc hin qun lý vn đc lp
thông qua hot đng ca phòng ph trách công tác ngun vn đu mi ti tng chi nhánh,
t cân đi vn trên c s tuân th các qui đnh ca ngành và ca h thng v qun lý ri ro,
qun lý thanh khon và d tr bt buc. Mi chi nhánh phi m tài khon ti NHNN đa
phng đ đáp ng nhu cu thanh khon tc thi và an toàn vn.
- Hot đng theo c ch “vay - gi” vi lãi sut áp dng là lãi sut điu chuyn vn
ni b. Các chi nhánh ch chuyn/nhn vn phn chênh lch gia các khon vn huy đng
và nhu cu s dng vn đ cho vay, đu t. Hi s chính nhn/chuyn vn đi vi phn
vn d tha/thiu ht ca chi nhánh.
- Lãi sut điu chuyn vn ni b cng ch áp dng cho phn chênh lch này.
- Mi ri ro lãi sut, ri ro thanh khon, d tr bt buc,… đu do chi nhánh chu.

- Trang 13 -

1.2.2.2. Nhng tn ti ca C ch qun lý vn phân tán:
- Theo c ch vay - gi này, mi chi nhánh hot đng nh mt ngân hàng đc lp,
ch đng quyt đnh huy đng vn, s dng vn (t cân đi ngun vn và s dng vn).
Do đó mc đ tp trung vn thp, phân tán, chc nng qun lý vn (qun lý ri ro thanh
khon, ri ro lãi sut) không tp trung, b dàn tri ti tt c các đn v, gây khó khn trong
kim soát ri ro toàn ngành.
- iu hành cân đi vn toàn ngành ti hi s chính b đng; qun tr ngun vn trong
toàn h thng cha hiu qu.
- ánh giá mc đ đóng góp ca chi nhánh vào kt qu chung toàn ngành cha chính
xác, các chính sách cha th hin đc tính nht quán và bình đng chung trong h thng;
- Cha đánh giá đc mc đ đóng góp ca các đn v vào kt qu chung ca toàn h
thng. Vi c ch “vay - gi” nh trên, khi mà các chính sách cha th hin đc tính nht
quán và bình đng chung trong h thng, hiu qu ca chi nhánh b nh hng rt ln. Li
nhun ca chi nhánh không ch đn t hot đng kinh doanh thông thng mà còn ph
thuc rt nhiu vào hot đng chuyn vn ni b, hiu qu hot đng ca các chi nhánh
cha đc đánh giá mt cách khách quan, chính xác do vy cha thc s khuyn khích chi
nhánh trong vic nâng cao hiu qu kinh doanh.
- Quy mô hot đng ca các chi nhánh ngày càng phát trin, đng ngha vi khi
lng phát sinh giao dch vn ni b ngày càng tng, đòi hi s lng thao tác cho nghip
v chuyn vn ni b ngày càng nhiu, mt nhiu thi gian cho x lý s v.
1.2.3. C ch qun lý vn tp trung :
1.2.3.1. Khái nim:
- C ch qun lý vn tp trung hay còn đc gi là C ch FTP (Fund Transfer
Pricing) đc đnh ngha là mt h thng các c ch k toán - qun lý nhm đo lng giá
tr ca chi phí c hi ca các khon vn huy đng và nhu cu s dng vn đ cho vay và
đu t; trong đó, toàn b ngun vn đc tp trung ti hi s chính ca NHTM (thông qua
trung tâm vn).
- Hi s chính s “mua” toàn b các khon vn huy đng ca các chi nhánh và “bán”

toàn b vn cho các nhu cu s dng vn đ cho vay, đu t ca các chi nhánh. Các chi
nhánh tr thành các đn v kinh doanh, thc hin “mua – bán” vn vi hi s chính. Các

- Trang 14 -

chi nhánh phi tr lãi đi vi hot đng mua vn và đc nhn lãi khi bán vn cho hi s
chính (gi chung là giá chuyn vn ni b - giá FTP). Giá chuyn vn ni b s do hi s
chính quy đnh tng thi k.
Hình 1.1
. Minh ha c ch “mua- bán” vn:

- Thu nhp/chi phí ca tng chi nhánh đc xác đnh thông qua chênh lch mua bán
vn vi hi s chính.
- Chc nng qun lý ri ro thanh khon và ri ro lãi sut đu đc tp trung qun lý
ti hi s chính.
1.2.3.2. Mc đích thc hin C ch qun lý vn tp trung :
- Thc hin phân b chi phí, thu nhp “mua-bán” vn mt cách khách quan, công
bng đ đánh giá
đúng mc đ đóng góp ca các chi nhánh vào thu nhp chung ca toàn
h thng;
- áp ng cho các mc tiêu s dng vn phù hp vi đnh hng và k hoch kinh
doanh;
- m bo các gii hn an toàn theo quy đnh, kim soát ri ro thanh khon, ri ro lãi
sut trong hot đng ngân hàng;
- Phát huy đc li th kinh doanh ca các chi nhánh trên các đa bàn khác nhau.
1.2.3.3. Các nguyên tc thc hin C ch qun lý vn tp trung :

Nguyên tc 1: Qun lý vn tp trung và thng nht ti hi s chính:
Ngun vn đc qun lý theo nguyên tc tp trung, toàn h thng là mt bng tng
kt tài sn thng nht và duy nht, đm bo kim soát thu nhp - chi phí, nâng cao hiu qu

kinh doanh ngân hàng, phát huy th mnh ca tng chi nhánh và ti đa hóa li nhun.
Trung
tâm
vn
Tin gi
Chng t có giá
Vn huy đng khác
Cho vay
u t
Tài tr d án

- Trang 15 -

 Nguyên tc 2: Quan h điu chuyn vn ni b thc hin thông qua c ch
“mua - bán” vn:
- Công tác điu hành vn ni b chuyn t c ch “vay - gi” vn sang c ch “mua -
bán” vn. Hi s chính s “mua” toàn b các khon vn huy đng t các chi nhánh và
“bán” toàn b vn cho nhu cu s dng vn đ cho vay, đu t ca chi nhánh. Cùng vi
hot đng “mua- bán” vn, toàn b ri ro v vn (ri ro thanh khon, ri ro lãi sut) đc
chuyn v hi s chính.
- Chi nhánh phi tr lãi cho hot đng “mua” vn và nhn đc lãi khi “bán” vn
cho Hi s chính. Lãi sut, hay giá ca hot đng “mua – bán” vn (giá chuyn vn FTP)
trong tng thi đim do Trung tâm vn xác đnh và thông báo ti các đn v kinh doanh.
- Giá chuyn vn là công c quan trng trong hot đng điu hành vn ti hi s
chính và là cn c đ xác đnh hiu qu hot đng trong k ca mi đn v kinh doanh.
Hiu qu hot đng ca chi nhánh s đc đánh giá chun xác theo tiêu thc thng nht
trên c s chênh lch gia lãi sut thc hin vi khách hàng và giá chuyn vn ni b.

Nguyên tc 3: Chc nng qu
n lý ri ro thanh khon, ri ro lãi sut đc tp

trung qun lý ti hi s chính:
- Công tác qun tr, điu hành vn tp trung vào mt đu mi duy nht là hi s
chính, chu trách nhim qun lý tp trung ri ro thanh khon, ri ro lãi sut. Chi nhánh
thc s tr thành các đn v kinh doanh, tìm kim li nhun t các hot đng cung cp
dch v cho khách hàng.
- Vic qun lý ri ro thanh khon, ri ro lãi sut đc thc hin thông qua vic hi s
chính giao các ch tiêu k hoch kinh doanh, các ch tiêu gii hn, hn mc và phân cp,
u quyn đn các b phn thc hin.
1.2.3.4. u đim và nhc đim ca C ch qun lý vn tp trung :

u đim:
- Qun lý tp trung ri ro thanh khon, ri ro lãi sut:
ây là hai loi ri ro chính trong hot đng kinh doanh ngân hàng. Trc khi ng
dng C ch qun lý vn tp trung, các chi nhánh t chu trách nhim vic qun lý ri ro
trong hot đng dn đn s phân tán trong chin lc hot đng kinh doanh, không hiu
qu và không kim soát đc thng xuyên hot đng ca các chi nhánh. Vi C ch qun