Ứng dụng các mô hình định giá quyền chọc vào việc phòng ngừa rủi ro cho danh mục đầu tư chứng khoán tại thị trường chứng khoán Việt Nam

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH




L NHT TH




NG DNG CÁC MÔ HÌNH NH GIÁ QUYN
CHN VÀO VIC PHÒNG NGA RI RO
CHO DANH MC U T CHNG KHOÁN TI
TH TRNG CHNG KHOÁN VIT NAM





LUN VN THC S KINH T

TP.H Chí Minh – Nm 2011

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH





L NHT TH


NG DNG CÁC MÔ HÌNH NH GIÁ QUYN
CHN VÀO VIC PHÒNG NGA RI RO
CHO DANH MC U T CHNG KHOÁN TI
TH TRNG CHNG KHOÁN VIT NAM



Chuyên ngành: Kinh t – Tài chính – Ngân hàng
Mã s: 60.31.12


LUN VN THC S KINH T

Ngi hng dn khoa hc: PGS.TS PHAN TH BÍCH NGUYT










TP.H Chí Minh – Nm 2011

LI CAM OAN


Tôi xin cam đoan lun vn này là công trình nghiên cu khoa hc do chính tôi thc
hin. Các thông tin và s liu s dng trong lun vn này đc trích dn đy đ ti
danh mc tài liu tham kho và hoàn toàn trung thc, chính xác.



MC LC
DANH MC CÁC T VIT TT i
DANH MC CÁC BNG BIU ii
DANH MC CÁC HÌNH V VÀ  TH iii
PHN M U 1
CHNG 1: TNG QUAN V QUYN CHN VÀ VIC QUN TR RI RO
CHO DANH MC U T 4
1.1. TNG QUAN V QUYN CHN 4

1.1.1. Khái nim 4
1.1.2. Phân loi 4
1.1.3. Nhng yu t nh hng ti giá quyn chn chng khoán 6
1.2. CÁC PHNG PHÁP QUN LÝ DANH MC U T 9
1.2.1. Phng pháp th đng 10
1.2.2. Phng pháp ch đng 10
1.3. ÁNH GIÁ HOT NG QUN LÝ DANH MC U T 11
1.4. CÁC LOI RI RO TRÊN TH TRNG CHNG KHOÁN VIT NAM
12
1.4.1. Các loi ri ro h thng 12
1.4.2. Các loi ri ro không h thng 17
1.5. QUN TR RI RO CHO DANH MC U T 22
1.5.1. Các phng thc qun tr ri ro khi đu t vào c phiu 22
1.5.2. ng dng công c đnh giá quyn chn đ qun tr ri ro cho danh mc
đu t 24
1.5.3. Chin lc qun tr ri ro cho danh mc đu t ng dng công thc
Black – Scholes 25
1.5.4. Mt vài thuc tính ca phòng nga ri ro cho danh mc 27
1.6. BÀI HC KINH NGHIM TRONG VIC DÙNG CÔNG C QUYN
CHN  QUN TR RI RO 27
1.6.1. Mt s nghiên cu thc nghim trong vic ng dng quyn chn đ
qun tr ri ro 27


1.6.2. Bài hc kinh nghim t các nghiên cu thc nghim 30
CHNG 2: THC TRNG TH TRNG CHNG KHOÁN VIT NAM VÀ
VIC TRIN KHAI CÔNG C QUYN CHN  VIT NAM 32
2.1. THC TRNG TH TRNG CHNG KHOÁN VIT NAM 32
2.2. PHÂN TÍCH VIC TRIN KHAI QUYN CHN  VIT NAM 35
2.2.1. C s pháp lý cho th trng quyn chn  Vit Nam hin nay 35

2.2.2. Thc trng th trng quyn chn  Vit Nam hin nay 38
2.2.3. Mt s thun li khi phát trin công c quyn chn  Vit Nam 46
2.2.4. Khó khn khi phát trin th trng quyn chn  Vit Nam 48
2.3. CÁC IU KIN CA TH TRNG HIN NAY TRONG VIC NG
DNG QUYN CHN 52
2.4. CÁC NGUYÊN NHÂN TRONG VIC CHM TRIN KHAI QUYN
CHN 54
CHNG 3: NG DNG MÔ HÌNH BLACK – SCHOLES  PHÒNG NGA
RI RO CHO DANH MC U T CHNG KHOÁN 57
3.1. THIT LP DANH MC U T 57
3.1.1. Danh mc đu t trong trng hp có bán khng 58
3.1.2. Danh mc đu t trong trng hp không có bán khng 62
3.2. THIT LP C CH BO HIM CHO DANH MC U T 65
3.2.1. Quyn chn đ phòng nga ri ro danh mc đu t 65
3.2.2. ng dng công thc Black-Scholes phòng nga ri ro danh mc đu t
65
3.2.3. Nhn xét và kt lun kt qu mô phng chin lc phòng nga ri ro 71
3.2.4. Các mt hn ch, nguy c ri ro khi ng dng công c đnh giá quyn
chn đ qun tr danh mc đu t 73
3.3. GII PHÁP  CÓ TH TRIN KHAI MÔ HÌNH TRONG THC TIN
73
3.3.1. Gii pháp v xây dng và hoàn thiên khung pháp lý 73
3.3.2. Gii pháp v hàng hóa cho th trng 75
3.3.3. Gii pháp v các ch th tham gia th trng 76


3.3.4. Gii pháp v c s vt cht h tng 77
KT LUN  TÀI 79
TÀI LIU THAM KHO 81

i

DANH MC CÁC T VIT TT

DN : Doanh nghip
DMT : Danh mc đu t
DMHQ : Danh mc hiu qu
FII : Vn đu t gián tip
HOSE : S giao dch chng khoán TP. H Chí Minh
HNX : S giao dch chng khoán Hà Ni
HNX Index : Ch s giá c phiu ti HNX
NT : Nhà đu t
NHTM : Ngân hàng thng mi
NHNN : Ngân hàng nhà nc
SGDCK : S giao dch chng khoán
TCTD : T chc tín dng
TSSL : T sut sinh li
TSSL-TB : T sut sinh li trung bình
TTCK : Th trng chng khoán
TTCKPS : Th trng chng khoán phái sinh
TTGDCK : Trung tâm giao dch chng khoán
UBCKNN : y ban chng khoán Nhà nc
VN Index : Ch s giá c phiu ti HOSE
WTO : T chc thng mi th gii

ii

DANH MC CÁC BNG BIU

Bng 1.1: Tóm tt nh hng ca các bin s đn giá ca quyn chn chng khoán

khi tng mt bin s và c đnh nhng bin s khác
Bng 2.1: Kt qu kho sát v vic s dng công c quyn chn ngoi t
Bng 3.1: Kt qu mô phng 10 trng hp thay đi giá tr ca DMT khi giá c
phiu thay đi trong tr
ng hp có bán khng
Bng 3.2: Kt qu mô phng 10 trng hp thay đi giá tr ca DMT khi giá c
phiu thay đi trong trng hp không bán khng


iii

DANH MC CÁC HÌNH V VÀ  TH

Hình 1.1: Bin đng giá c phiu trc ngày cht quyn
Hình 2.1: Biu đ VN Index t nm 2000 đn nm 2010
Hình 2.2: Biu đ HNX Index t nm 2005 đn nm 2010
Hình 2.3: Giá vàng t nm 1975 đn 2010
Hình 3.1: Tính toán t sut sinh li và ma trn phng sai – hip phng sai ca
DMT
Hình 3.2: Tính toán s kt hp ca hai DMT cho ra đng biên hiu qu
Hình 3.3: Th hin các giá tr TSSL cho ra đng biên hiu qu và DMHQ
Hình 3.4: Th
hin vic tính toán li DMHQ
Hình 3.5: Danh mc đu t có bán khng
Hình 3.6: Ma trn hip phng sai và DMT không bán khng
Hình 3.7: ng biên hiu qu ca DMT không bán khng
Hình 3.8: Danh mc đu t không bán khng
Hình 3.9: Mô phng hng chuyn đng giá c phiu trong DMT có bán khng
Hình 3.10: Kt qu mô phng DMT có bán khng
Hình 3.11: Mô phng hng chuyn đng giá c phiu trong DMT không bán

khng
Hình 3.12: Kt qu mô ph
ng DMT không bán khng
Hình 3.13: Biu đ bin đng ca giá c phiu và giá tr ca DMT có bán khng
Hình 3.14: Biu đ bin đng ca giá c phiu và giá tr ca DMT không bán
khng

Phn m đu 1

PHN M U
1. Lý do chn đ tài
Th trng chng khoán (TTCK) là ni thu hút vn đu t gián tip và cng là ni
cung cp vn đu t cho nn kinh t, c th là cho các công ty có c phiu niêm yt
trên sàn giao dch chng khoán. TTCK Vit Nam hin đang còn non tr, ch hot
đng trong khong 10 nm, đang có nhng bc tin b trong quá trình thành lp
và phát trin, đã to ra nhng c hi hi nhp cho nn kinh t Vit Nam vi nn
kinh t khu vc và quc t. Tuy vy, vic vn hành và hot đng đu t còn manh
mún, thông tin bt cân xng, cha cho phép bán khng, giao dch ca các t chc
và các nhà đu t ln cha đc kim soát k… khin cho ri ro đu t vào c
phiu là rt ln.
Bên cnh đó, vic Chính ph cha cho phép vn hành th trng chng khoán phái
sinh nhm cung cp mt công c tài chính bo v cho các nhà đu t càng làm cho
ri ro đu t vào TTCK càng ln. Vic chm đa các công c phái sinh vào vn
hành do nhiu lý do khách quan và ch quan đã làm cho nhiu nhà đu t b thua l
nng trong nm khng hong 2008. Vì vy, nhà đu t đang rt cn các công c hu
ích nhm hn ch bt ri ro và bo v thành qu đu t ca mình. ây là mt vn
đ ln luôn thách thc và làm đau đu các cp qun lý nhà nc cng nh các nhà
cung cp dch v cho th trng chng khoán  Vit Nam hin nay.
Bng vic xem xét các quyn chn và dùng mô hình Nh Phân, mô hình Black –
Scholes đ đnh giá quyn chn, t đó xây dng đc mt mô hình tng t nh

quyn chn đ bo v thành qu đu t ca mình. Vic lp mô hình quyn chn đ
phòng nga ri ro cho danh mc đu t không mi, nhng nó s m ra mt cách
gii quyt vn đ phòng nga ri ro na cho các nhà đu t trong bi cnh ca
TTCK Vit Nam hin nay. ây chính là lý do tôi chn đ tài “ng dng các mô
hình đnh giá quyn chn vào vic phòng nga ri ro cho danh mc đu t
chng khoán”.


Phn m đu 2

2. Mc tiêu nghiên cu
 tài s tin hành nghiên cu h thng li các lý lun v quyn chn, các chin
lc phòng nga ri ro dùng quyn chn. Xem li cách thành lp mô hình đnh giá
quyn chn Nh Phân và Black – Scholes đ t đó có th rút ra kt cu ca mô hình
nhm phc v cho vic lp trình mô hình phòng nga ri ro cho danh mc đu t
chng khoán.
Phân tích TTCK Vit Nam t lúc thành lp cho đn nay, xem qua mt s công c
quyn chn đang trin khai, nhn din mt s vn đ mà Vit Nam còn đang vng
mc đ thy đc hng phát trin ca các công c phái sinh và vic ng dng mô
hình phòng nga ri ro.
a ra mô hình phòng nga ri ro cho nhà đu t khi đu t vào c phiu hoc vào
mt danh mc đu t trên TTCK bng vic ng dng công thc Black – Scholes.
3. i tng và phm vi nghiên cu
Phm vi nghiên cu gói gn  th trng chng khoán và th trng tài chính Vit
Nam, cng nh c ch hot đng ca các th trng này.
i tng nghiên cu ch yu là các c phiu ca các công ty niêm yt, các Trái
phiu Chính ph, và các công c quyn chn sn có  Vit Nam hin nay.
4. Phng pháp nghiên cu
Nghiên cu các tài liu ca các cá nhân, t
 chc đã thc hin quyn chn, đng thi

tham kho thêm các bài báo vit v vn đ quyn chn nhm thy đc vic ng
dng quyn chn trong hin ti và tng lai.
S dng phng pháp đnh lng bng cách lp trình mô hình qun tr ri ro bng
phn mm Excel ca Microsoft, đng thi kt hp vi vic phân tích và dùng các s
liu ca mt vài c phiu niêm yt đ chy mô hình. Sau đó so sánh, tng kt và rút
ra kt lun.


Phn m đu 3

5. Ý ngha thc tin ca đ tài
Do th trng chng khoán  Vit Nam là mt th trng mi ni đy ri ro nên
vic thc hin đ tài s giúp có cái nhìn sâu hn v vic ng dng các mô hình đnh
giá trong vic phòng nga ri ro. Ngoài các mô hình qun lý danh mc đu t đã
đc nghiên cu trong các lý thuyt v đu t tài chính, đ tài s ch ra thêm mt
cách ng dng công c quyn chn khi th trng cha th thc hin đc các giao
dch phái sinh nhm có th gim thiu ri ro cho các nhà đu t.
6. Kt cu ca đ tài
 tài s đc chia làm 3 chng vi các ni dung chính nh sau
Chng 1: Tng quan v quyn chn và vic qun tr ri ro cho danh mc đu t.
Chng 2: Thc trng th trng ch
ng khoán Vit Nam và vic trin khai công c
quyn chn  Vit Nam.
Chng 3: ng dng mô hình Black – Scholes đ phòng nga ri ro cho danh mc
đu t chng khoán.


Chng 1 4

CHNG 1: TNG QUAN V QUYN CHN VÀ VIC

QUN TR RI RO CHO DANH MC U T
1.1. TNG QUAN V QUYN CHN
1.1.1. Khái nim
Quyn chn (Option) là mt hp đng gia hai bên - ngi mua và ngi bán –
trong đó cho ngi mua quyn, nhng không phi là ngha v, đ mua hoc bán
mt tài sn nào đó vào mt ngày trong tng lai vi giá đã đng ý vào mt ngày
hôm nay.Ngi mua quyn chn tr cho ngi bán mt s tin gi là phí quyn
chn. Ngi bán quyn chn sn sàng bán hoc tip tc nm gi tài sn theo các
điu khon ca hp đng nu ngi mua mun nh vy. C hai đi tng trong hp
đng mua bán quyn chn đu s dng quyn chn đ phòng nga ri ro v th đi
vi tài sn h đang nm gi.
Nói chung, hp đng quyn chn (Option) khác vi hp đng tng lai (Future) và
hp đng k hn (Forward). Mt hp đng quyn chn cung cp cho ngi mua nó
quyn đ làm mt s vic, ngi mua quyn chn không nht thit phi thc hin
quyn đó. Ngc li, trong hp đng tng lai hoc hp đng k hn, hai bên đi
tác phi t cam kt thc hin mt s hành vi nht đnh. i vi hp đng tng lai
hay k hn thì không có chi phí cho vic ký hp đng (ngoi tr yêu cu ký qu),
trong khi hp đng quyn chn yêu cu phi có phí quyn chn.
Ngày nêu trên hp đng quyn chn là ngày đáo hn (expiration date), ngày thc
hin (exercise date or strike date) hoc là thi hn (maturity). Giá nu trên hp đng
là giá thc hin (exercise price or strike price), ngoài ra còn có phí quyn chn
(premium) và các điu khon khác ràng buc gia hai bên (settlement terms).
1.1.2. Phân loi
Phân lo
i theo quyn ca ngi mua, ngi bán
Quyn chn mua (Call option): là hp đng quyn chn trong đó bên mua có quyn
mua (hoc không mua) mt đng tin, hàng hoá, chng khoán … (gi chung là tài

Chng 1 5

sn c s) theo mc giá đã đc tha thun trong hp đng. Còn bên bán quyn
chn mua phi thc hin ngha v bán tài sn c s này khi bên mua quyt đnh
thc hin quyn ca mình trong thi gian đáo hn. Nu giá tài sn c s gim, giá
quyn chn mua cng s gim. Rõ ràng là ngi mua quyn chn mua có k vng
v xu hng tng giá ca tài sn đó.
Quyn chn bán (Put option): là hp đng quyn chn trong đó ngi mua có
quyn bán (hoc không bán) mt tài sn c s theo mc giá đã đc tho thun
trong hp đng. Còn ngi bán quyn chn bán phi thc hin ngha v mua tài sn
c s này khi ngi mua quyt đnh thc hin quyn ca mình trong thi gian đáo
hn. Trng hp này ngc li vi quyn chn mua, tc là ngi mua quyn chn
bán có k vng v xu hng gim giá ca tài sn c s.
Phân loi theo thi gian thc hin
Quyn chn kiu M (American option): cho phép ngi nm gi quyn chn thc
hin hp đng vào bt k ngày nào trong thi hn hp đng và trc ngày đáo hn.
Quyn chn kiu Châu Âu ( European style Option): cho phép ngi nm gi thc
hin hp đng vào ngày đáo hn.
S phân bit gia hai loi quyn chn kiu Châu Âu và quyn chn kiu M không
liên quan đn v trí đa lý. a s hp đng quyn chn đc trao đi ch yu trên
th trng M. Tuy nhiên, quyn chn kiu Châu Âu có đc đim d phân tích hn
quyn chn kiu M và mt s thuc tính trong quy
n chn kiu M thng đc
suy ra t quyn chn kiu Châu Âu.
Phân loi theo tài sn c s (Underlying Assets)
Các loi quyn chn đc trao đi ph bin trên th trng hin nay gm có: Option
chng khoán; Option ch s chng khoán; Option tin t; Option vàng; Option lãi
sut; Option v hp đng Future; Option hàng hoá….
Option v chng khoán: Trên các th trng giao dch quyn chn  M nh
CBOE, PHLX, NYSE, các Option v chng khoán
đc mua bán trao đi. ây là

Chng 1 6

công c đ phòng nga ri ro cho chng khoán. Mt Option v chng khoán trao
cho ngi nm gi nó quyn đc mua hoc bán 100 c phiu vi giá thc hin xác
đnh.  ln ca hp đng Option chng khoán thì tùy thích bi vì c phiu thng
đc trao đi theo nhiu lô (mi lô 100 c phiu).
Option ch s chng khoán: Mt ch s chng khoán là mt ch tiêu đo lng tng
giá tr ca mt nhóm các c phiu đc ch đnh. Nh trong bt k ch s nào, nó là
mt ch tiêu tng đi so vi các giá tr trc đó. Mt Option ch s chng khoán là
mt hp đng quyn chn vi tài sn c s là các ch s chng khoán ph bin. Mt
s ch s theo dõi s bin đng ca tng ngành riêng bit. Mt hp đng quyn
chn ch s chng khoán trao cho ngi nm gi nó quyn mua hoc bán mt khi
lng bng 100 nhân vi ch s  mc giá thc hin đã đc nêu rõ và có hiu lc
trong mt thi gian xác đnh. Các ch s chng khoán thng gp nh ch s S&P
100, S&P 500, ch s Nasdaq, ch s Nikkei 225.
Option tin t:  phòng nga ri ro t giá, nhiu công ty và nhà đu t s mua
quyn chn tin t. Option tin t là mt hp đng quyn chn vi tài sn c s là
các loi tin t, nó trao cho ngi nm gi quyn mua hay bán mt lng ngoi t
nht đnh theo t giá xác đnh trc trong mt khong thi gian đáo hn nào đó 
tng lai.
Option lãi sut: Option v lãi sut là dng quyn chn đc bit ca option v hp
đng Future. Tài sn c s là các hp đng Future v lãi sut. Khi option lãi sut
đc thc hin, cùng vi thu nhp bng tin mt, ngi nm gi option s có v th
dài hn trên hp đng Future c s, còn ngi phát hành option s có v th ngn
hn tng ng. Trong nhng nm gn đây, option v lãi sut ngày càng tr nên ph
bin và đc giao dch sôi đng trên th trng OTC và các th trng có t chc.
1.1.3. Nhng yu t nh hng ti giá quyn chn chng khoán
Có 6 yu t nh hng ti giá ca quyn chn chng khoán
1. Giá chng khoán hin hành (S)

Chng 1 7

2. Giá thc hin (X)
3. Thi gian đáo hn (T)
4.  bt n ca giá chng khoán ()
5. Lãi sut phi ri ro (r)
6. C tc mong đi trong vòng đi ca quyn chn
Giá chng khoán (S) và giá thc hin (X)
Nu quyn chn mua đc thc hin  mt s thi đim trong tng lai, s tin
đc thanh toán s bng mc chênh l
ch ca giá chng khoán cao hn so vi giá
thc hin. Do đó, quyn chn mua s tr nên có giá hn khi giá chng khoán tng
và gim giá khi giá thc hin tng. i vi quyn chn bán, khon tin nhn đc
là s chênh lch gia giá thc hin cao hn so vi giá chng khoán. Vì vy, đng
thái ca quyn chn bán trái ngc vi quyn chn mua. Chúng b gim giá khi giá
chng khoán tng và tr nên có giá hn khi giá thc hin tng.
Thi gian đáo hn (T)
Xem xét tip v nh hng ca ngày đáo hn, c hai quyn chn mua và bán kiu
M s tr nên có giá hn khi thi hn tng. Hãy xem xét hai quyn chn ch khác
nhau v ngày đáo hn (cách xa nhau). Ngi ch ca quyn chn có vòng đi dài
có tt c c hi thc hin m so vi ngi ch ca quyn chn có vòng đi ngn.
Quyn chn có vòng đi dài, do vy, phi luôn luôn có giá ít nht cng bng quyn
chn có vòng đi ngn.
Quyn chn bán và mua Châu Âu không nht thit tr nên có giá hn khi thi hn
tng. Ngi ch ca quyn chn Châu Âu có vòng đi dài không có tt c c hi
thc hin m so vi ngi ch quyn chn Châu Âu có vòng đi ngn, mà ngi
ch quy
n chn dài hn ch có th thc hin vào lúc đáo hn quyn chn.
Xem xét hai quyn chn mua kiu Châu Âu v chng khoán: mt có ngày đáo hn
trong mt tháng, và mt có ngày đáo hn trong hai tháng. Gi s rng c tc rt ln

Chng 1 8

đc mong đi trong 6 tun. Vic phân chia c tc làm giá chng khoán gim,
khin cho quyn chn có vòng đi ngn có th có giá hn quyn chn có vòng đi
dài.
 bt n ca giá chng khoán ()
 bt n ca giá chng khoán là mc đ thiu n đnh do s bin đng ca giá
chng khoán mà chúng ta có th gp trong tng lai. Khi đ bt n tng, c hi trên
ch
ng khoán cng s tng hoc là rt tt hoc là rt t. i vi ngi nm gi
chng khoán, hai kt qu này có xu hng bù tr ln nhau. Tuy nhiên, điu này s
không có đi vi ngi ch ca quyn chn mua hoc bán. Ngi ch ca quyn
chn mua có li khi giá tng nhng s b gii hn ca ri ro có chiu tip tc đi
xung khi giá gim, bi vì trong phn ln trng hp đó là giá ca quyn chn mà
ngi ch đu có th b l. Tng t, ch ca quyn chn bán có li khi giá gim,
nhng s b gii hn ca ri ro có chiu tip tc đi xung khi giá tng. Vì vy, giá
tr ca c quyn chn mua và bán đu tng khi đ bt n tng.
Lãi sut phi ri ro (r)
Lãi sut phi ri ro tác đng lên giá ca quyn chn theo cách thc kém rõ ràng hn.
Khi lãi sut trong nn kinh t tng, t l tng trng mong đi ca giá chng khoán
có xu hng tng theo. Tuy nhiên, hin giá ca bt k dòng lu kim nào trong
tng lai mà ngi nm gi quyn chn nhn đc cng đu gim. C hai tác đng
này s dn đn tình trng gi
m giá tr ca quyn chn bán. Vì vy, giá ca quyn
chn bán s b sút gim khi lãi sut phi ri ro tng. i vi trng hp quyn chn
mua, tác đng đu tiên dn đn tng giá, trong khi tác đng th hai li dn đn gim
giá. Có th thy rng tác đng đu tiên luôn chi phi tác đng th hai; đó là, giá ca
quyn chn mua luôn luôn tng khi lãi sut phi ri ro tng.
Cn nhn mnh rng nhng kt qu này da trên gi đnh tt c các bin s khác

đc gi c đnh. Trên thc t, khi lãi sut tng (hay gim) s dn đn giá chng
khoán gim (hay tng). nh hng thun túy ca s thay đi lãi sut và s thay đi
giá chng khoán kèm theo có th trái ngc vi điu va nêu.

Chng 1 9

C tc trong vòng đi ca quyn chn
C tc có nh hng làm gim giá chng khoán trong thi gian sau khi tr c tc.
ây là thông tin xu đi vi giá tr ca quyn chn mua và là thông tin tt vi giá
tr ca quyn chn bán. Vì vy, giá tr ca quyn chn mua t l nghch vi đ ln
bt k ca mc c tc mong đi, và giá tr ca quyn chn bán t l thun vi đ
ln bt k ca mc c tc mong đi.
Bng 1.1: Tóm tt nh hng ca các bin s đn giá ca quyn chn chng
khoán khi tng mt bin s và c đnh nhng bin s khác
Bin s
Quyn chn
mua kiu Châu
Âu
Quyn chn
bán kiu Châu
Âu
Quyn chn
mua kiu M
Quyn chn
bán kiu
M
Giá chng khoán + - + -
Giá thc hin - + - +
Thi gian đáo
hn

? ? + +
 bt n đnh + + + +
Lãi sut không
ri
+ - + -
C tc - + - +
+ Bin s tng làm cho giá quyn chn tng
- Bin s tng làm cho giá quyn chn gim
? Không chc chn s có mi liên h

1.2. CÁC PHNG PHÁP QUN LÝ DANH MC U T
Chúng ta s xem xét chin lc qun tr danh mc đu t hn hp, tc là qun tr
danh mc đu t tng th đc xây dng trên c s kt hp danh mc chng khoán
ri ro (c phiu) vi danh mc chng khoán phi ri ro (trái phiu chính ph). Có hai

Chng 1 10

phng pháp qun lý danh mc đu t, đó là phng pháp th đng và phng
pháp ch đng.
1.2.1. Phng pháp th đng
i vi phng pháp th đng thì đây là chin lc mua c phiu da trên mt ch
s chun nào đó và nm gi lâu dài danh mc đu t. Mc đích ca chin lc này
không phi đ to ra danh mc đu t vt tri ch s chun (ch s th trng), mà
to ra danh mc c phiu và trái phiu có s lng và chng loi gn ging vi ch
s chun nhm thu đc mc li sut đu t tng đng vi mc li sut ca ch
s đó. Phng pháp thc hin nh sau:
• Thit lp danh mc c phiu th đng theo nguyên tc là ri ro ca danh mc này
tng đng vi ri ro danh mc th trng, tc là 
s
= 1

• Phân tích c phiu theo ngành ngh, lnh vc khác nhau ri chn ra các c phiu
tim nng, đng thi xem xét th trng trái phiu đ la chn nhng trái phiu
tha mãn tiêu chí sut sinh li nhm phòng h ri ro cho danh mc c phiu.
• Xác đnh mc tiêu ri ro đ đ ra chin lc đu t. Nu mc tiêu ri ro ca
khách hàng yêu cu là 
p
= 1 thì đu t toàn b tin vào danh mc c phiu. Nu
mc tiêu ri ro 
p
< 1 thì đu t mt phn tin vào c phiu, mt phn tin vào
trái phiu sao cho tha đc h s beta đã đnh. Nu 
p
> 1 thì đu t toàn b tin
vào danh mc c phiu và có th dùng thêm đòn by tài chính (vay tin) đ đu
t nhm tha mãn đc mc sinh li cao theo yêu cu ca khách hàng.
1.2.2. Phng pháp ch đng
i vi phng pháp ch đng thì mc tiêu ca phng pháp này là nhm thu đc
li sut đu t cao hn li sut ca danh mc th trng hoc thu đc m
c li
nhun trên trung bình ng vi mt mc ri ro nht đnh. Phng pháp thc hin
nh sau:

Chng 1 11

• Phân tích c phiu theo ngành ri chn ra các c phiu tim nng, đng thi xem
xét th trng trái phiu đ la chn nhng trái phiu tha mãn tiêu chí sut sinh
li nhm phòng h ri ro cho danh mc c phiu.
• Xây dng mt chin lc và kt cu danh mc đu t ti u tha mãn tiêu chí
đu t. Quy trình thc hin bng cách lp trình phn mm đ xây dng đng
cong hiu qu cho danh mc đu t c phiu theo mô hình Markowitz, t đó tìm

đc danh mc c phiu ti u là tip đim ca đng cong hiu qu vi đng
phân b vn (Capital Alocation Line - CAL) hoc là đng bàng quan ca nhà
đu t. Còn danh mc tng th là s kt hp gia danh mc c phiu và trái
phiu. Do đó danh mc ti u s nm trên đng thng tp hp danh mc hiu
qu xut phát t rf và tip xúc vi đng cong hiu qu Markowitz. Vic tìm
danh mc tng th đó là vic xác đnh đng thng tp hp danh mc hiu qu
và đim xác đnh đa đim ca danh mc ti u.
• Theo dõi, đánh giá các bin đng ca c phiu trong danh mc và tái cu trúc
danh mc khi cn thit. Lúc này, ngi qun lý có th hoán chuyn t chng
khoán ri ro (c phiu) sang chng khoán phi ri ro (trái phiu chính ph) hoc
ngc li tùy theo din bin c th ca th trng.
1.3. ÁNH GIÁ HOT NG QUN LÝ DANH MC U T
Trong chin lc qun lý th đng, yêu cu đt ra cho nhà qun lý danh mc là phi
thit lp danh mc tuân theo mt s ch s chun nào đó trên th trng vi mc
đích đt đc ging nh ch s chun. Do vy, vic đánh giá kt qu hot đng ca
danh mc th đng đn thun ch là vic đánh giá kh nng ca nhà qun lý trong
vic bám sát mc tiêu là ch s chun. Nhà qun lý đc đánh giá cao nu kt qu
danh mc đu t đt đc luôn tng đng vi ch s chun.
i vi chin lc qun lý ch đng, có hai yêu cu chính đt ra cho nhà qun lý
danh mc, đó là:

Chng 1 12

• Kh nng đem li li nhun trên mc trung bình ng vi mi mc đ ri ro: iu
này có ngha là ng vi mi mc ri ro nht đnh nào đó, li sut đu t càng cao
thì càng tt và đc th hin qua kh nng d đoán thi c th trng hoc kh
nng la chn chng khoán. Mt nhà qun lý danh mc c phiu nu d đoán tt
tình hình bin đng ca th trng thì ngi đó có th điu chnh đc thành
phn chng khoán trong danh mc đ đón đu xu hng th trng và thu li
nhun.

• Kh nng đa dng hóa danh mc ti đa nhm loi b ri ro không h thng: Th
trng đem li cho nhà đu t mt phn thng đ bù đp cho mc ri ro h
thng (ri ro th trng) mà ngi đó phi gánh chu. Ri ro không h thng
không phi là yu t đc s dng đ xác đnh mc li sut k vng, vì nó có th
đc xóa b nu danh mc đc đa dng hóa hoàn ho. iu này có ngha là nhà
đu t mun nhà qun lý danh mc ca mình xóa b đc càng nhiu đ ri ro
không h thng càng tt. Có th đánh giá mc đ đa dng hóa trên c s mi
tng quan gia li sut ca danh mc đu t vi li sut danh mc th trng.
Mt danh mc đc coi là đa dng hóa hoàn ho nu li sut ca nó bin đng
ging nh li sut danh mc th trng.
1.4. CÁC LOI RI RO TRÊN TH TRNG CHNG KHOÁN VIT NAM
Mi mt chng khoán đu tim n hai loi ri ro: ri ro h thng và ri ro không h
thng. Ri ro h thng là yu t do th trng gây ra làm nh hng đn tt c các
chng khoán có trên th trng. Do vy, ri ro h thng là yu t khó có th tránh
đc khi nó xy ra. Ngc li, ri ro không h thng ca mt chng khoán có
nguyên nhân t chính công ty phát hành chng khoán đó.
1.4.1. Các loi ri ro h thng
Ri ro lm phát và lãi sut
C phiu, trái phiu là mt công c đu t nên b nh hng bi yu t lãi sut. Lãi
sut làm chi phí đu vào các doanh nghip (DN) tng, mc lãi sut mong đi tng

Chng 1 13

s làm gim giá tr c phiu cng nh giá tr đu t vào trái phiu và ngc li. Do
đó, nhà đu t (NT) s có xu hng bán ra c phiu, trái phiu khi d đoán lãi
sut tng và mua vào khi d đoán lãi sut gim.
Lm phát làm tng chi phí đu vào, tng lãi sut danh ngha do đó nh hng đn
giá c phiu, trái phiu. Ri ro v lm phát nh hng trc tip đn hot đng kinh
doanh ca các DN, do vy s nh hng kt qu li nhun và nh hng đn giá tr
doanh nghip và khon đu t vào c phiu ca DN.  tránh các loi ri ro h

thng này, NT cn phi có s phân tích tình hình kinh t đ có cái nhìn tng quát
trc khi đu t.
Ri ro c ch chính sách
ây là ri ro tác đng ln nht đn thu nhp ca NT, bi nó tác đng đn toàn th
trng và hu nh NT không th chng đ đc. Trong nm 2010, theo quy đnh
ti Thông t 13/TT-NHNN, h s ri ro cho các khon vay trong lnh vc cm c
chng khoán và đu t bt đng sn s đc nâng lên đn 250%, và t l an toàn
vn đc nâng t 8% lên 9%  các Ngân Hàng Thng Mi (NHTM). Chính các
điu này đã làm cho Th Trng Chng Khoán (TTCK) vào nhng tháng cui nm
2010 không th có nhng tng trng mnh. Do hu ht các NHTM c phn đu có
t l cho vay đu t chng khoán vt quá t l theo qui đnh ca Thông t 13, vì
vy các NHTM đã nhanh chóng thu hi n ca NT đ tránh vt quá mc d n
theo qui đnh. Vic này khin cho nhiu NT buc phi nhanh chóng bán c phiu,
rút vn khi th trng chp nhn thua l đ tr n bt chp giá c phiu đang
xung bi h không còn cách la chn nào khác. Ngày 27/09/2010 Ngân hàng Nhà
nc (NHNN) đã ban hành Thông t s 19/2010/TT-NHNN sa đi, b sung mt
s iu ca Thông t 13/2010/TT-NHNN ngày 20/5/2010 ca Thng đc Ngân
hàng Nhà nc quy đnh v các t l bo đm an toàn trong hot đng ca t chc
tín dng. Chính nhng vic này đã làm cho th trng tng gim tht thng kéo dài
gn nh liên tc qua nhiu phiên.

Chng 1 14

Ngoài ra, còn nhiu vn bn pháp lý v chng khoán và TTCK đc ban hành mi
cha phù hp vi s phát trin ca th trng, và cng cha đng b vi các vn
bn pháp lut th hin  tính pháp lý cha cao, cha điu chnh đc toàn din hot
đng ca TTCK, do đó cn phi có các vn bn pháp lý cao hn đ to c s pháp
lý cho TTCK phát trin. Nm 2011 cng là nm có hiu lc thi hành ca hàng lot
vn bn Lut đã đc ban hành trong nm 2010 (Lut Ngân hàng, Lut Các t chc
tín dng, Lut Chng khoán sa đi,…), do vy s cn phi xây dng và ban hành

hành lot các Ngh đnh, Thông t hng dn, cho các vn bn lut đó. Nhng s
kin và thay đi đó s li to ra cht liu cho các cuc lm bàn chính sách tip tc
thi trin trong nm ti.  t bo v mình trc nhng nhiu lon ca vic “lm
bàn” này, NT cn phi lu tâm đn c s lun c ca nhng lp lun, nhn đnh
và đánh giá đó.
Ri ro th trng và ri ro sc mua
Ri ro th trng và ri ro sc mua cng gây tn tht cho NT. S st gi
m trên
TTCK thng khin NT rút vn ra khi th trng  t, kéo theo nhng phn ng
dây chuyn làm tng vt s lng bán, giá c chng khoán s ri xung thp so vi
giá tr c s, dn đn vic cung cu ca bên mua và bên bán không cân đi. Các nhà
đu t chng khoán (nht là các nhà đu t nh, l) có th phi gánh chu nhiu ri
ro liên quan đn các chn đng th trng trong nc hoc nc ngoài, bi các trào
lu mua, bán chng khoán theo tâm lý đám đông, đy cm tính và xúc cm, làm phá
v các quy lut vn đng bình thng ca th trng. Các hot đng đu c, tung
tin đn tht thit, gây nhiu thông tin và t “đánh bóng”, thi giá hoc thm chí la
đo và thông đng có t chc ca mt s nhà đu t chuyên nghip có tim lc tài
chính và sc mnh khác đ to nên đng thái thng, trm ca th trng đ trc li.
Các chn đng th trng khác t nc ngoài (cuc khng hong tài chính – tin t
nm 1997  châu Á bt ngun t Thái Lan, cuc khng hong n bt đng sn ca
M nm 2005 và lan ra khp toàn cu nm 2008 là mt thí d đin hình).

Chng 1 15

Theo ông Dng Vn C, phó giám đc chi nhánh BIDV Hà Thành, đn v đc
ch đnh làm Ngân hàng thanh toán bù tr cho TTCK đã cho bit: tình trng các
công ty chng khoán thiu ht thanh khon trong 6 tháng đu nm 2011 tr nên ph
bin đã gây nên ri ro th trng cho TTCK, có nhiu công ty chng khoán mt kh
nng thanh toán tm thi và phi s dng qu h tr thanh toán hoc vay li t
Ngân hàng thanh toán. Nhiu công ty chng khon đã áp dng hn mc mua khng

cho khách hàng, đn mt lúc nào đó NT đng lot mua khng bng tin vay ca
công ty chng khoán nhng nu công ty chng khoán không đ tin cho NT vay
s dn đn mt kh nng thanh toán. ây là mt loi ri ro th trng vì nó s nh
hng không tt đn th trng, t đó kéo theo nh hng đn các NT.
NT còn phi đi mt vi ri ro sc mua, mà trong đó tình trng lm phát cao gây
nên bin c v s tin thu đc hin nay ca h. TTCK Vit Nam vn do các NT
cá nhân chim u th và ch yu là các NT nh l. S thiu kinh nghim, đu c
ngn hn và tâm lý by đàn đã phn nào gây nên nhng bin đng v giá và gim
đ tin cy ca th trng, nht là trong bi cnh tính công khai và minh bch trên th
trng cha cao.
Ri ro t các quy đnh và cht lng dch v ca các sàn giao dch, các công ty
chng khoán
Vì yêu cu đc thù đòi hi bt buc phi thông qua các t chc trung gian, môi gii
trong kinh doanh chng khoán, nên các nhà đu t chng khoán có th phi chu
nhng ri ro liên quan đn các quy đnh, quy trình nghip v và cht lng dch v
ca các t chc trung gian này, đi
n hình là các ri ro liên quan đn vic t chc
khp lnh và phân lô giao dch c phiu trên th trng chng khoán có t chc.
Hình thc khp lnh đnh k gây ri ro cho nhà đu t vì h không th hy ngang
lnh đã đt mua hàng bán trc khi kt thúc phiên khp lnh, bt chp nhng bin
đng mi bt li trên th trng cho h, nu h không mun chu pht v s thay
đi quyt đnh này. Khp lnh đnh k cng có th gây ri ro cho nhà đu t vì d
gây tình trng cung – cu o trên th trng và c tình trng nghn mch, quá ti

Chng 1 16

hoc phân bit đi x theo kiu b ri nhà đu t nh  các sàn, trung tâm và công
ty chng khoán.
Khp lnh liên tc là giao dch trên c s khp liên tc các lnh mua – bán chng
khoán ngay khi lnh đc nhp vào h thng giao dch, không phi ch đn thi

đim đnh k nh kiu khp lnh đnh k. Trong nguyên tc x lý khp lnh liên
tc này thì quyn u tiên luôn dành cho các lnh mua có mc giá cao hn và các
lnh bán có mc giá thp hn. Trng hp các lnh mua và bán có đng mc giá thì
quyn u tiên s dành cho lnh nhp vào h thng giao dch trc. Vic t chc
khp lnh liên tc cho phép các nhà đu t đt lnh thn trng, chính xác hn, đc
gii quyt nhu cu mua – bán nhiu hn, nhanh chóng, bình đng hn và gim thiu
tình trng cung – cu o trên th trng chng khoán.
Ngoài nhng u đim trên, vic khp lnh liên tc có th gây ri ro cho nhà đu t
vì lnh mua – bán ca h b nhp vào h thng chm hn so vi các nhà đu t khác
có lnh tng t nu lnh đang có trong h thng cha thc hin đc hoc cha
khp ht các lnh đã đt, hoc ri ro vì h buc phi mua – bán bng ht các chng
khoán đã đt lnh theo mc giá th trng thi đim hin hành cao (khi mua vào)
hoc thp hn (khi bán ra) so vi mc lnh đã đt. Trong khp lnh liên tc, hiu
lc lnh ca nhà đu t trong nc đc tính t khi lnh đc nhp vào h thng
cho đn khi kt thúc ngày giao dch, hoc b hy b. Riêng đi vi nhà đu t nc
ngoài, nu lnh mua nhp vào h thng không đc khp, hoc ch đc khp mt
phn vào thi đim thì s b hy, sau đó nhà đu t mun mua thì phi tip tc đt
lnh tr li.
Trong phng thc khp lnh đnh k, NT có th may mn dù đt mua cao hay
bán thp, nhng vn đc h thng khp vi giá tt. Trong phng thc khp lnh
liên tc, giao dch đc thc hin trên c s so sánh các lnh mua và bán ngay khi
đc nhp vào h thng và t đng khp ngay vi các lnh đi ng có mc giá tha
mãn tt nht đã ch sn. Do vy, NT đt lnh kiu mua trn, bán sàn có th b
thit ln nu xut hin lnh đi ng đc np vào đúng lúc. Ngoài ra, khi khp lnh