1
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH
z({
NGUYN CÔNG V
VN DNG BNG CÂN BNG IM
TI CÔNG TY CHNG KHOÁN
NGÂN HÀNG U T VÀ PHÁT TRIN VIT NAM
CHUYÊN NGÀNH: K TOÁN-KIM TOÁN
MÃ S: 60.34.30
LUN VN THC S KINH T
HNG DN KHOA HC
TS. OÀN NGC QU
TP.H CHÍ MINH, NM 2011
2
LI CAM OAN
“Vn dng bng Cân bng đim ti công ty Chng khoán Ngân hàng
u t và Phát trin Vit Nam” là công trình nghiên cu khoa hc ca tôi.
ây là lun vn Thc s Kinh t, chuyên ngành K toán-Kim toán. Lun vn
này cha đc công b di bt c hình thc nào.
Tp.HCM, ngày 01/06/2011
Tác gi: Nguyn Công V
3
DANH MC CH VIT TT
BSC Balanced Scordcard (Bng Cân bng đim)
BIDV Bank for Investment and Development of Vietnam
NHT & PTVN Ngân hàng u t và Phát trin Vit Nam
TTCKVN Th trng Chng khoán Vit Nam
VIP Very Important Persons (Khách hàng quan trng)
KRI
Key Result Indicator (Thc đo kt qu ch yu)
KPI Key Performance Indicator (Thc đo hiu qu ch yu)
UBCKNN y ban Chng khoán Nhà nc
TTLKCK Trung tâm Lu ký Chng khoán
4
DANH MC CÁC S BNG BIU
Danh mc các hình v
Hình 1.1. S gia tng tài sn vô hình trong các t chc
Hình 1.2. Bn phng din ca bng Cân bng đim
Hình 1.3. Mi quan h ca ba loi thc đo hiu sut
Hình 1.4. Mi quan h nhân qu ca các mc tiêu khách hàng
Hình 1.5. Qui trình kinh doanh ni b
Hình 2.5. Mc đ hài lòng ca khách hàng hin nay
Hình 3.3. Qui trình đánh giá thành qu hot đng
Hình 3.5. Quy trình phân b ngun lc
Hình 3.6. Qui trình qun lý chin lc
Danh m
c các s đ
S đ 2.1. C cu t chc công ty Chng khoán NHT & PTVN
S đ 2.2. Qui trình tham gia đu giá c phiu phát hành ln đu
S đ 2.3. Qui trình lu ký và qun lý chng khoán niêm yt
S đ 3.1. S đ mc tiêu chin lc ca công ty.
Danh mc các bng
Bng 2.4. Tng kt các các t s tài chính ca công ty hin nay
Bng 3.2. Bng Cân bng đim ca công ty Chng khoán NHT & PTVN
Bng 3.4. Kt qu đánh giá thành qu hot đng
5
MC LC
PHN M U 9
CHNG 1: C S LÝ LUN V BNG CÂN BNG IM 11
1.1. S CN THIT CA BNG CÂN BNG IM 11
1.1.1. S hn ch ca thc đo tài chính 11
1.1.2. S xut hin ngày càng nhiu tài sn vô hình 12
1.1.3. Nhng tn ti ca vn đ qun tr doanh nghip 14
1.2. TNG QUAN V BNG CÂN BNG IM 14
1.2.1. Khái ni
m bng Cân bng đim 14
1.2.2. S lc lch s hình thành và phát trin bng Cân bng đim 16
1.2.3. Ý ngha ca bng Cân bng đim 16
1.2.3.1. Bng Cân bng đim là h thng đo lng 16
1.2.3.2. Bng Cân bng đim là h thng qun lý chin lc 17
1.2.3.3. Bng Cân bng đim là công c trao đi thông tin 18
1.3. NI DUNG CA BNG CÂN BNG
IM 18
1.3.1. Din gii chin lc bng các mc tiêu và la chn các thc đo 18
1.3.1.1. Din gii chin lc bng các mc tiêu 18
1.3.1.2. La chn các thc đo theo các mc tiêu đã xác đnh 19
1.3.2. Bn phng din ca bng Cân bng đim 21
1.3.2.1. Phng din tài chính 22
1.3.2.2. Phng din khách hàng 23
1.3.2.3. Phng din qui trình kinh doanh ni b 25
1.3.2.4. Phng din hc hi và phát trin 27
1.3.3. K
t ni các thc đo trong bng Cân bng đim vi chin lc 28
1.3.3.1. Mi quan h nhân qu 28
1.3.3.2. Các nhân t thúc đy hiu qu hot đng 29
6
1.3.3.3. Mi liên kt vi phng din tài chính 30
CHNG 2: THC TRNG V ÁNH GIÁ THÀNH QU HOT
NG, PHÂN B NGUN LC, CH ÃI NG VÀ QUN LÝ
CHIN LC TI CÔNG TY CHNG KHOÁN NHT & PTVN 32
2.1. TNG QUAN V CÔNG TY CHNG KHOÁN NHT & PTVN 32
2.1.1. S lc lch s hình thành và phát trin 32
2.1.2. C cu t chc 33
2.1.3. Nhim v chc nng ca các phòng ban 35
2.1.4. Mt s
qui trình nghip v đin hình 38
2.1.4.1. Qui trình tham gia đu giá c phiu phát hành ra công chúng 39
2.1.4.2. Qui trình lu ký và qun lý chng khoán niêm yt 40
2.2. THC TRNG V ÁNH GIÁ THÀNH QU HOT NG, PHÂN
B NGUN LC, CH ÃI NG VÀ QUN LÝ CHIN LC TI
CÔNG TY CHNG KHOÁN NHT & PTVN 42
2.2.1. Thc trng v đánh giá thành qu hot đng ti công ty 43
2.2.1.1. Thc trng v phng din tài chính 43
2.2.1.2. Thc tr
ng v phng din khách hàng 45
2.2.1.3. Thc trng v phng din qui trình kinh doanh ni b 48
2.2.1.4. Thc trng v phng din hc hi và phát trin 50
2.2.2. Thc trng v phân b ngun lc ti công ty 51
2.2.3. Thc trng v ch đ đãi ng đi vi ngi lao đng ti công ty 52
2.2.4. Thc trng v qun lý chin lc ti công ty 53
2.3. ÁNH GIÁ THÀNH QU HOT
NG, PHÂN B NGUN LC,
CH ÃI NG VÀ QUN LÝ CHIN LC TI CÔNG TY
CHNG KHOÁN NHT & PTVN 55
2.3.1. ánh giá v thành qu hot đng ti công ty 55
2.3.1.1. ánh giá phng din tài chính 55
7
2.3.1.2. ánh giá phng din khách hàng 56
2.3.1.3. ánh giá phng din qui trình kinh doanh ni b 57
2.3.1.4. ánh giá phng din hc hi và phát trin 57
2.3.2. ánh giá v phân b ngun lc ti công ty 58
2.3.3. ánh giá v ch đ đãi ng đi vi ngi lao đng ti công ty 58
2.3.4. ánh giá v qun lý chin lc ti công ty 58
CHNG 3: VN DNG BNG CÂN BNG IM TI CÔNG TY
CH
NG KHOÁN NHT& PTVN 61
3.1. THIT K BNG CÂN BNG IM 61
3.1.1. Xác đnh các mc tiêu cho tng phng din 61
3.1.2. La chn các thc đo cho tng mc tiêu 63
3.1.2.1. Thc đo phng din tài chính 63
3.1.2.2. Thc đo phng din khách hàng 64
3.1.2.3. Thc đo phng din quy trình ni b 64
3.1.2.4. Thc đo phng din hc hi và phát trin 66
3.1.3. Xác đnh các hành đng cn thc hin và các ch tiêu cho t
ng thc
đo 66
3.2. VN DNG BNG CÂN BNG IM 69
3.2.1. Vn dng bng Cân bng đim trong đánh giá thành qu hot đng . 69
3.2.1.1. Qui trình đánh giá thành qu hot đng 69
3.2.1.2. Phân tích kt qu đánh giá thành qu hot đng 71
3.2.2. Vn dng bng Cân bng đim trong phân b ngun lc 75
3.2.2.1. Nguyên tc phân b ngun lc 76
3.2.2.2. Qui trình phân b ngun lc 77
3.2.3. Vn dng b
ng Cân bng đim trong ch đ đãi ng 79
3.2.3.1. Cn c tính thng 80
3.2.3.2. C cu thng 80
8
3.2.4. Vn dng bng Cân bng đim trong qun lý chin lc 81
3.2.4.1. Hoch đnh chin lc 81
3.2.4.2. Trin khai chin lc 82
3.2.4.3. T chc thc hin 82
3.2.4.4. ánh giá chin lc 82
3.3. DUY TRÌ BNG CÂN BNG IM 84
3.3.1. Thành lp nhóm qun lý bng Cân bng đim 84
3.3.2. Xây dng h thng qun lý thng nht 84
3.3.3. Bng Cân bng đim là tâm đim các cuc h
p qun lý 85
KT LUN 86
TÀI LIU THAM KHO 87
PH LC 88
Ph lc 1. Minh ha mt s các thc đo tài chính 88
Ph lc 2. Minh ha mt s thc đo khách hàng 88
Ph lc 3. Minh ha mt s thc đo qui trình kinh doanh ni b 89
Ph lc 4. Minh ha mt s thc đo hc hi và phát trin 89
Ph lc 5. Bng câu h
i đo lng mc đ hài lòng ca nhà đu t 90
Ph lc 6. Phân tích chin lc da trên li nhun hot đng 91
9
PHN M U
Vào lúc 8g30’ ngày 28/07/2000 ting trng m màn cho phiên giao
dch đu tiên ti S Giao dch Chng khoán TP.H Chí Minh đã gióng lên,
đánh du mt s kin quan trng trong nn kinh t xã hi nc ta: Th trng
Chng khoán Vit Nam đã chính thc đi vào hot đng!
H n mt thp k trôi qua, mc dù có nhng thng trm, nhng
TTCKVN đã chng t là mt kênh huy đng vn vô cùng hiu qu, và phát
tri
n nhanh c v qui mô th trng ln khi lng giao dch.
óng góp to ln cho s phát trin y, công lao đu tiên phi k đn là
ca các công ty chng khoán thuc s hu Nhà nc, h đã đng mi chu
sào, đi din vi nhiu ri ro thách thc, góp phn to lp th trng trong
bui đu s khai, trong đó có công ty Chng khoán Ngân hàng u t và
Phát trin Vi
t Nam, mt công ty chng khoán Nhà nc đin hình, có mt t
khi th trng mi m ca.
Tuy nhiên trong thi gian qua, trc s cnh tranh ngày càng khc lit
ca môi trng kinh doanh, hiu qu hot đng ca các công ty chng khoán
Nhà nc nói chung, công ty Chng khoán Ngân hàng u t và Phát trin
Vit Nam nói riêng, ngày càng t ra yu kém.
i tìm gii pháp đ nâng cao hiu qu hot kinh doanh là ni trn tr
ca ban Giám đc công ty. Làm th nào đ
to lp thng hiu và vn lên
tr thành mt trong nhng công ty chng khoán hàng đu?
Bng Cân bng đim là công c hu ích có th giúp công ty chuyn
tm nhìn và chin lc tr thành nhng mc tiêu và thc đo c th, đ t đó
h có th bin c m tr thành hin thc.
Tht vy, k t khi ra đi đn nay bng Cân bng đ
im ca Giáo s
Robert S.Kaplan, đc coi là mt trong nhng phát minh có nh hng nht
10
trong th k 20, đã giúp không ít t chc trên th gii chuyn bin tình hình.
Vit nam mt s công ty cng đã đa bng Cân bng đim vào áp dng và
bc đu thu đc mt s kt qu kh quan.
Do tính hu dng và hin đi ca bng Cân bng đim, tôi đã chn đ
tài này đ nghiên cu và vn dng cho công ty Chng khoán Ngân hàng u
t và Phát tri
n Vit nam, ng hu giúp công ty ci thin ba vn đ c bn:
o lng hiu qu thc t, gia tng tài sn vô hình, và thách thc ca vic
thc thi chin lc, đ t đó đi đn mc đích cui cùng là nâng cao kt qu
tài chính và tng trng th phn.
Bng Cân bng đim đc vn dng trong công tác qun tr mi c
p
đ t chc, k c cp quc gia, nhng trong phm vi nghiên cu ca đ tài,
tôi ch vn dng bng Cân bng đim trong qun tr doanh nghip theo bn
lãnh vc: ánh giá thành qu hot đng, phân b ngun lc, ch đ đãi ng
và qun lý chin lc cp công ty.
Nhân đây tôi cng xin bày t lòng bit n sâu sc đi v
i Tin s oàn
Ngc Qu, không có nhng đóng góp quí báu ca thy, tôi tht s gp nhiu
khó khn trong vic hoàn thành lun vn này.
Sài gòn, tháng 06 nm 2011
Tác gi
11
CHNG 1: C S LÝ LUN V BNG CÂN BNG IM
1.1. S CN THIT CA BNG CÂN BNG IM
C nh tranh trong thi đi thông tin ngày càng khó khn hn bao gi
ht: Sn phm, dch v đã vt qua các rào cn đa lý; nhân viên bán hàng
phi kiêm c chc nng t vn cho khách hàng Nhng công ty hàng đu đã
dn mt đi các v trí đc tôn ca mình. “Thc t là 500 công ty đc tp chí
Fortune bình chn vào nm 1954, hai phn ba trong s h
đã bin mt khi
danh sách trong đt bình chn ln th 40 sau đó” [Ngun: Paul R. Niven
(2009), Balanced Scorecard: Step by Step, Tong Hop, HCM, pp. 24]. Ngi
ta bt đu nghi ng hiu qu ca các h thng kim soát tài chính truyn
thng, bi nhng lý do sau:
1.1.1. S hn ch ca thc đo tài chính
Không phù hp vi thc t kinh doanh ngày nay. Các công ty ngày
nay không còn đc li th cnh tranh bn vng bng cách ch áp dng
nhanh chóng công ngh
mi và kh nng qun lý xut sc các tài sn hu
hình. Môi trng cnh tranh toàn cu đòi hi các công ty phi khai thác trit
đ các tài sn vô hình thay vì ch đu t và qun lý tài tài chính và tài sn n.
Mc dù các thc đo tài chính đã đc ci tin, chng hn nh b sung thêm
thc đo giá tr kinh t tng thêm ( EVA – Economic Value Added ), nhng
các thc đo này không h tr nhiu cho vi
c đnh hng khách hàng, nm
bt c hi, và nhng vn đ v cht lng sn phm, cht lng nhân viên…
Không có giá tr d báo cho tng lai. Các ch s tài chính giúp đánh
giá tt nhng kt qu hot đng trong quá kh, nhng không có giá tr d báo
tng lai. Nhng yu t dn dt hiu sut cho tng lai thc cht là các yu
t phi tài chính. Kinh nghim c
a các nhà phân tích cho thy rng h càng s
12
dng các thc đo phi tài tài chính bao nhiêu thì d báo ca h càng chính
xác by nhiêu.
Không cung cp thông tin kp thi cho nhiu cp đ ca t chc.
Báo cáo tài chính đc lp trên nhng s liu tng hp, loi b các nghip v
c th. Do đó không cho thy các nguyên nhân dn đn lãi, l. Các nhân viên
mi cp đ không tìm thy d liu đ ci thin công vic ca h. M
c khác,
kt qu tài chính ch đc báo cáo sau khi tng kt mt k kinh doanh, các
cp qun tr không th bit đc các quyt đnh ca h nh hng đn kt
qu kinh doanh nh th nào, và khi h bit thì mi vic đã quá mun màng.
Vic ci thin các ch tiêu tài chính d dn đn hy sinh li ích trong
dài hn. B áp lc bi các c đông và ch n
, các nhà qun lý áp dng các
bin pháp tác đng tích cc đn các ch tiêu tài chính trong ngn hn nh ct
gim chi phí hu mãi cho khách hàng, chi phí nghiên cu và phát trin, bán
hoc thanh lý tài sn, ct gim nhân s…Nhng tt c các bin pháp này đu
tác đng tiêu cc đn kh nng sinh li trong dài hn.
1.1.2. S xut hin ngày càng nhiu tài sn vô hình
Ngày nay tài sn vô hình xut hin ngày càng nhiu. Nhng k
nng, kh n
ng, kin thc, kinh nghim chuyên môn, các qui trình nghip v,
các qui trình sn xut…ngày càng đc ngi ta chú trng đu t và phát
trin mnh m.
S gia tng tài sn vô hình trong hai thp k qua đc mô t theo đ
th di đây:
13
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
1982 1992 1997 2002
TSvôhình
Hình 1.1. S gia tng tài sn vô hình trong các t chc
[Ngun: Robert S. Kaplan & David P. Norton (2011), Strategy Maps:
Converting Intangible Assets into Tangible Outcomes, Tre, HCM, pp. 23]
Hình 1.1 cho ta thy giá tr tài sn vô hình chim ti 75% giá tr doanh
nghip vào nm 2002, nhng cha đc đo lng đy đ và báo cáo trong s
sách k toán.
Các yu t phi tài chính to ra các kt qu tài chính trong tng
lai. Nhng th không đo lng đc bng các đn v tin t nh s hài lòng
và trung thành ca khách hàng, c
a nhân viên; s đi mi không ngng đi
cùng vi vic hc hi mang tính đnh hng ca t chc là nhng yu t to
ra kt qu tài chính trong tng lai.
Ngun nhân lc là tài sn vô hình quý giá nht ca t chc. Ngun
nhân lc đóng vai trò quyt đnh trong s thành bi ca t chc, nhng loi
tài sn này không thuc quyn s hu ca công ty, nó thu
c quyn s hu cá
nhân ca ngi lao đng, s dng nó đâu, khi nào và nh th nào là do
ngi lao đng quyt đnh. Vì th vic gi chân nhân viên ngày càng đc
chú ý coi trng.
14
Thi đi công ngh thông tin ph thuc gn nh hoàn toàn vào tài
sn trí tu. Trong thi đi công nghip phân bit hai nhóm ngi lao đng rõ
rt: Nhóm lao đng trí thc và nhóm lao đng chân tay. Nhu cu cnh tranh
ngày nay đòi hi ngi lao đng trc tip và nhân viên phi bit t duy đ
gii quyt các vn đ v bo đm cht lng, gim chi phí và ci tin liên tc
sn phm, dch v
. Gi đây, t chc cn ý kin đóng góp ca tt c nhân viên
trong quá trình sn xut và cung cp sn phm dch v.
1.1.3. Nhng tn ti ca vn đ qun tr doanh nghip
Vic lp và giao các ch tiêu k hoch còn mang tính ch quan, duy
ý chí. Theo truyn thng vic lp k hoch cn c vào kt qu đt đc trong
quá kh và ý chí ch quan c
a cp qun tr. Do không đo lng đc nng
lc thc t ca công ty, nên vic lp và giao k hoch thiu c s khách quan.
Phân b ngun lc không liên kt vi mc tiêu chin lc. Hu ht
trong các các t chc hin nay, vic hoch đnh chin lc và d toán ngân
sách hu nh đc lp. Nhân lc và tài chính đc phân b theo các ch tiêu
ngn h
n trong phm vi ngân sách đc duyt, ch không liên kt vi các
mc tiêu chin lc. ây là nguyên nhân ch yu trong vic thc thi chin
lc không thành công.
Ch đ đãi ng không có tác đng tích cc. Thiu công c đo lng
kt qu công vic, dn đn vic bình xét thành tích mang tính ch quan. Vì
th các ch đ đãi ng thiu công bng, không to đng lc cng hin.
Tóm li, t
nhng vn đ hn ch nêu trên, mt h thng đo lng mi
cn đc thay th là mt nhu cu cp bách.
1.2. TNG QUAN V BNG CÂN BNG IM
1.2.1. Khái nim bng Cân bng đim
Bng Cân bng đim (Balanced Scorecard-BSC) là mt tp hp các
thc đo tài chính và phi tài chính đc chn lc theo nhng mc tiêu nht
15
đnh, nhm đánh giá toàn din các hot đng ca t chc trên bn phng
din: Tài chính, khách hàng, qui trình kinh doanh ni b, hc hi và phát
trin.
Nó giúp các nhà qun lý có mt cái nhìn cân bng hn, gia:
• Mc tiêu ngn hn và dài hn
• ánh giá bên trong và bên ngoài
• ánh giá ch quan và khách quan
• Kt qu mong mun và kt qu đt đc
S gn kt ca bn phng din trong bng Cân bng đim đc trình
bày theo s đ tng quát di đây:
S đ 1.2. Bn phng din ca bng Cân bng đim
[Ngun: Robert S. Kaplan & David P. Norton (2011), The Balanced
Scorecard: Translating Strategy into Action, Tre, HCM, pp. 25]
S đ 1.2 cho thy bn phng din xut phát t tm nhìn và chin
lc, đng thi có quan h tng tác, thúc đy ln nhau. Các ch tiêu tài
chính là c s đ xây xng các ch tiêu phi tài chính. Ngc li, các ch tiêu
16
phi tài chính quyt đnh kt qu đt đc các ch tiêu tài chính trong tng
lai.
1.2.2. S lc lch s hình thành và phát trin bng Cân bng đim
Nm 1990, Tin s Robert S.Kaplan, mt giáo s chuyên ngành k
toán qun tr ti trng đi hc Harvard và Tin s David P.Norton, mt
chuyên gia t vn thuc vùng Boston, đã tin hành kho sát mi hai công ty
nhm tìm kim phng pháp mi trong đo lng hiu su
t, khi mà các thc
đo tài chính không còn hiu qu.
Hai ông đã tho lun nhiu gii pháp kh thi, và cui cùng cht li ý
tng bng Cân bng đim vào nm 1992.
Thi gian đu bng Cân bng đim đc các công ty s dng rng rãi
nh mt công c đo lng hiu qu hot đng. V sau công c mi này còn
đc vn dng linh hot vào các công tác qun tr khác.
B
n nm sau, Kaplan và Norton phát hin ra bng Cân bng đim còn
đc s dng đ truyn ti và thc thi chin lc, hai ông đã tng kt vn đ
này trong mt cun sách có ta đ là “The Balanced Scorecard” vào nm
1996.
T đó phng pháp mi này đc nhanh chóng áp dng trên toàn th
gii, k c khi quc doanh và các t chc phi li nhun.
1.2.3. Ý ngha ca bng Cân bng đim
Khái nim v bng Cân bng đim trình bày trên cha lt t đc ht
ý ngha thc t ca nó. Ta ln lt xem xét bng Cân bng đim di ba góc
đ:
1.2.3.1. Bng Cân bng đim là h thng đo lng
Mc đích đu tiên ca vic phát minh ra bng Cân bng đim là đi tìm
mt h thng đo lng m
i thay th cho các h thng đo lng truyn thng
gn nh ph thuc duy nht vào nhng thc đo tài chính, nh S. Kaplan
17
nhn đnh: “Vic đo lng tht s quan trng, nu bn không đo lng đc
điu gì, bn s không th qun lý điu đó. Mt h thng đo lng ca t chc
có nh hng mnh m đn hành vi ca mi ngi c trong và ngoài t
chc đó.” [Robert S. Kaplan & David P. Norton (2011), The Balanced
Scorecard: Translating Strategy into Action, Tre, HCM, pp. 40]. Các h
thng đo lng hi
n nay dù đã ci tin rt nhiu nhng cng ch đo lng
đc kt qu tài chính, ch không đo lng đc các yu t to ra kt qu tài
chính. iu đó có ngha là các t chc không qun lý đc các yu t dn dt
hiu qu cho tng lai.
ây chính là đim nhn thc tin b và thit thc nht ca S.Kaplan,
bi l các thc đo tài chính ch cho thy các kt qu đt đc, ch không
cho thy nguyên nhân đ đt đc các kt qu đó. Nguyên nhân to ra li
nhun và giá tr lâu dài chính là các thc đo phi tài chính, nhng đã không
đc đo lng trong nhng h thng đo lng truyn thng.
Các thc đo ca bng Cân bng đim đc phát trin trong tng
phng din riêng bi
t, nhng đu nhm đn đn đích cui cùng là hiu sut
ca thc đo tài chính. H thng đo lng này cho bit vic ra quyt đnh và
hot đng kinh doanh trong ngn hn có thành công hay không.
Mc khác, các thc đo đu đc rút ra t mc tiêu thc thi chin lc
dài hn. S gn kt gia các yu t ngn hn và dài hn to thành mt h
th
ng đo lng hoàn ho giúp t chc tn ti và phát trin.
1.2.3.2. Bng Cân bng đim là h thng qun lý chin lc
B ng Cân bng đim đc s dng nh là mt h thng qun lý nhm
thc hin chin lc mi cp đ ca t chc thông qua các chc nng sau :
Vch rõ và c th hoá tm nhìn và chi
n lc : Quá trình chuyn
hoá tm nhìn và chin lc thành các mc tiêu, và chuyn các mc tiêu thành
nhng thc đo là mt quá trình c th hoá nhng gì còn m h ca chin
18
lc, nó to nên s gn kt và đng thun mi cp đ ca t chc hng v
mt mc tiêu chung.
Truyn ti các mc tiêu chin lc: Ph bin và truyn đt bng Cân
bng đim đn các b phn phòng ban, mi cp đ ca t chc s nhn ra các
hot đng to ra giá tr ca h
đi vi mc tiêu chung, điu đó giúp mi
ngi có dp liên h công vic hng ngày ca h vi mc tiêu và hiu nhng
gì cn thc hin đ đt đc mc tiêu.
1.2.3.3. Bng Cân bng đim là công c trao đi thông tin
a ra thông đip cho tng nhân viên. T kt qu ca bng Cân
bng đim, nhân viên có c hi tho lu
n v các mc tiêu chin lc. Trao
đi, chia s và hc hi ln nhau. Rút kinh nghim t nhng kt qu đt đc
và không đt đc.
Tip nhn các lung thông tin phn hi. Trong quá trình thc thi
bng Cân bng đim, các cp qun tr s tip nhn đc các lung thông tin
phn hi ngc t di lên. H s sàng lc các ý kin đ đ
ra các bin pháp
chn chnh kp thi, đng thi đón nhn các sáng kin đ xut đ ci thin
tình hình ngày mt tt hn.
1.3. NI DUNG CA BNG CÂN BNG IM
1.3.1. Din gii chin lc bng các mc tiêu và la chn các thc đo.
Phn ln các chin lc tht bi không phi do hoch đnh ti mà do
yu kém trong khâu thc hi
n. Bng Cân bng đim là công c hu hiu đ
bin k hoch thành hành đng. Nó din gii mt chin lc tng quát thành
các mc tiêu riêng l trong tng phng din, đng thi tin hành xác lp các
thc đo c th tng ng vi tng mc tiêu đã xác đnh. T đó, nó đnh
hng các hot đng hàng ngày ca mi nhân viên trong toàn công ty mt
cách có h thng đ thc thi chin lc.
1.3.1.1. Din gii chin lc bng các mc tiêu
19
Chin lc có th đc hiu nh toàn b k hoch qun lý cp đ
cao, bao gm các hot đng c th và chi tit, cách thc hành đng tt nht
đ dn dt t chc đi đn tng lai.
cho các nhân viên, nhng ngi trc tip chu trách nhim thi hành
chin lc, hiu đc chin lc là gì, cn phi din gii chi
n lc thành
các mc tiêu c th.
Trình bày chin lc thành mt chui s đ các mc tiêu là bc quan
trng đ xây dng bng Cân bng đim. Tt c các nhân viên có th nhìn vào
s đ này đ hiu và hành đng theo chin lc mt cách d dàng. S.Kaplan
đt tên cho s đ này là Bn đ Chin lc (Strategy Maps). Tt c các mc
tiêu trong Bn đ Chin lc phi đ
c trình bày lô-gích t đim khi đu
trong phng din đào to và phát trin đn đim đích là phng din tài
chính.
1.3.1.2. La chn các thc đo theo các mc tiêu đã xác đnh
Thc đo là các tiêu chun đnh lng đc s dng đ truyn đt hiu
sut và đánh giá kt qu thc hin so vi kt qu mong đi.
Thc
đo là ct sng ca bng Cân bng đim, vic la chn các thc
đo có ý ngha quyt đnh đn vic thc thi chin lc. Mt thc đo hoàn ho
phi mang tính đi din, nhm đn yu t ct lõi ca mi mc tiêu. Ngoài ra,
đ đo lng chính xác và to cách hiu thng nht trong toàn công ty , cn
phi mô t hành đng đi kèm vi th
c đo mt cách rõ ràng, c th.
Ta phân bit ba loi thc đo sau:
Thc đo kt qu ch yu (Key Result Indicator-KRI): Cho bit bn
đã làm gì vi mt ch tiêu. Là kt qu ca nhiu hot đng. Nó cho thy t
chc có đi đng hng hay không, nhng không cho thy cn phi làm gì đ
ci thin kt qu đt đc. KRI cung cp thông tin hu ích cho Hi
đng
20
qun tr và đc theo dõi đnh k hng tháng hoc hng quý. Ví d nh
doanh thu, th phn…
Thc đo hiu qu hot đng (Performance Indicator-PI): Cho bit
bn cn phi làm gì đ đt đc mc tiêu. Là các thc đo phi tài chính
(không biu th bng các đn v tin t), gn trách nhim cho tng b phn
hoc tng cá nhân, vì vy nó đòi hi nhân viên ph
i hiu rõ thc đo và có
hành đng điu chnh phù hp. PI chu tác đng trc tip bi Giám đc điu
hành và đc đánh giá thng xuyên hng ngày, hng tun. Ví d nh thi
gian dành cho khách hàng, s vng mt ca nhân viên…
Thc đo hiu qu ch yu (Key Performance Indicator-KPI): Là
các PI có tác đng tích cc và không ch nh hng đn mt ch tiêu ca
bng Cân b
ng đim. KPI cho bit bn phi làm gì đ làm tng hiu sut mt
cách đáng k. Thc đo hiu qu ch yu đóng vai trò ht sc quan trng đi
vi s thành công trong hin ti cng nh tng lai ca t chc, nhng cng
rt khó xác đnh. Ví d nh s ln hoãn chuyn bay ca mt hãng hàng
không, s ln giao hàng không đúng h
n ca mt công ty thng mi dch v.
Mt bng Cân bng đim hiu qu phi bao gm c ba loi thc đo
trên: Không có thc đo hiu qu hot đng, chúng ta không bit phi làm gì
đ đt đc mc tiêu chung. Ngc li, không có thc đo kt qu ch yu,
chúng ta không bit đã đóng góp vào thành qu chung nh th nào. S lng
các thc
đo s dng trong bng Cân bng đim và s phân b các thc đo
trong mi phng din tùy thuc vào chin lc ca mi doanh nghip, lý
tng nht là khong trên di 20 thc đo.
d hình dung vai trò và mi quan h ca các loi thc đo, ta có th
dùng phng pháp loi suy theo li bóc c hành nh mô hình di đây:
21
Hình 1.3. Mi quan h ca ba loi thc đo
[Ngun: David Parmenter (2009), Key Performance Indicators, Tong
Hop, HCM, pp. 18]
Hình 1.3 mô t mi quan h ca ba loi thc đo: Màu sc, đ bóng,
đng vân ca các lp ngoài cùng cho thy tình trng tng th ca c hành,
nói lên kt qu ca s chm sóc: Tng trng cho các thc đo kt qu. Khi
bóc các lp v c hành ra, ta thy đc nhiu thông tin hn thông qua s
lng d
ng cht và nc mà c hành đã hp th trong quá trình sinh trng:
Tng trng cho các thc đo hiu qu, các lp trong cùng chính là các
thc đo hiu qu ch yu.
1.3.2. Bn phng din ca bng Cân bng đim
Bng Cân bng đim gi li thc đo tài chính nh cái đích nhm đn,
đng thi kt ni vi các thc đo v ph
ng din khách hàng, qui trình kinh
doanh ni b, hc hi và phát trin nh là các yu t quan trng đ thúc đy
t chc đt đc cái đích đó mt cách bn vng. Bn phng din ca bng
KRI
PI
KPI
22
Cân bng đim đu hng đn mt mc tiêu duy nht: Thc hin chin lc
thành công.
1.3.2.1. Phng din tài chính.
Mc dù có nhng hn ch, nhng thc đo tài chính vn là thành phn
quan trng nht trong bng Cân bng đim, bi vì thông qua các thc đo ca
phng din tài chính, nó cho bit chin lc ca mt doanh nghip có thành
công hay không. Mc tiêu c bn ca ph
ng din tài chính đi vi các t
chc kinh t là gia tng giá tr tng thêm cho c đông. thc hin điu này,
v c bn, mc tiêu tài chính ch có hai vn đ: Làm th nào đ tng doanh và
gim chi phí.
Tng doanh thu có th đc thc hin thông qua vic tng th phn,
bng cách: Ci thin mi quan h vi khách hàng hin có đ bán đc nhiu
h
n các sn phm hin có và các dch v cng thêm; phát trin các sn phm,
dch v mi; hng đn khách hàng nhng phân khúc mi; hoc tìm đn
mt th trng hoàn toàn mi. Nhng hành đng này thng mt nhiu thi
gian, cho nên nó thuc v các chin lc dài hn.
Gim chi phí thông qua vic s dng có hiu qu các ngun lc đu
vào nhm t
ng nng sut, c th nh: Sn xut cùng s lng sn phm, dch
v nhng chi phí ít hn hoc ci thin hiu qu hot đng ca tài sn hu
hình và vô hình đ sn xut nhiu sn phm, dch v hn mà không cn phi
đu t thêm. Nhng hot đng này thng thc hin d dàng và ít tn thi
gian hn nên nó thu
c v các chin lc ngn hn.
Gim chi phí bng vic ci thin hiu qu hot đng trong quy trình
kinh doanh ni b chng nhng đem li li nhun cho công ty mà còn có ý
ngha rt ln trong vic cung cp chui giá tr cho khách hàng. Khách hàng s
nhn đc giá tr tng thêm nh vào vic ci thin này.
23
Do áp lc th hin kt qu tài chính nên các công ty thng u tiên
mc tiêu ngn hn (tng nng sut), tuy nhiên cng rt cn phi duy trì s
tng trng th phn trong tng lai. Cân bng đng thi hai mc tiêu này
trong phng din tài chính là khuôn kh đ trin khai các phng din còn
li ca bng Cân bng đim.
Minh ha mt s các thc đo tài chính ( xem ph lc 1, tr. 88).
1.3.2.2. Phng din khách hàng.
Trong thi đi thông tin nhu cu khách hàng thay đi nhanh chóng.
Hiu đc khách hàng tr thành li th cnh tranh mnh m, các công ty đã
dn đt khách hàng vào tr trí trung tâm.
Tuy nhiên, nhu cu ca khách hàng rt khác nhau, vic c gng làm
va lòng tt c khách hàng là đu không th thc hin đc. Phân khúc th
trng và xác đnh khách hàng mc tiêu là bc đi quan trng đu tiên. Có
ba câu hi đc đt ra: Ai là khách hàng mc tiêu? Khách hàng mong đi
đi
u gì? Cung cách phc v khách hàng nh th nào? Vic tr li ba câu hi
này s cho doanh nghip la chn nhng mc tiêu và thc đo phù hp.
Mc tiêu ca mi doanh nghip là làm th nào đ gia tng đc th
phn, đt bit là th phn khách hàng mc tiêu. thc hin mc tiêu này thì
doanh nghip có hai vic cn thit phi làm là: Gi chân khách hàng hin có
và thu hút khách hàng tim nng. Mun vy doanh nghi
p phi hng đn
mc tiêu: Tng s hài lòng ca khách hàng.
Th phn đc đo lng cn c vào ngun s liu thng kê ca hip
hi nhóm ngành hay ca c quan thng kê Nhà nc. Khi công ty xác đnh
đc khách hàng mc tiêu, h có th đo lng phân khúc khách hàng này
trong th phn tng th.
Thu hút khách hàng mi bng vic tuyên b nhng u vit liên quan
đn giá tr s
n phm, dch v mà doanh nghip mang li cho khách hàng,
24
nh: tính đc nht ca sn phm, tính nng, giá c, cht lng, thi gian…
Gi chân khách hàng c là vn đ đáng quan tâm nht hin nay, nó
quyt đnh s tn ti ca doanh nghip. Nó chng minh kh nng vt tri
ca doanh nghip và to ra rào cn đi vi các đi th cnh tranh. Trên thc
t có nhiu doanh nghip thu hút đc khách hàng mi nhng không gi
chân
đc khách hàng.
Tha mãn khách hàng là làm gia tng s hài lòng ca khách hàng
trong quá trình cung ng sn phm, dch v. Giá c hp lý, s tin li khi
mua hàng, giao hàng đúng hn, hàng không có li, khách hàng đc t vn,
đc gii quyt rt ráo khi than phin khiu ni… là nhng thc đo quan
trng trong vic làm tha mãn khách hàng. Có th đo lng s hài lòng ca
khách hàng thông qua các cuc phng vn hoc các phiu kho sát thm dò.
Kh
nng sinh li t khách hàng nht thit phi đc đo lng vì hai
lý do: Th nht, s thành công trong vic thu hút khách hàng, tha mãn
khách hàng và gi chân khách hàng không bo đm cho công ty thu đc li
nhun t khách hàng, vì công ty phi chi phí cho khách hàng cao hn trc
đây. Th hai, không phi tt c khách hàng đu đem li li nhun, trong
trng hp này công ty có th t b các khách hàng không có kh nng sinh
li.
Mi quan h nhân qu ca các m
c tiêu khách hàng đc khái quát
trong mô hình di đây:
25
Gi chân khách hàng
Tha mãn khách hàng
Thu hút khách hàng
Th phn
Kh nng sinh li t
khách hàng
Hình 1.4. Mi quan h nhân qu ca các mc tiêu khách hàng
[Ngun: Robert S. Kaplan & David P. Norton (2011), The Balanced
Scorecard: Translating Strategy into Action, Tre, HCM, pp. 103]
Hình 1.4 di đây cho thy mi quan h nhân qu t vic đt mc tiêu
gia tng th phn, doanh nghip c gng làm tha mãn khách hàng, vic gi
chân khách hàng c và thu hút khách hàng mi s làm cho th phn doanh
nghip tng lên. Các hành đng này s không có ý ngha nu nh kh nng
sinh li t khách hàng không đc gia tng.
Minh h
a mt s thc đo khách hàng ( xem ph lc 2, tr. 88).
1.3.2.3. Phng din qui trình kinh doanh ni b.
im khác bit gia bng Cân bng đim và các h thng đo lng
hiu qu hot đng truyn thng khác là:
H thng đo lng hiu qu hot đng truyn thng tp trung vào vic
kim soát và ci tin các phòng ban chc nng riêng l. H c
gng ci thin
cht lng, gim chu trình thi gian, tng nng sut và ti đa hóa nng lc x
lý đu vào. Ngha là h c gng tp trung vào ci tin nhng quy trình kinh
doanh ni b hin có, điu này ch giúp công ty tn ti ch không th dn đn