Xây dựng môi trường du lịch nhằm phát triển du lịch Đà Lạt theo hướng bền vững

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH







NGUYN LÂM V



XÂY DNG MÔI TRNG DU LCH NHM PHÁT TRIN
DU LCH À LT THEO HNG BN VNG







LUN VN THC S KINH T

Tp. H Chí Minh, nm 2011

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH
CHNG TRÌNH GING DY KINH T FULBRIGHT







NGUYN LÂM V



XÂY DNG MÔI TRNG DU LCH NHM PHÁT TRIN
DU LCH À LT THEO HNG BN VNG


Chuyên ngành: Chính sách công
Mã s: 603114

LUN VN THC S KINH T


Ngi hng dn khoa hc
Tin s Malcolm McPherson
Chuyên gia kinh t Phan Chánh Dng







Tp. H Chí Minh, nm 2011

LI CAM OAN

Tôi xin cam đoan lun vn này hoàn toàn do tôi thc hin. Các đon trích
dn và s liu s dng trong lun vn đu đc dn ngun và có đ chính xác cao
nht trong phm vi hiu bit ca tôi. Lun vn này không nht thit phn ánh quan
đim ca Trng i hc Kinh t thành ph H Chí Minh hay Chng trình ging
dy kinh t Fulbright.

Tp. HCM, ngày 20 tháng 5 nm 2011.
TÁC GI


Nguyn Lâm V

LI CÁM N

 hoàn thành lun vn tt nghip chng trình Thc s Chính sách công ti
Chng trình ging dy Kinh t Fulbright này, tôi đã nhn đc nhiu s đng viên,
khuyn khích, giúp đ t phía các Thy Cô trong chng trình, bn bè đng nghip,
đng môn và ngi thân trong gia đình.
Xin gi li cám n đn thy Nguyn Xuân Thành đã tn tình hng dn cho
tôi hoàn thành lun vn này.
c bit, xin gi l
i cám n sâu sc đn Tin s V Thành T Anh, Tin s
Malcolm McPherson và Chuyên gia kinh t Phan Chánh Dng đã hng dn, góp
ý chi tit trong sut quá trình nghiên cu và thc hin lun vn.
Cui cùng, xin cám n gia đình, bn bè, đng nghip, các anh ch công tác
ti S Công thng Lâm ng, S Vn hoá Th thao và Du lch Lâm ng, Cc
Thng kê Lâm ng đã phi hp, h tr cho tôi hoàn thành lun vn.

Nguyn Lâm V

DANH MC CH VIT TT VÀ TING ANH PHIÊN RA TING VIT

ASEAN (Association of Southeast Asia Nations) Hip hi các nc ông
Nam Á.
CANAVAN Tuyn du lch đng b bng phng tin t lái.
EC Earth Council: Hi đng Trái đt.
FAM TRIP Familiarization Trip: du lch tìm hiu, làm quen, tip th.
GDP Gross Domestic Product: tng sn phm quc ni.
MICE Meeting-Incentive-Conference-Event: Ngh dng hi hp kt hp
du lch.
SWOT Strengths-Weaknesses-Opportunities-Threats: im mnh, đim
yu, c
 hi, thách thc.
UNESCO United Nations Educational Scientific and Cultural Organization:
T chc Giáo dc, Khoa hc và Vn hoá ca Liên Hp Quc.
UNWTO United Nation World Tourism Organization: T chc Du lch Th
gii thuc Liên hip quc.
WCED World Commission on Environment and Development: U ban
Th gii v Môi trng và Phát trin.
WTTC World Travel Tourism Council: Hi đng L hành Du lch Th
gii.

MC LC

CHNG 1: M U 1

1.1. Lý do chn đ tài 1
1.2. Mc tiêu đ tài 2
1.3. Phm vi nghiên cu và phng pháp tip cn 3
1.3.1. Phm vi nghiên cu ca đ tài 3
1.3.2. Phng pháp tip cn 3
1.4. Nhng vn đ lý lun v phát trin du lch bn vng 4
1.4.1. Khái nim v phát trin du lch bn vng 4
1.4.2. Khái nim v môi trng du lch 5
CHNG 2: PHÂN TÍCH HIN TRNG VÀ PHÂN TÍCH SWOT CHO DU
LCH À LT T GÓC  PHÁT TRIN DU LCH BN VNG 7
2.1. Thc trng cung cu và nhng vn đ đt ra đi vi s phát trin bn vng
ca du lch à Lt 7
2.1.1. Góc đ bn vng v kinh t 7
2.1.2. Góc đ bn vng v môi trng 9
2.1.3. Góc đ bn vng v xã hi 11
2.2. Môi trng du lch à Lt 12
2.3. S phát trin ca ngành du lch à Lt 21
2.4. Nhng quan đim v tác đng ca h thng th ch, lut pháp lên phát trin
du lch bn vng  à Lt 23
2.5. Phân tích SWOT cho ngành du lch à Lt t góc đ phát trin bn vng 25
2.6. Mc tiêu đ ra đ à Lt phát trin du lch bn vng 27
KT LUN CHNG 2 29
CHNG 3: GII PHÁP PHÁT TRIN DU LCH À LT THEO HNG
BN VNG 30
3.1. Nhng tr ngi đi vi các mc tiêu phát trin du lch bn vng 30
3.2. Gii pháp phát trin du lch à Lt theo hng bn vng 30
KT LUN. 36

TÀI LIU THAM KHO 38
PH LC 40
Ph lc 2.2a. Tài nguyên rng à Lt. 40
Ph lc 2.2b. Cây xanh ni ô à Lt. 42
Ph lc 2.3a. Tóm lc mt s kt qu hot đng du lch à Lt thi gian qua. 44
Ph lc 2.3b. Phân tích mt s nét đc thù ca kin trúc à Lt. 50

Ph lc 3.2. Gii pháp chi tit cho cây xanh à Lt. 54
Biu 2.2c: Thu nhp bình quân hàng tháng theo giá thc t ca lao đng trên đa
bàn Tp. à Lt 59
Biu 2.2d: Nhit đ ca thành ph à Lt các tháng t nm 2000 đn nm 2008
60
Biu 5a: Lng khách du lch đn Lâm ng t nm 2000 đn nay 61
Biu 5b: Danh sách khách sn sao trên đa bàn thành ph à Lt 62
MT S HÌNH NH MINH HO 69


-1-
CHNG 1: M U
1.1. Lý do chn đ tài
Trong nhng nm qua, kinh t du lch à Lt - Lâm ng đã có nhiu
chuyn bin tích cc, tng c v s lng và cht lng, tc đ tng trng bình
quân hàng nm v khách du lch đt 17,2%; thi gian lu trú bình quân tng t 2,1
ngày (nm 2001) lên 2,4 ngày (nm 2009); thu hút đc hn 8.000 lao đng trc
tip phc v trong ngành du lch và 15.000 lao đng gián ti
p ngoài xã hi. Nhiu
loi hình du lch mi đc hình thành đ khai thác th mnh phát trin du lch nh:
du lch sinh thái, du lch ngh dng, hi ngh - hi tho, du lch khám cha bnh;
công tác qun lý Nhà nc trên lnh vc du lch đã đc tng cng.
1

Trong quyt đnh điu chnh quy hoch tng th phát trin du lch Vit Nam
thi k 2005-2015, Th tng Chính ph đã xác đnh “à Lt là mt trong nhng
trung tâm du lch ln ca c nc, mt thành ph du lch sinh thái, hi ngh - hi
tho và ngh dng”.
Vi li th so sánh v khí hu, cnh quan thiên nhiên, cnh quan kin trúc,
con ngi… à L
t có đy đ các đc tính đ hp dn thu hút khách trong nc và
quc t. Tuy nhiên, vic khai thác hot đng phát trin du lch trong thi gian qua
ch yu da vào vic khai thác tài nguyên du lch sn có, cha có chin lc và các
gii pháp tích cc đ đm bo cho ngành du lch phát trin bn vng; đt nhp đ
tng trng cao; đng thi đm bo yêu cu bo tn, nâng cp và phát huy các giá
tr
 tài nguyên đ phc v yêu cu phát trin du lch trc mt và kh nng cnh
tranh lâu dài.
Vì vy, kinh t du lch càng phát trin càng có nguy c dn đn vic xung
cp, suy thoái cnh quan thiên nhiên, cnh quan đô th và các giá tr tài nguyên nhân
vn nên cn phi có gii pháp phát trin và bo tn, phát huy các giá tr ca môi
trng du lch.


1
S liu do S Vn hóa, Th thao và Du lch Lâm ng cung cp.


-2-
Trc yêu cu nói trên, nhm đm bo phát trin du lch à Lt bn vng v
các góc đ kinh t - môi trng - xã hi, tác gi chn đ tài “Xây dng môi trng
du lch nhm phát trin du lch à Lt theo hng bn vng” làm lun vn thc s
kinh t chuyên ngành chính sách công ca mình vi mong mun góp phn thúc đy

phát trin du lch  đa phng.
1.2. M
c tiêu đ tài
 tài “Xây dng môi trng du lch nhm phát trin du lch à Lt theo
hng bn vng” là mt hng tip cn phát trin du lch theo hng bn vng trên
c s đm bo các hot đng du lch đáp ng nhu cu hin ti ca khách du lch,
ca ngành du lch đa phng và li ích kinh t ca cng đng dân c đa ph
ng;
song không nh hng đn kh nng đáp ng nhu cu ca các th h mai sau; đng
thi đ tài nghiên cu cng nhm tr li cho câu hi chính sách đó là (1) Du lch à
Lt phát trin theo hng bn vng hay cha? và (2) Gii pháp nào cho du lch à
Lt phát trin theo hng bn vng?  tr li câu hi này đ tài s phân tích các
vn đ sau:
- ánh giá hi
n trng v khai thác, phát trin du lch; hin trng v môi
trng du lch à Lt da trên nhn đnh phát trin du lch bn vng ca các T
chc du lch trên th gii.
- Phân tích các đim mnh, đim yu, c hi và thách thc ca du lch à
Lt trên c s phát trin bn vng.
- Phân tích các mc tiêu đ du lch à Lt phát tri
n theo hng bn vng.
-  xut, la chn gii pháp đ xây dng môi trng du lch nhm đm bo
phát trin du lch à Lt theo hng bn vng; đm bo cho ngành du lch tip tc
phát huy s đa dng, tính đc thù ca các ngun lc tài nguyên du lch nhng không
làm nh hng, suy thoái đn môi trng.


-3-
1.3. Phm vi nghiên cu và phng pháp tip cn
1.3.1. Phm vi nghiên cu ca đ tài

Gii hn v không gian nghiên cu: đ tài gii hn nghiên cu trong phm vi
đa bàn thành ph à Lt hin nay.
Gii hn v ni dung nghiên cu: môi trng du lch có phm trù nghiên cu
rng, tng hp nhiu yu t và liên quan đn nhiu lnh vc. Vì vy, vi gii hn v
th
i gian nghiên cu và phm vi thc hin nên đ tài ch tp trung nghiên cu trên
hai ni dung c bn, đó là: môi trng cnh quan thiên nhiên và môi trng xã hi -
nhân vn.
Tuy nhiên, đ đm bo cho kinh t du lch có điu kin tr thành mt ngành
kinh t quan trng ca đa phng, đc bit khi thành ph đã đc m rng, nâng
cp thành đô th loi 1, đ tài phân tích thêm và đ ra gii pháp ca c
nh quan kin
trúc đô th; vì đây là ni dung liên quan mt thit góp phn to lp hình nh du lch
đa phng, tng kh nng thu hút khách. T đó góp phn cho du lch phát trin n
đnh và bn vng.
1.3.2. Phng pháp tip cn
Phng pháp tip cn ch yu dùng phng pháp đnh tính nh phân tích h
thng, mô t, so sánh, phân tích tng hp và phân tích mô hình SWOT trên c s
phát trin du lch bn v
ng… theo hng nghiên cu tình hung nhng vn đ lý
lun và thc tin trong công tác qun lý Nhà nc v du lch - dch v, có minh ho,
b tr bng s liu.
S dng phng pháp tham kho các tài liu đã đc nghiên cu có liên
quan đn lnh vc này; đng thi k tha các s liu đã đc điu tra, tng hp t
nhiu cuc đ
iu tra chuyên ngành.


-4-
1.4. Nhng vn đ lý lun v phát trin du lch bn vng

1.4.1. Khái nim v phát trin du lch bn vng
Trong bi cnh phát trin hi nhp ca đt nc vi khu vc và quc t, s
suy gim v tài nguyên môi trng, mc sng ca ngi dân còn thp và nhiu khó
khn, quan đim v “phát trin bn vng” càng có ý ngha đc bit đi vi hot
đng du lch trong điu kin Vit Nam có nhiu tim nng thun li đ phát trin
nhanh du lch và đc tính xã hi hóa cao. Chính vì vy, mt trong nhng quan đim
phát trin chin lc ca du lch Vit Nam là: “phát trin du lch bn vng, theo
đnh hng Du lch sinh thái và Du lch Vn hóa - Lch s, đm bo s tng trng
liên tc góp phn tích c
c trong vic gi gìn, bo v môi trng t nhiên và xã hi,
bn sc vn hóa dân tc, xây dng các sn phm du lch đc thù, cht lng cao,
có kh nng cnh tranh trong khu vc và th gii”.
2

Da trên nhng nguyên tc phát trin bn vng, hi đng L hành Du lch
Th gii (WTTC-World Travel Tourism Council), t chc Du lch Th gii thuc
Liên hip quc (UNWTO-United Nation World Tourism Organization) và hi đng
Trái đt (EC-Earth Council) xây dng chng trình Ngh s 21 vi 10 nguyên tc
hng ti “phát trin du lch bn vng”. Khái nim phát trin bn vng trong du
lch đc hiu là: “hot đng khai thác có qun lý các giá tr t
nhiên và nhân vn
nhm tho mãn các nhu cu đa dng ca du khách, có quan tâm ti các li ích kinh
t trong dài hn trong khi vn đm bo s đóng góp cho bo tn các ngun tài
nguyên du lch, duy trì đc s toàn vn v vn hoá đ phát trin du lch trong
tng lai; cho công tác bo v môi trng và góp phn nâng cao mc sng ca
cng đng dân c đa phng”.
Du lch là ngành kinh t tng hp có đnh hng tài nguyên rõ r
t và phát
trin ca du lch luôn gn lin vi môi trng trong mi quan h tác đng qua li
vi nhau. Bn thân s phát trin ca du lch đòi hi phi có s phát trin bn vng

và ngc li.


2
Chin lc phát trin du lch Vit Nam 2001-2010 đc Chính ph phê duyt ti Quyt đnh 97/2002/Q-
TTg ngày 22/7/2002.


-5-
Quan đim v phát trin du lch bn vng là s c th hóa quan đim v phát
trin bn vng trong lnh vc phát trin du lch. Theo đó, mun phát trin du lch
bn vng thì mi hot đng khai thác, qun lý các giá tr t nhiên và nhân vn nhm
tha mãn các nhu cu du lch, cn quan tâm đn các li ích kinh t dài hn trong khi
vn đm bo s đóng góp cho bo t
n, tôn to các ngun tài nguyên du lch và bo
v môi trng, duy trì s toàn vn v vn hóa đ phát trin du lch trong tng lai,
góp phn nâng cao mc sng ca cng đng dân c đa phng.
1.4.2. Khái nim v môi trng du lch
“Du lch là các hot đng có liên quan đn chuyn đi ca con ngi ngoài
ni c trú thng xuyên ca mình nhm đáp ng nhu cu tham quan, tìm hiu, gii
trí, ngh d
ng trong mt khong thi gian nht đnh” (iu 4-Lut Du lch, 2005).
Các hot đng du lch liên quan mt cách cht ch ti môi trng (bao gm
c môi trng t nhiên và môi trng nhân vn) nh đc nêu trong khái nim:
“Môi trng bao gm các yêu t t nhiên và yu t vt cht nhân to quan h mt
thit vi nhau, bao quanh con ngi, có nh hng đn đi sng, s tn t
i, phát
trin ca con ngi và thiên nhiên” (iu 3-Lut Bo v môi trng, 2005).
“Môi trng du lch là môi trng t nhiên và môi trng xã hi nhân vn
ni din ra các hot đng du lch” (iu 4-Lut Du lch, 2005). Hot đng du lch

có mi quan h qua li mt thit vi môi trng, khai thác đc tính ca môi trng
đ phc v mc đích phát trin và tác đng tr
li làm thay đi các đc tính ca môi
trng.
S tn ti và phát trin ca môi trng du lch vi t cách là mt ngành kinh
t gn lin vi kh nng liên kt tài nguyên, khai thác đc tính ca môi trng xung
quanh. Chính vì vy, hot đng du lch liên quan cht ch vi môi trng theo
ngha rng: tài nguyên thiên nhiên và tài nguyên nhân vn. Nhng đc đim và tình
trng ca môi trng xung quanh là nhng tim nng và đi
u kin cho phát trin du
lch và ngc li  chng mc nht đnh, hot đng du lch to nên môi trng mi
tích cc hoc tiêu cc. Nh vy, hot đng du lch và môi trng có tác đng qua
li, tng h ln nhau và nu khai thác phát trin hot đng du lch không hp lý có


-6-
th s là nguyên nhân làm suy gim giá tr ca các ngun tài nguyên, suy gim cht
lng môi trng và cng có ngha là làm suy gim hiu qu ca chính hot đng
du lch.
Môi trng du lch: nhng thành phn môi trng chính cn đc chú trng
đ cp xem xét bao gm môi trng t nhiên và môi trng xã hi nhân vn. Trong
đó, môi trng t nhiên bao gm các yu t đa cht, đa hình, khí hu, thy vn, h
sinh thái, c
nh quan thiên nhiên có th đc s dng phc v mc đích du lch;
trong môi trng xã hi nhân vn thì các nhân t ch yu cn đc xem xét là h
thng các th ch chính sách có liên quan đn phát trin du lch, tình trng, mc đ
bo tn phát trin các giá tr truyn thng - yu t đc xem là quan trng đ thu
hút khách du lch; mc đ thân thin ca cng đng đi vi s
hin din ca khách
du lch; môi trng kinh doanh và cht lng cuc sng ca cng đng; tình trng

(s lng và cht lng) ca đi ng nhân lc du lch.
Nh vy, có th thy môi trng du lch là khái nim tng hp bao gm yu
t t nhiên và vn hoá - xã hi có nh hng đn phát trin du lch.












-7-
CHNG 2: PHÂN TÍCH HIN TRNG VÀ PHÂN TÍCH SWOT CHO DU
LCH À LT T GÓC  PHÁT TRIN DU LCH BN VNG
2.1. Thc trng cung cu và nhng vn đ đt ra đi vi s phát trin bn
vng ca du lch à Lt
Trong thi gian qua, ngành du lch à Lt đã đt đc mt s thành tu th
hin qua tc đ tng trng, c s v
t cht k thut, đóng góp ngân sách, gii quyt
vic làm cho ngi lao đng; đng thi góp phn chuyn dch c cu kinh t, thúc
đy phát trin kinh t - xã hi ca đa phng. Tc đ tng trng kinh t bình quân
hàng nm khong 13-14%; trong đó, ngành du lch - dch v chim trên 73% trong
tng GDP ca thành ph à Lt.
3

Tuy nhiên, qua phân tích thc trng hot đng phát trin du lch t nm 1995

tr li đây có th nhn thy mt s vn đ c bn đt ra đi vi phát trin du lch
bn vng à Lt - Lâm ng nh sau.
2.1.1. Góc đ bn vng v kinh t
Vn đ đt ra đi vi à Lt v góc đ bn vng kinh t là nâng cao cht
lng sn phm du lch đ phc v khách du lch và thu hút s quay tr li thng
k ca du khách. iu này s giúp cho à Lt có ngun thu n đnh và gia tng bn
vng lng khách du lch.
Khách du lch luôn là đi tng mà ngành du lch quan tâm bi lng khách
tng s đng ngha vi vic tng thu nhp du lch, tng kh nng đóng góp c
a
ngành du lch vào GDP ca đa phng.


3
S liu do S Vn hoá, Th thao và Du lch Lâm ng cung cp.


-8-
LNG KHÁCH DU LCH N À LT T NM 2000-2009
0
500
1000
1500
2000
2500
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009
Nm
Ngàn lt ngi
Khách quc t Khách ni đa

Ngun: S Vn hoá, Th thao và Du lch Lâm ng.
Tuy nhiên, mt vn đ cn đt ra đi vi phát trin du lch bn vng  góc đ
kinh t là “cht lng” ngun khách. Thc t din bin th phn khách du lch quc
t đn à Lt - Lâm ng trong nhiu nm qua, đc bit t nm 1995 tr li đây
cho thy ngành du lch ch mi thu hút đc ngun khách quc t dao đng t
65
ngàn đn 75 ngàn và đn 2009 đt hn 100 ngàn lt khách. Phn ln đi tng
khách quc t đn t các th trng khác nhau: Bc M (Hoa K, Canada), Châu
Âu (Anh, Pháp, B, Hà Lan, c…), Châu Á (ASEAN, Hàn Quc, Nht Bn,
Trung Quc…), kh nng chi tr ca đi tng này còn thp, thi gian lu trú bình
quân ngn; t l khách quc t đn đa phng ch bng 1/34 tng s khách quc t
đ
n Vit Nam. iu này dn đn doanh thu ca ngành hn ch. i vi khách ni
đa mc dù s lng tuyt đi tng (nm 2009 đt hn 2,5 triu lt). Nhng thc
t, các đi tng khách ch yu là hc sinh, sinh viên, cán b công nhân viên và
ngi dân đi du lch, ngh mát vào các dp l, tt hàng nm, có kh nng chi tiêu 
mc trung bình hoc thp, thi gian lu trú ng
n (2,4 ngày). iu này phn ánh rõ
tính “bình dân” ca du lch à Lt - Lâm ng hin nay.
4



4
S liu do S Vn hóa, Th thao và Du lch Lâm ng cung cp.


-9-
S ngày lu trú ca khách du lch ti mt s đa phng
0,0

0,5
1,0
1,5
2,0
2,5
3,0
Nha
Trang
Sapa Hi An à Nng Hu Mi Né à Lt
Ngày
2000
2009

Ngun: Tính toán ca tác gi t s liu ca Tng cc Du lch Vit Nam.
Vi t cách là mt ngành kinh t, sn phm du lch là yu t rt quan trng
quyt đnh hiu qu kinh doanh du lch. Mt sn phm du lch tt, có cht lng và
phù hp vi nhu cu ca du khách s có kh nng bán vi giá cao, mang li hiu
qu kinh t. Nh vy, à Lt vn hng đn phc v du khách “bình dân” nhng
khi nâng cao cht lng s
n phm du lch s gia tng thi gian lu trú cng nh s
quay li thng xuyên ca du khách. Chính điu này s giúp cho vic tng thu nhp
mà không cn tính đn vic phát trin sn phm đ ch thu hút du khách “cao cp”.
2.1.2. Góc đ bn vng v môi trng
ng t góc đ môi trng, hot đng du lch à Lt đang phi đi mt vi
nhng thách th
c không nh, bi s suy thoái ca môi trng, xung cp ca tài
nguyên thiên nhiên, khí hu. Trong khi đó, nhng tài nguyên này là li th cnh
tranh ca du lch đa phng. Kinh t nói chung, trong đó có kinh t du lch phát
trin tt yu s dn đn tác đng tiêu cc v môi trng, tài nguyên thiên nhiên.
Môi trng suy thoái, tài nguyên thiên nhiên cn kit, mt đi bn cht gc. Các d

án đu t v du lch và công nghip đã khai phá đ
i nhiu rng thông, cnh quan
thiên nhiên nh d án Khu du lch H Tuyn Lâm, các d án sn xut - ch bin


-10-
nông sn ti à Lt, Lc Dng. Khi đu t đã tàn phá hn 70% lng cây thông
ti khu vc xây dng d án.
5

Theo báo cáo hin trng môi trng tnh Lâm ng, giai đon 2005-2009
trung bình rác thi tng hàng nm là khong 6,51%/nm. So vi nm trc, nm
2006 tng 5,42%, nm 2007 tng 9,99%, nm 2008 tng 7,93% và nm 2009 tng
2,7%. Mt s loi cht thi rn nh cht thi công nghip, y t cha đc điu tra
hoàn chnh v s lng và thành phn. Vn đ này cng đang gây s
c ép đn môi
trng du lch à Lt do đó công ty Công trình đô th à Lt đã đu t h thng đt
rác vi công sut 120kg rác/gi, h thng này ch yu x lý rác thi y t và mt s
rác thi nguy hi khác.
6

Ô nhim không khí là mi đe do nghiêm trng ti thiên nhiên, môi trng
cng nh các h sinh thái, đã có nhiu bng chng cho thy vn đ bin đi khí hu
đang din ra trên toàn cu và trái đt đang nóng lên là do các hot đng ca con
ngi ch không phi thun tuý là do dao đng khí hu ca t nhiên. Ô nhim
không khí có nh hng ln đn con ngi. Theo d án “iu tra, thng kê, đánh
giá
nh hng ô nhim môi trng ti sc kho cng đng” ca Cc Bo v Môi
trng (nm 2007), kt qu c tính thit hi do ô nhim môi trng không khí tác
đng đn sc khe con ngi trung bình là 295.000 đng/ngi/nm. Nu tính cho

à Lt nm 2009 vi 201.300 ngi dân thì thit hi v kinh t do ô nhim không
khí mi nm là 59,38 t đng. Bi trong không khí hp th nhng tia sóng c
c ngn
ca mt tri làm cho cây không ln và khó ny mm, nhng khu vc b ô nhim bi
cây ci x xác, còi cc không phát trin và có th cht. Mt trong nhng nguyên
nhân mai anh đào ti à Lt cht hàng lot trong thi gian qua là do ô nhim ca
bi phát sinh t công vic no vét h Xuân Hng, xây dng nhiu công trình công
cng trong trung tâm thành ph à Lt.
 tn dng điu kin khí h
u ca à Lt cho ngành nông nghip phát trin
song song vi du lch nhm ti đa ngun thu ca tnh cn có s quy hoch khu vc


5
S liu do S Vn hoá, Th thao và Du lch Lâm ng cung cp.
6
S liu do S Tài nguyên và Môi trng Lâm ng cung cp.


-11-
ch bin sau thu hoch và giao dch sn phm nông sn. Khu vc này cách trung
tâm à Lt đ không nh hng đn môi trng chung ca thành ph.
2.1.3. Góc đ bn vng v xã hi
Mi hot đng phát trin ch bn vng nu đc s ng h ca xã hi nói
chung, ca cng đng ni din ra hot đng đó nói riêng, hot đng phát trin du
l
ch s không nm ngoài quy lut này. n nay, toàn thành ph à Lt đã có 750 c
s lu trú du lch vi tng s trên 11.000 phòng, sc cha ti đa trên 35.000
khách/ngày-đêm. Trong đó có 68 khách sn đt tiêu chun t 1-5 sao, vi 01 khách
sn 5 sao (Sofitel Dalat Palace: 43 phòng), 06 khách sn 4 sao (Novotel Dalat,

Golf3, Resort Hoàng Anh-à Lt, Samy, Resort Ana Mandara Villas Dalat, Sài
Gòn-à Lt: 640 phòng), 03 khách sn 3 sao (Cm ô, Ngc Lan, Vietsovpetro:
226 phòng) và 58 khách sn tiêu chun t 1-2 sao (1.300 phòng). Trong đó, có hn
90% c s lu trú thuc quy
n s hu và qun lý ca t nhân.
7

 làm đa dng, phong phú các sn phm du lch vn đ đt ra là cn phát
trin các khu du lch v tinh. ây là các làng ngh truyn thng, các khu trung tâm
mua sm cng nh các làng du lch sinh thái đc t chc bài bn và chuyên
nghip. à Lt trin khai t chc kt ni các tour ni tnh, tp trung khai thác tim
nng li th và đc thù nh: du lch tham quan di tích lch s, vn hóa, công trình
kin trúc; du l
ch l hi; tour tham quan các danh lam thng cnh; du lch th thao,
dã ngoi, leo núi, sn bn; tour du lch sinh thái, tìm hiu, khám phá thiên nhiên;
tour du lch tr v chin trng xa, tham quan các di tích lch s-cách mng; tour
tham quan, mua sm ti các vn hoa, rau, làng ngh tiu th công nghip, m
ngh; tour du lch tham quan tìm hiu phong tc tp quán, vn hóa, m thc ca
đng bào bn đa hu ht các tour du lch hin nay đu mang tính cht đc thù có
l
i th so sánh đi vi các đa phng lân cn trong vùng do đó có th thu hút, liên
kt khai thác khách mt cách hiu qu.
Mt thc t đang din ra trong hot đng du lch nh hng trc tip đn s
phát trin bn vng t góc đ xã hi là đã xut hin nhng bin đi trong sinh hot


7
S liu do S Vn hoá, Th thao và Du lch Lâm ng cung cp.

-12-
cng đng ni din ra hot đng du lch. iu này d dàng nhn thy  nhiu đim
du lch nh: Sapa (Lào Cai), Mai Châu (Hòa Bình), Xã Lát (Lc Dng-Lâm
ng)… dân đa phng thy khách du lch chp hình là xin tin, đòi tin làm mu,
tr em buôn bán nh theo du khách; các l hi ch din ra khi du khách cho tin
hoc xin tin mi hot đng nh ch tình, l hi cúng xin thn la; bán hàng rong,
hàng l
u nim, treo bán qun áo trc các khu đim du lch… đây thc s là mt
vn đ bc xúc đt ra cho phát trin du lch bn vng  Vit Nam nói chung,  à
Lt-Lâm ng hin nay.
Trong thi gian qua, nhn thc xã hi v du lch còn cha đy đ và cha
nht quán, nh hng đn s phi hp gia ngành du lch vi các ngành, đa
phng có liên quan trong ho
t đng phát trin du lch. Vn còn tn ti nhng vn
đ tiêu cc ni cm trong hot đng kinh doanh du lch: ép giá, chào kéo, đeo bám
khách du lch, các loi “cò” trong kinh doanh du lch… t đó nh hng đn hình
nh du lch đa phng. Ti mt bài báo vit v à Lt ( />hoi/Co-mut-long-hanh-o-Da-Lat/45197590/157/) đã nêu lên hình nh cò ti các lò
mt đc sn giành git khách, gây mt trt t và an ninh. Mt h qu kéo theo c
a
các hot đng ép giá, chào kéo là mt trt t an ninh, to hình nh không tt cho du
lch à Lt. Mc dù UBND tnh đã ch đo các ban ngành khc phc tình trng này
bng hình thc pht trc tip ngi chào kéo, đng thi thu hi giy chng nhn
kinh doanh ca c s kinh doanh có hin tng ép giá, chào kéo, đeo bám. Tuy
nhiên, đây là gii pháp tình th mà không mang tính cn c.
2.2. Môi trng du lch à Lt
S
 phát trin ca bt k ngành kinh t nào cng gn lin vi vn đ môi
trng. iu này càng đc bit có ý ngha đi vi s phát trin ca ngành kinh t
tng hp có tính liên ngành, liên vùng và xã hi hoá cao nh du lch. Môi trng
đc xem là yu t quan trng nh hng trc tip đn cht lng, tính hp dn ca

các sn phm du lch, qua đó nh h
ng đn kh nng thu hút khách, đn s tn ti
ca hot đng du lch.


-13-
Hot đng phát trin du lch đng ngha vi s gia tng lng khách du lch,
tng cng phát trin h tng, dch v và gia tng nhu cu s dng tài nguyên… t
đó dn đn s gia tng áp lc ca du lch đn môi trng. Trong nhiu trng hp
do tc đ phát trin quá nhanh ca hot đng du lch vt ngoài nhn thc và nng
lc qu
n lý nên đã to sc ép rt ln đn kh nng đáp ng ca tài nguyên và môi
trng. Chính điu này làm cho du lch phát trin thiu tính bn vng. Nhng tác
đng tích cc và tiêu cc ca vic phát trin du lch lên môi trng t nhiên và môi
trung xã hi nhân vn đc th hin qua phn phân tích sau.
Tác đng tích cc

Môi trng t nhiên
Tng cng hiu qu s dng tài nguyên đt nh khai thác nhng d án phát
trin du lch cn đn các qu đt còn b trng hoc s dng không đt hiu qu.
Phát trin các d án du lch sinh thái, di tán rng di hình thc bo v, tôn to
cnh quan thiên nhiên nh các d án khu du lch Phng Nam, Trúc Lâm Viên,
Thung lng Vàng…
Gim sc ép do khai thác tài nguyên quá mc t các ho
t đng dân sinh,
kinh t trong nhng d án phát trin du lch ti các khu vc nhy cm (Vn quc
gia, khu bo tn thiên nhiên…) vi các ranh gii đc xác đnh c th và quy mô
khai thác hp lý; à Lt có nhng gii pháp c th đ bo v vn quc gia Bidoup
Núi Bà, tránh tình trng khai thác g, thic, mt ong rng, đng vt rng ca c dân
nh trc đây. Nói đn à L

t, trc ht phi nói đn tài nguyên rng. Rng ca
à Lt có mt ý ngha ht sc quan trng, chính rng quyt đnh s sng còn ca
đô th du lch à Lt. Ngoài ra, rng còn là nhân t quyt đnh đn môi trng sinh
thái và ngun nc d tr cho đa phng và c khu vc. Vi tm quan trng nh
vy, nên Chính ph đã xác đnh rng 
à Lt là rng phòng h, cnh quan. Yu t
này đã làm cho thành ph à Lt có tính hp dn, lãng mn, to nên tính đc trng
riêng ca mt thành ph “hòa ln trong đi núi và rng thông”, to nên nhng cnh
quan đp và k thú. (Xem thêm Ph lc 2.2a. Tài nguyên rng à Lt và Ph lc
2.2b. Cây xanh ni ô à Lt).


-14-
Góp phn đm bo cht lng nc trong và ngoài khu vc phát trin du lch
nu nh các gii pháp k thut trong cp thoát nc đc áp dng. Vic thit k
hp lý h thng cp thoát nc ca các khu du lch s làm gim sc ép gây ô nhim
ngun nc nh vic cng c v mt h tng. c bit, trong nhng trng hp các
khu vc phát tri
n du lch nm  thng ngun các lu vc sông, vn đ gìn gi
ngun nc s đt hiu qu tt hn nu các hot đng phát trin ti đây đc quy
hoch và x lý k thut hp lý;
Góp phn ci thin các điu kin v khí hu nh các d án thng có yêu cu
to thêm các vn cây, công viên cnh quan, khu nuôi chim thú… hoc bo t
n đa
dng sinh hc thông qua các hot đng nuôi trng nhân to phc v du lch; Vin
sinh hc à Lt, công viên hoa à Lt đã đu t phát trin nhiu ging hoa đc
trng.
B sung v đp cnh quan cho khu vc phát trin du lch nu nh các công
trình đc phi hp hài hòa. à Lt có điu kin t nhiên u đãi vi khí hu ôn hòa,
đa hình mi

n núi đa dng, phong phú to nên cnh quan hài hòa, hùng v vi núi
non, bát ngát vi nhng đi c và hoa, mi ni mt v; vi nhng u th đó, à Lt
đã và đang tr thành mt trung tâm du lch ln ca c nc v tham quan, ngh
dng, hi ngh - hi tho và sinh thái.
Môi trng xã hi nhân vn
Góp phn tng trng kinh t khu vc; trong thi gian qua, à Lt
đã t
chc ký kt chng trình hp tác kinh t xã hi trong đó có du lch vi các thành
ph lân cn nh Nha Trang, Mi Né, Phan Rang, Buôn Ma Thut, H Chí Minh…
Chng trình hp tác đã mang li nhiu thành công cho phát trin du lch nh kt
ni tour, tuyn du lch, đu t các d án cng nh phát trin giao thông; (Bn đ
giao thông kt ni à Lt đn các thành ph trong khu vc-phn Ph lc)
Xây d
ng, nâng cao hoàn thin dn h tng xã hi; nhiu bit th có kin
trúc đc đáo đã b xung cp trm trng do trong mt thi gian dài không đc đu
t ci to và sa cha (cm bit th các đng: Trn Hng o, Quang Trung,
Hùng Vng, Cô Giang, Phó c Chính, Lê Lai…). Hin nay, mt s khu bit th


-15-
đã đc giao cho các nhà đu t qun lý, nâng cp đ khai thác phc v du lch:
Khu bit th Nguyn Du-Phó c Chính (Resort Hoàng Anh-à Lt), Khu bit th
Lê Lai-Nguyn Khuyn (Resort Anna Mandara Villas Dalat), Khu bit th Trn
Hng o (CADASA); (Bn đ du lch à Lt-phn Ph lc)
To thêm công n vic làm, tng thu nhp cho mt b phn cng đng dân
c đa phng, kèm theo các hot đ
ng phát trin du lch; thu hút đc hn 8.000
lao đng trc tip phc v trong ngành du lch và 15.000 lao đng gián tip ngoài
xã hi.
(Xem thêm Biu 2.2c: Thu nhp bình quân hàng tháng theo giá thc t ca

lao đng trên đa bàn Tp. à Lt)
Góp phn thúc đy phát trin làng ngh truyn thng; hình thành các làng
ngh truyn thng phc v du lch nh làng ngh dt th cm K’long, tranh thêu
la, làng hoa a Thành, Nam H, Thái Phiên;
Bo tn và phát trin v
n hóa truyn thng (dân ca, nhc c dân tc, truyn
thng, phong tc, tp quán…); To điu kin thun li cho quá trình giao lu vn
hóa gia các dân tc và cng đng.
Tác đng tiêu cc

Môi trng t nhiên
Tng áp lc v không gian, môi trng xung quanh, trc ht là tài nguyên
rng, cnh quan, khí hu (phát trin h tng giao thông, các khu du lch và các d
án du lch…); môi trng cnh quan  à Lt còn có nhiu tn ti, vic đu t nâng
cp môi trng cnh quan cha đc quan tâm thc hin rõ ràng. Công tác gìn gi,
tôn to và phát trin môi trng cnh quan cha đc quan tâm, cha theo kp vi
tc đ
đô th hóa. Thc t cho thy, tc đ đô th hóa ngày càng cao, dân s gia
tng, du lch phát trin cùng vi s bt cp, yu kém trong qun lý nhà nc ca các
cp, các ngành đã và đang làm cho môi trng cnh quan, tài nguyên thiên nhiên 
đô th xung cp;



-16-
Dân s à Lt tng qua các nm nh sau: VT: Ngi.
Nm 2000 2005 2006 2007 2008 2009
Dân s 168.156 189.523 192.441 196.650 201.300 207.600
Tc đ tng (%) 3,37 1,79 1,54 2,19 2,36 3,13
Ngun: Cc Thng kê Lâm ng.

Tc đ tng dân s c hc bình quân ca à Lt giai đon 2000-2009 là
2,6%/nm cao hn mc tng bình quân giai đon 1999-2009 ca Tây Nguyên
(2,3%/nm) và ch đng sau khu vc ông Nam B (3,2%/nm) so vi c nc.
Theo Ban ch đo tng điu tra dân s và nhà  Trung ng, tc đ tng dân s c
hc  Vit Nam trong thi gian qua đáng báo đng và gây s
c ép cho xã hi.
8
Do
đó, khi tng dân s s là h lu ca tng lng khí thi làm tng nguy c ô nhim
không khí, đc bit  các đô th. Tng áp lc v cht thi sinh hot, đã làm tng
nguy c ô nhim môi trng đt, môi trng nc. Tng áp lc v kh nng cung
cp nc sch cho sinh hot, x lý nc thi không tng xng vi kh n
ng đng
hóa ô nhim ca môi trng nc ti ch, các vn đ ny sinh trong vic gii quyt
loi tr cht thi rn. ây là mt trong nhng nguyên nhân chính có nguy c ô
nhim môi trng t hot đng du lch;
Tng mc đ suy thoái và ô nhim ngun nc ngm. Làm tng kh nng ô
nhim các vùng nc sông, h; Hu ht các khu, đim tham quan du lch trên đa
bàn
à Lt đu có chung đc đim là đu t khai thác ch yu da trên cnh quan
thiên nhiên (h, thác, rng thông…) vic đu t khai thác kinh doanh du lch đã
mang li mt s hiu qu nht đnh nhng vn còn nng v khai thác tài nguyên
thiên nhiên, khai thác sc hp dn ca các cnh quan thiên to mà cha tp trung
đu t các sn phm mi l, hp dn. c bit, qua quá trình khai thác du lch, môi
trng cnh quan các khu, đim du lch đã và đang có du hiu xung cp, đin
hình nh: h Xuân Hng đã phi no vét li sau 15 nm k t ln no vét trc,
din tích h Than Th ch còn li 5 ha so vi 12 ha trc đây,
9
thác Camly ngun

8
Ngun: Ban Ch đo tng điu tra dân s và nhà  Trung ng, Tng điu tra dân s và nhà  Vit Nam
2009-Các kt qu ch yu, Hà Ni tháng 6/2010.
9
Ngun: Tng hp t a chí à Lt. Trang web:
www.dalat.gov.vn


-17-
nc b ô nhim phi đóng ca ngng đón khách, cnh quan b tàn phá mt đi sc
hp dn ca mt thng hiu thác nc đp nm trong thành ph, Dinh 1, Dinh 3
rng thông mai mt dn; đt đai cnh quan b ln chim, môi trng b ô nhim, rác
thi không đc kim soát, x lý tt…, Thung lng tình yêu rng thông b cht phá,
đt rng, cnh quan b đ
ào bi nhm mc đích khai thác khoáng sn trái phép, nhiu
danh lam thng cnh trong khu vc à Lt và vùng ph cn cng đang đng trc
thc trng cnh quan b xung cp, rng b tàn phá, đt đai b ln chim đ canh tác
nông nghip và xây dng nhà ca làm mt đi sc hp dn vn có ca các danh lam,
thm chí nhiu danh lam đã đc công nhn là di tích quc gia nh: thác Liên
Khng, Pongour, thác Prenn…
10

Làm thay đi c cu din tích s dng đt, làm tng nguy c suy thoái đt;
tác đng làm suy thoái các h sinh thái, làm suy gim s đa dng sinh hc. Các h
sinh thái và môi trng rt nhy cm và d b thng tn do sc ép ca phát trin
du lch quá mc. Các h đng-thc vt đc sc có th b thay th bi các loài mi t
ni khác đn trong quá trình phát trin. Cuc s
ng và các tp quán qun c ca các
đng vt hoang dã có th b nh hng do lng ln khách du lch đn vào các thi

đim quan trng trong chu trình sng (di trú, kim n, sinh sn, làm t…). Tài
nguyên, môi trng thiên nhiên và đi sng cng đng dân c đa phng có th b
bin đi theo chiu hng xu đi do phát trin du lch không hp lý;
11

Thành ph à Lt có tng din tích 39.105 ha, trong đó din tích rng qua
các nm nh sau:
Nm 1986 1997 2001 2008
Din tích rng (ha) 26.000 24.383 21.524 16.400
Ngun: Tác gi tng hp t a chí à Lt qua trang web: www.dalat.gov.vn



10
Ngun: Tng hp t báo cáo hin trng du lch ca S Vn hoá, Th thao và Du lch Lâm ng.
11
Ngun: GS.TS Võ Quý, Bin đi khí hu và đa dng sinh hc  Vit Nam, Bn tin HQG Hà Ni - s
219, 2009.


-18-
DIN TÍCH RNG CA LÂM NG 2000-2008
520
540
560
580
600
620
640
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Nm
1.000 Hecta
Rng t nhiên Rng trng

Ngun: Tính toán ca tác gi t s liu ca Cc Thng kê Lâm ng.
Do tác đng ca nhiu yu t, trong đó có yu t s dng khai thác ngun tài
nguyên thiên nhiên và din tích rng gim qua các nm
12
đã nh hng đn nhit đ
trung bình nm ca thành ph à Lt. Theo a chí à Lt, nhit đ trung bình
hàng nm ca à Lt giai đon 1898-1911 là 17,32
0
C, đn nm 2008 nhit đ
trung bình nm là 18,7
0
C. Nhit đ tng thêm 1,38
0
C trong vòng 100 nm và biên
đ dao đng ca nhit đ ca à Lt hin nay trong các tháng nóng nht và các
tháng lnh nht là rt ln, th hin qua biu đ sau.


12
Ngun: GS.TS Võ Quý, Bin đi khí hu và đa dng sinh hc  Vit Nam, Bn tin HQG Hà Ni - s
219, 2009.